III CZ 43/15
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:04-11-2015
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III CZ 43/15
POSTANOWIENIE
Dnia 8 października 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Agnieszka Piotrowska (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Irena Gromska-Szuster
SSN Kazimierz Zawada
w sprawie ze skargi J. K. o wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 12 sierpnia 2014 r.
uzupełnionym postanowieniem tego Sądu z dnia 30 września 2014 r.
w sprawie z powództwa J. K.
przeciwko K. K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 8 października 2015 r.,
zażalenia J. K.
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 15 lipca 2015 r.,
1. oddala zażalenie,
2. przyznaje ze środków Skarbu Państwa - Sądu Apelacyjnego
na rzecz adwokata M. O. kwotę 5400 (pięć tysięcy czterysta)
złotych powiększoną o należny podatek od towarów i usług
tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej J. K. w
postępowaniu zażaleniowym.
UZASADNIENIE
2
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 12 sierpnia 2014 roku w sprawie […]
oddalił apelację powoda J. K. od wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 30 grudnia
2013 roku w sprawie […], zasądzającego od pozwanej K. K. na rzecz powoda
kwotę 111.980 złotych tytułem zachowku oraz oddalającego powództwo
w pozostałej części.
Powód złożył w dniu 9 czerwca 2015 roku skargę o wznowienie powyższego
postępowania na podstawie art. 403 § 2 k.p.c., powołując się na nowy dowód
w postaci operatu szacunkowego rzeczoznawcy Z. K. sporządzonego w dniu 16
lutego 2015 roku na potrzeby postępowania administracyjnego w przedmiocie
odszkodowania za działkę wchodzącą w skład spadku, którego dotyczyło
roszczenie powoda o zachowek. Skarżący domagał się wznowienia postępowania i
podwyższenia należnego mu zachowku do kwoty 343.689,96 złotych.
Postanowieniem z dnia 15 lipca 2015 roku Sąd Apelacyjny odrzucił skargę o
wznowienie postępowania z powodu braku ustawowej podstawy wznowienia
wskazując, że nowym dowodem w rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c. nie jest opinia
biegłego sporządzona w innym postępowaniu po uprawomocnieniu się orzeczenia
kończącego postępowanie w sprawie, której dotyczy skarga.
W zażaleniu skarżący zarzucił naruszenie art.403 §1 i art.410 § 1 k.p.c.
przez ich niewłaściwe zastosowanie i wniósł o uchylenie zaskarżonego
postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga o wznowienie postępowania jest nadzwyczajnym środkiem prawnym
o limitowanych podstawach wskazanych w art. 401, 4011
i art. 403 k.p.c. Jej
wniesienie inicjuje postępowanie dwufazowe, w którym najpierw sąd bada
dopuszczalność skargi o wznowienie (w zależności od wyniku kontroli następuje
zwrot skargi lub jej odrzucenie), a następnie po przesądzeniu dopuszczalności
skargi, rozpoznaje ją merytorycznie i wydaje stosowne rozstrzygnięcie.
Skarżący oparł skargę na art. 403 § 2 k.p.c. wskazując na nowy dowód
w postaci operatu szacunkowego rzeczoznawcy Z. K. sporządzonego w dniu 16
3
lutego 2015 roku, dotyczącego działki wchodzącej w skład spadku i stanowiącej
własność K. K. Skarżący podniósł, że wartość działki wskazana w tym operacie jest
wyższa od wartości wyliczonej w opinii biegłego sądowego stanowiącej podstawę
obliczenia i zasądzenia na rzecz powoda przez Sąd Okręgowy w sprawie […]
przysługującego skarżącemu zachowku.
Możliwość wznowienia postępowania na podstawie art. 403 § 2 k.p.c. jest
uzależniona od zaistnienia łącznie trzech przesłanek. Po pierwsze, wykrycia po
uprawomocnieniu się wyroku nowych okoliczności faktycznych lub środków
dowodowych, które istniały w czasie postępowania, ale nie zostały w nim powołane.
