Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 listopada 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku w II Wydziale Karnym w składzie

przy udziale prokuratora - Jerzego Duńca

po rozpoznaniu w dniu 3 listopada 2016 r.

sprawy K. D. s. R.

o wydanie wyroku łącznego

z powodu apelacji obrońcy

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie

z dnia 7 lipca 2016 r. sygn. akt II K 33/16

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. P. L. 147,60 złotych, w tym 27,60 złotych podatku VAT, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

III.  zwalnia skazanego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

K. D. został skazany następującymi prawomocnymi wyrokami:

1.  Sądu Rejonowego w Bartoszycach z dnia 2 marca 2005 r., sygn. akt II K 600/03, za czyn popełniony w dniu 3 lipca 2003 r., z art. 190 § 1 k.k. na karę 6 (sześciu) miesięcy ograniczenia wolności, zobowiązując go do wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym, kara została wykonana;

2.  Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 10 czerwca 2005 r., sygn. akt VIII K 522/04, utrzymanym w mocy wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 14 grudnia 2005 r., sygn. akt II AKa 437/05, za czyny popełnione:

- w dniu 28 sierpnia 2003 r., z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 280 § 1 k.k., na karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności

- w dniu 27 sierpnia 2003 r., z art. 280 § 1 k.k., na karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności,

przy czym jednostkowe kary pozbawienia wolności połączono, orzekając karę łączną 3 (trzech) lat;

3.  Sądu Rejonowego w Bartoszycach z dnia 8 listopada 2005 r., sygn. akt II K 817/04, za czyny popełnione:

- w nocy z 5 na 6 lipca 2003 r., z art. 279 § 1 k.k., na karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności,

- w nocy z 5 na 6 lipca 2003 r., z art. 278 § 1 k.k., na karę 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności,

- w nocy z 5/6 lipca 2003 r., z art. 289 § 1 k.k., na karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności

przy czym jednostkowe kary pozbawienia wolności połączono, orzekając karę łączną 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy;

4.  Sądu Rejonowego w Bartoszycach z dnia 27 grudnia 2005 r., sygn. akt II K 455/05 za czyn popełniony w dniu 22 lipca 2003 r., z art. 190 § 1 k.k., na karę 2 (dwóch) miesięcy pozbawienia wolności;

5.  Sądu Rejonowego w Bartoszycach z dnia 22 września 2008 r., sygn. akt II K 261/08, częściowo zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 23 lutego 2009 r., sygn. akt VII Ka 1410/08 za czyny popełnione:

- w dniu 24 października 2007 r., z art. 286 § 2 k.k. w zw. z art. 245 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k., na karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności,

- w dniu 27 października 2007 r., z art. 281 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. na karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności,

przy czym jednostkowe kary pozbawienia wolności połączono, orzekając karę łączną 1 (jednego) roku i 8 (ośmiu) miesięcy; kara została wykonana;

6.  Sądu Rejonowego w Bartoszycach z dnia 12 kwietnia 2010 r., sygn. akt II K 613/09, utrzymanym w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 17 sierpnia 2010 r., sygn. akt VII Ka 734/10 za czyn popełniony w dniu 17 lipca 2009 r., z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. na karę 4 (czterech) lat pozbawienia wolności; kara została wykonana;

Wyrokiem łącznym Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 19 marca 2012 r., sygn. akt VIII K 348/11 połączono kary orzeczone wyrokami wymienionymi w punktach 1, 2, 3 i 4 wymierzając skazanemu karę łączną 4 (czterech) lat pozbawienia wolności, uznając ją za odbytą w całości.

7.  Sądu Rejonowego w Bartoszycach z dnia 16 września 2014 r., sygn. akt II K 356/14, zmienionym częściowo wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 18 lutego 2015 r., sygn. akt VII Ka 1107/14, za czyn popełniony w dniu 4 maja 2013 r., z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 270 § 2a k.k., na karę 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności; kara została wykonana;

8.  Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 21 września 2015 r., sygn. akt II K 139/15 za czyn popełniony w dniu 12 lutego 2015 r., z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k., na karę 3 (trzech) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

9.  Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 19 lutego 2016 r., sygn. akt II K 1255/15 za czyny popełnione w dniach 24-25 stycznia 2015 r., w okresie od stycznia do lutego 2015 r., w lutym 2015 r., 16 lutego 2015 r., 16-17 lutego 2015 r., 18 lutego 2015 r., 19 lutego 2015 r., 19-20 lutego 2015 r., 23-24 lutego 2015 r., 24 lutego 2015 r., z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k. i art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k., w zw. z art. 91 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k., na karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności;

Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 7 lipca 2016r., sygn. akt II K 33/16:

I.  na podstawie art. 569 § 1 i 2 k.p.k., art. 570 k.p.k., art. 85 § 1 i 2 k.k. i art. 86 § 1 k.k., połączył jednostkowe kary pozbawienia wolności orzeczone: wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 21 września 2015 r. sygn. akt II K 139/15 (pkt 8) i Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 19 lutego 2016 r., sygn. akt II K 1255/15 (pkt 9), wymierzając skazanemu K. D. karę łączną w wysokości
4 (czterech) lat 9 (dziewięciu) miesięcy pozbawienia wolności,

II.  w pozostałej części łączone wyroki pozostawił do odrębnego wykonania;

III.  na podstawie art. 577 k.p.k. na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności zaliczył okres rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia 27-02-2015 r. godz. 16:30 do dnia 21-04-2015 r. i od 30-05-2016 r. godz. 16.30,

IV.  na podstawie art. 572 k.p.k. w pozostałej części postępowanie w przedmiocie wydania wyroku łącznego umorzył;

V.  na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił skazanego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych w przedmiocie wydania wyroku łącznego;

Apelację od tego wyroku złożył obrońca skazanego, zarzucając mu:

1  rażącą niewspółmierność – surowość – kary łącznej 4 lat i 9 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej w pkt I wyroku w sytuacji, gdy przestępstwa objęte zbiegiem zostały popełnione w stosunkowo krótkim odstępie czasowym, co mając nadto na uwadze pozytywną opinię o skazanym z zakładu karnego, winno stanowić o zaistnieniu przesłanek do orzeczenia kary łącznej w znacznie łagodniejszym wymiarze,

2  naruszenie art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. poprzez brak zamieszczenia w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku dowodów, na których sąd się oparł, co uniemożliwia merytoryczną kontrolę poczynionej przez sąd oceny materiału dowodowego oraz wyciąganych przez sąd wniosków,

3  naruszenie art. 393 § 1 k.p.k. poprzez zaliczenie w poczet materiału dowodowego akt Sądu Okręgowego w Olsztynie w sprawie II K 139/15, Sądu Rejonowego w Olsztynie w sprawie II K 1255/15, Sądu Okręgowego w Warszawie w sprawie VIII K 348/11 i Sądu Rejonowego w Bartoszycach w sprawie II K 613/09, co uniemożliwia ustalenie, jakie konkretnie dokumenty sąd zaliczył w poczet materiału dowodowego oraz sprawia, że sąd procedował na nieznanym procedurze karnej dowodzie z akt sprawy, a tym samym sprawia, że wyrok w tej materii nie poddaje się weryfikacji apelacyjnej.

Skarżący wniósł o zmianę przedmiotowego wyroku poprzez orzeczenie kary łącznej w znacznie łagodniejszym wymiarze ewentualnie uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Celem instytucji kary łącznej jest zapewnienie racjonalnego i humanitarnego stosowania kar i środków karnych, jednocześnie jednak kara łączna nie może stanowić swoistej premii dla skazanego, będącego sprawcą większej liczby przestępstw. Decydując, na podstawie obecnie obowiązujących przepisów, o ostatecznym kształcie kary łącznej, sąd winien, zgodnie z art. 85a k.k., brać pod uwagę przede wszystkim dyrektywy prewencji indywidualnej oraz generalnej. Jako że przepis ten nie zawiera enumeratywnego katalogu przesłanek decydujących o wymiarze kary łącznej, a użycie zwrotu „przede wszystkim” pozwala stosować dotychczasowy dorobek doktryny i judykatury, uwzględnić też należy relacje zachodzące pomiędzy prawomocnie osądzonymi czynami, które sprowadzają się do łączącego je związku przedmiotowo – podmiotowego oraz dzielących je odstępów czasowych, tak aby orzeczona kara łączna zawierała w sobie całościową ocenę przestępczej działalności skazanego i we właściwy sposób miarkowała zastosowaną wobec niego represję karną. Suma tych okoliczności decyduje o zastosowaniu przy wymiarze kary łącznej zasady absorpcji, asperacji bądź kumulacji. Przy czym podzielić należy stanowisko sądu I instancji, że priorytetową powinna być zasada asperacji, natomiast absorpcja lub kumulacja, to rozwiązania skrajne, wyjątkowe.

W przedmiotowej sprawie Sąd Okręgowy poddał dokładnej analizie wszystkie wskazane wyżej okoliczności, istotne dla prawidłowego wymiaru kary łącznej, a wymierzona K. D. kara łączna 4 lat i 9 miesięcy pozbawienia wolności, ukształtowana na zasadzie asperacji, jest sprawiedliwa i w żadnej mierze nie może być uznana za rażąco surową.

