Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PK 256/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 15 września 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Korzeniowski (przewodniczący)
SSN Jolanta Frańczak
SSN Krzysztof Staryk (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa L. Spółki Akcyjnej z siedzibą w S.
przeciwko Ł. Ł.
o karę umowną z umowy o zakazie konkurencji,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 15 września 2015 r.,
skargi kasacyjnej pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego w W.
z dnia 28 marca 2014 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi
Okręgowemu w W. do ponownego rozpoznania i orzeczenia o
kosztach postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 28 marca 2014 r. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy w W. – w
sprawie z powództwa L. S.A. przeciwko Ł. Ł. o karę umowną z umowy o zakazie
konkurencji – w pkt 1. zmienił zaskarżony apelacją strony powodowej wyrok Sądu
2
Rejonowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w W. z dnia 18 czerwca
2013 r. (oddalający powództwo) w ten sposób, że zasądził od pozwanego Ł. Ł. na
rzecz strony powodowej L. S.A. kwotę 44.830,25 zł tytułem kary umownej z umowy
o zakazie konkurencji i zasądził od pozwanego na rzecz powodowej spółki kwotę
1.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego; w pkt 2. zasądził od
pozwanego na rzecz powodowej Spółki kwotę 930 zł tytułem zwrotu kosztów
procesu w postępowaniu przed sądem drugiej instancji.
Sąd ustalił, że pozwany Ł. Ł. był zatrudniony w powodowej Spółce na
podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony od dnia 31 października 2009 r. na
stanowisku kierownika ds. kluczowych klientów. W dniu 31 października 2009 r.
strony podpisały umowę o zakazie konkurencji. Zgodnie z § 3 tej umowy pracownik
zobowiązał się w czasie trwania umowy o pracę na terytorium krajowym, jak i
międzynarodowym nie prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy
oraz jakiejkolwiek firmy należącej do grupy L. w zakresie: świadczenia pracy na
podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej lub na innej podstawie, na rzecz
podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną wobec pracodawcy, oraz
jakiejkolwiek firmy należącej do grupy L., udzielania pomocy, wykonywania badań i
udzielania porad w jakiejkolwiek formie i na jakiejkolwiek zasadzie podmiotom
prowadzącym działalność konkurencyjną wobec pracodawcy oraz jakiejkolwiek
firmy należącej do grupy L., obejmowania jakichkolwiek funkcji w organach
podmiotów prowadzących działalność konkurencyjną wobec pracodawcy oraz
jakiejkolwiek firmy należącej do grupy L., uczestniczenia w przedsięwzięciach lub
podmiotach prowadzących działalność konkurencyjną wobec pracodawcy oraz
jakiejkolwiek firmy należącej do grupy L., w szczególności przez wnoszenie
wkładów, nabywanie lub obejmowanie udziałów lub akcji, za wyjątkiem nabywania
lub obejmowania udziałów (w celu lokaty kapitału) akcji oferowanych w publicznym
obrocie papierami wartościowymi; podejmowania lub prowadzenia działalności
gospodarczej na własny lub cudzy rachunek, jeżeli jest ona konkurencyjna wobec
pracodawcy oraz jakiejkolwiek firmy należącej do grupy L. Stosownie do treści § 5
umowy o zakazie konkurencji w przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia umowy o
pracę pracownik był zobowiązany przez okres dwunastu miesięcy od dnia
rozwiązania lub wygaśnięcia umowy o pracę do: a) przestrzegania postanowień § 3
3
umowy; b) niepodejmowania jakichkolwiek działań zmierzających do zatrudnienia
na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego, na własny lub cudzy
rachunek, osób spośród władz i personelu pracodawcy; c) zaniechanie
jakichkolwiek działań zmierzających do nakłaniania klientów pracodawcy do
rozwiązania z nim umowy lub jej niewykonania lub nienależytego wykonania. W § 5
pkt 2 pracodawca zobowiązał się do zapłaty pracownikowi w czasie trwania zakazu
konkurencji po ustaniu stosunku pracy odszkodowania w wysokości 25%
wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy
przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji po ustaniu
stosunku pracy. Stosownie do § 5 pkt 3 odszkodowanie miało być płatne
miesięcznie, w równych ratach, w ostatnim dniu roboczym danego miesiąca
kalendarzowego lub w pierwszym dniu roboczym następującym po tym dniu w
przypadku, gdy ostatni dzień miesiąca jest dniem wolnym od pracy, pod warunkiem
wcześniejszego terminowego złożenia oświadczenia, o którym mowa w pkt 4,
z zastrzeżeniem pkt 5 § 5. Stosownie do § 5 pkt 4 pracownik, w trakcie trwania
zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy, miał obowiązek składania
comiesięcznego, nie później niż na 5 dni przed końcem danego miesiąca,
pisemnego oświadczenia o tym, czy podjął zatrudnienie, a jeżeli podjął, to w jakiej
formie i na jakim stanowisku z poświadczeniem tego faktu przez nowego
pracodawcę lub czy podjął inną działalność, o której mowa w § 3. Niezłożenie lub
odmowa złożenia takiego oświadczenia miało być równoznaczne z niewykonaniem
lub nienależytym wykonaniem § 5 pkt 1. § 6 pkt 1 umowy o zakazie konkurencji
stanowił, że w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania postanowień
§ 5 pkt 1 umowy, pracownik zapłaci na rzecz pracodawcy karę umowną w
wysokości pięciokrotnego miesięcznego wynagrodzenia, o którym mowa w § 5 pkt
2. Ponadto pracownik zwróci kwotę, którą już otrzymał od pracodawcy tytułem
odszkodowania, począwszy od początku miesiąca, w którym nastąpiło naruszenie
postanowień § 5 pkt 1 umowy.
Umowa o pracę została rozwiązana za porozumieniem stron z dniem 31
marca 2010 r. Od dnia 8 kwietnia 2010 r. Ł. Ł. podjął pracę w firmie A. S.A. na
stanowisku menadżera ds. kluczowych klientów. Pozwany przedstawił powódce
zaświadczenie z dnia 13 kwietnia 2010 r., potwierdzające zatrudnienie w tej firmie.
4
Pismem z 6 maja 2010 r. powódka poinformowała pozwanego o naruszeniu umowy
o zakazie konkurencji i wezwała go do zapłaty kwoty 44.830,25 zł tytułem kary
umownej w terminie 14 dni od daty pisma.
Sąd drugiej instancji ustalił ponadto, że „powód pismem z dnia 4 maja
2010 r. uznał, że powódka zerwała w sposób jednostronny umowę o zakazie
konkurencji wskutek niewypłacenia odszkodowania za powstrzymywanie się od
dokonywania działań konkurencyjnych”, a spółka A. S.A. poza dystrybucją sprzętu
IT oraz sprzedażą materiałów biurowych prowadziła m.in. sprzedaż mebli oraz
artykułów spożywczych zarówno w obrocie hurtowym, jak i detalicznym.
W ocenie Sądu Okręgowego, jeżeli A. S.A. prowadziła dla powodowej Spółki
hurtową sprzedaż artykułów, które następnie powódka sprzedawała własnym
klientom, to jest to działalność konkurencyjna. Oba podmioty wprowadzają na rynek
produkty w znacznej części się pokrywające, przy czym A. S.A. znaczną część
swoich obrotów wypracowuje ze sprzedaży hurtowej tych samych artykułów.
Detaliczne różnice w artykułach biurowych nie przesądzają o braku
konkurencyjności, skoro dotyczą klientów zainteresowanych tym samym rodzajem
artykułów.
Sąd Okręgowy podkreślił, że Kodeks pracy nie definiuje pojęcia działalności
konkurencyjnej; w konsekwencji prawo określenia zakresu przedmiotowego,
podmiotowego, czasowego oraz terytorialnego zakazu konkurencji zostało
pozostawione stronom umowy o zakazie konkurencji - jednakże przy uwzględnieniu
kryterium przedmiotu prowadzonej przez pracodawcę działalności. Konkurencyjną
działalnością jest aktywność przejawiająca się w tym samym lub takim samym
zakresie przedmiotowym i skierowana do tego samego kręgu odbiorców,
pokrywająca się - chociażby częściowo - z zakresem działalności podstawowej lub
ubocznej pracodawcy i jest uznana za konkurencyjną w umowie stron. W rezultacie
zakazana może być taka działalność, która narusza interes pracodawcy lub mu
zagraża. Nie jest sporne, że strony zawarły umowę o zakazie konkurencji,
precyzującą zakres działalności konkurencyjnej jako działalność każdego podmiotu
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i poza jej granicami, której zakres obejmuje
działalność pokrywającą się z zakresem przedmiotu przedsiębiorstwa pracodawcy
oraz jakiejkolwiek firmy należącej do grupy L. Z zapisów tych wynika
5
jednoznacznie, że pozwany zobowiązany był przez okres jednego roku, czyli do 31
marca 2011 r. powstrzymać się od podjęcia pracy na rzecz podmiotu
prowadzącego działalność konkurencyjną wobec byłego pracodawcy.
Pozwany zajmował w firmie L. S.A. istotne stanowisko samodzielne, miał
dostęp do istotnych informacji programowych, technicznych, technologicznych,
handlowych i organizacyjnych, których obowiązany był strzec zarówno w okresie
zatrudnienia, jak i w okresie wynikającym z umowy o zakazie konkurencji. Powódka
oraz spółka, w której pozwany podjął zatrudnienie prowadziły sprzedaż hurtową m.
in. mebli, artykułów biurowych, czy produktów spożywczych, w związku z czym nie
można uznać, że posiadały inny krąg odbiorców. Sam fakt, że jedna ze spółek
posiadała obszerniejszą ofertę, nie przesądza, że nawet skromny zakres zbieżnych
ofert nie stanowi działalności konkurencyjnej. Odnośnie do odmiennego kręgu
odbiorców, poza ogólnymi wpisami w KRS dotyczącymi charakteru prowadzonej
sprzedaży, strony nie wykazały konkretnych podmiotów, z którymi dokonywane były
transakcje.
Sąd drugiej instancji za błędne uznał twierdzenie pozwanego, że ze względu
na opóźnienia w zapłacie przez powódkę odszkodowania z tytułu przestrzegania
obowiązku powstrzymywania się od zachowań konkurencyjnych, stał on się wolny
od umowy, składając stosowne oświadczenie. W razie niewywiązywania się
pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania umowa o zakazie konkurencji po
ustaniu stosunku pracy nie przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki
została zawarta, a pracownik zachowuje roszczenie o odszkodowanie.
Sąd drugiej instancji stwierdził, że podstawą roszczeń powódki jest
zastrzeżona w § 6 umowy o zakazie konkurencji kara umowna w wysokości
pięciokrotnego miesięcznego wynagrodzenia pozwanego. Kara taka może
zastępować odszkodowanie, albowiem nie wymaga udowodnienia szkody i jej
wysokości, a jej wypłacenie nie może zwalniać pracownika od realizacji
obowiązków wynikających z umowy. W związku z ustaleniem, że działalność A.
S.A. stanowi działalność konkurencyjną względem L. S.A., a pozwany nie wywiązał
się z umowy o zakazie konkurencji, powódka ma prawo żądania zapłaty na jej
rzecz kary umownej w wysokości 44.830,25 zł. Sąd podkreślił przy tym, że
wysokość określonej kwoty nie była przez pozwanego kwestionowana.
6
Powyższy wyrok Sądu Okręgowego (w całości) pozwany zaskarżył skargą
kasacyjną, którą oparto na obydwu podstawach kasacyjnych określonych w
art. 3983
§ 1 pkt 1 i 2 k.p.c.
W ramach pierwszej podstawy (art. 3983
§ 1 pkt 1 k.p.c.) skarga zarzuciła:
a) błędną wykładnię art. 1011
§ 1 k.p. i art. 1012
§1 k.p. polegającą na
przyjęciu, że zachowanie pozwanego mieściło się w zakresie pojęcia działalności
konkurencyjnej;
b) niezastosowanie art. 484 § 2 k.c. i pominięcie zarzutów powoda (powinno
być pozwanego), że kara umowna której zasądzenia domaga się powód jest rażąco
wygórowana.
W ramach podstawy procesowej (art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c.) zarzucono
naruszenie:
- art 229 k.p.c. przez uznanie za przyznaną okoliczności w postaci wysokości
kary umownej, która zdaniem Sądu Okręgowego nie była kwestionowana, podczas
gdy pozwany podnosił zarzut rażącego wygórowania kary, omawiając ten problem
w piśmie procesowym z dnia 28 września 2012 r.;
- art. 391 k.p.c. w związku z art. 328 § 2 k.p.c. przez jego niewłaściwe
zastosowanie polegające na nieustosunkowaniu się do podnoszonego przez
pozwaną zarzutu rażącego wygórowania kary umownej, podczas gdy dyspozycja
wskazanych przepisów nakłada na sąd orzekający obowiązek ustosunkowania się
do wszystkich zarzutów i wskazanie, dlaczego sąd nie dał wiary danym faktom
bądź odmówił mocy dowodowej przeprowadzonym dowodom;
- art. 386 § 1 k.p.c. przez jego zastosowanie i uwzględnienie w całości
apelacji powoda, pomimo jej bezzasadności;
- art. 385 k.p.c. przez jego niezastosowanie, pomimo że apelacja powoda
jest w całości bezzasadna;
- art. 382 i art. 386 § 1 k.p.c. w następstwie którego oraz niedochowania
kompetencji rozpoznawczych i kontrolnych sądu odwoławczego i niespełnienia jego
procesowej funkcji (art. 382 k.p.c.) doszło do pominięcia części materiału
zebranego w postępowaniu, braku wyczerpujących ustaleń - i z obrazą
przytoczonych przepisów - pominięcia odmiennych ustaleń dokonanych w
postępowaniu pierwszoinstancyjnym.
7
Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa
w całości, ewentualnie w części, bądź o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i
przekazanie Sądowi Okręgowemu sprawy do ponownego rozpoznania,
z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia co do kosztów postępowania
kasacyjnego.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną strona powodowa wniosła o oddalenie
skargi kasacyjnej oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów
postępowania kasacyjnego według norm przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna jest częściowo uzasadniona.
Na podstawie art. 1011
§ 1 k.p. w zakresie określonym w odrębnej umowie,
pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy,
ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz
podmiotu prowadzącego taką działalność (zakaz konkurencji). W myśl art. 1012
§ 1
k.p. powyższy przepis znajduje odpowiednie zastosowanie, gdy pracodawca i
pracownik mający dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie
mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, zawierają umowę o zakazie konkurencji
po ustaniu stosunku pracy.
Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy posiada znamiona
umowy wzajemnej. Zobowiązania pracownika i pracodawcy, stają się z woli stron,
częścią umownego stosunku z pogranicza prawa pracy i prawa cywilnego. Umowa
powinna precyzyjnie przewidywać zakres obowiązku niepodejmowania działalności
konkurencyjnej przez pracownika. Wykładnia oświadczeń woli zawartych w umowie
podlega ogólnym regułom interpretacyjnym określonym w art. 65 k.c. W myśl § 1
tego artykułu oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze
względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia
społecznego oraz ustalone zwyczaje; § 2 stanowi natomiast, że w umowach należy
raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej
dosłownym brzmieniu. Wyrażone w przytoczonym przepisie reguły interpretacyjne
grupują się wokół dwóch respektowanych przez prawo cywilne wartości. Są nimi z
8
jednej strony wola (intencja) osoby dokonującej czynności prawnej, z drugiej
natomiast zaufanie, jakie budzi złożone oświadczenie woli u innych osób
(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2014 r., III PK 28/14, LEX nr
1552149, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie III PZP 2/15,
OSNP 2015 nr 9, poz. 118).
Brak oparcia skargi kasacyjnej na zarzucie naruszenia art. 65 k.c. w związku
z art. 300 k.p. uniemożliwia w pełni skuteczne zakwestionowanie dokonanej przez
Sąd Okręgowy wykładni tego postanowienia umowy o zakazie konkurencji zawartej
przez strony, w którym ustalono przedmiot zakazu konkurencji.
Nie ulega wątpliwości, że w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu
stosunku pracy (art. 1012
k.p.) należy skonkretyzować zakres tego zakazu. Stopień
konkretyzacji zakazu konkurencji może być różny, na przykład zależny od tego,
jakie stanowisko pracy zajmował były pracownik w czasie zatrudnienia u byłego
pracodawcy i jaki w związku z tym miał dostęp do szczególnie ważnych informacji.
W judykaturze przyjmuje się, że im wyższe stanowisko pracownik zajmował i im
szerszy miał dostęp do szczególnie ważnych informacji, tym bardziej ogólny (mniej
skonkretyzowany) może być przedmiot nałożonego nań zakazu konkurencji - np. w
przypadku osób wchodzących w skład organu osoby prawnej, mających dostęp do
wszystkich informacji istotnych dla funkcjonowania pracodawcy, zakres zakazu
konkurencji może być określony ogólnie, gdyż jego szczegółowe wskazanie
groziłoby niebezpieczeństwem pominięcia istotnych informacji, których ujawnienie
mogłoby narazić pracodawcę na szkodę (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2
grudnia 2010 r., II PK 134/10, wyrok Sądu Najwyższego z 19 maja 2004 r., I PK
534/03, OSNP 2005 nr 5, poz. 63).
Decydujące znaczenie dla ustalenia obowiązującego pracownika zakazu
konkurencji ma treść umowy zawartej między stronami. W świetle art. 1011
§ 1 k.p.
prawo określenia zakresu przedmiotowego, podmiotowego, czasowego oraz
terytorialnego zakazu konkurencji zostało pozostawione stronom umowy
(pracodawcy i pracownikowi) - jednakże przy uwzględnieniu kryterium przedmiotu
prowadzonej przez pracodawcę działalności. W orzecznictwie Sądu Najwyższego
przyjmuje się, że konkurencyjną działalnością jest aktywność przejawiana w tym
samym lub takim samym zakresie przedmiotowym i skierowana do tego samego
9
kręgu odbiorców, pokrywająca się - chociażby częściowo - z zakresem działalności
podstawowej lub ubocznej pracodawcy. W rezultacie zakazana może być taka
działalność, która narusza interes pracodawcy lub zagraża mu. Konkurencja to
rywalizacja, współzawodnictwo między podmiotami lub osobami zainteresowanymi
w osiągnięciu tego samego celu. Zajmowanie się interesami konkurencyjnymi jest
więc równoznaczne z działaniem podejmowanym w celach zarobkowych lub
udziałem w przedsięwzięciach lub transakcjach handlowych, których skutki
odnoszą się (lub potencjalnie mogą się odnieść) chociażby częściowo, do tego
samego kręgu odbiorców (por. między innymi wyroki z dnia 23 lutego 1999 r.,
I PKN 579/98, OSNAPiUS 2000 nr 7, poz. 270; z dnia 8 maja 2002 r., I PKN
221/01, OSNP 2004 nr 6, poz. 98 i z dnia 24 września 2003 r., I PK 411/02, OSNP
2004 nr 18, poz. 316). Oznacza to, że przedmiot zakazu może odnosić się do
przedmiotu faktycznie prowadzonej lub zaplanowanej (potencjalnej) działalności
pracodawcy, jak i wykraczać poza tę działalność w sytuacji, gdy interesom
pracodawcy zagraża działalność pracownika związana z produkcją dóbr lub
świadczeniem usług zbliżonych do działalności pracodawcy, które mogą je zastąpić
(dóbr lub usług o charakterze substytucyjnym). Najważniejsze zatem i podstawowe
kryterium rozstrzygające o prowadzeniu (lub nieprowadzeniu) działalności
konkurencyjnej stanowi przedmiot działalności przedsiębiorstw - przedsiębiorstwa
pracodawcy (byłego pracodawcy) oraz przedsiębiorstwa, w którym swoją
aktywność zawodową realizuje pracownik po ustaniu stosunku pracy.
W zaskarżonym rozpatrywaną skargą kasacyjną wyroku Sąd Okręgowy
uznał - odmiennie niż Sąd pierwszej instancji, że powodowa Spółka i A. S.A.
prowadziły względem siebie działalność konkurencyjną. Sąd drugiej instancji ustalił,
że A. S.A. poza dystrybucją sprzętu IT oraz sprzedażą materiałów biurowych
prowadziła m.in. sprzedaż mebli oraz artykułów spożywczych zarówno w obrocie
hurtowym, jak i detalicznym.
Oceniając przedstawione wyżej ustalenia faktyczne Sąd drugiej instancji
prawidłowo uznał, że obydwie spółki prowadziły względem siebie działalność
konkurencyjną, gdyż zakres przedmiotowy sprzedaży tych spółek częściowo się
pokrywał. Wprawdzie druga spółka prowadziła głównie sprzedaż hurtową i zakres
jej handlowej oferty był większy, jednak pozwany pracował w obu spółkach na
10
bardzo podobnym stanowisku jako kierownik ds. kluczowych, najważniejszych
klientów, a więc klientów dokonujących największych zakupów. Jego zatrudnienie
w nowej spółce stanowiło więc zagrożenie dla interesów powodowej spółki,
wpływając niekorzystnie na jej sytuację na rynku oraz sytuację ekonomiczną. Mimo
więc tego, że Sąd w zaskarżonym wyroku nie ustalił precyzyjnie pełnego zakresu
pokrywającego się przedmiotu działalności obu spółek, nie można przyjąć,
że doszło do zarzucanej w skardze kasacyjnej błędnej wykładni art. 1011
§ 1 k.p. i
art. 1012
§ 1 k.p. polegającej na przyjęciu, że zachowanie pozwanego mieściło się
w zakresie pojęcia działalności konkurencyjnej.
Zasadny jest natomiast zarzut procesowej podstawy rozpatrywanej skargi
kasacyjnej (art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c.) dotyczący naruszenia art. 229 k.p.c. przez
uznanie za przyznaną okoliczności w postaci wysokości kary umownej, która
zdaniem Sądu Okręgowego nie była kwestionowana, podczas gdy pozwany
podnosił w toku procesu zarzut rażącego wygórowania kary i zarzut odmiennego
sposobu obliczania wysokości kary umownej, omawiając te problemy w piśmie
procesowym z dnia 28 września 2012 r. (k. 120 akt sprawy).
Sąd drugiej instancji niewłaściwie – z naruszeniem wskazanego przepisu
prawa procesowego – przyjął, że „…zasądził od pozwanego na rzecz powodowej
spółki dochodzoną kwotę 44.830,25 zł, której wysokość nie była przez pozwanego
kwestionowana”.
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 czerwca 2011 r. w sprawie II PK 327/10
(OSNP 2012 nr 13-14, poz. 173) zajął stanowisko, że możliwość dochodzenia
przez pracodawcę kary umownej z tytułu niewykonania lub nienależytego
wykonania przez pracownika zobowiązania powstrzymania się od działalności
konkurencyjnej po ustaniu stosunku pracy nie jest uzależniona od wystąpienia
związanej z tym szkody (art. 484 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.), jednak
pracownik może żądać zmniejszenia (miarkowania) kary umownej, jeżeli wykaże
(zgodnie z ogólną regułą dowodową określoną w art. 6 k.c.), że zobowiązanie
zostało w znacznej części wykonane lub kara jest rażąco wygórowana.
Aprobując te konstatacje Sąd Najwyższy, rozpoznając niniejszą skargę
kasacyjną uznał, iż z przytoczonego wyżej art. 484 § 2 k.c. wynika w pierwszej
kolejności, że istnienie wskazanych w tym przepisie przesłanek miarkowania (w tym
11
wysokości szkody) może być badane jedynie w razie zgłoszenia przez dłużnika
żądania zmniejszenia określonej w umowie kary umownej, co wystąpiło w niniejszej
sprawie. Powyższe okoliczności wskazują na pominięcie art. 484 k.c. przez Sąd
Okręgowy przy zasądzaniu kary umownej z art. 1012
§ 1 k.p.
Mając powyższe na względzie Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na
podstawie art. 39815
§ 1 k.p.c. i orzekł o kosztach postępowania na mocy art. 108 §
2 k.p.c.
kc