Pełny tekst orzeczenia

827/II/B/2014

POSTANOWIENIE

z dnia 26 stycznia 2012 r.

Sygn. akt Ts 296/11



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Andrzej Rzepliński,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Bolesławcu w sprawie zgodności:

art. 18 ustawy z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848, ze zm.) z art. 2, art. 32 i art. 64 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 12 października 2011 r. Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” w Bolesławcu (dalej: skarżąca) wniosła o zbadanie zgodności art. 18 ustawy z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848, ze zm.; dalej: Prawo spółdzielcze) z art. 2, art. 32 oraz art. 64 ust. 2 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została sformułowana w związku z następującą sprawą. Wyrokiem z 27 lipca 2009 r. Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze – I Wydział Cywilny (sygn. akt I C 1705/08) oddalił powództwo skarżącej, występującej jako interwenient uboczny w sprawie przeciwko Spółdzielni STW w Bolesławcu o uchylenie uchwały nr 1/2008 oraz uchwały nr 2/2008 pozwanej.

Skarżąca wniosła apelację, która została częściowo uwzględniona w wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu – I Wydział Cywilny z 3 grudnia 2009 r. (sygn. akt I ACa 1050/09). Postanowieniem z 18 sierpnia 2011 r. Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia do rozpoznania skargi kasacyjnej skarżącej (sygn. akt V CSK 507/10, doręczonym 13 września 2011 r.).

W skardze konstytucyjnej podniesiono, że art. 18 Prawa spółdzielczego narusza art. 2, art. 32 oraz art. 64 ust. 2 ustawy zasadniczej, w zakresie, w jakim zróżnicowany kwotowo został „obowiązek wniesienia wkładów w zależności od członków osób fizycznych i członków osób prawnych”. W opinii skarżącej żądanie wyższych wpłat od członków spółdzielni będących osobami prawnymi, aniżeli od osób fizycznych narusza zasadę równości wobec prawa i skutkuje dyskryminacją w życiu gospodarczym, godząc także w zasadę ochrony własności i innych praw majątkowych. Skarżąca wskazała, że to „orzeczenia sądów naruszają Konstytucję bowiem nakładają na wnioskodawcę i innych członków osoby prawne nieuzasadnione obciążenia kosztem ich własnych praw majątkowych”.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



1. Skarga konstytucyjna stanowi kwalifikowany środek ochrony konstytucyjnych praw i wolności, którego wniesienie uwarunkowane zostało uprzednim spełnieniem przesłanek wynikających bezpośrednio z art. 79 ust. 1 Konstytucji, a doprecyzowanych w przepisach ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK).



2. W myśl art. 46 ust. 1 ustawy o TK skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, w ciągu trzech miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Oznacza to, że konieczne jest uprzednie uzyskanie orzeczenia niepodlegającego zaskarżeniu przy użyciu zwykłych środków zaskarżenia, co w postępowaniu cywilnym obejmuje prawomocny wyrok lub postanowienie. Konstytucja i ustawa o TK nie wymagają natomiast użycia środków o charakterze nadzwyczajnym, których wniesienie uzależnione jest od spełnienia szczególnych wymagań. Przenosząc powyższe rozważania na płaszczyznę postępowania cywilnego, Trybunał Konstytucyjny przypomina, że kasacja stanowi nadzwyczajny, przysługujący w szczególnych sytuacjach środek wzruszania orzeczeń prawomocnych. Uruchomienie kasacyjnych kompetencji Sądu Najwyższego pozostaje poza zakresem wymogu wyczerpania drogi prawnej. Jak wynika z dotychczasowego orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, termin do wniesienia skargi konstytucyjnej biegnie od daty doręczenia skarżącemu prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji, niezależnie od tego, czy w sprawie może jeszcze zostać wniesiona skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego (por. postanowienia TK z 16 maja 2007 r., Ts 99/06 i Ts 105/06, OTK ZU nr 3/B/2007, poz. 119 i 123 oraz 23 października 2009 r., Ts 391/08, OTK ZU nr 5/B/2010, poz. 342).

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że ostatecznym orzeczeniem w rozpatrywanej sprawie jest wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu – I Wydział Cywilny z 3 grudnia 2009 r. (sygn. I ACa 1050/09), doręczony skarżącej 12 stycznia 2010 r. Od daty doręczenia rozpoczął bieg trzymiesięczny termin skierowania do Trybunału skargi konstytucyjnej. W konsekwencji termin wniesienia skargi konstytucyjnej w niniejszej sprawie ostatecznie upłynął 12 kwietnia 2010 r.

Nie ulega zatem wątpliwości, że skoro rozpoznawana skarga konstytucyjna została wniesiona do Trybunału Konstytucyjnego 12 października 2011 r., to tym samym trzymiesięczny termin – przewidziany w art. 46 ust. 1 ustawy o TK – został przekroczony. Okoliczność ta stanowi samodzielną przesłankę odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.



3. Jedynie na marginesie Trybunał stwierdza, że skarga nie spełnia również innych przesłanek formalnych wynikających z art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 47 ustawy o TK. Zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK przedmiotem skargi jest ustawa lub inny akt normatywny, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach określonych w Konstytucji i w stosunku do którego skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją.

W myśl art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK, skarga powinna zawierać wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa, i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone. Obowiązek precyzyjnego określenia naruszonych praw lub wolności wynika z zasady wyrażonej w art. 66 ustawy o TK, zgodnie z którą Trybunał, orzekając, jest związany granicami wnoszonej skargi.

Art. 47 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK nakłada na skarżącego obowiązek uzasadnienia skargi, z podaniem dokładnego opisu stanu faktycznego.



4. Żaden z powyższych wymogów nie został spełniony w badanej skardze konstytucyjnej. Uzasadnienie pisma świadczy jednoznacznie, że mimo wskazania w petitum art. 18 Prawa spółdzielczego przedmiotem skargi skarżąca uczyniła orzeczenia sądów zapadłe w jej sprawie. Skarga nie zawiera określenia sposobu naruszenia konstytucyjnych praw i wolności, który byłby zgodny z wymogami wynikającymi z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK. Skarżąca nie przedstawiła również opisu stanu faktycznego, a także nie ustosunkowała się do ostatecznego – w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji – orzeczenia o jej prawach lub wolnościach. Wskazane braki skargi konstytucyjnej przesądzają jednoznacznie o niedopuszczalności nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.



W tym stanie rzeczy należało odmówić nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.