Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 26 września 2011 roku wniesionym przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w Ł. T. S. wniósł o zasądzenie
na jego rzecz kwoty 8.680 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia odpisu pozwu pozwanemu do dnia zapłaty tytułem skapitalizowanej renty na zwiększone potrzeby
za okres od 1 lutego 2009 roku do 31 sierpnia 2011 roku oraz renty na zwiększone potrzeby
w wysokości 280 złotych miesięcznie płatnej do 10-ego dnia każdego miesiąca wraz
z odsetkami ustawowymi w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat. Powód wskazał, że roszczenie związane jest z zakażeniem go bakterią gronkowca podczas zabiegu medycznego w (...) Szpitalu (...) im. N. B. w Ł. [pozew – k. 4 – 5].

Strona pozwana wnosiła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. Zakwestionowała odpowiedzialność ubezpieczonego Szpitala podnosząc, że zakażenie, na które powołuje się powód nie pozostaje w związku z przebiegiem leczenia w 2011 roku i nie spowodowało zwiększonych potrzeb u powoda. Wskazała, że roszczenie powoda o rentę na zwiększone potrzeby było już przedmiotem rozstrzygnięcia w sprawie I c 689/06 Sądu Rejonowego dla Łodzi – śródmieścia w Łodzi, który oddalił powództwo w tym zakresie wyrokiem z dnia 12 stycznia 2010 roku [odpowiedź na pozew – k. 26-26 v].

Skarżonym wyrokiem z dnia 4 lutego 2015 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – śródmieścia w Łodzi w punkcie 1 oddalił powództwo, a w 2 nie obciążył powoda kosztami procesu.

Podstawę rozstrzygnięcia Sądu I instancji stanowiły następujące ustalenia faktyczne:

T. S. na skutek wypadku komunikacyjnego z dnia 27 października 2004 roku doznał m.in. urazu brzucha, w następstwie czego, dnia 1 listopada 2004 roku zgłosił się na Oddział Kliniczny (...) Ogólnej i Gastroenterologicznej (...) Szpitala (...) im. N. B. w Ł. z silnymi dolegliwościami bólowymi brzucha oraz gorączką. Tam też, jeszcze tego samego dnia został poddany operacji w trybie nagłym, w związku z rozpoznaniem kanałowego zapalenia otrzewnej z martwicą okrężnicy zstępującej i esicy oraz krwiaka w przestrzeni zaotrzewnowej. T. S. był hospitalizowany na powyższym Oddziale do dnia 17 listopada 2004 roku. Podczas jego pobytu zaobserwowano wyciek z pooperacyjnej rany o treści ropnej, w związku z czym po wypisie chorego ze Szpitala zalecono mu leczenie w (...) przy szpitalu im. N. B. w Ł., gdzie oczyszczano mu ranę oraz zmieniano opatrunki.

(okoliczności bezsporne, dokumentacja medyczna - k. 53)

W dniach od 22 marca 2005 roku do 8 kwietnia 2005 roku T. S. ponownie przebywał na Oddziale Klinicznym Szpitala im. (...) w Ł., gdzie dnia 23 marca 2005 roku został poddany operacji rekonstrukcji przewodu pokarmowego (jelita grubego) oraz przepukliny brzusznej wraz z wszczepieniem siatki.

(okoliczności bezsporne, dokumentacja medyczna - k. 53)

(...) Szpital (...) im. N. B. w Ł. był od 1 lutego 2003 roku do 31 stycznia 2005 roku ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej w (...) Spółce Akcyjnej w Ł. .

(okoliczność bezsporna)

W trakcie terapii pozabiegowej stwierdzono u T. S. zropnienie rany pooperacyjnej z wytworzeniem przetok skórnych oraz nawrót przepukliny brzusznej, skutkiem czego wykonano u niego dnia 29 marca 2005 roku badanie bakteriologiczne i zdiagnozowano bakterie S. aureus (...) gronkowca złocistego. W związku z powyższym w okresie pohospitalizacyjnym T. S. pozostawał pod opieką medyczną (...) przy szpitalu im. N. B. w Ł., gdzie poddano go antybiotykoterapii, oczyszczano ranę i zmieniano opatrunki. Dalsze leczenie T. S. od maja do września 2006 roku było prowadzone w ramach działalności medycznej Przychodni (...) w Ł.. Kolejno, w związku z naprzemiennie występującymi okresami zaostrzeń i remisji objawów bakteryjnego zakażenia gronkowcem, T. S. korzystał z pomocy medycznej (...) przy szpitalu im. N. B. w Ł.. W trakcie przedmiotowego procesu leczniczego, T. S. został poddany w dniu 5 stycznia 2011 roku zabiegowi operacyjnemu częściowego usunięcia siatki w związku z jej zakażeniem bakterią gronkowca. Tego samego dnia wykonano badanie bakteriologiczne wymazu z rany brzucha, w związku z którym stwierdzono bakterie S. aureus (...) gronkowca złocistego.

(okoliczności bezsporne, dokumentacja medyczna - k. 53)

Wymaz (posiew) pobrany śródoperacyjnie w dniu 5 stycznia 2011 roku był taki sam jak uzyskany w dniu 29 marca 2005 roku po operacji przeprowadzonej dnia 23 marca 2005 roku. Bakteria S. aureus (...), którą stwierdzono u T. S. w 2011 roku ma tą samą etiologię, co bakteria stwierdzona u niego po operacji przeprowadzonej dnia 23 marca 2005 roku. Powyższe potwierdza okoliczność dotychczasowej obecności części siatki wypełniającej, którą zastosowano u powoda podczas operacji przepukliny w dniu 23 marca 2005 roku.

(opinia biegłego z dziedziny chorób zakaźnych W. W. (1)- k. 72-82)

W przebiegu powyższego procesu leczenia T. S., w związku z zakażeniem bakterią gronkowca, koniecznym było oczyszczenie zakażonej rany, zmiana opatrunków, a w przypadku każdorazowego zaostrzenia stanu zapalnego niezbędne było zastosowanie stosownej antybiotykoterapii. Jego stan zdrowia nie uzasadniał jednak świadczenia pomocy przez osoby trzecie.

(opinia biegłego z dziedziny chorób zakaźnych W. W. (1)- k. 72-82, opinia biegłego z dziedziny chirurgii ogólnej R. D.- k. 101-105, dokumentacja medyczna - k. 53)

Obecnie T. S. ma rozległą przepuklinę brzuszną w bliźnie pooperacyjnej z czynnymi przetokami ropnymi w obrębie powłok brzusznych, które sprawiają mu dolegliwości bólowe i utrudniają codzienną higienę ciała. W związku z tym T. S. zgłasza się okresowo do powyżej wskazanych poradni medycznych. Istnieje również konieczność używania przez niego pasa przepuklinowego na stałe oraz codziennej zmiany opatrunków, które wymienia w warunkach domowych przy pomocy żony, a których koszt miesięczny wynosi około 300 złotych. Obecny stan zdrowia T. S. nie uzasadnia jednak pomocy osób trzecich ani też antybiotykoterapii.

(opinia biegłego z dziedziny chorób zakaźnych W. W. (1)- k. 72-82, opinia biegłego z dziedziny chirurgii ogólnej R. D.- k. 101-105, zeznania powoda - k. 120)

Wyrokiem z dnia 12 stycznia 2010 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi I Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt I C 689/06 zasądził od pozwanego (...) S.A. w Ł. na rzecz T. S. kwotę 10.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 5 maja 2009 roku. W pozostałym zaś zakresie oddalił powództwo wobec pozwanego (...) S.A. w Ł..

(okoliczność bezsporna, wyrok Sądu Rejonowego dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi I Wydziału Cywilnego, sygn. akt I C 689/06)

Oceniając zebrany materiał dowodowy Sąd Rejonowy podniósł, że z uwagi na zasadę bezpośredniości niedopuszczalne było oparcie ustaleń faktycznych na ustaleniach dokonanych w innym postępowaniu, w tym odpisach orzeczenia nie mającego charakteru prejudycjalnego oraz na opiniach biegłych z innej sprawy.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Sąd Rejonowy szeroko omówił podstawy prawne odpowiedzialności ubezpieczyciela szpitala i samej placówki służby zdrowia wskazując tu na art. 822 k.c. w zw. z art. 415 k.c. i 416 k.c.. Analizując przesłanki tej odpowiedzialności Sąd uznał, iż powód nie udowodnił, że źródłem przedmiotowej infekcji był szpital oraz winy szpitala czy personelu medycznego. Zdaniem Sądu meriti nie wykazał także istnienia znacznego prawdopodobieństwa istnienia związku przyczynowego pomiędzy określonym działaniem szpitala, a zakażeniem. Powtarzając wywód dotyczący zasady bezpośredniości Sąd stwierdził, że podstawą ustaleń nie mógł być materiał dowodowy zgromadzony w innej sprawie, a powód nie podjął jakiejkolwiek inicjatywy dowodowej w powyższym zakresie, zaś wnosząc o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych, skupił się wyłącznie na wykazaniu zakresu szkody, którą poniósł w związku z zakażeniem, nie wykazując jednocześnie gdzie i kiedy doszło do zakażenia. Sąd Rejonowy przyjął, że ponoszone przez powoda koszty leczenia pozostają w związku przyczynowym z istnieniem zakażenia bakterią gronkowca w marcu 2005 roku, jednak nie wynika z tego, iż źródłem zakażenia był ubezpieczony szpital. W tej sytuacji Sąd uznał za zbędne dokonanie oceny istnienia pozostałych przesłanek w postaci związku przyczynowego i szkody.

Sąd Rejonowy przyjął, iż przy rozpoznawaniu niniejszej sprawy nie był związany ustaleniami faktycznymi poczynionymi przez Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia
w Ł., na podstawie których wydano orzeczenie z dnia 12 stycznia 2010 roku w sprawie I C 689/06, a w szczególności nie mógł oprzeć się na opiniach biegłych wydanych w tamtej sprawie. Stanowisko to wywiódł ze związania jedynie co do faktu wydania takiego orzeczenia.

Sąd meriti zwrócił uwagę także na to, iż (...) Szpital (...)
nr 1 im. N. B. w Ł. był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej w (...) Spółce Akcyjnej w Ł. od 1 lutego 2003 roku do 31 stycznia 2005 roku, zatem z uwagi na datę zakażenia gronkowcem, tj. 23 marca
2005 roku, pozwany nie mógłby ponosić odpowiedzialności jako ubezpieczyciel szpitala.

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona powodowa

Powód zaskarżył wyrok w zakresie punktu 1. sentencji, to jest co do oddalenia powództwa. Skarżonemu orzeczeniu zarzucił:

1.  Naruszenie przepisów postępowania, mających istotny wpływ na wynik sprawy, to jest:

⚫

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nierozważenie przez Sąd zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w sposób wszechstronny i przy przyjęciu, że opinia biegłego W. W. charakteryzuje się kompletnością, spójnością
i stanowczością ocen, pominięcie jej wniosków w zakresie ustalenia, że istnieje związek przyczynowo – skutkowy pomiędzy zakażeniem gronkowcem, które wystąpiło u powoda w latach 2004 – 2005, a przebiegiem leczenia powoda
w styczniu 2011 roku, a w konsekwencji dokonanie własnych dowolnych ustaleń co do braku związku przyczynowo – skutkowego między działaniami lekarskimi podejmowanymi w szpitalu im. B., a aktualnym stanem zdrowia powoda i występowaniem zwiększonych potrzeb generujących dodatkowe koszty;

⚫

art. 365 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i tym samym:

a)  nieuznanie mocy wiążącej wyroku wydanego przez Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi I Wydział Cywilny w dniu 12 stycznia 2010 roku
w sprawie o sygn. akt I C 689/06 w zakresie ustalenia istnienia między stronami niniejszego postępowania stosunku zobowiązaniowego, którego źródłem jest czyn niedozwolony pracowników ubezpieczonego w (...) S.A. Szpitala im. (...), powodujący szkodę na osobie T. S. w postaci uszkodzenia jego ciała i rozstroju jego zdrowia;

b)  uznanie za konieczne prowadzenie postępowania dowodowego w zakresie,
w jakim jest ono niedopuszczalne, albowiem sprowadzałoby się
do konieczności dokonywania ustaleń związanych z uprzednio osądzoną kwestią;

c)  nieuwzględnienie skutku pozytywnego rzeczy osądzonej przejawiającego się
w tym, że rozstrzygnięcie zawarte w prawomocnym orzeczeniu Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi I Wydział Cywilny w dniu
12 stycznia 2010 roku w sprawie o sygn. akt I C 689/06 stwarza stan prawny taki, jaki z niego wynika, a sąd rozpoznający między tymi samymi stronami nowy spór musi przyjmować, że dana kwestia prawna kształtuje się tak, jak przyjęto to w prawomocnym, wcześniejszym wyroku.

2.  Naruszenie przepisów prawa materialnego, to jest:

⚫

art. 361 § 1 k.c. poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, a przez
to przyjęcie, że brak jest związku przyczynowego między działaniami pracowników szpitala, a doznaną przez powoda szkodą i wystąpieniem zwiększonych potrzeb w postaci konieczności korzystania z opieki osób trzecich oraz ponoszenia wydatków na leki i środki opatrunkowe, podczas gdy moc wiążąca wyroku Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi w sprawie o sygn. akt I C 689/06 pozwala na dokonanie odmiennych ustaleń i przyjęcie istnienia między stronami stosunku zobowiązaniowego, którego podstawę stanowi kumulatywne spełnienie przesłanek w postaci zaistnienia czynu niedozwolonego pracowników szpitala im. B., szkody powoda, to jest uszkodzenia jego ciała i rozstroju zdrowia oraz związku przyczynowego między działaniami i zaniechaniami pracowników szpitala i wystąpieniem szkody;

⚫

art. 444 § 2 k.c. poprzez jego niezastosowanie i oddalenie powództwa w sytuacji, gdy zostały spełnione i wykazane w toku niniejszej sprawy wszelkie przesłanki pozwalające na uwzględnienie roszczeń powoda w zakresie dochodzonej miesięcznej renty z tytułu zwiększonych potrzeb.

W oparciu o powyższe zarzuty strona powodowa wniosła o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 8.680 złotych zsumowanej renty z tytułu zwiększonych potrzeb za okres od 1 lutego
2009 roku do 31 sierpnia 2011 roku wraz z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia odpisu pozwu pozwanemu oraz po 280 złotych miesięcznej renty z tytułu zwiększonych potrzeb płatnej od dnia 1 września 2011 roku i na przyszłość do dnia 10-ego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia płatności którejkolwiek z rat.

Ewentualnie o:

- uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji;

2.  zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancji według norm przepisanych;

3.  zwolnienie powoda z opłaty sądowej od apelacji.

Uzasadniając apelację strona powodowa wskazała, że Sąd dokonując oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego pominął wnioski powołanych w sprawie biegłych,
w szczególności W. W. wskazujące na istnienie związku przyczynowo – skutkowego pomiędzy zakażeniem gronkowcem mającym miejsce w 2004 – 2005 roku,
a przebiegiem leczenia powoda w styczniu 2011 roku, a co za tym idzie przyjęcie, iż działania lekarskie podejmowane w szpitalu im. N. B., nie mają związku z aktualnym stanem zdrowia powoda. Powód zakwestionował także stanowisko Sądu I instancji co do nieudowodnienia przez niego winy szpitala czy personelu medycznego w zakażeniu.
W apelacji podniesiono, że prowadzenie postępowania dowodowego w części, w jakiej sprowadzałoby się ono do konieczności dokonywania ustaleń związanych z uprzednio osądzoną kwestią jest niedopuszczalne. Przytoczono w tym miejscu wyrok Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi z dnia 12 stycznia 2010 roku, którym to wyrokiem Sąd uznał odpowiedzialności pozwanego za szkodę jakiej doznał powód. Stwierdził bowiem,
że między stronami istnieje stosunek zobowiązaniowy, którego źródłem jest czyn niedozwolony pracownika ubezpieczonego u pozwanego szpitala im. N. B., który spowodował szkodę na osobie powoda. Tym samym, zdaniem apelującego, Sąd I instancji powinien uwzględnić przedmiotowy stosunek prawny, którego istnienie zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem. Wyrok ten wiąże Sąd I Instancji także w zakresie okoliczności objętych uprzednim rozstrzygnięciem. Wobec powyższego, jak wskazano w apelacji, inicjatywa dowodowa strony powodowej powinna ograniczyć się do wykazania rozmiaru zwiększonych potrzeb mających związek ze stanem zdrowia T. S. [apelacja – k. 84 – 89].

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja była uzasadniona, co skutkowało uchyleniem zaskarżonego orzeczenia.

Pomimo sformułowania przez skarżącego zarzutu naruszenia przepisów postępowania, w pierwszej kolejności należało odnieść się do zarzutu błędnej wykładni przepisów art. 233 i 365 k.c., gdyż stanowisko w tym zakresie z istoty swej determinuje rozważania co do pozostałych zarzutów apelacyjnych.

Sąd Okręgowy nie podziela poglądu jakoby związanie wyrokiem wydanym uprzednio między tymi samymi stronami w związku z tym samym zdarzeniem prawnym wiązało jedynie co do faktu jego wydania, z pominięciem prawnych konsekwencji prawomocności takiego wyroku.

Zgodnie z art. 365 § 1 k.p.c. orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy i inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Dla określenia ram związania sądu prawomocnym wyrokiem istotny jest przepis art. 366 k.p.c. stanowiący, że wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto tylko między tymi samymi stronami. Związanie prawomocnym orzeczeniem sądu i ustaleniami faktycznymi, które legły u jego podstaw powoduje, że niedopuszczalne jest w innej sprawie o innym przedmiocie dokonywanie ustaleń i ocen prawnych sprzecznych z prawomocnie osądzoną sprawą. Rozstrzygnięcie zawarte w prawomocnym orzeczeniu stwarza stan prawny taki, jaki z niego wynika. Sądy rozpoznające między tymi samymi stronami inny spór muszą przyjmować, że dana kwestia prawna kształtuje się tak, jak przyjęto w prawomocnym, wcześniejszym wyroku. Prawomocne przesądzenie określonej kwestii między tymi samymi stronami tworzy indywidualną i konkretną normę prawną wywiedzioną przez sąd z norm generalnych i abstrakcyjnych zawartych w przepisach prawnych. Sądy rozpoznające między tymi samymi stronami nowy spór muszą przyjmować, że dana kwestia prawna kształtuje się tak, jak przyjęto to w prawomocnym, wcześniejszym wyroku, a więc ostatecznym rezultacie procesu uwzględniającym stan rzeczy na datę zamknięcia rozprawy. Taka jest treść prawomocnego orzeczenia, o którym stanowi art. 365 § 1 k.p.c., a więc treść wyrażonej w nim indywidualnej i konkretnej normy prawnej. W kolejnym postępowaniu, w którym pojawia się ta sama kwestia, nie może być ona już ponownie badana. Prawomocny wyrok swą mocą powoduje, że nie jest możliwe dokonanie odmiennej oceny i odmiennego osądzenia tego samego stosunku prawnego, w tych samych okolicznościach faktycznych i prawnych, między tymi samymi stronami (tak też przykładowo: Sąd Najwyższy w wyroku z 16 maja 2013 roku w sprawie IV CSK 624/12, LEX nr 1353259, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 9 kwietnia 2013 roku w sprawie III AUa 1260/12, LEX nr 1314737, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 15 stycznia 2013 roku w sprawie III AUa 1344/10, LEX nr 1271867, wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 6 grudnia 2012 roku w sprawie I ACa 630/12, wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 21 grudnia 2012 roku w sprawie I ACa 1160/12, LEX nr 1280325, Sąd Najwyższy w wyroku z 27 stycznia 2011 roku w sprawie I UK 191/10, LEX nr 896481).

Sąd Okręgowy podziela ugruntowany w orzecznictwie pogląd, że moc wiążącą ma tylko sentencja orzeczenia, nie mają jej zaś zawarte w uzasadnieniu motywy rozstrzygnięcia sądu, przy czym okoliczności objęte uzasadnieniem mogą służyć do sprecyzowania zakresu mocy wiążącej tego rozstrzygnięcia, czyli granic jego prawomocności materialnej. Pamiętać przy tym należy, że powaga rzeczy osądzonej rozciąga się również na motywy wyroku w takich granicach, w jakich stanowią one konieczne uzupełnienie rozstrzygnięcia, niezbędne dla wyjaśnienia jego zakresu. W szczególności, powagą rzeczy osądzonej mogą być objęte ustalenia faktyczne w takim zakresie, w jakim indywidualizują one sentencję jako rozstrzygnięcie o przedmiocie sporu i w jakim określają one istotę danego stosunku prawnego. Chodzi jednak tylko o elementy uzasadnienia dotyczące rozstrzygnięcia co do istoty sprawy, w których sąd wypowiada się w sposób stanowczy, autorytarny o żądaniu (tak m.in. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 17 listopada 2011 roku w sprawie III CSK 352/10, LEX nr 1129125, w wyroku z dnia 1 kwietnia 2011 roku w sprawie II PK 248/10, LEX nr 898418, wyroku z dnia 20 stycznia 2011 roku w sprawie I UK 239/10, LEX nr 738532, w wyroku z 6 marca 2009 roku w sprawie II CSK 520/08, LEX nr 599756, w wyrokach z 8 marca 2010 roku w sprawach II PK 258/09 LEX nr 589980 i II PK 249/09 LEX nr 589978, w postanowieniu z dnia 9 grudnia 2009 roku w sprawie IV CSK 297/09 LEX nr 584771, w postanowieniu z dnia 3 lutego 2010 roku w sprawie II CSK 414/09 LEX nr 578135, w wyroku z 6 marca 2009 roku w sprawie II CSK 520/08 LEX nr 599756, w wyroku z 23 marca 2006 roku w sprawie IV CSK 89/05 OSNC 2007/1/15, w postanowieniu z grudnia 2005 roku w sprawie V CK 277/05, LEX nr 602316).

Dopiero analiza podstaw zgłoszonego w poprzednim procesie roszczenia oraz zarzutów drugiej strony pozwala nadać rozstrzygnięciu określone znaczenie z punktu widzenia jego mocy wiążącej. Oczywistym jest przy tym, że zakaz dokonywania odmiennych ustaleń i oceny prawnej ogranicza się do tych okoliczności, które mieszczą się w podstawie sporu stanowiącej przedmiot rozstrzygnięcia. Przykładowo przy dochodzeniu roszczeń z umowy dożywocia i oddaleniu powództwa w pierwszym procesie pomiędzy stronami z uwagi na brak umowy dożywocia, w kolejnej sprawie pomiędzy nimi sąd związany jest ustaleniem, że umowa stron nie może być zakwalifikowana jako dożywocie, ale nie tym, że strony wiązał stosunek użyczenia, bowiem ocena ta wykracza poza podstawę sporu stanowiącą przedmiot rozstrzygnięcia.

