Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 października 2012 r.

Sąd Okręgowy w Tarnowie - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący:S SO Natalia Lipińska

Protokolant: st.sekr.sądowy Jolanta Stawarz

po rozpoznaniu w dniu 3 października 2012 r. w Tarnowie na rozprawie

odwołania J. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 20 lutego 2012 r. nr (...)

w sprawie J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy

oddala odwołanie.

Sygn. akt IV U 284/12

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 3 października 2012 r.

Decyzją z dnia 20 lutego 2012 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., na podstawie przepisów ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 199, poz. 1673 z późn. zm.) oraz przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r.
Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.), odmówił J. K. przyznania prawa do renty
z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy, ponieważ Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 7 lutego 2012 r. stwierdziła, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

Odwołanie od tej decyzji wniósł J. K., domagając się jej zmiany i przyznania mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy.
W uzasadnieniu odwołujący podniósł, że w maju 2006 r. uległ wypadkowi w Kopalni (...), w wyniku którego doznał licznych urazów ciała. Od tej chwili, pomimo wielu zabiegów operacyjnych, rehabilitacyjnych i sanatoryjnych, stan jego zdrowia nie uległ poprawie.

W odpowiedzi na odwołanie, organ rentowy wniósł o jego oddalenie z przyczyn podanych w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że J. K., urodzony (...), ma wykształcenie podstawowe. Pracę rozpoczął w 1988 r. jako robotnik dołowy w Kopalni (...), a od 1999 r. pracował w transporcie dołowym w Kopalni (...) pod K.. W latach 2004-2006 w kopalni tej był zatrudniony jako górnik dołowy. W latach 1987-1988 wnioskodawca pracował w prywatnej firmie produkującej rączki do czajników i szczotki, obrabiając elementy z drewna.

Jako robotnik dołowy odwołujący wykonywał wszystkie prace fizyczne związane
z ładowaniem ciężkich elementów na ciągarki, tj. żelazne elementy obudowy. Będąc górnikiem pracował w transporcie. Wykonywał takie same czynności jak robotnik dołowy, ładując obudowy i siatki na ciągarki. W szczególności odwołujący nie pracował na tzw. „ścianie” i nie zajmował się kopaniem węgla czy budowaniem ściany po wybiórce węgla.

Praca robotnika dołowego nie wymagała kwalifikacji. Na 3 tygodniowym kursie przygotowującym do pracy górnika, w którym uczestniczył wnioskodawca, uczono jak wydobywa się węgiel, jak również przestrzegania zasad bhp pod ziemią. Pomimo, iż na kursie tym odwołujący przygotowywał się do kopania węgla, faktycznie pracy tej nigdy nie wykonywał, ponieważ jako górnik pracował w transporcie.

W dniu 20 maja 2006 r. odwołujący uległ wypadkowi w pracy, tj. przygnieceniu przez transformator, doznając złamania kości kulszowej i łonowej lewej z wtórnym rozejściem się kości miednicy, złamania kości krzyżowej po stronie lewej i złamania kości strzałkowej lewej. Od tej pory nie pracuje.

Od 19 listopada 2006 r. do 13 listopada 2007 r. ubezpieczony pobierał świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia wypadkowego, zaś od 14 listopada 2007 r. do 31 grudnia 2011 r. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Na mocy wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowie z dnia 29 czerwca 2009 r., sygn. akt
IV U 63/09, wypłacono mu jednorazowe odszkodowanie w wysokości odpowiadającej
25% uszczerbku na zdrowiu z tytułu wypadku przy pracy.

W dniu 30 listopada 2011 r. J. K. wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o ponowne przyznanie mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku
z wypadkiem przy pracy.

Zaskarżoną decyzją z dnia 20 lutego 2012 r. (...) Oddział w T. odmówił wnioskodawcy przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy, ponieważ Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 7 lutego 2012 r. stwierdziła, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

(okoliczności bezsporne)

Nadto Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny sprawy:

Lekarz Orzecznik ZUS w opinii lekarskiej z dnia 10 stycznia 2012 r. stwierdził u odwołującego:

-

przebyty w dniu 20 maja 2006 r. uraz miednicy powikłany złamaniem kości łonowej
i kulszowej prawej,

-

podwichnięcie stawu krzyżowo- biodrowego lewego z rozejściem się spojenia łonowego, leczone repozycją zamkniętą i stabilizatorem zewnętrznym, wygojone
w korzystnym ustawieniu odłamów, bez objawów niestabilności miednicy,
z utrzymującą się niedomogą bólową o zmiennym nasileniu,

-

przebyte złamanie kości strzałkowej lewej, leczone operacyjnie, wygojone prawidłowo, z nieznacznym ograniczeniem ruchomości stawu skokowego bez ograniczenia sprawności lokomocyjnej.

W konsekwencji, Lekarz Orzecznik ZUS uznał, że odwołujący jest osobą zdolną do pracy.

W wyniku wniesienia sprzeciwu od tego orzeczenia, sprawa skierowana została do Komisji Lekarskiej ZUS, która w opinii lekarskiej z dnia 7 lutego 2012 r. podtrzymała stanowisko wyrażone przez Lekarza Orzecznika, stwierdzając, że u wnioskodawcy występuje ponadto artrodeza IP palucha lewego.

Orzeczenie to legło u podstaw wydania zaskarżonej decyzji.

dowód:

-

orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 10.01.2012 r.- k. 142 cz. II akt ZUS,

-

orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 07.02.2012 r.- k. 147 cz. II akt ZUS.

W celu stwierdzenia czy i w jakim stopniu odwołujący jest niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych
(Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 z późn. zm.) oraz art. 12 i art. 13 ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Dz. U. z 2009 r., Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.), czy istniejąca poprzednio częściowa niezdolność do pracy w związku z wypadkiem przy pracy ustała, czy nastąpiła poprawa stanu zdrowia badanego i na czym polega oraz kiedy powstała ewentualna niezdolność do pracy
w związku z wypadkiem przy pracy, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych: (...) neurologa i (...) chirurga traumatologa.

Biegli sądowi z zakresu neurologii i chirurgii traumatologii zdiagnozowali u odwołującego:

-

stan po złamaniu kości łonowej i kulszowej prawej z podwichnięciem stawu krzyżowo- biodrowego lewego oraz rozejściem się spojenia łonowego,

-

przebyte złamanie kości strzałkowej lewej,

-

artrodezę palucha lewego,

-

stan po amputacji kciuka prawego.

W oparciu o przeprowadzone badanie oraz wyniki badań specjalistycznych uznali, że odwołujący jest zdolny do pracy zarobkowej z wykluczeniem ciężkiej pracy fizycznej wymagającej długotrwałego stania lub długotrwałego chodzenia. Nie jest zdolny w związku
z wypadkiem przy pracy do ciężkiej pracy fizycznej i pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji robotnika dołowego i górnika (jako ciężkiej pracy fizycznej). Jest zdolny do pracy po przekwalifikowaniu i w innych zawodach.

U badanego stwierdza się stabilność miednicy z wygojonymi złamaniami. Wygojone jest też złamanie kości strzałkowej lewej. A. palucha lewego występuje
w niekorzystnym ustawieniu (opadanie palucha), co utrudnia stanie i chodzenie boso.
U opiniowanego występują zaburzenia czucia na zewnętrznej powierzchni podudzia lewego
i stopy, ograniczenie zgięcia grzbietowego stopy lewej o 15°, zaniki mięśniowe na udzie lewym i podudziu lewym (wyszczuplenie uda o 3 cm, podudzia o 2 cm), brak odruchu skokowego lewego oraz dodatni objaw M. po stronie prawej. Opiniowany stoi na palcach i piętach, słabo zaś na stopie lewej. Pozostałe odruchy są prawidłowe, objaw L.’a i R. ujemne. Badania RTG stawów biodrowych i miednicy nie odbiegają od normy. Na ich podstawie uzasadnione jest rozpoznanie niepełnego uszkodzenia nerwu strzałkowego lewego. Dysfunkcje w obrębie stopy lewej (paluch, ograniczenie ruchomości stopy ze zgięciem grzbietowym, brak odruchu skokowego, nieznaczne utykanie na lewą kończynę dolną) powodują upośledzenie sprawności narządu ruchu, wymagają dalszej rehabilitacji i leczenia w poradni ortopedycznej oraz neurologicznej, ale nie powodują takiego stopnia zaburzenia funkcji narządu, które uzasadniałoby orzeczenie niezdolności do pracy. Opiniowany może wykonywać pracę za wyjątkiem ciężkiej pracy fizycznej, wymagającej długotrwałego stania lub długotrwałego chodzenia po nierównym terenie.

dowód:

