Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PZ 39/13
POSTANOWIENIE
Dnia 5 marca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Bogusław Cudowski (przewodniczący)
SSN Małgorzata Gersdorf
SSA Agata Pyjas - Luty (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa A. B.
przeciwko F. M. Spółce z o.o., [...] Bank S.A.
o wynagrodzenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 5 marca 2014 r.,
zażalenia powódki na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 20 maja 2013 r.,
I. oddala zażalenie,
II. nie obciąża powódki kosztami postępowania
zażaleniowego.
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 20 maja 2013 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę
kasacyjną powódki A. B. od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 8 listopada 2012 r.,
oddalającego apelację powódki od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 12 grudnia
2011 r.
Sąd Apelacyjny wskazał, że jednym z warunków koniecznych
dopuszczalności skargi kasacyjnej w myśl art. 3985
§ 1 k.p.c. w związku z art. 387
§ 1 zdanie drugie k.p.c. jest uprzednie złożenie przez stronę, w terminie
przewidzianym w art. 387 § 3 k.p.c., wniosku o sporządzenie uzasadnienia sądu
2
drugiej instancji. Tymczasem w niniejszej sprawie w dniu 8 listopada 2012 r.
powódka złożyła wniosek o doręczenie odpisu wyroku ze stwierdzeniem
prawomocności. W dniu 22 stycznia 2013 r. powódka złożyła wniosek o doręczenie
wyroku wraz z uzasadnieniem, który skutkował doręczeniem w trybie
informacyjnym, przewidzianym w art. 9 § 2 k.p.c., uzasadnienia sporządzonego w
sprawie na skutek wniosku złożonego przez pozwanych. Wniosek powódki z dnia
22 stycznia 2013 r., jako złożony po upływie terminu przewidzianego ustawą, nie
wywarł zatem skutku w postaci otwarcia terminu do wniesienia skargi kasacyjnej,
co skutkowało do odrzuceniem skargi kasacyjnej jako niedopuszczalnej na
podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c. w związku z art. 3984
§ 1 k.p.c.
W zażaleniu na powyższe postanowienie, powódka, zarzucając naruszenie
art. 58 k.c. i art. 3985
§ 1 k.p.c., wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia i
przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania lub o jego uchylenie i przekazanie
sprawy w zakresie przyjęcia skargi kasacyjnej sądowi pierwszej instancji celem
przesłania tej skargi do Sądu Najwyższego oraz orzeczenie o kosztach zgodnie z
normami przepisanymi. Skarżąca podniosła, że w dniu 8 listopada 2012 r., podczas
rozprawy apelacyjnej, zgłosiła wniosek o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia
ogłoszonego w tym dniu z prośbą o zapisanie go w protokole rozprawy. Wniosek
nie został uwzględniony, a powódce wskazano, że powinna taki wniosek złożyć w
biurze obsługi interesanta na formularzu. W biurze tym powódka otrzymała druk
wniosku, który budził jej wątpliwości, który jednak złożyła po uzyskaniu od
pracownika biura zapewnienia, że po wypełnieniu tego wniosku odpis wyroku z
uzasadnieniem zostanie je doręczony. Tymczasem w dniu 18 stycznia 2013 r.
otrzymała odpis wyroku, ale bez uzasadnienia, mimo, iż nie uiściła opłaty sądowej
za wydanie odpisu wyroku ani nie została wezwana do uiszczenia takiej opłaty.
Sądząc, że brak doręczenia uzasadnienia był jedynie pomyłką, powódka ponowiła
wniosek o doręczenie uzasadnienia wyroku, które zostało jej przesłane w dniu 19
lutego 2013 r., zdaniem powódki, w wyniku prawidłowej realizacji jej wniosku z dnia
8 listopada 2012 r. W tych okolicznościach naruszenie art. 3985
§ 1 k.p.c. polega na
tym, że strona zachowuje termin, jeżeli wniesie skargę kasacyjną w okresie do
dwóch miesięcy od otrzymania wyroku z uzasadnieniem. Taki termin został przez
powódkę zachowany.
