Pełny tekst orzeczenia

38




POSTANOWIENIE

z dnia 22 października 2002 r.
Sygn. akt Ts 60/02




Trybunał Konstytucyjny w składzie:





Mirosław Wyrzykowski


po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Zdzisława Kocela w sprawie zgodności:
art. 1 ust. 2 pkt 6 ustawy z 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 1997 r. Nr 142, poz. 950 ze zm.) z art. 2, art. 19 i art. 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.


UZASADNIENIE:

W skardze konstytucyjnej z 18 kwietnia 2002 r. pełnomocnik skarżącego Zdzisława Kocela zakwestionował zgodność z art. 32 Konstytucji RP art. 1 ust. 2 pkt 6 ustawy z 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (dalej: zaskarżona ustawa). Zdaniem skarżącego ustawowe określenie tego, co uznaje się za działalność kombatancką dyskryminuje osoby biorące udział w walkach poza jednostkami Wojska Polskiego i zmilitaryzowanymi służbami państwowymi.
Skarga konstytucyjna sformułowana została w oparciu o następujący stan faktyczny. Decyzją z 19 stycznia 1998 r. (nr 371/112179/97) Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych utrzymał w mocy decyzję własną z 19 listopada 1997 r. (nr 5479/112179/97), na mocy której pozbawiono skarżącego uprawnień kombatanckich. W uzasadnieniu tych rozstrzygnięć wskazał, że odbywana przez skarżącego służba w organach Milicji Obywatelskiej nie może być uznana za działalność kombatancką w świetle przepisów zaskarżonej ustawy. Skarga skarżącego na powyższą decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych została oddalona wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 października 1998 r. (sygn. akt II SA/Po 244/98). W dniu 17 czerwca 1999 r. Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego wystąpił z rewizją nadzwyczajną od opisanego wyżej wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, jednakże rewizja ta została oddalona wyrokiem Sądu Najwyższego z 14 października 1999 r. (sygn. akt III RN 93/99).
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 3 lipca 2002 r. wezwano pełnomocnika skarżącego do uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej, przez wskazanie, jakie konstytucyjne prawa lub wolności, i w jaki sposób zdaniem skarżącego zostały naruszone przez przepis zaskarżonej ustawy. Ponadto pełnomocnik skarżącego określić miał dokładną datę doręczenia skarżącemu wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 października 1998 r.
W dniu 15 lipca 2002 r. pełnomocnik skarżącego skierował do Trybunału Konstytucyjnego pismo, w którym stwierdził, że naruszone zostały prawa skarżącego określone w art. 2, art. 19, art. 32 ust. 1 i ust. 2 Konstytucji. Stwierdzenie to nie zostało jednakże poparte żadnym konkretnym uzasadnieniem. Jednocześnie pełnomocnik skarżącego poinformował, że nie jest w stanie określić daty doręczenia wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 października 1998 r., z powodu zagubienia dowodów.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje.

Skardze konstytucyjnej nie może być nadany dalszy bieg.

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji, korzystanie ze skargi konstytucyjnej, jako środka ochrony konstytucyjnych wolności lub praw, dopuszczalne jest na zasadach określonych w ustawie. Precyzująca te zasady ustawa z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym przewiduje w art. 46 ust. 1, że skarga może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, o ile droga ta jest przewidziana, w ciągu 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie skargi konstytucyjnej wielokrotnie podkreślano nieprzypadkowy charakter wyliczenia zawartego w powołanym wyżej przepisie ustawy. Wyraża ono priorytetowy charakter prawomocnych orzeczeń wydawanych w sprawach skarżących przez sądy, jako organy w pierwszej kolejności powołane do ochrony praw i wolności. Z punktu widzenia przesłanek dopuszczalności występowania ze skargą konstytucyjną oznacza to więc nałożenie na skarżącego obowiązku doprowadzenia w indywidualnej sprawie do wydania prawomocnego wyroku sądowego. W przypadku postępowania administracyjnego wiąże się to z koniecznością skierowania skargi na decyzję administracyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego i uzyskania tą drogą prawomocnego wyroku tego sądu. Z dniem jego doręczenia skarżącemu rozpoczyna bieg 3 miesięczny termin do wystąpienia w danej sprawie ze skargą do Trybunału Konstytucyjnego. Należy przy tym podkreślić, że upływu tego terminu nie sanuje w żaden sposób uruchomienie przez skarżącego takich środków czy procedur, w których rezultacie dochodzi do wydania w jego sprawie “innych ostatecznych rozstrzygnięć”. Wskazanie przez ustawodawcę pozostałych obok prawomocnych wyroków form ostatecznych orzeczeń winno być bowiem rozumiane jako gwarancja skorzystania ze skargi konstytucyjnej także w ramach takich postępowań, których efektem nie może być wydanie w sprawie skarżącego prawomocnego wyroku. Nie prowadzi to jednak do wniosku, że w sytuacji doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku sądowego, uruchomienie innych środków prawnych zmierzających do wydania ostatecznych decyzji bądź innych prawomocnych rozstrzygnięć, wstrzymuje bieg terminu do złożenia skargi konstytucyjnej.
W sprawie niniejszej przyjąć należy, że orzeczeniem, z którym skarżący wiąże zarzut naruszenia jego konstytucyjnych wolności lub praw, była decyzja Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z 19 listopada 1997 r., pozbawiająca skarżącego uprawnień kombatanckich. W związku z oddaleniem przez Naczelny Sąd Administracyjny skargi skarżącego na utrzymującą w mocy powyższe rozstrzygnięcie decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z 19 stycznia 1998 r., nabrało ono waloru ostateczności, o którym mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji. Tak więc z dniem doręczenia skarżącemu wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 października 1998 r. rozpoczął bieg 3-miesięczny termin do wystąpienia w niniejszej sprawie ze skargą konstytucyjną. Zgodnie z oświadczeniem zawartym w piśmie pełnomocnika skarżącego z 15 lipca 2002 r. nie jest możliwe ustalenie dokładnej daty doręczenia tego wyroku skarżącemu. Nawet jednak gdyby przyjąć, że nastąpiło to dopiero w okresie bezpośrednio poprzedzającym wystąpienie przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego z rewizją nadzwyczajną od tego orzeczenia (co miało miejsce 17 czerwca 1999 r.), to stwierdzić należałoby oczywiste przekroczenie przez skarżącego terminu do wystąpienia ze skargą konstytucyjną.
Niezależnie od powyższej okoliczności, samoistnie przesądzającej o niedopuszczalności nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu stwierdzić należy, że w sprawie nie doszło do prawidłowego uzupełnienia jej braków. Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego wezwano bowiem pełnomocnika do wskazania, jakie konstytucyjne wolności lub prawa, i w jaki sposób – zdaniem skarżącego zostały naruszone przez przepis zaskarżonej ustawy. W wykonaniu powyższego zarządzenia pełnomocnik skarżącego w piśmie z 15 lipca 2002 r. ograniczył się do wyliczenia kilku przepisów Konstytucji, których naruszenie nastąpić miało kwestionowaną regulacją. Abstrahując od tego, że takie sformułowanie nie może być uznane za wystarczające uzupełnienie braków skargi (w piśmie nie znalazło się w ogóle wyjaśnienie “sposobu naruszenia konstytucyjnych wolności i praw”), uznać należy, że wskazane wyżej przepisy nie statuują praw skarżącego, których naruszenie mogłoby podlegać rozważeniu w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym. W orzecznictwie w sprawie skargi konstytucyjnej wskazywano już wielokrotnie na ograniczoną dopuszczalność czynienia z zasad proklamowanych w art. 2 i art. 32 Konstytucji wzorca kontroli przepisów kwestionowanych w trybie skargi konstytucyjnej. Mogłoby to nastąpić w przypadku sprecyzowania przez skarżącego w zakresie jakich podmiotowych praw skarżącego wyrażonych w postanowieniach konstytucyjnych doszło do naruszenia zasad sprawiedliwości społecznej, bądź też zasady równości (zob. postanowienia TK z 13 marca 2002 r., sygn. Ts 105/00, OTK ZU nr 2B/2002, poz. 159; 27 kwietnia 1998 r., sygn. Ts 47/98, OTK ZU nr I(30)/99, poz. 41; 17 czerwca 1998 r., sygn. Ts 48/98, OTK ZU nr 4/1998, poz. 59; 27 kwietnia 1998 r., sygn. Ts 46/98. OTK ZU nr I(30)/99, poz. 40; 3 listopada 1998 r., sygn. Ts 116/98, OTK ZU nr 1/99, poz. 10; 1 marca 1999 r., sygn. Ts 57/99, OTK ZU nr 2/2000, poz. 72; 24 października 2001 r., sygn. SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). Tego rodzaju dookreślenia nie stanowi natomiast przywołanie treści art. 19 Konstytucji. Przepis ten wyraża bowiem rodzaj normy programowej, determinującej kierunek aktywności organów władzy publicznej. Nie daje on jednak podstawy dla dekodowania konkretnego prawa podmiotowego jednostki, domagającej się zweryfikowania konstytucyjności przepisów kwestionowanych w trybie skargi konstytucyjnej.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, działając na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), orzeka się jak w sentencji.