Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 34/13
POSTANOWIENIE
Dnia 28 sierpnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący)
SSN Jan Górowski
SSN Antoni Górski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa T. K.
przeciwko J. G.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 28 sierpnia 2013 r.,
zażalenia powódki na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 22 kwietnia 2013 r.,
oddala zażalenie i zasądza od powódki na rzecz pozwanego
120 zł kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu
zażaleniowym.
Uzasadnienie
2
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 22 kwietnia 2013 r. odrzucił skargę
kasacyjną powódki T. K. od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 22 listopada 2012 r.
jako nieopłaconą.
W zażaleniu na to postanowienie skarżąca zarzuciła naruszenie art. 112 ust.
2 i 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (dalej u.k.s.c.), w zw.
z art. 130 § 1 i 2 k.p.c. poprzez ich niezastosowanie oraz art. 112 ust. 3 u.k.s.c.
w zw. z art. 3986
§ 2 k.p.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie.
W konkluzji wniosła o jego uchylenie i zasądzenie od pozwanej kosztów
postępowania według norm przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 112 ust. 3 u.k.s.c. - w brzmieniu nadanym ustawą z dnia
17 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz
niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 7, poz. 45), która weszła w życie z dniem
19 kwietnia 2010 r. – jeżeli pismo podlegające opłacie w wysokości stałej lub
stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu lub
wartości przedmiotu zaskarżenia, zostało wniesione przez adwokata, radcę
prawnego lub rzecznika patentowego i wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych
złożony przed upływem terminu do opłacenia pisma został oddalony, tygodniowy
termin do opłacenia pisma biegnie od dnia doręczenia stronie postanowienia, a gdy
postanowienie zostało wydane na posiedzeniu jawnym - od dnia jego ogłoszenia.
Zmiana treści art. 112 u.k.s.c. dokonana wzmiankowaną ustawą miała na celu
przyspieszenie postępowania w sytuacji, w której czynności za stronę wykonuje
profesjonalny pełnomocnik, a charakter tych czynności nie wymaga dodatkowych
wskazówek ze strony sądu. Pełnomocnik taki ma - co do zasady - obowiązek
samodzielnego określenia i wniesienia opłaty stałej lub stosunkowej, obliczonej od
podanej przez stronę wartości przedmiotu sporu (art. 1302
§ 1 k.p.c.).
Artykuł 112 ust. 3 u.k.s.c. nie tylko wyznacza termin do uiszczenia opłaty
w razie prawomocnego oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych,
ale jednocześnie wyłącza możliwość wdrożenia postępowania naprawczego
określonego w art. 130 § 1 k.p.c., co oznacza, że profesjonalny pełnomocnik
3
powinien sam obliczyć i uiścić należną opłatę (zob. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 21 lipca 2011 r., V CZ 30/11, niepubl.).
Powódka reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika w niniejszej
sprawie została zwolniony od obowiązku uiszczenia opłaty od skargi kasacyjnej
ponad kwotę 3.200 zł (k. 315), a w pozostałym zakresie jej wniosek o zwolnienie od
kosztów sądowych został oddalony.
Wobec częściowego oddalenia wniosku zobowiązana była zatem z mocy
ustawy do uiszczenia opłaty od skargi kasacyjnej w terminie tygodniowym od dnia
doręczenia postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia 7 marca 2013 r. tj. od dnia
15 marca 2013 r.
Podkreślić należy, że ustawodawca w art. 112 u.k.s.c. nie ograniczył
zastosowania normy w nim wyrażonej od całkowitego albo częściowego oddalenia
wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego jednolicie przyjmuje się, że szczególna
regulacja zawarta w art. 112 ust. 3 u.k.s.c. dotyczy zarówno oddalenia wniosku
o zwolnienie od kosztów sądowych w całości, jak i w części (zob. postanowienia
Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2011 r., III CZ 70/10, niepubl., z dnia
23 marca 2011 r., V CZ 116/10, niepubl., z dnia 2 czerwca 2011 r., I CZ 51/11,
niepubl., z dnia 6 lipca 2011 r., I CZ 72/11, niepubl., z dnia 28 września 2011 r.,
I CZ 86/11, niepubl., z dnia 9 listopada 2011 r., II CZ 88/11, niepubl. i z dnia
9 listopada 2011 r., II CZ 100/11, niepubl.).
Ponadto, jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 2 czerwca
2011 r. (I CZ 51/11, niepubl.), za takim rozumieniem art. 112 ust. 3 u.k.s.c.
przemawia cel jego ustanowienia, aktualny także w razie częściowego oddalenia
wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, polegający na przyspieszeniu
postępowań sądowych oraz odciążeniu sądów od dokonywania czynności
związanych z wzywaniem stron reprezentowanych przez profesjonalnych
pełnomocników o uiszczenie opłat sądowych w sytuacji, gdy konieczność
uiszczenia opłaty i jej wysokość wynika jednoznacznie z przepisów u.k.s.c. oraz
orzeczeń sądów w przedmiocie złożonego przez stronę wniosku o zwolnienie od
kosztów sądowych.
4
Należy zaznaczyć, że powódka zaskarżyła postanowienie Sądu
Apelacyjnego z dnia 7 marca 2013 r. zażaleniem, które zostało odrzucone
postanowieniem tego Sądu z dnia 25 marca 2013 r. Wbrew sugestiom skarżącego,
zażalenie to nie mogło być potraktowane przez sąd ponowny jako wniosek
o zwolnienie od opłaty kasacyjnej. Art. 130 § 1 k.p.c. nie pozwala sądowi na
zmianę sensu pisma procesowego złożonego przez profesjonalnego pełnomocnika.
Sąd Najwyższy, na wniosek żalącego, rozpoznaje również te postanowienia
sądu drugiej instancji, które nie podlegały zaskarżeniu w drodze zażalenia, a miały
wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. Przy rozpoznawaniu zażalenia na postanowienie
sądu drugiej instancji odrzucające nieopłaconą skargę, na wniosek żalącego,
rozpoznaniu podlega zatem także postanowienie oddalające wniosek o zwolnienie
od obowiązku uiszczenia opłaty od skargi.
W zażaleniu skierowanym przeciwko odrzuceniu skargi kasacyjnej został
zawarty wymagany w art. 380 k.p.c. sformułowany expressis verbis wniosek o
rozszerzenie kontroli na postanowienia Sądu Apelacyjnego o odmowie zwolnienia
od opłaty od skargi kasacyjnej w całości.
Wbrew twierdzeniom skarżącej Sąd Apelacyjny słusznie odrzucił zażalenie
skarżącej na postanowienie tego Sądu o częściowym zwolnieniu powódki z opłaty
od skargi kasacyjnej. Na postanowienie to nie przysługuje bowiem zażalenie.
Odnośnie natomiast postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia 7 marca
2013 r. o częściowym zwolnieniu powódki od opłaty od skargi kasacyjnej należy
zauważyć, że Sąd uwzględniając wysokość miesięcznego dochodu powódki oraz
wydatki na bieżące utrzymanie zwłaszcza, że powódka nie ma na utrzymaniu
innych osób co wynika ze złożonego oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku,
dochodach i źródłach utrzymania, trafnie ocenił, że będzie w stanie uiścić część
opłaty od skargi kasacyjnej w wysokości 3200 zł. Zaistnienie nowych okoliczności
uprawniało stronę do wniesienia kolejnego wniosku o zwolnienie od kosztów
sądowych, a za taki nie może zostać uznane złożone przez skarżącą
niedopuszczalne zażalenie na postanowienie w przedmiocie częściowego
zwolnienia jej od opłaty od skargi kasacyjnej.
5
W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny zasadnie odrzucił skargę kasacyjną
powódki jako nieopłaconą, co skutkuje oddalaniem zażalenia powódki jako
bezzasadnego, na podstawie art. 3941
§ 3 w związku z art. 39814
, z zasądzeniem
od powódki kosztów postępowania zażaleniowego (98 § 1 k.p.c.).
es
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13