I CZ 102/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:18-02-2015
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:I CZ 104/12 I CZ 35/12 II UKN 174/99 IV CZ 126/13 IV CZ 38/12 I CRN 101/95 I CZ 122/67 II UKN 106/99
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt I CZ 102/14
POSTANOWIENIE
Dnia 14 stycznia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Tadeusz Wiśniewski (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner
SSN Hubert Wrzeszcz (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi T. S. o wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego
z dnia 28 czerwca 2012 r., wydanym w sprawie
z powództwa T. S.
przeciwko Specjalistycznemu Centrum Zdrowia w P.
o ochronę dóbr osobistych,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 14 stycznia 2015 r.,
zażalenia skarżącej na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 26 czerwca 2014 r.,
1. oddala zażalenie,
2. przyznaje radcy prawnemu A. P.-B.
od Skarbu Państwa - Sądu Apelacyjnego
kwotę 3 600 (trzy tysiące sześćset) zł tytułem kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącej
z urzędu w postępowaniu zażaleniowym, podlegającą
podwyższeniu o należny podatek od towarów i usług.
UZASADNIENIE
2
Postanowieniem z dnia 26 czerwca 2014 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę
T. S. o wznowienie postępowania, ponieważ nie została ona oparta na ustawowej
podstawie wznowienia i wniesiona po upływie przepisanego terminu (art. 410 § 1
k.p.c.).
Sąd ustalił, że T. S. wniosła o wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 28 czerwca 2012 r., wydanym
w sprawie … 91/12, domagając się uchylenia rozstrzygnięcia zawartego w punkcie
drugim sentencji i zasądzenia od pozwanego na jej rzecz 1 000 000 zł. Jako
podstawę wznowienia wskazała art. 401 pkt 2, 403 § 1 pkt 2 i § 2 k.p.c. Zdaniem
skarżącej została ona pozbawiona możności działania przez nieuwzględnienie jej
wniosków dowodowych i twierdzeń, powołała się także na odczucie niemożności
działania. Zarzuciła również, że wyrok został oparty na dokumencie podrobionym i
przerobionym.
Zdaniem Sądu nie zachodzi wskazana przez skarżącą podstawa
wznowienia w postaci nieważności postępowania. Z akt sprawy wynika bowiem, że
skarżąca osobiście i czynnie uczestniczyła w procesie - brała udział w rozprawach,
składała pisma procesowe i wnioski. Ponadto w postępowaniu przed Sądami obu
instancji była reprezentowana przez pełnomocnika procesowego.
Skarżąca nie wykazała również, że zachodzi podstawa do wznowienia
postępowania z powodu oparcia wyroku na dokumencie podrobionym lub
przerobionym. Skarga nie zawiera żadnych okoliczności wskazujących na
przerobienie lub podrobienie dokumentu. Zadość temu wymaganiu nie czynią
zawarte w skardze uwagi dotyczące opinii biegłego.
Przebieg procesu nie potwierdza także zarzutu skarżącej, że doszło do
naruszenia art. 323 k.p.c. polegającego na tym, że wyrok Sądu Okręgowego został
wydany przez sędziego, przed którym nie odbyła się rozprawa poprzedzająca jego
wydanie. Ponadto przytoczone w celu uzasadnienia tego zarzutu okoliczności były
znane skarżącej co najmniej od chwili przeprowadzenia w dniu 19 września 2011 r.
rozprawy poprzedzającej wydanie wyroku przez Sąd Okręgowy; zawartych
w skardze twierdzeń, że dowiedziała się ona o nich dopiero z uzasadnienia wyroku
Sądu Najwyższego, nie można uznać za wiarygodne, ponieważ wymienione
3
uzasadnienie w ogóle nie porusza tej kwestii. Zatem skargę, w zakresie podstawy
wznowienia opartej na tych okolicznościach, ze względu na termin przewidziany
w art. 407 k.p.c. należało uznać za spóźnioną.
W zażaleniu pełnomocnik skarżącej zarzucił, że zachodzą - wbrew
stanowisku Sądu - wskazane w skardze podstawy wznowienia i wniósł „o zmianę
zaskarżonego postanowienia poprzez przyjęcie skargi o wznowienie postępowania
do rozpoznania”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Instytucja wznowienia postępowania - jak wyjaśniono w orzecznictwie (por.
postanowienie Sąd Najwyższy z dnia 28 października 1999 r., II UKN 174/99
(OSNC z 2001 r., nr 4, poz. 133) - opiera się na przysługującej poza tokiem
instancji skardze o presumpcję wadliwego procesu i zastąpienie zapadłego
orzeczenia orzeczeniem nowym. Nadzwyczajny charakter tego środka zaskarżenia,
skierowanego przeciwko - z wyjątkiem określonym w art. 399 § 2 k.p.c. -
prawomocnemu wyrokowi (art. 399 § 1 k.p.c.) albo prawomocnemu postanowieniu
orzekającemu co do istoty sprawy (art. 524 § 1 k.p.c.) powoduje, że przywrócenie
stanu sprzed zamknięcia ulegającemu wznowieniu postępowania sądowego może
nastąpić wyłącznie z powodów ściśle określonych w ustawie. Uwzględniają one
konieczność wywołania na nowo procesu dotkniętego brakami formalnymi
(nieważnością), bez względu na ich wpływ na rozstrzygnięcie (art. 401 pkt 1 i 2
KPC), właściwe przyczyny restytucyjne (art. 403 KPC) oraz fakt wydania wyroku na
podstawie aktu normatywnego uznanego przez Trybunał Konstytucyjny za
niezgodny z Konstytucją, umową międzynarodową lub ustawą (art. 4011
KPC).
Po wniesieniu skargi o wznowienie postępowania sąd dokonuje jej kontroli
z punktu widzenia zachowania wymagań określonych w art. 409 k.p.c. Obejmuje
ona m.in. kontrolę wskazanej w skardze podstawy wznowienia, skarga
o wznowienie postępowania nieoparta bowiem na ustawowej podstawie - zgodnie
z art. 410 § 1 k.p.c. - ulega odrzuceniu jako niedopuszczalna.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowało się dominujące stanowisko,
że do wykazania, iż skarga nie została oparta na ustawowej podstawie
nie wystarczy jedynie sformułowanie jej w sposób odpowiadający przepisom art.
401-404 k.p.c. Kontrola podstawy wznowienia, obejmuje bowiem także ustalenie,
4
czy wskazana w skardze o wznowienie postępowania podstawa wznowienia
rzeczywiście istnieje (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia
1968 r., I CZ 122/67, OSNCP 1968 nr 8-9, poz. 154, z dnia 30 maja 1996 r., I CRN
101/95, OSNC 1996 nr 10, poz. 138, z dnia 25 maja 2012 r., I CZ 35/12, nie publ.,
z dnia 6 czerwca 2012 r., IV CZ 38/12, nie publ., z dnia 10 października 2012 r.,
I CZ 104/12, nie publ. i z dnia 28 maja 2014 r. IV CZ 126/13, nie publ.).
Sąd Apelacyjny trafnie uznał - wbrew stanowisku skarżącej - że wskazane
w skardze podstawy wznowienia nie występują. Przytoczone w skardze
okoliczności nie dają bowiem podstaw do przyjęcia, że skarżąca została
pozbawiona możności działania w rozumieniu art. 401 pkt 2 k.p.c. W orzecznictwie
wyjaśniono, że pominięcie środka dowodowego nie stanowi pozbawienia strony
możności działania uzasadniającego wznowienie postępowania (por.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 1999 r., II UKN 106/99, OSNP
2000, nr 19, poz. 35). Nie ma też podstaw do uznania, że zachodzą przytoczone
w skardze restytucyjne podstawy wznowienia. Skarżąca nie wskazała okoliczności
świadczących, że wyrok został oparty na dokumencie podrobionym lub
przerobionym. Podjęta w zażaleniu polemika z dokonaną przez Sąd oceną
wskazanych podstaw wznowienia nie zawiera argumentów podważających
zasadność zaskarżonego postanowienia.
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy orzekł, jak w punkcie
pierwszym sentencji postanowienia (art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.).
Orzeczenie o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącej
z urzędu zostało oparte na § 17 i 18 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radcy prawnego oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę
prawnego ustanowionego z urzędu (jedn. tekst Dz. U. 2013 r., poz. 490).
POSTANOWIENIE
Dnia 14 stycznia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Tadeusz Wiśniewski (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner
SSN Hubert Wrzeszcz (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi T. S. o wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego
z dnia 28 czerwca 2012 r., wydanym w sprawie
z powództwa T. S.
przeciwko Specjalistycznemu Centrum Zdrowia w P.
o ochronę dóbr osobistych,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 14 stycznia 2015 r.,
zażalenia skarżącej na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 26 czerwca 2014 r.,
1. oddala zażalenie,
2. przyznaje radcy prawnemu A. P.-B.
od Skarbu Państwa - Sądu Apelacyjnego
kwotę 3 600 (trzy tysiące sześćset) zł tytułem kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącej
z urzędu w postępowaniu zażaleniowym, podlegającą
podwyższeniu o należny podatek od towarów i usług.
UZASADNIENIE
2
Postanowieniem z dnia 26 czerwca 2014 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę
T. S. o wznowienie postępowania, ponieważ nie została ona oparta na ustawowej
podstawie wznowienia i wniesiona po upływie przepisanego terminu (art. 410 § 1
k.p.c.).
Sąd ustalił, że T. S. wniosła o wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 28 czerwca 2012 r., wydanym
w sprawie … 91/12, domagając się uchylenia rozstrzygnięcia zawartego w punkcie
drugim sentencji i zasądzenia od pozwanego na jej rzecz 1 000 000 zł. Jako
podstawę wznowienia wskazała art. 401 pkt 2, 403 § 1 pkt 2 i § 2 k.p.c. Zdaniem
skarżącej została ona pozbawiona możności działania przez nieuwzględnienie jej
wniosków dowodowych i twierdzeń, powołała się także na odczucie niemożności
działania. Zarzuciła również, że wyrok został oparty na dokumencie podrobionym i
przerobionym.
Zdaniem Sądu nie zachodzi wskazana przez skarżącą podstawa
wznowienia w postaci nieważności postępowania. Z akt sprawy wynika bowiem, że
skarżąca osobiście i czynnie uczestniczyła w procesie - brała udział w rozprawach,
składała pisma procesowe i wnioski. Ponadto w postępowaniu przed Sądami obu
instancji była reprezentowana przez pełnomocnika procesowego.
Skarżąca nie wykazała również, że zachodzi podstawa do wznowienia
postępowania z powodu oparcia wyroku na dokumencie podrobionym lub
przerobionym. Skarga nie zawiera żadnych okoliczności wskazujących na
przerobienie lub podrobienie dokumentu. Zadość temu wymaganiu nie czynią
zawarte w skardze uwagi dotyczące opinii biegłego.
Przebieg procesu nie potwierdza także zarzutu skarżącej, że doszło do
naruszenia art. 323 k.p.c. polegającego na tym, że wyrok Sądu Okręgowego został
wydany przez sędziego, przed którym nie odbyła się rozprawa poprzedzająca jego
wydanie. Ponadto przytoczone w celu uzasadnienia tego zarzutu okoliczności były
znane skarżącej co najmniej od chwili przeprowadzenia w dniu 19 września 2011 r.
rozprawy poprzedzającej wydanie wyroku przez Sąd Okręgowy; zawartych
w skardze twierdzeń, że dowiedziała się ona o nich dopiero z uzasadnienia wyroku
Sądu Najwyższego, nie można uznać za wiarygodne, ponieważ wymienione
3
uzasadnienie w ogóle nie porusza tej kwestii. Zatem skargę, w zakresie podstawy
wznowienia opartej na tych okolicznościach, ze względu na termin przewidziany
w art. 407 k.p.c. należało uznać za spóźnioną.
W zażaleniu pełnomocnik skarżącej zarzucił, że zachodzą - wbrew
stanowisku Sądu - wskazane w skardze podstawy wznowienia i wniósł „o zmianę
zaskarżonego postanowienia poprzez przyjęcie skargi o wznowienie postępowania
do rozpoznania”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Instytucja wznowienia postępowania - jak wyjaśniono w orzecznictwie (por.
postanowienie Sąd Najwyższy z dnia 28 października 1999 r., II UKN 174/99
(OSNC z 2001 r., nr 4, poz. 133) - opiera się na przysługującej poza tokiem
instancji skardze o presumpcję wadliwego procesu i zastąpienie zapadłego
orzeczenia orzeczeniem nowym. Nadzwyczajny charakter tego środka zaskarżenia,
skierowanego przeciwko - z wyjątkiem określonym w art. 399 § 2 k.p.c. -
prawomocnemu wyrokowi (art. 399 § 1 k.p.c.) albo prawomocnemu postanowieniu
orzekającemu co do istoty sprawy (art. 524 § 1 k.p.c.) powoduje, że przywrócenie
stanu sprzed zamknięcia ulegającemu wznowieniu postępowania sądowego może
nastąpić wyłącznie z powodów ściśle określonych w ustawie. Uwzględniają one
konieczność wywołania na nowo procesu dotkniętego brakami formalnymi
(nieważnością), bez względu na ich wpływ na rozstrzygnięcie (art. 401 pkt 1 i 2
KPC), właściwe przyczyny restytucyjne (art. 403 KPC) oraz fakt wydania wyroku na
podstawie aktu normatywnego uznanego przez Trybunał Konstytucyjny za
niezgodny z Konstytucją, umową międzynarodową lub ustawą (art. 4011
KPC).
Po wniesieniu skargi o wznowienie postępowania sąd dokonuje jej kontroli
z punktu widzenia zachowania wymagań określonych w art. 409 k.p.c. Obejmuje
ona m.in. kontrolę wskazanej w skardze podstawy wznowienia, skarga
o wznowienie postępowania nieoparta bowiem na ustawowej podstawie - zgodnie
z art. 410 § 1 k.p.c. - ulega odrzuceniu jako niedopuszczalna.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowało się dominujące stanowisko,
że do wykazania, iż skarga nie została oparta na ustawowej podstawie
nie wystarczy jedynie sformułowanie jej w sposób odpowiadający przepisom art.
401-404 k.p.c. Kontrola podstawy wznowienia, obejmuje bowiem także ustalenie,
4
czy wskazana w skardze o wznowienie postępowania podstawa wznowienia
rzeczywiście istnieje (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia
1968 r., I CZ 122/67, OSNCP 1968 nr 8-9, poz. 154, z dnia 30 maja 1996 r., I CRN
101/95, OSNC 1996 nr 10, poz. 138, z dnia 25 maja 2012 r., I CZ 35/12, nie publ.,
z dnia 6 czerwca 2012 r., IV CZ 38/12, nie publ., z dnia 10 października 2012 r.,
I CZ 104/12, nie publ. i z dnia 28 maja 2014 r. IV CZ 126/13, nie publ.).
Sąd Apelacyjny trafnie uznał - wbrew stanowisku skarżącej - że wskazane
w skardze podstawy wznowienia nie występują. Przytoczone w skardze
okoliczności nie dają bowiem podstaw do przyjęcia, że skarżąca została
pozbawiona możności działania w rozumieniu art. 401 pkt 2 k.p.c. W orzecznictwie
wyjaśniono, że pominięcie środka dowodowego nie stanowi pozbawienia strony
możności działania uzasadniającego wznowienie postępowania (por.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 1999 r., II UKN 106/99, OSNP
2000, nr 19, poz. 35). Nie ma też podstaw do uznania, że zachodzą przytoczone
w skardze restytucyjne podstawy wznowienia. Skarżąca nie wskazała okoliczności
świadczących, że wyrok został oparty na dokumencie podrobionym lub
przerobionym. Podjęta w zażaleniu polemika z dokonaną przez Sąd oceną
wskazanych podstaw wznowienia nie zawiera argumentów podważających
zasadność zaskarżonego postanowienia.
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy orzekł, jak w punkcie
pierwszym sentencji postanowienia (art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.).
Orzeczenie o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącej
z urzędu zostało oparte na § 17 i 18 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radcy prawnego oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę
prawnego ustanowionego z urzędu (jedn. tekst Dz. U. 2013 r., poz. 490).