Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SK 19/13
POSTANOWIENIE
Dnia 5 grudnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Staryk
w sprawie z powództwa PGE Dystrybucja Spółki Akcyjnej w L.
przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki
z udziałem zainteresowanej E.-B. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P.
o zawarcie umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 5 grudnia 2013 r.,
na skutek skargi kasacyjnej strony zainteresowanej od wyroku Sądu Apelacyjnego
w W.
z dnia 7 września 2012 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny w W. wyrokiem z dnia 7 września 2012 r., wydanym po
uchyleniu wcześniejszego wyroku tego Sądu przez Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia
11 kwietnia 2012 r., III SK 33/11, zmienił wyrok Sądu Okręgowego w W. z dnia 23
marca 2010 r., w ten sposób, że uchylił decyzję Prezesa Urzędu Regulacji
Energetyki z dnia 16 kwietnia 2009 r., mocą której Prezes Urzędu rozstrzygnął spór
dotyczący odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej
przez PGE Dystrybucja B. Sp. z o.o. (obecnie PGE Dystrybucja S.A. w L.) farmy
wiatrowej D. należącej do E.-B. Sp. z o.o. (zainteresowany).
Zainteresowany zaskarżył wyrok Sądu Apelacyjnego skargą kasacyjną.
2
Wnosząc o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania powód powołał się na
występowanie w sprawie istotnych zagadnień prawnych wskazując następujące
problemy: 1) jaki jest charakter prawny dokumentu wydawanego na podstawie par.
7 i 8 rozporządzenia systemowego pt. warunki przyłączenia do sieci i jakie są skutki
prawne wydania tego rodzaju oświadczenia woli przedsiębiorstwa energetycznego
złożonego w procesie przyłączania wytwórcy energii elektrycznej do sieci
elektroenergetycznej i wykazywania spełnienia przesłanek istnienia obowiązku
przyłączenia do sieci, czyli istnienia technicznych i ekonomicznych warunków
przyłączenia, w szczególności w związku z zarzutami odwołania powoda konieczne
jest stwierdzenie, czy jest dopuszczalne zgłaszanie przez przedsiębiorstwo
energetyczne dowodów na okoliczność zaprzeczenia i podważenia osnowy
wydanych przez siebie warunków przyłączenia, które mają status analogiczny jak
przyznanie przez przedsiębiorstwo energetyczne okoliczności faktycznej w
rozumieniu art. 229 k.p.c.; 2) czy plan rozwoju przedsiębiorstwa energetycznego
określany w trybie art. 16 Prawa energetycznego, a jeżeli tak, to w jakim zakresie,
wpływa na obowiązek przyłączenia wytwórcy energii elektrycznej do sieci,
określony w art. 7 ust. 1 Prawa energetycznego?; 3) czy wobec dokonania przez
Sąd Najwyższy wykładni Prawa energetycznego, która wskazuje na konieczność
badania istnienia technicznych i ekonomicznych warunków przyłączenia nie tylko w
oparciu o wydane przez powoda warunki przyłączenia, lecz także w oparciu o inne
dowody, Sąd Apelacyjny w świetle art. 39620
k.p.c. w związku z art. 233 § 1 k.p.c.
ma prawo zaniechać oceny znajdującej się w akrach sprawy Ekspertyzy 2006 i
znieść swoim wyrokiem całe postępowanie w sprawie, aż do decyzji włącznie, a
także całkowicie pominąć dowód na okoliczność istnienia technicznych i
ekonomicznych warunków przyłączenia w oparciu o inne wydane przez powoda
warunki przyłączenia, zawarte umowy o przyłączenie do sieci oraz zawarte w nich
warunki oddziaływania na sieć?; 4) jak należy rozumieć spełnianie warunków
ekonomicznych przyłączenia, o których mowa w art. 7 ust. 1 Prawa energetycznego
wobec faktu, że zgodnie z art. 45, 46 i 47 Prawa energetycznego przedsiębiorstwa
wytwarzające energię elektryczną nie ponoszą ani kosztów rozwoju i modernizacji
sieci operatorów w procesie przyłączania do sieci, a jedynie koszty rzeczywiste
przyłączenia, a koszty funkcjonowania, modernizacji i rozwoju sieci
3
elektroenergetycznych ponoszą, zgodnie z art. 45, 46 i 47 Prawa energetycznego
wyłącznie odbiorcy końcowy energii w opłatach dystrybucyjnych?; 5) czy brak
założeń do planu, lub planu, o których mowa w art. 19 i 20 Prawa energetycznego
na terenie danej gminy należy uznać za przeszkodę do określenia technicznych i
ekonomicznych warunków przyłączenia dla elektrowni wiatrowej, która ma
znajdować się na terenie tej gminy oraz czy plany te mogą być brane pod uwagę
przy określeniu technicznych i ekonomicznych warunków przyłączenia dla
elektrowni wiatrowej?
Dodatkowo powód powołał się na potrzebę wykładni przepisów prawa
budzących poważne wątpliwości i rozbieżności w orzecznictwie, wskazują jako
takowe art. 7 ust. 1 Prawa energetycznego w związku z art. 7 ust. 5, art. 9c ust. 3
pkt 11, art. 19 i 20 Prawa energetycznego oraz § 7 ust. 4 pkt 4, § 8 ust. 3 pkt 1 i § 8
ust. 4, 5, i 6 rozporządzenia systemowego.
Ponadto, powód podnosi, że skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona,
ponieważ Sąd Apelacyjny swoim wyrokiem doprowadził do uchylenia decyzji
Prezesa Urzędu wbrew art. 7 ust. 1 i 5 Prawa energetycznego oraz § 7 ust. 4 pkt 4,
§ 8 ust. 3 pkt 1, § 8 ust. 4, 5 i 6 rozporządzenia systemowego, pomimo że
przesłanki do orzeczenia decyzją umowy między stronami zostały spełnione,
albowiem w dniu wydawania warunków przyłączenia istniały techniczne i
ekonomiczne warunki przyłączenia elektrowni wiatrowej zainteresowanego do sieci
powoda, określone w art. 7 ust. 1 Prawa energetycznego, a żądanie powoda
zapłaty kosztów modernizacji i rozwoju sieci powoda było całkowicie bezprawne.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3989
§ 1 k.p.c., Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do
rozpoznania, jeżeli w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje
potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność
postępowania lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. W związku z tym
wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania powinien wskazywać, że
zachodzi przynajmniej jedna z okoliczności wymienionych w powołanym przepisie,
4
a jego uzasadnienie zawierać argumenty świadczące o tym, że rzeczywiście, biorąc
pod uwagę sformułowane w ustawie kryteria, istnieje potrzeba rozpoznania skargi
przez Sąd Najwyższy. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wielokrotnie już
wskazywano, że nieprzypadkowo ustawodawca, konstruując wymogi skargi
kasacyjnej, wyodrębnił w art. 3984
k.p.c. obowiązek przytoczenia podstaw
kasacyjnych i ich uzasadnienia (art. 3984
§ 1 pkt 2) oraz obowiązek przedstawienia
wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania i jego uzasadnienia (art. 3984
§ 2 k.p.c.). Chodzi bowiem o dwa odrębne, konstruktywne elementy skargi
kasacyjnej, które spełniają określone cele i podlegają ocenie Sądu Najwyższego na
różnych etapach rozpoznawania skargi kasacyjnej. Aby uczynić zadość wymogowi
przedstawienia wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania i jego
uzasadnienia skarżący powinien przedstawić wyodrębniony wywód prawny, w
którym wykaże okoliczności przemawiające za uwzględnieniem wniosku o przyjęcie
skargi kasacyjnej do rozpoznania. Uzasadnienie to powinno przy tym odpowiadać
wskazanym przez skarżącego przesłankom przyjęcia skargi do rozpoznania, które
mają autonomiczny charakter.
Zainteresowany we wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania
powołał się na trzy przesłanki tzw. przedsądu (występowanie zagadnienia
prawnego, potrzebę wykładni przepisów oraz oczywistą zasadność skargi),
wskazując jednocześnie zasadniczo tą samą podstawę normatywną. Nie można
zaś mówić o występowaniu w sprawie istotnego zagadnienia prawnego i
równocześnie – wykorzystując te same przepisy – powoływać się na występowanie
wątpliwości oraz rozbieżności interpretacyjnych w orzecznictwie sądowym
rodzących potrzebę dokonania wykładni przepisu, bądź oczywistą zasadność
skargi.
Niezależnie od powyższego, w ocenie Sądu Najwyższego w obecnym
składzie, uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej zainteresowanego do
rozpoznania nie zawiera argumentacji, której analiza mogłaby przekonać Sąd
Najwyższy o występowaniu publicznoprawnej potrzeby rozpoznania skargi
kasacyjnej wniesionej w niniejszej sprawie.
Odnosząc się do podniesionej przez zainteresowanego potrzeby
rozstrzygnięcia sformułowanych przez powoda zagadnień prawnych należy na
5
wstępie przypomnieć, że w przypadku powołania się we wniosku o przyjęcie skargi
do rozpoznania na art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. konieczne jest nie tylko sformułowanie
samego zagadnienia, ale także: 1) przedstawienie odpowiedniej argumentacji
wskazującej na różne możliwości rozstrzygnięcia podniesionego problemu
prawnego, 2) sformułowanie własnego stanowiska przez skarżącego,
3) wywiedzenie, że określone rozstrzygnięcie problemu prawnego służy interesowi
publicznemu. Wymogi te uzasadnione są publicznymi celami rozpoznania przez
Sąd Najwyższy skargi kasacyjnej (postanowienie Sądu Najwyższego z 25
października 2007 r., V CSK 356/07). Prezentowany w uzasadnieniu wywód
potrzeby rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego - powinien być przy tym zbliżony
do tego, jaki jest przyjęty przy przedstawieniu zagadnienia prawnego przez sąd
odwoławczy na podstawie art. 390 k.p.c. (postanowienia Sądu Najwyższego: z 9
maja 2006 r., V CSK 75/06; z 9 stycznia 2012 r., III UK 59/11, LEX nr 1163963; z
19 października 2012 r., III SK 13/12). Dodatkowo należy mieć na uwadze, że o
występowaniu istotnego zagadnienia prawnego nie można mówić w sytuacji, gdy
dany problem prawny został już rozstrzygnięty w orzecznictwie Sądu Najwyższego.
