Sygn. akt: KIO 309/14
WYROK
z dnia 3 marca 2014 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Barbara Bettman
Członkowie: Katarzyna Brzeska
Przemysław Dzierzędzki
Protokolant: Rafał Komoń
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 marca 2014 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 17 lutego 2014 r. przez wykonawcę MPK
Sp. z o.o., ul. Kołobrzeska 5, 07-401 Ostrołęka w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego prowadzonym przez zamawiającego Miasto Sokołów Podlaski, ul. Wolności
21, 08-300 Sokołów Podlaski,
orzeka:
1. Oddala odwołanie.
2. Kosztami postępowania obciąża odwołującego MPK Sp. z o.o., ul. Kołobrzeska 5, 07-
401 Ostrołęka,
2.1. zalicza na poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000,00 zł (słownie:
piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez odwołującego MPK Sp. z o.o., ul.
Kołobrzeska 5, 07-401 Ostrołęka, tytułem wpisu od odwołania,
Stosownie do art. 198a ust. 1 i 198b ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo
zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 907 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7
dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Siedlcach.
Przewodniczący: ……………………….
Członkowie: ………………………..
......……………………
Sygn. akt: KIO 309/14
U z a s a d n i e n i e:
W postępowaniu prowadzonym w trybie w przetargu nieograniczonego o udzielenie
zamówienia publicznego na „odbieranie i zagospodarowanie odpadów komunalnych z terenu
miasta Sokołów Podlaski z nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy,” (Dziennik
Urzędowy UE 2013/S 368086-2013 z 31.10.2013 r.), w dniu 17 lutego 2014 r. wobec
czynności zamawiającego, polegającej na odrzuceniu oferty odwołującego i zaniechaniu
wyboru oferty odwołującego jako najkorzystniejszej, zostało wniesione odwołanie w formie
pisemnej przez wykonawcę MPK Sp. z o.o. z siedzibą Ostrołęce (dalej odwołujący lub MPK
Sp. z o.o.), w kopii przekazane zamawiającemu w terminie ustawowym.
Odwołanie zostało wniesione skutkiem powiadomienia o odrzuceniu oferty
odwołującego - przesłanego faksem w dniu 7 lutego 2014 r.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu Miastu Sokołów Podlaski naruszenie przepisów
ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 poz. 907 ze
zm.), zwanej dalej ustawą Pzp, tj.:
I. art. 89 ust. 1 pkt 3 Pzp w zw. z art. 3 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o
zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w zw. z art. 6 Kodeksu Cywilnego w zw. z art. 14 Pzp
oraz art. 6 ust. 1 pkt 7) ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i
konsumentów, poprzez bezpodstawne uznanie przez zamawiającego, że złożenie oferty
przez odwołującego stanowiło czyn nieuczciwej konkurencji z uwagi na rzekome wystąpienie
zmowy przetargowej pomiędzy odwołującym a spółką Czyścioch BIS Sp. z o.o., albowiem
treść ofert złożonych przez odwołującego oraz spółkę Czyścioch BIS Sp. z o.o., jak i treść
innych dokumentów składanych przez te podmioty w ocenie zamawiającego dowodzi, jakoby
podmioty te uzgodniły sposób postępowania w toku postępowania przetargowego w celu
uzyskania wpływu na wynik postępowania i dokonania wyboru określonego wykonawcy, tj.
odwołującego, ograniczając i utrudniając zarazem dostęp do rynku, podczas gdy prawidłowo
ocenione okoliczności faktyczne sprawy nie dają podstawy do przyjęcia, że złożenie oferty
przez odwołującego wypełniało znamiona „zmowy przetargowej”, co dopiero mogłoby
uzasadniać zgodne z prawem jej odrzucenie, a dodatkowo zamawiający pomimo
spoczywającego na nim ciężaru dowodu, nie wykazał w jakikolwiek sposób zasadności
formułowanych przez siebie twierdzeń;
II. art. 92 ust. 1 pkt 2 Pzp, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie przez
zamawiającego i sporządzenie niepełnego, sprzecznego wewnętrznie uzasadnienia
czynności w postaci odrzucenia oferty odwołującego, a także niepoprawne powołanie
podstawy prawnej odrzucenia oferty;
III. art. 91 ust. 1 Pzp, poprzez zaniechanie dokonania czynności wyboru oferty
odwołującego, jako oferty najkorzystniejszej w postępowaniu w celu udzielenia mu
zamówienia w sytuacji, gdy oferta ta była najkorzystniejsza przy uwzględnieniu przyjętych
przez zamawiającego kryteriów oceny ofert;
IV. art. 7 ust. 1 Pzp poprzez prowadzenie przez zamawiającego postępowania w sposób
niezapewniający poszanowania zasad uczciwej konkurencji oraz równego traktowania
wykonawców, polegające na bezpodstawnym odrzuceniu oferty odwołującego oraz
bezpodstawnym w tych okolicznościach, zaniechaniu uznania oferty odwołującego za ofertę
najkorzystniejszą w postępowaniu, a także art. 7 ust. 1 w zw. z art. 87 ust. 1 Pzp przez nie
wezwanie odwołującego do złożenia stosownych wyjaśnień dotyczących treści złożonej
oferty, w tym firm spółek należących do tej samej grupy kapitałowej;
V. art. 24 ust. 2 pkt 5 w zw. z art. 24 b ust. 1 Pzp poprzez bezpodstawne uznanie, że
odwołujący naruszył te przepisy nie składając prawidłowego oświadczenia, co do firm spółek
należących do tej samej grupy kapitałowej;
VI. innych przepisów wskazanych w uzasadnieniu niniejszego odwołania.
Powołując się na naruszenie swego interesu w uzyskaniu zamówienia, odwołujący
wnosił o uwzględnienie odwołania i nakazanie zamawiającemu:
1) unieważnienia czynności w postaci odrzucenia oferty odwołującego;
2) ponowienia czynności badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty odwołującego;
3) wyboru oferty odwołującego, jako najkorzystniejszej w postępowaniu;
4) dopuszczenie dowodu z dokumentów z akt postępowania o udzielenie przedmiotowego
zamówienia prowadzonego przez Miasto Sokołów Podlaski, w tym z dokumentów
powołanych w uzasadnieniu niniejszego odwołania, na okoliczności tam wskazane;
5) dopuszczenie dowodu z dokumentów załączonych do niniejszego odwołania, na
okoliczności w nim wskazane;
6) obciążenie zamawiającego kosztami postępowania odwoławczego i zastępstwa
procesowego.
W uzasadnieniu zgłoszonych zarzutów i żądań odwołujący podał, że jest
przedsiębiorcą specjalizującym się m.in. w prowadzeniu działalności w zakresie gospodarki
odpadami komunalnymi. Odwołującemu przysługuje legitymacja do wniesienia niniejszego
odwołania w rozumieniu art. 179 Pzp, albowiem ma on interes w uzyskaniu zamówienia
objętego prowadzonym przez zamawiającego postępowaniem i w konsekwencji posiada
interes w złożeniu odwołania. Niewyeliminowanie z obrotu niezgodnych z prawem czynności
zamawiającego może doprowadzić do powstania po stronie odwołującego szkody związanej
z brakiem udzielenia zamówienia publicznego i nieosiągnięciem podstawowego celu
prowadzonej działalności, jaką jest generowanie zysku. Z kolei czynność i zaniechania
zamawiającego w postępowaniu w konsekwencji są tożsame z naruszeniem przepisów
ustawy, mającym wpływ na wynik postępowania.
Odwołujący wyjaśniał, że do wyznaczonego terminu składania ofert, tj. 13 grudnia
2013 r. oferty w postępowaniu złożyli m.in. odwołujący oraz wykonawca Czyścioch BIS Sp. z
o.o. z siedzibą w Suwałkach (16- 400), przy ul. Hubala 18.
W dniu 17 grudnia 2013 r. wezwano odwołującego do uzupełnienia oferty o aktualne
zaświadczenie z właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy
Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego określone w pkt VI.2 ppkt 4 Specyfikacji Istotnych
Warunków Zamówienia (zwanej dalej SIWZ) oraz dokumentów potwierdzających odbiór
odpadów komunalnych, jako dowód wiedzy i doświadczenia określonych w pkt VI. 1 lit. a
SIWZ. W następnym dniu, tj. 18 grudnia 2013 r., odwołujący uzupełnił ofertę o brakujące
dokumenty. Po uzupełnieniu zdaniem odwołującego, jego oferta była kompletna i w pełni
zgodna z SIWZ.
Dowód: wezwanie odwołującego do uzupełnienia dokumentów z dnia 17 grudnia 2013 r.;
odpowiedź odwołującego z dnia 18 grudnia 2013 r.
Jak wynika z uzasadnienia zawiadomienia o odrzuceniu oferty, wykonawca
Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach został wezwany do uzupełnienia oferty o
aktualne zaświadczenie z właściwego urzędu skarbowego określonego w pkt V 1.2 ppkt 3
SIWZ oraz aktualnego zaświadczenia z właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia.
Zamawiający uznał złożone, w wyniku wezwania przez tegoż wykonawcę
zaświadczenia za nieaktualne, a ofertę Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach
uznał za niekompletną.
Dowód: zawiadomienie o odrzuceniu oferty z dnia 7 lutego 2013 r.; wezwanie do
uzupełnienia dokumentów wystosowane do wykonawcy Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą
w Suwałkach.
Zgodnie z wymogiem określonym w przepisach Pzp odwołujący dołączył do oferty
oświadczenie o przynależności do grupy kapitałowej w, skład której wchodziły:
1. Czyścioch Sp. z o.o. z siedzibą w Białymstoku (15-691), przy ul. Kleeberga 20,
2. Tojtoj Sp. z o.o. siedzibą w Białymstoku (15-691), przy ul. Kleeberga 20,
3. RDF Sp. z o.o. z siedzibą w Ostrołęce (07-401), przy ul. Kołobrzeskiej 5,
4. PPHU Comprex J…….. S……… wykonujący działalność gospodarczą w Ostrołęce
(07-410), przy ul. 11 listopada 139,
5. ZZO Sokółka sp. z o.o. z siedzibą w Białymstoku (15-691), przy ul. Kleeberga 20,
6. Ekopartner J……… S………. i wspólnicy Sp. J. z siedzibą w Białymstoku (15-691),
przy ul. Kleeberga 20.
Dowód: oferta odwołującego - Załącznik nr 6 do oferty;
Natomiast Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach (16- 400), przy ul. Hubala 18 w
oświadczeniu o przynależności do grupy kapitałowej wskazał:
1. ZZO Euro-Sokółka Sp. z o.o. z siedzibą w Sokółce (16-100), przy u. Kolejowej 25.
Dowód: zawiadomienie o odrzuceniu oferty z dnia 7 lutego 2013 r.; oferta Czyścioch BIS.
W dniu 7 lutego 2014 r. zamawiający za pośrednictwem faksu poinformował o
odrzuceniu ofert odwołującego i Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach.
Jako podstawę odrzucenia oferty odwołującego zamawiający podał art. 89 ust. 1 pkt
3 Pzp, art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji (zwanej dalej „znk”) oraz art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o
ochronie konkurencji i konsumentów (zwanej dalej „uokik”).
Oprócz zaskarżonej czynności odrzucenia oferty odwołującego, zdaniem
odwołującego, zamawiający wbrew treści art. 91 ust. 1 Pzp nie dokonał wyboru
najkorzystniejszej oferty, ani też nie unieważnił postępowania wbrew treści art. 93 ust. 1 pkt
4 Pzp.
Na wstępie, odwołujący podnosił, że podstawą odrzucenia oferty nie mógł być „art. 6
ust. 1 pkt 7” ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, gdyż
ustawa ta nie zawiera takiej jednostki redakcyjnej. Przepis art. 6 tej ustawy dzieli się jedynie
na dwa ustępy, które nie zawierają punktów. Zamawiający nie wskazał, zatem prawidłowej
podstawy prawnej odrzucenia oferty.
Oceniając przyczyny odrzucenia złożonej oferty, odwołujący doszedł do wniosku, że
nie została wypełniona przesłanka z art. 89 ust. 1 pkt 3 Pzp. Jednocześnie zdaniem
odwołującego - zamawiający nie przedstawił przy tym argumentacji, która pozwoliłaby
zaskarżonej czynności ostać się w obrocie prawnym.
Zamawiający w uzasadnieniu odrzucenia oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 3 Pzp
zbiorczo opisał przesłanki uzasadniające odrzucenie oferty odwołującego i Czyścioch BIS
Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach, że:
1) złożone oferty zostały napisane odręcznym pismem, posiadają identyczną okładkę i
niebieski grzbiet (listwa wsuwna) oraz identyczny układ graficzny, zaś nazwa firmy na
ofertach została napisana komputerowo identycznym drukiem (czcionka i wielkość liter);
2) oferta Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach nie została uzupełniona w
ocenie zamawiającego o poprawne dokumenty w postaci zaświadczenia z urzędu
skarbowego oraz aktualnego zaświadczenia z właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;
3) w załączniku nr 6 do ofert zarówno odwołujący, jak i Czyścioch BIS Sp. z o.o. z
siedzibą w Suwałkach wskazali tożsamy podmiot należący do grupy kapitałowej - tj. ZZO
Euro-Sokółka, zaś żaden z oferentów nie złożył oświadczenia, że okoliczność ta nie narusza
zasad uczciwej konkurencji zgodnie z art. 24 ust. 2 pkt 5 Pzp w zw. z art. 24b ust. 1 Pzp;
4) treść pełnomocnictw w ofercie odwołującego i Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w
Suwałkach w zakresie punktu 1-3 jest identyczna;
5) zarówno odwołujący, jak i Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach złożyli
gwarancje przetargowe zapłaty wadium pochodzące od tego samego podmiotu, tj.
