Pełny tekst orzeczenia

168



POSTANOWIENIE

z dnia 21 sierpnia 2003 r.

Sygn. akt Tw 21/03





Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Janusz Niemcewicz



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Rady Miasta i Gminy Trzebnica o stwierdzenie zgodności:

– § 1 pkt 5 lit. a w zw. z § 2 i 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 grudnia 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad wynagradzania i wymagań kwalifikacyjnych pracowników samorządowych zatrudnionych w urzędach gmin, starostwach powiatowych i urzędach marszałkowskich (Dz. U. Nr 210, poz. 1784) oraz

– § 3 pkt 3 w zw. z § 23 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 lutego 2003 r. w sprawie zasad wynagradzania i wymagań kwalifikacyjnych pracowników samorządowych zatrudnionych w urzędach gmin, starostwach powiatowych i urzędach marszałkowskich (Dz. U. Nr 33, poz. 264) z art. 2, art. 16 ust. 2 i art. 165 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 4 ust. 1 i 2, art. 5 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. Nr 62, poz. 718 ze zm.),





p o s t a n a w i a:





odmówić nadania dalszego biegu wnioskowi.





UZASADNIENIE:



W dniu 23 czerwca 2003 r. do Trybunału Konstytucyjnego wpłynął wniosek Rady Miasta i Gminy Trzebnica o stwierdzenie zgodności § 1 pkt 5 lit. a w zw. z § 2 i 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 grudnia 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad wynagradzania i wymagań kwalifikacyjnych pracowników samorządowych zatrudnionych w urzędach gmin, starostach powiatowych i urzędach marszałkowskich (Dz. U. Nr 210, poz. 1784) oraz § 3 pkt 3 w zw. z § 23 rozporządzenia Rady Ministrów z 11 lutego 2003 r. w sprawie zasad wynagradzania i wymagań kwalifikacyjnych pracowników samorządowych zatrudnionych w urzędach gmin, starostwach powiatowych i urzędach marszałkowskich (Dz. U. Nr 33, poz. 264) z art. 2, art. 16 ust. 2 i art. 165 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 4 ust. 1 i 2, art. 5 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. Nr 62, poz. 718 ze zm.).



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



1. W myśl art. 191 ust. 1 pkt 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, jednym z podmiotów uprawnionych do inicjowania kontroli konstytucyjności prawa są organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego. Dla zainicjowania postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym konieczne jest zatem podjęcie przez organ stanowiący danej jednostki uchwały, w sprawie wystąpienia do Trybunału z wnioskiem o zbadanie zgodności aktu normatywnego z aktem wyższego rzędu. Uchwała ta musi w sposób jednoznaczny wyrażać wolę wszczęcia postępowania przed tym organem i jednoznacznie określać przedmiot zaskarżenia oraz podstawę kontroli. W braku takiej uchwały, podjętej przez organ stanowiący samorządu terytorialnego, postępowanie w ogóle nie może zostać wszczęte.

Art. 32 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.; dalej: ustawa o TK), określa dwa niezbędne elementy jakie zawierać musi uchwała uprawnionego podmiotu, aby można ją było uznać za wniosek o zbadanie przez Trybunał hierarchicznej zgodności norm. Uchwała musi wskazywać konkretne przepisy aktu normatywnego, które są kwestionowane, a także przepisy aktu wyższego rzędu, które mają stanowić podstawę kontroli w danej sprawie. Niezbędne jest również, aby wyrażona w ten sposób wola legitymowanego podmiotu miała uprzedni charakter w stosunku do złożonego w Trybunale Konstytucyjnym wniosku.

Tak określone wymagania, mają na celu sprecyzowanie przez wnioskodawcę negatywnej oceny kwestionowanego aktu normatywnego oraz nadanie ściśle określonej formy słownej jego twierdzeniu, że norma niższego rzędu jest niezgodna z normą wyższego rzędu. Z tego względu istotę zarzutu stanowi zindywidualizowanie relacji pomiędzy określonym we wniosku aktem normatywnym podlegającym kontroli, a podstawą kontroli, czyli wzorcem wskazanym przez wnioskodawcę. Prawidłowe sformułowanie zarzutu stanowi podstawę oceny, czy nie zachodzą ujemne przesłanki procesowe uniemożliwiające merytoryczne rozpatrzenie wniosku. Jest także niezbędne do określenia jego przedmiotu oraz wyznaczenia granic wniosku, stanowiących jednocześnie, z mocy art. 66 ustawy o TK, granice kognicji Trybunału Konstytucyjnego.



2. Przedłożona Trybunałowi Konstytucyjnemu, wraz z wnioskiem z 11 czerwca 2003 r., uchwała Rady Miasta i Gminy Trzebnica z 29 maja 2003 r. (Nr VIII/113/03) nie zawiera, sformułowania zarzutu niezgodności kwestionowanego aktu normatywnego z Konstytucją. W uchwale brak jest precyzyjnego wskazania, jakie przepisy przywołanych rozporządzeń są kwestionowane. Nie podano również, które z przepisów Konstytucji lub ustaw mają stanowić wzorce kontroli konstytucyjności. Okoliczności te uniemożliwiają dokonanie przez Trybunał abstrakcyjnej kontroli kwestionowanych aktów normatywnych. Trybunał Konstytucyjny może bowiem orzekać jedynie na podstawie konkretnie sformułowanych zarzutów niekonstytucyjności i w żaden sposób nie może zastępować wnioskodawcy w ich formułowaniu. Należy zatem uznać, iż uchwała Rady Miasta i Gminy Trzebnica, która jednoznacznie nie wskazuje jakie przepisy kwestionowanych rozporządzeń mają być przedmiotem kontroli, ani nie określa, które przepisy Konstytucji lub ustawy mają być wzorcami tej kontroli, nie może być uznana za skutecznie złożone oświadczenie woli przez ten organ o wystąpieniu z wnioskiem w rozumieniu art. 191 ust. 1 Konstytucji.

Jednocześnie należy podkreślić, iż tak rozumiana wadliwość uchwały stanowiącej podstawę wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego nie może zostać uznana za brak formalny, który mógłby być usunięty w trybie art. 36 ust. 2 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.). Z brakiem formalnym mamy do czynienia, gdy uchwała właściwego organu została podjęta przed wystąpieniem do Trybunału, a jedynie, najczęściej przez przeoczenie, nie dołączono dokumentu zawierającego jej treść. W takiej sytuacji dołączenie uchwały do akt usuwa przeszkodę formalną i pozwala na nadanie wnioskowi dalszego biegu. W przypadku, gdy uchwała w ogóle nie została podjęta lub nie czyni ona zadość wymogom określonym w art. 32 ustawy o TK, występuje brak legitymacji czynnej po stronie wnioskodawcy. Oznacza to w istocie, że takiego wnioskodawcę należy uznać za podmiot nieuprawniony, który w sposób bezpodstawny powołuje się na wolę organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego. Sporządzony w tej sytuacji „wniosek” nie może wywołać skutku w postaci wszczęcia konstytucyjnej kontroli aktu normatywnego. Z utrwalonej linii orzeczniczej Trybunału Konstytucyjnego jednoznacznie wynika, iż do wszczęcia postępowania konieczny jest bowiem przejaw woli uprawnionego podmiotu wyrażony w formie przewidzianej ustawą. W konsekwencji, w braku stosownej uchwały organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, postępowanie w ogóle nie może być wszczęte (por. postanowienia TK z: 16 stycznia 2001 r., T. 55/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 29; 10 października 2001 r., T. 41/01, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 51).



3. Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, że jedynie Rada Miasta i Gminy Trzebnica – jako organ stanowiący gminy – jest konstytucyjnie uprawniona do złożenia wniosku. Za niewątpliwe należy zatem uznać to, że wyłącznie ona ma prawo decydować o przedmiocie i zakresie zaskarżenia. Oprócz Rady, wśród organów gminy nie ma innego podmiotu uprawnionego, do określenia tychże elementów wniosku. Nie jest nim także pełnomocnik, obowiązany działać w granicach i zakresie udzielonego mu umocowania. Pełnomocnikowi nie służy kompetencja do samodzielnego kształtowania ani przedmiotu zaskarżenia, ani wzorców konstytucyjnych (por. np. postanowienie z 24 lipca 2001 r., T. 24/01, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 38). Trybunał Konstytucyjny, przy rozpatrywaniu wniosków organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego, podkreślał już, że „tylko organ stanowiący gminy jest uprawniony zarówno do wystąpienia z wnioskiem, w sprawach, o których mowa w art. 188 Konstytucji, jak i do rozszerzenia wniosku na dalszych etapach postępowania. Właściwie umocowani przedstawiciele wnioskodawcy, są związani treścią uchwały rady gminy i nie mogą samodzielnie dokonywać rozszerzenia wniosku” (por. wyrok z 3 listopada 1998 r., K. 12/98, OTK ZU nr 6/1998, poz. 98).



Z tych wszystkich względów, Trybunał postanowił jak w sentencji.





3