Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 161/12
POSTANOWIENIE
Dnia 31 stycznia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Katarzyna Tyczka-Rote (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Hubert Wrzeszcz
w sprawie z wniosku Gminy Ł.
przy uczestnictwie M. G., i innych
o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 31 stycznia 2013 r.,
zażalenia uczestnika postępowania S. S.
na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 13 czerwca 2012 r.,
oddala zażalenie i wniosek Skarbu Państwa - Prokuratorii
Generalnej Skarbu Państwa o zasądzenie kosztów postępowania
zażaleniowego.
Uzasadnienie
2
Uczestnik S. S., zastępowany przez adwokata wniósł skargę kasacyjną od
postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 10 stycznia 2012 r., zamieszczając w
niej wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych. Sąd Okręgowy uwzględnił ten
wniosek częściowo, zwalniając uczestnika od opłaty od skargi kasacyjnej
powyżej 1 000 zł, natomiast w pozostałym zakresie wniosek oddalił.
Postanowienie tej treści zostało doręczone pełnomocnikowi uczestnika w dniu
16 maja 2012 r., a w dniu 13 czerwca 2012 r. Sąd Okręgowy odrzucił skargę
kasacyjną uczestnika na podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c., z uwagi na nieuiszczenie
w terminie tygodniowym od doręczenia postanowienia części opłaty nieobjętej
zwolnieniem.
W zażaleniu na to postanowienie uczestnik zarzucił naruszenie art. 3986
§ 2 k.p.c. poprzez odrzucenie skargi kasacyjnej mimo, iż pełnomocnik
skarżącego nie został wezwany do uiszczenia opłaty. We wnioskach uczestnik
domagał się uchylenia zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie
sprawy Sądowi Okręgowemu lub innemu Sądowi równorzędnemu do
ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zmiana treści art. 112 u.k.s.c. miała na celu przyspieszenie postępowania
w wypadku, kiedy czynności za stronę wykonuje fachowy pełnomocnik,
a charakter tych czynności nie wymaga dodatkowych wskazówek ze strony
sądu. Skoro pełnomocnik taki ma - wynikający z art. 1302
§ 1 k.p.c. - obowiązek
samodzielnego określenia i wniesienia opłaty stałej lub stosunkowej, obliczonej
od podanej przez stronę wartości przedmiotu sporu, to nie ma uzasadnionych
przyczyn, aby wystąpienie o zwolnienie od kosztów sądowych powinność
tę uchylało. Ponieważ jednak w oparciu o stan prawny obowiązujący przed
nowelizacją art. 112 u.k.s.c. przyjmowano, że także strony reprezentowane
przez profesjonalistów, które nie uzyskały wnioskowanego zwolnienia od opłat
sądowych, mają obowiązek wniesienia wymaganej opłaty dopiero na wezwanie
przewodniczącego (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2006 r.,
III CZP 98/06, OSNC 2007/9/131 czy postanowienie tego Sądu z dnia
23 stycznia 2008 r., II UZ 47/07, OSNP 2009/9-10/129), konieczne było odrębne
3
uregulowanie tej sytuacji procesowej. Zgodnie z art. 112 ust. 3 u.k.s.c. jeżeli
pismo podlegające opłacie w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej
od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu
zaskarżenia, zostało wniesione przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika
patentowego i wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych złożony przed
upływem terminu do opłacenia pisma został oddalony, tygodniowy termin
do opłacenia pisma biegnie od dnia doręczenia stronie postanowienia, a gdy
postanowienie zostało wydane na posiedzeniu jawnym - od dnia jego
ogłoszenia. Przy tym wyłączona została zasada ustanowiona w art. 112 ust. 2
u.k.s.c., w myśl której jeżeli wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych
zgłoszony przed upływem terminu do opłacenia pisma został prawomocnie
oddalony, przewodniczący wzywa stronę do opłacenia złożonego pisma na
podstawie art. 130 k.p.c. (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego
2012 r., III CZP 92/11, OSNC 2012/7-8/87). Sposób sformułowania art. 112 ust.
3 u.k.s.c., ulokowanie go w grupie przepisów ogólnie regulujących problematykę
zwolnienia od kosztów na wniosek oraz cel, jaki przyświecał wprowadzeniu
omawianego przepisu uprawnia do przyjęcia, że dotyczy obowiązku uiszczenia
opłaty zarówno w razie całkowitego, jak i częściowego oddalenia wniosku
o zwolnienie od kosztów sądowych (por. postanowienie Sądu Najwyższego
z dnia 6 lipca 2011 r., I CZ 72/11, nie publ.). Artykuł 112 ust. 3 u.k.s.c. wyznacza
termin do uiszczenia opłaty, co oznacza, że uchybienie temu terminowi
powoduje konsekwencje przewidziane w wypadku nieopłacenia skargi
kasacyjnej. Zgodnie z postanowieniem art. 3986
§ 2 k.p.c. nieopłacona skarga
kasacyjna podlega odrzuceniu przez sąd drugiej instancji. Zaskarżone
postanowienie zostało więc wydane prawidłowo, a zażalenie uczestnika należało
nie mogło spowodować zamierzonego skutku i podlegało oddaleniu
na podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
Wniosek o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania złożony przez
uczestniczący w postępowaniu Skarb Państwa został oddalony wobec
zastosowania w postępowaniu zażaleniowym przewidzianej w art. 520 § 1 k.p.c.
w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. oraz z art. 39821
i art. 391 § 1 k.p.c. zasady
4
ponoszenia przez każdego uczestnika kosztów związanych ze swoim udziałem
w postępowaniu nieprocesowym.

II CZ 161/12

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia