Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 104/11
POSTANOWIENIE
Dnia 12 stycznia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)
SSN Krzysztof Pietrzykowski
ze skargi wnioskodawcy o wznowienie postępowania
zakończonego prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego
z dnia 15 lutego 2010 r.,
oraz postanowieniem Sądu Okręgowego
z dnia 15 lipca 2010 r.,
w sprawie z wniosku M. Ś.
przy uczestnictwie I. Ś., E. W., E. Ś., U. Ś., W. W., X. Y. i
małoletniego P. Ś.
o podział majątku wspólnego, dział spadku i zniesienie współwłasności,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 12 stycznia 2012 r.,
zażalenia wnioskodawcy
na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 27 maja 2011 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 27 maja 2011 r. Sąd Okręgowy odrzucił skargę M. Ś.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem Sądu
Rejonowego z dnia 15 lutego 2010 r., oraz postanowieniem Sądu Okręgowego
z dnia 15 lipca 2010 r. Odrzucenie skargi nastąpiło na podstawie art. 410 § 1 k.p.c.
w związku z art. 13 § 2 k.p.c., ze względu na brak ustawowej podstawy do
wznowienia postępowania. Na podstawie art. 520 § 2 k.p.c. zniesione zostały
wzajemnie koszty postępowania w sprawie skargi.
Na postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 27 maja 2011 r. zażalenie
wniósł wnioskodawca (w zażaleniu figuruje data 28 maja 2011 r. jako data
zaskarżanego postanowienia), zarzucając sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z
treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, co polegało na nietrafnym
uznaniu braku okoliczności faktycznej oraz środka dowodowego mogącego
stanowić podstawę wznowienia postępowania w rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c. oraz,
że wnioskodawca nie był pozbawiony możliwości skorzystania z dowodu
stanowiącego podstawę wznowienia postępowania, bowiem nie zwrócił się do Sądu
z odpowiednim wnioskiem. Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego
postanowienia i przekazanie sprawy do merytorycznego rozpoznania Sądowi
Okręgowemu oraz zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie należy oddalić.
Składający zażalenie w niniejszej sprawie M. Ś. składał już raz skargę o
wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem Sądu
Rejonowego z dnia 15 lutego 2010 r. oraz postanowieniem Sądu Okręgowego z
dnia 15 lipca 2010 r. Skarga ta została odrzucona postanowieniem Sądu
Okręgowego z dnia 13 stycznia 2011 r. Na to postanowienie skarżący złożył
zażalenie do Sądu Najwyższego, który postanowieniem z dnia 29 czerwca 2011 r.
sygn. akt IV CZ 20/11 oddalił zażalenie. W uzasadnieniu postanowienia Sąd
Najwyższy przypomniał, jakie muszą być spełnione przesłanki ustawowe, aby
zgodnie z art. 403 § 2 k.p.c. można było żądać wznowienia postępowania.
Wskazał, z powołaniem się na wcześniejsze orzecznictwo Sądu Najwyższego, że
3
nowe okoliczności faktyczne lub środki dowodowe, które mogłyby mieć wpływ na
wynik sprawy, to takie fakty lub dowody, z których strona nie mogła skorzystać w
postępowaniu zakończonym prawomocnie. „Wykrycie”, o którym mowa w art. 403 §
2 k.p.c. odnosi się do okoliczności i dowodów w poprzednim postępowaniu w ogóle
nieujawnionych i wówczas nieujawnialnych, bo nieznanych stronie i dla niej
niedostępnych. Nie dotyczy to takich okoliczności, które strona mogła powołać w
prawomocnie zakończonym postępowaniu, mając ku temu możliwości, oceniając je
obiektywnie (postanowienia SN z dnia 15 maja 1968 r., I Co 1/68, OSNCP 1969, nr
2, poz. 36, z dnia 17 stycznia 2001 r., IV CKN 1515/00, niepubl. i z dnia 19 stycznia
2006 r., IV CZ 143/05, niepubl.). Następnie Sąd Najwyższy w uzasadnieniu
powołanego postanowienia stwierdził, że powołana przez skarżącego podstawa
wznowienia w postaci pisma Prezydenta Miasta Ł. z dnia 18 sierpnia 2010 r.
dotyczącego zaniżonej wyceny działek, które skarżący otrzymał dopiero po
wydaniu wyroku przez Sąd drugiej instancji nie odpowiada wskazanemu rozumieniu
ustawowej podstawy wznowienia postępowania na gruncie art. 403 § 2 k.p.c.
Przytoczona argumentacja ma zastosowanie do rozpoznania zażalenia
w niniejszej sprawie, ponieważ okoliczności wniesienia skargi o wznowienie
postępowania są bardzo podobne. W rozpoznawanym zażaleniu skarżący podważa
postanowienie Sądu Okręgowego, odrzucające drugą skargę o wznowienie
postępowania, w uzasadnieniu którego Sąd obszernie wyjaśnia brak podstaw
ustawowych do wznowienia, określonych w art. 403 § 2 k.p.c., ponownie
przypominając treść powołanego przepisu i jego wykładnię. W swojej skardze
i w zażaleniu skarżący odwołuje się do opinii Komisji Arbitrażowej przy Polskiej
Federacji Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych w W. nadesłanej dnia 14
marca 2011 r., w której zawarto konkluzję, iż będący przedmiotem oceny operat
biegłego zawiera błędy i uchybienia, które uniemożliwiają uznanie określonej w nim
wartości rynkowej za właściwą, a tym samym nie jest on przydatny do celu, dla
jakiego został wykonany.
Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia godzi się
ze skarżącym, że wskazana opinia jest okolicznością, której nie mógł podnieść
w zakończonym postępowaniu. Wyjaśnia jednak z powołaniem odpowiedniego
orzecznictwa Sądu Najwyższego, że wznowienie postępowania z przyczyn
4
restytucyjnych może opierać się tylko na takich okolicznościach faktycznych lub
środkach dowodowych, które istniały w czasie wydawania orzeczenia objętego
wznowieniem postępowania, jednak strona nie miała możliwości wówczas ich
powołania (por. postanowienia SN z dnia 22 lipca 2008 r., II UZ 31/08, Lex nr
500233, z dnia 15 grudnia 2009 r., II PZ 24/09, Lex nr 577836, z dnia 17 czerwca
2010 r., III CZP 18/10, Lex nr 686067 oraz podobne w treści orzeczenia
wcześniejsze).
Wbrew twierdzeniu skarżącego w zażaleniu, oddalenie przez Sąd wniosku
o powołanie nowego biegłego nie zamykało przed skarżącym, spoczywającej
na nim jako wnioskodawcy inicjatywy dowodowej, zgodnie z art. 232 k.p.c.
Skoro więc były zastrzeżenia do operatu biegłego inicjatywa ta mogła polegać na
wniosku o sprawdzenie prawidłowości operatu szacunkowego przez organizację
zawodową rzeczoznawców majątkowych w trybie przepisów ustawy o gospodarce
nieruchomościami. Zwrócił na to uwagę Sąd Okręgowy w uzasadnieniu
zaskarżonego postanowienia, czego nie można podważyć twierdzeniem
w zażaleniu, że zarzuty do opinii biegłego zostały złożone dopiero w przeddzień
ogłoszenia orzeczenia w sprawie, a więc złożenie sugerowanego wniosku
dowodowego było niemożliwe. Nie można też podzielić stanowiska skarżącego
o braku zastosowania w niniejszej sprawie bogatego orzecznictwa Sądu
Najwyższego, powołanego w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.
Stanowisko takie wskazuje na brak właściwego rozumienia przez skarżącego
szczególnego środka zaskarżenia, jakim jest wznowienie postępowania i jego
warunków prawnych określonych w art. 399 i nast. k.p.c. W przeciwieństwie więc
do twierdzeń skarżącego, orzecznictwo wskazuje na konsekwentne poglądy Sądu
Najwyższego, wypełniającego konstytucyjną funkcję ujednolicania orzecznictwa
sądowego, w tym przypadku w sprawach o wznowienie postępowania.
Rozstrzygając w takich sprawach należy mieć na uwadze wyjątkowość tego środka
zaskarżenia, dotyczącego postępowań zakończonych prawomocnymi
orzeczeniami, dlatego przepisy stanowiące o podstawach wznowienia
postępowania wymagają ścisłej interpretacji, zgodnie z ich treścią i funkcją pełnioną
przez ten środek zaskarżenia. Z przytoczonych względów Sąd Okręgowy zasadnie
5
uznał, że w sprawie nie zostały spełnione przesłanki określone w art. 403 § 2 k.p.c.
i odrzucił skargę o wznowienie postępowania.
Biorąc to pod uwagę należało na podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. zażalenie oddalić.