3
Przywołanie dyspozycji art. 58 k.c. zasadza się z kolei na tym, że czynność
prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego jest nieważna. Za
nieważne zatem uznać należało liczenie terminu od dnia 18 stycznia 2013 r., gdyż
doręczenie powódce odpisu wyroku nastąpiło w wyniku oczywistej omyłki po
stronie sądu, polegającej na tym, że na wyraźne żądanie o doręczenie formularza,
po wypełnieniu którego powódka otrzyma uzasadnienie, omyłkowo doręczono
powódce inny formularz. Dlatego też, wnosząc w dniu 22 stycznia 2013 r. o
przesłanie wyroku z uzasadnieniem, powódka była przekonana, iż w oparciu o jej
pierwotny wniosek dnia 8 listopada 2012 r. Sąd skoryguje swoją omyłkę i prześle
jej wyrok wraz z uzasadnieniem, co rzeczywiście nastąpiło w dniu 19 lutego
2013 r., kiedy to powódka otrzymała odpis wyroku z uzasadnieniem, a nie kopię
dokumentu przesłaną w trybie informacyjnym. Skarżąca wskazała, że nikt nie może
czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny z przeznaczenie tego prawa,
zwłaszcza w sytuacji, gdy sam przyczynił się w sposób zasadniczy do zaistniałej
omyłki, która skutkowała odrzuceniem skargi kasacyjnej.
W odpowiedzi na zażalenie pozwani wnieśli o oddalenie zażalenia i
zasądzenie od powódki na rzecz pozwanych kosztów postępowania
zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie. Zgodnie z art. 3985
§ 1 k.p.c.
skargę kasacyjną wnosi się w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia
orzeczenia z uzasadnieniem stronie skarżącej. Warunkiem dopuszczalności skargi
kasacyjnej, nie będącej zwykłym środkiem odwoławczym, ale stanowiącej
nadzwyczajny środek zaskarżenia prawomocnego orzeczenia, jest skuteczne
doręczenie orzeczenia wraz z uzasadnieniem. Dla powyższej skuteczności
wymagane jest uprzednie złożenie przez stronę skarżącą wniosku o doręczenie
odpisu orzeczenia wraz z uzasadnieniem, stosownie do art. 387 § 3 k.p.c. Termin
do wniesienia skargi kasacyjnej biegnie zatem od doręczenia dokonanego
prawidłowo, czyli zgodnie z wymaganiami art. 387 § 3 k.p.c., zaś w sytuacji gdy z
żądaniem takim strona nie wystąpiła, przewidziany w art. 3985
§ 1 k.p.c. termin nie
4
może w ogóle rozpocząć biegu, a tym samym wniesienie skargi kasacyjnej jest
niemożliwe (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 17 listopada 2010 r.,
II UZ 21/10, Lex nr 707424, z dnia 13 stycznia 2009 r., I PZ 36/08, Lex nr 784214, z
dnia 29 listopada 2006 r., II PZ 53/06, OSNP 2008 nr 7-8, poz. 107, z dnia 10
października 2012 r., I CZ 100/12, Lex nr 1232736, z dnia 28 marca 2007 r., III CSK
66/07, LEX nr 315345, z dnia 7 stycznia 2003 r., I PZ 104/02, OSNP 2004 nr 13,
poz. 231 i z dnia 14 września 2004 r., III CZ 74/04, Lex Polonica nr 1629949).
W rozpoznawanej sprawie skarżąca nie podważyła skutecznie ustalenia
faktycznego, na którym opiera się zaskarżone postanowienie, że nie złożyła
wniosku o doręczenie wyroku sądu drugiej instancji wraz z uzasadnieniem w
terminie 7 dni od ogłoszenia jego sentencji stosownie do treści art. 387 § 3 k.p.c.
Podnoszona przez skarżącą okoliczność, iż wniosek taki złożyła do protokołu
rozprawy bezpośrednio po ogłoszeniu wyroku Sądu Apelacyjnego, który to wniosek
nie został uwzględniony, a skarżącej polecono złożyć wniosek w biurze obsługi
interesanta na formularzu, nie znajduje potwierdzenia w protokole rozprawy
apelacyjnej z dnia 8 listopada 2012 r. Protokół rozprawy jest urzędowym dowodem
stwierdzającym przebieg rozprawy. Jeżeli strona stwierdzi jego niekompletność lub
przeinaczenia, ma prawo w myśl art. 160 k.p.c. żądać sprostowania lub
uzupełnienia jego treści. Bez wykorzystania tej instytucji, strona nie może
skutecznie twierdzić, że przebieg rozprawy był inny od tego, jaki został
zaprotokołowany. Skoro zatem skarżąca nie skorzystała z instytucji uzupełnienia
protokołu, jego treść jest obowiązująca i przesądza o bezpodstawności aktualnie
podnoszonych twierdzeń o zgłoszeniu do protokołu rozprawy apelacyjnej wniosku o
doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem, do czego powódce przysługiwało
prawo zgodnie z art. 466 k.p.c. jako, że dochodząc roszczeń pracowniczych przed
sądem drugiej instancji działała bez profesjonalnego pełnomocnika (por.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 2004 r., II CK 482/02, LEX nr
1129091).
Z kolei dalsza argumentacja zawarta w zażaleniu zmierza do wykazania, że
skarżąca nie ponosi winy za przekroczenie terminu do złożenia wniosku o
doręczenie wyroku z uzasadnieniem, gdyż z powodu uchybienia pracownika sądu
otrzymała niewłaściwy formularz wniosku o doręczenie odpisu orzeczenia ze
5
stwierdzeniem prawomocności w miejsce wniosku o doręczenie odpisu wyroku z
uzasadnieniem, a następnie z powodu uchybienia sądu, który doręczył jej w trybie
informacyjnym odpis wyroku z uzasadnieniem zamiast, zgodnie z przepisami
postępowania cywilnego, odrzucić jako spóźniony wniosek z dnia 22 stycznia
2013 r. W ocenie Sądu Najwyższego okoliczności powyższe mogły być
rozpatrywane jedynie jako przesłanki uzasadniające wniosek o przywrócenie
terminu do złożenia wniosku o doręczenie wyroku sądu drugiej instancji wraz z
uzasadnieniem w razie, gdyby taki wniosek został złożony w terminie określonym w
art. 169 § 1 k.p.c., natomiast pozostają bez znaczenia dla rozpoznania niniejszego
zażalenia, dla którego istotne znaczenie ma jedynie to, czy strona, składając w
terminie wskazanym w art. 387 § 3 k.p.c. wniosek o doręczenie wyroku z
uzasadnieniem, otworzyła w myśl art. 3985
§ 1 k.p.c., drogę do wniesienia skargi
kasacyjnej. Tymczasem wniosek o przywrócenie terminu do dokonania czynności
procesowej nie został w niniejszej sprawie formalnie złożony ani przez skarżącą ani
przez jej pełnomocnika, a Sąd Najwyższy nie jest uprawniony do zastępowania
profesjonalnego pełnomocnika strony w wyborze formułowanych wniosków i
zarzutów.
Skoro zatem skarżąca nie złożyła w niniejszej sprawie, w zakreślonym
ustawą terminie, skutecznego wniosku o doręczenie wyroku Sądu Apelacyjnego z
uzasadnieniem, wniesiona przez nią skarga kasacyjna jest niedopuszczalna i
dlatego podlegała odrzuceniu na mocy art. 3986
§ 2 k.p.c. a podniesiony w
zażaleniu zarzut naruszenia art. 58 k.c. jako odnoszący się do ważności czynności
prawnych, a więc instytucji prawa materialnego, nie mógł stanowić podstawy do
odmowy zastosowania przepisów postępowania.
Mając na uwadze powyższe Sąd Najwyższy na mocy art. 39814
k.p.c. w
związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. orzekł jak w sentencji, odstępując od obciążania
skarżącej kosztami postępowania zażaleniowego na podstawie art. 102 k.p.c. w
związku z art. 39821
k.p.c.