V CSK 634/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:03-08-2015
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CSK 634/13
POSTANOWIENIE
Dnia 8 lipca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Anna Owczarek
w sprawie z powództwa "F." Spółki z o.o. w W.
przeciwko Skarbowi Państwa - Naczelnikowi Urzędu Celnego w O.
o zapłatę,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 8 lipca 2014 r.,
na skutek skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 31 lipca 2013 r.,
1) odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
2) zasądza od powódki na rzecz Skarbu Państwa -
- Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 2.700,-
(dwa tysiące siedemset) zł tytułem zwrotu
kosztów postępowania kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 31 lipca 2013 r. zmienił w części wyrok
Sądu Okręgowego w O. z dnia 27 marca 2013 r., w którym oddalono powództwo
skierowane przeciwko Skarbowi Państwa – Urzędowi Celnemu w O. o zasądzenie
kwoty 228.382 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 29 września 2012 r. do
dnia zapłaty w ten sposób, że zasądził na rzecz powódki F. spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością w W. kwotę 17.536 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 2
października 2012 r., ponadto oddalił apelację powódki w pozostałym zakresie.
Powódka wniosła skargę kasacyjną od wyroku Sądu Apelacyjnego w części
oddalającej apelację.
Sąd Najwyższy, oceniając - na podstawie art. 3989
§ 1 k.p.c. - skargę
kasacyjną z punktu widzenia podstaw przyjęcia jej do rozpoznania, zważył:
Ustawodawca, wprowadzając skargę kasacyjną jako nadzwyczajny środek
prawny służący od prawomocnych orzeczeń, podkreślił że jej celem jest ochrona
interesu publicznego polegającego na ujednoliceniu orzecznictwa sądów i rozwoju
judykatury. Cel ten może być osiągnięty jedynie poprzez powołanie i wykazanie
istnienia przesłanek umożliwiających jego realizację. Sąd Najwyższy nie jest trzecią
instancją sądową i nie rozpoznaje sprawy tylko skargę kasacyjną. Jego rolą nie jest
zatem korygowanie ewentualnych błędów w zakresie stosowania czy wykładni
prawa, nawet gdyby one rzeczywiście w danej sprawie wystąpiły.
Ocena podstaw przyjęcia skargi do rozpoznania następuje w ramach tzw.
przedsądu. Sąd Najwyższy bada, czy wskazano i należycie umotywowano
przyczyny powołane w art. 3989
§ 1 k.p.c., tj. czy występuje istotne zagadnienie
prawne, istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne
wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi
nieważność postępowania lub oczywista zasadność skargi i przyjmuje ją do
rozpoznania jeżeli zachodzi przynajmniej jedna z nich. W art. 3984
§ 2 k.p.c.
przewidziano wymaganie przytoczenia i odrębnego uzasadnienia wniosku
o przyjęcie skargi, co umożliwiać ma ocenę, czy w danym przypadku wskazane
przyczyny są spełnione. Kognicja Sądu Najwyższego na tym etapie postępowania
jest ograniczona i nie obejmuje oceny zasadności podstaw skargi kasacyjnej, jako
zastrzeżonej dla Sądu orzekającego w innym składzie.
3
We wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania powódka
podniosła, że skarga jest oczywiście uzasadniona ze względu na wadliwe
rozstrzygnięcie co do skutków prawnych wynikających z postanowienia o uznaniu
za dowód rzeczowy automatów do gier o niskich wygranych, które zostały
zatrzymane. Skarżący wskazuje, że w ocenie Sądu Apelacyjnego uznanie
urządzenia za dowód rzeczowy w trakcie postępowania przygotowawczego
(karnego) implikuje wniosek, że rzecz ta stanowi środek dowodowy, niezbędny do
prawidłowego osądzenia sprawy, co z kolei spowodowało obowiązek jej
zabezpieczenia przed zmianą lub deformacją. W konsekwencji, Sąd II instancji
skorelował rzeczony obowiązek z postanowieniem o uznaniu za dowód rzeczowy
oraz normą prawną z art. 228 k.p.k., podczas gdy powinien mieć zastosowanie art.
217 § 1 k.p.k., ewentualnie art. 217 § 1 w zw. z art. 308 k.p.k.
W ocenie Sądu Najwyższego tak uzasadniona przyczyna nie usprawiedliwia
przyjęcia skargi kasacyjnej pozwanej do rozpoznania. Zgodnie z utrwalonym
poglądem judykatury oparcie wniosku na przesłance uregulowanej w art. 3989
§ 1
pkt 4 k.p.c. wymaga wykazania niewątpliwej, widocznej na pierwszy rzut oka, t.j.
bez konieczności głębszej analizy, sprzeczności wyroku z przepisami prawa nie
podlegającymi różnej wykładni (por. m. in.: postanowienia Sądu Najwyższego
z dnia 8 marca 2002 r., I PKN 341/01, OSNP 2004, nr 6, poz. 100; z dnia 10
stycznia 2003 r., V CZ 187/02, OSNC 2004, nr 3, poz. 49). Wymaga on zatem
szczegółowego uzasadnienia z powołaniem się na argumenty prawne odrębne od
merytorycznej motywacji skargi, przy czym zasadność powinna być widoczna już
na pierwszy rzut oka, bez potrzeby badania powołanych zagadnień (por. m.in.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 2008 r., III CSK 110/08,
niepubl., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 czerwca 2010 r., IV CSK
148/10, niepubl.). Skarżący powinien zamieścić w uzasadnieniu wniosku
o przyjęcie skargi wyodrębniony wywód prawny wskazujący, w czym wyraża się
oczywistość naruszenia prawa (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia
5 września 2008 r., I CZ 64/08, nie publ.; z dnia 9 czerwca 2008 r., II UK 37/08, nie
publ.; z dnia 19 grudnia 2001 r., IV CZ 200/01, nie publ.). Wymogi te nie zostały
spełnione. Sąd Apelacyjny wyraźnie wyodrębnił dwie czynności podjęte
w postępowaniu, tj. zatrzymanie rzeczy oraz uznanie jej za dowód rzeczowy,
4
przyjmując tylko w odniesieniu do pierwszej z nich bezprawność, wynikającą
z naruszenia art. 217 § 1 i art. 227 k.p.k., skutkującą powstaniem obowiązku
odszkodowawczego na podstawie art. 417 § 1 k.c.. Stanowisko zajęte w tym
przedmiocie zostało szczegółowo i przekonywująco uzasadnione. W szczególności
Sąd wskazał że, bez względu na ostateczny wynik postępowania
przygotowawczego, dowód rzeczowy (tu: automat do gier o niskich wygranych, co
do którego w trakcie eksperymentu stwierdzono, że wartość maksymalnej stawki za
udział w jednej grze jest wyższy od progu ustawowego określonego w ustawie
o grach i zakładach wzajemnych) nie mógłby być wykorzystywany i przynosić
dochodu dotychczasowemu posiadaczowi oraz że wydanie co do niego
postanowienia o uznaniu za dowód rzeczowy było czynnością legalną. Skarga
w zakresie motywacji przyczyny kasacyjnej poprzestaje na polemice jedynie z tą
częścią orzeczenia Sądu, która dotyczy kwalifikacji prawnej czynności
podejmowanych w postępowaniu publiczno-prawnym dotyczącym przestępstwa
skarbowego, i nie kwestionuje oceny przesłanek odpowiedzialności cywilno-
prawnej, których brak legł u podstaw rozstrzygnięcia o częściowym oddaleniu
powództwa. Taka wybiórcza argumentacja nie może być uznana za wystarczające
uzasadnienie przyczyny kasacyjnej polegającej na oczywistej zasadności skargi.
Z tych względów Sąd Najwyższy, na podstawie art. 3989
§ 1 i 2, odmówił
przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego jest oparte na
zasadzie odpowiedzialności za wynik sprawy (art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 99, art. 391
§ 1 i art. 39821
k.p.c. oraz § 13 ust. 4 pkt 2 w zw. z § 6 pkt 6 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu (jedn. tekst: Dz. U. 2013 r., poz. 461).
POSTANOWIENIE
Dnia 8 lipca 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Anna Owczarek
w sprawie z powództwa "F." Spółki z o.o. w W.
przeciwko Skarbowi Państwa - Naczelnikowi Urzędu Celnego w O.
o zapłatę,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 8 lipca 2014 r.,
na skutek skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 31 lipca 2013 r.,
1) odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
2) zasądza od powódki na rzecz Skarbu Państwa -
- Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 2.700,-
(dwa tysiące siedemset) zł tytułem zwrotu
kosztów postępowania kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 31 lipca 2013 r. zmienił w części wyrok
Sądu Okręgowego w O. z dnia 27 marca 2013 r., w którym oddalono powództwo
skierowane przeciwko Skarbowi Państwa – Urzędowi Celnemu w O. o zasądzenie
kwoty 228.382 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 29 września 2012 r. do
dnia zapłaty w ten sposób, że zasądził na rzecz powódki F. spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością w W. kwotę 17.536 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 2
października 2012 r., ponadto oddalił apelację powódki w pozostałym zakresie.
Powódka wniosła skargę kasacyjną od wyroku Sądu Apelacyjnego w części
oddalającej apelację.
Sąd Najwyższy, oceniając - na podstawie art. 3989
§ 1 k.p.c. - skargę
kasacyjną z punktu widzenia podstaw przyjęcia jej do rozpoznania, zważył:
Ustawodawca, wprowadzając skargę kasacyjną jako nadzwyczajny środek
prawny służący od prawomocnych orzeczeń, podkreślił że jej celem jest ochrona
interesu publicznego polegającego na ujednoliceniu orzecznictwa sądów i rozwoju
judykatury. Cel ten może być osiągnięty jedynie poprzez powołanie i wykazanie
istnienia przesłanek umożliwiających jego realizację. Sąd Najwyższy nie jest trzecią
instancją sądową i nie rozpoznaje sprawy tylko skargę kasacyjną. Jego rolą nie jest
zatem korygowanie ewentualnych błędów w zakresie stosowania czy wykładni
prawa, nawet gdyby one rzeczywiście w danej sprawie wystąpiły.
Ocena podstaw przyjęcia skargi do rozpoznania następuje w ramach tzw.
przedsądu. Sąd Najwyższy bada, czy wskazano i należycie umotywowano
przyczyny powołane w art. 3989
§ 1 k.p.c., tj. czy występuje istotne zagadnienie
prawne, istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne
wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi
nieważność postępowania lub oczywista zasadność skargi i przyjmuje ją do
rozpoznania jeżeli zachodzi przynajmniej jedna z nich. W art. 3984
§ 2 k.p.c.
przewidziano wymaganie przytoczenia i odrębnego uzasadnienia wniosku
o przyjęcie skargi, co umożliwiać ma ocenę, czy w danym przypadku wskazane
przyczyny są spełnione. Kognicja Sądu Najwyższego na tym etapie postępowania
jest ograniczona i nie obejmuje oceny zasadności podstaw skargi kasacyjnej, jako
zastrzeżonej dla Sądu orzekającego w innym składzie.
3
We wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania powódka
podniosła, że skarga jest oczywiście uzasadniona ze względu na wadliwe
rozstrzygnięcie co do skutków prawnych wynikających z postanowienia o uznaniu
za dowód rzeczowy automatów do gier o niskich wygranych, które zostały
zatrzymane. Skarżący wskazuje, że w ocenie Sądu Apelacyjnego uznanie
urządzenia za dowód rzeczowy w trakcie postępowania przygotowawczego
(karnego) implikuje wniosek, że rzecz ta stanowi środek dowodowy, niezbędny do
prawidłowego osądzenia sprawy, co z kolei spowodowało obowiązek jej
zabezpieczenia przed zmianą lub deformacją. W konsekwencji, Sąd II instancji
skorelował rzeczony obowiązek z postanowieniem o uznaniu za dowód rzeczowy
oraz normą prawną z art. 228 k.p.k., podczas gdy powinien mieć zastosowanie art.
