Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CNP 36/11
POSTANOWIENIE
Dnia 15 grudnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Hubert Wrzeszcz
w sprawie ze skargi G. M. i W. M.
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
wyroku Sądu Okręgowego z dnia 2 grudnia 2010 r.,
w sprawie z powództwa Gminy Miejskiej Z.
przeciwko G. M. i W. M.
o wydanie nieruchomości,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 15 grudnia 2011 r.,
odrzuca skargę.
Uzasadnienie
2
Wyrokiem z dnia 2 grudnia 2010 r. Sąd Okręgowy zmienił wyrok Sądu
Rejonowego, którym oddalono powództwo o wydanie nieruchomości i usunięcie
oznaczonych budowli, w ten sposób, że nakazał pozwanym, aby rozebrali
oznaczoną w sentencji wyroku budowlę, oddalił powództwo i apelację w pozostałej
części i zniósł wzajemnie koszty stron w obu instancjach.
Od wyroku Sądu drugiej instancji pozwani złożyli skargę o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia,
ustanowiona ustawą z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks
postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych
(Dz. U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98) jest – podobnie jak skarga kasacyjna – środkiem
prawnym sformalizowanym. Wysokie wymagania formalne stawiane skardze są
związane nie tylko z jej specjalną, nadzwyczajną funkcją w systemie prawa, ale
wynikają także z potrzeby spełnienia wysokich oczekiwań profesjonalnych.
Zgodnie z art. 4245
§ 1 k.p.c. skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia powinna zawierać oznaczenie orzeczenia, od którego
została wniesiona, przytoczenie jej podstaw i ich uzasadnienia, wskazanie przepisu
prawa, z którym zaskarżone orzeczenie jest niezgodne, uprawdopodobnienie
wyrządzenia szkody, spowodowanej przez wydanie orzeczenia, którego skarga
dotyczy, wykazanie, że wzruszenie zaskarżonego orzeczenia w drodze innych
środków prawnych nie było i nie jest możliwe i wniosek o stwierdzenie niezgodności
orzeczenia z prawem.
Wymienione wymagania skargi mają charakter konstrukcyjny i powinny być
spełnione kumulatywnie. To oznacza, że skarga niespełniająca któregokolwiek
z nich jest dotknięta tzw. brakiem istotnym, nienaprawialnym w trybie właściwym
dla usuwania braków i podlega odrzucenie bez wzywania do ich usunięcia. Każde
z tych wymagań przewidzianych w art. 4245
§ 1 k.p.c. – na co Sąd Najwyższy
wielokrotnie zwracał uwagę – ma charakter samoistny, powinno być zatem
3
spełnione niezależnie od innych wymagań (por. postanowienia Sąd Najwyższego:
z dnia 20 lipca 2005 r., IV CNP 1/05 i z dnia 18 stycznia III CNP 21/05 niepubl.).
Należące do wymagań konstrukcyjnych skargi uprawdopodobnienie
wyrządzenia szkody, spowodowanej przez wydanie orzeczenia, którego skarga
dotyczy, pozostaje w związku z tym, że skarga o stwierdzenie niezgodności
z prawem prawomocnego orzeczenia – zgodnie z art. 4241
§ 1 k.p.c.,
odczytywanym łącznie z art. 4171
§ 2 k.c. – przysługuje tylko wtedy, gdy przez
wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem stronie została
wyrządzona szkoda. A contrario, jeżeli szkoda nie wystąpiła, to skarga nie
przysługuje (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 23 września 2005 r.,
III CNP 5/05, niepubl. oraz z dnia 11 sierpnia 2005, III CNP 4/05, OSNC 2006,
nr 1, poz. 16). Użyty w art. 4241
§ 1 i w art. 4245
§ 1 pkt 4 tryb dokonany nakazuje
przyjąć, że chodzi o szkodę, która już wystąpiła, a nie o szkodę hipotetyczną,
zagrażającą w przyszłości (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
31 stycznia 2006 r., IV CNP 38/05, OSNC 2006, nr 7-8, poz. 141). Składając
w skardze oświadczenie o jej wystąpieniu, skarżący powinien wykazać rodzaj
i rozmiar szkody, czas jej powstania oraz związek przyczynowy między
wystąpieniem szkody a wydaniem orzeczenia (verba legis: spowodowanej przez
wydanie orzeczenia) (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 11 sierpnia
2005 r., III CNP 4/05 i z dnia 31 stycznia 2006 r., IV CNP 38/05).
Przepis art. 4241
§ 1 pkt 4 k.p.c. wymaga uprawdopodobnienia szkody,
spowodowanej przez wydanie orzeczenia, którego skarga dotyczy. W uzasadnieniu
postanowienia z dnia 23 marca 2006 r., IV CNP 23/06 (OSNC 2006, nr 6, poz. 110)
Sąd Najwyższy zauważył, że uprawdopodobnienie występuje w wielu przepisach
Kodeksu postępowania cywilnego (art. 50, 162 § 2, art. 243, 7301
), jednakże
w żadnym z nich nie zostało określone. Jedynie przepis art. 243 k.p.c. stanowi, że
zachowanie szczegółowych przepisów o postępowaniu dowodowym nie jest
konieczne, ilekroć ustawa przewiduje uprawdopodobnienie zamiast dowodu.
Wypowiadając się we wcześniejszych orzeczeniach w kwestii uprawdopodobnienia,
Sąd Najwyższy stwierdził, że sąd może uznać jakieś twierdzenie za
uprawdopodobnione tylko wtedy, gdy nabierze przekonania, iż prawdopodobnie tak
właśnie było lub jest. Strony w celu uprawdopodobnienia mogą posługiwać się
4
zarówno środkami właściwymi dla zwykłego postępowania dowodowego
(np. dokumentami, zeznaniami świadków lub opiniami biegłych), jak i środkami
nieuznawanymi przez Kodeks postępowania cywilnego za dowody (np. pisemne
oświadczenia osób trzecich, surogaty dokumentów czy tzw. opinie prywatne).
Samo twierdzenie strony, że wystąpiła szkoda nie wystarcza do uwiarygodnienia
wystąpienia szkody i wywołania u sędziego przekonania o jej wystąpieniu.
Spełnienie przewidzianej w art. 4245
§ 1 pkt 4 k.p.c. przesłanki uprawdopodobnienia
szkody wymaga, aby skarżący powołał w skardze nie tylko wszystkie znane mu
fakty, świadczące o związku między zaskarżonym orzeczeniem a spowodowanymi
jego wydaniem stratami lub utraconymi korzyściami, ale także wskazał dowody lub
co najmniej ich surogaty, uwiarygodniające twierdzenie wyrządzenia szkody (por.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2006 r., IV CPN 23/03,
niepubl.).
Tymczasem zamieszczony w skardze wywód dotyczący
uprawdopodobnienia szkody nie odpowiada przedstawionym wymaganiom.
Skarżący ograniczyli się jedynie do stwierdzenia, że zaskarżony wyrok „wyrządza
pozwanym szkodę materialną wielkich rozmiarów”, nie określili natomiast rozmiaru
(wysokości) szkody. Nie przedstawili też dowodów lub innych środków
świadczących o powstaniu szkody. Zawarte w skardze uprawdopodobnienie szkody
spowodowanej wydaniem zaskarżonego orzeczenia nie może być zatem uznane za
spełniające wymaganie przewidziane w art. 4245
§ 1 pkt 4 k.p.c.
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji
postanowienia (art. 4248
§ 1 k.p.c.).
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13