I CZ 100/15
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:09-02-2016
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt I CZ 100/15
POSTANOWIENIE
Dnia 15 stycznia 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Antoni Górski (przewodniczący)
SSN Marta Romańska
SSN Karol Weitz (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku Ja. G.
przy uczestnictwie J. G.
o podział majątku wspólnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 15 stycznia 2016 r.,
zażalenia wnioskodawczyni na postanowienie Sądu Okręgowego w T.
z dnia 14 maja 2015 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie, pozostawiając rozstrzygnięcie
o kosztach postępowania zażaleniowego w orzeczeniu
kończącym postępowanie w sprawie.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 24 czerwca 2014 r. Sąd Rejonowy w S. w sprawie z
wniosku Ja. G. z udziałem J. G. o podział majątku wspólnego ustalił, że w skład
tego majątku wchodzą bliżej określone nieruchomości zlokalizowane w U.,
określając wartość nieruchomości wskazanych w pkt I.1. lit. a) i b) postanowienia
na kwoty, odpowiednio, 302 700,00 zł oraz 6 900,00 zł, i nie określając wartości
nieruchomości wskazanych w pkt I.1. lit. c)-f) postanowienia. Sąd Rejonowy ustalił,
że w skład majątku wspólnego wchodzą także Firma […]” – J. G. z siedzibą w U., o
wartości 6 048 278,70 zł, samochód osobowy Mercedes o wartości 15 567,00 zł i
środki pieniężne na kontach bankowych o łącznej wartości 189 910,90 zł. Wartość
całego majątku wspólnego Sąd określił na kwotę 6 883 856,57 zł, dokonał jego
podziału, zasądził na rzecz wnioskodawczyni Ja. G. od uczestnika postępowania J.
G. tytułem spłaty kwotę 2 923 661,28 zł, rozkładając tę płatność na trzy raty, i
oddalił wniosek o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym.
Od postanowienia z dnia 24 czerwca 2014 r. apelację wniósł uczestnik
postępowania J. G.
Sąd Okręgowy w T. wskazał, że Sąd Rejonowy nie ustalił, czy nieruchomości
określone w pkt I.1. lit. c)-f) postanowienia z dnia 24 czerwca 2014 r. wchodzą w
skład przedsiębiorstwa prowadzonego przez J. G., jak również nie ustalił wartości
tych nieruchomości. Nie wiadomo więc, czy wartość tych nieruchomości jest
częścią składową wartości przedsiębiorstwa określonej w postanowieniu z dnia 24
czerwca 2014 r. i czy przy ustalaniu wartości całego majątku wspólnego nie doszło
do dwukrotnego zaliczenia wartości owych nieruchomości. Ponadto Sąd Okręgowy
podniósł, że nie wiadomo też, według jakiego kursu Sąd Rejonowy przeliczył środki
pieniężne w postaci walut obcych zgromadzonych na kontach bankowych, które to
środki stanowią część majątku wspólnego. Sąd drugiej instancji podzielił wreszcie
zarzut apelacji co do wadliwości określenia terminów płatności drugiej i trzeciej raty
spłaty zasądzonej na rzecz wnioskodawczyni. Zostały one ustalone w taki sposób,
że mogłoby dojść do zbiegu terminu ich płatności z terminem płatności pierwszej
raty.
3
Z tych względów Sąd Okręgowy przyjął, że Sąd Rejonowy nie rozpoznał
istoty sprawy. Uwzględniając apelację Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia
14 maja 2015 r. na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. uchylił zaskarżone postanowienie
z dnia 24 czerwca 2014 r. i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w N. do
ponownego rozpoznania.
Zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 14 maja 2015 r.
złożyła wnioskodawczyni Ja. G. Zarzuciła naruszenie art. 382 k.p.c. i wniosła o
uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu
w T. do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Jeżeli Sąd drugiej instancji ocenił, że Sąd pierwszej instancji nie rozpoznał
istoty sprawy i na podstawie art. 386 § 4 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. uchylił
zaskarżone apelacją postanowienie orzekające do istoty sprawy oraz przekazał
sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji, kognicja Sądu
Najwyższego rozpoznającego zażalenie wniesione na podstawie art. 3941
§ 11
w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. obejmuje zbadanie, czy zaistniała w sprawie sytuacja
procesowa należy do kategorii sytuacji polegających na nierozpoznaniu istoty
sprawy (postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2012 r., III CZ 77/12,
OSNC 2013, Nr 4, poz. 54; z dnia 10 stycznia 2013 r., IV CZ 166/12, niepubl.;
z dnia 5 lipca 2013 r., IV CZ 65/13, niepubl.; z dnia 5 marca 2015 r., V CZ 126/14,
niepubl.).
Konieczne jest jednak w takim wypadku podniesienie w zażaleniu zarzutu,
że Sąd drugiej instancji naruszył w tym zakresie art. 386 § 4 k.p.c. lub przynajmniej
że jego ocena, iż doszło do nierozpoznania istoty sprawy, jest błędna
(postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2013 r., IV CZ 31/13, niepubl.;
z dnia 14 czerwca 2013 r., V CZ 23/13, niepubl.; z dnia 27 czerwca 2014 r., V CZ
44/14, niepubl.).
Wnioskodawczyni powołała w zażaleniu jedynie zarzut naruszenia art. 382
k.p.c., jednak z jego uzasadnienia wynika, że kwestionuje ona przyjętą przez Sąd
Okręgowy ocenę, iż Sąd Rejonowy wydając postanowienie z dnia 24 czerwca
2014 r. nie rozpoznał istoty sprawy.
4
Powołane przez Sąd Okręgowy w uzasadnieniu postanowienia z dnia
14 maja 2015 r. okoliczności dotyczące braku ustalenia wartości pewnych
składników majątku wspólnego, związanych z tym wątpliwości co do trafności
ustalenia wartości całego majątku wspólnego, niewskazania w uzasadnieniu
postanowienia kursu przeliczenia na złote walut obcych wchodzących w skład
majątku wspólnego i nieprawidłowego ustalenia terminów płatności rat spłaty
zasądzonej na rzecz wnioskodawczyni nie dają podstaw do przyjęcia, że Sąd
pierwszej instancji nie rozpoznał istoty sprawy. W systemie apelacji pełnej Sąd
drugiej instancji kontynuuje – w granicach zaskarżenia – merytoryczne
rozpoznawanie sprawy (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 r.,
III CZP 49/07, OSNC 2008 r., Nr 6, poz. 55). W związku z tym jest władny dokonać
kontroli prawidłowości ustalenia składników majątku wspólnego i ich wartości lub
wskazania tej wartości oraz weryfikacji postanowienia Sądu pierwszej instancji
w tym zakresie (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2013 r.,
III CZ 2/13, niepubl.; z dnia 17 września 2014 r., I CZ 59/14, niepubl.; z dnia
5 marca 2015 r., V CZ 126/14, niepubl.). To samo dotyczy ustalonych w pierwszej
instancji terminów płatności rat spłaty zasądzonej w związku z dokonanym
podziałem majątku wspólnego.
Z tych względów, na podstawie art. 39815
§ 1 w zw. z art. 3941
§ 3 i art. 13
§ 2 k.p.c., Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji.
eb
POSTANOWIENIE
Dnia 15 stycznia 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Antoni Górski (przewodniczący)
SSN Marta Romańska
SSN Karol Weitz (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku Ja. G.
przy uczestnictwie J. G.
o podział majątku wspólnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 15 stycznia 2016 r.,
zażalenia wnioskodawczyni na postanowienie Sądu Okręgowego w T.
z dnia 14 maja 2015 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie, pozostawiając rozstrzygnięcie
o kosztach postępowania zażaleniowego w orzeczeniu
kończącym postępowanie w sprawie.
2
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 24 czerwca 2014 r. Sąd Rejonowy w S. w sprawie z
wniosku Ja. G. z udziałem J. G. o podział majątku wspólnego ustalił, że w skład
tego majątku wchodzą bliżej określone nieruchomości zlokalizowane w U.,
określając wartość nieruchomości wskazanych w pkt I.1. lit. a) i b) postanowienia
na kwoty, odpowiednio, 302 700,00 zł oraz 6 900,00 zł, i nie określając wartości
nieruchomości wskazanych w pkt I.1. lit. c)-f) postanowienia. Sąd Rejonowy ustalił,
że w skład majątku wspólnego wchodzą także Firma […]” – J. G. z siedzibą w U., o
wartości 6 048 278,70 zł, samochód osobowy Mercedes o wartości 15 567,00 zł i
środki pieniężne na kontach bankowych o łącznej wartości 189 910,90 zł. Wartość
całego majątku wspólnego Sąd określił na kwotę 6 883 856,57 zł, dokonał jego
podziału, zasądził na rzecz wnioskodawczyni Ja. G. od uczestnika postępowania J.
G. tytułem spłaty kwotę 2 923 661,28 zł, rozkładając tę płatność na trzy raty, i
oddalił wniosek o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym.
Od postanowienia z dnia 24 czerwca 2014 r. apelację wniósł uczestnik
postępowania J. G.
Sąd Okręgowy w T. wskazał, że Sąd Rejonowy nie ustalił, czy nieruchomości
określone w pkt I.1. lit. c)-f) postanowienia z dnia 24 czerwca 2014 r. wchodzą w
skład przedsiębiorstwa prowadzonego przez J. G., jak również nie ustalił wartości
tych nieruchomości. Nie wiadomo więc, czy wartość tych nieruchomości jest
częścią składową wartości przedsiębiorstwa określonej w postanowieniu z dnia 24
czerwca 2014 r. i czy przy ustalaniu wartości całego majątku wspólnego nie doszło
do dwukrotnego zaliczenia wartości owych nieruchomości. Ponadto Sąd Okręgowy
podniósł, że nie wiadomo też, według jakiego kursu Sąd Rejonowy przeliczył środki
pieniężne w postaci walut obcych zgromadzonych na kontach bankowych, które to
środki stanowią część majątku wspólnego. Sąd drugiej instancji podzielił wreszcie
zarzut apelacji co do wadliwości określenia terminów płatności drugiej i trzeciej raty
spłaty zasądzonej na rzecz wnioskodawczyni. Zostały one ustalone w taki sposób,
że mogłoby dojść do zbiegu terminu ich płatności z terminem płatności pierwszej
raty.
3
Z tych względów Sąd Okręgowy przyjął, że Sąd Rejonowy nie rozpoznał
istoty sprawy. Uwzględniając apelację Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia
14 maja 2015 r. na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. uchylił zaskarżone postanowienie
z dnia 24 czerwca 2014 r. i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w N. do
ponownego rozpoznania.
Zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 14 maja 2015 r.
złożyła wnioskodawczyni Ja. G. Zarzuciła naruszenie art. 382 k.p.c. i wniosła o
uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu
w T. do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Jeżeli Sąd drugiej instancji ocenił, że Sąd pierwszej instancji nie rozpoznał
istoty sprawy i na podstawie art. 386 § 4 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. uchylił
zaskarżone apelacją postanowienie orzekające do istoty sprawy oraz przekazał
sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji, kognicja Sądu
Najwyższego rozpoznającego zażalenie wniesione na podstawie art. 3941
§ 11
w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. obejmuje zbadanie, czy zaistniała w sprawie sytuacja
procesowa należy do kategorii sytuacji polegających na nierozpoznaniu istoty
sprawy (postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2012 r., III CZ 77/12,
OSNC 2013, Nr 4, poz. 54; z dnia 10 stycznia 2013 r., IV CZ 166/12, niepubl.;
z dnia 5 lipca 2013 r., IV CZ 65/13, niepubl.; z dnia 5 marca 2015 r., V CZ 126/14,
niepubl.).
Konieczne jest jednak w takim wypadku podniesienie w zażaleniu zarzutu,
że Sąd drugiej instancji naruszył w tym zakresie art. 386 § 4 k.p.c. lub przynajmniej
że jego ocena, iż doszło do nierozpoznania istoty sprawy, jest błędna
(postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2013 r., IV CZ 31/13, niepubl.;
z dnia 14 czerwca 2013 r., V CZ 23/13, niepubl.; z dnia 27 czerwca 2014 r., V CZ
44/14, niepubl.).
Wnioskodawczyni powołała w zażaleniu jedynie zarzut naruszenia art. 382
k.p.c., jednak z jego uzasadnienia wynika, że kwestionuje ona przyjętą przez Sąd
Okręgowy ocenę, iż Sąd Rejonowy wydając postanowienie z dnia 24 czerwca
2014 r. nie rozpoznał istoty sprawy.
4
Powołane przez Sąd Okręgowy w uzasadnieniu postanowienia z dnia
14 maja 2015 r. okoliczności dotyczące braku ustalenia wartości pewnych
składników majątku wspólnego, związanych z tym wątpliwości co do trafności
ustalenia wartości całego majątku wspólnego, niewskazania w uzasadnieniu
postanowienia kursu przeliczenia na złote walut obcych wchodzących w skład
majątku wspólnego i nieprawidłowego ustalenia terminów płatności rat spłaty
zasądzonej na rzecz wnioskodawczyni nie dają podstaw do przyjęcia, że Sąd
pierwszej instancji nie rozpoznał istoty sprawy. W systemie apelacji pełnej Sąd
drugiej instancji kontynuuje – w granicach zaskarżenia – merytoryczne
rozpoznawanie sprawy (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 r.,
III CZP 49/07, OSNC 2008 r., Nr 6, poz. 55). W związku z tym jest władny dokonać
kontroli prawidłowości ustalenia składników majątku wspólnego i ich wartości lub
wskazania tej wartości oraz weryfikacji postanowienia Sądu pierwszej instancji
w tym zakresie (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2013 r.,
III CZ 2/13, niepubl.; z dnia 17 września 2014 r., I CZ 59/14, niepubl.; z dnia
5 marca 2015 r., V CZ 126/14, niepubl.). To samo dotyczy ustalonych w pierwszej
instancji terminów płatności rat spłaty zasądzonej w związku z dokonanym
podziałem majątku wspólnego.
Z tych względów, na podstawie art. 39815
§ 1 w zw. z art. 3941
§ 3 i art. 13
§ 2 k.p.c., Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji.
eb