217 § 1 k.p.k., ewentualnie art. 217 § 1 w zw. z art. 308 k.p.k.
W ocenie Sądu Najwyższego tak uzasadniona przyczyna nie usprawiedliwia
przyjęcia skargi kasacyjnej pozwanej do rozpoznania. Zgodnie z utrwalonym
poglądem judykatury oparcie wniosku na przesłance uregulowanej w art. 3989
§ 1
pkt 4 k.p.c. wymaga wykazania niewątpliwej, widocznej na pierwszy rzut oka, t.j.
bez konieczności głębszej analizy, sprzeczności wyroku z przepisami prawa nie
podlegającymi różnej wykładni (por. m. in.: postanowienia Sądu Najwyższego
z dnia 8 marca 2002 r., I PKN 341/01, OSNP 2004, nr 6, poz. 100; z dnia 10
stycznia 2003 r., V CZ 187/02, OSNC 2004, nr 3, poz. 49). Wymaga on zatem
szczegółowego uzasadnienia z powołaniem się na argumenty prawne odrębne od
merytorycznej motywacji skargi, przy czym zasadność powinna być widoczna już
na pierwszy rzut oka, bez potrzeby badania powołanych zagadnień (por. m.in.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 2008 r., III CSK 110/08,
niepubl., postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 czerwca 2010 r., IV CSK
148/10, niepubl.). Skarżący powinien zamieścić w uzasadnieniu wniosku
o przyjęcie skargi wyodrębniony wywód prawny wskazujący, w czym wyraża się
oczywistość naruszenia prawa (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia
5 września 2008 r., I CZ 64/08, nie publ.; z dnia 9 czerwca 2008 r., II UK 37/08, nie
publ.; z dnia 19 grudnia 2001 r., IV CZ 200/01, nie publ.). Wymogi te nie zostały
spełnione. Sąd Apelacyjny wyraźnie wyodrębnił dwie czynności podjęte
w postępowaniu, tj. zatrzymanie rzeczy oraz uznanie jej za dowód rzeczowy,
4
przyjmując tylko w odniesieniu do pierwszej z nich bezprawność, wynikającą
z naruszenia art. 217 § 1 i art. 227 k.p.k., skutkującą powstaniem obowiązku
odszkodowawczego na podstawie art. 417 § 1 k.c.. Stanowisko zajęte w tym
przedmiocie zostało szczegółowo i przekonywująco uzasadnione. W szczególności
Sąd wskazał że, bez względu na ostateczny wynik postępowania
przygotowawczego, dowód rzeczowy (tu: automat do gier o niskich wygranych, co
do którego w trakcie eksperymentu stwierdzono, że wartość maksymalnej stawki za
udział w jednej grze jest wyższy od progu ustawowego określonego w ustawie
o grach i zakładach wzajemnych) nie mógłby być wykorzystywany i przynosić
dochodu dotychczasowemu posiadaczowi oraz że wydanie co do niego
postanowienia o uznaniu za dowód rzeczowy było czynnością legalną. Skarga
w zakresie motywacji przyczyny kasacyjnej poprzestaje na polemice jedynie z tą
częścią orzeczenia Sądu, która dotyczy kwalifikacji prawnej czynności
podejmowanych w postępowaniu publiczno-prawnym dotyczącym przestępstwa
skarbowego, i nie kwestionuje oceny przesłanek odpowiedzialności cywilno-
prawnej, których brak legł u podstaw rozstrzygnięcia o częściowym oddaleniu
powództwa. Taka wybiórcza argumentacja nie może być uznana za wystarczające
uzasadnienie przyczyny kasacyjnej polegającej na oczywistej zasadności skargi.
Z tych względów Sąd Najwyższy, na podstawie art. 3989
§ 1 i 2, odmówił
przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego jest oparte na
zasadzie odpowiedzialności za wynik sprawy (art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 99, art. 391
§ 1 i art. 39821
k.p.c. oraz § 13 ust. 4 pkt 2 w zw. z § 6 pkt 6 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu (jedn. tekst: Dz. U. 2013 r., poz. 461).