Towarzystwa Ubezpieczeń Euler Hermes S.A. z siedzibą w Warszawie.
W przypadku oferty odwołującego zamawiający wskazał dodatkowo, że:
1) w ofercie odwołującego brak jest strony 25, gdzie winno się znajdować
zaświadczenie z ZUS, strony są ponumerowane automatem, zaś brak tej strony świadczy o
tym, że strona została wyjęta z oferty celowo;
2) oferta została podpisana przez pana M……… B………. S……….., Dyrektora ds.
Strategii i Rozwoju u odwołującego, zaś z informacji uzyskanych przez zamawiającego od
Urzędu Miejskiego w Węgrowie wynika, że w postępowaniu na zagospodarowanie odpadów
prowadzonym przez tę jednostkę oferta złożona przez Czyścioch BIS była podpisana
również przez pana M……… B……….. S…………….
Na podstawie powyższych okoliczności zamawiający skonstatował, że Czyścioch BIS
Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach i odwołujący umówili się co do sposobu postępowania w
zamówieniu prowadzonym przez zamawiającego. Konkretyzacja tych działań stanowiła w
ocenie zamawiającego podstawę do przyjęcia, że wystąpiła tzw. zmowa przetargowa w
rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 7 uokik oraz art. 3 uznk.
Dowód: zawiadomienie zamawiającego z dnia 7 lutego 2014 r. m.in. w przedmiocie
odrzucenia oferty odwołującego;
Odwołujący argumentował, że w myśl art. 6 K.c. w zw. z art. 14 Pzp ciężar
udowodnienia określonego faktu spoczywa na osobie, która wywodzi z niego skutki prawne.
W uzasadnieniu odrzucenia oferty odwołującego zamawiający podkreślił okoliczności, które
nie są tożsame ze stanem udowodnienia, a nawet uprawdopodobnienia popełnienia przez
odwołującego czynu nieuczciwej konkurencji. Z kolei niedopuszczalne jest w tym zakresie
przerzucanie obowiązku dowodowego na odwołującego. Zatem zamawiający nie ma racji
twierdząc, że „obowiązujące przepisy ustawy Pzp nie stanowią o konieczności udowodnienia
okoliczności naruszenia zasad uczciwej konkurencji”. Zwłaszcza za nieprawidłową uznał
tezę, że przepisy ustawy wprowadzają zasadę, że już w przypadku stwierdzenia pewnych
zdarzeń, sytuacji faktycznych zamawiający winien odrzucić ofertę lub wykluczyć oferenta z
postępowania. Odwołujący stwierdził, że konieczne jest wykazanie tych okoliczności przez
zamawiającego, co jest podyktowane obowiązkiem równego traktowania przedsiębiorców
ubiegających się o zamówienie publiczne.
W celu wykazania bezzasadności decyzji zamawiającego, odwołujący odniósł się do
poszczególnych argumentów, uznanych przez zamawiającego za świadczące o zmowie
przetargowej.
a) Podobieństwo wizualne pomiędzy ofertą odwołującego a ofertą Czyścioch BIS Sp. z
o.o. z siedzibą w Suwałkach.
Zamawiający stwierdził, że obie oferty zostały napisane odręcznym pismem,
zawierają takie same okładki oraz niebieski grzbiet (listwa wsuwna), identyczny układ
graficzny, zaś nazwa firm na ofertach jest napisana identycznym drukiem (czcionka i
wielkość liter).
W przekonaniu odwołującego, okoliczność ta w żaden sposób nie świadczy o
zaistnieniu zarzucanej zmowy przetargowej. Po pierwsze, wypisywanie ofert pismem
odręcznym jest powszechnym zjawiskiem wśród wykonawców, Oferty zostały wypisane przy
tym przez różne osoby różnym charakterem pisma. Miejsce pozostawiane przez
zamawiającego na wypełnienie w ofercie wymaganych informacji de facto wymusiło na
oferentach wpisywanie danych odręcznie. Bezsporne jest natomiast, że oferta winna być
złożona na formularzu określonym przez zamawiającego. Stąd też nie uznał, że odręczne
wypełnienie ofert przez odwołującego i Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach nie
świadczy o jakimkolwiek uzgodnieniu pomiędzy nimi ich treści (istnieniu zmowy).
Dodatkowo, fakt podobieństwa okładki oferty odwołującego i Czyścioch BIS Sp. z o.o.
z siedzibą w Suwałkach również w żaden sposób nie może wykazywać istnienia zmowy.
Odwołujący nie godził się z przedstawianiem mu zarzutu z tego powodu, że korzysta z
produktów ogólnie dostępnych na rynku artykułów biurowych, w tym tych dostępnych także
wykonawcy Czyścioch BIS Sp. z o.o.
Dodatkowo wskazywał na okoliczność, że oferta MPO Sp. z o.o. złożona w
prowadzonym postępowaniu, również została wypełniona pismem odręcznym. To powoduje,
że formułowanie zarzutu w tej mierze względem odwołującego nie dość, że nie jest
uzasadnione (skoro oferta innego wykonawcy, któremu zamawiający nie stawia zarzutu
zmowy również została wypełniona pismem odręcznym), to wywołuje wątpliwości co do
równego traktowania wykonawców.
Dowód: oferta MPO sp. z o.o.
Odwołujący podnosił, że zamawiający nie rozwinął uzasadnienia zarzutu w postaci
tożsamego układu graficznego ofert odwołującego i Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w
Suwałkach, w związku z czym nie sposób się odnieść do sformułowanego w ten sposób
zarzutu. Wyjaśniał, że nazwa „firmy”, która została wpisana rzekomo tę samą czcionką
wynika z predefiniowanej wielkości czcionki ustawionej przez zamawiającego w wersji
elektronicznej formularza ofertowego. Zatem nie zgodził się z powyższym zarzutem.
Zaznaczał, że w formularzu ofertowym użyto czcionki Times New Roman, zatem
konsekwentne było użycie przez odwołującego tej samej czcionki przy oznaczaniu nazwy
wykonawcy. Fakt, że Czyścioch BIS Sp. z o.o. również wpisał firmę spółki tożsamą czcionką
nie może budzić, zatem zdziwienia. Zarazem nie może to jednak świadczyć o zawarciu
zmowy przetargowej przez obydwu wykonawców.
Za uprawnioną poczytał swoją konstatację, że oferty odwołującego i Czyścioch BIS
Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach nie wykazują podobieństw, mogących choćby sugerować
istnienie zmowy przetargowej.
Niezależnie od powyższego, odwołujący przywołał orzecznictwo KIO, w którym
prezentowany jest pogląd, że nawet graficzne podobieństwo nie świadczy o zawarciu zmowy
(tak np. KIO sygn. akt: KIO 2276/12 z dnia 30 października 2012 r.). W wyroku tym
wskazano, że podobieństwo ofert nie dowodzi działań niezgodnych z prawem i
niedopuszczalnych również ustawą Prawo zamówień publicznych, takich jak zawarcie
porozumienia pomiędzy wykonawcami, o której stanowi wskazany art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy o
ochronie konkurencji i konsumentów, jak również współpracy kwalifikowanej, jako zjawisko
nieuczciwej konkurencji na gruncie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, w tym art.
3 ust. 1 oraz art. 5 ust. 1 pkt 5 tej ustawy.
Ponadto, w wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 6 lipca 2010 r. sygn. akt
KIO/UZP 1244/10 stwierdzono, że: "(...) Ewentualne uchybienia (niezgodności z
wymaganiami siwz), co do kształtu przygotowanej oferty, sposobu oznaczenia lub
prezentacji załączników czy formy prezentacji całej treści oferty pozostaje bez znaczenia dla
oceny oferty w trakcie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Przygotowanie
oferty w formie nieodpowiadającej wymaganiom zamawiającego pozbawione jest sankcji w
postaci odrzucenia oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 p.z.p, który wyraźnie referuje do
treści oferty, a nie jej formy (...) - Zamawiający powinien był skupić się na treści, nie na
formie graficznej”.
b) Fakt nieuzupełnienia dokumentów przez Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w
Suwałkach.
Odwołujący powoływał się na okoliczność, iż są to niezależne od siebie podmioty.
Fakt, że inny podmiot składający ofertę w postępowaniu, oferujący niższą cenę nie składa
poprawnych dokumentów (w konsekwencji czego jego oferta podlega odrzuceniu) uznał
odwołujący za irrelewantny dla oceny swego postępowania w przetargu. Zaznaczał, że nie
ma jakichkolwiek okoliczności przemawiających za tym, że złożenie niewłaściwych wg
zamawiającego dokumentów przez Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach było w
jakikolwiek sposób skorelowane z faktem złożenia poprawnej oferty przez odwołującego.
W interesie każdego wykonawcy jest dołożenie należytej staranności w celu
umożliwienia poddania oferty ocenie przez zamawiającego. W tym kontekście ewentualne
zaniedbania po stronie Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach nie mogą
wywoływać negatywnych konsekwencji wobec odwołującego. Z tego powodu uznał
argument zamawiającego za nietrafiony i całkowicie bezpodstawny.
c) Rzekome występowanie tej samej spółki handlowej w ramach grupy kapitałowej
odwołującego i grupy kapitałowej Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach.
Odwołujący podkreślał, że zamawiający dokonał nieuprawnionego utożsamienia
dwóch różnych spółek handlowych. W ofercie odwołującego (Załącznik nr 6 do oferty)
wskazano, jako podmiot należący do tej samej grupy kapitałowej spółkę ZZO Sokółka Sp. z
o.o. Z kolei jak wynika z uzasadnienia odrzucenia ofert, spółka Czyścioch BIS Sp. z o.o. z
siedzibą w Suwałkach wskazała jako podmiot należący do grupy kapitałowej m.in. spółkę
ZZO Euro-Sokółka Sp. z o.o.
Odwołujący zwracał uwagę, że są to dwa odrębne podmioty prawa, posiadające
siedziby w odrębnych miejscowościach. Nie są w żaden sposób powiązane kapitałowo czy
osobowo. W związku z tym konstatację zamawiającego w zakresie istnienia jakoby tych
samych podmiotów w grupach kapitałowych uznał za nieuprawnioną. Takie uznanie poczytał
za wyniki pomyłki zamawiającego przy odczytywaniu treści oferty odwołującego i Czyścioch
BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach.
Dowód: odpis z KRS ZZO Sokółka Sp. z o.o.; odpis z KRS ZZO Euro-Sokółka Sp. z o.o.
Zaznaczał, że z tego powodu po stronie odwołującego nie było obowiązku składania
oświadczenia w trybie art. 24 ust. 2 pkt 5 Pzp w zw. z art. 24b Pzp. W konsekwencji,
powoływanie się przez zamawiającego na tę okoliczność, przyjął za nieporozumienie, które
prawdopodobnie wywołało u zamawiającego błędne przekonanie o zaistnieniu zmowy
przetargowej. Żaden bowiem z pozostałych argumentów nie wskazuje na jakiekolwiek
związki odwołującego ze spółką Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach.
d) Zbieżność treści pełnomocnictw udzielonych przez odwołującego oraz Czyścioch BIS
Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach do występowania w postępowaniu przetargowym oraz
okoliczność występowania przez pełnomocnika odwołującego w innym postępowaniu
przetargowym również w imieniu Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach.
Kolejną w ocenie zamawiającego okolicznością przemawiającą za istnieniem
rzekomej zmowy przetargowej była treść pełnomocnictwa w zakresie punktów 1-3
dołączonych do oferty odwołującego i oferty Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w
Suwałkach. Odwołujący podnosił, że pełnomocnictwo wystawione przez odwołującego panu
M………. B……….. S…………. w punktach 1-3 wskazuje na typowe, standardowe czynności
jakie mogą i winny być podejmowane przez pełnomocnika w trakcie trwania postępowania o
udzielenie zamówienia publicznego, tj.:
(pkt 1) - potwierdzanie za zgodność z oryginałem dokumentów;
(pkt 2) - podpisywanie ofert przetargowych;
(pkt 3) - podpisywanie wszelkich dokumentów składanych przez spółkę w trakcie
trwania postępowania przetargowego.
Odwołujący wyjaśniał, że udziały w spółce Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w
Suwałkach były do 31 sierpnia 2013 r. własnością odwołującego. W związku z tym pewne
typowe sformułowania mogą być wykorzystywane obecnie przez Czyścioch BIS Sp. z o.o. z
siedzibą w Suwałkach. Niezależnie od tego, wskazywał, że nawet bez uprzedniej więzi
kapitałowej rodzaj czynności, do których zostali umocowani pełnomocnicy przy składaniu
oferty MPK oraz Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach w żadnym stopniu nie
odbiega od typowej, wzorcowej treści pełnomocnictwa do złożenia oferty w toczącym się
postępowaniu. W szczególności treść pełnomocnictwa nie obejmuje szczegółowych
czynności, które mogą być podejmowane w postępowaniu i wykazuje się dużym poziomem
standardowości. To czyni wnioskowanie zamawiającego - nieuprawnionym. Dodatkowo
odwołujący zauważył, że obaj wykonawcy brali wcześniej udział w tych samych
postępowaniach przetargowych i mają dostęp do standardowych dokumentów załączanych
przez nich do ofert (przykładowe postępowanie prowadzone w wyniku ogłoszenia o
zamówieniu opublikowanego w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w dniu 19/01/2013 r.
nr 2013/S 014-019526 (usługi). Zamawiający pominął również różnice w treści obu
pełnomocnictw (pkt 4 pełnomocnictwa udzielonego przez odwołującego), jak i np. fakt ujęcia
w treści pełnomocnictwa Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach sposobu
reprezentacji osoby podpisującej dokument, w sytuacji, gdy pełnomocnictwo udzielone przez
odwołującego zostało podpisane na przystawionej pieczęci Prezesa Zarządu.
Pełnomocnictwa wypisane zostały także różną czcionką.
Odnosząc się z kolei do zarzutu dotyczącego składania oferty przez pana B………
S…………. w imieniu MPK (w kontekście złożenia w innym postępowaniu i w innym czasie
oferty przez tę samą osobę w imieniu Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach,
okoliczność ta w żaden sposób nie świadczy, a nawet nie ma zdolności wykazania tezy o
istnieniu zmowy przetargowej – jak przekonywał odwołujący, wyjaśniając dalej, że pan
M……… B……… S………. zawarł z Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach
umowę o dzieło z dnia 4 listopada 2013 r., której przedmiotem było przygotowywanie ofert w
imieniu Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach, jednak z wyłączeniem ustalania
ceny oferty. Na podstawie tej umowy ww. dokonywał czynności w związku z postępowaniem
przetargowym prowadzonym przez Urząd Miejski w Węgrowie. Jednocześnie w tym okresie
(25.11.13 - 28.11.13) pan M……… B………. S……… przebywał na urlopie u odwołującego.
Dowód: umowa o dzieło z dnia 4 listopada 2013 r. zawarta przez Czyścioch BIS Sp. z o.o. z
siedzibą w Suwałkach; wniosek urlopowy M………. B………….. S………………;
Zatem podejmowanie czynności przez p. M……….. B……….. S………… w innym
postępowaniu w imieniu Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach w ocenie
odwołującego w żaden sposób nie jest argumentem wspierającym tezę zamawiającego o
istnieniu rzekomej zmowy przetargowej.
e) Przedłożenie przez odwołującego gwarancji zapłaty wadium udzielonej przez
tożsamy podmiot.
Za kolejny absurdalny wręcz argument użyty przez zamawiającego przy uzasadnianiu
istnienia zmowy przetargowej, odwołujący uznał przywoływaną okoliczność uzyskania
zarówno przez odwołującego, jak i przez Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach
gwarancji przetargowej zapłaty wadium u tego samego podmiotu, tj. Towarzystwa
Ubezpieczeń Eurel Hermes S.A. z siedzibą w Warszawie.
Wskazywał, że ubezpieczyciel ten prowadzi działalność na terytorium całego kraju
poprzez stronę internetową, zatem zasięgiem działania obejmuje nieograniczony krąg
odbiorców. Podmiot ten cieszy się dużym zainteresowaniem ze strony przedsiębiorców
zajmujących się gospodarką odpadami. Z tego względu fakt, że zarówno odwołujący, jak i
Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach uzyskały gwarancję zapłaty wadium u
tożsamego podmiotu nie może świadczyć w jakikolwiek sposób o powstaniu zmowy
przetargowej. Jak wynika nawet z uzasadnienia zakwestionowanej czynności
Zamawiającego, gwarancje nie posiadają kolejnych numerów (10/019315/13 i
10/019318/13). Gwarant wystawił, zatem jeszcze dwie gwarancje pomiędzy wydaniem obu
wskazanych przez zamawiającego dokumentów.
Za absurdalny uznał odwołujący wniosek, jakoby uzyskanie gwarancji zapłaty wadium
u tego samego podmiotu było wynikiem zmowy z uwagi na miejsce siedziby odwołującego
(Ostrołęka) i Czyścioch BIS sp. z o.o. (Suwałki).
f) Brak strony nr 25 w ofercie odwołującego.
Argumentem przemawiającym w ocenie zamawiającego za istnieniem zmowy - był fakt braku
strony 25 w ofercie odwołującego (zaświadczenie z ZUS). W rzeczywistości fakt, że strony
były numerowane „automatem”, zaś w momencie kompletowania oferty zabrakło
zaświadczenia z ZUS, było zwykłym niedopatrzeniem ze strony odwołującego. Na wezwanie
zamawiającego m.in. brakujący dokument został uzupełniony. Doświadczenie życiowe
podpowiada, że nawet po ponumerowaniu kart w ofercie są one rozkładane, przeglądane, a
zatem nietrudno o pominięcie jakiejś kartki przed trwałym złączeniem oferty. W związku z
tym wniosek zamawiającego, jakoby niezałączenie w pierwotnie złożonej ofercie strony nr 25
było działaniem umyślnym, nie zostało w żaden sposób wykazane, a ponadto nie odpowiada
ono rzeczywistości.
Powyższe okoliczności zdaniem odwołującego dowodzą, że w sprawie nie zostało
nawet w jakikolwiek sposób uprawdopodobnione zawarcie zmowy przetargowej pomiędzy
odwołującym a Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach. W myśl art. 6 ust. 1 ustawy
o ochronie konkurencji i konsumentów zakazane są porozumienia, których celem lub
skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na
rynku właściwym, polegające w szczególności na: uzgadnianiu przez przedsiębiorców
przystępujących do przetargu lub przez tych przedsiębiorców i przedsiębiorcę będącego
organizatorem przetargu warunków składanych ofert, w szczególności zakresu prac lub
ceny. W myśl tego przepisu zakazane są porozumienia polegające na uzgadnianiu przez
przedsiębiorców warunków składanych ofert. Zgodnie z definicją zawartą w „Słowniczku”
ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów (art. 4 pkt 5 uokik) przez pojęcie
„porozumienia” należy rozumieć a) umowy zawierane między przedsiębiorcami, między
związkami przedsiębiorców oraz między przedsiębiorcami i ich związkami albo niektóre
postanowienia tych umów, b) uzgodnienia dokonane w jakiejkolwiek formie przez dwóch lub
więcej przedsiębiorców lub ich związki, c) uchwały lub inne akty związków przedsiębiorców
lub ich organów statutowych. Powyższe oznacza, że dla wykazania przedsiębiorcy
dopuszczenia się praktyki naruszającej konkurencie konieczne jest wykazanie przede
wszystkim 1) świadomego zawarcia porozumienia 2) antykonkurencyjnego celu bądź skutku
takiego porozumienia 3) uzasadnienia ekonomicznego dla rzekomego porozumienia 4)
objęcia porozumieniem warunków składanych ofert. Mając na względzie brzmienie
powyższej normy i rzeczywisty stan faktyczny, odwołujący stwierdził, że nie było podstaw do
uznania, że odwołujący zawarł z Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach
antykonkurencyjne porozumienie określone w art. 6 ust. 1 pkt 7 uokik.
Odwołujący podnosił, że w uzasadnieniu odrzucenia jego oferty zamawiający nie
podjął próby analizy powyższych przesłanek, które muszą być kumulatywnie spełnione dla
uznania danego działania za mające charakteru zmowy. Uzasadnienie to nie pozostawia
wątpliwości, że zamawiający w żaden sposób nie wykazał, że odwołujący i Czyścioch BIS
Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach zawarli świadome porozumienie, o antykonkurencyjnym
charakterze, bądź wywołujące w istocie taki skutek. Nie zostało również nawet
uprawdopodobnione, jakie miałoby być rzekome uzasadnienie ekonomiczne dla takiego
działania po stronie odwołującego i Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach, skoro
Spółki te nie należą do tej samej grupy kapitałowej i konkurują ze sobą na rynku, czego
najlepszym przykładem są różne ceny podane w ofertach.
Odwołujący zaznaczył, że dla uznania działania podmiotów za sprzeczne z regułami
konkurencji konieczne jest wykazanie, że ograniczyły one swobodę w stosunkach z osobami
trzecimi na podstawie wspólnego uzgodnienia. Przywołał stanowisko zajęte przez KIO w
wyroku z dnia 30 października 2012 r. (sygn. akt: KIO 2276/12), stosownie do którego
„Zdaniem Izby wskazane okoliczności mogą potwierdzać współpracę dwóch podmiotów na
etapie składania wniosków. Mogą też wskazywać na ich współpracę na etapie
przygotowywania treści merytorycznej ofert. Jednakże obiektywnie to nie dowodzi zmowy
przetargowej, o której stanowi art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie
konkurencji i konsumentów, czy też czynu nieuczciwej konkurencji, o którym stanowi art. 15
ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji”.
Zatem nawet w razie całkowicie bezpodstawnego przyjęcia istnienia jakiejkolwiek
współpracy pomiędzy odwołującym a Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach, nie
świadczy to jeszcze obiektywnie o istnieniu zmowy przetargowej i uzgadnianiu warunków
składanych ofert.
Niezależnie od powyższego odwołujący podnosił, że immanentną cechą
porozumienia z art. 6 ust. 1 pkt 7 uokik jest cel bądź skutek porozumienia w postaci
ograniczenia bądź wyeliminowania konkurencji czy zakłócenia jej w inny sposób. Oczywiste
jest przy tym, że cel i skutek nie muszą wystąpić łącznie. Niemniej jednak konieczne jest
wykazanie jednej z przesłanek dla możliwości stwierdzenia faktu zawarcia porozumienia
określonego w art. 6 ust. 1 pkt 7 uokik. Zgodził się z tezą zawartą z uzasadnieniu skarżonej
czynności, że dla udowodnienia antykonkurencyjnego charakteru koordynacji działań, nie
jest wystarczające samo stwierdzenie podobnych zachowań przedsiębiorców. Niezbędne
jest wykazanie, że zachowania te nie są adekwatne do istniejących warunków rynkowych.
Argumentację przedstawioną przez zamawiającego i brak dowodów na poparcie
formułowanych przezeń okoliczności poczytał za brak zasadności zarzutów zamawiającego.
Podkreślił, że poza koniecznością wykazania istnienia zamiaru zakłócenia
konkurencji przez strony zmowy przetargowej musi jednocześnie istnieć ekonomiczne
uzasadnienie dla zmowy. Kartele są bowiem tworzone z myślą o maksymalizacji zysków ich
uczestników. Przedsiębiorcy uczestniczący w zmowie przetargowej dbają jedynie o własny
zysk. Oznacza to, że dla formułowania tezy o zmowie przetargowej konieczne jest
stwierdzenie ekonomicznego uzasadnienia porozumienia. Jeżeli bowiem przedsiębiorca,
uczestniczący w zmowie, poprzez swoje zachowanie ma umożliwić wygranie przetargu przez
innego przedsiębiorcę, to brak uzyskania przezeń zamówienia musi być zrekompensowany
przez wygrywający podmiot. Okoliczność ta, jak każda inna w postępowaniu mająca
znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, winna podlegać dowodzeniu przez podmiot, który
wywodzi z niej skutki prawne. Bez ekonomicznej motywacji wszystkich rzekomo
umawiających się podmiotów nie sposób twierdzić o powstaniu kartelu przetargowego, skoro
brak jest dowodów, że korzyści osiągnęłyby inne również, poza podmiotem wygrywającym,
podmioty. Na gruncie stanu faktycznego, zatem stwierdził, że na zamawiającym ciążył
obowiązek wykazania, że owo rzekome porozumienie było ekonomicznie uzasadnione z
perspektywy odwołującego oraz Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach.
Okoliczność ta również nie została wykazana przez zamawiającego. Zamawiający poprzestał
na sformułowaniu ogólnikowych twierdzeń, nie dostrzegając jednocześnie, że immanentną
cechą deliktu utrudniania dostępu do rynku (w tym zmowy przetargowej) jest eliminowanie
pozostałych konkurentów. Obowiązkiem zamawiającego było wykazanie, że wykonawcy
umówili się co do sposobu postępowania w postępowaniu przetargowym w celu
wyeliminowania konkurencji bądź wykazanie, że taki skutek nastąpił - ta przesłanka nie
została wykazana przez zamawiającego.
W omawianym stanie faktycznym według odwołującego - nie ma podstaw do
postawienia tezy o czynie nieuczciwej konkurencji popełnionej przez odwołującego.
Odwołujący zaprzeczał, jakoby zawarł z Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach
jakiegokolwiek porozumienie - mające na celu uzyskanie wpływu na wynik postępowania czy
mające na celu eliminację konkurencji, tym bardziej nie uzgadniał z tym podmiotem treści
złożonej oferty, ani sposobu zachowania przed lub po otwarciu ofert.
Biorąc pod uwagę powyższe, zaprzeczył podstawom do przyjęcia tezy, że złożenie
oferty przez odwołującego stanowiło czyn nieuczciwej konkurencji sugerowany przez
zamawiającego. Stwierdził, że nie została wypełniona przesłanka tzw. zmowy przetargowej,
a niezależnie od tego zamawiający wbrew obowiązkowi dowodowemu nie wykazał, a nawet
nie uprawdopodobnił zawarcia porozumienia nakierowanego na utrudnianie dostępu do
rynku, nie mówiąc już o skutku, jaki według niego zaistniał (w postaci jednoczesnego
ograniczenia i utrudnienia udziału w postępowaniu innym wykonawcom). Samo złożenie
oferty przez odwołującego takiego skutku w prowadzonym postępowaniu nie odniosło.
Zauważył, że inni oferenci w prowadzonym postępowaniu złożyli oferty przekraczające ceną
budżet zaplanowany przez zamawiającego na realizację zamówienia. Oznacza to, że nawet
w razie bezpodstawnego założenia o istnieniu zmowy, nie sposób mówić o jakimkolwiek
antykonkurencyjnym jego skutku.
Powyższą argumentację odwołujący wsparł stanowiskiem zaprezentowanym przez
KIO w wyroku z dnia 15 maja 2012 r. (sygn. akt 858/12, 861/12), w myśl którego nawet
„uprawdopodobnienie zaistnienia okoliczności, które mogłyby ewentualnie potwierdzać
zasadność zarzutu zmowy przetargowej nie może stanowić podstawy do uwzględnienia
przez Izbę powyższego zarzutu - stosowne okoliczności muszą być dowiedzione w toku
postępowania. (...) W tej części podzielić należy stanowisko odwołującego, wielokrotnie już
przytaczane w niniejszej sprawie, co do tego, że przedstawiony przez niego materiał
analizować można co najwyżej w kategorii uprawdopodobnienia. Tymczasem w sprawie
zastosowanie znajduje art. 6 K.c. W ocenie Sądu brak jest dowodu na zawarcie
porozumienia wpływającego na ograniczenie konkurencji na rynku przez działanie sprzeczne
z prawem lub dobrymi obyczajami. (...). W przekonaniu Sądu Okręgowego również
powiązania kapitałowe, osobowe i organizacyjne pomiędzy uczestnikami postępowania o
udzielenia zamówienia publicznego, a nawet podobieństwo graficzne (…) graficzne części
dokumentów nie dowodzą istnienia pomiędzy nimi porozumienia ograniczającego
konkurencję.”
Zamawiający poza art. 6 uokik wskazał, jako dodatkową podstawę prawną
odrzucenia oferty art. 3 ust. 1 uznk. Zgodnie z tym przepisem czynem nieuczciwej
konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub
narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Zamawiający nie odniósł się do treści tej
normy - stwierdzając w sposób gołosłowny, że jest ona podstawą odrzucenia oferty
odwołującego. W tym stanie rzeczy, odwołujący zarzucał, że nie może zwalczać
argumentację zamawiającego, której brak. Niezależnie od tego, złożenie prawidłowej i
kompletnej oferty przez odwołującego w żaden sposób nie narusza prawa i dobrych
obyczajów, ani nie zagraża bądź narusza interesów innych przedsiębiorców.
Pojęcie dobrych obyczajów z oczywistych względów nie zostało zdefiniowane w
przepisach uznk. W literaturze przedmiotu wskazuje się, że dobre obyczaje są normami
postępowania, tak jak zresztą zasady współżycia społecznego, które obowiązują zarówno
osoby fizyczne, jak i inne podmioty prowadzące działalność gospodarczą (J. Szwaja, Ustawa
o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Komentarz, www.legalis.pl). Uznać należy, że na
gruncie art. 3 uznk przez dobre obyczaje należy rozumieć dobre obyczaje kupieckie, które są
akceptowane w obrocie gospodarczym. Odwołujący po raz kolejny przekonywał, że jego
oferta nie narusza dobrych obyczajów kupieckich, a w niniejszym postępowaniu nie doszło
do zawarcia jakiejkolwiek zmowy przetargowej, w konsekwencji czego nie wiadomo, na czym
miałaby polegać sprzeczność oferty odwołującego z prawem lub dobrymi obyczajami. Jeżeli
chodzi natomiast o drugą przesłankę, która winna zostać kumulatywnie spełniona ze
„sprzecznością z dobrymi obyczajami”, - jest nią zagrożenie bądź naruszenie interesu innego
przedsiębiorcy. Pamiętać jednak należy, że przedsiębiorcy nie są chronieni regulacją ustawy
o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji przed pogorszeniem interesów, czy też przed stratą,
jeżeli są one wynikiem „zgodnych z prawem i uczciwych działań innych osób, w
szczególności konkurujących z nim przedsiębiorców.” W tym wypadku również nie doszukał
się w złożeniu oferty przez odwołującego naruszenia czyjegokolwiek interesu. Zamawiający
nie wykazał, w jaki sposób złożenie dwóch nawet podobnych graficznie ofert mogło
ograniczyć lub utrudnić konkurencję w prowadzonym postępowaniu. Jak wynika z akt
postępowania złożone zostały w nim 4 oferty, co wskazuje, że nawet domniemana
współpraca dwóch podmiotów nie zamykała dostępu do rynku innym wykonawcom.
Zatem całokształt okoliczności faktycznych sprawy, powiązany z brakiem wykazania
przez zamawiającego formułowanych tez, uzasadniał twierdzenie o niezgodności z prawem
odrzucenia oferty odwołującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 3 Pzp. Niezależnie od
niewypełnienia przez odwołującego przesłanek uzasadniających zgodne z prawem
odrzucenie jego oferty, odwołujący wskazywał na wewnętrzną sprzeczność uzasadnienia
przez zamawiającego czynności odrzucenia danej oferty, uprawniające do sformułowania
zarzutu naruszenia przez zamawiającego art. 92 ust. 1 pkt 2 Pzp, w myśl którego
zamawiający niezwłocznie po wyborze najkorzystniejszej oferty winien zawiadomić
wykonawców, których oferty zostały odrzucone z podaniem uzasadnienia prawnego i
faktycznego tej czynności. Jak wskazała Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z dnia 22
listopada 2011 r. (sygn. akt: KIO 2428/11) „Podanie przez Zamawiającego jedynie podstawy
prawnej oraz ogólne sformułowanie zarzucanych niezgodności przez odwołanie się do
postanowień specyfikacji istotnych warunków zamówienia może być, uznane za podanie co
najwyżej podstawy prawnej odrzucenia. Wykonawca ma pełne prawo aby posiadać pełną
wiedzę jakimi przesłankami kierował się Zamawiający odrzucając jego ofertę. 2.
Zamawiający zobowiązany jest prowadzić postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego z należytą starannością, a w razie stwierdzenia w ofercie uchybień, jest
zobowiązany przede wszystkim do wyjaśnienia przyczyn tej niezgodności i zbadania
możliwości dokonania jej poprawy. Ponadto, odrzucenia oferty, zamawiający winien dokonać
jedynie w sytuacji, gdy w sposób nie budzący wątpliwości ustalił, że wada ma charakter
merytoryczny i jest niemożliwa do usunięcia.”
Oczywistym skutkiem podania uzasadnienia prawnego i faktycznego jest
umożliwienie wykonawcom kwestionującym czynność w postaci odrzucenia oferty -
weryfikacji jej zasadności i stworzenie możności skorzystania ze środków ochrony prawnej
przewidzianej w przepisach Pzp. Jest to w pełni kompatybilne z wyrażoną w art. 7 Pzp
zasadą równego traktowania wykonawców i koniecznością prowadzenia postępowania w
sposób zapewniający poszanowanie konkurencji. W związku z tym, to na zamawiającym
spoczywał obowiązek wyczerpującego wyjaśnienia spełnienia przez ofertę przesłanek, które
legitymizują czynność w postaci odrzucenia oferty, jako zgodną z prawem i nienaruszającą
zasady równego traktowania uczestników obrotu. Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z dnia
27 marca 2013 r. (sygn. KIO/UZP 586/13, 588/13) wskazała, że „Zamawiający winien podać
w informacji o odrzuceniu oferty, wszystkie podstawy, a zwłaszcza wszystkie okoliczności
faktyczne, w związku z którymi odrzucenie oferty nastąpiło. Wykonawca może swoim
odwołaniem objąć i zakwestionować tylko wskazane przez zamawiającego powody
odrzucenia jego oferty. Wykonawcy nie mogą i nie powinni domyślać się innych podstaw
faktycznych czynności zamawiającego, niż zostały im w pisemnej informacji o wyborze
zakomunikowane, a w szczególności dowiadywać się powyższego dopiero na rozprawie
przed Izbą.” Zamawiający przez lakoniczne i enigmatyczne uzasadnienie podjętej wobec
wykonawcy czynności pozbawia go możliwości obiektywnej oceny jej poprawności i
ewentualnego rzeczowego zakwestionowania argumentów, które legły u jej podstaw,
uchybiając tym samym fundamentalnym regułom rządzącym postępowaniem o udzielenie
zamówienia publicznego.” Z kolei w wyroku z dnia 29 stycznia 2013 r, (sygn. akt: KIO
120/13) Krajowa Izba Odwoławcza słusznie uznała, że „zamawiający jest zobowiązany w
toku badania ofert ustalić, że powołana przez niego przesłanka odrzucenia oferty nastąpiła, a
następnie poinformować o ustaleniach i podjętych czynnościach oraz ich konsekwencjach
wykonawców podając - stosownie do normy wyrażonej w art. 92 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp - nie
tylko uzasadnienie prawne (prawidłową podstawę prawną swojej czynności), ale także pełne
uzasadnienie faktyczne”, Dodatkowo KIO wskazała w powyższym wyroku, że „zasadnym jest
podkreślenie, iż przyczyny podane w informacji o odrzuceniu oferty wykonawcy - warunkują
zakres składanych środków ochrony prawnej i ich uzasadnienie. Treść zawiadomienia, z
uwagi na zawity charakter terminów wnoszenia środków ochrony prawnej ma bezpośrednie
znaczenie dla umożliwienia wykonawcom realizacji swoich praw w postępowaniu (tak też
podają wyroki: KIO z dnia 23 marca 2011 r., sygn. akt KIO 522/11; z dnia 24 czerwca 2010r.,
sygn. akt KIO 1066/10). „Z tego względu brak precyzyjnego wskazania, z czego wynika
nieuwzględnienie złożonych wyjaśnień, prowadzi do wniosku, iż zamawiający w istocie nie
poinformował odwołującego o przyczynie odrzucenia jego oferty. Na zamawiającym ciąży
obowiązek przedstawienia uzasadnienia faktycznego swoich decyzji w taki sposób, aby
wykonawca miał pełną wiedzę na temat przyczyn podjętych czynności, które rzutują na
uprawnienia wykonawcy, wynikające z faktu złożenia oferty. Wykonawca nie ma obowiązku
domyślać się, jakie to ustalenia legły u podstaw wnioskowania, że wyjaśnienia były
niewystarczające dla wykazania, że cena złożonej oferty jest realistyczna. Nie stanowi
wypełnienia dyspozycji normy art. 92 ust. 1 pkt 2 Pzp podawanie przez zamawiającego
dopiero na rozprawie uzasadnienia faktycznego podjętych wobec oferty odwołującego
decyzji” (tak też wyrok KIO z dnia 11 sierpnia 2011 r., sygn. akt KIO 1620/11 oraz sygn. akt
KIO 1625/11).
W ocenie odwołującego uzasadnienie sporządzone przez zamawiającego nie
odpowiada wymaganiom sformułowanym przez KIO w powyższych wyrokach. Po pierwsze
zauważył, że zamawiający w żaden sposób nie wykazał okoliczności uzasadniających
odrzucenie jego oferty. Zamawiający powołał się jedynie na treść art. 6 ust, 1 pkt 7 uokik i
art. 3 uznk, jednak w żaden sposób nie wykazał spełnienia przesłanek określonych w tym
przepisie. Brak wykazania okoliczności uzasadniających odrzucenie oferty odwołującego
poczytał za działanie, że powołane w uzasadnieniu odrzucenia oferty powody są jedynie
próbą, aczkolwiek nieudaną, poszukiwania przyczyn wyeliminowania odwołującego z
prowadzonego postępowania. Powyższe, zdaniem odwołującego doprowadziło do
naruszenia przez zamawiającego art. 7 ust. 1 Pzp. W myśl art. 7 ust. 1 Pzp zamawiający
przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób
zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców.
Zasada równego traktowania wykonawców oznacza jednakowe traktowanie wykonawców na
każdym etapie postępowania bez stosowania przywilejów i środków dyskryminujących
wykonawców ze względu na ich właściwości. Jej przestrzeganie polega na stosowaniu jednej
miary do wszystkich wykonawców znajdujących się w tej samej lub podobnej sytuacji.
W świetle okoliczności sprawy, odrzucenie swojej oferty odwołujący uznał za
pozbawione podstawy faktycznej, a w związku z tym podstawy prawnej, co w konsekwencji
doprowadziło do naruszenia zasady równego traktowania wykonawców oraz zasady
poszanowania uczciwej konkurencji. Zaniechanie uznania przez zamawiającego oferty
odwołującego za najkorzystniejszą odwołujący przyjął, za naruszenie art. 91 ust. 1 Pzp oraz
art. 7 ust. 1 Pzp, albowiem uniemożliwiło to uzyskanie przez odwołującego zamówienia
mimo spełnienia wszystkich warunków postępowania i zaoferowania najkorzystniejszej
oferty.
Na wezwanie zamawiającego z dnia 21 lutego 2014 r. do postępowania
odwoławczego nie zgłosił przystąpienia w terminie ustawowym określonym w art. 185 ust. 2
ustawy Pzp żaden wykonawca.
Zamawiający nie uwzględnił odwołania, w odpowiedzi z dnia 24 lutego 2014 r.
podtrzymał stanowisko prezentowane w powiadomieniu o odrzuceniu oferty odwołującego.
Zamawiający podał, co następuje (…).
„Odpowiadając na odwołanie wniesione przez MPK Spółka z o. o., ul. Kołobrzeska 5,
07-401 Ostrołęka, Zamawiający wnosi:
1) o odrzucenie odwołania na podstawie art. 189 ust. 2 pkt. 7 w związku z art.
180 ust. 5 Pzp lub jego oddalenie jako oczywiście bezzasadnego.
2) o zasądzenie kosztów postępowania oraz dodatkowo wyjaśnia:
1. Odwołanie MPK Sp. z o. o. wpłynęło do Zamawiającego w dniu 18.02.2014 r.
o godz. 10:16 pocztą elektroniczną. Termin do złożenia odwołania upływał 17.02.2014 r. do
godz. 24:00.
Zgodnie z art. 180 ust. 5 Pzp odwołujący przesyła kopię odwołania Zamawiającemu
przed upływem terminu do wniesienia odwołania w taki sposób, aby mógł się on zapoznać z
jego treścią przed upływem tego terminu. Zasadne jest więc odrzucenie odwołania z powodu
naruszenia art. 180 ust. 5 w związku z art. 189 ust. 2 pkt. 7 Pzp.
