Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE
z dnia 13 października 2011 r.
Sygn. akt Ts 44/11

Trybunał Konstytucyjny w składzie:


Wojciech Hermeliński – przewodniczący


Maria Gintowt-Jankowicz – sprawozdawca


Stanisław Biernat,


po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 marca 2011 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Wojskowej Spółdzielni Domów Jednorodzinnych „Barbakan” w likwidacji z siedzibą w Krakowie,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 5 lutego 2011 r. skarżąca zarzuciła niezgodność art. 1 pkt 13 i art. 30 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 116, poz. 1203, ze zm.; dalej: ustawa o zmianie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych) z art. 2 Konstytucji. Zdaniem skarżącej brak w tych przepisach regulacji intertemporalnej chroniącej uprawnienia spółdzielni, które nabyły nieruchomości od Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, narusza zasadę ochrony praw nabytych, zasady przyzwoitej legislacji oraz zakaz retroaktywności prawa.
Postanowieniem z 15 marca 2011 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Zasadniczym powodem odmowy nadania dalszego biegu było ustalenie, że zaskarżone przepisy nie stanowiły podstawy wydania ostatecznego orzeczenia o wolnościach, prawach lub obowiązkach skarżącej w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji. Zaskarżone przepisy dotyczą zadań Wojskowej Agencji Mieszkaniowej oraz gospodarowania przez nią mieniem, w szczególności dopuszczalności bezprzetargowego zlecania zadań wynikających z zadań Agencji utworzonym przez nią towarzystwom budownictwa społecznego oraz określają datę wejścia w życie nowelizacji. Ostateczne orzeczenia powołane przez skarżącą dotyczą natomiast zobowiązania skarżącej spółdzielni do przeniesienia własności nieruchomości na jednego z jej członków w wyniku umów zawartych pomiędzy nim a spółdzielnią. Dotyczą więc stosunku prawnego pomiędzy spółdzielnią a jej członkiem, nie zaś pomiędzy Agencją a spółdzielnią. Również z orzeczeń wydanych w sprawie skarżącej wyraźnie wynikało, że sądy nie zastosowały w nich zaskarżonych przepisów. Ponadto Trybunał wskazał, że powołane przez skarżącego zasady wynikające z art. 2 Konstytucji mają charakter zasad ustrojowych, nie zaś konstytucyjnych praw i wolności jednostki, a więc nie mogą stanowić samodzielnego wzorca w postępowaniu inicjowanym skargą konstytucyjną.
Pełnomocnik skarżącej wniósł zażalenie na postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu. Zarzucono w nim wadliwe przyjęcie, że zaskarżone przepisy art. 1 pkt 13 i art. 30 ustawy o zmianie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych nie były podstawą wydania orzeczenia w sprawie, która legła u podstaw wniesienia skargi konstytucyjnej. Zdaniem skarżącej powodem naruszenia jej praw jest brak regulacji przewidującej, że nieruchomość zbyta przez Wojskową Agencję Mieszkaniową w trybie bezprzetargowym może być następnie zbyta przez spółdzielnię jedynie na rzecz osoby uprawnionej do otrzymania kwatery wojskowej. Jednocześnie pełnomocnik skarżącej załączył do zażalenia „poprawioną” skargę konstytucyjną, wskazującą, że wzorcami kontroli w niniejszej sprawie są, poza art. 2, również art. 31 ust. 2 i 3 oraz art. 64 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 36 ust. 4 w zw. z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643; dalej: ustawa o TK) skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że Trybunał Konstytucyjny poddaje analizie zarzuty zażalenia, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego postanowienia i do tego ogranicza rozpoznanie tego środka odwoławczego. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego treść zażalenia nie dostarcza żadnych argumentów podważających przesłanki odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej przedstawione w zaskarżonym postanowieniu. Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zarzuty podniesione w zażaleniu nie zasługują na uwzględnienie.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego zarzuty sformułowane w zażaleniu stanowią w istocie częściowe powtórzenie stanowiska skarżącej zawartego w skardze konstytucyjnej. Zastosowanie znajdują więc w tym zakresie uwagi sformułowane przez Trybunał w zaskarżonym postanowieniu, w którym wskazał podstawy i uzasadnienie odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
Trybunał trafnie stwierdził w zaskarżonym postanowieniu, że wskazane przez skarżącą jako przedmiot kontroli przepisy ustawy o zmianie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych nie stanowiły podstawy wydania orzeczenia wskazanego przez skarżącą jako ostateczne rozstrzygnięcie o jej prawach, wolnościach lub obowiązkach w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji. Sąd II instancji wyraźnie zaznaczył w uzasadnieniu swojego orzeczenia, że zmieniane przepisy nie miały i nie mają zastosowania do oceny stosunku prawnego pomiędzy spółdzielnią a jej członkiem, zaś obowiązek przeniesienia na niego własności nieruchomości w sprawie, która legła u podstaw skargi konstytucyjnej, wynikał z ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116, ze zm.), Statutu Spółdzielni oraz umów zawartych pomiędzy stronami. Dokonana przepisami zaskarżonej nowelizacji zmiana dotycząca sposobów gospodarowania mieniem przez Wojskową Agencję Mieszkaniową, w szczególności możliwości jego sprzedaży spełniającym określone wymogi spółdzielniom mieszkaniowym, nie miała wpływu na kształt stosunku prawnego pomiędzy spółdzielnią, która nabyła mienie przed nowelizacją, a osobą będącą jej członkiem i stroną zawartych z nią umów.

Skarżąca podnosi w uzasadnieniu zażalenia, że niekonstytucyjność art. 1 pkt 13 i art. 30 ustawy o zmianie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych wynika z braku uregulowania, w ramach przepisów intertemporalnych, takiego wpływu. Jej zdaniem powinno istnieć ograniczenie możliwości zbycia przez spółdzielnię nieruchomości nabytej od Agencji przez umożliwienie jej zbycia jedynie na rzecz osób uprawnionych do otrzymania kwatery wojskowej. Brak takiej regulacji nie może jednak zostać uznany za podstawę orzeczeń wydanych w sprawie skarżącej.
Należy również zauważyć, że argumentacja skarżącej sprowadza się do postulatu wprowadzenia w zaskarżonych przepisach ustawy o zmianie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych ograniczenia możliwości zbycia przez spółdzielnię nieruchomości nabytej od Agencji. Zarówno skarga konstytucyjna, jak i zażalenie wniesione w niniejszej sprawie zmierzają do wykazania konieczności wprowadzenia regulacji prawnej, która czyniłaby zadość oczekiwaniom skarżącej związanym ze znalezieniem podstawy prawnej do odmowy wykonania podjętych przez nią zobowiązań umownych. Dążą więc do wykazania braku regulacji prawnej, do uzupełniania której nie jest właściwy Trybunał Konstytucyjny, dokonujący kontroli konstytucyjności obowiązujących norm prawnych (zob. np. postanowienia TK z: 1 lipca 2004 r., Ts 55/04, OTK ZU nr 5/B/2004, poz. 298; 29 listopada 2006 r., Ts 147/05, OTK ZU nr 6/B/2006, poz. 280; 29 grudnia 2009 r., Ts 278/09, OTK ZU nr 2/B/2010, poz. 135).
Ponadto Trybunał wskazuje, że niedopuszczalne jest wniesienie przez skarżącą, wraz z zażaleniem na postanowienie o odmowie nadania biegu skardze konstytucyjnej „poprawionej” wersji skargi, wskazującej nowe wzorce kontroli zaskarżonych przepisów. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego niedopuszczalne jest bowiem jakiekolwiek rozszerzenie zakresu skargi konstytucyjnej po upływie ustawowego terminu do jej wniesienia. Określony w art. 46 ust. 1 ustawy o TK trzymiesięczny termin do złożenia skargi konstytucyjnej ma charakter terminu zawitego do sformułowania wszystkich tych elementów skargi konstytucyjnej, które w myśl art. 47 ust. 1 ustawy o TK stanowią jej niezbędną treść. Trybunał, będąc zgodnie z art. 66 ustawy o TK związanym granicami skargi konstytucyjnej, nie może rozpatrywać merytorycznie zarzutów sformułowanych po upływie trzech miesięcy od doręczenia skarżącemu ostatecznego rozstrzygnięcia (zob. np. wyrok TK z 14 grudnia 1999 r., SK 14/98, OTK ZU nr 7/1999, poz. 163 oraz postanowienia TK z 22 stycznia 2002 r., Ts 139/01, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 107 i 15 stycznia 2009 r., Ts 99/08, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 130).
Takie rozszerzenie zakresu skargi konstytucyjnej nie ma także wpływu na postępowanie zażaleniowe, którego przedmiotem jest zasadność odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. W postępowaniu tym Trybunał bada wyłącznie, czy w chwili wydawania zaskarżonego postanowienia skarga konstytucyjna obarczona była brakami formalnymi uniemożliwiającymi przekazanie jej do merytorycznego rozpoznania (np. postanowienia TK z 17 listopada 1999 r., SK 17/99, OTK ZU nr 7/1999, poz. 168 oraz 24 marca 2004 r., Ts 29/03, OTK ZU nr 1/B/2004, poz. 29).
Wskazanie przez skarżącą, że w związku z treścią zaskarżonego postanowienia załącza ona do zażalenia „poprawioną” skargę konstytucyjną, która jako wzorce kontroli wskazuje również art. 31 ust. 2 i 3 oraz art. 64 Konstytucji oraz przesłanie takiej zmienionej i antydatowanej skargi (na piśmie widnieje data 4 lutego 2011 r., tożsama z datą umieszczoną na pierwotnie wniesionej do Trybunału skardze konstytucyjnej) jest więc niedopuszczalne. Nie ma również wpływu na ocenę prawidłowości zaskarżonego postanowienia.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny nie uwzględnił zażalenia wniesionego na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.