Pełny tekst orzeczenia

433/5/B/2012

POSTANOWIENIE

z dnia 15 lutego 2012 r.

Sygn. akt Ts 78/11



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Mirosław Granat,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Grzegorza S. w sprawie zgodności:

art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 115, poz. 963) z art. 30 oraz art. 40 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 11 marca 2011 r. wniesiono o zbadanie zgodności ustawy z dnia 18 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 115, poz. 963; dalej: ustawa zmieniająca) z art. 30 oraz art. 40 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została sformułowana w związku z następującym stanem faktycznym. Skarżący przebywa w areszcie śledczym. W uzasadnieniu skargi konstytucyjnej wskazano, że na podstawie zaskarżonych przepisów administracja aresztu zdecydowała o montażu kamer w celi skarżącego – w kąciku sanitarnym, w łaźni aresztu oraz w sali widzeń.

Skarżący wskazał, że pozbawienie wolności danej osoby nie zwalnia państwa z obowiązku zapewnienia jej pobytu w warunkach, które umożliwiają zachowanie godności. Zaskarżone przepisy naruszają art. 30 Konstytucji przez to, że pozbawiają skarżącego intymności (prywatności). Nadto, w ocenie skarżącego, instalowanie kamer jest środkiem zwiększającym w sposób nieuzasadniony dolegliwość odbywanej kary, co narusza art. 40 Konstytucji.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 13 września 2011 r. skarżący został wezwany, po pierwsze, do dokładnego określenia przedmiotu zaskarżenia – kwestionowanych przepisów oraz aktu normatywnego, w którym zaskarżone przepisy się znajdują; po wtóre, do wskazania orzeczenia organu lub sądu I instancji oraz ostatecznego orzeczenia wydanego w oparciu o zaskarżone przepisy, a także nadesłanie odpisów i 4 (czterech) poświadczonych przez pełnomocnika w myśl art. 129 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) kopii tych rozstrzygnięć.

W piśmie z 28 września 2011 r. pełnomocnik skarżącego uzupełnił braki formalne. Oświadczył, że przedmiotem zaskarżenia jest ustawa zmieniająca, w szczególności zaś jej art. 1 pkt 1, którym dodano art. 73a do ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, ze zm.; dalej; k.k.w.). Pełnomocnik skarżącego podkreślił, że dokonując montażu kamer, administracja aresztu jako podstawę prawną swej decyzji wskazała ustawę zmieniającą. Dookreślając sposób naruszenia art. 40 Konstytucji, pełnomocnik skarżącego podkreślił, że umieszczenie kamer w areszcie pozbawia skarżącego prywatności, a nawet intymności, a działanie monitoringu podczas spotkań skarżącego z jego obrońcą nie gwarantuje zachowania w tajemnicy informacji prawnie chronionych – choć administracja aresztu śledczego zapewnia o wyłączeniu dźwięku podczas spotkań z obrońcą.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw. W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji, skarga konstytucyjna inicjuje procedurę, której celem jest zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów stanowiących podstawę ostatecznego orzeczenia o prawach skarżącego. Przedmiot skargi konstytucyjnej determinuje wymogi formalne, których spełnienie umożliwia jej merytoryczne rozpoznanie.

Trybunał Konstytucyjny uznaje za wadliwe określenie ustawy zmieniającej jako przedmiotu skargi, w szczególności zaś jej przepisów wprowadzających art. 73a k.k.w. (czyli art. 1 pkt 1 ustawy zmieniającej). Należy podkreślić, że „prawo do skargi konstytucyjnej na gruncie art. 79 Konstytucji dotyczy (…) jedynie naruszeń gwarantowanych konstytucyjnie praw i wolności w przepisach ustaw lub innych aktów normatywnych (verba legis: »w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie«). Przepisy te powinny zostać dokładnie wskazane w treści skargi” (postanowienie TK z 12 listopada 2002 r., SK 40/01, OTK ZU nr 6/A/2002, poz. 81). Kwestia ta była wielokrotnie podnoszona we wcześniejszym orzecznictwie i nie budzi wątpliwości w świetle obowiązującego prawa.

Mając na względzie powyższe rozważania, należy uznać, że art. 1 pkt 1 ustawy zmieniającej nie mógł stanowić podstawy rozstrzygnięcia organów orzekających, już z tego względu, że jako przepis nowelizujący „skonsumował się” z chwilą wejścia w życie ustawy zmieniającej. Jego znaczenie normatywne wyczerpało się w momencie dodania przepisu ustawowego (art. 73a k.k.w.) i niepodobna twierdzić, że stanowił on podstawę rozstrzygnięcia, gdyż na przeszkodzie temu stał nieabstrakcyjny charakter normy płynącej z art. 1 pkt 1 ustawy zmieniającej. Istota normy zmieniającej sprowadza się do tego, że jej dyspozycja nie dotyczy zachowań powtarzalnych, nie mogła więc zostać wykorzystana w procesie stosowania prawa (por. także postanowienie TK z 17 grudnia 2009 r., Ts 61/09, OTK ZU nr 3/B/2010, poz. 217).

Już więc w tym miejscu Trybunał Konstytucyjny wskazuje, że skardze nie może być nadany dalszy bieg z uwagi na niewłaściwe określenie jej przedmiotu.

Ponadto, treść sformułowanych zarzutów, a także niedołączenie do skargi żadnego orzeczenia organu władzy publicznej oraz treść pisma uzupełniającego braki formalne prowadzą do wniosku, że w sprawie skarżącego nie została wydana żadna decyzja lub orzeczenie sądowe ani na podstawie art. 1 pkt 1 ustawy zmieniającej, ani w oparciu o art. 73a § 1-3 k.k.w., legitymujące go do wystąpienia z tym nadzwyczajnym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że nie została spełniona przesłanka formalna z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), polegająca na konieczności uzyskania ostatecznego orzeczenia wydanego na podstawie zaskarżonego przepisu. Stanowi to samoistną podstawę odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Z istoty skargi konstytucyjnej jako skargi „na przepis” wynika konieczność objęcia zaskarżeniem normy, która była podstawą ostatecznego orzeczenia w sprawie skarżącego. Inne ukształtowanie zakresu przedmiotowego skargi konstytucyjnej doprowadziłoby do uczynienia z niej instytucji actio popularis, umożliwiającej inicjowanie abstrakcyjnej kontroli norm. Tymczasem brzmienie art. 79 ust. 1 Konstytucji, a także art. 47 ust. 1 ustawy o TK, jednoznacznie przesądzają, jaki przepis może zostać objęty zaskarżeniem (zob. zamiast wielu: postanowienia TK z 16 września 2010 r., Ts 91/09, OTK ZU nr 5/B/2010, poz. 355 oraz 2 grudnia 2010 r., Ts 243/09, OTK ZU nr 6/B/2010, poz. 455).



Trybunał Konstytucyjny, mając powyższe na względzie, w oparciu o art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 ustawy o TK odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.