Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PK 291/11
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 28 czerwca 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Roman Kuczyński (przewodniczący)
SSN Beata Gudowska
SSN Zbigniew Korzeniowski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa P.-E. Linii Żeglugowe S.A.
przeciwko W. W.
o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 28 czerwca 2012 r.,
skargi kasacyjnej pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w G.
z dnia 13 maja 2011 r.,
I. oddala skargę kasacyjną,
II. zasądza od pozwanego na rzecz strony powodowej 900
(dziewięćset) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Powód wniósł o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w oparciu o
podstawę z art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., a którym zasądzono pozwanemu
odszkodowanie za rozwiązanie umowy o pracę z naruszeniem prawa oraz odprawę
(wyrok Sądu Rejonowego w G. z 28 października 2008 r., IV P … i wyrok Sądu
Okręgowego w G. z 5 lutego 2010 r., XV Pa …). Podał, że wpłacając pozwanemu
zasądzoną należność pomniejszył ją o podatek, który odprowadził do urzędu
skarbowego. Pozwany natomiast uważał, że nie było podstaw do zmniejszenia o
podatek i dlatego wszczął egzekucję komorniczą niewypłaconej mu różnicy w
kwocie 30.005,01 zł, przyjmując iż powód niezasadnie uznał ją jako podatek.
Przede wszystkim dlatego, że po zasądzeniu świadczeń nie był już z podwodem w
relacji podatnik – płatnik i dlatego powód powinien wypłacić pełne kwoty, czyli bez
pomniejszania świadczeń o podatek.
Powództwo przeciwegzekucyjne zostało uwzględnione przez Sąd Rejonowy
w G., który wyrokiem z 22 grudnia 2010 r. pozbawił wykonalności wyrok tego Sądu
z 28 października 2008 r. (IV P …) zasądzający na rzecz W. W. od spółki (powódki)
odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę w kwocie
133.544,34 zł, odpowiadające wysokości wynagrodzenia powoda za okres
pozostawania bez pracy od 7 lipca 2007 r. do 1 lipca 2008 r., tj. od dnia rozwiązania
stosunku pracy do dnia nabycia przez powoda (obecnie pozwanego) prawa do
wcześniejszej emerytury, oraz odprawę z tytułu odwołania powoda z funkcji
prezesa zarządu spółki przed upływem kadencji w wysokości 33.856,32 zł z
odsetkami.
Ustalono, że pozwany był zatrudniany przez spółkę na podstawie umowy o
pracę na czas nieokreślony na stanowisku prezesa zarządu do 6 lipca 2007 r. Po
odwołaniu z tej funkcji rozwiązano z nim umowę o pracę na podstawie art. 52 § 1
pkt 1 k.p. Sąd Rejonowy w G. wyrokiem z 28 października 2008 r. (sygn. IV …)
uwzględnił jego powództwo o odszkodowanie za rozwiązanie umowy o pracę oraz
o odprawę za odwołanie ze stanowisku przed upływem kadencji, zasądzając te
świadczenia w kwotach odpowiednio 133.544,34 zł i 33.856,32 zł. Sąd Okręgowy w
G. wyrokiem z 5 lutego 2010 r. oddalił apelację spółki a apelację powoda (obecnie
3
pozwanego) w części odrzucił i w pozostałym zakresie oddalił. W wykonaniu tego
zobowiązania powódka przelała na konto pozwanego zasądzone należności,
pomniejszając je na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy z 26 lipca 1991 r. o
podatku dochodowym od osób fizycznych o podatek, który przekazała do urzędu
skarbowego. Pozwanemu został przekazany PIT-11 za okres od 26 do 28 lutego
2010 r. Pozwany nie zgadzał się z umniejszeniem zasądzonych kwot o podatek i
wszczął egzekucję komorniczą, w której komornik wyegzekwowaną kwotę
przekazał na rachunek depozytowy Sądu wobec zarzutu spółki, że kwota stanowiła
zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych przekazaną do urzędu
skarbowego. Spółka wnioskiem z 26 sierpnia 2010 r. na podstawie art. 75 § 2 ust.
2c ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa zwróciła się do Naczelnika
Urzędu Skarbowego w G. o zwrot nadpłaty podatku dochodowego od osób
fizycznych w wysokości 30.006 zł, odprowadzonej jako podatek od świadczeń
pozwanego. Naczelnik tego Urzędu decyzją z 29 listopada 2010 r. odmówił
stwierdzenia nadpłaty podatku w kwocie 30.006 zł. W uzasadnieniu decyzji
wskazał, że otrzymane przez pozwanego odszkodowanie należy rozpatrywać w
kontekście wyłączenia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych. Nie korzystają ze zwolnienia od opodatkowania
odszkodowania dotyczące korzyści, które pracownik mógłby osiągnąć, gdyby mu
szkody nie wyrządzono. Z wyroku Sądu Okręgowego z 5 lutego 2010 r. (XV Pa …)
wynika, że odszkodowanie określono w kwocie odpowiadającej wysokości
wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy W. W. Naczelnik uznał zatem, że
gdyby nie nastąpiło nieuzasadnione rozwiązanie umowy o pracę, to pozwany
otrzymałby korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę. Ponadto wskazano, że
spółka prawidłowo pobrała podatek od wypłaconej odprawy. Nieprawidłowe było
jedynie pobranie zaliczki na podatek (opodatkowanie) od odsetek od odprawy.
Ponieważ obciążenie nienależnym podatkiem w kwocie 1.905 zł uszczupliło
majątek podatnika, zatem uprawnionym do wystąpienia z wnioskiem o stwierdzenie
nadpłaty jest podatnik. W ocenie Sądu Rejonowego powództwo
przeciwegzekucyjne należało uwzględnić na podstawie art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c.,
gdyż powód wykonał zobowiązanie wynikające z tytułu wykonawczego. W sferze
podatkowej powód był zobowiązany do pobrania podatku i wpłacenia go organowi
4
podatkowemu, natomiast podatnik może złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty.
Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia o powództwie przeciwegzekucyjnym było
odmówienie spółce przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w decyzji z 29 listopada
2010 r. stwierdzenia nadpłaty podatku wobec nieprawidłowego opodatkowania
odsetek od odprawy, gdyż kwestia ta powinna zostać wyjaśniona w toku
postępowania z ewentualnego wniosku pozwanego, jako podatnika – o
stwierdzenie nadpłaty – w toku postępowania administracyjnego.
Sąd Okręgowy w uzasadnieniu oddalenia apelacji pozwanego wskazał w
pierwszej kolejności, że całość zarzutów apelacji opierała się na niezrozumieniu
istoty i celu postępowania uregulowanego w art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. Przedmiotem
sprawy było jedynie to, czy po powstaniu tytułu wykonawczego zaszły zdarzenia
powodujące wygaśnięcie zobowiązania. Nie był zasadny zarzut braku kognicji sądu
pracy do rozpoznania sprawy, albowiem sprawą z zakresu prawa pracy (art. 476 §
1 pkt 1 k.p.c.) jest sprawa o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, jeżeli
tytułem tym jest wyrok wydany przez sąd pracy. Nie doszło do naruszenia art. 2 § 3
k.p.c., jako że sąd pracy był właściwy do rozpoznania sprawy cywilnej z zakresu
prawa pracy. Bezpodstawny był również zarzut, że pozew powinien być odrzucony
na podstawie art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. Między tymi samymi stronami nie toczyło się
postępowanie o to samo roszczenie.
W skardze kasacyjnej pozwany zarzucił:
1) nieważność postępowania wobec braku „kognicji Sądu Pracy do
rozstrzygania spraw spoza zakresu prawa pracy” oraz w związku z toczącym
się o to samo roszczenie między tymi samymi stronami postępowaniem
egzekucyjnym oraz administracyjnym;
2) „rażące naruszenie praworządności, w związku z art. 2 Konstytucji RP oraz
zasad sprawiedliwości społecznej, w związku z art. 64 Konstytucji RP przez
pozbawienie powoda (zapewne pozwanego) ochrony innych nabytych przez
niego praw majątkowych. Wyrazem naruszenia konstytucyjnych zasad
państwa prawa w wyroku Sądu Okręgowego było rażące naruszenie prawa
materialnego, w tym:
5
a) art. 11 i art. 22 § 1 k.p. przez przyjęcie, że pozwanego łączył z powodem
w lutym 2010 r. stosunek pracy,
b) art. 25 § 1 k.p. przez przyjęcie, że jednostronnie zerwana umowa o pracę
z powodem 6 lipca 2007 r. mogła być jednostronnie zawiązana na okres
wypłaty odszkodowania – jako wynagrodzenie za dni 26-28 lutego
2010 r.,
c) art. 45 § 1, § 2 i § 3 przez przyjęcie, że zasądzone pozwanemu
odszkodowanie za bezprawne zwolnienie z pracy w sytuacji, gdy sąd nie
przywrócił pozwanego do pracy nie było odszkodowaniem lecz zaległym
wynagrodzeniem za pracę,
d) wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 27 listopada 2007 r. (SK 18/05)
przez przyjęcie, że zasądzone pozwanemu odszkodowanie z tytułu
bezprawnego zwolnienia z pracy bez przywrócenia pozwanego do pracy
nie stanowi dla pracodawcy kary majątkowej za dokonane bezprawie,
lecz koszt z nieistniejącego stosunku pracy, w miesiącu, w którym
powodowa spółka dokonała częściowej wypłaty odszkodowania;
3) rażące naruszenie prawa procesowego:
a) art. 2 § 3 k.p.c. przez rozpoznanie w postępowaniu sądowym sprawy
właściwej dla rozpatrzenia przez organ podatkowy,
b) art. 476 § 1 pkt 1 k.p.c. przez uznanie, że sprawa o pozbawienie tytułów
wykonawczych dotyczy zakresu prawa pracy, a nie jest sprawą cywilną,
niepodlegającą rozpoznaniu przez sąd pracy,
c) sprzeczność ustaleń faktycznych z materiałem dowodowym,
d) nierozpoznanie istoty sprawy.
We wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania wskazano na istotne
zagadnienia prawne: 1) czy sąd pracy jest właściwy do rozpatrywania spraw o
pozbawienie wykonalności tytułów wykonawczych w oparciu o art. 476 § 1 k.p.c.,
jeśli stronami postępowania są były pracodawca i były pracownik, któremu sąd
6
wprawdzie przyznał odszkodowanie z tytułu bezprawnego zwolnienia z pracy w
okresie ochronnym, jednak nie przywrócił go do pracy; 2) czy sąd pracy może
rozpatrywać sprawy dotyczące relacji dłużnik wierzyciel w oparciu o decyzje
organów podatkowych i ich interpretację prawa podatkowego, bez rozpoznania czy
obie strony łączy stosunek prawny oparty na art. 11 i art. 22 § 1 k.p. – czy też jest
to nieistotne z punktu widzenia art. 840 § 1 k.p.c.; 3) czy sąd pracy może na
gruncie art. 476 § 1 k.p.c. rozpatrywać sprawy dotyczące należności podatkowych,
które zrealizował dłużnik, pobierając od zasądzonego wierzycielowi odszkodowania
podatek – tak, jak od wynagrodzenia za pracę w sytuacji – gdy wierzyciel nie został
przywrócony do pracy i gdy akt „zatrudnienia” na czas wypłaty odszkodowania
zakwestionował w odrębnym postępowaniu administracyjnym. Czy też jest to
nieistotne z punktu wiedzenia pozbawienia wykonalności tytułów wykonawczych, w
związku z wystawieniem wierzycielowi informacji PIT-11 przez dłużnika (nie
będącego pracodawcą wierzyciela) i pobraniem od tak wskazanego
„wynagrodzenia” zaliczki na podatek dochodowy; 4) polegające na uznaniu przez
sąd pracy, że zasądzone bezprawnie zwolnionemu pracownikowi w okresie
ochronnym odszkodowanie, bez przywrócenia do pracy, jest „korzyścią”, którą
podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono – na podstawie
przywołanego przez sądy art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b ustawy z 26 lipca 1991 r. o
podatku dochodowym od osób fizycznych. Czy ten zapis ustawy podatkowej jest
konstytucyjny w świetle wykładni wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 27 listopada
2007 r. (SK 18/05), czy też stanowić może podstawę do orzekania w podobnych
sprawach?; 5) czy zapis art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b ustawy z 26 lipca 1991 r.,
dotyczący „korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie
wyrządzono i jako takie nie są wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych”
stanowi prawną podstawę do jednostronnego „zatrudnienia” byłego pracownika
przez byłego pracodawcę, wystawienia mu PIT-11 ze stosunku pracy i włączenia
na listę płac w dniu wypłaty odszkodowania?
W odpowiedzi na skargę powód wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie
kosztów, jako że spełnił świadczenie wynikające z tytułów wykonawczych i jego
zobowiązanie wygasło.
7
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zarzuty skargi kasacyjnej nie uzasadniają jej wniosków.
Skarga kasacyjna została przyjęta do rozpoznania i kontestuje zaskarżony
wyrok różnoraką argumentacją, przy czyn nie zawsze fachowo. Sprawa należy do
tych, w których pracodawca umniejsza wypłacane pracownikowi świadczenie o
zaliczkę na podatek, którą odprowadza jako płatnik do urzędu skarbowego,
natomiast wierzyciel (pracownik) nie zgadza się z tym, uważając, że powinien
otrzymać całą kwotę (brutto), czyli bez potrącenia podatku lub z mniejszym
potrąceniem. Kwestie problemowe na tym tle były już rozpatrywane w orzecznictwie
(zob. wyroki Sądu Najwyższego: z 29 września 2005 r., II PK 23/05, OSNP 2006 nr
15-16, poz. 237; z 25 maja 2005 r., I PK 241/04, OSNP 2006 nr 1-2, poz. 14 oraz
uchwały Sądu Najwyższego z 7 sierpnia 2001 r., III ZP 13/01, OSNAPiUS 2002 nr
2, poz. 35; z 20 września 1990 r., III PZP 14/90, OSNCP 1991 nr 2-3, poz. 29; z 23
października 1964 r., III PO 19/63 OSNCP, 1965 nr 6, poz. 88). W tej sprawie
uprawniona jest wstępna uwaga, że płatnik (pracodawca) nie może nie wykonać
obowiązku podatkowego. Zgodnie z art. 8 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja
podatkowa płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka
organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie
przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i
wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. Działanie zgodne z
obowiązkiem podatkowym zwalnia płatnika, czyli także pracodawcę, z długu wobec
wierzyciela, w tej części która stanowiła podatek (zaliczkę na podatek).
Wierzytelność pracownika z tytułu wynagrodzenia za pracę wygasa w zakresie, w
jakim pracodawca odprowadził zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Na tym tle nie są wykluczone spory, które jeżeli dotyczą samego podatku, to nie
stanowią sprawy cywilnej i wykraczają poza kognicję sądu powszechnego. Może
wystąpić wówczas konieczność zawieszenia sprawy z powództwa pracownika o
większe świadczenie niż wypłacone, czyli gdy twierdzi, że zaliczka na podatek
powinna być mniejsza lub w ogóle nie powinna zostać pobrana, jak również sprawy
z powództwa przeciwegzekucyjnego pracodawcy przeciwko pracownikowi, gdy
występuje spór co do wykonania tytułu wykonawczego. Zgodnie z art. 75 § 1
8
Ordynacji podatkowej, jeżeli podatnik kwestionuje zasadność pobrania przez
płatnika podatku albo wysokość pobranego podatku, może złożyć wniosek o
stwierdzenie nadpłaty podatku.
Z zarzutów skargi zdaje się wynikać, że skarżący generalnie kontestuje
przekazanie jakiejkolwiek kwoty do urzędu skarbowego a czyni to z argumentacją,
że kwoty objęte tytułem wykonawczym nie podległy podatkowi, gdyż nie wynikają
ze stosunku pracy lecz stanowią swoiste odszkodowanie (sankcję dla pracodawcy)
poza stosunkiem pracy. Powód (pracodawca) w tej sprawie miałby się więc
zasadniczo pomylić umniejszając o podatek świadczenie objęte tytułem
wykonawczym.
Całkowicie nieuprawniona jest argumentacja skarżącego, że świadczenia
objęte tytułem wykonawczy nie wynikają ze stosunku pracy. Wszak Sąd Najwyższy
już dwukrotnie przyjmował, że świadczenia te wynikają ze stosunku pracy, wpierw
w aspekcie odmowy przyjęcia do rozpoznania skargi kasacyjnej pracodawcy
(postanowienie z 15 grudnia 2010 r., II PK 190/10) i potem jako podstawę
zagadnienia prawnego przedstawionego do rozpoznania (postanowienie 12
sierpnia 2009 r., II PZP 8/09). Po rozwiązaniu w 2007 r. stosunku pracy z
pozwanym (wówczas powodem) Sądy, rozpatrując jego spór z pracodawcę
(obecnym powodem), zasądziły odszkodowanie na podstawie przepisów Kodeksu
pracy w wysokości równej wynagrodzeniu za czas pozostawania bez pracy w razie
przywrócenia do pracy (kierując się wyrokami Sądu Najwyższego z 17 sierpnia
2006 r., III PK 53/06, OSNP 2007 nr 17 – 18, poz. 245 i z 6 maja 2009 r., II PK
285/08, LEX nr 521923), a ponadto umówioną odprawę w związku z
wcześniejszym ustaniem zatrudnienia. Zasadnie więc świadczenia te zostały
uznane za przychód ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych. Oczywiście, że powód nie został przywrócony do
pracy, co wcale nie znaczny, że źródłem przychodu nie był uprzedni stosunek
pracy. Tracą więc na znaczeniu jako bezprzedmiotowe zarzuty naruszenia art. 11,
art. 22 § 1 k.p., art. 25 § 1 k.p., art. 45 § 1, § 2 i § 3 k.p., gdyż pozwany nie został
przywrócony do pracy i zaskarżonego wyroku nie oparto na stwierdzeniu, że w
lutym 2010 r. łączył pozwanego z powodem stosunek pracy. Wystawienie PIT nie
9
ma w tym zakresie innego znaczenia i wskazuje tylko przychód (dochód)
podlegający podatkowi.
Powództwo przeciwegzekucyjne jest następcze do sprawy zakończonej
tytułem egzekucyjnym, stąd nie zmienia przedmiotu poprzedniej sprawy. Skoro
wypłacone świadczenia należało ujmować jako przychód ze stosunku pracy, to
nieuprawnione jest twierdzenie, że świadczenia stanowiły jednocześnie swoistą
„sankcję dla pracodawcy” poza stosunkiem pracy, do czego nie uprawnia wyrok
Trybunału Konstytucyjnego z 27 listopada 2007 r., SK 18/05, który dotyczy
odszkodowania w ramach stosunku pracy; przy czym Sąd Najwyższy w składzie
powiększonym przyjął inną wykładnię prawa co do granic odszkodowania (uchwała
z 18 czerwca 2009 r., I PZP 2/09).
W skardze kasacyjnej brak jest zarzutów, które (frontalnie) odnosiłyby się do
kwestii umniejszenia o podatek wypłacanych świadczeń, co nie jest bez znaczenia,
gdyż skarga podlega rozpoznania jedynie w graniach zarzutów jej podstaw
(art. 39813
§ 1 k.p.c.), tym bardziej, że skarga dotyczy sporu o wykonanie tytułu
wykonawczego i w ogóle nie zarzuca naruszenia art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., który
stanowił zasadniczą podstawę rozstrzygnięcia. Ponadto skarga kasacyjna
wniesiona w terminie 11 lipca 2011 r., nie mogła być już później uzupełniona w
piśmie z 9 grudnia 2011 r. o dalsze zarzuty, gdyż termin do wniesienia skargi
wynosi dwa miesiące od doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem stronie skarżącej
(art. 3985
§ 1 k.p.c.), stąd dalsze zarzuty zawarte w piśmie z 9 grudnia 2011 r. są
spóźnione. Czym innym było uzupełnienie skargi kasacyjnej w piśmie z 9 grudnia
2011 r. o wymagany wniosek o przyjęcie jej do rozpoznania, jednak ten dotyczy
tylko podstaw przedsądu z art. 3989
§ 1 k.p.c. a nie podstaw kasacyjnych z
art. 3983
§ 1 k.p.c.
Rozpoznanie skargi kasacyjnej nie polega na odniesieniu się do wszystkich
poglądów skarżącego, lecz na ocenie zarzutów prawnych skargi, które powinny być
jurydycznie uzasadnione. Tu zaś brak jest zarzutu, iż nie spełnił się warunek
powództwa przeciwegzekucyjnego, czyli iż wynikające z wyroku zobowiązanie do
zapłaty odszkodowania i odprawy pieniężnej niewygasło. Wszak z objętego skargą
wyroku wynika, że skarżący nie może prowadzić egzekucji, gdyż powód wykonał
zobowiązanie. Istota sprawy sprowadzała się zatem do pytania czy przekazanie
10
określonej kwoty do urzędu skarbowego jako podatku od osób fizycznych stanowiło
wykonanie zobowiązania wobec pozwanego. Nie ma podstaw, iżby nie przyjąć, że
odpowiedź nie ma być pozytywna. W ocenie tej nie chodzi o kwestię czy i jaki
podatek powinien zapłacić pozwany, gdyż to należy do organu podatkowego, lecz
czy powód miał obowiązek przekazania części świadczenia jako zaliczki na
podatek i czy kwota którą przekazał była prawidłowa.
Reguła, że o podatku rozstrzyga organ podatkowy, nie zmienia tego, że to
wpierw powód jak płatnik musiał zdecydować, czy przychód podlega podatkowi.
Ustalono w sprawie, że powód wobec przeciwnego stanowiska pozwanego i
wszczęcia przezeń egzekucji komorniczej kwoty, którą powód uważał za podatek,
wystąpił do organu podatkowego o stwierdzenie nadpłaty, co zakończyło się
decyzją niestwierdzającą takiej nadpłaty. Wprawdzie pozwany nie był stroną w tym
postępowaniu, to organ podatkowy wskazał w decyzji, że może on samodzielnie
wystąpić o nadpłatę. Dla sprawy równie istotne jest to, że organ podatkowy
stwierdził, iż powód postąpił prawidłowo pobierając podatek od świadczeń
wypłaconych pozwanemu. W ocenie organu podatkowego świadczenia otrzymane
od byłego pracodawcy, tj. odszkodowanie za nieuzasadnione rozwiązanie umowy o
pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia oraz odprawa wiążą się z faktem
zatrudnienia pracownika zatem należało je zakwalifikować do przychodów ze źródła
określonego w art. 10 ust. 1 pkt 1 i art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób
fizycznych, tj. ze stosunku pracy. Ponadto z dostępnej powszechnie bazy
informatycznej wynika, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wyrokiem
19 października 2011 r. (sygn. I SA/Gd 909/11) oddalił skargę pozwanego na
decyzję odmawiającą wznowienia postępowania w sprawie prowadzonej z wniosku
spółki dotyczącej stwierdzenia nadpłaty podatku. Sąd Administracyjny w
uzasadnieniu tego wyroku wskazał m.in., że podatnik, który kwestionuje zasadność
pobrania przez płatnika podatku albo wysokość pobranego podatku, może złożyć
wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku. Prawo to trwa, w myśl art. 79 § 2
Ordynacji podatkowej, do upływu terminu przedawnienia zobowiązania
podatkowego. Spółka poinformowała pozwanego o uprawnieniu do złożenia
wniosku o stwierdzenie nadpłaty. W sprawie objętej skargą kasacyjną nie ma
dowodu, że skarżący z takim wnioskiem wystąpił, co nie oznacza konieczności
11
zwieszenia postępowania w tej sprawie, jako że skarga przysługuje od
prawomocnego wyroku i brak jest w niej zarzutu o naruszeniu przepisów (reżimu)
prawa podatkowego przez powoda (pracodawcę), natomiast skarga odwołuje się
tylko do argumentacji, iż świadczenia objęte tytułem wykonawczym w ogóle nie
podlegały podatkowi od osób fizycznych.
Powyższe kwestie materialne były na tyle istotne, że wyprzedziły w
rozważaniach ocenę zarzutów procesowych skargi.
Brak jest podstaw do stwierdzenia nieważności postępowania. Otóż
nieważność postępowania zachodzi tylko w przypadkach ściśle określonych w
art. 379 k.p.c. i żadnego z nich skarga nie wskazuje. Nieważność postępowania nie
wynika z rozpoznania sprawy przez sąd pracy. Błędne jest przekonanie
skarżącego, że powództwo przeciwegzekucyjne może rozpoznać tylko sąd cywilny.
Otóż do powództwa przeciwegzkucyjnego stosuje się zasadniczo przepisy o
postępowaniu rozpoznawczym. Jeżeli więc szczególna regulacja z art. 843 k.p.c.
dotyczy właściwości rzeczowej i miejscowej sądu, to nie wynika z tego
ograniczenie, że sprawę z powództwa przeciwegzekucyjnego ma rozpoznać tylko
sąd cywilny. Nie ma przeszkód procesowych i nie przemawia za tym utrwalona
praktyka, iżby sprawy z powództwa przeciwegzekucyjnego, w których źródłem
obowiązku ujętego w tytule wykonawczym jest stosunek pracy nie rozpoznawały
sądu pracy. Uprawnione jest w takim przypadku stwierdzenie, że jest to sprawa co
najmniej związana ze stosunkiem pracy (art. 476 § 1 pkt 1 k.p.c.), tak ze względu
na pierwotne źródło świadczenia określonego w tytule wykonawczym, jak i ze
względu na zdarzenia zaszłe po powstaniu tytułu, powodujące jego wykonanie, a
wynikające z dalszej realizacji obowiązków związanych ze stosunkiem pracy. Nie
inaczej wszak było w tej sprawie, skoro obowiązek podatkowy pracodawcy wynikał
z uprzedniego zatrudnienia powoda.
Nie ma podstaw do stwierdzenia nieważności postępowania ze względu na
naruszenie art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. w związku z art. 379 pkt 3 k.p.c., gdyż nie było
dwóch spraw o to samo pomiędzy stronami. Postępowania z wniosku o egzekucję
komorniczą, którą wszczął pozwany i ze skargi powoda na zajęcie przez komornika
spornej kwoty 30.005,01 zł, nie były w kolizji procesowej ze sprawą o pozbawienie
wykonalności tytułu wykonawczego w rozumieniu przepisu art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c.
12
Tak jak zauważano w tej sprawie Sąd nie rozpoznawał sprawy „właściwej do
rozpatrzenia przez organ podatkowy”, przy czym łączenie tego zarzutu z
naruszeniem art. 2 § 3 k.p.c. nie jest uprawnione, gdyż dotyczy on sytuacji
odwrotnej, to jest rozpoznania sprawy cywilnej (a więc nie podatkowej) nie przez
sąd powszechny, lecz przez inny właściwy organ, któremu z mocy przepisu
szczególnego sprawa została przekazana.
Natomiast zarzucając naruszenie art. 199 § 1 pkt 1 k.p.c. skarżący uważa,
że pozew powinien być odrzucony, gdyż nie spełniały się podstawowe warunki do
rozpoznania sprawy przez sąd pracy, takie jak określone w sprawie, w której Sąd
Najwyższy wydał 3 lipca 2007 r. uchwałę (I PZP 7/07) odnoszącą się do kognicji
sądu pracy, czyli bezpośrednie wynikanie sporu ze stosunku pracy oraz
występowanie w charakterze stron postępowania pracownika oraz jego
pracodawcy. Rzecz jednak w tym, że uchwała ta dotyczyła innej sytuacji faktycznej
i prawnej. Wyjaśniono wyżej, że nietrafny jest zarzut skarżącego, iż nie był
pracownikiem powoda i sprawa nie wynika ze stosunku pracy, lecz ze sporu
dotyczącego egzekucji zasądzonego już odszkodowania – bez żadnego związku ze
stosunkiem pracy. Jednak nawet przy takim założeniu skarżącego nie byłoby
podstaw do odrzucenia powództwa przeciwegzekucyjnego.
Nie jest zasadny zarzut naruszenia art. 2 i art. 64 ust. 1 Konstytucji z
przedstawioną argumentacją uzasadnienia, gdyż przedmiot sprawy nie obejmował
kwestii zawieszenia emerytury skarżącego wobec wypłacenia mu świadczenia z
tytułu wykonawczego. Nie został naruszony art. 2 Konstytucji i zasada pewności
prawa, gdyż tak jak wskazano nie było kolizji procesowej w rozumieniu art. 199 § 1
pkt 2 k.p.c. tej sprawy i sprawy ze skargi powoda na egzekucję komorniczą kwoty
odpowiadającej zaliczce na podatek.
W konkluzji należy więc stwierdzić, że zobowiązanie pracodawcy wygasa
także wtedy, gdy wypłacając byłemu pracownikowi świadczenie odprowadził
podatek. Jeżeli mimo to pracownik egzekwuje od pracodawcy kwotę „podatku”, to w
postępowaniu z powództwa przeciwegzekucyjnego pracodawcy nie zachodzi
konieczność zawieszenia postępowania, gdy organ podatkowy w decyzji nie
stwierdził nieprawidłowości w działaniu pracodawcy a pracownik nie wystąpił z
wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty podatku.
13
Z tych motywów orzeczono jak w sentencji (art. 39814
k.p.c.). O kosztach
orzeczono na podstawie art. 98 § 3 k.p.c. i art. 99 k.p.c. w związku z art. 39821
k.p.c. oraz – odpowiednio do wartości przedmiotu zaskarżenia – z uwzględnieniem
§ 6 pkt 5, § 11 ust. 1 pkt 2 i § 12 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia z 28 września 2002 r.
w sprawie opłat za czynności radców prawnych.