Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 78/06
POSTANOWIENIE
Dnia 16 listopada 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Pietrzykowski (przewodniczący,
sprawozdawca)
SSN Zbigniew Kwaśniewski
SSN Hubert Wrzeszcz
w sprawie z powództwa Spółdzielni Mieszkaniowej "U."
przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej Nieruchomości położonej przy ul. P.
i z powództwa Spółdzielni Mieszkaniowej "U."
przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej Nieruchomości położonej przy ul. P.
o uchylenie uchwał,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 16 listopada 2006 r.,
zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Okręgowego w Ł.
z dnia 8 czerwca 2006 r., sygn. akt [...],
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w Ł. postanowieniem z dnia 8 czerwca 2006 r., odrzucił
skargę kasacyjną pozwanych od wyroku Sądu Okręgowego w Ł. z dnia 14 marca
2006 r. W uzasadnieniu podkreślił, że zgodnie z art. 3981
§ 1 oraz 3982
§ 1 k.p.c.,
od wydanego przez sąd drugiej instancji prawomocnego wyroku strona może
wnieść skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego, jednakże skarga kasacyjna nie
przysługuje w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu
zaskarżenia jest niższa niż 50.000 złotych. W niniejszej sprawie wartość przedmiotu
zaskarżenia była równa wartości przedmiotu sporu i wyniosła po 21.000 złotych w
stosunku do każdej z pozwanych wspólnot mieszkaniowych. W tej sytuacji
należało uznać, stosownie do powołanych przepisów, że z uwagi na zbyt niską
wartość przedmiotu zaskarżenia w przedmiotowej sprawie skarga kasacyjna nie
przysługuje.
Pełnomocnik pozwanych w zażaleniu na postanowienie Sądu Okręgowego
w Ł. stwierdził, że powództwa o uchylenie uchwał wniesione w niniejszej sprawie
zmierzają do przywrócenia zarządu nieruchomością odebranego zaskarżonymi
uchwałami. Skutkiem zaś ich uchylenia jest ukształtowanie stosunku prawnego
pomiędzy spółdzielnią a pozostałymi współwłaścicielami nieruchomości w zakresie
jej zarządu. Wśród powództw o ukształtowanie stosunku prawnego lub prawa
wymienia się np. uchylenie uchwały walnego zgromadzenia spółdzielni, co per
analogiam można odnieść do uchylenia uchwały innego gremium, jakim jest
wspólnota mieszkaniowa. W obu wypadkach ustawodawca przewidział w przepisie
szczególnym drogę sądową do badania zgodności z prawem uchwały w trybie
powództw o jej uchylenie, a skutkiem orzeczenia jest ukształtowanie stosunku
prawnego. W następstwie oczekiwanego przez stronę powodową rozstrzygnięcia
Spółdzielnia sprawowałaby zarząd nieruchomościami. Zarząd ten, jak stanowi art.
27 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, jest sprawowany jak zarząd
powierzony, z mocy ustawy. Powierzenie zarządu oznacza zaś zaciągnięcie
pewnego węzła obligacyjnego, a więc wejście w sferę zobowiązań, a nie praw
majątkowych. Z tego powodu należy uznać, iż Spółdzielnia nie dochodzi
3
w niniejszym procesie roszczeń z tytułu jej praw majątkowych ani zasądzenia
świadczeń. W tych okolicznościach, zdaniem pełnomocnika pozwanych, określenie
wartości przedmiotu sporu przez stronę powodową byłoby nielogiczne. Dodać
należy, iż określenie wartości przedmiotu sporu ma istotne znaczenie dla określenia
wysokości wpisu przy zastosowaniu reguł, o których mowa w art. 19-24 k.p.c.
W sprawie niniejszej, tj. w sytuacji, gdy wpis jest stały, a powódka nie dochodzi
żadnej kwoty i nie ma roszczeń, o których mowa w wymienionych przepisach,
a wartość przedmiotu sporu nie została w żaden sposób uzasadniona, stanowi to
kolejny argument za trafnością zażalenia. W konkluzji pełnomocnik pozwanych
podkreślił, że sprawy o uchylenie uchwał wspólnot mieszkaniowych podlegają
rozpoznaniu w postępowaniu kasacyjnym.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenie wniesione przez uczestnika postępowania nie zasługuje na
uwzględnienie.
Argumentacja pozwanych opiera się na stwierdzeniu, że wskazana przez
powódkę wartość przedmiotu sporu jest niewłaściwa w stosunku do charakteru
żądania pozwu. Niniejsza sprawa od początku dotyczyła uchylenia uchwał
wspólnot mieszkaniowych. W obu połączonych do wspólnego rozpoznania
i rozstrzygnięcia sprawach określono wartość przedmiotu sporu na kwoty po
21.000 zł.
Zgodnie z treścią art. 25 § 2 k.p.c., regulującego sprawdzenie wartości
przedmiotu sporu, „po doręczeniu pozwu sprawdzenie nastąpić może jedynie na
zarzut pozwanego, zgłoszony przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy”.
W pierwszym piśmie pozwanych złożonym w sprawie (sprzeciwie od wyroku
zaocznego wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do jego wniesienia) taki
wniosek nie został złożony. Na marginesie należy zauważyć, że w tym piśmie
pozwane wniosły jedynie o uchylenie wyroku zaocznego, natomiast nie wniosły
wprost o oddalenie powództwa, które to żądanie byłoby wyraźnym wdaniem się
w spór co do istoty sprawy. Jednak bez względu na to, czy żądanie uchylenia
wyroku zaocznego zinterpretować jako obejmujące także dalej idący wniosek
o oddalenie powództwa, czy też poszukiwać wyraźnie złożonego wniosku
pozwanych w rozważanej kwestii, trzeba stwierdzić, że pozwane przed wdaniem
4
się w spór co do istoty sprawy nie zgłosiły zarzutu dotyczącego sprawdzenia
wartości przedmiotu sporu. Kwestionowanie obecnie wartości przedmiotu sporu
jako nieadekwatnej do charakteru sprawy jest wobec tego spóźnione.
W konsekwencji, skoro wartość przedmiotu zaskarżenia nie może być wyższa niż
wartość przedmiotu sporu, nie można na obecnym etapie postępowania podnosić,
że wartość przedmiotu zaskarżenia pozostaje bez znaczenia dla dopuszczalności
wniesienia skargi kasacyjnej, ponieważ sprawa nie jest sprawą o prawa majątkowe
w rozumieniu art. 3982
§ 1 k.p.c.
Niezależnie od powyższego należy uznać, że w orzecznictwie Sądu
Najwyższego w sprawach o uchylenie uchwały wspólnoty mieszkaniowej oraz
o ustalenie nieistnienia albo nieważności takiej uchwały jest przyjęte każdorazowe
badanie przedmiotu uchwały i na tej podstawie dokonywanie oceny, czy sprawa ma
charakter sporu o prawa majątkowe, czy też o prawa niemajątkowe.
Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy m. in. w postanowieniu z dnia 27 lutego
2001 r., V CZ 4/01 (OSNC 2001, nr 7-8, poz. 124), postanowieniu z dnia 11 lutego
2003 r., V CZ 208/02 (nie publ.), uchwale z dnia 7 stycznia 2004 r., III CZP 100/03
(OSNC 2005, nr 2, poz. 29), uchwale z dnia 9 grudnia 2005 r., III CZP 111/05
(dotychczas nie publ.), postanowieniu z dnia 26 stycznia 2006 r., V CSK 53/05 (nie
publ.) i postanowieniu z dnia 5 października 2006 r., IV CSK 110/06 (nie publ.). W
niniejszej sprawie z samego przedmiotu uchwały, mianowicie powierzenia zarządu
(zob. art. 18 ustawy o własności lokali), nie wynika w sposób jednoznaczny
niemajątkowy charakter sprawy. Nawet bowiem gdyby dostrzegać w żądaniu
uchylenia uchwały określone elementy niemajątkowe, to trudno pominąć
okoliczność, że powierzenie zarządu wiąże się z dokonywaniem licznych czynności
prawnych i faktycznych o charakterze niemal wyłącznie majątkowym.
Zażalenie podlegało więc oddaleniu na podstawie art. 39814
k.p.c. w zw.
z art. 3941
§ 1 i 3 k.p.c.