Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 kwietnia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 kwietnia 2013r. w Katowicach

sprawy z odwołania M. G. (M. G. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o emeryturę

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach Ośrodka Zamiejscowego w Rybniku

z dnia 26 kwietnia 2012r. sygn. akt IX U 1779/11

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu – Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach Ośrodkowi Zamiejscowemu w Rybniku do ponownego rozpoznania.

/-/SSA L.Jachimowska /-/SSA A.Grymel /-/SSA E.Piotrowska

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 1398/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 listopada 2011r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w R. odmówił M. G. prawa do emerytury podnosząc, iż do dnia 31 grudnia 1998r. nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy
w warunkach szczególnych, albowiem za pracę w przedmiotowych warunkach nie uznano okresu zatrudnienia od 1 grudnia 1966r. do 12 lutego 1985r., ponieważ zeznania świadków nie stanowią środka dowodowego na potwierdzenie okresów pracy w tych warunkach.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany
i przyznania prawa do emerytury wskazując, iż w spornym okresie wykonywał pracę w warunkach szczególnych jako elektromonter.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania powołując się na okoliczności przytoczone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku wyrokiem z dnia 26 kwietnia 2012r. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury począwszy od dnia 20 marca 2012r.

Swoje orzeczenie Sąd Okręgowy poprzedził ustaleniem, iż ubezpieczony urodził się (...) W dniu 20 października 2011r. złożył wniosek
o emeryturę.

Na dzień 1 stycznia 1999r. organ rentowy uwzględnił ubezpieczonemu łącznie 32 lata, 3 miesiące i 13 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

W zaskarżonej decyzji nie uznano jako pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia wykonywanego w (...) S.A. w K. od 1 grudnia 1966r.
do 12 lutego 1985r., gdyż zeznania świadków nie stanowią środka dowodowego
w postępowaniu przed tym organem.

Sąd I instancji podał także, iż we wskazanym wyżej okresie odwołujący był zatrudniony w charakterze elektromontera. Początkowo pracował w warsztacie
w C., a następnie – w 1968r. został przeniesiony do betoniarni
w R., gdzie głównie produkowano betonowe okładziny dla górnictwa.

(...) S.A. w K. było przedsiębiorstwem prefabrykacji górniczej, produkującym elementy dla górnictwa, np. betonowe okładziny, betonowe elementy do zabudowy chodników. Składało się z kilku wydziałów znajdujących się
w województwie (...) i województwach ościennych. Były to betoniarnie, jedna żwirownia. We wszystkich wydziałach produkowano elementy betonowe dla górnictwa. Praca odbywała się w ruchu ciągłym, na dwóch zmianach.

Ubezpieczony swoją pracę w całym okresie wykonywał na pierwszej zmianie.

W związku z koniecznością utrzymania w ruchu urządzeń, ich bieżąca konserwacja i naprawy odbywały się w ruchu.

Ubezpieczony był jedynym pracownikiem zajmującym się naprawą
i konserwacją, natomiast w warsztacie pracowali także ślusarze. Napraw dokonywał bezpośrednio przy maszynie, tym bardziej, iż np. mająca pojemność 500 litrów betoniarka znajdowała się na wysokości pierwszego piętra. Zdarzały się również naprawy warsztatowe.

Pracodawca odwołującego nie zatrudniał elektryków. Ubezpieczony zajmował się także naprawą urządzeń elektrycznych, gdyż elektromonter zajmuje się również pracami elektrycznymi.

W poszczególnych halach produkcyjnych odbywał się cały cykl
produkcyjny prefabrykatów betonowych dla górnictwa. Hale te znajdowały się
w K., R., C., R., J.. W hali były umieszczone stoły wibracyjne, zgrzewarki, prościarki, betoniarka, których naprawą
i konserwacją zajmował się ubezpieczony.

W oparciu o poczynione ustalenia Sąd Okręgowy uznał odwołanie za zasadne.

Wskazał, iż zgodnie z art. 184 i 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity:
Dz. U. z 2009r. nr 153, poz. 1227) w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43
ze zm.) pracownik – mężczyzna, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A załącznika do rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury, jeżeli:

­

ukończył wiek 60 lat,

­

na dzień 1 stycznia 1999r. osiągnął wymagany okres 25 lat zatrudnienia
i udowodnił co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy,

­

nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego,

­

rozwiązał stosunek pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

W ocenie Sądu I instancji, w niniejszej sprawie spornym pozostawało, czy ubezpieczony spełnia warunki konieczne do nabycia do tzw. wcześniejszej emerytury, a zwłaszcza, czy posiada wymagany okres pracy w warunkach szczególnych.

Zdaniem tego Sądu, przeprowadzone postępowanie dowodowe pozwala jednoznacznie stwierdzić, iż odwołujący w spornym okresie od 1 grudnia 1966r.
do 12 lutego 1985r. wykonywał stale i w pełnym wymiarze w (...) S.A.
w K. pracę w charakterze elektromontera, czyli pracę w warunkach szczególnych wymienioną w wykazie A dziale XIV poz. 25 załącznika do cytowanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r., tj. bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe
na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie, co wynika z zeznań świadków: L. M., S. O., E. W. i A. B. oraz zeznań ubezpieczonego.

Sąd uznał zeznania wskazanych świadków za wiarygodne, gdyż są one logiczne, spójne, wzajemnie się potwierdzają i znajdują potwierdzenie w powołanej dokumentacji, pozwalając tym samym przyjąć, iż M. G. posiada ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Skoro ubezpieczony ukończył 60 lat, na dzień 1 stycznia 1999r. posiada wymagany 25-letni okres składkowy i nieskładkowy, nadto udowodnił 15-letni okres pracy w warunkach szczególnych, spełnia on – na podstawie cytowanych na wstępie przepisów – warunki do przyznania emerytury od 20 marca 2012r., tj. od następnego dnia po rozwiązaniu stosunku pracy.

W konsekwencji, Sąd I instancji na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 kpc orzekł o zmianie zaskarżonej decyzji.

Apelację od przedstawionego orzeczenia wywiódł organ rentowy zaskarżając wyrok w całości.

Powołując się na zarzut:

­

naruszenia przepisów prawa materialnego, tj. art. 184 i art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. nr 153, poz. 1227 z 2009r.) w związku z § 2 i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43), poprzez błędne przyjęcie, że ubezpieczony spełnia warunki do przyznania wcześniejszej emerytury,
a w szczególności, że posiada wymagany okres zatrudnienia w szczególnych warunkach,

­

naruszenia przepisów prawa procesowego, tj. art. 233 kpc, mającego istotny wpływ na wynik postępowania, poprzez dowolną ocenę zebranego materiału dowodowego w postaci dokumentów pracodawcy, z których jednoznacznie wynika, iż ubezpieczony oprócz pracy na stanowisku elektromontera, wykonywał też prace na stanowisku ślusarza, a także wykonywał inne czynności nie związane ze stanowiskiem elektromontera, które nie są wyszczególnione jako praca w szczególnych warunkach,

­

naruszenia przepisów prawa procesowego, tj. art. 241 kpc, mającego istotny wpływ na wynik postępowania, poprzez niewyjaśnienie terminu rozwiązania stosunku pracy z dniem 19 marca 2012r., podczas gdy na rozprawie w dniu
8 lutego 2012r. ubezpieczony oświadczył, iż jest w okresie wypowiedzenia umowy o pracę i stosunek pracy zostanie rozwiązany z dniem 31 marca 2012r.,

skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania, względnie
o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu podniósł, iż zgodnie z § 4 powołanego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione
w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnął wiek emerytalny – mężczyzna 60 lat oraz posiada wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej
15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Dodatkowe zastrzeżenie określa treść § 2 rozporządzenia, które wskazuje,
iż okresami pracy uzasadniającymi prawo do wcześniejszej emerytury są okresy,
w których praca w szczególnych warunkach była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Organ rentowy zaznaczył, iż zaliczył ubezpieczonemu do stażu pracy na dzień 1 stycznia 1999r. 32 lata, 3 miesięcy i 13 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym żadnych okresów pracy w warunkach szczególnych, odmawiając – kierując się przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowych i zasad wypłaty tych
świadczeń – zaliczenia do okresu takiej pracy jego zatrudnienia w (...) S.A.
w K. od 1 grudnia 1966r. do 12 lutego 1985r. na stanowisku elektromontera, wykonującego również naprawy urządzeń elektrycznych.

Sąd I instancji zaliczając do okresu zatrudnienia, od którego zależy nabycie prawa do emerytury sporny okres zatrudnienia, oparł się na zeznaniach świadków
i samego ubezpieczonego, które zdaniem skarżącego są mało przekonywujące ze względu na upływ czasu, a także rozległość terenu zajmowanego przez pracodawcę odwołującego, w skład którego wchodziły hale usytuowane na terenie kilku miejscowości. Świadectwo pracy E. W. wskazuje nadto, iż był on zatrudniony na stanowisku specjalisty ds. elektrycznych, pracując w dziale głównego mechanika, a nie na stanowisku tożsamym z zajmowanym przez odwołującego. Świadek pracował przy tym w R., zaś ubezpieczony świadczył pracę
w C..

Z kolei, z zeznań świadka L. M. – zatrudnionego jako prościarz wynika, iż ubezpieczony wykonywał też prace elektryka, które różnią się od pracy elektromontera, co potwierdza, iż M. G. wykonywał różne prace. Natomiast świadek S. O. był zatrudniony na stanowisku ślusarza oraz spawacza, a więc zajmował inne stanowiska niż odwołujący.

Apelujący zauważył także, iż ustalając termin początkowy świadczenia emerytalnego, Sąd w sposób dowolny przyjął datę 20 marca 2012r., podczas gdy
na rozprawie w dniu 8 lutego 2012r. ubezpieczony oświadczył, iż jest w okresie wypowiedzenia umowy o pracę i rozwiązanie stosunku pracy nastąpi w dniu
31 marca 2012r.

Zarzucił nadto, iż przyjęcie przez Sąd I instancji, że ubezpieczony wykonywał prace wymienione w wykazie A dział XIV poz. 25 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. – bieżąca konserwacja agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe na oddziałach w ruchu – pozostaje w sprzeczności
z poczynionymi ustaleniami, z których wynika, iż ubezpieczony w spornym okresie był zatrudniony na stanowisku elektromontera. Jak sama nazwa wskazuje ”elektromonter” to pracownik, który montuje instalacje elektryczne. Elektromonter
nie jest więc stanowiskiem pracy równoznacznym ze stanowiskiem elektryka, który zajmuje się naprawą urządzeń poruszanych energią elektryczną, w związku z czym ustalenia, że ubezpieczony zajmował się również naprawą urządzeń elektrycznych wskazują, iż nie pracował on stale i w pełnym wymiarze na swoim nominalnym stanowisku elektromontera.

Skarżący zwrócił przy tym uwagę na niewyjaśnienia przez Sąd sprzeczności dotyczących podania przez świadka E. W., iż (...) S.A.
nie zatrudniał elektryków.

Ponadto, w ocenie organu rentowego, brak jest jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, iż elektromonter wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu prace określone w wykazie A dziale XIV poz. 25 załącznika, a mianowicie bieżącą konserwację agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe i budowlano-remontowe. Brak bowiem podstaw, aby utożsamiać pracę elektromontera z pracą budowlano-montażową, czego nie potwierdza zebrany w sprawie materiał dowodowy.

Sąd, skupiając się w uzasadnieniu w przeważającej części na przedmiocie działalności pracodawcy podkreśla, że przedsiębiorstwo pracowało w ruchu ciągłym, wykonując elementy betonowe dla górnictwa. Brak jednak odniesienia do konkretnych czynności wykonywanych przez ubezpieczonego, który – jeśli był elektromonterem, nie mógł być konserwatorem agregatów i urządzeń, ponieważ prace konserwatorskie nie są tożsame z pracami monterskimi.

Ubezpieczony wniósł o oddalenie apelacji oraz zasądzenie od organu rentowego na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wskazując, iż w spornym okresie brygada, w której pracował, zajmowała się tylko i wyłącznie remontem wielkich pieców na terenie Polski środkowej i południowej, przy czym jednorazowo mógł być remontowany tylko jeden piec, co spowodowane było koniecznością organizacji i brakiem wystarczającej ilości specjalistów, i w następstwie zakończenia prac na jednym obiekcie przystępowano natychmiast do rozpoczęcia prac na innym piecu. Efektem jego pracy w niekorzystnych warunkach są choroby strun głosowych, choroby gardła, problemy ze słuchem, zawał serca.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego, zmierzająca do wzruszenia zaskarżonego wyroku, zasłużyła na uwzględnienie, choć nie sposób zgodzić się z wszystkimi podniesionymi w niej zarzutami.

W szczególności, Sąd Apelacyjny nie podziela zarzutu odnośnie przyjęcia przez Sąd I instancji daty ustania przez ubezpieczonego stosunku pracy.
Ze znajdującego się na karcie 31 akt sprawy świadectwa pracy z dnia 19 marca 2012r. – złożonego na rozprawie w dniu 21 marca 2012r. w obecności pełnomocnika organu rentowego – wynika, iż łączący M. G. od 1 października 2004r. stosunek pracy z Korporacją (...) Sp. z o.o. w R. został rozwiązany z dniem 19 marca 2012r. na podstawie art. 30 § 1 pkt 1 kp.

Spór w rozpatrywanym przypadku dotyczy uprawnień ubezpieczonego do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, wywodzonym z faktu pracy
w szczególnych warunkach.

Spośród przewidzianych przepisami art. 184 i art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(tekst jednolity: Dz. U. z 2009r., nr 153, poz. 1227 ze zm.) w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 ze zm.), przesłanek wymaganych do nabycia przedmiotowego świadczenia, spornym pozostawało jedynie legitymowanie się przez odwołującego wymaganym 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach przypadającym do dnia wejścia w życie powołanej ustawy, tj. do dnia 1 stycznia 1999r.

Przypomnieć należy, iż dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach
to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy
(przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy)
w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do wspomnianego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 14 września 2007r., III UK 27/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 325; z dnia 19 września 2007r.,
III UK 38/07, OSNP 2008 nr 21-22, poz. 329; z dnia 6 grudnia 2007r., III UK 66/07, LEX nr 483283; z dnia 22 stycznia 2008r., I UK 210/07, OSNP 2009 nr 5-6, poz. 75
i z dnia 24 marca 2009r., I PK 194/08, LEX nr 528152). Decydującą rolę w analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma zatem możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji wspomnianego załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów. W świetle art. 32 ust. 4 ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych pracami w szczególnych warunkach nie są bowiem wszelkie prace wykonywane w narażeniu na kontakt z niekorzystnymi dla zdrowia pracownika czynnikami, lecz jedynie takie, które zostały rodzajowo wymienione w tymże rozporządzeniu, którego przepis § 1 ust. 1 stanowi zresztą, że akt ten ma zastosowanie do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymienione w § 4 - 15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do niego.

Co równie istotne, przyporządkowanie danego rodzaju pracy do określonej branży ma istotne znaczenie dla jej kwalifikacji jako pracy w szczególnych warunkach. Usystematyzowanie prac o znacznej szkodliwości i uciążliwości do oddzielnych działów oraz poszczególnych stanowisk w ramach gałęzi gospodarki nie jest przypadkowe, gdyż należy przyjąć, iż konkretne stanowisko narażone jest na ekspozycję na czynniki szkodliwe w stopniu mniejszym lub większym w zależności od tego, w którym dziale przemysłu jest umiejscowione. Konieczny jest bezpośredni związek wykonywanej pracy z procesem technologicznym właściwym dla danego działu gospodarki (por. m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2012r., I UK 406/11, LEX nr 1215137 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2012r., II UK 166/11, LEX nr 1171002).

Podkreślenia wymaga przy tym, iż przepisy prawa ubezpieczeń
społecznych mają charakter norm bezwzględnie obowiązujących, co oznacza,
iż instytucja emerytury w obniżonym wieku emerytalnym podlega ścisłej wykładni (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 2011r., II UK 2/22, M.P.Pr. 2011,
nr 12, s. 663-664).

Zauważyć również wypada, iż stosownie do treści § 2 ust. 1 cytowanego wyżej rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na określonych w nim zasadach są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Z kolei, po myśli ust. 2 tego samego przepisu – okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji,
w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Poza sporem pozostaje, iż wraz z wnioskiem o emeryturę z dnia 20 września 2010r. M. G. przedłożył organowi rentowemu pochodzące z daty
8 września 2010r. świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze potwierdzające, iż w okresie zatrudnienia w (...) S.A. w K. od 1 grudnia 1966r. do 12 lutego 1985r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace polegające na bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń do produkcji elementów betonowych na stanowisku elektromontera wymienionym w dziale XIV, poz. 25 pkt 1 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983r. w sprawie określenia stanowisk pracy
w resorcie budownictwa i przemysłu materiałów budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach.

Nie budzi jednak jakichkolwiek wątpliwości, iż świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu
art. 244 § 1 i 2 kpc, gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego,
co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast świadectwo traktuje się
w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 kpc, który stanowi dowód tego, iż osoba, która go podpisała złożyła oświadczenie woli zawarte w dokumencie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 września 2011r.,
I UK 107/11, LEX nr 1084700).

Opisana sytuacja uzasadniała zatem możliwość dowodzenia przez odwołującego w postępowaniu sądowym faktu zatrudnienia w szczególnych warunkach za pomocą wszelkich dostępnych środków dowodowych przewidzianych przez Kodeks postępowania cywilnego (por. uchwała Sądu Najwyższego
z dnia 27 maja 1985r., III UZP 5/85), w każdym jednak przypadku poczynienie przedmiotowych ustaleń wymaga przedstawienia stosownych dowodów podlegających wszechstronnej ocenie Sądu.

Zaznaczenia wymaga przy tym, iż wykazy resortowe muszą być dostosowane do treści wykazów stanowiących załącznik do omawianego rozporządzenia,
w których zawarty jest kompletny wykaz stanowisk pracy wykonywanej
w szczególnych warunkach. Gdy zatem określają one tego rodzaju stanowiska pracy niezgodnie z załącznikiem do rozporządzenia, nie wywołują skutków przewidzianych w art. 32 ustawy. Podobnych konsekwencji w sferze prawa do emerytury
nie implikuje także zakwalifikowanie przez pracodawcę stanowiska nie objętego załącznikiem do rozporządzenia do prac wykonywanych w szczególnych warunkach (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2004r., II UK 337/03, OSNP 2004 nr 22, poz. 392; z dnia 23 listopada 2004r., I UK 15/04, OSNP 2005 nr 11, poz. 161; z dnia 22 czerwca 2005r., I UK 351/04, OSNP 2006 nr 5-6, poz. 90; z dnia
20 października 2005r., I UK 41/05, OSNP 2006 nr 19-20, poz. 306 i z dnia
29 stycznia 2008r., I UK 192/07, LEX nr 447272). I odwrotnie - nie wymienienie określonych pracodawców w wykazach resortowych nie przesądza o niemożności zakwalifikowania świadczonych u nich prac jako prac wykonywanych w szczególnych warunkach, jeśli odpowiadają one kryteriom wynikającym z załącznika
do rozporządzenia (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 czerwca 2004r. P 17/03 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2008r., I UK 381/07,
LEX nr 494112). Chociaż wykazy resortowe i zakładowe nie stanowią samodzielnej podstawy zaliczenia danego rodzaju zatrudnienia do prac w szczególnych warunkach, to mogą być one pomocne przy wykładni przepisów rozporządzenia Rady Ministrów.

W wykazie A dział XIV pod poz. 25 powołanego na wstępie rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymieniono prace przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń oraz prace budowlano-montażowe
i budowlano-remontowe na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

W rozpatrywanym przypadku, jakkolwiek dla wyjaśnienia spornej w sprawie kwestii legitymowania się przez ubezpieczonego wymaganym, co najmniej 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach, Sąd I instancji przeprowadził inspirowane jego inicjatywą postępowanie dowodowe, w tym dopuszczając dowód z zeznań świadków: L. M., S. O., E. W. i A. B., a także z przesłuchania odwołującego w charakterze strony, jednak skupienie się przez ten Sąd wyłącznie na ustaleniu rodzaju czynności wykonywanych przez M. G., przy całkowitym pominięciu, jakie prace były wykonywane na będących w ruchu oddziałach, na których swoją pracę elektromontera wykonywał ubezpieczony, zdaniem Sądu Apelacyjnego faktycznie oznacza, iż Sąd Okręgowy nie rozpoznał istoty sporu, czyniąc koniecznym uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Podkreślić również należy, iż zakwalifikowanie określonego zatrudnienia
do wykonywanego w warunkach szczególnych, o których mowa w wykazie A,
dział XIV, poz. 25 wymaga, aby było ono wykonywane w oddziałach będących
w ruchu.

Sąd Okręgowy tymczasem, mimo iż z wyjaśnień samego ubezpieczonego wynikało, iż w początkowym okresie zatrudnienia w (...) S.A. swoją pracę jako elektryk wykonywał w warsztacie, całkowicie dowolnie przyjął, iż odwołujący pracę
w warunkach szczególnych wykonywał stale i w pełnym wymiarze w całym okresie od 1 grudnia 1966r. do 12 lutego 1985r., co stoi w oczywistej sprzeczności
z zebranym materiałem dowodowym.

Bez jakiejkolwiek refleksji Sąd ten odniósł się także do wynikającej, tak
z zeznań, jak i wyjaśnień odwołującego okoliczności, iż jego udziałem były też prace warsztatowe, nie podejmując jakiejkolwiek próby ustalenia, w jakim stosunku czas pracy M. G. dotyczył prac wykonywanych bezpośrednio na oddziałach będących w ruchu, a w jakim odnosił się do pracy w warsztacie.

Nadto, Sąd nie podjął również jakiejkolwiek próby wyjaśnienia, na czym miały polegać wykonywane przez odwołującego, podawane przez świadków prace elektryczne, odróżniane przez nich od prac wykonywanych jako elektromonter.

Co równie istotne, w ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji nie wykorzystał nadto wszelkich możliwości uzyskania akt osobowych ubezpieczonego ze spornego okresu jego zatrudnienia, w sytuacji gdy z pisma z dnia 30 marca 2012r. (karta 40 akt) wynika, iż syndyk masy upadłości (...) Sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w D. zwrócił się do Archiwum Państwowego
w K. z wnioskiem o przejęcie dokumentów (...) S.A.

W toku ponownego rozpoznania sprawy Sąd Okręgowy w pierwszej kolejności podejmie zatem starania o uzyskanie akt osobowych ubezpieczonego z okresu jego zatrudnienia w (...) S.A., zwracając się o ich udostępnienie do Archiwum Państwowego w K..

Następnie ponownie przesłucha wskazanych wyżej świadków, jak i samego odwołującego – na okoliczność charakteru jego zatrudnienia w spornym okresie –
ze szczególnym uwzględnieniem, iż opisywana w cytowanym wykazie A, dział XIV, poz. 25 praca w warunkach szczególnych wymaga jej wykonywania na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione
w wykazie, czego konsekwencją musi być stwierdzenie, iż czynności polegające na bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń – dla ich uznania za wykonywane
w przedmiotowych warunkach – musiały odbywać się na oddziałach, w których jako podstawowe wykonywane były prace, o których mowa w wykazie A, dział V,
w którym pod poz. 15 wymienia się wprawdzie prace przy produkcji betonu kruszywowego, jednak z dotychczasowych ustaleń wynika, iż zatrudniający M. G. w omawianym okresie zakład pracy zajmował się produkcją elementów betonowych dla górnictwa. Rozważenia wymaga tym samym również,
czy zakład ten produkował beton, czy też jedynie ów materiał wykorzystywał jako prefabrykat.

Dopiero tak zgromadzony materiał dowodowy pozwoli na ostateczne rozstrzygnięcie w sprawie uprawnień ubezpieczonego do dochodzonego świadczenia.

W tym stanie rzeczy w oparciu o art. 386 § 4 kpc Sąd Apelacyjny orzekł, jak
w sentencji.

/-/SSA L.Jachimowska /-/SSA A.Grymel /-/SSA E.Piotrowska

Sędzia Przewodniczący Sędzia

JR