II PZ 8/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:06-10-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II PZ 8/14
POSTANOWIENIE
Dnia 28 sierpnia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący)
SSN Beata Gudowska
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa A. P.
przeciwko Nadleśnictwu W.
o uzupełniające odszkodowanie i zadośćuczynienie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 28 sierpnia 2014 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 25 listopada 2013 r.,
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 23 września 2013 r. Sąd Okręgowy zwolnił A. P. od
obowiązku uiszczenia opłaty sądowej od apelacji ponad kwotę 1.500 zł (pkt 1) oraz
oddalił wniosek w pozostałej części (pkt 2). Odpis postanowienia doręczono
profesjonalnemu pełnomocnikowi powoda w dniu 1 października 2013 r. Opłata
sądowa od apelacji została uiszczona w dniu 24 października 2013 r.
Postanowieniem z dnia 25 listopada 2013 r. Sąd Apelacyjny odrzucił
apelację powoda na podstawie art. 373 w związku z art. 370 k.p.c. z uwagi na jej
nieopłacenie w terminie.
W uzasadnieniu postanowienia podniesiono, że stosownie do art. 112 ust. 2
ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
2
(jednolity tekst: Dz.U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.), jeżeli wniosek o zwolnienie
od kosztów sądowych zgłoszony przed upływem terminu do opłacenia pisma został
prawomocnie oddalony, przewodniczący wzywa stronę do opłacenia złożonego
pisma, na podstawie art. 130 k.p.c. Jednak w myśl art. 112 ust. 3, przepisu ust. 2
tego artykułu nie stosuje się, jeżeli pismo podlegające opłacie w wysokości stałej
lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu
lub wartości przedmiotu zaskarżenia, zostało wniesione przez adwokata, radcę
prawnego lub rzecznika patentowego. W takim przypadku, jeżeli wniosek o
zwolnienie od kosztów sądowych złożony przed upływem terminu do opłacenia
pisma został oddalony, tygodniowy termin do opłacenia pisma biegnie od dnia
doręczenia stronie postanowienia, a gdy postanowienie zostało wydane na
posiedzeniu jawnym - od dnia jego ogłoszenia. Sąd drugiej instancji wskazał w tym
zakresie na orzecznictwo Sądu Najwyższego, zgodnie z którym art. 112 ust. 3 ma
zastosowanie także do środków odwoławczych i zaskarżenia (tak w uchwale z dnia
9 lutego 2012 r., III CZP 92/11). W takim przypadku doręczenie pełnomocnikowi
strony postanowienia sądu oddalającego jej wniosek o zwolnienie od kosztów
sądowych stanowi wystarczającą i kompetentną informację dla profesjonalnego
pełnomocnika, jaką opłatę sądową jest obowiązany uiścić w terminie tygodniowym
od daty doręczenia postanowienia, co wyłącza tryb naprawczy przewidziany w
art. 130 § 1 k.p.c. do usunięcia braku fiskalnego pisma procesowego (tak w
postanowieniach: z dnia 23 marca 2011 r., V CZ 116/10; z dnia 21 lipca 2011 r.,
V CZ 30/11; z dnia 25 października 2012 r., IV CZ 93/12 oraz z dnia 17 kwietnia
2013 r., V CZ 111/12). Zasada ta ma zastosowanie także w razie częściowego
oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych (tak w uchwale z dnia 16
listopada 2012 r., III CZP 56/12).
W zażaleniu na powyższe postanowienie powód, zarzucając błędne
ustalenie o nieopłaceniu apelacji w terminie, wniósł o uchylenie zaskarżonego
postanowienia i przyjęcie apelacji do rozpoznania.
W uzasadnieniu zażalenia skarżący powołał się na istniejącą w Sądzie
Okręgowym praktykę wzywania do opłacenia pisma również stron
reprezentowanych przez profesjonalnego pełnomocnika, o czym świadczy
nieodrzucenie apelacji przez ten Sąd. Ponadto o takim wezwaniu poinformował
3
powoda pracownik sekretariatu oraz biuro czytania akt w sądzie pierwszej instancji,
jednakże z uwagi na przedłużający się brak wezwania powód sam zdecydował
uiścić opłatę. W ocenie skarżącego, odrzucenie jego apelacji stanowi skierowaną
przeciwko niemu sankcję za prawdopodobne uchybienie urzędnika (sekretarza)
sądowego. Skarżący podniósł również, że odniesienie się przez Sąd Apelacyjny do
orzecznictwa Sądu Najwyższego nie może mieć zastosowania w przedmiotowej
sprawie, gdyż „w Polsce orzeczenia Sądu Najwyższego nie mają charakteru
precedensu i sąd jest niezawisły w orzekaniu. W przypadku Sądu Okręgowego
stanowisko Sądu Najwyższego, na które powołuje się Sąd Apelacyjny nie jest
stosowane. Wykładnia zaś prawa nie może w kwestiach technicznych wpływać na
prawo strony do sądu”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenie jest bezzasadne.
Skarżący nie kwestionuje prawidłowości dokonanej przez Sąd drugiej
instancji wykładni art. 112 ust. 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych, a jedynie prezentuje stanowisko o niewłaściwym powoływaniu się przez
ten Sąd na poglądy Sądu Najwyższego, z uwagi na odmienną praktykę stosowaną
w tym zakresie w Sądzie pierwszej instancji.
Uszło uwadze skarżącego, że czynności procesowe podejmowane przez
strony postępowania cywilnego muszą - dla osiągnięcia określonych skutków
procesowych - spełniać przewidziane w przepisach procesowych wymagania
prawne. Niespełnienie tych wymagań powoduje wadliwość dokonanej czynności
prawnej i może prowadzić do jej bezskuteczności, co stanowi przejaw realizacji
zasady formalizmu postępowania cywilnego. Reguły procesowe obowiązują
wszystkie sądy, strony i ich pełnomocników, powinny być wykładane i stosowane
ściśle i jednolicie, zaś Sąd Najwyższy jest powołany do zapewnienia tej jednolitości
(art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym; jednolity
tekst: Dz.U. z 2013 r., poz. 499 ze zm.). Reguł tych nie uchyla stosowanie przez
dany sąd odmiennej i nieprawidłowej praktyki, gdyż w przypadku strony działającej
przez adwokata lub radcę prawnego gwarancją skutecznego dokonania czynności
4
procesowej jest właśnie fachowe zastępstwo. Nie ma zatem w takim przypadku
potrzeby odformalizowania reguł dotyczących czynności procesowych
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2012 r., II UZ 9/12, OSNP
2013 nr 11, poz. 139), do których niewątpliwie należy terminowe opłacenie środka
odwoławczego. Z tej przyczyny przekroczenie - przewidzianego w art. 112 ust. 3
ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - ustawowego terminu do
uiszczenia opłaty od apelacji, rodzi obowiązek jej odrzucenia przez sąd drugiej
instancji (art. 370 w związku z art. 373 k.p.c.).
Z powyższych względów zażalenie podlega oddaleniu na podstawie
art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
POSTANOWIENIE
Dnia 28 sierpnia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący)
SSN Beata Gudowska
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa A. P.
przeciwko Nadleśnictwu W.
o uzupełniające odszkodowanie i zadośćuczynienie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 28 sierpnia 2014 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 25 listopada 2013 r.,
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 23 września 2013 r. Sąd Okręgowy zwolnił A. P. od
obowiązku uiszczenia opłaty sądowej od apelacji ponad kwotę 1.500 zł (pkt 1) oraz
oddalił wniosek w pozostałej części (pkt 2). Odpis postanowienia doręczono
profesjonalnemu pełnomocnikowi powoda w dniu 1 października 2013 r. Opłata
sądowa od apelacji została uiszczona w dniu 24 października 2013 r.
Postanowieniem z dnia 25 listopada 2013 r. Sąd Apelacyjny odrzucił
apelację powoda na podstawie art. 373 w związku z art. 370 k.p.c. z uwagi na jej
nieopłacenie w terminie.
W uzasadnieniu postanowienia podniesiono, że stosownie do art. 112 ust. 2
ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
2
(jednolity tekst: Dz.U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.), jeżeli wniosek o zwolnienie
od kosztów sądowych zgłoszony przed upływem terminu do opłacenia pisma został
prawomocnie oddalony, przewodniczący wzywa stronę do opłacenia złożonego
pisma, na podstawie art. 130 k.p.c. Jednak w myśl art. 112 ust. 3, przepisu ust. 2
tego artykułu nie stosuje się, jeżeli pismo podlegające opłacie w wysokości stałej
lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu
lub wartości przedmiotu zaskarżenia, zostało wniesione przez adwokata, radcę
prawnego lub rzecznika patentowego. W takim przypadku, jeżeli wniosek o
zwolnienie od kosztów sądowych złożony przed upływem terminu do opłacenia
pisma został oddalony, tygodniowy termin do opłacenia pisma biegnie od dnia
doręczenia stronie postanowienia, a gdy postanowienie zostało wydane na
posiedzeniu jawnym - od dnia jego ogłoszenia. Sąd drugiej instancji wskazał w tym
zakresie na orzecznictwo Sądu Najwyższego, zgodnie z którym art. 112 ust. 3 ma
zastosowanie także do środków odwoławczych i zaskarżenia (tak w uchwale z dnia
9 lutego 2012 r., III CZP 92/11). W takim przypadku doręczenie pełnomocnikowi
strony postanowienia sądu oddalającego jej wniosek o zwolnienie od kosztów
sądowych stanowi wystarczającą i kompetentną informację dla profesjonalnego
pełnomocnika, jaką opłatę sądową jest obowiązany uiścić w terminie tygodniowym
od daty doręczenia postanowienia, co wyłącza tryb naprawczy przewidziany w
art. 130 § 1 k.p.c. do usunięcia braku fiskalnego pisma procesowego (tak w
postanowieniach: z dnia 23 marca 2011 r., V CZ 116/10; z dnia 21 lipca 2011 r.,
V CZ 30/11; z dnia 25 października 2012 r., IV CZ 93/12 oraz z dnia 17 kwietnia
2013 r., V CZ 111/12). Zasada ta ma zastosowanie także w razie częściowego
oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych (tak w uchwale z dnia 16
listopada 2012 r., III CZP 56/12).
W zażaleniu na powyższe postanowienie powód, zarzucając błędne
ustalenie o nieopłaceniu apelacji w terminie, wniósł o uchylenie zaskarżonego
postanowienia i przyjęcie apelacji do rozpoznania.
W uzasadnieniu zażalenia skarżący powołał się na istniejącą w Sądzie
Okręgowym praktykę wzywania do opłacenia pisma również stron
reprezentowanych przez profesjonalnego pełnomocnika, o czym świadczy
nieodrzucenie apelacji przez ten Sąd. Ponadto o takim wezwaniu poinformował
3
powoda pracownik sekretariatu oraz biuro czytania akt w sądzie pierwszej instancji,
jednakże z uwagi na przedłużający się brak wezwania powód sam zdecydował
uiścić opłatę. W ocenie skarżącego, odrzucenie jego apelacji stanowi skierowaną
przeciwko niemu sankcję za prawdopodobne uchybienie urzędnika (sekretarza)
sądowego. Skarżący podniósł również, że odniesienie się przez Sąd Apelacyjny do
orzecznictwa Sądu Najwyższego nie może mieć zastosowania w przedmiotowej
sprawie, gdyż „w Polsce orzeczenia Sądu Najwyższego nie mają charakteru
precedensu i sąd jest niezawisły w orzekaniu. W przypadku Sądu Okręgowego
stanowisko Sądu Najwyższego, na które powołuje się Sąd Apelacyjny nie jest
stosowane. Wykładnia zaś prawa nie może w kwestiach technicznych wpływać na
prawo strony do sądu”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenie jest bezzasadne.
Skarżący nie kwestionuje prawidłowości dokonanej przez Sąd drugiej
instancji wykładni art. 112 ust. 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych, a jedynie prezentuje stanowisko o niewłaściwym powoływaniu się przez
ten Sąd na poglądy Sądu Najwyższego, z uwagi na odmienną praktykę stosowaną
w tym zakresie w Sądzie pierwszej instancji.
Uszło uwadze skarżącego, że czynności procesowe podejmowane przez
strony postępowania cywilnego muszą - dla osiągnięcia określonych skutków
procesowych - spełniać przewidziane w przepisach procesowych wymagania
prawne. Niespełnienie tych wymagań powoduje wadliwość dokonanej czynności
prawnej i może prowadzić do jej bezskuteczności, co stanowi przejaw realizacji
zasady formalizmu postępowania cywilnego. Reguły procesowe obowiązują
wszystkie sądy, strony i ich pełnomocników, powinny być wykładane i stosowane
ściśle i jednolicie, zaś Sąd Najwyższy jest powołany do zapewnienia tej jednolitości
(art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym; jednolity
tekst: Dz.U. z 2013 r., poz. 499 ze zm.). Reguł tych nie uchyla stosowanie przez
dany sąd odmiennej i nieprawidłowej praktyki, gdyż w przypadku strony działającej
przez adwokata lub radcę prawnego gwarancją skutecznego dokonania czynności
4
procesowej jest właśnie fachowe zastępstwo. Nie ma zatem w takim przypadku
potrzeby odformalizowania reguł dotyczących czynności procesowych
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2012 r., II UZ 9/12, OSNP
2013 nr 11, poz. 139), do których niewątpliwie należy terminowe opłacenie środka
odwoławczego. Z tej przyczyny przekroczenie - przewidzianego w art. 112 ust. 3
ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - ustawowego terminu do
uiszczenia opłaty od apelacji, rodzi obowiązek jej odrzucenia przez sąd drugiej
instancji (art. 370 w związku z art. 373 k.p.c.).
Z powyższych względów zażalenie podlega oddaleniu na podstawie
art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.