Uzasadnienie wniosku zainteresowanego o przyjęcie skargi kasacyjnej ze
względu na występowanie w sprawie trzech istotnych zagadnień prawnych nie
spełnia zaś powyższych wymogów choćby w minimalnym stopniu, ponieważ nie
zawiera jakiejkolwiek jurydycznej analizy postawionych problemów, wariantów ich
rozwiązania oraz analizy interesu publicznego w wyborze konkretnego ich
rozstrzygnięcia. Ogranicza się tylko do wskazania, że są to problemy wielkiej wagi
oraz że w sądach toczą się dziesiątki analogicznych spraw sądowych.
Odnosząc się do potrzeby dokonania w niniejszej sprawie wykładni
przepisów wywołujących rozbieżności w orzecznictwie (art. 3989
§ 1 pkt 2 k.p.c.),
Sąd Najwyższy stwierdza, że zainteresowany nie wykazał, by w orzecznictwie
Sądów niższych instancji występowały rozbieżności w wykładni powołanych
przepisów. Sąd Najwyższy kolejny raz stwierdza, że sprawy z odwołania od decyzji
Prezesa Urzędu w przedmiocie przyłączenia do sieci cechują się zróżnicowanymi
okolicznościami faktycznymi i ustaleniami poczynionymi w toku postępowania
administracyjnego oraz postępowania sądowego. W konsekwencji ustalenia
poczynione w jednej sprawie mogą uzasadniać przyjęcie założenia co do istnienia
6
po stronie przedsiębiorstwa sieciowego obowiązku przyłączenia do sieci. Natomiast
ustalenia poczynione w innej sprawie tego rodzaju takie założenia nie będą
uzasadniały. Nie dowodzi to jednak rozbieżności w wykładni przepisów prawa przez
sądy w rozumieniu art. 3989
§ 1 pkt 2 k.p.c. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11
kwietnia 2012 r., III SK 33/11 rozstrzygnął jedynie kwestię, że do stwierdzenia przez
Prezesa Urzędu spełnienia przesłanek obowiązku przyłączenia do sieci wytwórcy
energii nie wystarcza samo wydanie przez przedsiębiorstwo sieciowe warunków
przyłączenia do sieci, którym to warunkom towarzyszy jednocześnie zastrzeżenie i
wyliczenie okoliczności, jakie muszą być spełnione, aby wydany dokument można
było uznać za potwierdzenie przez to przedsiębiorstwo istnienia technicznych i
ekonomicznych warunków przyłączenia wytwórcy energii do sieci.
Sąd Najwyższy nie dopatrzył się również podstaw do uznania skargi
kasacyjnej zainteresowanego za oczywiście uzasadnioną. W judykaturze utrwalone
jest stanowisko, że oczywista zasadność skargi kasacyjnej ma miejsce jedynie
wówczas, gdy bez dokonania głębszej analizy dla przeciętnego prawnika jest
oczywiste, że podstawy skargi zasługują na uwzględnienie, a zatem ma miejsce
kwalifikowana postać naruszenia prawa, zauważalna prima facie przy
wykorzystaniu podstawowej wiedzy prawniczej i przesądza to o wadliwości
zaskarżonego orzeczenia w stopniu nakazującym uwzględnienie skargi (por.
postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 24 lutego 2012 r., CSK 225/11, LEX nr
1157583, a także z dnia 23 listopada 2011 r., III PK 44/11, LEX nr 1124094).
Skarżący powinien zaś nie tylko przywołać konkretne przepisy prawa, którego jego
zdaniem zostały w ewidentny sposób naruszone przez Sąd drugiej instancji, ale
także przytoczyć odpowiednią jurydyczną argumentację w kwestii oczywistości ich
naruszenia. Stosownej argumentacji w uzasadnieniu wniosku zainteresowanego o
przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania brak. Wymogów tych nie spełnia
przywołanie okoliczności faktycznych, które nie zostały uwzględnione przez Sąd
Apelacyjny, a które zdaniem zainteresowanego przemawiają za utrzymaniem w
mocy decyzji Prezesa Urzędu.
Kierując się przedstawionymi motywami oraz opierając się na treści art. 3989
§ 2 k.p.c., Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji postanowienia.