Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 58/15
POSTANOWIENIE
Dnia 13 sierpnia 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Antoni Górski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Barbara Myszka
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
w sprawie z wniosku K. H., T. sp.j. T. Ł.
z siedzibą w W., B. J., S.R. i G. Z.
przy uczestnictwie H. K.
o ustanowienie drogi koniecznej,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 13 sierpnia 2015 r.,
zażalenia wnioskodawców […]
na postanowienie Sądu Okręgowego w W.
z dnia 16 lutego 2015 r.,
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
2
Sąd Okręgowy w W. postanowieniem z dnia 16 lutego 2015 r. odrzucił
apelacje wnioskodawców […] od postanowienia Sądu Rejonowego w W. z dnia 6
listopada 2014 r. z uwagi na brak substratu zaskarżenia.
W zażaleniu na to postanowienie skarżący zarzucili naruszenie art. 370 k.p.c.
w zw. z art. 373 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. i wnieśli o uchylenie zaskarżonego
orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Sąd Rejonowy w W. postanowieniem z dnia 6 listopada 2014 r. ustanowił na
nieruchomości H. K., szczegółowo opisanej w punkcie 1 sentencji, służebność
gruntową przejścia, przejazdu i przeprowadzenia mediów na rzecz każdoczesnych
właścicieli nieruchomości położonych w W., stanowiących bliżej wskazane działki
ewidencyjne. Sąd nie rozstrzygnął jednak (ani pozytywnie, ani negatywnie) o
żądaniu B. J., K. H., T. sp.j. T. Ł. oraz S. R. co do prawa dysponowania
nieruchomością na cele budowlane w rozumieniu art. 3 pkt 11 w zw. z art. 4 ustawy
z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, w zakresie potrzebnym do prawidłowego
wykonywania uprawnienia przechodu i przejazdu oraz przeprowadzenia mediów.
Jednocześnie Sąd Rejonowy zawarł takie rozstrzygnięcie w punktach 6, 7 i 8
sentencji w odniesieniu do każdoczesnych właścicieli innej, bliżej wskazanej tam
nieruchomości. W tej sytuacji wspomniani wyżej wnioskodawcy złożyli wnioski o
uzupełnienie postanowienia Sądu Rejonowego w tym zakresie, a następnie wnieśli
także apelacje w tym przedmiocie, które zostały odrzucone przez Sąd II instancji z
uwagi na brak substratu zaskarżenia.
Rozpoznając zażalenie wnioskodawców na postanowienie odrzucające
wywiedziony przez nich środek odwoławczy, należy stwierdzić, że w myśl
utrwalonej linii orzeczniczej apelację można wnieść wyłącznie od istniejącego
orzeczenia sądu pierwszej instancji (zob. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego
z dnia 11 grudnia 2014 r., III CZP 94/14, Biul. SN 2014, nr 12, s. 10). Nie można
więc wnieść apelacji od orzeczenia, które w sensie prawno-procesowym w ogóle
nie istnieje, jak również od orzeczenia, w którym brakuje rozstrzygnięcia o całości
przedstawionego pod osąd roszczenia procesowego (por. postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 21 lutego 2003 r., III CZP 84/02, OSNC 2003, Nr 10, poz. 140;
3
uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 30 maja 1966 r., III PZP
15/66, OSNCP 1966, Nr 12, poz. 204 oraz postanowienia Sądu Najwyższego
z dnia 21 grudnia 1981 r., I PRN 96/81, OSNCP 1982, nr 5-6, poz. 87, z dnia
7 października 1998 r., II UKN 247/98, OSNPUS 1999, Nr 20, poz. 665, z dnia
15 października 1999 r., I PKN 325/99, OSNAPUS 2001, Nr 5, poz. 164, z dnia
25 stycznia 2001 r., III CKN 1382/00, OSNC 2001, Nr 9, poz. 132 oraz z dnia
14 grudnia 2011 r., I CSK 138/11, OSNC 2012, nr 7-8, poz. 89).
Wywiedzenie apelacji jest w takich przypadkach niedopuszczalne, ponieważ
brakuje substratu zaskarżenia. W razie pominięcia przez sąd pierwszej instancji
rozstrzygnięcia (pozytywnego, negatywnego) o zgłoszonym żądaniu lub o jego
części, strona ma prawo złożyć, przewidziany w art. 351 § 1 k.p.c., wniosek
o uzupełnienie orzeczenia (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia
2011 r., I CSK 138/11, OSNC 2012, nr 7-8, poz. 89; postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 19 lipca 2006 r., I CZ 35/06, nie publ.). W literaturze zwraca
się uwagę, że wniosek o uzupełnienie orzeczenia nie konkuruje ze środkami
odwoławczymi, a stanowi remedium, które może otworzyć drogę do skutecznego
wniesienia apelacji.
Przenosząc te rozważania na grunt niniejszej sprawy, należy
stwierdzić, że wnioskodawcy w trakcie rozprawy (zob. protokół z dnia 14 marca
2014 r., k. 370-371) przyłączyli się do wniosku G. Z., która wnosiła o orzeczenie
prawa do dysponowania nieruchomością obciążoną na cele budowlane zgodnie
z art. 3 pkt 11 w zw. z art. 4 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane
w zakresie potrzebnym do prawidłowego wykonywania uprawnienia przechodu
i przejazdu oraz przeprowadzenia wszelkich mediów.
Reasumując, w obecnej sytuacji procesowej Sąd Okręgowy prawidłowo
odrzucił apelację z powodu braku substratu zaskarżenia. Argumentacja
wnioskodawców zmierzająca do wykazania tezy o dopuszczalności apelacji,
opierająca się na założeniu, że „w określeniu przebiegu (kształtu) służebności
zawiera się oddalenie wniosku o jej przeprowadzenie (ukształtowanie) w inny
sposób” jest nietrafna, a powołane przez nich orzeczenia dotyczyły innych stanów
faktycznych, nie znajdujących zastosowania do okoliczności niniejszej sprawy.
4
Z przytoczonych względów zażalenie podlegało oddaleniu na podstawie art.
39814
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.

I CZ 58/15

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia