Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 października 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 20 października 2016 r. w Szczecinie

sprawy H. Ł.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o przywrócenie renty

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 20 stycznia 2016 r. sygn. akt VI U 803/14

oddala apelację.

SSA Anna Polak SSA Barbara Białecka SSA Romana Mrotek

Sygn. akt III AUa 229/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 września 2014 r. znak:(...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił H. Ł. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Ubezpieczona H. Ł. wniosła odwołanie od w/w decyzji.

Organ rentowy – Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniósł o oddalenie odwołania powołując się na orzeczenie Komisji Lekarskiej w Z. z dnia 21 sierpnia 2014 r. ustalające, iż ubezpieczona jest zdolna do pracy.

W piśmie z dnia 2 grudnia 2015 r. ubezpieczona wniosła o przyznanie jej prawa do świadczenia na okres dłuższy niż 3 lata.

Sąd Okręgowy w Szczecinie wyrokiem z dnia 20 stycznia 2016 r. w sprawie
o sygn. akt VI U 803/14 zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. z dnia 9 września 2014 r. znak (...) w ten sposób, że przywrócił ubezpieczonej H. Ł. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 lipca 2014 r. na trzy lata, zaś w pozostałym zakresie odwołanie oddalił.

Sąd I instancji oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych.

H. Ł., ur. (...), posiada wykształcenie średnie ogólne bez matury. Dotychczas pracowała jako kelnerka, bufetowa, sprzedawca, mistrz transportu, sprzedawca-agent oraz kierownik sklepu. Od dnia 16 grudnia 2002 r. do dnia 30 czerwca 2003 r. była uprawniona do renty z tytuły całkowitej niezdolności do pracy. Od dnia 1 lipca 2003 r. dnia 30 czerwca 2014 r. ubezpieczona pobierała rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy. W dniu 10 czerwca 2014 r. złożyła wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

U ubezpieczonej występuje stan po protezoplastyce całkowitej kolana prawego z dysfunkcją nerwu czworogłowego i ograniczeniem ruchomości, stan po protezoplastyce jednoprzedziałowej kolana lewego z dysfunkcją mięśnia czworogłowego i ograniczeniem ruchomości, zespół bólowy szyjny i lędźwiowy w przebiegu zmian zwyrodnieniowo-wytwórczych i dyskopatycznych, nadciśnienie tętnicze bez istotnych zaburzeń funkcji ustroju oraz choroba wrzodowa w wywiadzie, bez zaburzeń w odżywianiu. Powyższe schorzenia czynią ubezpieczoną częściowo niezdolną do pracy od dnia 1 lipca 2015 r. na trzy lata.

W oparciu o tak poczynione ustalenia faktyczne, Sąd I instancji, wskazując na art. 12, art. 13, art. 57, art. 102 ust. 1 oraz art. 107 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.; dalej jako: ustawa rentowa) uznał, że odwołanie ubezpieczonej częściowo zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy wyjaśnił, że w sprawie, której przedmiotem jest prawo do renty z ubezpieczenia społecznego, warunkującej powstanie tego prawa ocena niezdolności do pracy w zakresie wymagającym wiadomości specjalnych musi znaleźć oparcie
w dowodzie z opinii biegłych lekarzy posiadających odpowiednią wiedzę medyczną adekwatną do rodzaju schorzeń ubezpieczonego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 12 kwietnia 2000 r., sygn. akt II UKN 498/99, OSNAPiUS 2001 nr 19, poz. 597; wyrok Sądu Najwyższego z dnia z 7 lipca 2005 r. sygn. akt II UK 277/04, OSNP 2006 nr 56, poz. 97;wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2007 r., sygn. akt III UK 130/06, OSNP 2008 nr 7-8, poz. 113; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2010 r., sygn. akt I UK 204/09, LEX nr 577813). Opinie biegłych dostarczają sądowi wiedzy specjalistycznej koniecznej do dokonania oceny stanu zdrowia osoby ubiegającej się
o świadczenie rentowe, w tym rodzaju występujących schorzeń, stopnia ich zaawansowania i nasilenia związanych z nimi dolegliwości, stanowiących łącznie
o zdolności do wykonywania zatrudnienia lub jej braku. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2014 r., sygn. akt I UK 427/13)

Przenosząc powyższe rozważania prawne na grunt niniejszej sprawy, Sąd orzekający w celu oceny niezdolności do pracy ubezpieczonej dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych z dziedzin odpowiadających schorzeniom ubezpieczonej – ortopedy, neurologa, internisty – specjalisty medycyny pracy.

Biegli rozpoznali u ubezpieczonej stan po protezoplastyce całkowitej kolana prawego z dysfunkcją nerwu czworogłowego i ograniczeniem ruchomości, stan po protezoplastyce jednoprzedziałowej kolana lewego z dysfunkcją mięśnia czworogłowego i ograniczeniem ruchomości, zespół bólowy szyjny i lędźwiowy
w przebiegu zmian zwyrodnieniowo-wytwórczych i dyskopatycznych, nadciśnienie tętnicze bez istotnych zaburzeń funkcji ustroju oraz chorobę wrzodową w wywiadzie, bez zaburzeń w odżywianiu. W ocenie biegłych powyższe schorzenia czynią ubezpieczoną częściowo niezdolną do pracy od dnia 1 lipca 2015 r. na trzy lata.

W uzasadnieniu opinii biegli wskazali, że schorzenia narządu ruchu w sposób istotny ograniczają u ubezpieczonej możliwości zawodowe. Ubezpieczona nie ma konkretnego zawodu wyuczonego, a poza pracą biurową pracowała najdłużej jako sprzedawczyni w sklepie i kierownik klubu, kelnerka, bufetowa. Występujące u niej schorzenia skutkują tym, że nie jest zdolna do pracy stojącej i wymagającej chodzenia, schylania się, pracy w pozycji wymuszonej wymagającej rotacji kręgosłupa w osi długiej oraz dźwigania ciężarów. Zdaniem biegłych, ubezpieczona nie jest więc zdolna do pracy na stanowiskach, na których pracowała. Biegli podkreślili, że rozpoznawane schorzenia są schorzeniami przewlekłymi postępującymi, mimo stosowanego leczenia farmakologicznego i rehabilitacyjnego (po operacjach ortopedycznych). Uzasadniając opinię zaznaczyli, że lekarz orzecznik ZUS już po badaniu z dnia 11 czerwca 2012 r. ocenił, że stan zdrowia ubezpieczonej nie rokuje poprawy. Ponadto biegli wskazali, że ubezpieczona jest niezdolna do pracy na wysokości, do pracy jako kierowca i na stanowiskach z wibracją. W ocenie biegłych u ubezpieczonej nie wystąpiła żadna poprawa stanu zdrowia. Uzasadnia to również fakt, że w lutym 2014 r. H. Ł. przebyła protezoplastykę kolana prawego, a w wykonywanym badaniu MR kręgosłupa L-S stwierdza się liczne zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze dyskopatyczne.

Pozwany organ rentowy wniósł zastrzeżenia do w/w opinii biegłych wskazując, że opinia opiera się na wynikach badań pochodzących z okresu po wydaniu orzeczenia przez Komisję Lekarską ZUS, wobec czego zachodzi podejrzenie, że zachodzą
w sprawie nowe okoliczności. Jako nową okoliczność organ przywołał zabieg założenia endoprotezy totalnej prawej. Pozwany zarzucił również, że biegli winni nie tylko na podstawie kwalifikacji czysto zawodowych, ale również wynikających
z wykształcenia (którego poziom umożliwia nieraz zajmowanie stanowisk np. kierowniczych lub innej pracy biurowej) ocenić możliwości wykonywania pracy przez ubezpieczoną. Z uwagi na powyższe zarzuty pozwany wniósł o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, ewentualnie dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniających biegłych.

W ocenie Sądu Okręgowego zarzuty pozwanego nie zasługiwały na uwzględnienie. W niniejszej sprawie nie ujawniły się żadne nowe okoliczności. Sąd orzekający wyjaśnił, że poprzez termin „nowe okoliczności” należy rozumieć m.in. schorzenia istniejące przed wydaniem decyzji, lecz wykazane przez ubezpieczonego dopiero po wniesieniu odwołania do sądu albo ujawnione na podstawie badań lekarskich w trakcie postępowania sądowego i których nie oceniał ani lekarz orzecznik, ani komisja lekarska organu rentowego (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 22 sierpnia 2012 r., sygn. akt III AUz 80/12). Pozwany jako nową okoliczność w sprawie wskazuje stan po zabiegu założenia endoprotezy totalnej prawej, podczas gdy, jak wynika z orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 21 sierpnia 2014 r., powyższa okoliczność była przedmiotem oceny w/w Komisji i skutkowała przyjęciem, że ubezpieczona do końca czerwca 2014 r. pozostawała całkowicie niezdolna do pracy.

Jednocześnie Sąd I instancji na podstawie przesłuchania ubezpieczonej ustalił, iż posiada ona wykształcenie średnie ogólnokształcące bez matury. Tym samym, niezasadny pozostawał zarzut pozwanego dotyczący możliwości podjęcia przez ubezpieczoną pracy na stanowiskach związanych z pracą umysłową, gdyż nie posiada ona w tym kierunku wykształcenia. Ubezpieczona nie ma zawodu, prace o charakterze fizycznym wykonywała przez większość życia zawodowego, natomiast prace o częściowo umysłowym charakterze wykonywała jedynie w latach 1983-1988, więc w innych niż obecnie warunkach technicznych pracy umysłowej. Obecnie ma blisko 57 lat. Świadczenia z ubezpieczenia społecznego z uwagi na niezdolność do pracy pobierała od 2001 r.

Ponadto Sąd Okręgowy wskazał, że przez pojęcie „pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji”, o której mowa w art. 12 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych można rozumieć zarówno kwalifikacje formalne (wykształcenie i przygotowanie zawodowe stwierdzone świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami), jak i kwalifikacje rzeczywiste (wiedza i umiejętności faktyczne). Ubezpieczona, która ukończyła liceum ogólnokształcące bez matury, nie ma wyuczonego zawodu. Nie pracowała umysłowo przez ostatnie 28 lat, zatem kwalifikacji do pracy umysłowej nie posiada. Należy jej kwalifikacje ocenić z doświadczenia i wiedzy jaką nabyła pracując na stanowiskach sprzedawcy, kasjera (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 14 marca 2006, UK 159/05 ).

Z uwagi na powyższe Sąd I instancji oddalił wniosek pozwanego
o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłych.

Reasumując, Sąd orzekający uznał, że ubezpieczona jest częściowo niezdolna do pracy od dnia 1 lipca 2014 r. na trzy lata.

Powyższe ustalenie Sądu Okręgowego wynikało ze zgromadzonej w sprawie dokumentacji medycznej, dokumentacji orzeczniczo-lekarskiej ZUS, a przede wszystkim wydanej przez biegłych opinii. Opinia została sporządzone przez wyspecjalizowane osoby w zakresie ich uprawnień. Biegli oparli się na dokumentacji medycznej zawartej w aktach organu rentowego, a także na wywiadzie uzyskanym od ubezpieczonego oraz na bezpośrednim jego badaniu. Opinię sporządzono w sposób konkretny, jasny, spójny i rzetelny. Nie ujawniły się też żadne okoliczności w sprawie, które w sposób wiarygodny podważałyby rzetelność ich sporządzenia. Ponadto Sąd uznał za wiarygodne przesłuchanie ubezpieczonej, gdyż zeznania jej były spójne, logiczne i znajdowały potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym. Dlatego też Sąd I instancji ocenił omawiane dowody jako miarodajne dla wydania rozstrzygnięcia w rozpoznawanej sprawie.

Mając na uwadze, że ubezpieczona w dalszym ciągu jest częściowo niezdolna do pracy od dnia 1 lipca 2014 r. na trzy lata oraz, że bezspornie legitymuje się wszystkimi pozostałymi przesłankami, od których ustawa uzależnia prawo do renty tytułu częściowej niezdolności do pracy, Sąd orzekający przywrócił ubezpieczonej prawo do renty. Stąd też, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd ten zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. z dnia 9 września 2014 r. znak: (...) w ten sposób, że przyznał ubezpieczonej H. Ł. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności od pracy od dnia 1 lipca 2014 r. na trzy lata.

Sąd Okręgowy wskazał, że ubezpieczona w piśmie z dnia 2 grudnia 2015 r. wniosła o przyznanie jej prawa do świadczenia na okres dłuższy niż 3 lata. Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia takiego wniosku. W szczególności argumenty dotyczące szybkiego upływu czasu i konieczności ponownego ubiegania się o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, nie stanowiły argumentów, które mogłyby podważyć opinię biegłych w tym zakresie, a która stanowiła podstawę orzeczenia. Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie ubezpieczonej w zakresie, w jakim domagała się ona przyznania świadczenia na okres dłuższy niż 3 lata.

Z rozstrzygnięciem Sądu I instancji nie zgodził się organ rentowy, zaskarżając je w całości i zarzucając mu naruszenie przepisów postępowania w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 477 ¹⁴ § 2 i § 4 k.p.c. poprzez zmianę zaskarżonej decyzji organu rentowego i przyznanie ubezpieczonej prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 1 lipca 2014 r. na trzy lata w oparciu o ustalenia wskazujące jaki był stan zdrowia ubezpieczonej po dniu wydania przez organ rentowy decyzji z dnia 9 września 2014 r. i po dniu złożenia odwołania od decyzji organu rentowego, tj. po dniu 12 września 2014 r.

Wskazując na powyższe, organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie odwołania, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku
i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu apelujący podniósł, że wydając zaskarżony wyrok, Sąd Okręgowy pominął okoliczność, iż badania zostały przeprowadzone, a w konsekwencji ich wyniki sporządzono po dniu wydania decyzji przez organ rentowy i wniesienia odwołania przez ubezpieczoną.

W odpowiedzi na apelację ubezpieczona wskazała, że opinia wydana przez biegłych lekarzy nie opierała się jedynie na jej kolejnych badaniach, tj. po 1 lipca 2014 r., ale także na dużo wcześniejszych opiniach wydawanych również przez lekarzy orzeczników ZUS w G., co jest potwierdzone w aktach. W związku z powyższym, w ocenie ubezpieczonej, analiza dokumentacji była dokładna i oparta na wcześniejszych badaniach, zaś wyniki bieżące świadczą o schorzeniach, które wynikły obecnie, a schorzenia wcześniejsze nie są do końca zamknięte w leczeniu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego okazała się nieuzasadniona.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, rozstrzygnięcie Sądu I instancji jest prawidłowe. Sąd Okręgowy właściwie przeprowadził postępowanie dowodowe, w żaden sposób nie uchybiając przepisom prawa procesowego oraz dokonał trafnej oceny zebranego
w sprawie materiału dowodowego. Sąd Apelacyjny przyjął za własne ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Okręgowy, podzielając jego ustalenia i rozważania prawne, rezygnując jednocześnie z ich ponownego, szczegółowego przytaczania (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r. IPKN 339/98, OSNAPiUS 1999/24 poz. 776, z 22 lutego 2010 r. IUK 233/09, Lex nr 585720).

Istotą sporu w przedmiotowej sprawie było ustalenie, czy ubezpieczona H. Ł. po dniu 30 czerwca 2014 r. jest w dalszym ciągu co najmniej częściowo niezdolna do pracy, czy też nastąpiła poprawa stanu zdrowia eliminująca tę niezdolność.

Definicję niezdolności do pracy zawiera art. 12 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.; dalej jako: ustawa rentowa). Stanowi on, iż niezdolną do pracy
w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej
z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Zgodnie zaś z art. 13 ustawy rentowej, przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

- stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji,

- możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Zważyć należy, że ocena niezdolności do pracy przebiega w płaszczyznach: medycznej, gdzie brany jest pod uwagę charakter i przebieg procesów chorobowych oraz ich wpływ na stan czynnościowy organizmu oraz socjalnej, na której uwzględnia się posiadane kwalifikacje, zawód, wykonywane czynności i warunki pracy oraz możliwość dalszego wykonywania pracy zarobkowej, a także możliwość przywrócenia zdolności do pracy przez leczenie i rehabilitacje lub przekwalifikowanie zawodowe (wyrok SN z 10 czerwca 1999 r. II UKN 675/98 OSNP 0/16/624).

Ocena całkowitej bądź częściowej niezdolności do pracy, w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania pracy co do zasady wymaga wiadomości specjalnych. Specyfika dowodu z opinii biegłego wyraża się w tym, iż sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych, tylko w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej. Kryteria oceny tego rodzaju dowodu stanowią również poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopień stanowczości wyrażonych tez. Jak wskazał Sąd Najwyższy, opinia biegłego podlega ocenie zgodnie z art. 233 k.p.c. na podstawie właściwych dla jej przedmiotu kryteriów, jednak z uwagi na specyficzny charakter dowodu z opinii biegłego ocena ta jest o tyle ograniczona, że nie może wkraczać w zakres wymagający wiedzy specjalnej. Sąd nie może orzekać wbrew opinii biegłych sądowych – wprawdzie w ramach przyznanej Sądowi swobody w ocenie dowodów może on i powinien poddać opinie biegłych stosownej weryfikacji dla uznania ich za przekonujące bądź podlegające zdyskwalifikowaniu, jednakże nie może opierać się wyłącznie na własnej wiedzy, oderwanej od specjalistycznej wiedzy medycznej. Jednocześnie należy uwzględnić, że w sprawach o rentę z tytułu niezdolności do pracy ostatecznie decyduje Sąd, gdyż niezdolność do pracy jako przesłanka renty ma tu znaczenie prawne (art. 12 i 13 ustawy o emeryturach i rentach), tak Sąd Najwyższy w wyroku z 3 września 2009 r. (III UK 30/09, LEX nr 537018).

Wyrok Sądu I instancji został wydany w oparciu o opinie biegłych posiadających wieloletnie doświadczenie zawodowe z zakresu ortopedii, neurologii, chorób wewnętrznych oraz medycyny pracy. Opinie te zawierają trafne, logiczne
i spójne wnioski, w związku z czym Sąd Okręgowy słusznie uznał je za przekonujące oraz na ich podstawie dokonał ustaleń faktycznych w sprawie w zakresie stanu zdrowia ubezpieczonej, a także jego wpływu na zdolność do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami. Wnioski wypływające z opinii biegłych są jednoznaczne – schorzenia narządu ruchu w sposób istotny ograniczają możliwości zawodowe ubezpieczonej. Występujące u niej schorzenia skutkują tym, że nie jest ona zdolna do pracy stojącej i wymagającej chodzenia, schylania się, pracy w pozycji wymuszonej wymagającej rotacji kręgosłupa w osi długiej oraz dźwigania ciężarów. W ocenie biegłych, ubezpieczona nie jest zatem zdolna do pracy na stanowiskach, na których dotychczas pracowała. Biegli podkreślili, że rozpoznawane schorzenia są schorzeniami przewlekłymi postępującymi, mimo stosowanego leczenia farmakologicznego i rehabilitacyjnego (po operacjach ortopedycznych). W uzasadnieniu sporządzonej opinii biegli zaznaczyli, że lekarz orzecznik ZUS już po badaniu z dnia 11 czerwca 2012 r. ocenił, że stan zdrowia ubezpieczonej nie rokuje poprawy. Ponadto biegli wskazali, że ubezpieczona jest niezdolna do pracy na wysokości, do pracy jako kierowca i na stanowiskach z wibracją. Zdaniem biegłych u ubezpieczonej nie wystąpiła żadna poprawa stanu zdrowia. Uzasadnia to również fakt, że w lutym 2014 r. H. Ł. przebyła protezoplastykę kolana prawego,
a w wykonywanym badaniu MR kręgosłupa L-S stwierdza się liczne zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze dyskopatyczne.

W kontekście posiadanych przez ubezpieczoną kwalifikacji zawodowych wskazać należy, że wyjaśnienie treści pojęcia „pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji”, wymaga uwzględnienia zarówno kwalifikacji formalnych (zakresu i rodzaju przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami), jak i kwalifikacji rzeczywistych (czyli wiedzy i umiejętności faktycznych, wynikających ze zdobytego doświadczenia zawodowego). Przy czym, przy ocenie niezdolności do pracy dla celów rentowych, bardziej istotne są kwalifikacje rzeczywiste, gdyż ocena ta sprowadza się do stwierdzenia, w jakim stopniu wiedza i umiejętności, którymi dysponuje ubezpieczony, mogą być wykorzystane przez niego w pracy, pomimo zaistniałych ograniczeń sprawności organizmu (por. wyrok SN z 15 września 2006 r., I UK 103/06, OSNP 2007/17-18/261). Sąd Apelacyjny zważył, że ubezpieczona H. Ł. w czasie swojej aktywności zawodowej wykonywała przede wszystkim prace o charakterze fizycznym (m.in. kelnerka, bufetowa, sprzedawca, kierownik sklepu). W związku z powyższym uznać należy, że Sąd Okręgowy słusznie stwierdził, iż kwalifikacje ubezpieczonej – nie mającej wykształcenia oraz wyuczonego zawodu – należy oceniać w odniesieniu do wiedzy i umiejętności nabytych podczas pracy na wskazanych wyżej stanowiskach.

Wbrew twierdzeniom apelującego, wyniki badań ubezpieczonej wykonanych przy pomocy rezonansu magnetycznego kręgosłupa lędźwiowego z dnia 29 października 2014 r., kręgosłupa szyjnego z dnia 7 marca 2015 r. oraz Rtg kręgosłupa szyjnego z dnia 20 maja 2015 r. nie stanowią nowych okoliczności w sprawie, których wystąpienie uzasadniałoby uchylenie decyzji organu rentowego, przekazanie sprawy do rozpoznania temu organowi oraz umorzenie postępowania. Wskazana przez organ rentowy dokumentacja potwierdza jedynie, że stan zdrowia ubezpieczonej nie uległ poprawie. Brak jest natomiast nowych, nierozpoznanych schorzeń. Nowa okoliczność w rozumieniu art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. to tego rodzaju zdarzenia faktyczne, które choć powstałe po wniesieniu odwołania, mają znaczenie dla oceny stanu zdrowia do dnia decyzji, ale już nie na przyszłość. Jako przykłady wskazuje się schorzenia istniejące przed wydaniem decyzji, lecz wykazane przez ubezpieczonego dopiero po wniesieniu odwołania do sądu albo ujawnione na podstawie badań lekarskich w trakcie postępowania sądowego i których nie oceniał ani lekarz orzecznik, ani komisja lekarska organu rentowego. Sąd Apelacyjny wskazuje, że przepis art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c., na który powołuje się skarżący, zobowiązuje sąd do uchylenia zaskarżonej decyzji i umorzenia postępowania nie w każdej sytuacji, kiedy przedstawione zostaną nowe, nieznane wcześniej dokumenty medyczne, ale tylko wtedy gdy mogą one stanowić o odmiennej ocenie stanu zdrowia ubezpieczonego. Przy czym ocena tych dowodów jako istotnych dla stwierdzenia niezdolności do pracy lub jej braku, dokonywana jest na podstawie reguł wynikających z art. 233 § 1 k.p.c. (tak por. SN w motywach wyroku z 26 marca 2013r.; sygn. II UK 202/12; LEX 1619066). Schorzenia, których dotyczy wskazana przez organ rentowy dokumentacja medyczna, stanowiły przedmiot oceny lekarzy ZUS już na etapie postępowania przed organem rentowym, a więc niezasadne jest twierdzenie, że zaistniała nowa okoliczność w rozumieniu art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c.

Reasumując, Sąd Apelacyjny wskazuje, że analiza wszystkich okoliczności sprawy w ujęciu aspektów medycznych oraz socjalnych potwierdziła zasadność stanowiska biegłych i utwierdziła Sąd w przekonaniu, że ubezpieczona H. Ł. jest osobą częściowo niezdolną do pracy, zatem spełnia podstawową przesłankę do przyznania prawa do renty, o której stanowi art. 57 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Stopień nasilenia stanów chorobowych oraz zaawansowania dolegliwości jest na tyle istotny, że znacznie ogranicza możliwość wykonywania przez ubezpieczoną pracy zgodnej z poziomem jej kwalifikacji zawodowych.

Tak argumentując Sąd Apelacyjny uznał, że zaskarżony wyrok odpowiada prawu, a wniesiona od niego apelacja jest niezasadna, co skutkować musiało jej oddaleniem, o czym orzeczono na podstawie art. 385 k.p.c.

SSA Anna Polak SSA Barbara Białecka SSA Romana Mrotek