Ts 185/09
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
145/2/B/2011
POSTANOWIENIE
z dnia 12 kwietnia 2011 r.
Sygn. akt Ts 185/09
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Stanisław Biernat – przewodniczący
Marek Kotlinowski – sprawozdawca
Maria Gintowt-Jankowicz,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 sierpnia 2010 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Krystyny H.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 31 lipca 2009 r. wniesiono o stwierdzenie niezgodności art. 535 § 3 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.; dalej: k.p.k.) z art. 31 ust. 3 i art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Skarżąca zarzuciła w skardze konstytucyjnej, że zaskarżony przepis w zakresie, w jakim w przypadku oddalenia kasacji jako oczywiście bezzasadnej umożliwia odstąpienie od pisemnego uzasadnienia wyroku, jest niezgodny z art. 31 ust. 3 i art. 45 ust. 1 Konstytucji. Zdaniem skarżącej, odstąpienie w jej sprawie od sporządzenia pisemnego uzasadnienia postanowienia przez Sąd Najwyższy tworzy sytuację, w której brak jest jawnego rozpoznania sprawy. Skoro bowiem obecność na rozprawie nie jest obowiązkowa, to tym samym norma ograniczająca sporządzenie pisemnego uzasadnienia wyroku jest niezgodna z art. 45 ust. 1 Konstytucji.
Postanowieniem z 11 sierpnia 2010 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Zasadniczym powodem odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej było stwierdzenie, że treść zaskarżonego przepisu pozostaje bez związku z orzeczeniem zapadłym w sprawie skarżącej. Jak bowiem wskazała skarżąca, ostatecznym orzeczeniem prowadzącym do naruszenia jej praw i wolności jest postanowienie Sądu Najwyższego z 4 maja 2009 r., którym oddalono kasację skarżącej jako oczywiście bezzasadną. Orzeczenie Sądu Najwyższego nie zawiera jednak rozstrzygnięć w zakresie odmowy sporządzenia uzasadnienia. Do postanowienia załączono jedynie pouczenie dla skarżącej, że uzasadnienie, zgodnie z art. 535 § 3 k.p.k., nie zostanie w tej sprawie sporządzone. Pouczenie to jednak nie stanowi elementu wydanego orzeczenia. Skarżąca nie wskazała na żadne inne orzeczenie wydane w jej sprawie, którego przedmiotem byłaby odmowa sporządzenia uzasadnienia w oparciu o zaskarżony art. 535 § 3 k.p.k., co zgodnie z przepisem art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) w związku z art. 79 ust. 1 Konstytucji przesądza o niedopuszczalności nadania biegu skardze konstytucyjnej. Niezależnie od powyższego Trybunał wskazał na stanowisko zajęte w wyroku z 16 stycznia 2006 r. (SK 30/05, OTK ZU nr 1/A/2006, poz. 2), w którym dokonał m.in. oceny w zakresie braku powinności sporządzenia uzasadnienia orzeczenia wydanego na rozprawie kasacyjnej. W tym kontekście Trybunał Konstytucyjny za oczywiście bezzasadny uznał zarzut, że skoro obecność strony na rozprawie nie jest obowiązkowa, to brak pisemnego uzasadnienia postanowienia o oddaleniu kasacji jako oczywiście bezzasadnej przesądza o pozbawieniu strony prawa do jawnego rozpoznania sprawy.
Zażalenie na postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu wniósł pełnomocnik skarżącej. Zarzucił w nim błędne przyjęcie przez Trybunał Konstytucyjny, że zaskarżony przepis art. 535 § 3 k.p.k. nie pozostaje w związku z postanowieniem Sądu Najwyższego o oddaleniu kasacji jako oczywiście bezzasadnej, podczas gdy brak pisemnych motywów rozstrzygnięcia jest charakterystycznym elementem wydanego orzeczenia. Zdaniem skarżącej, zaskarżony przepis został zastosowany przez Sąd Najwyższy, zatem skarga konstytucja nie ma charakteru actio popularis. Skarżąca wskazuje, że dokonanie przez Trybunał w zaskarżonym postanowieniu oceny zarzutów skargi stanowi przekroczenie granic wstępnego rozpoznania, tymczasem selekcja skarg na tym etapie dotyczyć powinna tylko skarg oczywiście bezzasadnych. Skarżąca podkreśla, że jej skarga konstytucyjna nie ma takiego – oczywiście bezzasadnego – charakteru.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zarzuty podniesione w zażaleniu nie podważają ustaleń dokonanych w przedmiotowym postanowieniu i w ocenie Trybunału nie zasługują na uwzględnienie.
Na wstępie przypomnieć należy, że zasadniczą podstawą odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej był brak wskazania ostatecznego orzeczenia o prawach i wolnościach skarżącej wydanego na podstawie zaskarżonego przepisu art. 535 § 3 k.p.k. Nie budzi bowiem wątpliwości, że postanowienie o oddaleniu kasacji jako oczywiście bezzasadnej nie jest rozstrzygnięciem o odmowie sporządzenia pisemnego uzasadnienia. Wbrew twierdzeniom skarżącej podstawą odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej nie było uznanie, że zaskarżony przepis art. 535 § 3 k.p.k. nie pozostaje w związku z postanowieniem Sądu Najwyższego o oddaleniu kasacji jako oczywiście bezzasadnej, lecz stwierdzenie braku ostatecznego orzeczenia w zakresie zaskarżonego przepisu. Obowiązujące przepisy pozwalają Sądowi Najwyższemu na odstąpienie od sporządzenia pisemnego uzasadnienia. Nie jest ono jednak obligatoryjne i nie stanowi elementu samego postanowienia o oddaleniu kasacji jako oczywiście bezzasadnej. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie wskazywał w swym orzecznictwie, że zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji przedmiotem skargi konstytucyjnej może być wyłącznie ta regulacja prawna, która była podstawą ostatecznego orzeczenia odnoszącego się do praw lub wolności konstytucyjnych skarżącego (por. wśród wielu postanowień Trybunału w tym zakresie postanowienia z: 10 marca 2010 r., Ts 221/08; 14 czerwca 2010 r., Ts 123/09; 27 lipca 2010 r., Ts 115/09). Zatem bezwzględną przesłanką dopuszczalności zainicjowania tego trybu jest uzyskanie ostatecznego orzeczenia wydanego nie w związku, ale na podstawie zaskarżonego przepisu. W niniejszej sprawie przesłanka ta nie została spełniona.
Niezależnie od stwierdzenia braku przesłanki formalnej w postaci ostatecznego orzeczenia wydanego na podstawie zaskarżonego przepisu, podstawą odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej było stwierdzenie oczywistej bezzasadności zarzutów, w zakresie, w jakim skarżąca wykazywała, że elementem prawa do sądu zawartym w art. 45 ust. 1 Konstytucji jest uzyskanie pisemnego uzasadnienia postanowienia o odrzuceniu przez Sąd Najwyższy kasacji jako oczywiście bezzasadnej. Ustalenia te należy uznać za prawidłowe i zgodne z wcześniejszym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, w szczególności zaś ze stanowiskiem zajętym w wyroku z 16 stycznia 2006 r. (SK 30/05, OTK ZU nr 1/A/2006, poz. 2). Wbrew twierdzeniu skarżącej granice kontroli wstępnej niniejszej skargi nie zostały przekroczone, gdyż ograniczone były jedynie do stwierdzenia czy nie występuje oczywista bezzasadność zarzutów, jako samodzielna negatywna przesłanka procesowa. Skarżąca tymczasem, poza ogólnikowym wskazaniem, że wniesiona przez nią skarga konstytucyjna nie jest oczywiście bezzasadna, nie przytoczyła żadnych argumentów uzasadniających prawidłowość prezentowanej przez nią tezy. W szczególności nie odniosła się do stanowiska zajętego przez Trybunał Konstytucyjny w zaskarżonym postanowieniu. Należy zatem uznać, że w tym zakresie aktualne pozostają ustalenia poczynione przez Trybunał w postanowieniu o odmowie nadania biegu skardze konstytucyjnej.
Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
POSTANOWIENIE
z dnia 12 kwietnia 2011 r.
Sygn. akt Ts 185/09
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Stanisław Biernat – przewodniczący
Marek Kotlinowski – sprawozdawca
Maria Gintowt-Jankowicz,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 sierpnia 2010 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Krystyny H.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 31 lipca 2009 r. wniesiono o stwierdzenie niezgodności art. 535 § 3 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.; dalej: k.p.k.) z art. 31 ust. 3 i art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Skarżąca zarzuciła w skardze konstytucyjnej, że zaskarżony przepis w zakresie, w jakim w przypadku oddalenia kasacji jako oczywiście bezzasadnej umożliwia odstąpienie od pisemnego uzasadnienia wyroku, jest niezgodny z art. 31 ust. 3 i art. 45 ust. 1 Konstytucji. Zdaniem skarżącej, odstąpienie w jej sprawie od sporządzenia pisemnego uzasadnienia postanowienia przez Sąd Najwyższy tworzy sytuację, w której brak jest jawnego rozpoznania sprawy. Skoro bowiem obecność na rozprawie nie jest obowiązkowa, to tym samym norma ograniczająca sporządzenie pisemnego uzasadnienia wyroku jest niezgodna z art. 45 ust. 1 Konstytucji.
Postanowieniem z 11 sierpnia 2010 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Zasadniczym powodem odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej było stwierdzenie, że treść zaskarżonego przepisu pozostaje bez związku z orzeczeniem zapadłym w sprawie skarżącej. Jak bowiem wskazała skarżąca, ostatecznym orzeczeniem prowadzącym do naruszenia jej praw i wolności jest postanowienie Sądu Najwyższego z 4 maja 2009 r., którym oddalono kasację skarżącej jako oczywiście bezzasadną. Orzeczenie Sądu Najwyższego nie zawiera jednak rozstrzygnięć w zakresie odmowy sporządzenia uzasadnienia. Do postanowienia załączono jedynie pouczenie dla skarżącej, że uzasadnienie, zgodnie z art. 535 § 3 k.p.k., nie zostanie w tej sprawie sporządzone. Pouczenie to jednak nie stanowi elementu wydanego orzeczenia. Skarżąca nie wskazała na żadne inne orzeczenie wydane w jej sprawie, którego przedmiotem byłaby odmowa sporządzenia uzasadnienia w oparciu o zaskarżony art. 535 § 3 k.p.k., co zgodnie z przepisem art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) w związku z art. 79 ust. 1 Konstytucji przesądza o niedopuszczalności nadania biegu skardze konstytucyjnej. Niezależnie od powyższego Trybunał wskazał na stanowisko zajęte w wyroku z 16 stycznia 2006 r. (SK 30/05, OTK ZU nr 1/A/2006, poz. 2), w którym dokonał m.in. oceny w zakresie braku powinności sporządzenia uzasadnienia orzeczenia wydanego na rozprawie kasacyjnej. W tym kontekście Trybunał Konstytucyjny za oczywiście bezzasadny uznał zarzut, że skoro obecność strony na rozprawie nie jest obowiązkowa, to brak pisemnego uzasadnienia postanowienia o oddaleniu kasacji jako oczywiście bezzasadnej przesądza o pozbawieniu strony prawa do jawnego rozpoznania sprawy.
Zażalenie na postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu wniósł pełnomocnik skarżącej. Zarzucił w nim błędne przyjęcie przez Trybunał Konstytucyjny, że zaskarżony przepis art. 535 § 3 k.p.k. nie pozostaje w związku z postanowieniem Sądu Najwyższego o oddaleniu kasacji jako oczywiście bezzasadnej, podczas gdy brak pisemnych motywów rozstrzygnięcia jest charakterystycznym elementem wydanego orzeczenia. Zdaniem skarżącej, zaskarżony przepis został zastosowany przez Sąd Najwyższy, zatem skarga konstytucja nie ma charakteru actio popularis. Skarżąca wskazuje, że dokonanie przez Trybunał w zaskarżonym postanowieniu oceny zarzutów skargi stanowi przekroczenie granic wstępnego rozpoznania, tymczasem selekcja skarg na tym etapie dotyczyć powinna tylko skarg oczywiście bezzasadnych. Skarżąca podkreśla, że jej skarga konstytucyjna nie ma takiego – oczywiście bezzasadnego – charakteru.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zarzuty podniesione w zażaleniu nie podważają ustaleń dokonanych w przedmiotowym postanowieniu i w ocenie Trybunału nie zasługują na uwzględnienie.
Na wstępie przypomnieć należy, że zasadniczą podstawą odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej był brak wskazania ostatecznego orzeczenia o prawach i wolnościach skarżącej wydanego na podstawie zaskarżonego przepisu art. 535 § 3 k.p.k. Nie budzi bowiem wątpliwości, że postanowienie o oddaleniu kasacji jako oczywiście bezzasadnej nie jest rozstrzygnięciem o odmowie sporządzenia pisemnego uzasadnienia. Wbrew twierdzeniom skarżącej podstawą odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej nie było uznanie, że zaskarżony przepis art. 535 § 3 k.p.k. nie pozostaje w związku z postanowieniem Sądu Najwyższego o oddaleniu kasacji jako oczywiście bezzasadnej, lecz stwierdzenie braku ostatecznego orzeczenia w zakresie zaskarżonego przepisu. Obowiązujące przepisy pozwalają Sądowi Najwyższemu na odstąpienie od sporządzenia pisemnego uzasadnienia. Nie jest ono jednak obligatoryjne i nie stanowi elementu samego postanowienia o oddaleniu kasacji jako oczywiście bezzasadnej. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie wskazywał w swym orzecznictwie, że zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji przedmiotem skargi konstytucyjnej może być wyłącznie ta regulacja prawna, która była podstawą ostatecznego orzeczenia odnoszącego się do praw lub wolności konstytucyjnych skarżącego (por. wśród wielu postanowień Trybunału w tym zakresie postanowienia z: 10 marca 2010 r., Ts 221/08; 14 czerwca 2010 r., Ts 123/09; 27 lipca 2010 r., Ts 115/09). Zatem bezwzględną przesłanką dopuszczalności zainicjowania tego trybu jest uzyskanie ostatecznego orzeczenia wydanego nie w związku, ale na podstawie zaskarżonego przepisu. W niniejszej sprawie przesłanka ta nie została spełniona.
Niezależnie od stwierdzenia braku przesłanki formalnej w postaci ostatecznego orzeczenia wydanego na podstawie zaskarżonego przepisu, podstawą odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej było stwierdzenie oczywistej bezzasadności zarzutów, w zakresie, w jakim skarżąca wykazywała, że elementem prawa do sądu zawartym w art. 45 ust. 1 Konstytucji jest uzyskanie pisemnego uzasadnienia postanowienia o odrzuceniu przez Sąd Najwyższy kasacji jako oczywiście bezzasadnej. Ustalenia te należy uznać za prawidłowe i zgodne z wcześniejszym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, w szczególności zaś ze stanowiskiem zajętym w wyroku z 16 stycznia 2006 r. (SK 30/05, OTK ZU nr 1/A/2006, poz. 2). Wbrew twierdzeniu skarżącej granice kontroli wstępnej niniejszej skargi nie zostały przekroczone, gdyż ograniczone były jedynie do stwierdzenia czy nie występuje oczywista bezzasadność zarzutów, jako samodzielna negatywna przesłanka procesowa. Skarżąca tymczasem, poza ogólnikowym wskazaniem, że wniesiona przez nią skarga konstytucyjna nie jest oczywiście bezzasadna, nie przytoczyła żadnych argumentów uzasadniających prawidłowość prezentowanej przez nią tezy. W szczególności nie odniosła się do stanowiska zajętego przez Trybunał Konstytucyjny w zaskarżonym postanowieniu. Należy zatem uznać, że w tym zakresie aktualne pozostają ustalenia poczynione przez Trybunał w postanowieniu o odmowie nadania biegu skardze konstytucyjnej.
Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.