Wbrew stanowisku Sądu Rejonowego w pozwie nie wskazano, że roszczenia powoda wiążą się z zabiegiem operacyjnym z marca 2005 roku, ale że zwiększone potrzeby powoda są wynikiem zakażenia go gronkowcem złocistym w okolicznościach objętych powództwem we wskazanej wyżej sprawie. Stwierdzić zatem należy, że w sprawie niniejszej mamy do czynienia z tymi samymi stronami co w sprawie I C 689/06 Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, a powód roszczenie wywodzi z tych samych okoliczności faktycznych, które stanowiły tam podstawę rozstrzygnięcia.

Konsekwencją zaś mocy wiążącej prawomocnego wyroku jest konieczność przyjęcia, że pozwane Towarzystwo (...) odpowiada za szkodę powoda spowodowaną zakażeniem T. S. gronkowcem złocistym w okresie jego leczenia w Szpitalu im. (...) w Ł. od listopada 2004 roku, a nie w trakcie zabiegu w dniu 23 marca 2005 roku. Okoliczności przesądzające o przesłankach odpowiedzialności szpitala, jak również kwestia daty zakażenia jako decydujące o uwzględnieniu roszczenia powoda wobec pozwanego Towarzystwa w zakresie zadośćuczynienia nie mogą podlegać ponownym ustaleniom i odmiennej ocenie prawnej. Tym samym bez znaczenia dla ówczesnej i obecnej odpowiedzialności (...) jest fakt, że w pozwie z 2006 roku powód wiązał zakażenie z operacją z 23 marca 2005 roku, a zatem zdarzeniem zaszłym po ustaniu okresu ubezpieczenia szpitala w pozwanym Towarzystwie. Przyjąć należy, że pozwane Towarzystwo mogło kwestionować zasadę swojej odpowiedzialności powołując się na ustalenie endogennego charakteru zakażenia jedynie w apelacji od wyroku wydanego w sprawie I C 689/06, czego nie uczyniło.

W niniejszej sprawie Sąd nie mógł prowadzić postępowania dowodowego na okoliczność winy personelu ubezpieczonego szpitala ani czynić innych ustaleń co do legitymacji czynnej pozwanego ubezpieczyciela, bowiem podważało by to moc wiążącą prawomocnego wyroku. Wszak zasądzenie na rzecz T. S. od Towarzystwa (...) zadośćuczynienia przesądziło zasadę odpowiedzialności pozwanego.

W konsekwencji zasadnym jest również zarzut apelacji naruszenia art. 233 k.p.c., choć nie polegający na zarzucanym Sądowi Rejonowemu dokonaniu własnych dowolnych ustaleń co do braku związku przyczynowo – skutkowego między działaniami lekarskimi podejmowanymi w szpitalu im. B., a aktualnym stanem zdrowia powoda i występowaniem zwiększonych potrzeb generujących dodatkowe koszty. Wprawdzie uzasadnienie wyroku może być odczytane jako wewnętrznie sprzeczne w ocenie związku przyczynowego, ale wynika to z nieprecyzyjnego rozdzielenia rozważań dotyczących związku przyczynowo – skutkowego pomiędzy zakażeniem gronkowcem, które wystąpiło u powoda w latach 2004 – 2005 z zawinionym zachowaniem personelu szpitala, a dotyczących związku pomiędzy tym zakażeniem a przebiegiem leczenia powoda
w styczniu 2011 roku, a w konsekwencji jego aktualnym stanem zdrowia i występowaniem zwiększonych potrzeb generujących dodatkowe koszty. Sąd Rejonowy ustalił istnienie związku zakażenia gronkowcem z przebiegiem dalszego leczenia powoda i zwiększeniem jego potrzeb na skutek trwającego stanu zapalnego, natomiast w wyniku błędnej wykładni art. 365 k.c. w zw. z art. 366 k.c. pominął ustalenia co do istnienia związku przyczynowego pomiędzy zakażeniem gronkowcem, które wystąpiło u powoda w latach 2004 – 2005 z zawinionym zachowaniem personelu szpitala. Nieporozumieniem jest tu powoływanie się przez Sąd Rejonowy na zasadę bezpośredniości, która oczywiście ogranicza uprawnienia sądu do czynieniu ustaleń na materiale dowodowym zebranym w innym postępowaniu. Uwzględnienie skutków prawomocności materialnej wyroku nie jest jednak pogwałceniem zasady bezpośredniości, ale konsekwencją prekluzji materiału dowodowego wynikającej z tejże prawomocności.

Błąd w analizie skutków prawomocności materialnej poprzedniego wyroku i tym samym w ustaleniach faktycznych pociągnął za sobą zarzucane naruszenie art. 361 k.c. przez uznanie, że istniejące zwiększone potrzeby powoda nie pozostają w związku przyczynowym z zawinionym zachowaniem personelu szpitala w latach 2004/2005, a dalej naruszenie art. 444 k.c. przez jego niezastosowanie.

Sąd I instancji nie dokonał w istocie ustaleń faktycznych pozwalających na wydanie orzeczenia reformatoryjnego. W szczególności nie został dostatecznie ustalony przedmiot sporu w sprawie I C 689/06 wyznaczający granice jego prawomocności materialnej, ani nawet istotna dla prawidłowego orzekania data zamknięcia rozprawy, a w konsekwencji zaistnienie przesłanek odpowiedzialności pozwanego. Pomimo dopuszczenia dowodu z dwóch opinii biegłych Sąd Rejonowy nie dokonał również ustaleń co do istnienia i zakresu zwiększonych potrzeb powoda w całym okresie objętym sporem ani wysokości kosztów związanych z ich zaspokajaniem. Wnioski opinii biegłego, iż obecnie takie zwiększone potrzeby istnieją i wyrażają się kwotą około 300 zł miesięcznie nie są dostatecznie precyzyjne do dokonania niezbędnych ustaleń faktycznych.

Nadto pominięcie w istocie analizy zakresu przedmiotowego wyroku w sprawie I C 689/06 doprowadziło do częściowej nieważności postępowania przed Sądem I instancji. Już w odpowiedzi na pozew strona pozwana podniosła, że roszczenie o zasądzenie skapitalizowanej renty na zwiększone potrzeby było przedmiotem rozpoznania w sprawie I C 689/06, co nie skłoniło Sądu Rejonowego do ustalenia w jakim zakresie zachodzi w sprawie stan powagi rzeczy osądzonej. Jak stanowi art. 379 pkt 3 k.p.c. nieważność postępowania zachodzi jeżeli o to samo roszczenie między tymi samymi stronami toczy się sprawa wcześniej wszczęta albo jeżeli sprawa taka została już prawomocnie osądzona. Z pozwu w pierwszej sprawie oraz rozstrzygającego ją prawomocnego wyroku wynika jednoznacznie, że co do części powództwa mamy do czynienia ze stanem powagi rzeczy osadzonej, który winien skutkować częściowym odrzuceniem pozwu. Brak formalnie zgłoszonego zarzutu w tym zakresie nie zwalniał Sądu Rejonowego od wzięcia tej okoliczności pod uwagę z urzędu.

W myśl art. 378 § 1 k.p.c. sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji, w granicach zaskarżenia bierze jednak pod uwagę nieważność postępowania.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy musi zatem rozważyć zarówno kwestię res iudicata i wydać stosowne postanowienie, jak i przeprowadzić postępowanie dowodowe pozwalające na rozstrzygnięcie powództwa co do istoty sprawy. W szczególności Sąd Rejonowy musi dokonać ustaleń co do przesłanek odpowiedzialności pozwanego Towarzystwa z uwzględnieniem skutków materialnej prawomocności poprzedniego wyroku oraz co do zakresu przedmiotowego zwiększonych potrzeb powoda w całym okresie objętym pozwem i wysokości związanych z tym kosztów.

Wobec powyższego na podstawie art. 386 § 2 i § 4 k.p.c. Sąd Okręgowy uchylił zaskarżony wyrok w całości i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu dla Łodzi – śródmieścia w Łodzi do ponownego rozstrzygnięcia, pozostawiając temu Sądowi również orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego.