Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 336/11
POSTANOWIENIE
Dnia 10 października 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Piotr Hofmański (przewodniczący)
SSN Roman Sądej
SSA del. do SN Dariusz Czajkowski (sprawozdawca)
Protokolant Anna Janczak
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Lucjana Nowakowskiego,
w sprawie J. W., D. J., M. P. i R. K.
skazanych z art. 258 § 1 kk i in.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 10 października 2012 r.,
kasacji, wniesionych przez obrońców skazanych
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 4 kwietnia 2011 r.,
zmieniającego wyrok Sądu Okręgowego
z dnia 22 stycznia 2010 r., postanowił:
1. oddalić wszystkie kasacje, w tym kasacje obrońców
skazanych J. W. i D. J. jako oczywiście bezzasadne;
2. obciążyć skazanych kosztami sądowymi postępowania
kasacyjnego w częściach równych.
UZASADNIENIE
Prokurator Okręgowy oskarżył:
1) J. W. o to, że:
I. w okresie od co najmniej lipca 2007 roku do dnia 28 lutego 2008 roku
w S., i innych miastach na terenie kraju kierował: zorganizowaną grupą
przestępczą mającą na celu popełnianie przestępstw polegających na
2
nielegalnym wyrobie spirytusu, podrabianiu dokumentów oraz kradzieżach
sprzętu rolniczego,
tj. o czyn z art. 258 § 3 k.k.;
II. w okresie od 25 lipca 2007 do dnia 26 lipca 2007 roku w miejscowości
B., kierując zorganizowaną grupą przestępczą wspólnie i porozumieniu z innymi
sprawcami, po uprzednim pokonaniu zabezpieczenia w postaci zamka kabiny ,
dokonał kradzieży ciągnika rolniczego MTZ 82 TSA wartości 75 000 złotych na
szkodę Z. i J. Ł.,
tj. o czyn z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.;
III. w okresie czasu od co najmniej listopada 2007 roku do dnia 28 lutego
2008 r w Ł., oraz innych miastach na terenie kraju, kierując zorganizowaną
grupą przestępczą, wspólnie i porozumieniu z innymi sprawcami , wyrabiał oraz
wprowadzał do obrotu bez wymaganego wpisu do rejestru oraz w sposób
niezgodny ze sposobem produkcji, warunkami technologicznymi i parametrami
jakościowymi spirytus w ten sposób, że w uprzednio w tym celu zaadoptowanych
pomieszczeniach w Ł. oraz w S. za pomocą własnoręcznie przygotowanej linii
filtracyjnej przy użyciu odczynników wytrącających substancje skażone m.in.
rozcieńczalników uprzednio nabytych w firmie S./…/, na podstawie dokumentów
dotyczących działalności PPHU C. podrabiając podpisy D. W., firmy A. - A. K. ,
podrabiając podpisy A. K. na fakturach nr 16/01/08 z dnia 17.01.2008 nr
10/01/08 z dnia 10.01.2008 oraz nr 435/12/07 z dnia 05.12.2007, firmy B. oraz
przy użyciu węgla aktywowanego odkażał spirytus, w wyniku czego z produkcji w
Ł. otrzymał nieustaloną ilość spirytusu o nieustalonej wartości, zaś z produkcji w
S. otrzymał około 7000 litrów 95 % alkoholu etylowego wartości 318 500 złotych,
tj. o czyn z art. 42 ust. 1 i ust. 3 w z zw. z art. 44 ust. 1 ustawy o wyrobie
napojów spirytusowych oraz o rejestracji i ochronie oznaczeń geograficznych
napojów spirytusowych z dnia 18 października 2006 roku (Dz. U z dnia 21 listopada
2006) w zw. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.;
IV. w dniu 16 września 2007 roku w miejscowości P., kierując
zorganizowaną grupą przestępczą, wspólnie i porozumieniu z innymi sprawcami
, pokonując zamki kabin i zabezpieczenia w postaci odcięcia zapłonu, dokonał
zaboru w celu przywłaszczenia dwóch ciągników rolniczych marki JOHN DEER
model 6610 SE rok produkcji 2002 wartości 120 000 złotych oraz JOHN DEER
3
model 6330 PREMIUM rok produkcji 2007 wartości 270 000 złotych na szkodę J.
S.,
tj. o czyn z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.;
V. w nocy z 11/ 12 grudnia 2007 roku w miejscowości K., kierując
zorganizowaną grupą przestępczą wspólnie i porozumieniu z innymi sprawcami
zabrał w celu przywłaszczenia ciągnik rolniczy NEW Holand TL 100 wartości 85
000 złotych na szkodę R. N.,
tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.;
VI. w nocy z 11/ 12 grudnia 2007 roku w miejscowości B., kierując
zorganizowaną grupą przestępczą, wspólnie i porozumieniu z innymi sprawcami
z terenu szkoły usiłował dokonać kradzieży koparko-ładowarki NEW HOLLAND
LB 115 wartości 200 000 złotych na szkodę J. K.,
tj. o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.;
2) D. J. o to że:
VII. w okresie od co najmniej lipca 2007 roku do dnia 28 lutego 2008 roku
w S., i innych miastach na terenie kraju brał udział w zorganizowanej grupie
przestępczej mającej na celu popełnianie przestępstw polegających na
nielegalnym wyrobie spirytusu, podrabianiu dokumentów oraz kradzieżach
sprzętu rolniczego,
tj. o czyn z art. 258 § 1 k.k.;
VIII. w okresie od 25 lipca 2007 do dnia 26 lipca 2007 roku w miejscowości
B., działając w zorganizowanej grupie mającej na celu popełnianie przestępstw,
wspólnie i porozumieniu z innymi sprawcami , po uprzednim pokonaniu
zabezpieczenia w postaci zamka kabiny, dokonał kradzieży ciągnika rolniczego
MTZ 82 TSA wartości 75 000 złotych na szkodę Z. i J. Ł., przy czym
zarzuconego czynu dopuścił się w ciągu 5 lat, po odbyciu co najmniej 6 miesięcy
kary pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo podobne,
tj. o czyn z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i art. 65 § 1 k.k.;
IX. w okresie czasu od co najmniej listopada 2007 roku do dnia 28 lutego
2008 roku w S., oraz innych miastach na terenie kraju działając w
zorganizowanej grupie mającej na celu popełnianie przestępstw, wspólnie i
porozumieniu z innymi sprawcami, wyrabiał oraz wprowadzał do obrotu bez
wymaganego wpisu do rejestru oraz w sposób niezgodny ze sposobem
produkcji, warunkami technologicznymi i parametrami jakościowymi spirytus w
4
ten sposób, że w uprzednio w tym celu zaadoptowanych pomieszczeniach w Ł.
oraz w S. za pomocą własnoręcznie przygotowanej linii filtracyjnej przy użyciu
odczynników wytrącających substancje skażone m.in. rozcieńczalników
uprzednio nabytych w firmie S. /…/ na podstawie dokumentów dotyczących
działalności PPHU C. podrabiając podpisy D. W. /…/, na fakturach /…/ oraz przy
użyciu węgla aktywowanego odkażał spirytus, w wyniku czego z produkcji w Ł.
otrzymał nieustaloną ilość spirytusu o nieustalonej wartości, zaś z produkcji w S.
otrzymał około 7000 litrów 95 % alkoholu etylowego wartości 318 500 złotych,
tj. o czyn z art. 42 ust. 1 i ust. 3 w z zw. z art. 44 ust. 1 ustawy o wyrobie
napojów spirytusowych oraz o rejestracji i ochronie oznaczeń geograficznych
napojów spirytusowych z dnia 18 października 2006 roku ( Dz. U. z dnia 21
listopada 2006 r.) w zw. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1
k.k.;
X. w dniu 16 września 2007 roku w miejscowości P., działając w
zorganizowanej grupie mającej na celu popełnianie przestępstw, wspólnie i
porozumieniu z innymi sprawcami, pokonując zamki kabin i zabezpieczenia w
postaci odcięcia zapłonu, dokonał zaboru w celu przywłaszczenia dwóch
ciągników rolniczych marki JOHN DEER model 6610 SE rok produkcji 2002
wartości 120 000 złotych oraz JOHN DEER model 6330 PREMIUM rok produkcji
2007 wartości 270 000 złotych na szkodę J. S., przy czym zarzuconego czynu
dopuścił się w ciągu 5 lat, po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia
wolności za umyślne przestępstwo podobne,
tj. o czyn z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i art. 65 § 1 k.k.;
XI. w nocy z 11/ 12 grudnia 2007 roku w miejscowości K., działając w
zorganizowanej grupie mającej na celu popełnianie przestępstw, wspólnie i
porozumieniu z innymi sprawcami zabrał w celu przywłaszczenia ciągnik rolniczy
NEW Holand TL 100 wartości 85 000 złotych na szkodę R. N., przy czym
zarzuconego czynu dopuścił się w ciągu 5 lat, po odbyciu co najmniej 6 miesięcy
kary pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo podobne,
tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i art. 65 § 1 k.k.;
XII. w nocy z 11/ 12 grudnia 2007 roku w miejscowości B. działając w
zorganizowanej grupie mającej na celu popełnianie przestępstw wspólnie i
porozumieniu z innymi sprawcami z terenu szkoły usiłował dokonać kradzieży
koparko - ładowarki marki NEW Holland LB 115 wartości 200 000 złotych na
5
szkodę J. K., przy czym zarzuconego czynu dopuścił się w ciągu 5 lat, po
odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności za umyślne
przestępstwo podobne,
tj. o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i
art. 65 § 1 k.k.;
XIII. od nieustalonego okresu czasu do dnia 28 lutego 2008 roku w M.,
czynił przygotowania do popełnienia przestępstwa fałszowania i użycia jako
autentycznych dokumentów z art. 270 § 1 k.k. w ten sposób, że wszedł w
posiadanie oraz przechowywał 6 druków przerobionych i opatrzonych
pieczęciami kierownika Ośrodka Kształcenia Zawodowego nr 1 B. P.
zaświadczeń o ukończeniu kursu w Zakładzie Doskonalenia Zawodowego w
Warszawie,
tj. o czyn z art. 270 § 3 k.k.;
3) M. P. o to, że:
XIV. w okresie od co najmniej lipca 2007 roku do dnia 28 lutego 2008 roku
miejscowości S., i innych miastach na terenie kraju brał udział w zorganizowanej
grupie przestępczej mającej na celu popełnianie przestępstw polegających na
nielegalnym wyrobie spirytusu, podrabianiu dokumentów oraz kradzieżach
sprzętu rolniczego,
tj. o czyn z art. 258 § 1 k.k.;
XV. w okresie od 25 lipca 2007 do dnia 26 lipca 2007 roku w miejscowości
B., działając w zorganizowanej grupie mającej na celu popełnianie przestępstw,
wspólnie i porozumieniu z innymi sprawcami, po uprzednim pokonaniu
zabezpieczenia w postaci zamka kabiny, dokonał kradzieży ciągnika rolniczego
MTZ 82 TSA wartości 75 000 złotych na szkodę Z. i J. Ł.,
tj. o czyn z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.;
XVI. w okresie czasu od co najmniej listopada 2007 roku do dnia 28 lutego
2008 roku w Ł., oraz innych miastach na terenie kraju działając w
zorganizowanej grupie mającej na celu popełnianie przestępstw, wspólnie i
porozumieniu z innymi sprawcami, wyrabiał oraz wprowadzał do obrotu bez
wymaganego wpisu do rejestru oraz w sposób niezgodny ze sposobem
produkcji, warunkami technologicznymi i parametrami jakościowymi spirytus w
ten sposób, że w uprzednio w tym celu zaadoptowanych pomieszczeniach w Ł.
oraz w S. za pomocą własnoręcznie przygotowanej linii filtracyjnej przy użyciu
6
odczynników wytracających substancje skażone m.in. rozcieńczalników
uprzednio nabytych w firmie /…/, na podstawie dokumentów dotyczących
działalności PPHU podrabiając podpisy D. W., na fakturach /…/oraz przy użyciu
węgla aktywowanego odkażał spirytus, w wyniku czego z produkcji w Ł. otrzymał
nieustaloną ilość spirytusu o nieustalonej wartości, zaś z produkcji w S. otrzymał
około 7000 litrów 95 % alkoholu etylowego wartości 318 500 złotych,
tj. o czyn z art. 42 ust. 1 i ust. 3 w z zw. z art. 44 ust. 1 ustawy o wyrobie
napojów spirytusowych oraz o rejestracji i ochronie oznaczeń geograficznych
napojów spirytusowych z dnia 18 października 2006 roku ( Dz. U z dnia 21
listopada 2006 r.) w zw. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1
k.k.;
XVII. w dniu 16 września 2007 roku w miejscowości P., działając w
zorganizowanej grupie mającej na celu popełnianie przestępstw, wspólnie i
porozumieniu z innymi sprawcami, pokonując zamki kabin i zabezpieczenia w
postaci odcięcia zapłonu, dokonał zaboru w celni przywłaszczenia dwóch
ciągników rolniczych marki JOHN DEER model 6610 SE rok produkcji 2002
wartości 120 000 złotych oraz JOHN DEER model 6330 PREMIUM rok produkcji
2007 wartości 270 000 złotych na szkodę J. S.,
tj. o czyn z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.;
4) R. K. o to, że:
XXXI. w okresie od co najmniej listopada 2007 roku do dnia 28 lutego 2008
roku w miejscowości S., i innych miastach na terenie kraju brał udział w
zorganizowanej grupie przestępczej mającej na celu popełnianie przestępstw
polegających na nielegalnym wyrobie spirytusu, podrabianiu dokumentów oraz
kradzieżach sprzętu rolniczego,
tj. o czyn z art. 258 § 1 k.k.;
XXXII. w okresie czasu od co najmniej listopada 2007 roku do dnia 28 lutego
2008 roku w Ł., oraz innych miastach na terenie kraju działając w
zorganizowanej grupie mającej na celu popełnianie przestępstw, wspólnie i
porozumieniu z innymi sprawcami, wyrabiał oraz wprowadzał do obrotu bez
wymaganego wpisu do rejestru oraz w sposób niezgodny ze sposobem
produkcji, warunkami technologicznymi i parametrami jakościowymi spirytus w
ten sposób, że w uprzednio w tym celu zaadoptowanych pomieszczeniach w Ł.
oraz w S. za pomocą własnoręcznie przygotowanej linii filtracyjnej przy użyciu
7
odczynników wytrącających substancje skażone m. in. rozcieńczalników
uprzednio nabytych w firmie /…/ oraz przy użyciu węgla aktywowanego odkażał
spirytus, w wyniku czego z produkcji w Ł. otrzymał nieustaloną ilość spirytusu o
nieustalonej wartości, zaś z produkcji w S. otrzymał około 7.000 litrów 95 %
alkoholu etylowego wartości 318 500 złotych,
tj. o czyn z art. 42 ust. 1 i ust. 3 w z zw. z art. 44 ust. 1 ustawy o wyrobie
napojów spirytusowych oraz o rejestracji i ochronie oznaczeń geograficznych
napojów spirytusowych z dnia 18 października 2006 roku (Dz. U. z dnia 21
listopada 2006 r.) w zw. z art. 270 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1
k.k.
XXXIII. w nocy z 11/12 grudnia 2007 roku w miejscowości K., działając w
zorganizowanej grupie mającej na celu popełnianie przestępstw, wspólnie i
porozumieniu z innymi sprawcami zabrał w celu przywłaszczenia ciągnik rolniczy
NEW Holand TL 100 wartości 85 000 złotych na szkodę R. N.,
tj. o czyn z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.;
XXXIV. w nocy z 11/12 grudnia 2007 roku w miejscowości B., działając w
zorganizowanej grupie mającej na celu popełnianie przestępstw, wspólnie i
porozumieniu z innymi sprawcami z terenu szkoły usiłował dokonać kradzieży
koparko-ładowarki marki NEW Holland LB 115 wartości 200 000 złotych na
szkodę J.K.,
tj. o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.;
Wyrokiem z dnia 22 stycznia 2010 r. Sąd Okręgowy:
1. w miejsce czynów zarzuconych - oskarżonemu J. W. w punkcie I,
oskarżonemu D. J. w punkcie VII, oskarżonemu M. P. w punkcie XIV, oraz
oskarżonemu R. K. w punkcie XXXI aktu oskarżenia uznał ich za winnych tego,
że w okresie od listopada 2007 roku do dnia 28 lutego 2008 roku w S., i innych
miejscowościach na terenie kraju brali udział w zorganizowanej grupie
przestępczej mającej na celu popełnianie przestępstw polegających na
nielegalnym wyrobie, rozlewaniu i wprowadzaniu do obrotu napojów
spirytusowych, z wykorzystaniem przy organizowaniu tej działalności
sfałszowanych dokumentów, przy czym:
- rola J. W. polegała na tym, iż był pomysłodawcą i inicjatorem tej
działalności, koordynował działania poszczególnych członków grupy,
wyszukiwał dostawców substancji i sprzętu potrzebnego do produkcji oraz
8
lokali, w których była ona prowadzona, uzyskiwał informacje na temat procedur
produkcyjnych, adaptował uzyskane lokale na potrzeby produkcji i montował
linie filtracyjne, brał bezpośredni udział w produkcji, organizował środki
transportu i uczestniczył w przewozie wyprodukowanych napojów
spirytusowych oraz surowców służących do jego produkcji, a także wyszukiwał
nabywców wyprodukowanych napojów spirytusowych i wprowadzał je do
obrotu,
- rola D. J. polegała na tym, iż przechowywał elementy linii filtracyjnych,
adaptował uzyskane lokale na potrzeby produkcji i montował linie filtracyjne,
brał bezpośredni udział w produkcji, a także uczestniczył w przewozie
wyprodukowanych napojów spirytusowych oraz surowców służących do ich
produkcji,
- rola M. P. polegała na tym, iż adaptował uzyskane lokale na potrzeby
produkcji i montował linie produkcyjne, brał bezpośredni udział w produkcji, a
także uczestniczył w przewozie wyprodukowanych napojów spirytusowych oraz
surowców służących do ich produkcji, miał wyszukiwać nabywców
wyprodukowanych napojów spirytusowych i wprowadzać je do obrotu,
- rola R. K. polegała na tym, że wyszukiwał lokali, w których miała być
prowadzona produkcja oraz nabywców wyprodukowanych napojów
spirytusowych, a także wprowadzał je do obrotu, co wyczerpało znamiona
określone w art. 258 § 1 k.k. i za to, na podstawie tego samego przepisu
wymierzył - oskarżonym J. W. i D. J. kary po 2 (dwa) lata i 6 (sześć) miesięcy
pozbawienia wolności, oskarżonemu M. P. karę 1 (jednego) roku i 6 (sześciu)
miesięcy pozbawienia wolności, oskarżonemu R. K. karę 1 (jednego) roku i
(dwóch) miesięcy pozbawienia wolności;
2) w miejsce czynów zarzuconych - oskarżonemu J. W. w punkcie III,
oskarżonemu D. J. w punkcie IX, oskarżonemu M. P. w punkcie XVI oraz
oskarżonemu R. K. w punkcie XXXII aktu oskarżenia uznał ich za winnych tego,
że w okresie od listopada 2007 roku do dnia 28 lutego 2008 roku w Ł., oraz
innych miastach na terenie kraju, działając w warunkach zorganizowanej grupy
mającej na celu popełnianie przestępstw, o której mowa w punkcie 1, wspólnie i
w porozumieniu ze sobą oraz z innymi sprawcami o ustalonej i nieustalonej
tożsamości, w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego
zamiaru wyrabiali napoje spirytusowe bez wymaganego wpisu do rejestru i
9
niezgodnie ze sposobem produkcji, warunkami technologicznymi i parametrami
jakościowymi, określonymi dla nich w odpowiednich przepisach, w ten sposób,
że w uprzednio w tym celu wynajętych i zaadaptowanych pomieszczeniach w Ł.,
w S. oraz w innym, nieustalonym miejscu, przy użyciu własnoręcznie
przygotowanej linii filtracyjnej oraz odczynników wytrącających substancje
skażające i zanieczyszczające, a także węgla aktywowanego odkażali alkohol
etylowy zawarty w innych produktach, m.in. w rozcieńczalnikach spirytusowych,
uprzednio nabytych w tym celu w firmie /…/, w wyniku czego z produkcji w Ł. i w
nieustalonym miejscu uzyskali nieustaloną ilość napojów spirytusowych o
nieustalonej wartości, zaś z produkcji w S. uzyskali co najmniej 6.690 litrów
napojów spirytusowych o stężeniu alkoholu etylowego około 85 % i o wartości co
najmniej 56.865 złotych, po czym tak uzyskane napoje spirytusowe rozlewali i
wprowadzali do obrotu, przy czym z popełniania tego przestępstwa uczynili sobie
stałe źródło dochodu, co wyczerpało znamiona określone w art. 42 ust. 1 i 3 i art.
44 ust. 1 ustawy z dnia 18 października 2006 roku o wyrobie napojów
spirytusowych oraz o rejestracji i ochronie oznaczeń geograficznych napojów
spirytusowych (Dz. U z 2006 r., Nr 208, poz. 1539 z późn. zm.) oraz art. 12a ust.
1 i art. 13 i art. 14 ustawy z dnia 2 marca 2001 r. o wyrobie alkoholu etylowego
oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych (Dz.U. z 2001 r., Nr 31, poz. 353 z późn.
zm.) i art. 270 § 1 k.k. w związku z art. 11 § 2 k.k. i w związku z art. 12 k.k. i w
związku z art. 65 § 1 k.k. i za to, na podstawie art. 42 ust. 3 ustawy z dnia 18
października 2006 roku o wyrobie napojów spirytusowych oraz o rejestracji i
ochronie oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych w związku z art. 11 §
3 k.k. i w związku z art. 65 § 1 k.k. i w związku z art. 64 § 2 k.k. wymierzył —
oskarżonym J. W. i D. J. kary po 3 (trzy) lata pozbawienia wolności, oskarżonym
M. P. karę 2 (dwa) lata pozbawienia wolności, oskarżonemu R. K. karę 1
(jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;
3) w miejsce czynów zarzuconych - oskarżonemu J. W. w punktach II i
IV oskarżonemu D. J. w punktach VIII i X oraz oskarżonemu M. P. w punktach
XV i XVII aktu oskarżenia uznał ich za winnych tego, że działając w podobny
sposób i w krótkich odstępach czasu:
- w okresie pomiędzy 25 i 26 lipca 2007 roku w miejscowości B., działając
wspólnie i porozumieniu, po uprzednim pokonaniu zabezpieczenia w postaci
zamka kabiny, zabrali w celu przywłaszczenia ciągnik rolniczy marki MTZ 82
10
TSA, o wartości co najmniej 68.700 złotych na szkodę Z. i J. Ł., przy czym D. J.
czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat, po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary
pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo podobne, co wyczerpało — w
odniesieniu do oskarżonych J. W. i M. P. znamiona określone w art. 279 § 1 k.k.,
natomiast w odniesieniu do oskarżonego D. J. znamiona określone w art. 279 §
1 k.k. w związku z art. 64 § 1 k.k.,
- w dniu 16 września 2007 roku w miejscowości P., działając wspólnie i
porozumieniu, po uprzednim pokonaniu zabezpieczenia w postaci zamków kabin
i odcięcia zapłonu zabrali w celu przywłaszczenia dwa ciągniki rolnicze marki
JOHN DEER - jeden model 6610 SE, rok produkcji 2002, o wartości co najmniej
110 000 złotych oraz drugi model 6330 PREMIUM rok produkcji 2007, o wartości
270 000 złotych na szkodę J.S., przy czym D. J. czynu tego dopuścił się w ciągu
5 lat, po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności za umyślne
przestępstwo podobne, co wyczerpało - w odniesieniu do oskarżonych J. W. i M.
P. znamiona określone w art. 279 § 1 k.k., natomiast w odniesieniu do
oskarżonego D. J. znamiona określone w art. 279 § 1 k.k. w związku z art. 64 § 1
k.k. i za to, na podstawie art. 279 § 1 k.k. w związku z art. 91 § 1 k.k., a także art.
33 § 2 k.k. wymierzył - oskarżonemu J. W. karę 4 (czterech) lat pozbawienia
wolności i karę grzywny w wysokości 200 (dwustu) stawek dziennych stawek
dziennych po 20 (dwadzieścia) złotych stawka, oskarżonemu D.J. karę 4
(czterech) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności i karę grzywny w
wysokości 250 (dwustu pięćdziesięciu) stawek dziennych po 20 (dwadzieścia)
złotych stawka, zaś oskarżonemu M. P. karę 3 (trzech) lat i 6 (sześciu) miesięcy
pozbawienia wolności i karę grzywny w wysokości 150 (stu pięćdziesięciu)
stawek dziennych po 20 (dwadzieścia) złotych stawka;
4) w miejsce czynów zarzuconych - oskarżonemu J. W. w punktach V i
VI aktu oskarżenia, oskarżonemu D. J. w punktach XI i XII aktu oskarżenia oraz
oskarżonemu R. K. w punktach XXXIII i XXXIV aktu oskarżenia uznał ich za
winnych tego, że działając wspólnie i w porozumieniu, w wykonaniu z góry
powziętego zamiaru, w miejscowości B., usiłowali dokonać na szkodę J. K.
kradzieży koparko - ładowarki marki NEW Holland LB 115 wartości 200.000
złotych, co stanowi mienie znacznej wartości i zachowaniem swym zmierzali
bezpośrednio do jego dokonania w ten sposób, że przyjechali do tej
miejscowości, weszli na teren posesji, wyłączyli lampę oświetlającą teren, zaś
11
jeden z nich podszedł do koparko - ładowarki, lecz zamierzonego celu nie
zrealizowali, z uwagi na fakt, iż zostali spłoszeni przez osobę zamieszkująca na
terenie tej posesji, a następnie po udaniu się do miejscowości K., zabrali w celu
przywłaszczenia ciągnik rolniczy marki NEW Holland TL 100, o wartości 85 000
złotych na szkodę R. N., przy czym D. J. czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat,
po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności za umyślne
przestępstwo podobne, co wyczerpało - w odniesieniu do oskarżonych J. W., R.
K. znamiona określone w art. 278 § 1 k.k. i art. 13 § 1 k.k. w związku z art. 278 §
1 k.k.. i w związku z art. 294 § 1 k.k., natomiast w odniesieniu do oskarżonego D.
J. znamiona określone w art. 278 § 1 k.k. i art. 13 § 1 k.k. w związku z art. 278 §
1 k.k. i w związku z art. 294 § 1 k.k. i w związku z art. 64 § 1 k.k. i za to, na
podstawie art. 294 § 1 k.k., a także art. 33 § 2 k.k. wymierzył J. W. karę 3
(trzech) lat pozbawienia wolności i karę grzywny w wysokości 100 stu stawek
dziennych po 20 (dwadzieścia) złotych stawka, oskarżonemu D. J. karę 3
(trzech) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności i karę grzywny w
wysokości 150 (stu pięćdziesięciu) stawek dziennych po 20 (dwadzieścia)
złotych stawka oraz oskarżonemu R. K. karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności
i karę grzywny w wysokości 100 (stu) stawek dziennych po 20 (dwadzieścia)
złotych stawka;
5) uznał oskarżonego D. J. za winnego popełnienia czynu zarzuconego
mu w pkt. XIII aktu oskarżenia, z tą zmianą jego opisu, iż słowo „przerobionych”
zastąpił słowem „podrobionych”, który to czyn wyczerpał znamiona określone w
art. 270 § 3 k.k. i za to, na tej samej podstawie wymierzył mu karę 1 (jednego)
roku pozbawienia wolności;
6) na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 i 2 k.k. oraz art. 91 § 2 k.k.
orzekł:
a) wobec oskarżonego J. W. - w miejsce jednostkowych kar pozbawienia
wolności wymierzonych mu w punktach 1, 3, 4 i 5 jedną łączną karę 8 (ośmiu)
lat pozbawienia wolności, zaś w miejsce jednostkowych kar grzywny
wymierzonych mu w punktach 4 i 5 - jedną karę łączną grzywny w wysokości
250 (dwieście pięćdziesiąt) stawek dziennych grzywny po 20 (dwadzieścia)
złotych stawka,
b) wobec oskarżonego D. J. - w miejsce jednostkowych kar pozbawienia
wolności wymierzonych mu w punktach 1, 3, 4, 5 i 6 orzekł jedną łączną karę 9
12
(dziewięciu) lat pozbawienia wolności, zaś w miejsce jednostkowych kar grzywny
wymierzonych mu w punktach 4 i 5 - jedną karę łączną grzywny w wysokości
300 (trzysta) stawek dziennych grzywny po 20 (dwadzieścia) złotych stawka,
c) wobec oskarżonego M. P. — w miejsce jednostkowych kar
pozbawienia wolności wymierzonych mu w punktach 1, 3 i 4 orzekł jedną łączną
karę 5 (pięciu) lat pozbawienia wolności,
d) wobec oskarżonego R. K. - w miejsce jednostkowych kar pozbawienia
wolności wymierzonych mu w punktach 1, 3 i 5 orzeka jedną łączną karę 3
(trzech) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;
7) na podstawie na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył:
a) wobec oskarżonego J. W.— na poczet kary łącznej pozbawienia
wolności - okres tymczasowego aresztowania od dnia 28 lutego 2008 r. do dnia
31 marca 2008 r.,
b) wobec oskarżonego D. J. - na poczet kary łącznej pozbawienia
wolności - okres tymczasowego aresztowania od dnia 28 lutego 2008 r. do dnia
22 września 2008 r. oraz od dnia 28 grudnia 2009 r. do dnia 22 stycznia 2010 r.,
c) wobec oskarżonego M. P. - na poczet kary łącznej pozbawienia
wolności okres tymczasowego aresztowania od dnia 28 lutego 2008 r. do dnia
22 stycznia 2010 r.,
d) wobec oskarżonego R. K. — na poczet kary łącznej pozbawienia
wolności okres tymczasowego aresztowania od dnia 14 sierpnia 2008 r. do
dnia 10 lipca 2009 r.;
9) na podstawie art. 46 § 1 k.k. zasądził od wszystkich oskarżonych na
rzecz Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń SA, solidarnie kwotę 34.900
(trzydzieści cztery tysiące dziewięćset) złotych oraz kwotę 20.514,77
(dwadzieścia tysięcy pięćset czternaście, 77/100) złotych - tytułem naprawienia
szkody wyrządzonej przestępstwami przypisanymi im w punkcie 4;
10) zasądził od oskarżonych, na rzecz oskarżyciela posiłkowego
Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń SA, kwotę po 210 (dwieście dziesięć)
złotych od każdego z nich - tytułem zwrotu poniesionych wydatków związanych z
kosztami zastępstwa adwokackiego;
11) zasądził na rzecz Skarbu Państwa, tytułem zwrotu kosztów sądowych:
/…/.
13
Wyrok ten został zaskarżony przez obrońców oskarżonych.
Obrońca J. W. zaskarżył wyrok w całości na korzyść oskarżonego,
zarzucając:
I. w zakresie czynu opisanego w pkt 1 wyroku:
a) obrazę przepisów prawa materialnego, mianowicie art. 258 § 1 k.k.
wskutek wyrażenia błędnego poglądu prawnego, że osk. J. W. wraz z innymi
wymienionymi tam oskarżonymi brał udział zorganizowanej grupie przestępczej,
a więc że taka grupa w ogóle istniała, bez jednoczesnego wykazania cech
organizacyjnych o formach nadających jej cechę trwałości, chociaż zebrany
materiał dowodowy, ujawniony w toku postępowania na takie ustalenia nie
pozwał wskazując jednoznacznie, że zamiar oskarżonych obejmował
współsprawstwo zamierzających popełnić przestępstwo osób,
b) obrazę przepisów postępowania, która mogła, mieć wpływ na treść
wyroku, polegającą na całkowicie dowolnym, z naruszeniem zasady z art. 7
k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. dokonaniu ustaleń, nie znajdujących potwierdzenia
w zebranym materiale dowodowym, w tym dot. jakiegoś: „przedsiębiorstwa”,
nawet dowolnym ustaleniu funkcjonowania rzekomej „grupy zorganizowanej”,
miejscowości tej „działalności”.
II. w zakresie czynu opisanego w pkt 3 wyroku:
- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia który
mógł mieć wpływ na treść wyroku w tym zakresie, polegający na
nieuprawnionym uznaniu czasokresu działania przestępnego oskarżonych a
także miejsc dopuszczenia się tego czynu sposobów działania przestępnego,
co doprowadziło do błędnej kwalifikacji tego czynu,
III. zakresie przypisanego oskarżonemu J. W. przestępstwa określonego
w pkt 4 wyroku:
- obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść wyroku,
mianowicie art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k. i 424 § 1 pkt 2 k.p.k., wskutek dowolnej
oceny materiału dowodowego, opartej o dowody, które nie pozwalały na taką
ocenę, nie zawierając treści powołanych przez Sąd Okręgowy,
IV. w zakresie przypisanego osk. J. W. czynu opisanego w pkt 5 wyroku:
- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia który
mógł mieć wpływ na jego treść, polegający na dokonaniu tych ustaleń bez
jakiegokolwiek oparcia w zebranym materiale dowodowym wskutek błędnej a
14
jednocześnie dowolnej ocenie dowodów w postaci zainteresowanego wynikiem
sprawy współoskarżonego J. B.
V. w zakresie pkt 1,3,4,5,10,14,15,16,17 wyroku, orzeczeniu temu
zarzucił:
a) obrazę przepisów postępowania, która mogło mieć wpływ na jego
mianowicie:
art. 170 k.p.k. - wskutek zaniechania ustosunkowania się do wniosku
dowodowego, wielokrotnie ponawianego osk. J. W. o ponowne wezwanie i
przesłuchanie świadków: Z. M. i T. T. i skonfrontowanie - ich twierdzeń, po
ustaleniu prawomocności wyroków w ich sprawach,
- zaniechanie bezpośredniego przesłuchania św. R.,
art. 7 i 410 k.p.k. - w skutek dowolnego wyboru materiału dowodowego, w
tym np. dot. Z. M.,
art. 182 § 3 k.p.k. -zaniechanie wezwania Z. M. i T. T. ponownie, w czasie
gdy prawo do odmowy zeznań już by im nie przysługiwało a także w sytuacji,
gdy obaj świadkowie skorzystali z przysługującego im prawa do odmowy
zeznań, gdyż wobec nich trwał proces karny oświadczenia się czy ich
wyjaśnienia, odczytywane w oparciu m.in. o art. 35 § 2 k.k. jest zgodny z
prawdą czy też nie,
b) art. 410 k.p.k. - wskutek oparcia szeregu istotnych w sprawie
ustaleń na dowodzie z wyjaśnień osk. S. T. (k. 5919-5919v) pomimo, iż ten
dowód w ogóle na te ustalenia nie pozwala, a także całkowicie nieuprawnionego
uznania, że D. W. był współoskarżonym w sprawie II K /…/ Sądu Rejonowego, a
ponadto na uznaniu, iż „analiza podsłuchów” jest w pełni prawnym dowodem, w
oparciu o który dopuszczalne jest ustalanie czegokolwiek w/w sprawie.
Podnosząc powyższe zarzuty obrońca wniósł o uchylenie zaskarżonego
wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.
Z kolei obrońca D. J. zarzucił zaskarżonemu wyrokowi obrazę przepisów
postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia a w szczególności:
- obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia a w
szczególności art. 4, 5 § 2, 7 i 410 k.p.k. przez dokonanie oceny dowodów
sprzecznie z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego, rozstrzygnięcie na
niekorzyść oskarżonego występujących w sprawie wątpliwości, oparcie
15
orzeczenia o winie oskarżonego tylko na dowodach obciążających, a w
zasadzie wyjaśnieniach oskarżonego B. i zeznaniach świadków T. T. i Z. M. -
wcześniej współoskarżonych w przedmiotowej sprawie, a następnie
wyłączonych do odrębnego postępowania gdzie zostali poddani dobrowolnie
karze przy jednoczesnym pominięciu dowodów z wnioskowanej konfrontacji z
oskarżonymi, z pominięciem innych dowodów dla niego korzystnych, w tym z
ekspertyzy fonoskopijnej, zabezpieczonego materiałów w postaci rozmów
telefonicznych, a poprzestaniu na analizie wyłącznie stenogramów tych rozmów
przy bezpodstawnym przyjęciu, iż są to rozmowy prowadzone przez
oskarżonych;
- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wydania
przedmiotowego wyroku, mający wpływ na jego treść, a polegający na błędnym
ustaleniu, iż oskarżony D.J. dopuścił się czynów zarzucanych mu aktem
oskarżenia podczas gdy z jego wyjaśnień, wyjaśnień znacznej części
współoskarżonych, zeznań przesłuchanych w sprawie świadków, a także
analizy nieosobowego materiału dowodowego wynika, iż nie popełnił on
zarzucanych mu przestępstw;
- rażącą niewspółmierność kary łącznej orzeczonej wobec oskarżonego D. J.
poprzez orzeczenie jej w rozmiarze 9 lat pozbawienia wolności.
Stawiając powyższe zarzuty obrońca wniósł o :
1) uchylenie przedmiotowego wyroku w całości i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu;
2) zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie orzeczonej wobec oskarżonego
D. J. kary łącznej i skazanie go na karę łagodniejszą, uwzględniającą sytuację
rodzinną oskarżonego
Obrońca M. P. zarzucił powyższemu wyrokowi:
1) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za jego podstawę, który
mógł mieć wpływ na treść orzeczenia, przez uznanie oskarżonego za winnego
popełnienia czynu określonego w art. 279 § 1 k.k., mimo że ujawnione w toku
rozprawy głównej dowody uzasadniały przypisanie oskarżonemu jedynie paserstwa
określonego w art. 291 k.k.;
2) mogącą mieć wpływ na treść wyroku obrazę prawa procesowego art.
4, 5, 410 i 424 k.p.k. wynikającą z jednostronnej oceny dowodów oraz
16
rozstrzygnięcia nie dających się usunąć wątpliwości na niekorzyść oskarżonego i
uznanie oskarżonego winnym popełnienia przestępstwa z art. 258 k.k.
Podnosząc te zarzuty obrońca wniósł o:
-uniewinnienie oskarżonego z zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 258
k.k.;
- zmianę zaskarżonego wyroku przez uznanie iż czyn zarzucany
oskarżonemu stanowi paserstwo umyślne i na podstawie art. 291 k.k.
wymierzenie stosownej kary;
- wymierzenie oskarżonemu łagodniejszej kary łącznej.
Obrońca R. K. – adw. B. T.- zarzucił zaskarżonemu wyrokowi:
1. w zakresie czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie 3 skarżonego
wyroku:
a) obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść wyroku, tj.:
- art. 410 k.p.k. w zw. z art. 19 ust. 1 i 15 ustawy o Policji z dnia 6 kwietnia
1990 r. poprzez oparcie rozstrzygnięcia w przedmiocie sprawstwa i winy
oskarżonego K. w zakresie czynu opisanego w pkt. 3 wyroku na materiałach
zgromadzonych w toku czynności operacyjnych (nagrania z podsłuchów
telefonicznych), w sytuacji gdy tak uzyskany materiał dowodowy mógł zostać
jedynie wykorzystany w zakresie przestępstw wymienionych w art. 19 ust. 1
ustawy, wśród których nie został wskazany czyn przypisany oskarżonemu K. w
pkt 3 wyroku, tj. wypełniający dyspozycję art. 42 ust. 1 i 3 oraz art. 44 ust. 1
ustawy o wyrobie napojów spirytusowych oraz rejestracji i ochronie oznaczeń
geograficznych napojów spirytusowych, art. 12 a ust. 1 i art. 13 i art. 14 ustawy
z dnia 2 marca 2001 r. o wyrobie alkoholu etylowego oraz wytwarzaniu
wyrobów tytoniowych oraz art. 270 § 1 k.k. w zw. art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12
k.k.;
2. w zakresie czynów przypisanych oskarżonemu w punkcie 1, 3 i 5
skarżonego wyroku:
a) obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść wyroku, tj.:
- art. 167 i 174 w zw. z art. 410 k.p.k. - poprzez zaniechanie inicjatywy
dowodowej w zakresie dotyczącym uzyskania od operatorów sieci
komórkowych wykazu logowań w stacjach przekaźnikowych BTS numerów
telefonów, co do których w ramach czynności operacyjno - rozpoznawczych
zastosowano podsłuch pozaprocesowy i oparcie się w tym zakresie na
17
treściach sporządzanych przez funkcjonariuszy policji notatek urzędowych,
mimo iż w drodze przeprowadzenia tego dowodu możliwe było uzyskanie
wskazanych informacji;
- art. 7 i art. 167 w zw. z art. 193 k.p.k. poprzez zaniechanie dopuszczenia
dowodu z opinii biegłego fonoskopa na okoliczność weryfikacji głosów
zarejestrowanych na nagraniach z podsłuchów z głosem oskarżonego
Koziarskiego, w sytuacji gdy brak było podstaw, aby jednoznacznie ustalić na
podstawie innych dowodów jakimi numerami telefonów faktycznie posługiwał
się R. K., co w konsekwencji doprowadziło Sąd do błędnego przypisania
oskarżonemu K. sprawstwa czynów opisanych w pkt. 1, 3 i 5 wyroku, mimo iż
pozostały materiał dowodowy na sprawstwo oskarżonego nie wskazywał;
- art. 4, 7, 410, 424 §1 pkt 1 k.p.k. poprzez:
-dowolną ocenę materiału dowodowego w postaci „stenogramów
podsłuchów" polegającą na zaniechaniu weryfikacji treści tychże, co
doprowadziło do uznania, iż stanowią one dosłowny i wierny zapis nagranej
rozmowy (stenogram) w sytuacji gdy w dużej części stanowiły one notatki
urzędowe policjantów je sporządzających (min. k. 4753, k. 4756, 4757, 4666,
4455, 4423, 4391 itd.),
- dowolną interpretację znaczenia użytych w „stenogramach" zwrotów (min.
„sos", „surówka", „gotowe") i bezzasadnym przyjęciu, iż wiążą się one z
nielegalną produkcją wyrobów spirytusowych, w sytuacji gdy interpretacja taka
nie została przez Sąd jednoznacznie zweryfikowana w oparciu o żadne źródło
dowodowe;
- art. 174 w zw. z art. 410 k.p.k. - poprzez oparcie skarżonego
rozstrzygnięcia na treści notatek urzędowych (błędnie nazwanych przez Sąd
Okręgowy „stenogramami"), wbrew zakazowi dowodowemu statuowanemu
treścią art. 174 k.p.k. w sytuacji gdy zaliczając w/w notatki w poczet materiału
dowodowego Sąd winien przedtem wezwać w charakterze świadków i
przesłuchać policjantów je sporządzających;
- art. 410 w zw. z art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. poprzez:
- zbiorcze powołanie dowodów w postaci stenogramów podsłuchów oraz
nagrań z podsłuchów jako podstawy ustalania stanu faktycznego, co
uniemożliwiło weryfikację procesu rozumowania sądu, który doprowadził do
18
przypisania oskarżonemu K. winy i sprawstwa wszystkich zarzucanych mu
czynów;
- art. 6 w zw. z art. 410 w zw. z art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. poprzez brak
wskazania przez Sąd Okręgowy w uzasadnieniu skarżonego wyroku dlaczego
Sąd odmówił wiary wyjaśnieniom oskarżonego K., które to wyjaśnienia nie
zostały podważone przez żaden inny dowód, co w konsekwencji doprowadziło
do niezasadnego przyjęcia, iż oskarżony R. K. brał udział w zorganizowanej
grupie przestępczej opisanej w pkt 1 wyroku oraz iż przestępstw opisanych w
pkt 3 wyroku dopuszczał się w ramach w/w zorganizowanej grupy przestępczej;
b) błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść wyroku
polegający na:
- bezpodstawnym przyjęciu, iż oskarżony K. posługiwał się numerami
telefonu /…/, a w konsekwencji, iż okoliczność ta wskazuje, że dopuścił się
czynów przypisanych mu w pkt 1, 3 i 5 wyroku, w sytuacji gdy materiał
dowodowy zgromadzony w sprawie na takie ustalenia nie pozwalał;
Stawiając te zarzuty obrońca wniósł o:
1) uchylenie skarżonego wyroku w zakresie rozstrzygnięcia o karze
łącznej wymierzonej oskarżonemu,
2) zmianę skarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego R. K.
od czynów przypisanych mu w pkt. 1, 3 wyroku,
3) uchylenie skarżonego wyroku w zakresie pkt. 5 oraz uniewinnienie
oskarżonego od czynu zarzuconego mu w pkt. XXXIII aktu oskarżenia oraz o
wymierzenie oskarżonemu za czyn zarzucony w pkt. XXXIV aktu oskarżenia kary
pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania
ewentualnie
4) uchylenie skarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania sądowi I instancji.
Drugi z obrońców R. K.- adw. T. K.- zarzucił zaskarżonemu wyrokowi:
1) obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść orzeczenia, a
mianowicie:
a) art. 5 § 2, art. 7k.p.k., wyrażającą się w przekroczeniu przez Sąd
zasady swobodnej oceny dowodów poprzez zbyt dowolną analizę zebranego w
sprawie materiału dowodowego i rozstrzygnięcie niedających się usunąć
wątpliwości na niekorzyść oskarżonego, czego konsekwencją było przyjęcie, iż
19
oskarżony działał w zorganizowanej grupie przestępczej (art. 258 § 1 k.k.) i że
występków z punktu XXXXII aktu oskarżenia z uwzględnieniem zmiany
kwalifikacji prawnej czynu dokonanej przez sąd, dokonał działając w takiej grupie
(art. 65 § 1 k.k.), gdy prawidłowa ocena zebranych w sprawie dowodów nie daje
podstaw do wysuwania takich wniosków;
b) art. 410 i art. 424 § 2 k.p.k. przez przytoczenie w wyroku okoliczności,
które nie były powiązane z osobą oskarżonego R. K., powołanie się na
nieujawnione w rzeczywistości zapisy rozmów telefonicznych w postaci
stenogramów, a które Sąd miał na względzie oceniając winę oskarżonego i
dokonując wymiaru kary, czego konsekwencją jest rażąca surowość kary,
c) art. 167 k.p.k. poprzez pominięcie dowodu z opinii biegłego mającej
na celu ustalenie czy zapisy rozmów telefonicznych przypisane oskarżonemu R.
K. rzeczywiście były prowadzone przez tegoż oskarżonego,
2) naruszenia prawa materialnego art. 258 § 1 k.k. w zakresie
dotyczącym zarzutu XXXI aktu oskarżenia z uwzględnieniem zmiany kwalifikacji
czynu dokonanej przez sąd, poprzez jego błędną wykładnię oraz zastosowanie
pomimo braku ustawowych znamion tego występku w stosunku do R. K.
Stawiając te zarzuty obrońca wniósł o uniewinnienie oskarżonego R. K. od
zarzucanych mu czynów objętych apelacją, wymierzenie kary łagodniejszej za czyn
z pkt. XXXIV z jej jednoczesnym zawieszeniem, ewentualnie uchylenie wyroku i
przekazanie sądowi I instancji celem ponownego rozpoznania.
Po rozpoznaniu wniesionych apelacji, Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 4
kwietnia 2011r. zmienił wyrok Sądu Okręgowego – w odniesieniu do wyżej
wymienionych oskarżonych, w ten sposób że:
a) w punkcie 5 wobec oskarżonych J. W., D. J. i R. K. uzupełnił opis
czynu o to, że oskarżeni dopuścili się jego popełnienia w nocy z 11 na 12
grudnia 2007 roku i działali w krótkich odstępach czasu, a nadto uzupełnił
podstawę prawną skazania w/wym. oskarżonych o sformułowanie „w zw. z art.
12 k.k.”;
b) w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymał w mocy;
c) zasądził na rzecz Skarbu Państwa od oskarżonych:
- J. W. kwotę 1 620 (jeden tysiąc sześćset dwadzieścia) złotych;
- D. J. kwotę 1 820 (tysiąc osiemset dwadzieścia) złotych;
- M. P. kwotę 1 220 (tysiąc dwieście dwadzieścia) złotych;
20
- R. K.kwotę 820 (osiemset dwadzieścia) złotych;
tytułem kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.
Wyrok powyższy został zaskarżony kasacjami przez obrońców skazanych.
Obrońca skazanego J. W. zarzuciła temu wyrokowi rażące naruszenie prawa
procesowego, polegające na obrazie przepisów:
- art. 170 k.p.k., 182 § 3 i art. 410 k.p.k. oraz 6 k.p.k. wskutek
zbagatelizowania zarzutu apelacyjnego, dot. ustosunkowania się do wniosku
dowodowego w zakresie ponownego wezwania i przesłuchania św. T. T. i Z.
M., który wielokrotnie był ponowiony przez osk. J. W. i jego obrońcę i
pozbawienie w ten sposób tego oskarżonego możliwości skonfrontowania a
ponadto uzasadnienia tego zaniechania za Sąd meriti, jako okoliczności nie
mającej wpływu na treść wyroku oraz brak nowych okoliczności, które
nakazywałyby ponowne wezwanie tych świadków na rozprawę, chociaż to w
oparciu m.in. o te dowody Sąd Okręgowy ustalił tak istotne dla sprawy
okoliczności jak m.in. realizację przez oskarżonego J. W. znamion czynu z art.
258 § 1 k.k. czy też miejsca, czasokresu, zachowania przestępnego i
uczynienie sobie stałego źródła dochodu;
- art. 410 k.p.k. i art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. wskutek pominięcia zarzutu
apelacyjnego dot. poczynienia przez Sąd Okręgowy szeregu istotnych ustaleń
w sprawie na dowodzie i wyjaśnień osk. S. T. (k. 5919 – 5919v) chociaż dowód
ten nie zawiera wskazanych w uzasadnieniu Sądu meriti podstaw do takich
ustaleń a także dokonanie oceny powołania się przez Sąd Okręgowy w toku
uzasadnienia orzeczenia na dowodzie z twierdzeń D. W., jako oczywistej
omyłki, gdyż zdaniem Sądu Apelacyjnemu sądowi meriti chodziło o
współoskarżonego D. J.
Podnosząc te zarzuty obrońca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku
Sądu Apelacyjnego i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego
rozpoznania.
Z kolei obrońca skazanego D. J. zaskarżył przedmiotowe orzeczenie Sądu
Apelacyjnego zarzucając rażące naruszenie przepisów postępowania, mogące
mieć wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 424 k.p.k. poprzez nie odniesienie się w
pisemnym uzasadnieniu wyroku do wszystkich zarzutów apelacji wywiedzionej
przez obrońcę oskarżonego, ale tylko do jednego zarzutu tj. zarzutu
21
niewspółmierności kary (art. 438 pkt. 4 k.p.k.) mimo iż obrońca sformułował
ponadto zarzuty obrazy przepisów postępowania art. (438 pkt. 2 k.p.k.) oraz błędu
w ustaleniach faktycznych (art. 438 pkt. 3 k.p.k.).
Podnosząc powyższy zarzut obrońca wniósł o uchylenie zaskarżonego
wyroku Sądu Apelacyjnego oraz utrzymanego nim wyroku Sądu Okręgowego z
dnia 22 stycznia 2010 r. oraz o przekazanie sprawy D. J. do ponownego
rozpoznania.
Obrońca skazanego M. P. zarzucił wyrokowi: rażące naruszenie przepisów
postępowania, mające istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, a mianowicie:
1) art. 433 § 2 k.p.k. i art. 457 § 3 k.p.k. w zw. z art. 440 k.pk. - poprzez
brak odniesienia się przez Sąd Apelacyjny do zmodyfikowanych i uzupełnionych
zarzutów podniesionych na rozprawie apelacyjnej w dniu 31 marca 2011 r. oraz
argumentacji przedstawionej na ich poparcie;
2) art. 433 § 2 k.p.k. i 457 § 3 k.p.k. w zw. z art. 440 k.p.k. i art. 435
k.p.k. - poprzez brak prawidłowej kontroli odwoławczej zarzutu dotyczącego oparcia
ustaleń faktycznych na dowodach uzyskanych w wyniku czynności operacyjnych,
co do czynów nie wskazanych w katalogu zawartym w art. 19 ust. 1 ustawy o
Policji, uzupełnionego na rozprawie apelacyjnej w dniu 31 marca 2011 r.;
3) art. 433 § 2 k.p.k. i 457 § 3 k.p.k. w zw. z art. 440 k.p.k. i art. 435
k.p.k. - poprzez powierzchowną i niepełną kontrolę odwoławczą zarzutu
dotyczącego zbiorczego przywołania przez Sąd Okręgowy dowodu w postaci
nagrań z podsłuchu telefonicznego oraz poczynienia ustaleń na podstawie notatek
urzędowych funkcjonariuszy odsłuchujących w/wym. materiał dowodowy,
uzupełnionego na rozprawie apelacyjnej w dniu 31 marca 2011 r.;
4) art. 433 § 2 k.p.k. i 457 § 3 k.p.k. w zw. z art. 440 k.p.k. i art. 435
k.p.k. - poprzez brak prawidłowego rozważenia zarzutu dotyczącego zaniechania
przez Sąd I instancji inicjatywy dowodowej i nie wyjaśnienia wszystkich okoliczności
faktycznych sprawy, w tym przede wszystkim braku ponownego wezwania w
charakterze świadków, współoskarżonych, co do których postępowanie zostało
prawomocnie zakończone, celem przesłuchania ich w zmienionej roli procesowej;
5) art. 433 § 2 k.p.k. i 457 § 3 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. i 410 k.p.k. -
poprzez brak prawidłowego rozważenia zarzutu podniesionego w apelacji adw. G.
O. wniesionej w imieniu oskarżonego M. P., dotyczącego dowolnej oceny
zebranego w sprawie materiału dowodowego i bezzasadnego przypisania
22
oskarżonemu M. P. czynu z art. 279 § 1 k.k., w sytuacji gdy możliwe było
zakwalifikowanie zachowań przypisanych oskarżonemu w pkt. 4 sentencji, jako
wypełniających dyspozycję art. 291 § 1 k.k.
W konkluzji obrońca wniósł o uchylenie skarżonego wyroku Sądu
Apelacyjnego oraz poprzedzającego go wyroku Sądu Okręgowego przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji;
ewentualnie:
uchylenie skarżonego wyroku Sądu Apelacyjnego i przekazanie sprawy do
ponownego rozpoznania Sądowi II instancji.
Kasację od tego wyroku wniósł również obrońca skazanego R. K.,
zarzucając w niej:
I. rażące naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na
treść rozstrzygnięcia, a to, że:
1. art. 433 § 2 k.p.k. i art. 457 § 3 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. i art. 424 §
1 pkt. 1 k.p.k. w zw. z art. 19 ust. 1 ustawy o Policji - poprzez brak prawidłowego i
rzetelnego odniesienia się do postawionego w apelacji zarzutu dotyczącego oparcia
rozstrzygnięcia w przedmiocie sprawstwa i winy oskarżonego R. K. na materiałach
zgromadzonych w toku czynności operacyjnych, w sytuacji gdy tak uzyskany
materiał dowodowy mógł zostać jedynie wykorzystany w zakresie przestępstw
wymienionych w art. 19 ust. 1 ustawy o Policji, wśród których nie został wskazany
czyn przypisany oskarżonemu R. K. w pkt 3 wyroku, tj. wypełniający dyspozycję art.
42 ust. 1 i 3 oraz art. 44 ust. 1 ustawy o wyrobie napojów spirytusowych oraz
rejestracji i ochronie oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych, art. 12 a
ust. 1 i art. 13 i art. 14 ustawy z dnia 2 marca 2001 r. o wyrobie alkoholu etylowego
oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych oraz art. 270 § 1 k.k. i błędne uznanie
przez Sąd Odwoławczy, iż wystarczający dla wykorzystania tego dowodu jest
jedynie fakt, popełnienia przestępstw w ramach zorganizowanej grupy
przestępczej, a nadto przedstawienie przez Sąd Apelacyjny w/w argumentacji w
oderwaniu od opisu i kwalifikacji prawnej czynu zarzuconego oskarżonemu R. K. w
pkt. XXXIII, tj. wypełniającego dyspozycję art. 278 § 1 k.k., albowiem nie znajduje
się on również w katalogu zawartym w art. 19 ust. 1 ustawy o Policji, zaś Sąd I
instancji przyjął, iż oskarżony R. K. nie dopuścił się go w warunkach
zorganizowanej grupy przestępczej, a mimo tego także w oparciu o dowody
23
zarejestrowane w wyniku kontroli operacyjnej zostały w zakresie tego czynu przez
Sąd I instancji poczynione ustalenia faktyczne;
2. art. 433 § 2 k.p.k. w zw. z art. 457 § 3 k.p.k. w zw. z art. 193 k.p.k. -
poprzez brak prawidłowego i wnikliwego odniesienia się do postawionego w
apelacji zarzutu dotyczącego zaniechania dopuszczenia przez Sąd I instancji
dowodu z opinii biegłego z zakresu fonoskopii na okoliczność weryfikacji głosów
zarejestrowanych na nagraniach z podsłuchów z głosem oskarżonego K., w
sytuacji gdy brak było podstaw, aby jednoznacznie ustalić na podstawie innych
dowodów jakimi numerami telefonów faktycznie posługiwał się R.K. i błędne
ograniczenie rozważań przez Sąd Apelacyjny w tym zakresie, jedynie do
wskazania, iż żadna ze stron o to nie wnosiła oraz cofnięty został wniosek o
odsłuchanie nagrań;
3. art. 433 § 2 k.p.k. w zw. z art. 457 § 3 k.p.k. brak rzetelnego
odniesienia się do postawionych w apelacji zarzutów dotyczących:
a) oparcia skarżonego rozstrzygnięcia na treści notatek urzędowych (błędnie
nazwanych przez Sąd Okręgowy „stenogramami"), wbrew zakazowi
dowodowemu statuowanemu treścią art. 174 k.p.k., w sytuacji gdy Sąd winien
był w zakresie podanych w nich okoliczności przesłuchać w charakterze
świadków policjantów je sporządzających i nie odniesienie się przez Sąd
Apelacyjny do szczegółowo zawartej w tym zakresie argumentacji zawartej w
apelacji obrońcy;
b) zbiorczego powołania dowodów w postaci stenogramów podsłuchów oraz
nagrań z podsłuchów jako podstawy do ustalenia przez Sąd Okręgowy stanu
faktycznego, co uniemożliwiło weryfikację procesu rozumowania Sądu meriti
prowadzącego do przypisania oskarżonemu K. sprawstwa i winy wszystkich
zarzucanych mu czynów i błędne uznanie przez Sąd Apelacyjny w tym zakresie,
iż sąd rozpoznający sprawę nie dopuścił się wskazanego w apelacji uchybienia,
albowiem taka konstrukcja uzasadnienia wyroku została przyjęta dla „ułatwienia
jego percepcji”;
- art. 433 § 2 k.p.k. i art. 457 § 3 k.p.k. w zw. z art. 410 w zw. z art. 424 § 1
pkt 1 k.p.k. poprzez brak odniesienia się do postawionego w apelacji zarzutu
dotyczącego zaniechania przez Sąd Okręgowy wskazania w uzasadnieniu
skarżonego wyroku dlaczego odmówił wiary wyjaśnieniom oskarżonego K. w
części dotyczącej czynów przypisanych oskarżonemu w pkt. 1, 3 i 5 (w zakresie
24
czynu zarzuconego w pkt. XXXIII aktu oskarżenia) i nie zawarcie w tym
zakresie żadnej argumentacji w uzasadnieniu wyroku Sądu Odwoławczego.
Stawiając powyższe zarzuty obrońca wniósł o uchylenie zaskarżonego
wyroku Sądu Apelacyjnego oraz poprzedzającego go wyroku Sądu Okręgowego z
dnia 22 stycznia 2010 r. i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I
instancji.
W pisemnej odpowiedzi na kasację Prokurator Apelacyjny wniósł o
oddalenie wszystkich wniesionych kasacji jako niezasadnych. Na rozprawie
kasacyjnej przed Sądem Najwyższym Prokurator Prokuratury Generalnej wniosek
ten zmodyfikował i wniósł o uznanie tych kasacji jako bezzasadnych w sposób
oczywisty.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Podzielając stanowisko Prokuratora co do bezzasadności wszystkich
wniesionych kasacji Sąd Najwyższy uznał, że tylko dwóm z nich można nadać
cechę bezzasadności oczywistej. Są to kasacje wniesione przez obrońców
skazanych J. W. i D. J. Wprawdzie w odniesieniu do obu tych kasacji spełnione
zostały warunki określone w art.535 § 3 k.p.k. do zaniechania sporządzenia przez
Sąd pisemnych motywów orzeczenia, jednak celowym wydaje się przynajmniej
skrótowe odniesienie się do argumentacji obu wniesionych skarg.
Zacząć należy od przypomnienia jakże często powtarzanej przez Sąd
Najwyższy i równie często nierespektowanej przez podmioty fachowe zasady, że
zakres kontroli kasacyjnej determinuje przepis art. 519 k.p.k. i art. 523 k.p.k.,
zgodnie z którym – po pierwsze - ocenie pod kątem rażącego naruszenia
przepisów prawa podlega wyrok sądu odwoławczego, a nie sądu I instancji, po
drugie zaś - że orzeczenie kasatoryjne może być wydane jedynie w przypadku
jednoczesnego stwierdzenia, że naruszenie to mogło mieć istotny wpływ na treść
tego wyroku. Przesłanki te muszą być spełnione kumulatywnie, zatem bez
wykazania tej koniunkcyjnej relacji nie ma szans, by w trybie nadzwyczajnym, jakim
jest postępowanie kasacyjne, doprowadzić do wzruszenia prawomocnych orzeczeń
sądowych. O tych warunkach autorzy skarg wywiedzionych na rzecz J. W. i D. J.
przy konstruowaniu zarzutów kasacyjnych zdawali się nie pamiętać.
I tak obrońca J. W. powtarzając podnoszony wcześniej w apelacji zarzut
rażącej obrazy art.170 k.p.k., 182 § 3 k.p.k., 410 k.p.k. oraz art.6 k.p.k. odnoszący
25
się do nieustosunkowania się przez Sąd I instancji do wniosku dowodowego o
ponowne przesłuchanie świadków, którzy wcześniej skorzystali z przysługującego
im prawa do odmowy zeznań z uwagi na toczące się przeciwko nim postępowanie,
de facto polemizuje jedynie z argumentacją Sądu odwoławczego, który to
ewidentne uchybienie Sądu a quo dostrzegł i omówił, trafnie uznając że nie miało
ono wpływu na treść wyroku (patrz str.20-21 uzasadnienia). Do argumentacji tej
dodać należy tylko tyle, że skorzystanie przez uczestnika postępowania z
przysługującej mu prerogatywy (w tym wypadku uprawnienia do odmowy składania
zeznań na podstawie art.182 § 3 k.p.k.) jest jego nie podlegającym niczyjej kontroli
prawem. Skoro procedura karna na to zezwala, to nie można czynić zarzutu, że
skorzystanie przez świadka z tej instytucji stanowi naruszenie prawa oskarżonego
do obrony. Trudno również oczekiwać, by Sąd na bieżąco, do końca prowadzonego
procesu kontrolował, czy status świadka, a zarazem oskarżonego w innej sprawie
uległ już zmianie i czy można go zatem ,,przymusić”- jak chciałby tego oskarżony J.
W.- do składania zeznań. Zeznania złożone w takich warunkach- mając również na
uwadze wynikające z art.183 § 1 k.p.k. uprawnienie świadka do uchylenia się od
odpowiedzi na pytania, w obliczu wcześniej składanych wielokrotnych i obszernych
wyjaśnień, znajdujących potwierdzenie w innym materiale dowodowym,
niewątpliwie nie doprowadziłyby do przełomu w ustalonym przez Sąd I instancji
stanie faktycznym, który oparty został na całokształcie materiału dowodowego, a
nie na jego wyselekcjonowanej części. Zadaniem Sądu jest te relacje ocenić, ale
pod kątem ich wiarygodności i spójności z innymi dowodami, a nie przez pryzmat
roli procesowej, w jakiej występowały osoby, których relacje stanowiły jeden z wielu
dowodów stanowiących podstawę ustaleń stanu faktycznego.
Formalną rację należy przyznać autorce kasacji, że Sąd Apelacyjny pominął
zarzut apelacyjny polegający na poczynieniu przez Sąd Okręgowy ustaleń w
oparciu o przytaczany w uzasadnieniu wyroku dowód z wyjaśnień oskarżonego S.
T. Istotnie, Sąd Apelacyjny nie odnosząc się w swoich rozważaniach do tego
zarzutu, ujętego w punkcie V b apelacji obrońcy, obraził przepisy art.433 § 2 k.p.k.
w zw. z art.457 § 3 k.p.k. (nie zaś błędnie wskazywane przez obrońcę przepisy art.
410 k.p.k. i art.424 § 1 k.p.k.), tyle tylko, że obraza ta nie miała żadnego wpływu na
treść wyroku. Rzeczywiście, trudno jest w chwili obecnej ocenić, z czego wynikało
częste przytaczanie przez Sąd I instancji przy omawianiu ustaleń faktycznych stron
5919-5919 v akt, na których to kartach znajdują się wyjaśnienia oskarżonego T., ale
26
logiczna analiza części opisowej uzasadnienia wyroku wskazuje, że w żadnym
wypadku Sąd meriti nie zinterpretował tych wyjaśnień w sposób wadliwy. Wszak
omówił rzeczywiste relacje tego oskarżonego i ocenił je jako ,,zasadniczo
sprzeczne z ustalonym stanem faktycznym” (vide str.37 uzasadnienia), nie ma
zatem żadnych podstaw by twierdzić, że nieustosunkowanie się Sądu
odwoławczego do tego zarzutu apelacji- rozwiniętego zaledwie w dwuzdaniowym
jej uzasadnieniu – mogło mieć jakikolwiek - a tym bardziej istotny - wpływ na treść
wyroku.
Jako wręcz niezrozumiały Sąd Najwyższy traktuje zarzut apelacji związany z
oceną przez Sąd odwoławczy pomyłki, której dopuścił się Sąd Okręgowy odnośnie
nazwisk oskarżonych W. i J. Wydaje się, że rozważania Sądu Apelacyjnego są w
tej mierze do tego stopnia klarowne i przekonywające (str. 21-22 uzasadnienia), że
o jakimkolwiek naruszeniu prawa nie może tu być mowy. Znamienne jest, że
obrońca w uzasadnieniu kasacji nie kwestionuje dokonanej przez Sąd Apelacyjny
oceny poprzez zarzut jej dowolności, a tylko posługuje się argumentem
odnoszącym się do warstwy stricte formalnej.
Cechą oczywistej bezzasadności obdarzyć należy również kasację
wniesioną przez obrońcę skazanego D.J. Pomijając już fakt, że Sąd odwoławczy
nie mógł obrazić przepisu art. 424 k.pk., gdyż przepis ten jest adresowany do Sądu
I instancji, a nie do Sądu odwoławczego, to również oczywiście bezzasadna jest
teza skargi w jej części motywacyjnej, jakoby Sąd Apelacyjny nie odniósł się w
uzasadnieniu wyroku do wszystkich zarzutów apelacji wywiedzionej przez obrońcę.
Intencją autora kasacji było niewątpliwie postawienie wyrokowi Sądu
odwoławczego zarzutu obrazy przepisów art.433 § 2 k.p.k. i art.457 § 3 k.p.k. tyle
tylko, że zarzut ten nie znajduje oparcia w faktach. Uważna lektura uzasadnienia
wyroku Sądu Apelacyjnego tezie tej przeczy, gdyż pisemne motywy zaskarżonego
orzeczenia zawierają zarówno odniesienie się do zarzutu apelacyjnego rażącej
niewspółmierności kary orzeczonej wobec D. J., jak i zarzutu obrazy przepisów
postępowania oraz błędu w ustaleniach faktycznych. Te dwa ostatnie zarzuty
przewijały się w zasadzie we wszystkich wniesionych apelacjach i miały charakter
jedynie polemiczny z ustaleniami Sądu I instancji. Skoro jednak Sąd Apelacyjny
ustalenia Sądu a quo w całości zaaprobował (vide str.14 uzasadnienia) – nie było
potrzeby omawiania tych zarzutów w odniesieniu do każdej apelacji oddzielnie i
wobec ich zbieżności - Sąd uprawniony był do ich łącznego omówienia, co też
27
uczynił (str.19 i nast. uzasadnienia). Jedynym uchybieniem Sądu odwoławczego,
ale o charakterze jedynie redakcyjnym, nie mającym przez to żadnego wpływu na
treść zaskarżonego orzeczenia, było przeoczenie przywołania w części wstępnej
uzasadnienia wyroku zarzutów apelacji oskarżonego J. Nie upoważnia to
bynajmniej do stawiania tezy, że Sąd zarzuty tej apelacji zbagatelizował, skoro w
części stricte motywacyjnej odniósł się do nich.
Jeśli chodzi o kasację obrońcy skazanego M. P., to stanowi ona kompilację
zarówno zarzutów posiadających cechę oczywistej bezzasadności, jak i tych,
których charakter wymaga bliższego rozważenia i analizy, a przez to za oczywiście
bezzasadne uznane być nie mogą.
Do tych pierwszych zaliczyć należy zarzut rzekomej obrazy przez Sąd
odwoławczy przepisów art.433 § 2 k.p.k. i art.457 § 3 k.p.k. w zw. z art.440 k.p.k.
poprzez ,,(…) brak odniesienia się przez Sąd odwoławczy do zmodyfikowanych i
uzupełnionych zarzutów podniesionych na rozprawie apelacyjnej w dniu 31 marca
2011r. oraz argumentacji (podkr. SN) przedstawionej na ich poparcie” (pkt. I ppkt. 1
kasacji). Formułując ten zarzut jego autor zdaje się zapominać, że zgodnie z
art.428 § 1 k.p.k. środek odwoławczy wnosi się na piśmie, zaś ustne wystąpienie na
posiedzeniu sądu rozpoznającego ten środek co do zasady stanowi jedynie
motywacyjne rozwinięcie podniesionych w pisemnej skardze zarzutów. Oczywiście
rozprawa apelacyjna może stanowić miejsce, gdzie nastąpi modyfikacja apelacji
wniesionej na korzyść oskarżonego, a w ściśle limitowanych przypadkach
określonych przepisami art.439 §1 pkt. 1- 8 k.p.k. i art.440 k.p.k. również na jego
niekorzyść, ale za taką modyfikację trudno przecież uznać jednozdaniowy wniosek
obrońcy złożony na rozprawie, aby Sąd w oparciu o art.440 k.p.k. w zw. z art. 435
k.p.k. uchylił wyrok w całości w wypadku uwzględnienia apelacji obrońcy innego
oskarżonego - adw. B. T. Skoro Sąd Apelacyjny również i tej apelacji nie
uwzględnił, a jednocześnie w uzasadnieniu wyroku odniósł się do jej pisemnych
zarzutów, to trudno wymagać, by powielał swoją argumentację w odniesieniu do
skargi innego obrońcy tylko dlatego, że zaaprobował on w ustnym wystąpieniu
zarzuty zawarte w pisemnej skardze obrońcy innego oskarżonego. Zasadniczą
wątpliwość w realiach niniejszej sprawy budzi nadto możliwość obrazy przez Sąd
odwoławczy przepisów art.440 k.p.k. i art.435 § 1 k.p.k. Taka obraza może nastąpić
wszak wtedy, gdy Sąd widzi, że zachodzą przesłanki do zastosowania tych
przepisów, a realiach sprawy niniejszej przecież tak nie było (por. postanowienia
28
Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2008r. sygn. akt III KK 83/08, LEX nr 449105,
z dnia 25 marca 2003r. sygn. akt III KKN 129/01, LEX nr 77027).
Jeśli chodzi o zarzut kasacyjny dotyczący nieprzesłuchania w charakterze
świadków osób, które uprzednio występowały w sprawie w charakterze
współoskarżonych, a co do których postępowanie karne zostało zakończone (pkt. I
ppkt.4 kasacji), to pełną aktualność zachowują tu wywody Sądu Najwyższego
odnoszące się do identycznej kwestii, podniesionej w kasacji obrońcy skazanego J.
W. (patrz str. 34 niniejszego uzasadnienia).
Chybiony jest również zarzut kasacji obrońcy skazanego M. P. odnośnie
obrazy przez Sąd odwoławczy przepisów art.433 § 2 k.p.k. i art.457 § 3 k.p.k. w zw.
z art.7 k.p.k. poprzez – jak to ujął obrońca - brak prawidłowego rozważenia zarzutu
dotyczącego dowolnej oceny zebranego materiału dowodowego i bezzasadnego
przypisania temu oskarżonemu czynu z art.279 § 1 k.k., gdy możliwe było
zakwalifikowanie zachowań przypisanych oskarżonemu w punkcie 4. sentencji
wyroku jako wypełniających dyspozycję art.291 § 1 k.k. (punkt I ppkt. 5 kasacji).
Sąd odwoławczy, wbrew twierdzeniu autora kasacji, odniósł się do tego zarzutu na
(str.22-23 uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego), uznając stanowisko apelacji
za polemiczne i akceptując bardzo szeroką argumentację dokonaną przez Sąd
meriti zawartą w pisemnych motywach jego wyroku. Wywody Sądu Apelacyjnego w
tej części może nie są obszerne, ale takowe być nie muszą, skoro wynika z nich
właśnie akceptacja dla oceny dowodów dokonanej przez Sąd I instancji.
Pozostałe zarzuty podniesione w kasacji obrońcy M. P. (pkt.I ppkt.2 i 3 ) są w
zasadzie pochodną zarzutów apelacyjnych i kasacyjnych przedstawionych w
środkach odwoławczych wniesionych przez obrońcę R. K. i zostaną omówione
poniżej – przy odniesieniu się do skargi kasacyjnej tegoż ostatniego.
Zasadniczym zarzutem kolejnej skargi - kasacji obrońcy skazanego R. K.
było niedopuszczalne - w mniemaniu jej autora - oparcie się przez Sąd I instancji w
zakresie przyjętych ustaleń faktycznych na materiale dowodowym z tzw. podsłuchu
operacyjnego, w zakresie przypisanych skazanemu czynów, które nie są wskazane
expressis verbis w katalogu przestępstw wymienionych w art.19 ust. 1 ustawy z
dnia 6 kwietnia 1990r. o Policji (tekst jedn.: Dz. U. Nr 287 z 2011r. ze zm.).
Chodziło tu o czyny przypisane temu skazanemu w punkcie 3. wyroku Sądu
Okręgowego, a wyczerpujące znamiona występków z art.42 ust.1 i 3 i art.44 ust.1
ustawy z dnia 18 października 2006r. o wyrobie napojów spirytusowych oraz o
29
rejestracji i ochronie oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych (Dz. U. Nr
208 z 2006r. poz. 1539 ze zm.) oraz art.12 a ust.1, art.13 i art.14 ustawy z dnia 18
października 2006r. o wyrobie alkoholu etylowego oraz wytwarzaniu wyrobów
tytoniowych (Dz. U. Nr 31 z 2001r. poz.353 ze zm.), jak też o czyny z punktu V.
tego wyroku, wyczerpujące znamiona określone w art.278 § 1 k.k. w zw. z art.294 §
1 k.k.. Problem prawny, który na kanwie tego zarzutu się pojawił, zmusza do
udzielenia odpowiedzi na dwa pytania. Po pierwsze, czy katalog przestępstw z
art.19 ust. 1 ustawy o Policji ma charakter bezwzględnie zamknięty, a czy zatem
wykorzystanie materiałów operacyjnych uzyskanych w trakcie stosowanej legalnej
kontroli operacyjnej co do przestępstw spoza tego katalogu, będących dowodem
uzyskanym ,,niejako przy okazji” kontroli zastosowanej w odniesieniu do
przestępstw katalogowych jest legalne?
Drugie zagadnienie odnosi się natomiast do problemu dopuszczalności
wykorzystania materiałów operacyjnych stanowiących wprawdzie dowód
popełnienia przestępstw jednostkowych spoza katalogu określonego przepisem
art.19 ust. 1 cytowanej ustawy, ale de facto popełnionych w ramach
zorganizowanej grupy przestępczej w rozumieniu ,,katalogowego” występku z
art.258 § 1 k.k. , w odniesieniu do którego stosowana była legalna kontrola
operacyjna.
Przed przystąpieniem do rozstrzygnięcia tego istotnego problemu prawnego,
celowym wydaje się poczynienie skrótowych uwag o charakterze historycznym,
ukazującym ewolucję poglądów w zakresie legalności stosowanej wobec obywateli
kontroli operacyjnej. Aktualny stan prawny, obowiązujący od 11 czerwca 2011r., a
ukształtowany ustawą z dnia 4 lutego 2011r.o zmianie ustawy -Kodeks
postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 53 z 2011 r., poz.
273) był wynikiem wykształcenia się w zasadzie zbieżnego i jednolitego poglądu w
tym zakresie, co poprzedzone jednak było szeregiem kontrowersji i wątpliwości
doktryny i orzecznictwa co do przedmiotowego zagadnienia. W realiach niniejszej
sprawy Sądy obu instancji procedowały jeszcze przed wejściem w życie noweli do
art.19 ust.1 ustawy o Policji, zatem powyższy problem musiały rozstrzygnąć na
bazie obowiązujących w dacie orzekania przepisów.
Dla określenia dopuszczalnego zakresu inwigilacji obywatela poprzez
stosowaną wobec niego kontrolę operacyjną, przełomowe znaczenie miały dwie
uchwały Sądu Najwyższego-Sądu Dyscyplinarnego z dnia 15 listopada 2005r.
30
(sygn.SNO 57/05- publ. LEX nr 471928) oraz z dnia 27 lipca 2006r. (sygn. SNO
35/06- publ. LEX nr 471767). Uchwały te, wydane na kanwie toczących się spraw
dyscyplinarnych, wyrażały pogląd co do dopuszczalnego zakresu tak
przedmiotowego, jak podmiotowego wykorzystania rezultatów kontroli operacyjnej.
Uznano w nich, że wolność osobista oraz wynikająca z niej tajemnica
komunikowania się stanowią jedną z najważniejszych i podstawowych wartości
demokratycznego państwa prawa, zagwarantowanych w Konstytucji RP (art. 49)
oraz w Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (art. 8) i
chronionych w licznych ustawach. Ograniczenie tych wolności - w ocenie obu
Sądów - dopuszczalne może być jedynie w przypadkach określonych w ustawach i
w sposób w nich przewidziany i tylko o tyle, o ile jest to konieczne dla zapewnienia
ochrony wartości i dóbr istotnych z punktu widzenia ważnych interesów
społecznych i państwowych. Przepisy ustawowe muszą określać ściśle przypadki,
których dotyczą, zapewniać realną kontrolę ich stosowania i środki
uniemożliwiające wykorzystanie ich do innych celów, niż założone w ustawie.
Przepisy ograniczające wolność oraz tajemnicę porozumiewania się, jako wyjątki
od zasady, muszą być wykładane ściśle, bez możliwości rozszerzania ich na
przypadki nimi nie objęte (ibidem).
Na wyjątkowość instytucji kontroli operacyjnej wkraczającej w podstawowe
prawa i wolności obywatelskie zwrócił również uwagę Trybunał Konstytucyjny w
uzasadnieniu wyroku z dnia 12 grudnia 2005r. (sygn. K 32/04; Dz.U. Nr 250 z
2005r. poz.2116), stwierdzając m.in. niekonstytucyjność nieobowiązującego już
przepisu art.19 ust.4 i ust.18 ustawy o Policji.
Przełomowym jednak dla praktyki orzeczniczej stało się postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2007r. (sygn. I KZP 6/07, publ. OSNKW z 2007r.
z.5 poz.37), w którym wyrażono pogląd, że dowodami pozwalającymi na wszczęcie
postępowania karnego lub mającymi znaczenie dla toczącego się postępowania
karnego w rozumieniu art. 19 ust. 15 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji są
dowody popełnienia przestępstw określonych w art. 19 ust. 1 tej ustawy.
Po drugie uznano, że uzyskane w czasie kontroli operacyjnej dowody
popełnienia tych przestępstw - określonych w art. 19 ust. 1 ustawy o Policji - przez
osobę inną niż objęta postanowieniem wydanym na podstawie art. 19 ust. 2 tej
ustawy albo popełnionych wprawdzie przez osobę nim objętą, ale dotyczące
przestępstw innych niż wskazane w tym postanowieniu, mogą być wykorzystane w
31
postępowaniu przed sądem (art. 393 § 1 zd. 1 k.p.k., stosowany odpowiednio), pod
warunkiem, że w tym zakresie zostanie wyrażona następcza zgoda sądu na
przeprowadzenie kontroli operacyjnej (art. 19 ust. 3 ustawy o Policji, stosowany
odpowiednio).
Orzeczenie to spotkało się w doktrynie nie tylko z aprobatą ale i z częściową
krytyką. Jako główną słabość stanowiska Sądu Najwyższego wyrażonego w tym
prejudykacie uznawano fakt, że drogą wykładni, a nie stanowienia prawa
wprowadzono nieznaną ustawie nową instytucję - tzw. ,,zgody następczej”. Pogląd
wyrażony przez Sąd Najwyższy stosunkowo szybko jednak został zaaprobowany i
przyjęty w praktyce orzeczniczej sądów (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w
Krakowie z dnia 6 listopada 2007r., sygn. II 528/07, publ. KZS 2008/1/75,
postanowienia Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12.05.2008r., sygn. II
APKzPF 2/08, publ. OSA 2009/8 oraz II APKzPF 19/08 publ. OSA 2009/9, wyrok
Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 19 maja 2009r., sygn. II Aka 122/08; publ.
LEX nr 513128). Kulminacyjnym orzeczeniem, zawierającym całkowitą aprobatę dla
kształtującej się linii orzecznictwa było stanowisko wyrażone w uchwale 7 sędziów
Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2011r. (sygn. akt I KZP 32/10, publ. OSNKW
2011/3/22). Ostatecznie jednak materia powyższa uregulowana została ustawowo,
poprzez wspomnianą wcześniej ustawę z dnia 4 lutego 2011r.o zmianie ustawy -
Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 53 z 2011r.
poz. 273), która weszła w życie z dniem 11 czerwca 2011r. W efekcie, we
wszystkich ustawach dających kompetencje wymienionym w nim organom do
stosowania kontroli operacyjnej zawarto uregulowanie stanowiące de facto
akceptację dla istniejącej już praktyki, zgodnie z którą za dopuszczalne uznano
wykorzystanie dowodu uzyskanego podczas tej kontroli wyłącznie w sprawie o
przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, w stosunku do którego dopuszczalne jest
stosowanie takiej kontroli przez jakikolwiek uprawniony podmiot, jak również
unormowano ustawowo instytucję tzw. zgody następczej (por. art.19 ust.15 a oraz
art.19 ust.15 c, d i e ustawy o Policji w brzmieniu ustalonym przez art.3 cyt. wyżej
ustawy zmieniającej z dnia 4 lutego 2011r ).
I chociaż jeszcze przed dniem 11 czerwca 2011r., czyli datą wejścia w życie
opisanych wyżej zmian, praktyka sądowa nie kwestionowała usankcjonowanego
ostatecznie ustawowo stanowiska zawartego w postanowieniu Sądu Najwyższego
z dnia 26 kwietnia 2007r (sygn. I KZP 6/07), to jednak nie rozstrzygała ona
32
problemu prawnego, jaki zaistniał w niniejszej sprawie, który Sąd Apelacyjny
rozstrzygnął we wskazany przez siebie sposób, a który zakwestionowany został
przez kasację wniesioną przez obrońców oskarżonych R. K. oraz M. P. Chodzi
bowiem o udzielenie odpowiedzi na pytanie sygnalizowane wcześniej, czy
zastosowanie kontroli operacyjnej wobec określonej osoby w związku z
popełnieniem przez nią przestępstwa z art. 258 § 1 k.k., polegającego na
uczestnictwie w zorganizowanej grupie przestępczej (które to przestępstwo
znajduje się wśród wymienionych w ustawie czynów, co do których możliwe jest
zastosowanie takiej kontroli), czyni dopuszczalnym wykorzystanie uzyskanego w
ten sposób dowodu do skazania za przestępstwa jednostkowe popełnione w
ramach zorganizowanej grupy, a które nie należą jednak do katalogu określonego
przepisem art.19 ust. 1 ustawy o Policji.
Udzielając pozytywnej odpowiedzi na to pytanie, Sąd Apelacyjny odwołał się
do argumentów natury teleologicznej podnosząc, że ,,(…) ze swej istoty celem
działania sprawcy tego przestępstwa (z art.258 k.k.- podkr. SN) jest popełnianie
innych przestępstw, właśnie w zorganizowanej grupie”(str.15 uzasadnienia). Dalej,
odwołując się do zasady racjonalnego ustawodawcy, stwierdził, że ,,(…) nie ma
żadnych racjonalnych przesłanek aby uznać, że przestępstwa popełnione w grupie
przestępczej miałyby być wyłączone spod rygorów przewidzianej w w/wym.
przepisie kontroli operacyjno - rozpoznawczej tylko dlatego, że poszczególne z nich
nie są wymienione w tym katalogu. Prowadziłoby to do oczywistych paradoksów
procesowych…”(ibidem).
Doceniając autonomiczne stanowisko Sądu Apelacyjnego, który podjął się
dokonania wykładni obowiązujących przepisów zgodnie z zasadami logiki i
racjonalności, stwierdzić należy, że jednocześnie zawęził on metodę swoich
rozważań, dokonując oceny znaczenia przepisu tylko przez pryzmat jednego z
wielu rodzajów wykładni, a to w efekcie doprowadziło do rezultatów
nieprawidłowych.
Wskazywana wielokrotnie wcześniej głęboka ingerencja w podstawowe
wolności i prawa obywatelskie poprzez czynności operacyjne organów
państwowych wkraczających w sferę swobody komunikowania się, musi mieć
swoje granice, dla których określenia nie można jednak stosować takich zasad
wykładni, które opierają się na kryteriach ocennych, a polegają na odczytywaniu
sensu przepisu poprzez analizę intencji czy celu, którym kierował się racjonalny
33
ustawodawca. Gwarancją przestrzegania tych wolności musi być precyzyjne,
stanowiące numerus clausus ustawowe określenie, w jakich konkretnie określonych
przypadkach taka ingerencja może być stosowana. Gwarancyjna funkcja prawa
polega na tym, że nie można w tym zakresie stosować analogii lub argumentów
natury celowościowej czy też odnoszących się do względów funkcjonalnych bądź
systemowych. I choć stanowisko Sądu Apelacyjnego zdaje się być na pierwszy rzut
oka nie pozbawione racji praktycznych, to stanowi ono w istocie efekt dania
prymatu wykładni celowościowej nad językową, a taki zabieg jest niedopuszczalny
wszędzie tam, gdzie ścisła wykładnia literalna prowadzi do rezultatów dla
oskarżonego korzystnych. Na tym właśnie zasadza się funkcja gwarancyjna
przepisów statuujących prawa i wolności obywatelskie, w tym przepisów
regulujących szeroko rozumianą odpowiedzialność karną, że nie można niczego z
nich ,,wyinterpretowywać” w drodze wykładni innej, niż językowa, jeśli zabieg ten
miał prowadzić do poszerzenia ingerencji w te prawa bądź poszerzać
odpowiedzialność karną. Możliwy jest natomiast zabieg odwrotny, wtedy, gdy
literalne metody wykładni zawodzą, prowadząc do nieuzasadnionego względami
racjonalności i regułami państwa prawnego nadmiernej ingerencji w prawa i
wolności obywatelskie. Wówczas organ stosujący prawo winien być nie tylko
uprawniony, ale i zobowiązany do poszerzenia stosowanych reguł interpretacyjnych
o inne metody, odwołując się do celu lub funkcji przepisu czy wreszcie argumentów
natury systemowej lub historycznej.
Nie wchodząc szczegółowo w tę szeroką materię odnoszącą się do metod i
zasad wykładni przepisów w prawie karnym, tak w doktrynie , jak i w orzecznictwie
wskazuje się na jednak na priorytet wykładni gramatycznej, której ,,(…) dyrektywy
mają pierwszeństwo w procesie dekodowania każdej normy prawnej i której
priorytet oznacza, iż odwoływanie się do sensu, celu, funkcji interpretowanych
przepisów dopuszczalne jest dopiero wtedy, gdy wykładnia ta nie daje jasnego i
jednoznacznego wyniku, to jest wtedy, gdy z językowego punktu widzenia możliwe
jest różne rozumienie treści normy prawnej” (por. uchwała 7 sędziów Sądu
Najwyższego z dnia 16 marca 2000 r., sygn. I KZP 53/99, OSNKW z 2000r. z.3-4,
poz.21).
W pełni zaaprobować należy też stanowisko zawarte w uzasadnieniu innego
judykatu, iż ,,W państwie prawnym nie jest przyjęte odstąpienie od wykładni
językowej, jeśli prowadzi ona do jednoznacznego odczytania tekstu prawnego.
34
Wyjątkowo tylko dopuszcza się przekroczenie granic tej wykładni, gdy przemawiają
za tym względy aksjologiczne, odwołujące się do standardów konstytucyjnych, z
którymi wynik wykładni językowej byłby sprzeczny” (uchwała 7 sędziów Sądu
Najwyższego z dnia 20 grudnia 2007r., sygn. I KZP 35/07; OSNKW z 2008 z.1
poz.1, por. też postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 1997r., sygn. I
KZP 33/96, Prok. i Pr.-wkł. 1997/3/1, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia
2000r., sygn. II KKN 35/99, Prok.i Pr.-wkł. 2000/9/1).
W pełni aprobując powyższe stanowiska stwierdzić należy, że znajdują one
przełożenie nie tylko w stosunku do przepisów stricte karno - materialnych, którym
wspomniany przepis art.19 ust.1 ustawy o Policji, dający tylko uprawnienie do
stosowania wobec obywateli kontroli operacyjnej, niewątpliwie nie jest, ale również
do przepisów ustrojowych - wszędzie tam gdzie narażone mogą być konstytucyjne
prawa i wolności obywatelskie, chronione europejskimi standardami zawartymi m.
in. w art. 8 ust.1 i 2 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych
Wolności.
Wracając na grunt realiów sprawy niniejszej, dojść należy do wniosku, że
przepis art.19 ust. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990r. o Policji (tekst jedn. Dz.U.
Nr 287 z 2011r. poz.1687 ze zm.) zawiera zamknięty katalog przestępstw i
dowody zebrane w drodze legalnej kontroli operacyjnej mogą być
wykorzystane w postępowaniu karnym tylko w odniesieniu do tych
przestępstw. Oznacza to, że niedopuszczalne jest również wykorzystanie
dowodów uzyskanych w wyniku tej kontroli w odniesieniu do przestępstw
jednostkowych popełnionych w ramach zorganizowanej grupy przestępczej
(art.258 k.k.), jeśli przestępstwa te nie mieszczą się w katalogu objętym wyżej
wymienionym przepisem. Taki wniosek musi płynąć z interpretacji gramatycznej
przepisu art.19 ust.1 ustawy o Policji, gdyż ta metoda wykładni powinna być
zastosowana - jako wyłączna - wszędzie tam, gdzie jej rezultat prowadzi do
wniosków dla oskarżonego korzystnych. Na tym bowiem zasadza się funkcja
gwarancyjna nie tylko prawa karnego materialnego, ale każdej innej gałęzi prawa,
która daje organom państwowym prawo do ingerencji w podstawowe prawa i
wolności obywatelskie. Na słuszność tego poglądu nie może wpłynąć - co uczynił
Sąd Apelacyjny - odwołanie się do argumentów celowościowych, racjonalnych i
intencjonalnych. Wskazane wcześniej wymogi gwarancyjne nie pozwalają bowiem
na wypełnienie domniemanych ustawowych luk w drodze własnej interpretacji.
35
Sąd Najwyższy podzielił zatem zarzuty kasacyjne obrońcy oskarżonego R.
K., powielone również w kasacji obrońcy oskarżonego M. P., odnośnie prawnej
niedopuszczalności wykorzystania dowodów uzyskanych w wyniku kontroli
operacyjnej w odniesieniu do przestępstw, które nie zostały expressis verbis
wymienione w przepisie art.19 ust.1 ustawy o Policji. Jednak wydanie orzeczenia
kasatoryjnego musiało być - w myśl art.523 § 1 k.p.k. - poprzedzone rozważaniami,
czy to naruszenie prawa należy uznać za rażące i czy mogło ono mieć wpływ na
treść orzeczenia, a jeśli tak, to czy był to wpływ istotny.
Nie jest zadaniem Sądu kasacyjnego ocena dowodów zgromadzonych w
sprawie, a jedynie ograniczenie się przy rozpoznaniu tej nadzwyczajnej skargi do
sposobu tej oceny pod kątem jej kompletności (art.410 k.p.k.) oraz metody, która
musi być zgodna z zasadami określonymi w art. 7 k.k., oczywiście jeśli strona
podniosła tego typu zarzut (art.536 k.p.k.). W realiach niniejszej sprawy miało to
miejsce (por. zarzut z pkt.I ppkt.1 apelacji kasacji obrońcy skazanego R. K.).
Dokonując kontroli kasacyjnej zaskarżonego wyroku Sądu odwoławczego,
Sąd Najwyższy doszedł do ostatecznego przekonania, że błędna interpretacja
przepisu art.19 ust.1 o Policji, której Sąd ad quem dokonał, nie miała istotnego
wpływu na treść wyroku. Jak wynika z motywacyjnej części wyroku Sądu
Apelacyjnego, organ ten już na wstępie pisemnych motywów swojego orzeczenia
zawarł uwagi stanowiące akceptację dla sposobu przeprowadzenia postępowania i
oceny dowodów dokonanej przez Sąd I instancji konstatując, że ocena ta została
dokonana bardzo szczegółowo, w sposób wiążący ze sobą poszczególne dowody i
w oparciu o wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego (str.14 uzasadnienia). I
rzeczywiście - oceniając poziom sporządzonego przez Sąd a quo uzasadnienia,
poza wychwyconymi przez autorów kasacji błędami i pomyłkami, ocenić je należy
jako prezentujące wysoki poziom, logiczne i nie zawierające luk utrudniających
ocenę toku rozumowania Sądu meriti. Skoro tak, to uzasadnienie Sądu
odwoławczego, akceptujące szczegółowo podane na piśmie motywy
kontrolowanego na skutek wniesionych apelacji wyroku, nie musiało tej oceny
dublować. Jednocześnie Sąd Apelacyjny zawarł zastrzeżenie, że podsłuch
operacyjny nie był źródłem dowodowym jedynym, a wręcz dodatkowym, gdyż Sąd
Okręgowy swe ustalenia faktyczne w sprawie zakresie poszczególnych przestępstw
poczynił zasadniczo w oparciu o inne dowody, w szczególności osobowe i
materialne (str.16 i 17 uzasadnienia). Nie wchodząc w ocenę ustaleń faktycznych,
36
bo nie taka jest rola postępowania kasacyjnego, stwierdzić należy, że Sąd
Okręgowy na blisko 150 stronach swojego uzasadnienia omówił w sposób
kompleksowy wszystkie dowody, zatem twierdzenie Sądu Apelacyjnego, że te inne
dowody, a nie dowody z kwestionowanego podsłuchu, wskazują samoistnie na
winę oskarżonych w zakresie przypisanych im czynów nie jest pozbawione racji.
Zatem wskazywana trafnie przez autorów kasacji rażąca obraza art.19 ust.1 ustawy
o Policji nie mogła prowadzić do wydania przez Sąd Najwyższy wyroku
kasatoryjnego z tego powodu, że nie została spełniona druga kumulatywna
przesłanka z art.523 § 1 k.p.k., jaką jest istotny wpływ na treść orzeczenia.
Pozostałe zarzuty kasacji obrońcy oskarżonego R. K. uznać należało za
bezzasadne, choć w obliczu eliminacji dowodów z podsłuchów w odniesieniu do
przestępstw ,,pozakatalogowych”, zachowują one aktualność jedynie w zakresie
czynu z art.258 § 1 k.k. przypisanego skazanemu K. polegającego na formalnym
udziale w zorganizowanej grupie przestępczej.
W odniesieniu do zarzutu z punktu I ppkt.2 kasacji dotyczącego zaniechania
przez Sąd I instancji przeprowadzenia dowodu z badań fonoskopijnych, to w całości
należy podzielić trafność oceny dokonanej w tym przedmiocie przez Sąd
Apelacyjny, bez potrzeby powielania zawartej tam argumentacji (vide str.15 i 16
uzasadnienia wyroku Sadu Apelacyjnego).
Nie polega na prawdzie zarzut kasacji, iż Sąd oparł swoje rozstrzygnięcie na
treści notatek urzędowych, nazwanych ,,stenogramami” wbrew zakazowi
wynikającemu z treści art.174 k.p.k. w sytuacji, gdy Sąd powinien był przesłuchać w
charakterze świadków policjantów je sporządzających (punkt I ppkt.3 lit a kasacji).
Wszak Sąd Apelacyjny do tego zarzutu szczegółowo się odniósł, uzasadniając
również swoje stanowisko pod względem prawnym, z powołaniem się na stosowny
judykat i wskazał na procesową prawidłowość zaliczenia do materiału dowodowego
treści zawartych na nośnikach informatycznych bez ich odsłuchiwania, oczywiście
za zgodą stron, co w niniejszej sprawie miało miejsce (por. str.16-17 uzasadnienia
wyroku Sądu Apelacyjnego). Znamienne jest, że już Sąd a quo niejako na wstępie
odciął się od możliwości postawienia mu zarzutu, jakoby opierał się na notatkach
urzędowych, o czym przekonuje stwierdzenie zawarte w uzasadnieniu jego wyroku,
że ,,(…)materiałem dowodowym są tutaj same podsłuchy i ich tekstowe zapisy,
które zostały ujawnione na rozprawie, a nie owe notatki” (str.64 uzasadnienia
37
wyroku Sądu Okręgowego). Również nie znajduje oparcia w faktach zarzut
nieprzesłuchania policjantów sporządzających kwestionowane notatki, gdyż
zupełnie co innego wynika z akt sprawy (por. k.6735 akt).
W kontekście powyższego nie zasługuje również na uwzględnienie
pochodny do poprzedniego zarzut zawarty w punkcie I ppkt.3 lit. b kasacji obrońcy
skazanego R. K., odnoszący się do zbiorczego powołania dowodów w postaci
stenogramów podsłuchów, skoro - o czym była mowa - dowodem były tu same
nośniki, a nie stenogramy (por. rozważania Sądu Apelacyjnego na str.17
uzasadnienia).
I wreszcie ostatni zarzut tego obrońcy, polegający na rzekomej obrazie
przepisów art.433 § 2 k.p.k., art.457 § 3 k.p.k. w zw. z art.410 k.p.k. i w zw. z
art.424 § 1 pkt. 1 k.p.k. zarzucający Sądowi odwoławczemu luki motywacyjne
uzasadnienia jego orzeczenia, polegające na nie odniesieniu się do zarzutu
apelacji, dlaczego odmówiono wiary wyjaśnieniom R. K. (pkt. I ppkt.3 kasacji)
uznać należy za bezzasadny w stopniu oczywistym. Skoro bowiem Sąd II instancji
zaakceptował w całości ustalenia Sądu I instancji, co wynika wprost z uzasadnienia
jego wyroku (str.16), to nie był zobowiązany do powielania zawartej tam
argumentacji, której obrońca przedstawił jedynie argumenty o charakterze
polemicznym.
Reasumując, kasacje obrońców wszystkich oskarżonych należało oddalić, w
tym kasacje obrońców skazanych J. W. oraz D. J. - jako oczywiście bezzasadne.
O kosztach sądowych postępowania kasacyjnego Sąd orzekł na podstawie
art.636 § 1 i 2 k.p.k. oraz art.633 k.p.k. w zw. z art.518 k.p.k., obciążając nimi
skazanych w częściach równych.
Z tych wszystkich względów Sąd Najwyższy orzekł jak na wstępie.