V CZ 124/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:05-12-2012
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 124/11
POSTANOWIENIE
Dnia 23 lutego 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Pietrzykowski (przewodniczący)
SSN Jan Górowski (sprawozdawca)
SSN Anna Kozłowska
w sprawie z wniosku A. W.
przy uczestnictwie J. W.
o podział majątku wspólnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 23 lutego 2012 r.,
zażalenia uczestnika postępowania J. W.
na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 2 sierpnia 2011 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 2 sierpnia 2011 r. Sąd Okręgowy ustalił wartość
przedmiotu zaskarżenia na kwotę 120 556 zł (punkt 1), odrzucił skargę kasacyjną
uczestnika J. W. (punkt 2) z uwagi na jej niedopuszczalność oraz umorzył
postępowanie wywołane wniesieniem przez uczestnika wniosku o zwolnienie od
kosztów sądowych w postępowaniu kasacyjnym (punkt 3).
Zażaleniem z dnia 10 sierpnia 2011 r. uczestnik zaskarżył to postanowienie
w części dotyczącej odrzucenia jego skargi kasacyjnej oraz wniósł o jego uchylenie,
podnosząc zarzut naruszenia art. 19 k.p.c. i błędne ustalenie wartości przedmiotu
zaskarżenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 5191
§ 2 k.p.c., dopuszczalność skargi kasacyjnej w sprawach
o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między
małżonkami zależy od wartości przedmiotu zaskarżenia. Jeżeli jest ona niższa niż
sto pięćdziesiąt tysięcy złotych, skarga kasacyjna jest niedopuszczalna.
W judykaturze wyjaśniono, że sprawy działowe, do których zalicza się
między innymi sprawy o podział majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej
wspólności majątkowej, skupiają wiele kwestii prawnych oraz dotyczą
zróżnicowanych, często sprzecznych, interesów majątkowych uczestników.
Z natury tych spraw wynika, że interesy poszczególnych uczestników ograniczają
się – w wymiarze majątkowym – do wysokości udziałów (części ułamkowych)
w poddawanym podziałowi majątku. Z tego względu, w wypadku zaskarżania
postanowienia co do istoty sprawy, mocą którego sąd dokonał działu, wartością
przedmiotu zaskarżenia – nawet wtedy, gdy orzeczenie zaskarżono „w całości” –
jest z reguły nie wartość całego dzielonego majątku, ale wartość konkretnego
interesu (roszczenia, żądania) lub składnika majątkowego, którego środek
odwoławczy dotyczy. Tylko wyjątkowo, np. gdy uczestnik podważa samą zasadę
podziału, twierdząc np. że dzielony majątek nie stanowi wspólności
(współwłasności), albo gdy zaskarża rozstrzygnięcie dotyczące roszczeń
3
dochodzonych z tytułu posiadania rzeczy wspólnej lub tytułem zwrotu pożytków
albo rozliczenia nakładów w wysokości przekraczającej wartość udziału, wartość
przedmiotu zaskarżenia może być wyższa niż wartość udziału (por. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2003 r., III CZ 153/02, OSNC 2004 Nr 4,
poz. 60).
Wskazana przez skarżącego wartość przedmiotu zaskarżenia nie jest
wiążąca ani dla sądu drugiej instancji, ani dla Sądu Najwyższego. Mogą one
poddać ją weryfikacji na podstawie akt sprawy z pominięciem zasad określonych
w art. 25 i 26 k.p.c. (zob. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 24 maja
2001 r., IV CZ 20/01, niepubl., z dnia 21 listopada 2001 r., I CZ 152/01, niepubl.
i z dnia 6 listopada 2002 r., III CZ 98/02, OSNC 2004, nr 1, poz. 11).
W rozpoznawanej sprawie uczestnik podnosił, że Sąd powinien przyznać mu
większy udział w majątku wspólnym małżonków, aniżeli udział w wysokości 1
/2 –
wskazywał bowiem, że należy mu się udział w wysokości 3
/4 części. Uczestnik nie
kwestionował przy tym wartości ustalonego majątku, ani też nie zarzucał, że
błędnie ustalono wchodzące do tego majątku składniki, żądał jedynie przyznania
mu większego udziału, tj. uznania, że jego udział odpowiada kwocie 269 833,00 zł,
podczas gdy Sąd przyznał mu jedynie o wartości 190 635,15 zł. Tym samym, Sąd
przyznał mu kwotę mniejszą o 79 197,85 zł niż żądał uczestnik. Z tego też względu
należy uznać, że interes skarżącego wyrażał się w kwocie stanowiącej różnicę
między wartością udziału przyznaną mu przez Sąd, a tym, co uczestnik
postępowania żądał.
Mając na uwadze, że ustalona w wyniku tej weryfikacji wartość przedmiotu
zaskarżenia skargą kasacyjną nie przekracza progu określonego w art. 5191
§ 2
k.p.c., Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
k.p.c., orzekł, jak
w sentencji.
md
POSTANOWIENIE
Dnia 23 lutego 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Pietrzykowski (przewodniczący)
SSN Jan Górowski (sprawozdawca)
SSN Anna Kozłowska
w sprawie z wniosku A. W.
przy uczestnictwie J. W.
o podział majątku wspólnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 23 lutego 2012 r.,
zażalenia uczestnika postępowania J. W.
na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 2 sierpnia 2011 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 2 sierpnia 2011 r. Sąd Okręgowy ustalił wartość
przedmiotu zaskarżenia na kwotę 120 556 zł (punkt 1), odrzucił skargę kasacyjną
uczestnika J. W. (punkt 2) z uwagi na jej niedopuszczalność oraz umorzył
postępowanie wywołane wniesieniem przez uczestnika wniosku o zwolnienie od
kosztów sądowych w postępowaniu kasacyjnym (punkt 3).
Zażaleniem z dnia 10 sierpnia 2011 r. uczestnik zaskarżył to postanowienie
w części dotyczącej odrzucenia jego skargi kasacyjnej oraz wniósł o jego uchylenie,
podnosząc zarzut naruszenia art. 19 k.p.c. i błędne ustalenie wartości przedmiotu
zaskarżenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 5191
§ 2 k.p.c., dopuszczalność skargi kasacyjnej w sprawach
o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między
małżonkami zależy od wartości przedmiotu zaskarżenia. Jeżeli jest ona niższa niż
sto pięćdziesiąt tysięcy złotych, skarga kasacyjna jest niedopuszczalna.
W judykaturze wyjaśniono, że sprawy działowe, do których zalicza się
między innymi sprawy o podział majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej
wspólności majątkowej, skupiają wiele kwestii prawnych oraz dotyczą
zróżnicowanych, często sprzecznych, interesów majątkowych uczestników.
Z natury tych spraw wynika, że interesy poszczególnych uczestników ograniczają
się – w wymiarze majątkowym – do wysokości udziałów (części ułamkowych)
w poddawanym podziałowi majątku. Z tego względu, w wypadku zaskarżania
postanowienia co do istoty sprawy, mocą którego sąd dokonał działu, wartością
przedmiotu zaskarżenia – nawet wtedy, gdy orzeczenie zaskarżono „w całości” –
jest z reguły nie wartość całego dzielonego majątku, ale wartość konkretnego
interesu (roszczenia, żądania) lub składnika majątkowego, którego środek
odwoławczy dotyczy. Tylko wyjątkowo, np. gdy uczestnik podważa samą zasadę
podziału, twierdząc np. że dzielony majątek nie stanowi wspólności
(współwłasności), albo gdy zaskarża rozstrzygnięcie dotyczące roszczeń
3
dochodzonych z tytułu posiadania rzeczy wspólnej lub tytułem zwrotu pożytków
albo rozliczenia nakładów w wysokości przekraczającej wartość udziału, wartość
przedmiotu zaskarżenia może być wyższa niż wartość udziału (por. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2003 r., III CZ 153/02, OSNC 2004 Nr 4,
poz. 60).
Wskazana przez skarżącego wartość przedmiotu zaskarżenia nie jest
wiążąca ani dla sądu drugiej instancji, ani dla Sądu Najwyższego. Mogą one
poddać ją weryfikacji na podstawie akt sprawy z pominięciem zasad określonych
w art. 25 i 26 k.p.c. (zob. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 24 maja
2001 r., IV CZ 20/01, niepubl., z dnia 21 listopada 2001 r., I CZ 152/01, niepubl.
i z dnia 6 listopada 2002 r., III CZ 98/02, OSNC 2004, nr 1, poz. 11).
W rozpoznawanej sprawie uczestnik podnosił, że Sąd powinien przyznać mu
większy udział w majątku wspólnym małżonków, aniżeli udział w wysokości 1
/2 –
wskazywał bowiem, że należy mu się udział w wysokości 3
/4 części. Uczestnik nie
kwestionował przy tym wartości ustalonego majątku, ani też nie zarzucał, że
błędnie ustalono wchodzące do tego majątku składniki, żądał jedynie przyznania
mu większego udziału, tj. uznania, że jego udział odpowiada kwocie 269 833,00 zł,
podczas gdy Sąd przyznał mu jedynie o wartości 190 635,15 zł. Tym samym, Sąd
przyznał mu kwotę mniejszą o 79 197,85 zł niż żądał uczestnik. Z tego też względu
należy uznać, że interes skarżącego wyrażał się w kwocie stanowiącej różnicę
między wartością udziału przyznaną mu przez Sąd, a tym, co uczestnik
postępowania żądał.
Mając na uwadze, że ustalona w wyniku tej weryfikacji wartość przedmiotu
zaskarżenia skargą kasacyjną nie przekracza progu określonego w art. 5191
§ 2
k.p.c., Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
k.p.c., orzekł, jak
w sentencji.
md