2. Zamawiający jako podstawę prawną w zawiadomieniu o odrzuceniu ofert
podał art. 89 ust. 1 pkt 3 Pzp, art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 16.02.2007 r. o ochronie
konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50 poz.331 z późn. zm.), pomyłkowo na
skutek błędu komputerowego wskazano także art. 6 ust. 1 pkt. 7 ustawy z dnia 16.04.2003 r.
o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2003 r. Nr 153 poz. 1503) winno być art. 3
ww. ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. W uzasadnieniu zawiadomienia o
odrzuceniu ofert zamawiający prawidłowo wskazuje art. 3 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji (strona 4 i 7 uzasadnienia).
3. Zamawiający w żaden sposób nie naruszył art. 92 ust. 1 pkt 2 Pzp, gdyż nie
dokonał na tym etapie postępowania wyboru najkorzystniejszej oferty.
4. Zamawiający nie naruszył art. 91 ust. 1 Pzp, gdyż na tym etapie postępowania
nie dokonał wyboru najkorzystniejszej oferty.
5. Zamawiający nie naruszył art. 7 ust 1 Pzp, gdyż Zamawiający stoi na
stanowisku, że właśnie odrzucenie oferty Odwołującego z powodów wskazanych w
zawiadomieniu o odrzuceniu oferty stanowi realizację art. 7 ust. 1 Pzp.
6. Uzasadnienie Odwołania zdaniem Zamawiającego stanowi w istocie tylko
polemikę z uzasadnieniem zawiadomienia o odrzuceniu ofert i tam przedstawionymi
dowodami. Stan faktyczny nie zmienił się przez argumenty przedstawione w
uzasadnieniu odwołania.
Argumenty, że art. 6 K.c. w związku z art. 14 Pzp obligują Zamawiającego do
udowodnienia określonych okoliczności czego rzekomo Zamawiający nie dokonał, nie
zasługują zdaniem Zamawiającego na uwzględnienie. Zamawiający w uzasadnieniu
zawiadomienia o odrzuceniu ofert wskazał okoliczności i fakty a także dokumenty je
potwierdzające. Stanowisko swoje Zamawiający oparł na orzecznictwie KIO i Sądów
Powszechnych wskazując je w uzasadnieniu zawiadomienia o odrzuceniu ofert i w całości
je podtrzymuje. Rolą Zamawiającego jest zebranie faktów występujących w danym
postępowaniu i ich ocena w aspekcie przepisów Pzp, a w tym konkretnym przypadku także
ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów i ustawy o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji.
7. Zamawiający w żaden sposób nie negował że oferty firm Czyścioch bis i MPK
są pisane ręcznie, ale fakt, że obydwie oferty są identyczne poprzez pismo, układ graficzny,
grzbiety oprawy itp.
Oferty te są dowodem w sprawie i podlegają ocenie KIO. Identyczność ofert to tylko
jeden z zarzutów.
8. Argumenty Odwołującego co do treści udzielonych i załączonych
pełnomocnictw są tylko polemiką. Nie zmieniają faktów. Fakt, że udziały w spółce Czyścioch
Bis były do 31.08.2013 r. własnością Odwołującego może tylko potwierdzać zarzut z art. 89
ust. 1 pkt 3 Pzp, oraz ustaw o ochronie konkurencji i konsumentów i o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji.
9. Zamawiający w całości podtrzymuje swoje zarzuty co do podpisywania
ofert firm Czyścioch bis i MPK przez tą samą osobę P. M………. B………. S……….,
argumenty podnoszone w odwołaniu, że P. M……… B………. S……. tylko przygotowywał
oferty bez ustalania ceny są typową próbą wyjścia z sytuacji. Z akt postępowania wynika, że
ofertę MPK podpisał P. M…….. B…….. S…….. z podaną ceną a ofertę firmy
Czyścioch Bis w postępowaniu prowadzonym przez Miasto Węgrów także podpisał P.
M………. B……… S………. włącznie z ceną. Z uwagi, że ww. firmy zajmując się tym samym
przedmiotem działalności w założeniu winny konkurować ze sobą, to składanie ofert przez tą
samą osobę która w jednej firmie jest na urlopie, a w drugiej na umowie o dzieło i wykonuje
czynności nie da się logicznie wytłumaczyć.
10. Zamawiający w całości podtrzymuje swoje zarzuty zawarte w
uzasadnieniu zawiadomienia o odrzuceniu ofert w zakresie udzielenia firmom Czyścioch Bis i
MPK gwarancji przez Towarzystwo Ubezpieczeń Euler Hermes S.A.
11. Bezspornym pozostaje fakt, że w wyniku działań firm Czyścioch Bis i MPK
Miasto Sokołów Podlaski jako Zamawiający zamówienia pn. odbieranie i
zagospodarowanie odpadów komunalnych z terenu miasta Sokołów Podlaski z
nieruchomości na których zamieszkują mieszkańcy może stracić 226.109,52 zł, co jest dla
Miasta sumą niebagatelną.”
Izba nie stwierdziła podstaw do odrzucenia odwołania w oparciu o art. 189 ust. 2. W
szczególności Izba nie uwzględniła wniosku zamawiającego o odrzucenie odwołania w
oparciu o art. 189 ust. 2 pkt 7 ustawy Pzp, ze względu na przekazanie jego kopii
zamawiającego po upływie terminu na złożenie odwołania. Odwołujący przedstawił dowody,
że w dniu 17 lutego 2014 r. kilkakrotnie próbował bezskutecznie wysłać kopię odwołania na
wskazany numer telefaksu, używając do tego celu urządzeń o różnych numerach
nadawczych. W tych okolicznościach przesłał kopię odwołania dwukrotnie drogą
elektroniczną w dniu 17 lutego 2014 r., z dwóch różnych adresów e-mail, a zamawiający
potwierdził, że korespondencję tą odebrał w dniu 18 lutego 2014 r.
W ocenie Izby, odwołujący nie miał żadnego interesu, aby wstrzymywać przesłanie
kopii odwołania do zamawiającego, skoro kopią taką niewątpliwie dysponował w dniu 17
lutego 2014 r. – w dacie złożenia odwołania do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej -
narażając się na odrzucenie odwołania i poniesienie kosztów.
Zaistniałe okoliczności uprawdopodabniają twierdzenia odwołującego, poświadczone
raportami z transmisji faksu, że po stronie urządzeń zamawiającego nastąpiły w dniu 17
lutego 2014 r. przeszkody techniczne w odbiorze korespondencji od odwołującego.
Dopuszczalne było przesłanie kopii odwołania drogą elektroniczną. Serwer pocztowy
zamawiającego działał prawidłowo i otrzymywał przesłane wiadomości. W orzecznictwie
Sądy Najwyższego jako moment złożenia oświadczenia elektronicznego uznaje się chwilę
przyjęcia wiadomości przez serwer odbiorcy i zarejestrowania na nim odpowiednich danych
(postanowienie SN z dnia 10 grudnia 2003 r. V CZ 127/03, OSNC 2005, nr 1, poz. 12).
Natomiast obowiązek zapewnienia drożności urządzenia, które służy do obsługi
elektronicznego kanału komunikacji, właściwej konfiguracji skrzynki pocztowej, jej
regularnego opróżniania obciąża odbiorcę, a nie nadawcę wiadomości. W doktrynie prawa
cywilnego akcentuje się bowiem, że w normalnym toku czynności mieści się konieczność
prawidłowego funkcjonowania urządzenia adresata, które wskazał on nadawcy, jako
możliwy do wykorzystania środek komunikacji (Kodeks cywilny, Komentarz, red. Gniewek,
Wydawnictwo CH. BECK wyd. 4, Warszawa 2011, s. 154). Wystarczyło więc, że
korespondencja e-mail dotarła do serwera odbiorcy, który mógł zapoznać się z jej treścią.
Jeżeli zamawiający nie był w stanie odebrać tej korespondencji np. z przyczyny ograniczonej
pojemności własnej skrzynki odbiorczej w danym czasie – nie powoduje to nieskuteczności
doręczenia kopii odwołania.
Izba dopuściła i przeprowadziła dowody: z ogłoszenia o zamówieniu, specyfikacji
istotnych warunków zamówienia (SIWZ), protokołu postępowania, oferty odwołującego i
wykonawcy Czyścioch BIS Sp. z o.o., korespondencji zamawiającego z odwołującym oraz
wykonawcą Czyścioch BIS.
Nadto Izba rozważyła stanowiska stron i dowody, przedstawione w złożonych
pismach oraz do protokołu rozprawy.
Rozpatrując sprawę w granicach zgłaszanych zarzutów, jak stanowi art. 192 ust. 7
ustawy Pzp Izba ustaliła, co następuje.
Przedmiot zamówienia dotyczy „odbierania i zagospodarowanie odpadów komunalnych z
terenu miasta Sokołów Podlaski z nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy.”
Oferty złożyło 4 wykonawców:
1. MPO Sp. z o.o. z siedzibą w Białymstoku - cena netto: 1 633 333,32 zł.
2. Odwołujący MPK Sp. z o.o. z siedzibą w Ostrołęce - cena netto: 1 271 118,33 zł.
3. Czyścioch BIS Sp. z o.o. z siedzibą w Suwałkach - cena netto: 1 061 757,67 zł.
4. Przedsiębiorstwo Usług Inżynieryjno Komunalnych Sp. z o. o. z siedzibą w Sokołowie
Podlaskim - cena netto: 1 460 000,00 zł.
Zamawiający podał, że na realizację zamówienia zamierza przeznaczyć kwotę 1 200 000,00
zł brutto.
Termin składania ofert wyznaczono do dnia 13 grudnia 2014 r.
Jedyne kryterium oceny ofert stanowiła cena.
Pismem z 7 lutego 2014 r. zamawiający Miasto Sokołów Podlaski, reprezentowane przez
Burmistrza w przetargu nieograniczonym na odbieranie i zagospodarowanie odpadów
komunalnych z terenu miasta Sokołów Podlaski z nieruchomości, na których zamieszkują
mieszkańcy, powiadomił, że w wyniku badania ofert złożonych w niniejszym postępowaniu:
„1. na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku Prawo
zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 roku, poz. 907 z późn. zm.), art. 6 ust 1 pkt 7 ustawy z
dnia 16 kwietnia 1993r o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2003 r., Nr 153 poz.
1503) i art. 6 ust 1 pkt 7 ustawy z dnia 16 lutego 2007r. o ochronie konkurencji i
konsumentów (Dz. U. Nr 50 poz. 331 z późn. zm.) - odrzuca ofertę Czyścioch bis Sp. z o. o.
2. na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku Prawo
zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 roku, poz. 907 z późn. zm.). art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy z
dnia 16 kwietnia 1993r o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2003 r., Nr 153 poz.
1503) i art. 6 ust 1 pkt 7 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i
konsumentów (Dz. U. Nr 50 poz. 331 z późn. zm.) - odrzuca ofertę MPK Sp. z o. o.
Miasto Sokołów Podlaski ogłosiło przetarg nieograniczony na odbieranie i zagospodarowanie
odpadów komunalnych z terenu miasta Sokołów Podlaski z nieruchomości, na których
zamieszkują mieszkańcy. W dniu 13.12.2013 roku nastąpiło otwarcie złożonych ofert.
I. w toku badania ofert wykonawcy Czyścioch bis Sp. z o. o. i MPK Sp. z o. o. stwierdzono:
1. w zakresie oferty firmy Czyścioch bis Sp. z o. o.
1) złożona oferta jest napisana odręcznym pismem identycznie jak oferta firmy MPK, posiada
identyczną okładkę i niebieski grzbiet (listwa wsuwana) oraz identyczny układ graficzny.
Nazwa firmy na ofertach jest napisana komputerowo identycznym drukiem (czcionką i
wielkością liter).
W ofercie brak aktualnego zaświadczenia właściwego naczelnika urzędu skarbowego
potwierdzającego, że Wykonawca nie zalega z opłacaniem podatków lub zaświadczenia, że
uzyskał przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych
płatności, lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawione nie
wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania ofert - zwane dalej
zaświadczeniem z Urzędu Skarbowego oraz aktualnego zaświadczenia z właściwego
oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia
Społecznego potwierdzającego, że Wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na
ubezpieczenia zdrowotne i społeczne, lub potwierdzenia, że uzyskał przewidziane prawem
zwolnienie, odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości
wykonania decyzji właściwego organu - wystawione nie wcześniej niż 3 miesiące przed
upływem terminu składania ofert - zwane dalej zaświadczeniem z ZUS. Na wezwanie
Zamawiającego zgodnie z art. 26 ust. 3 ustawy Pzp w piśmie z dnia 17.12.2013 roku firma
Czyścioch bis złożyła nieaktualne zaświadczenie z ZUS i Urzędu Skarbowego. Na zapytanie
Zamawiającego dlaczego złożone zostały nieaktualne zaświadczenia, firma Czyścioch
odpowiedziała „Wykonawca przedstawił Zamawiającemu zaświadczenie właściwego
naczelnika Urzędu Skarbowego potwierdzające, że Wykonawca nie zalega z opłacaniem
podatków oraz zaświadczenie właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
potwierdzającego, że Wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie
zdrowotne i społeczne, wystawione przed upływem terminu składania ofert". Na wezwanie
zamawiającego Urząd Skarbowy w Suwałkach przy piśmie z dnia 24.01.2014 roku (znak:
RP/072-6/14) poinformował, że firma Czyścioch bis występowała w okresie od 13.09.2013 r.
do 13.12.2013 r. o aktualne zaświadczenie i takowe posiadała. Zamawiający w trybie
przepisów o dostępie do informacji publicznej zwrócił się też do Urzędu Miejskiego w
Węgrowie, w którym także prowadzono postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego
na odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych, w którym też oferty złożyły firmy
Czyścioch bis i MPK o informację czy firma Czyścioch bis złożyła aktualne zaświadczenie z
ZUS i Urzędu Skarbowego. Zamawiający otrzymał z Urzędu Miejskiego w Węgrowie
kserokopie zaświadczeń ww. pism z aktualnymi datami tj. 15.11.2013 r. dokumenty takie
mogły być więc złożone w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego.
2) w załączniku Nr 6 do oferty, którym to jest oświadczenie o przynależności do tej
samej grupy kapitałowej, w skład której wchodzą: Czyścioch bis i ZZO Euro - Sokółka. Oferta
Oferenta MPK także zawiera załącznik Nr 6 do oferty, którym to jest oświadczenie o
przynależności do tej samej grupy kapitałowej w skład, której także (…) ZZO Euro - Sokółka.
Obydwaj oferenci nie wypowiedzieli się w związku z powyższym, że przytoczony fakt
powiązania kapitałowego nie narusza zasad (…) konkurencji zgodnie z art. 24 ust 2 pkt 5 w
związku z art. 24b ust. 1 ustawy Pzp.
3) treść pełnomocnictw w ofercie Czyścioch bis i ofercie MPK jest identyczna w zakresie
pkt 1 - 3 udzielonych pełnomocnictw.
4) gwarancja przetargowa zapłaty wadium firmy Czyścioch bis jest udzielona przez
Towarzystwo Ubezpieczeń Euler Hermes S. A. w Warszawie z datą wydania 11.12.2013 r.,
Nr 10/019318/2013) a gwarancja przetargowa zapłaty wadium firmy MPK także jest
udzielona przez Towarzystwo Ubezpieczeń Euler Hermes S. A. w Warszawie z datą wydania
11.12.2013 r., Nr 10/019315/2013).
2. w zakresie badania oferty firmy MPK Sp. z o. o.:
1) uwagi identyczne jak do oferty firmy Czyścioch bis oraz dodatkowo:
a) w ofercie brak jest strony Nr 25, gdzie winno znajdować się jak wynika to z układu
obydwu ofert zaświadczenie z ZUS, strony na ofercie są numerowane mechanicznie
(automatem), który to sam przekłada poszczególne cyfry w celu numeracji stron, świadczy to
że strona została celowo wyjęta aby nie dołączyć zaświadczenia z ZUS.
b) oferta została podpisana przez dyrektora ds. strategii i rozwoju M………. B………
S……….. na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez Prezesa zarządu firmy MPK Sp.
z o. o. J……… S……….. . Z informacji uzyskanych przez zamawiającego w Urzędzie
Miejskim w Węgrowie w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej, który także
prowadził postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na odbiór i zagospodarowanie
odpadów komunalnych, ofertę firmy Czyścioch bis podpisał dyrektor, ds. strategii i rozwoju
M……… B……… S……… na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez członka
zarządu firmy Czyścioch bis U…….. B……. T……….., wynika z powyższego, że oferty firm
Czyścioch bis Sp. z o. o. i MPK. Sp. o. o. podpisuje ta sama osoba w tym samym okresie.
II. Podstawową zasadą udzielania zamówień publicznych zgodnie z art. 7 ust 1 ustawy Pzp
jest prowadzenie postępowania i jego przygotowanie w sposób zapewniający równe
traktowanie wykonawców oraz zachowanie uczciwej konkurencji, zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt
3 ustawy Pzp. Zamawiający obowiązany jest odrzucić ofertę jeżeli jej treść stanowi czyn
nieuczciwej konkurencji. Ustawa Pzp nie definiuje pojęcia nieuczciwej konkurencji. Art. 3
ustawy z 16 kwietnia 1993 o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2003 r. Nr 153
poz. 1503 z późn. zm.) stanowi m.in., że czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie
sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego
przedsiębiorcy lub klienta. Ze stanu faktycznego zaistniałego w postępowaniu wynika, że
firmy Czyścioch bis i MPK umówiły się co do sposobu postępowania w zamówieniu
prowadzonym przez zamawiającego. Konkretyzacja tych działań stanowi podstawę do
przyjęcia, że w postępowaniu nastąpiła tzw. „zmowa przetargowa" w rozumieniu art. 6 ust. 1
pkt 7 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U Nr 50
poz. 331.), zgodnie z którym zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest
wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku
właściwym, polegającym m.in. na uzgodnieniu przez przedsiębiorców przystępujących do
przetargu warunków składanych ofert. Vide: Wyrok KIO z dnia 31.05.2010r.
(KIO/UZP867/10), stanowiącego, że przykładem „zmowy przetargowej" może być celowe
działanie wykonawcy polegające na zaniechaniu uzupełnienia niezłożonych wraz z ofertą
dokumentów tak, aby doprowadzić do wyboru oferty wykonawcy proponującemu wyższą
cenę i pozostającym z wykonawcą w zmowie. Celem zmowy jest wykonanie zamówienia
przez konkretnego wykonawcę - podobnie wyrok KIO z dnia 14.09.2010 roku
(KIO/UZP/1874/10), wyrok KIO z dnia 20.06.2013 r. (KIO/UZP/1353/13).
Art. 7, 15, 17, 24 i 89 ustawy Pzp wprowadza obowiązek zachowania przez uczestników
postępowania zasady uczciwej konkurencji. Przy ujawnieniu przez zamawiającego naruszeń
zasad nieuczciwej konkurencji przez oferentów obowiązany jest on wyeliminować takich
oferentów z postępowania.
Obowiązujące przepisy ustawy Pzp nie stanowią o konieczności udowodnienia okoliczności
naruszenia zasad nieuczciwej konkurencji. Przepisy ustawy wprowadzają zasadę, że już w
przypadku stwierdzenia pewnych zdarzeń, sytuacji faktycznych zamawiający winien odrzucić
ofertę lub wykluczyć oferenta z postępowania. Vide wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z
dnia 18.08.2011 r. (Sygn. Akt XXIIIGa380/11). Jak już wykazano wyżej w zaistniałym stanie
faktycznym zachodzą przesłanki do odrzucenia ofert firm Czyścioch bis Sp. z o. o. i MPK Sp.
z o. o. zgodnie z art. 89 ust 1 pkt 3 ustawy Pzp w związku z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia
16.04.1993 o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2003 roku Nr 153 poz. 1503 z
późn. zm.) i art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 16.02.2007 roku o ochronie konkurencji i
konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331).
1) obie oferty zostały napisane odręcznie, identycznym pismem z identycznym
niebieskim grzbietem, z identycznym układem stron, z identycznym drukiem komputerowym
nazwy firmy (czcionką i wielkością liter);
2) załączone do ofert gwarancje przetargowe zapłaty wadium zostały udzielone przez tą
samą firmę tj. Towarzystwo Ubezpieczeń Euler Hermes S. A. w Warszawie z identyczną datą
wydania tj. 11.12.2013 o Nr 10/019315/13 i Nr 10/019318/13, z uwagi, że firma Czyścioch
bis ma siedzibę w Suwałkach a firma MPK w Ostrołęce nieprawdopodobnym jest taki zbieg
okoliczności;
3) obydwie firmy tj. Czyścioch bis i MPK należą do grup kapitałowych zgodnie ze
złożonymi oświadczeniami, łączy te podmioty firma ZZO Euro - Sokółka której są
udziałowcami.
Obydwie firmy nie złożyły oświadczenia, że powyższy fakt nie ma znaczenia i wpływu na
treść złożonych ofert, co narusza art. 24 ust. 2 pkt 5 w związku z art. 24b ustawy Pzp;
4) treść złożonych pełnomocnictw w obydwu ofertach jest identyczna w zakresie
punktów 1 - 3.
5) ofertę MPK podpisał dyrektor ds. strategii i rozwoju M…….. B………. S…….. na
podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez prezesa zarządu MPK Pana J…….. S………..
Z informacji uzyskanych w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej z Urzędu
Miejskiego w Węgrowie, który także prowadził w tym okresie postępowanie na odbiór i
zagospodarowanie odpadów komunalnych wynika, że ofertę firmy Czyścioch bis podpisał
także dyrektor ds. strategii i rozwoju M…….. B…….. S………. na podstawie
pełnomocnictwa udzielonego przez członka zarządu Czyścioch bis Panią U……… B………
T………. w tym samym okresie. Wynika z powyższego bezspornie, że w imieniu firm
Czyścioch bis i MPK występuje ta sama osoba, która podpisuje oferty tj. M……… B…….
S………… na podstawie różnych pełnomocnictw udzielonych przez ww. firmy.
Firma Czyścioch bis nie dołączyła do oferty zaświadczeń z Urzędu Skarbowego i ZUS.
Na wezwanie zamawiającego przesłała nieaktualne zaświadczenia. Na pytanie
zamawiającego dlaczego przesłane zaświadczenia są nieaktualne udzieliła odpowiedzi że
„Wykonawca przedstawił Zamawiającemu zaświadczenie właściwego naczelnika Urzędu
Skarbowego potwierdzające, że Wykonawca nie zalega z opłacaniem podatków oraz
zaświadczenie właściwego Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych potwierdzającego,
że Wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne,
wystawione przed upływem terminu składania ofert."
Natomiast z zaświadczenia z Urzędu Skarbowego w Suwałkach otrzymanego przy piśmie z
dnia 24.01.2014 roku (znak: RP/072-6/14) wynika, że firma ta otrzymała z Urzędu
Skarbowego aktualne zaświadczenia w dacie składania ofert.
Z informacji uzyskanych przez Zamawiającego w trybie ustawy o dostępie do informacji
publicznej z Urzędu Miejskiego w Węgrowie, który także prowadził w tym okresie
postępowanie na odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych, firma Czyścioch bis
złożyła aktualne zaświadczenie z ZUS i Urzędu Skarbowego opatrzonego datą
15.11.2013r., a więc aktualnego jak w dacie prowadzenia postępowania przez
Zamawiającego.
Powyższe doprowadziło do sytuacji gdzie Zamawiający zmuszony jest wykluczyć oferenta i
odrzucić ofertę firmy Czyścioch bis z uwagi na przepis art. 24 ust 2 pkt 4 w związku z art. 24
ust. 4 ustawy Pzp z kwotą oferty 1.061.759,67 zł netto a zmuszony by był wybrać kolejną
ofertę z najniższą ceną tj. ofertę firmy MPK z kwotą 1.271.118,33 zł netto.
Czynność ta jak to wynika z praktyki i orzecznictwa jest typowym znamieniem tzw. „zmów
przetargowych" powodujących, że zamawiający zmuszony jest wybrać ofertę droższą a w
sytuacji zamawiającego po odrzuceniu oferty firmy Czyścioch bis Sp. z o. o. musiałby wybrać
ofertę firmy MPK Sp. z o. o., która jest droższa o kwotę 226.109,52 zł brutto.
Zgodnie jak to już wyżej podkreślono z orzecznictwem KIO istota „zmowy przetargowej"
powinna być oceniana przede wszystkim po rezultatach i skutkach działań oraz wszystkich
okolicznościach sprawy (vide: wyrok KIO z dnia 14.09.2010 r. KIO/1874/10, wyrok KIO z dnia
02.07.2012 r. KIO/1287/12).
W ww. wyrokach wskazuje się, że zakaz zawierania porozumień, których celem jest
ograniczenie konkurencji dotyczy zarówno uzgodnień potwierdzonych na piśmie jak i
nieformalnych działań przedsiębiorców w tym zakresie. Zamawiający winien brać pod uwagę
wszelkie aspekty sprawy.
Sąd Najwyższy w wyroku 09.08.2006 roku (Sygn. akt IIISK6/06) stwierdził, że przedstawienie
bezspornego dowodu na zaistnienie porozumienia ograniczającego konkurencję jest
praktycznie niemożliwe.
Zamawiający stał na stanowisku, że w istniejącym stanie faktycznym występującym w
postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego wiarygodne są fakty świadczące o
istnieniu takiego porozumienia.
Zamawiający na tym etapie postępowania nie zamierza zgłaszać powyższych faktów do
Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Zdaniem zamawiającego z powodów jak wyżej wypełniona jest dyspozycja art. 89 ust. 1 pkt
2 i 3 ustawy Prawo zamówień publicznych w związku z art. 6 ust 1 pkt 7 ustawy z dnia 16
lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50 poz. 331 z późn. zm.) i
art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U.
Nr 153 poz. 1503) i zasadne jest odrzucenie ofert na wykonanie przedmiotowego
zamówienia publicznego.”
Zamawiający przedstawił dowody, potwierdzające, że:
1) złożona oferta firmy Czyścioch BIS Sp. z o. o. jest napisana odręcznym pismem, które
mogło być sporządzone przez tę samą osobę - jak oferta firmy odwołującego MPK Sp. z o.o.
(podpisana przez p. M……….. B………. S.…….), mimo że została podpisana formalnie
przez p. P………… M……….. Dokumentacja ofert posiada identyczną okładkę i niebieski
grzbiet (listwa wsuwana) oraz identyczny układ graficzny. Nazwa firmy na ofertach jest
napisana komputerowo identycznym drukiem (czcionką i wielkością liter). Co
charakterystyczne wzór formularza oferty stanowiący załącznik do SIWZ napisany był
czcionką Arial, natomiast obie oferty, tj. odwołującego oraz Czyścioch BIS Sp. z o. o.
używają odmiennej od wzoru, ale jednolitej czcionki Times New Roman.
