Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 57/12
POSTANOWIENIE
Dnia 5 października 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Barbara Myszka (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Marta Romańska
SSA Władysław Pawlak
w sprawie z powództwa Z. P.
przeciwko W. J.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 5 października 2012 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie o kosztach procesu zawarte w punktach pierwszym i trzecim
wyroku Sądu Okręgowego
z dnia 25 października 2011 r.,
1. odrzuca zażalenie w części dotyczącej kosztów procesu
poniesionych w postępowaniu w pierwszej instancji (pkt I);
2. uchyla zaskarżone postanowienie w części dotyczącej
kosztów postępowania apelacyjnego i w tym zakresie
przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu do ponownego
rozpoznania, pozostawiając temu
Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania
zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 8 marca 2011 r. Sąd Rejonowy zasądził od pozwanej na
rzecz powoda kwotę 48 419,20 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 5 października
2010 r. oraz kwotę 4 838 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym – 2 400 zł
kosztów zastępstwa procesowego.
Na skutek apelacji pozwanej od tego wyroku, Sąd Okręgowy wyrokiem z
dnia 25 października 2011 r. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że nie
obciążył pozwanej kosztami procesu na rzecz powoda, natomiast w pozostałej
części apelację oddalił i nie obciążył pozwanej obowiązkiem zwrotu powodowi
kosztów postępowania apelacyjnego.
W uzasadnieniu Sąd Okręgowy stwierdził, że roszczenie powoda jest
zasadne i dlatego wyrok Sądu pierwszej instancji uwzględniający powództwo trzeba
uznać za trafny. Szczególna sytuacja majątkowa pozwanej obligowała jednak Sąd
do zastosowania art. 102 k.p.c. Z tej przyczyny Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony
wyrok w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu i przyjął również powołany
przepis za podstawę orzeczenia o kosztach postępowania apelacyjnego.
W zażaleniu na zawarte w wyroku Sądu Okręgowego postanowienie
o kosztach procesu powód, podnosząc zarzut naruszenia art. 102 k.p.c., wniósł
o zmianę zaskarżonego postanowienia przez przyznanie mu od pozwanej kwoty
4 839 zł z tytułu kosztów procesu poniesionych przez niego w postępowaniu
w pierwszej instancji oraz kwoty 1 200 zł z tytułu kosztów postępowania
apelacyjnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z regułą wyrażoną w art. 9 ust. 6 ustawy z dnia 16 września 2011 r.
o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw
(Dz. U. Nr 233, poz. 1381 – dalej: „ustawa nowelizująca”), do zaskarżenia
zawartego w wyroku Sądu Okręgowego z dnia 25 października 2011 r.
3
postanowienia o kosztach procesu ma zastosowanie art. 3941
k.p.c. w brzmieniu
sprzed wejścia w życie powołanej ustawy.
Żalący domaga się objęcia kontrolą także orzeczenia o kosztach procesu
poniesionych przez strony w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji
i przyznania mu od pozwanej z tego tytułu kwoty 4 839 zł. Trzeba w związku z tym
przypomnieć, że art. 3941
§ 1 pkt 2 k.p.c. w brzmieniu sprzed dnia wejścia w życie
ustawy nowelizującej stanowił, że zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje na
postanowienie sądu drugiej instancji co do kosztów procesu, które nie były
przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji. W przytoczonym przepisie
chodziło tylko o te koszty procesu, o których sąd drugiej instancji orzekał po raz
pierwszy. Jeżeli sąd drugiej instancji, zmieniając wyrok sądu pierwszej instancji,
orzekł także o kosztach postępowania pierwszoinstancyjnego, należy przyjąć,
że nie orzekał o nich po raz pierwszy. Dlatego też na postanowienie tego sądu
w części dotyczącej rozstrzygnięcia o kosztach poniesionych przez strony
w postępowaniu w pierwszej instancji nie przysługuje zażalenie do Sądu
Najwyższego (zob. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2010 r.,
I CZ 30/10, niepubl., z dnia 23 czerwca 2010 r., II CZ 45/10, OSNC 2010, nr 12,
poz. 171), z dnia 24 września 2010 r., IV CZ 60/10, niepubl., z dnia 30 marca
2012 r., III CZ 4/12, niepubl. i z dnia 6 lipca 2012 r., V CZ 112/11, niepubl.).
Oznacza to, że na skutek wniesionego zażalenia, kontroli Sądu Najwyższego
podlegać może jedynie prawidłowość rozstrzygnięcia o kosztach postępowania
apelacyjnego. O kosztach tych Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 102 k.p.c.,
z tym że rozstrzygnięcia tego w ogóle nie uzasadnił. W tym stanie rzeczy nie
można odeprzeć zarzutów żalącego, że sytuacja materialna pozwanej w pełni
pozwala jej na poniesienie kosztów procesu.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 373 w związku z art. 370,
art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c. w brzmieniu sprzed wejścia w życie ustawy
nowelizującej odrzucił zażalenie w części dotyczącej kosztów procesu poniesionych
w postępowaniu w pierwszej instancji (pkt I), natomiast na podstawie art. 39815
§ 1
zdanie pierwsze i art. 108 § 2 w związku z art. 391 § 1, art. 39821
i art. 3941
§ 3
k.p.c. w brzmieniu sprzed wejścia w życie ustawy nowelizującej uchylił zaskarżone
4
postanowienie w części dotyczącej kosztów postępowania apelacyjnego i w tym
zakresie przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania,
pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania
zażaleniowego. Wobec uchylenia zaskarżonego postanowienia rozpoznanie
wniosku pełnomocnika pozwanej o przyznanie mu kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej od Skarbu Państwa trzeba uznać za przedwczesne, ponieważ
rozstrzygnięcie to jest uzależnione od ostatecznego wyniku postępowania
zażaleniowego.

IV CZ 57/12

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia