Ts 189/02
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
142
POSTANOWIENIE
z dnia 17 marca 2003 r.
Sygn. akt Ts 189/02
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Teresa Dębowska-Romanowska
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Lilii Lewandowicz w sprawie zgodności:
art. 49 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. Nr 133, poz. 882 ze zm.) z art. 2 i 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE:
W skardze konstytucyjnej z 16 grudnia 2002 r. skarżąca zakwestionowała zgodność z Konstytucją RP art. 49 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (dalej: ustawa). Zaskarżonemu przepisowi zarzuciła niezgodność z art. 2 i 32 Konstytucji. W uzasadnieniu skargi podniosła, że kwestionowany przepis daje podstawę do obciążenia dłużnika obowiązkiem zwrotu opłaty stosunkowej w wysokości 15% wartości egzekwowanego świadczenia nawet w sytuacji, gdy zostało ono dobrowolnie wpłacone przez dłużnika do rąk wierzyciela po wszczęciu postępowania egzekucyjnego na podstawie ugody pozasądowej. W ocenie skarżącej, zaskarżony przepis ustawy powoduje nadmierne uprzywilejowanie komorników wskutek przyznania im prawa do pobierania opłaty egzekucyjnej nawet w przypadku faktycznego braku czynności egzekucyjnych. Unormowanie art. 49 ustawy stoi tym samym w sprzeczności z konstytucyjnymi zasadami sprawiedliwości i równości (art. 2 i 32 Konstytucji).
Skarga została sformułowana w oparciu o następujący stan faktyczny. Postanowieniem z 13 lutego 2002 r. (sygn. akt V KM 60/02) Komornik Sądowy Rewiru V przy Sądzie Rejonowym w Zielonej Górze ustalił w stosunku do skarżącej koszty postępowania egzekucyjnego. Na postanowienie Komornika skarżąca wniosła skargę do Sądu Rejonowego w Zielonej Górze, podnosząc w niej, że należność objętą tytułem wykonawczym spłaciła na mocy zawartej z wierzycielem ugody pozasądowej. Sąd Rejonowy oddalił skargę skarżącej postanowieniem z 24 kwietnia 2002 r. (I Co 447/02). W uzasadnieniu wskazał, że kwestionowana czynność Komornika jest prawidłowa. Na mocy bowiem art. 49 ustawy, również w przypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela, Komornik pobiera od dłużnika całą opłatę egzekucyjną. Zażalenie skarżącej na opisane wyżej postanowienie sądu zostało oddalone postanowieniem Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z 30 sierpnia 2002 r. (sygn. akt VI Cz 325/02).
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 28 stycznia 2003 r. wezwano pełnomocnika skarżącej do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej, przez wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa, i w jaki sposób – zdaniem skarżącej – zostały naruszone przez zakwestionowany w skardze art. 49 ustawy. W odpowiedzi na powyższe zarządzenie pełnomocnik skierował do Trybunału Konstytucyjnego pismo z 10 lutego 2003 r., w którym ponowił zarzut naruszenia konstytucyjnej zasady równości oraz powiązanej z nią zasady sprawiedliwości społecznej.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skardze konstytucyjnej nie może być nadany dalszy bieg, nie spełnia ona bowiem przesłanek dopuszczalności występowania z tym środkiem prawnym.
Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji, każdy czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo wnieść skargę konstytucyjną w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach, prawach lub obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji. Precyzując zasady, na jakich dopuszczalne jest korzystanie z tego środka prawnego, ustawodawca zobligował skarżącego do wskazania, jakie konstytucyjne wolności i prawa, i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone przez zakwestionowane w skardze przepisy (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym). Uzasadnienie postawionego w skardze zarzutu musi więc nastąpić przez wskazanie konkretnych przepisów Konstytucji, z których wywodzi skarżący przysługujące mu prawa lub wolności, jak również przez wyjaśnienie sposobu, w jaki uprawnienia te doznały uszczerbku wskutek zastosowania kwestionowanej regulacji ustawy lub innego aktu normatywnego.
Wykonując powyższy obowiązek skarżąca sformułowała wyłącznie zarzut naruszenia konstytucyjnych zasad równości wobec prawa oraz sprawiedliwości społecznej. W związku z powyższym należy zauważyć, że w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego dotyczącym skargi konstytucyjnej sformułowany został pogląd odnośnie ograniczonej dopuszczalności czynienia z powyższych zasad konstytucyjnych wzorca kontroli przepisów kwestionowanych w drodze skargi konstytucyjnej. W odniesieniu do zasady równości (art. 32 Konstytucji) Trybunał Konstytucyjny jednoznacznie stwierdził, że oparcie skargi konstytucyjnej na zarzucie naruszenia tej zasady dopuszczalne jest w sytuacji doprecyzowania przez skarżącego, w zakresie jakiego prawa lub wolności wyrażonego w przepisach konstytucyjnych zasada ta doznała niedozwolonego ograniczenia lub uszczerbku (zob. postanowienia TK z: 27 kwietnia 1998 r., sygn. Ts 47/98, OTK ZU nr I(30)/1999, poz. 41; 17 czerwca 1998 r., sygn. Ts 48/98, OTK ZU nr 4/1998, poz. 59; 27 kwietnia 1998 r., sygn. Ts 46/98. OTK ZU nr I(30)/99, poz. 40; 3 listopada 1998 r., sygn. Ts 116/98, OTK ZU nr 1/1999, poz. 10; 1 marca 1999 r., sygn. Ts 57/99, OTK ZU nr 2/2000, poz. 72 oraz 24 października 2001 r., sygn. SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). Analiza treści skargi konstytucyjnej, jak i pisma pełnomocnika skarżącej z 10 lutego 2003 r. wskazuje, że tego rodzaju konieczne doprecyzowanie zarzutu naruszenia zasady równości nie nastąpiło. Uzasadnienie tezy o niezgodności kwestionowanego przepisu z art. 32 Konstytucji sprowadza się bowiem wyłącznie do porównania sytuacji prawnej dłużnika oraz organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne ukształtowanej treścią art. 49 ustawy. Nie towarzyszy temu jednak żadne doprecyzowanie zarzutu w odniesieniu do konkretnego prawa lub wolności o randze konstytucyjnej. Również sformułowanie zarzutu naruszenia zasady sprawiedliwości społecznej nie może być uznane za prawidłowe wypełnienie obowiązku, o którym mowa w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnego. Zgodnie z utrwalonym poglądem Trybunału Konstytucyjnego, także w przypadku odwoływania się przez skarżącego do zarzutu naruszenia tej zasady ustrojowej konieczne jest wyraźne sprecyzowanie, jakie konkretne prawo podmiotowe z niej wywiedzione zostało naruszone zaskarżonym unormowaniem (zob. postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 23 stycznia 2002 r., sygn. Ts 105/00, OTK ZU nr 1B/2002, poz. 60). Uzasadnienie przez skarżącą zarzutu naruszenia art. 2 Konstytucji jest w tym zakresie bardzo ogólnikowe i nie prowadzi do wskazania tego rodzaju prawa. Zupełnie niewystarczające jest w szczególności stwierdzenie skarżącej, iż złamanie zasady równości prowadzi do naruszenia powiązanej z nią zasady sprawiedliwości społecznej.
Biorąc powyższe pod uwagę, działając na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), orzeka się jak w sentencji.
3
POSTANOWIENIE
z dnia 17 marca 2003 r.
Sygn. akt Ts 189/02
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Teresa Dębowska-Romanowska
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Lilii Lewandowicz w sprawie zgodności:
art. 49 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. Nr 133, poz. 882 ze zm.) z art. 2 i 32 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE:
W skardze konstytucyjnej z 16 grudnia 2002 r. skarżąca zakwestionowała zgodność z Konstytucją RP art. 49 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (dalej: ustawa). Zaskarżonemu przepisowi zarzuciła niezgodność z art. 2 i 32 Konstytucji. W uzasadnieniu skargi podniosła, że kwestionowany przepis daje podstawę do obciążenia dłużnika obowiązkiem zwrotu opłaty stosunkowej w wysokości 15% wartości egzekwowanego świadczenia nawet w sytuacji, gdy zostało ono dobrowolnie wpłacone przez dłużnika do rąk wierzyciela po wszczęciu postępowania egzekucyjnego na podstawie ugody pozasądowej. W ocenie skarżącej, zaskarżony przepis ustawy powoduje nadmierne uprzywilejowanie komorników wskutek przyznania im prawa do pobierania opłaty egzekucyjnej nawet w przypadku faktycznego braku czynności egzekucyjnych. Unormowanie art. 49 ustawy stoi tym samym w sprzeczności z konstytucyjnymi zasadami sprawiedliwości i równości (art. 2 i 32 Konstytucji).
Skarga została sformułowana w oparciu o następujący stan faktyczny. Postanowieniem z 13 lutego 2002 r. (sygn. akt V KM 60/02) Komornik Sądowy Rewiru V przy Sądzie Rejonowym w Zielonej Górze ustalił w stosunku do skarżącej koszty postępowania egzekucyjnego. Na postanowienie Komornika skarżąca wniosła skargę do Sądu Rejonowego w Zielonej Górze, podnosząc w niej, że należność objętą tytułem wykonawczym spłaciła na mocy zawartej z wierzycielem ugody pozasądowej. Sąd Rejonowy oddalił skargę skarżącej postanowieniem z 24 kwietnia 2002 r. (I Co 447/02). W uzasadnieniu wskazał, że kwestionowana czynność Komornika jest prawidłowa. Na mocy bowiem art. 49 ustawy, również w przypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela, Komornik pobiera od dłużnika całą opłatę egzekucyjną. Zażalenie skarżącej na opisane wyżej postanowienie sądu zostało oddalone postanowieniem Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z 30 sierpnia 2002 r. (sygn. akt VI Cz 325/02).
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 28 stycznia 2003 r. wezwano pełnomocnika skarżącej do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej, przez wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa, i w jaki sposób – zdaniem skarżącej – zostały naruszone przez zakwestionowany w skardze art. 49 ustawy. W odpowiedzi na powyższe zarządzenie pełnomocnik skierował do Trybunału Konstytucyjnego pismo z 10 lutego 2003 r., w którym ponowił zarzut naruszenia konstytucyjnej zasady równości oraz powiązanej z nią zasady sprawiedliwości społecznej.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skardze konstytucyjnej nie może być nadany dalszy bieg, nie spełnia ona bowiem przesłanek dopuszczalności występowania z tym środkiem prawnym.
Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji, każdy czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo wnieść skargę konstytucyjną w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach, prawach lub obowiązkach skarżącego określonych w Konstytucji. Precyzując zasady, na jakich dopuszczalne jest korzystanie z tego środka prawnego, ustawodawca zobligował skarżącego do wskazania, jakie konstytucyjne wolności i prawa, i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone przez zakwestionowane w skardze przepisy (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym). Uzasadnienie postawionego w skardze zarzutu musi więc nastąpić przez wskazanie konkretnych przepisów Konstytucji, z których wywodzi skarżący przysługujące mu prawa lub wolności, jak również przez wyjaśnienie sposobu, w jaki uprawnienia te doznały uszczerbku wskutek zastosowania kwestionowanej regulacji ustawy lub innego aktu normatywnego.
Wykonując powyższy obowiązek skarżąca sformułowała wyłącznie zarzut naruszenia konstytucyjnych zasad równości wobec prawa oraz sprawiedliwości społecznej. W związku z powyższym należy zauważyć, że w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego dotyczącym skargi konstytucyjnej sformułowany został pogląd odnośnie ograniczonej dopuszczalności czynienia z powyższych zasad konstytucyjnych wzorca kontroli przepisów kwestionowanych w drodze skargi konstytucyjnej. W odniesieniu do zasady równości (art. 32 Konstytucji) Trybunał Konstytucyjny jednoznacznie stwierdził, że oparcie skargi konstytucyjnej na zarzucie naruszenia tej zasady dopuszczalne jest w sytuacji doprecyzowania przez skarżącego, w zakresie jakiego prawa lub wolności wyrażonego w przepisach konstytucyjnych zasada ta doznała niedozwolonego ograniczenia lub uszczerbku (zob. postanowienia TK z: 27 kwietnia 1998 r., sygn. Ts 47/98, OTK ZU nr I(30)/1999, poz. 41; 17 czerwca 1998 r., sygn. Ts 48/98, OTK ZU nr 4/1998, poz. 59; 27 kwietnia 1998 r., sygn. Ts 46/98. OTK ZU nr I(30)/99, poz. 40; 3 listopada 1998 r., sygn. Ts 116/98, OTK ZU nr 1/1999, poz. 10; 1 marca 1999 r., sygn. Ts 57/99, OTK ZU nr 2/2000, poz. 72 oraz 24 października 2001 r., sygn. SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). Analiza treści skargi konstytucyjnej, jak i pisma pełnomocnika skarżącej z 10 lutego 2003 r. wskazuje, że tego rodzaju konieczne doprecyzowanie zarzutu naruszenia zasady równości nie nastąpiło. Uzasadnienie tezy o niezgodności kwestionowanego przepisu z art. 32 Konstytucji sprowadza się bowiem wyłącznie do porównania sytuacji prawnej dłużnika oraz organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne ukształtowanej treścią art. 49 ustawy. Nie towarzyszy temu jednak żadne doprecyzowanie zarzutu w odniesieniu do konkretnego prawa lub wolności o randze konstytucyjnej. Również sformułowanie zarzutu naruszenia zasady sprawiedliwości społecznej nie może być uznane za prawidłowe wypełnienie obowiązku, o którym mowa w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnego. Zgodnie z utrwalonym poglądem Trybunału Konstytucyjnego, także w przypadku odwoływania się przez skarżącego do zarzutu naruszenia tej zasady ustrojowej konieczne jest wyraźne sprecyzowanie, jakie konkretne prawo podmiotowe z niej wywiedzione zostało naruszone zaskarżonym unormowaniem (zob. postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 23 stycznia 2002 r., sygn. Ts 105/00, OTK ZU nr 1B/2002, poz. 60). Uzasadnienie przez skarżącą zarzutu naruszenia art. 2 Konstytucji jest w tym zakresie bardzo ogólnikowe i nie prowadzi do wskazania tego rodzaju prawa. Zupełnie niewystarczające jest w szczególności stwierdzenie skarżącej, iż złamanie zasady równości prowadzi do naruszenia powiązanej z nią zasady sprawiedliwości społecznej.
Biorąc powyższe pod uwagę, działając na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), orzeka się jak w sentencji.
3