K. D. popełnił przestępstwa w krótkim okresie czasu, ale nie łączy je więź podmiotowa. Jeśli zaś chodzi o związek przedmiotowy, to choć czyny te stanowią przestępstwa przeciwko mieniu, to istotne znaczenia ma fakt, że przypisany mu wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie rozbój popełniony został z użyciem przemocy Godził zatem również co najmniej w zdrowie pokrzywdzonego i niesie za sobą zdecydowanie większy ładunek negatywny. Nie można więc zgodzić się ze skarżącym, że czyny te łączy silny związek, uzasadniający wymierzenie skazanemu kary łącznej na tyle łagodniejszej, aby uzasadniona była ingerencja sądu odwoławczego.

Nietrafny jest zarzut niedostatecznego uwzględnienia pozytywnych wyników resocjalizacji K. D. w izolacji. Apelujący zdecydowanie przecenia okoliczności związane z zachowaniem skazanego w trakcie odbywania kary i skuteczność dotychczasowych działań resocjalizacyjnych podjętych w stosunku do niego. Z aktualnej opinii penitencjarnej nadesłanej przez Zastępcę Dyrektora Zakładu Karnego w B. wynika, że zachowanie skazanego jest przeciętne. Zupełnie biernie podaje się on oddziaływaniom resocjalizacyjnym, karę odbywa w systemie zwykłym, nie angażuje się w żadne formy aktywności i programy przeznaczone dla osadzonych. Nie był nagradzany, raz ukarano go dyscyplinarnie. Skoro więc skazany nie wykonał właściwie żadnej pracy nad sobą, to trudno uznać, że sam pobyt w izolacji spowodował trwałe i pożądane zmiany w jego stosunku do obowiązującego prawa. W świetle powyższego brak jest przesłanek do korzystniejszego, niż orzeczona, ukształtowania kary łącznej.

Apelacja jest niezasadna także w tej części, w której jej autor zarzuca naruszenie wskazanych przepisów procedury karnej.

Zaliczenie przez Sąd Okręgowy w poczet materiału dowodowego akt sprawy II 139/15 Sądu Okręgowego w Olsztynie, II K 1255/15 Sądu Rejonowego w Olsztynie, II K 613/09 Sądu Rejonowego w Bartoszycach oraz VIII K 348/11 Sądu Okręgowego w Warszawie oznacza, że jako dowód w sprawie dopuszczono wszystkie dokumenty znajdujące się w aktach tych spraw. Wprawdzie nie wszystkie one miały merytoryczne znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy (jak chociażby zwrotki itp.), niemniej jednak taki sposób procedowania nie wpłynął negatywnie na przebieg i rezultat postępowania dowodowego. Sąd Okręgowy zgromadził wszystkie niezbędne w postępowaniu o wydanie wyroku łącznego dowody.

Zastrzeżeń nie budzą także pisemne motywy zaskarżonego wyroku. Sprawa o wydanie wyroku łącznego ma inny, odrębny charakter niż postępowanie, którego przedmiotem jest rozstrzyganie o winie lub niewinności osoby oskarżonej o popełnienie przestępstwa. Także uzasadnienia wyroków w obu rodzajach tych spraw konstruowane są odmiennie, choć oczywiście zawsze zgodnie z dyspozycją art. 424 k.p.k. Lektura pisemnych motywów zaskarżonego rozstrzygnięcia upoważnia do stwierdzenia, że zawiera ono wszystkie niezbędne elementy i czyni zadość wymaganiom, jakie stawia się uzasadnieniu wyroku łącznego. Wbrew twierdzeniom skarżącego, Sąd Okręgowy w sposób pełny i rzetelny ocenił cały materiał dowodowy oraz w sposób logiczny i przekonujący wskazał przyczyny takiego, a nie innego ukształtowana kary łącznej. Jednocześnie wymienił dowody (wyroki w sprawach II K 139/15 i II K 1255/15, opinia penitencjarna z zakładu karnego), na których oparł swoje stanowisko.

Reasumując stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy nie dopuścił się uchybień proceduralnych zarzucanych przez apelującego, zaś wymierzając K. D. karę łączną uwzględnił w dostatecznym stopniu cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma ona osiągnąć w stosunku do skazanego oraz potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, a nadto związek pomiędzy przypisanymi mu w poszczególnych wyrokach przestępstwami i prawidłowo ustalił jej wymiar.

W tym stanie rzeczy zaskarżony wyrok należało utrzymać w mocy.

O wynagrodzeniu za obronę z urzędu orzeczono stosownie do treści § 4 ust. 1 i 3 oraz § 17 ust 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2015 r., poz. 1801).

Sytuacja materialna skazanego uzasadniała zwolnienie go od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, o czym orzeczono zgodnie z art. 624 § 1 k.p.k.