Po drugie, możliwości ich wpływu na wynik sprawy i po trzecie, niemożności
skorzystania z nich przez stronę w poprzednim postępowaniu.
Wykrycie okoliczności faktycznych lub dowodów w rozumieniu art. 403 § 2
k.p.c. dotyczy faktów i środków dowodowych, które - poza przesłanką ich
nieujawnienia w postępowaniu prawomocnie zakończonym - były dla strony
skarżącej wówczas „nieujawnialne”. Przepis ten obejmuje zatem fakty stronie
nieznane i dla niej niedostępne, natomiast fakty „ujawnialne”, czyli te, które strona
powinna znać, bo miała możliwość dostępu do nich, nie są objęte hipotezą tego
przepisu (tak m.in. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 3 października 2013 r.,
II UZ 54/13, niepubl., z dnia 28 sierpnia 2013 r., V CZ 33/13 oraz z dnia 29 marca
2007 r., II UZ 3/07, OSNP 2008, nr 11-12, poz. 178 i orzeczenia tam powołane).
W orzecznictwie ugruntowany ponadto jest pogląd, że podstawą wznowienia
nie może być środek dowodowy, który powstał dopiero po uprawomocnieniu się
orzeczenia wydanego w postępowaniu, którego dotyczy skarga o wznowienie (por.
uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 1969 r., III PZP 63/68- zasada prawna,
OSNC 1969, nr 12, poz. 208 i postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia
15 września 2005 r., II CZ 78/05, niepubl., z dnia 14 lutego 2007 r., II CZ 120/06,
niepubl. oraz z dnia 30 maja 2007 r., I CZ 40/07, niepubl.). Taka sytuacja ma
miejsce w rozpoznawanej sprawie, skoro operat szacunkowy został sporządzony
w lutym 2015 roku czyli po wydaniu prawomocnego wyroku przez Sąd Apelacyjny
z dnia 12 sierpnia 2014 roku.
4
W tym stanie rzeczy, zażalenie podlegało oddaleniu jako bezzasadne
na podstawie art. 39814
k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
(eb)
POSTANOWIENIE
Dnia 8 października 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Agnieszka Piotrowska (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Irena Gromska-Szuster
SSN Kazimierz Zawada
w sprawie ze skargi J. K. o wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 12 sierpnia 2014 r.
uzupełnionym postanowieniem tego Sądu z dnia 30 września 2014 r.
w sprawie z powództwa J. K.
przeciwko K. K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 8 października 2015 r.,
zażalenia J. K.
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 15 lipca 2015 r.,
1. oddala zażalenie,
2. przyznaje ze środków Skarbu Państwa - Sądu Apelacyjnego
na rzecz adwokata M. O. kwotę 5400 (pięć tysięcy czterysta)
złotych powiększoną o należny podatek od towarów i usług
tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej J. K. w
postępowaniu zażaleniowym.
UZASADNIENIE
2
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 12 sierpnia 2014 roku w sprawie […]
oddalił apelację powoda J. K. od wyroku Sądu Okręgowego w K. z dnia 30 grudnia
2013 roku w sprawie […], zasądzającego od pozwanej K. K. na rzecz powoda
kwotę 111.980 złotych tytułem zachowku oraz oddalającego powództwo
w pozostałej części.
Powód złożył w dniu 9 czerwca 2015 roku skargę o wznowienie powyższego
postępowania na podstawie art. 403 § 2 k.p.c., powołując się na nowy dowód
w postaci operatu szacunkowego rzeczoznawcy Z. K. sporządzonego w dniu 16
lutego 2015 roku na potrzeby postępowania administracyjnego w przedmiocie
odszkodowania za działkę wchodzącą w skład spadku, którego dotyczyło
roszczenie powoda o zachowek. Skarżący domagał się wznowienia postępowania i
podwyższenia należnego mu zachowku do kwoty 343.689,96 złotych.
Postanowieniem z dnia 15 lipca 2015 roku Sąd Apelacyjny odrzucił skargę o
wznowienie postępowania z powodu braku ustawowej podstawy wznowienia
wskazując, że nowym dowodem w rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c. nie jest opinia
biegłego sporządzona w innym postępowaniu po uprawomocnieniu się orzeczenia
kończącego postępowanie w sprawie, której dotyczy skarga.
W zażaleniu skarżący zarzucił naruszenie art.403 §1 i art.410 § 1 k.p.c.
przez ich niewłaściwe zastosowanie i wniósł o uchylenie zaskarżonego
postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga o wznowienie postępowania jest nadzwyczajnym środkiem prawnym
o limitowanych podstawach wskazanych w art. 401, 4011
i art. 403 k.p.c. Jej
wniesienie inicjuje postępowanie dwufazowe, w którym najpierw sąd bada
dopuszczalność skargi o wznowienie (w zależności od wyniku kontroli następuje
zwrot skargi lub jej odrzucenie), a następnie po przesądzeniu dopuszczalności
skargi, rozpoznaje ją merytorycznie i wydaje stosowne rozstrzygnięcie.
Skarżący oparł skargę na art. 403 § 2 k.p.c. wskazując na nowy dowód
w postaci operatu szacunkowego rzeczoznawcy Z. K. sporządzonego w dniu 16
3
lutego 2015 roku, dotyczącego działki wchodzącej w skład spadku i stanowiącej
własność K. K. Skarżący podniósł, że wartość działki wskazana w tym operacie jest
wyższa od wartości wyliczonej w opinii biegłego sądowego stanowiącej podstawę
obliczenia i zasądzenia na rzecz powoda przez Sąd Okręgowy w sprawie […]
przysługującego skarżącemu zachowku.
Możliwość wznowienia postępowania na podstawie art. 403 § 2 k.p.c. jest
uzależniona od zaistnienia łącznie trzech przesłanek. Po pierwsze, wykrycia po
uprawomocnieniu się wyroku nowych okoliczności faktycznych lub środków
dowodowych, które istniały w czasie postępowania, ale nie zostały w nim powołane.
Po drugie, możliwości ich wpływu na wynik sprawy i po trzecie, niemożności
skorzystania z nich przez stronę w poprzednim postępowaniu.
Wykrycie okoliczności faktycznych lub dowodów w rozumieniu art. 403 § 2
k.p.c. dotyczy faktów i środków dowodowych, które - poza przesłanką ich
nieujawnienia w postępowaniu prawomocnie zakończonym - były dla strony
skarżącej wówczas „nieujawnialne”. Przepis ten obejmuje zatem fakty stronie
nieznane i dla niej niedostępne, natomiast fakty „ujawnialne”, czyli te, które strona
powinna znać, bo miała możliwość dostępu do nich, nie są objęte hipotezą tego
przepisu (tak m.in. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 3 października 2013 r.,
II UZ 54/13, niepubl., z dnia 28 sierpnia 2013 r., V CZ 33/13 oraz z dnia 29 marca
2007 r., II UZ 3/07, OSNP 2008, nr 11-12, poz. 178 i orzeczenia tam powołane).
W orzecznictwie ugruntowany ponadto jest pogląd, że podstawą wznowienia
nie może być środek dowodowy, który powstał dopiero po uprawomocnieniu się
orzeczenia wydanego w postępowaniu, którego dotyczy skarga o wznowienie (por.
uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 1969 r., III PZP 63/68- zasada prawna,
OSNC 1969, nr 12, poz. 208 i postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia
15 września 2005 r., II CZ 78/05, niepubl., z dnia 14 lutego 2007 r., II CZ 120/06,
niepubl. oraz z dnia 30 maja 2007 r., I CZ 40/07, niepubl.). Taka sytuacja ma
miejsce w rozpoznawanej sprawie, skoro operat szacunkowy został sporządzony
w lutym 2015 roku czyli po wydaniu prawomocnego wyroku przez Sąd Apelacyjny
z dnia 12 sierpnia 2014 roku.
4
W tym stanie rzeczy, zażalenie podlegało oddaleniu jako bezzasadne
na podstawie art. 39814
k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
(eb)