2) W ofercie firmy Czyścioch BIS Sp. z o. o. brak jest aktualnego zaświadczenia właściwego
naczelnika urzędu skarbowego potwierdzającego, że wykonawca nie zalega z opłacaniem
podatków lub zaświadczenia, że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie lub
rozłożenie na raty zaległych płatności, lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji
właściwego organu - wystawione nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu
składania ofert oraz aktualnego zaświadczenia z właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego, że
wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenia zdrowotne i społeczne, lub
potwierdzenia, że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie lub rozłożenie na
raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu -
wystawione nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania ofert, jak
wymaga tego przepis § 3 ust. 1 pkt 3 i 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19
lutego 2013 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od
wykonawcy oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane. (Dz. U. poz. 231).
3. Na wezwanie Zamawiającego zgodnie z art. 26 ust. 3 ustawy Pzp w piśmie z dnia
17.12.2013 roku firma Czyścioch BIS złożyła w dniu 19 grudnia 2013 r. nieaktualne
zaświadczenie z ZUS i Urzędu Skarbowego w Suwałkach z dnia z dnia 24 i 29 kwietnia 2013
roku. Na zapytanie zamawiającego z dnia 31 grudnia 2013 r. dlaczego złożone zostały
nieaktualne zaświadczenia firma Czyścioch BIS w piśmie z 3 stycznia 2014 r. odpowiedziała
„Wykonawca przedstawił Zamawiającemu zaświadczenie właściwego naczelnika Urzędu
Skarbowego potwierdzające, że wykonawca nie zalega z opłacaniem podatków oraz
zaświadczenie właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych potwierdzającego,
że Wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne,
wystawione przed upływem terminu składania ofert".
4. Na zapytanie zamawiającego Urząd Skarbowy w Suwałkach w piśmie z dnia 24.01.2014
roku (znak: RP/072-6/14) poinformował, że firma Czyścioch BIS występowała w okresie od
13.09.2013 r. do 13.12.2013 r. o aktualne zaświadczenie (wystawione nie wcześniej niż 3
miesiące przed upływem terminu składania ofert), a więc takowe posiadała, a więc mogła
załączyć je do oferty lub uzupełnić na wezwanie.
5. Zamawiający w trybie przepisów o dostępie do informacji publicznej zwrócił się do Urzędu
Miejskiego w Węgrowie, w którym także prowadzono postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego na odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych, w którym też oferty
złożyły firmy Czyścioch BIS i MPK o informację czy firma Czyścioch BIS złożyła aktualne
zaświadczenie z ZUS i Urzędu Skarbowego.
6. Zamawiający otrzymał z Urzędu Miejskiego w Węgrowie kserokopie zaświadczeń o
niezaleganiu przez firmę Czyścioch BIS z opłacaniem podatków i składek na ZUS z
aktualnymi datami tj. 15.11.2013 r., potwierdza to dodatkowo, że dokumenty takie mogły być,
więc złożone w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego.
7. W załączniku Nr 6 do oferty, którym jest oświadczenie o przynależności do tej samej
grupy kapitałowej w skład, której wchodzą: Czyścioch BIS Sp. z o.o. i ZZO Euro – Sokółka.
Oferta odwołującego MPK także zawiera załącznik Nr 6 do oferty, którym to jest
oświadczenie o przynależności do tej samej grupy kapitałowej w skład której wchodzi
podmiot ZZO - Sokółka Sp. z o.o.
Potwierdza to fakt braku bezpośrednich powiązań kapitałowych. Zamawiający w trakcie
rozprawy nie podtrzymał tego zarzutu wobec oferty odwołującego i naruszenia art. 24 ust 2
pkt 5 w związku z art. 24b ust. 1 ustawy Pzp.
W każdym razie na podstawie porównania danych w przedstawionych odpisach z Rejestru
Przedsiębiorców KRS podmiotów wchodzących w skład grup kapitałowych obydwu spółek,
dają się zauważyć powiązania osobowe, np. p. J………. S……….. jest członkiem organu
nadzoru w ZZO Euro Sokółka Sp. z o.o., a jednocześnie udziałowcem w MPK Sp. z o.o., tj. u
odwołującego.
8. Treść pełnomocnictw w ofercie Czyścioch BIS i ofercie MPK jest identyczna w
zakresie pkt 1 - 3 udzielonych pełnomocnictw.
9. Gwarancja przetargowa zapłaty wadium firmy Czyścioch BIS jest udzielona
przez Towarzystwo Ubezpieczeń Euler Hermes S. A. w Warszawie z datą wydania
11.12.2013 r., Nr 10/019318/2013) a gwarancja przetargowa zapłaty wadium firmy MPK
także jest udzielona przez Towarzystwo Ubezpieczeń Euler Hermes S. A. w Warszawie z
datą wydania 11.12.2013 r., Nr 10/019315/2013), może to świadczyć, iż gwarancje dla
obydwu tych firm były załatwiane równocześnie.
W odniesieniu do oferty firmy MPK Sp. z o. o., dodatkowo:
10. W ofercie brak jest strony 25, gdzie winno znajdować się jak wynika to z układu
obydwu ofert zaświadczenie z ZUS, może to świadczyć, że strona została celowo wyjęta
aby nie dołączyć zaświadczenia z ZUS, skoro dalsze ponumerowane strony zachowują
właściwą kolejność. Dokument został uzupełniony na wezwanie w dniu 17 lutego 2014 r. z
datą 8 listopada 2013 r.
Izba zważyła, co następuje.
Odwołujący, wykazał legitymację do wniesienia odwołania w rozumieniu art. 179 ust.
1 ustawy Pzp - skoro złożona oferta, jako zawierająca najkorzystniejszą cenę została
odrzucona, (przy uwzględnieniu okoliczności, że wykonawca Czyścioch BIS nie wniósł
odwołania od odrzucenia jego oferty). Odwołujący był zatem uprawniony aby skarżyć - jak
dowodził - niezgodne z ustawą Pzp czynności i zaniechania zamawiającego wobec oceny
złożonej oferty, które godziły w interes odwołującego w uzyskaniu zamówienia i mogły
narażać odwołującego na poniesienie szkody.
Fundamentalną zasadą udzielania zamówień publicznych zgodnie z art. 7 ust 1
ustawy Pzp jest prowadzenie postępowania i jego przygotowanie w sposób zapewniający
równe traktowanie wykonawców oraz zachowanie uczciwej konkurencji między
wykonawcami uczestniczącymi w danym przetargu.
Postanowienia art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp nakładają na zamawiającego
obowiązek odrzucenia oferty, jeżeli jej złożenie stanowi czyn nieuczciwej konkurencji w
rozumieniu przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Ustawa Pzp nie definiuje pojęcia nieuczciwej konkurencji i odsyła do przepisów
odrębnych. Z kolei art. 3 ust. 1 ustawy z 16 kwietnia 1993 o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji (Dz. U. z 2003 r. Nr 153 poz. 1503 z późn. zm.) stanowi, że czynem nieuczciwej
konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub
narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.
Okoliczności przywołane w art. 3 ust. 2 oraz art. 15 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji, jako stypizowane czyny nieuczciwej konkurencji nie wymieniają wprost zmowy
przetargowej.
Nie ulega jednak wątpliwości, iż zmowa przetargowa jest jednym z najostrzejszych
przejawów nieuczciwej konkurencji między wykonawcami ubiegającymi się o uzyskanie
zamówienia publicznego, dlatego stwierdzenie symptomów mogących dawać podstawy do
przypisania wykonawcom uzgodnionych nielegalnych działań w tym zakresie obliguje
zamawiającego do wyeliminowania tego rodzaju ofert na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 3 Pzp,
tj. wykonawców, którzy takimi metodami dążą do pozyskania zamówień publicznych na
swoją rzecz.
Przy czym zmowa przetargowa stanowi czyn wprost zakazany w ustawie i utrudnia
dostęp do rynku, przez co narusza interesy innych przedsiębiorców, którzy składając oferty
mają prawo oczekiwać, iż uczestniczą w przetargu na zasadach wolnej i uczciwej
konkurencji.
Przepis art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie
konkurencji i konsumentów (Dz. U Nr 50 poz. 331 ze zm.), zakazuje porozumień, których
celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób
konkurencji na rynku właściwym, polegające w szczególności na uzgadnianiu przez
przedsiębiorców przystępujących do przetargu lub przez tych przedsiębiorców i
przedsiębiorcę będącego organizatorem przetargu warunków składanych ofert, w
szczególności zakresu prac lub ceny. W myśl tego przepisu zakazane są więc porozumienia
polegające na uzgadnianiu przez przedsiębiorców warunków składanych ofert. Zgodnie z
definicją zawartą w art. 4 pkt 5 uokik pod pojęciem „porozumienia” należy rozumieć nie tylko
umowy zawierane między przedsiębiorcami, ale wszelkie uzgodnienia w tym zakresie
dokonane w jakiejkolwiek formie przez dwóch lub więcej przedsiębiorców. Zawarcie
powyższego porozumienia, co do uzgadniania przez przedsiębiorców warunków składanych
ofert, wyczerpuje pojęcie zmowy przetargowej, jako czynu nieuczciwej konkurencji w
rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, tj. czynu wprost
sprzecznego z prawem - art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie
konkurencji i konsumentów. Bez wątpliwości czyn taki zagraża i narusza interesy wszystkich
innych przedsiębiorców uczciwie ubiegających się o zamówienie.
Oczywistym jest, że przedsiębiorcy dopuszczający się zmowy przetargowej mając
pełną świadomość nielegalności takich działań, czynią to w sposób dyskrecjonalny, z reguły
nie tworząc żadnych pisemnych dokumentów, które w razie ich ujawnienia mogłyby
świadczyć przeciwko ich twórcom. Porozumienia o charakterze zmowy przetargowej
zazwyczaj są zwierane przez zaufany krąg osób utrzymujących kontakty biznesowe, a nie
rzadko i kontakty towarzyskie. Dlatego też wykrycie zmowy przetargowej w oparciu o reguły
dowodowe określone w art. 6 K.c. w związku z art. 14 ustawy Pzp, oparte o dowody w
postaci dokumentów, zeznań świadków, przesłuchania stron, byłoby najczęściej niemożliwe.
Z powyższych względów istnienie zmowy przetargowej należy oceniać przez pryzmat
szerszego spojrzenia, uwzględniając całość towarzyszących okoliczności, a przede
wszystkim wynikających z nich skutków. A więc, już w przypadku stwierdzenia pewnych
zdarzeń, sytuacji faktycznych w wysokim stopniu uprawdapodabniajacych zmowę
przetargową, zamawiający winien odrzucić ofertę z postępowania.
Ustawa prawo zamówień publicznych chroni istnienie mechanizmu niezakłóconej
konkurencji, jako optymalnego sposobu udzielania zamówień, zatem każde działanie
wymierzone w ten mechanizm godzi w interes publiczny w celu realizacji, którego
zamówienie jest udzielane.
Izba podzieliła stanowisko zamawiającego, że za wystarczające można było przyjąć
ustalenia pośrednie – w oparciu o zachowania rynkowe przedsiębiorców: odwołującego MPK
Sp. z o.o. oraz wykonawcy Czyścioch BIS Sp. z o.o., które pozwalały na wnioski, że doszło
do porozumienia między obydwoma wykonawcami uczestniczącymi w tym samym przetargu,
którego przedmiotem było „ustąpienie miejsca” przez wykonawcę, który złożył ofertę z niższą
ceną – wykonawcy, który zaoferował wykonanie przedmiotu zamówienia za cenę wyższą -
aby doprowadzić do wyboru droższej oferty.
Brak rutynowych dokumentów w obu złożonych ofertach, potwierdza że wykonawcy
liczyli się z takim rozwojem sytuacji, gdzie w zależności od ilości złożonych ofert i ich cen,
przy jedynym kryterium cenowym oceny ofert, wykorzystując odpowiednio instytucję
uzupełniania dokumentów w oparciu o art. 26 ust. 3 ustawy Pzp, mogliby doprowadzić do
konieczności wyboru przez zamawiającego oferty droższej o 226 109,52 zł brutto.
Z zasad logicznego rozumowania wynika, że zaistniałe okoliczności nie były zbiegiem
przypadku, lecz stanowiły wyraz przemyślanych działań i zamierzeń podmiotów
uczestniczących w zmowie przetargowej. W nasilonej konkurencji rynkowej o zamówienia, w
tym w szczególności w segmencie odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych,
żaden z wykonawców mając świadomość, że złożył ofertę najkorzystniejszą według
jedynego kryterium najniżej ceny – nie zrezygnowałby z uzupełnienia na wezwanie
zamawiającego standardowych dokumentów - zaświadczenia z ZUS, czy z urzędu
skarbowego o nie zaleganiu z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne,
jak też o niezaleganiu z opłacaniem podatków.
Tym bardziej, że według dowodów przedstawionych przez zamawiającego –
informacji z Urzędu Skarbowego w Suwałkach otrzymanej pismem z dnia 24.01.2014 roku
(znak: RP/072-6/14) wynika, że firma Czyścioch BIS Sp. z o.o. otrzymała z Urzędu
Skarbowego aktualne zaświadczenia w dacie składania ofert.
Wykonawca Czyścioch BIS Sp. z o.o. był więc w posiadaniu aktualnych zaświadczeń,
wystawionych nie później niż 3 miesiące przed upływem terminu składania ofert, o które
wystąpił w listopadzie 2013 r. Uzupełnienie oferty na wezwanie w trybie art. 26 ust. 3 ustawy
Pzp o ewidentnie przeterminowane zaświadczenia z kwietnia 2013 r. Izba mogła jedynie
zakwalifikować, jako uchylenie się tego wykonawcy od sankcji utraty wadium z powodu nie
uzupełnienia żądanego dokumentu, a także aby nie ujawniać faktu posiadania aktualnych
zaświadczeń na datę złożenia oferty.
Działania takie otwierały natomiast odwołującemu drogę do uzyskania
przedmiotowego zamówienia za wyższą cenę.
Faktem jest, że zazwyczaj jeden podmiot nie może ponosić odpowiedzialności za
działania innego odrębnego podmiotu samodzielnie uczestniczącego w postępowaniu
przetargowym. Jednakże należało w tych okolicznościach zauważyć korzyść, jaką zdolny był
uzyskać odwołujący po wyeliminowaniu się z przetargu przez wykonawcę Czyścioch BIS Sp.
z o.o. Nie są to normalnie spotykane zachowania wykonawcy - czynienia takich gestów, aby
zamówienie mógł uzyskać inny oferent - teoretycznie tylko będący konkurentem.
Przy tym nie można było pominąć, iż cena oferty Czyścioch BIS Sp. z o.o. była
zbliżona do kwoty, na jaką zamawiający oszacował zamówienie i zamierzał przeznaczyć na
jego realizację.
Nawet gdy zamawiający odstąpił od zarzutu, że obydwa podmioty, tj. odwołujący oraz
Czyścioch BIS przynależały do tej samej grupy kapitałowej, to niewątpliwie łączyła je osoba
p. M………. B……….. S…………. Oferta odwołującego została podpisana przez Dyrektora
ds. Strategii i Rozwoju M………. B………. S………… na podstawie pełnomocnictwa
udzielonego przez Prezesa Zarządu firmy MPK Sp. z o. o. J……… S…………… .
Z informacji uzyskanych przez zamawiającego w Urzędzie Miejskim w Węgrowie w
trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej, który także prowadził postępowanie o
udzielenie zamówienia publicznego na odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych,
ofertę firmy Czyścioch BIS Sp. z o. o. z siedzibą w Suwałkach podpisał również Dyrektor, ds.
Strategii i Rozwoju M……… B………… S………. na podstawie pełnomocnictwa udzielonego
przez członka zarządu firmy Czyścioch BIS p. U……… B………. T…………….
Wynika z powyższego, że oferty firm Czyścioch BIS Sp. z o. o. i MPK. Sp. o. o.
podpisywała ta sama osoba, w tym samym okresie.
Okoliczność przyznaną stanowiło, że p. M………. B…….. S………. jest etatowym
pracownikiem odwołującego MPK. Sp. o. o., gdzie pełni funkcję Dyrektora ds. Strategii i
Rozwoju.
Ofertę firmy Czyścioch BIS w postępowaniu prowadzonym przez Gminę Węgrów
p. M……… B……….. S…………podpisał na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez
członka zarządu tej firmy, w oparciu o przedstawioną przez odwołującego umowę o dzieło z
dnia 4 listopada 2013 r. – występując, co charakterystyczne - również w charakterze
Dyrektora ds. Strategii i Rozwoju. Bez znaczenia pozostawało, że w dacie popisania
przedmiotowej oferty p. M……….. B………. S………… przebywał na urlopie
wypoczynkowym u odwołującego.
Przy czym należało zauważyć, że ww. zobowiązał się do przygotowania ofert wraz z
niezbędnymi dokumentami do postępowań przetargowych zgodnie z wymaganiami
określonymi w SIWZ. Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia zawiera załącznik nr 1,
którego nie przedstawiono. Nie chodziło więc o przygotowanie jednej oferty dla tego
podmiotu, a o większą ilość postępowań przetargowych. Przedstawiona umowa o dzieło nie
obejmuje jedynie przetargu na odbiór i zagospodarowanie odpadów dla Gminy Węgrów, ale
dotyczy przygotowania ofert w postępowaniach przetargowych prowadzonych przez
Czyścioch BIS Sp. z o.o.
Nie wiarygodne były oświadczenia odwołującego, że p. M…….. B………
S………przygotowywał dla Czyścioch BIS całą ofertę za wyjątkiem wpisania ceny całkowitej.
Nawet, jeżeli nie wyliczał ceny tej oferty, to znał jej wysokość, przygotowując np. ofertę dla
odwołującego.
Ponadto odwołujący wprost przyznał, że udziały w spółce Czyścioch BIS były do
31.08.2013r. własnością odwołującego. W ocenie Izby negocjacje przy sprzedaży – kupnie
udziałów w spółce kapitałowej zakładają konieczność osobistych kontaktów stron umowy.
Przede wszystkim dokładnego zbadania kondycji podmiotu, którego udziały się nabywa i ich
wyceny rynkowej. Stąd też należało założyć, że powiązania tych firm były bliższe, niż tylko
wynikające z działalności w tej samej branży. Dały się zauważyć powiązania osobowe, np. p.
Jadwiga Suchecka jest członkiem organu nadzoru w ZZO Euro Sokółka Sp. z o.o. należącej
do grupy kapitałowej Czyścioch BIS, a jednocześnie udziałowcem w MPK Sp. z o.o., tj. u
odwołującego.
W każdym razie zachodziły kontakty osobowe poprzez p. M………. B………
S…………., co utwierdziło Izbę w przekonaniu, że doszło do zmowy przetargowej. Żaden z
racjonalnie działających wykonawców w warunkach uczciwej konkurencji, nie dopuszcza do
sporządzenia oferty, a w szczególności ujawienia jej ceny osobie, która ze względu na swoje
inne zatrudnienia miałaby możliwość wykorzystania tych danych na rzecz konkurencji, a więc
przez odwołującego, gdzie p. M…….. B……… S………… jest zatrudniony jako Dyrektor ds.
Strategii i Rozwoju.
Krajowa Izba Odwoławcza nie jest związana przepisami Kodeksu postępowania
cywilnego o postępowaniu przed sądem, jednakże może posługiwać się konstrukcjami
prawnymi tam zawartymi, w szczególności, gdy przepisy ustawy Pzp, jak i aktów
wykonawczych do tej ustawy, nie zawierają regulacji odrębnych.
Wniosek o zawiązaniu zmowy przetargowej, Izba wyprowadziła posługując się
domniemaniem faktycznym na wzór art. 231 K.p.c. Według tego przepisu sąd może uznać
za ustalone fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki
można wywieść z innych ustalonych faktów.
Przytoczone wyżej okoliczności stanowią podstawową i wystarczającą argumentację
przemawiającą za trafnością czynności zamawiającego i ich umocowaniem prawnym w art.
89 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp.
Inne przywoływane fakty, dotyczące:
1. podobieństw układu sporządzenia oferty, formy dokumentów zawartych w
ofertach odwołującego oraz firmy Czyścioch BIS Sp. z o.o., tożsamy rodzaj
czcionki, a zarazem odmienny od wzoru zamawiającego - jakkolwiek nie
miały charakteru przesądzającego dla danej sprawy - mogły jednak
wskazywać, iż obie oferty zostały sporządzone przez tę samą osobę, mimo
że opatrzone podpisem dwóch różnych osób,
2. przedstawione gwarancje przetargowe zapłaty wadium – zostały udzielone
przez tą samą firmę tj. Towarzystwo Ubezpieczeń Euler Hermes S. A. w
Warszawie z identyczną datą wydania tj. 11.12.2013 o Nr 10/019315/13 i Nr
10/019318/13, co może świadczyć, że dla zaoszczędzenia czasu -
formalności dla obu tych firm załatwiała ta sama osoba jednocześnie.
Odwołujący przyznał, że ubezpieczyciel ten ma jedynie siedzibę w
Warszawie, a gwarancje zostały złożone w wymaganej formie oryginału.
Mogło zatem nie być przypadkowe, że akurat obie firmy wykupiły gwarancje
u tego samego ubezpieczyciela, mimo że na rynku występuje wiele
podmiotów mogących udzielać gwarancji wadialnych.
3. Treść dokumentów pełnomocnictw w ofercie Czyścioch BIS i ofercie MPK
jest identyczna w zakresie pkt 1 - 3 udzielonych pełnomocnictw i wykazuje
tożsamy błąd stylistyczny, co zostało ustalone w toku rozprawy.
Ze stanu faktycznego zaistniałego w postępowaniu wynika, że firmy Czyścioch BIS i
MPK umówiły się co do sposobu postępowania w przetargu prowadzonym przez
zamawiającego, albowiem treść ofert złożonych przez odwołującego oraz spółkę Czyścioch
BIS Sp. z o.o., jak i treść innych dokumentów składanych przez te podmioty pozwala na
przyjęcie, że podmioty te uzgodniły sposób postępowania w toku postępowania
przetargowego w celu uzyskania wpływu na wynik postępowania i dokonania wyboru
określonego wykonawcy, tj. odwołującego, ograniczając i utrudniając zarazem dostęp do
rynku.
Analiza tych działań dała podstawę do ustalenia, że w postępowaniu nastąpiła tzw.
„zmowa przetargowa" w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o
ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U Nr 50 poz. 331.), zgodnie z którym zakazane są
porozumienia których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie
w inny sposób konkurencji na rynku właściwym, polegającym m.in. na uzgodnieniu przez
przedsiębiorców przystępujących do przetargu warunków składanych ofert. Takie
stanowisko potwierdza Wyrok KIO z dnia 31.05.2010 r. (KIO/UZP867/10), stanowiący, że
przykładem „zmowy przetargowej" może być celowe działanie wykonawcy polegające na
zaniechaniu uzupełnienia niezłożonych wraz z ofertą dokumentów tak, aby doprowadzić do
wyboru oferty wykonawcy proponującemu wyższą cenę i pozostającym z wykonawcą w
zmowie. Celem zmowy jest wykonanie zamówienia przez konkretnego wykonawcę -
podobnie wyrok KIO z dnia 14.09.2010 r. (KIO/UZP/1874/10), wyrok KIO z dnia 20.06.2013r.
(KIO/UZP/1353/13). W przypadku stwierdzenia pewnych zdarzeń, sytuacji faktycznych
zamawiający winien odrzucić ofertę lub wykluczyć oferenta z postępowania - wyrok Sądu
Okręgowego w Warszawie z dnia 18.08.2011 r. (Sygn. Akt XXIIIGa380/11).
Art. 7 ustawy Prawo zamówień publicznych wprowadza obowiązek przestrzegania
przez uczestników postępowania przetargowego zasady uczciwej konkurencji. Przy
ujawnieniu przez zamawiającego naruszeń zasad uczciwej konkurencji przez oferentów
obowiązany jest on wyeliminować takich wykonawców z postępowania.
W zaistniałym stanie faktycznym zachodziły przesłanki do odrzucenia ofert firm
Czyścioch BIS Sp. z o. o. i MPK Sp. z o. o. zgodnie z art. 89 ust 1 pkt 3 ustawy Pzp w
związku z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16.04.1993 o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.
U. z 2003 roku Nr 153 poz. 1503 z późn. zm.) i art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy dnia 16.02.2007
roku o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U, Nr 50 poz. 331 z zm.)
Postępowanie dowodowe nie potwierdziło trafności zarzutów naruszenia przez
zamawiającego wskazanych przez odwołującego przepisów ustawy Pzp, tj.:
1. naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 3 Pzp w zw. z art. 3 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 16
kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w zw. z art. 6 Kodeksu
cywilnego w zw. z art. 14 Pzp oraz art. 6 ust, 1 pkt 7) ustawy z dnia 16 lutego 2007 r.
o ochronie konkurencji i konsumentów poprzez bezpodstawne uznanie przez
zamawiającego, że złożenie oferty przez odwołującego stanowiło czyn nieuczciwej
konkurencji;
2. naruszenia art. 92 ust. 1 pkt 2 Pzp poprzez jego niewłaściwe zastosowanie przez
zamawiającego i sporządzenie niepełnego, sprzecznego wewnętrznie uzasadnienia
czynności w postaci odrzucenia oferty odwołującego, a także niepoprawne powołanie
podstawy prawnej odrzucenia oferty. Uzasadnienie kwestionowanej czynności
zamawiającego należało nawet uznać za wyjątkowo wyczerpujące i poparte
konkretnymi i jednoznacznymi dowodami, którym odwołujący nie był w stanie
zaprzeczyć,
3. naruszenia art. 91 ust. 1 Pzp poprzez zaniechanie dokonania czynności wyboru
oferty odwołującego, jako oferty najkorzystniejszej w postępowaniu – oferta
odwołującego została zasadnie odrzucona i nie podlegała wyborowi;
W konsekwencji nie doszło również do naruszenia zasad postępowania określonych
w art. 7 ust. 1, ust. 3 ustawy Pzp.
Skoro czynność odrzucenia oferty odwołującego znajdowała normatywne wsparcie,
nie miało znaczenia, że nie potwierdził się zarzut, że obydwaj oferenci nie wypowiedzieli się
w związku z przynależnością do tej samej grupy kapitałowej, że przytoczony fakt powiązania
kapitałowego nie narusza zasad (…) konkurencji zgodnie z art. 24 ust 2 pkt 5 w związku z
art. 24b ust. 1 ustawy Pzp. Zarzut zawiązania porozumienia dotyczącego ceny składanych
ofert i uzgodnionych działań w tym zakresie przez odwołującego oraz wykonawcę Czyścioch
BIS Sp. z o.o. był niezależny od ewentualnych powiązań kapitałowych tych podmiotów.
W tym stanie rzeczy Izba oddaliła odwołanie, o czym orzekła na podstawie art. 192
ust. 1 ustawy Pzp.
O kosztach orzeczono stosownie do wyniku sprawy na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp.
Zaliczeniu na poczet kosztów postępowania podlegał uiszczony wpis od odwołania,
stosownie do postanowień § 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15
marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzaju
kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: …………………..
Członkowie: ………………….
……………………