-

opinia sądowo- lekarska z dnia 22.05.2012 r.- k. 7-9,

-

opinia uzupełniająca z dnia 13.07.2012 r.- k. 22,

-

opinia uzupełniająca z dnia 13.08.2012 r.- k. 26,

Sąd w całości podzielił opinię biegłych sądowych z zakresu neurologii i chirurgii traumatologii z dnia 22 maja 2012 r. wraz z opiniami uzupełniającymi z dnia 13 lipca 2012 r. i z dnia 13 sierpnia 2012 r., uznając, że zawierają one kompleksową ocenę stanu organizmu odwołującego, a nadto uwzględniają wpływ rozpoznanych u niego schorzeń na zdolność do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Sąd uznał, iż charakterystyka schorzeń została przez biegłych oceniona prawidłowo z punktu widzenia zasad logiki, przy wykorzystaniu wiedzy specjalistycznej popartej doświadczeniem osób sporządzających opinie. W tej mierze, Sąd podzielił wnioski biegłych sądowych odnośnie braku zdolności odwołującego do ciężkiej pracy fizycznej robotnika dołowego i górnika oraz zdolności do wykonywania innych prac fizycznych, w tym po przekwalifikowaniu i w innych zawodach. Zauważyć przy tym trzeba, iż opinie wydane zostały przez biegłych sądowych o specjalnościach adekwatnych do schorzeń zdiagnozowanych u wnioskodawcy. Nadto podkreślić należy, że opiniujący w sprawie biegli swoje ustalenia i wnioski wywiedli po szczegółowej analizie całości dokumentacji medycznej oraz badaniu odwołującego.

W piśmie procesowym z dnia 7 września 2012 r., zawierającym zarzuty do opinii zasadniczej z dnia 22 maja 2012 r. i opinii uzupełniających, organ rentowy podniósł, że uznanie odwołującego, mającego wykształcenie podstawowe i pracującego w charakterze pracownika przy produkcji przedmiotów z drewna, robotnika transportowego i górnika, za częściowo niezdolnego do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach
z FUS jest nieuzasadnione. Jak wskazał, do przyjęcia, że pracownik posiada kwalifikacje rzeczywiste nie wystarcza stwierdzenie, iż pracownik ten wykonywał przez pewien czas daną pracę. Wykazać bowiem należy, że uzyskał w ten sposób rzeczywiste umiejętności, mające wpływ na jego karierę zawodową, np. decydujące o uzyskiwaniu wyższych zarobków. Odnośnie kwalifikacji rzeczywistych odwołującego, podkreślił, że J. K. wykonywał różne prace fizyczne, a przed uzyskaniem prawa do renty pracę górnika. Praca górnika nie wiązała się z uzyskaniem nowego zawodu, gdyż polegała na wykonywaniu pracy w ramach podstawowych umiejętności pracownika fizycznego. W przypadku ubezpieczonego utrata zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji nie może być zatem utożsamiana z utratą zdolności do wykonywania ostatniego z zatrudnień. W ocenie organu rentowego, nie ma niezdolności do pracy w przypadku, gdy naruszenie sprawności organizmu nie jest przeszkodą do wykonywania pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami w ramach wykształcenia podstawowego. Biegli sądowi w opinii zasadniczej z dnia 22 maja 2012 r. stwierdzili zaś, że badany jest zdolny do pracy zarobkowej z wykluczeniem ciężkiej pracy fizycznej wymagającej długotrwałego stania lub długotrwałego chodzenia po nierównym terenie. Przy przyjęciu natomiast, zgodnie z opiniami uzupełniającymi, że badany jest niezdolny do pracy jako pracownik dołowy lub górnik, okoliczność ta nie wyklucza zdolności opiniowanego do wykonywania innych prostych prac fizycznych możliwych do podjęcia przez pracownika niewykwalifikowanego.

Z tym stanowiskiem organu rentowego należy się zgodzić.

Na rozprawie w dniu 27 czerwca 2012 r. odwołujący oświadczył co prawda, że nie zgadza się z uznaniem go za osobę zdolną do pracy, jednak poza tym twierdzeniem, nie przedstawił żadnych merytorycznych zarzutów, dowodów czy jakichkolwiek argumentów na poparcie takiego stanowiska, co powoduje, że zarzut ten jest bezzasadny.

Pozostałe okoliczności sprawy Sąd uznał za bezsporne, gdyż nie były w żaden sposób kwestionowane przez strony, zaś dokumenty przedstawione na ich stwierdzenie zostały uznane za wiarygodne.

Sąd rozważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Istotą sporu w niniejszej sprawie było ustalenie, czy i w jakim stopniu odwołujący J. K. jest niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy, czy istniejąca poprzednio częściowa niezdolność do pracy w związku z wypadkiem przy pracy ustała, czy nastąpiła poprawa jego stanu zdrowia i na czym polega, jak również kiedy powstała ewentualna niezdolność do pracy w związku z wypadkiem przy pracy.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 z późn. zm.), ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługuje renta z tytułu niezdolności do pracy.

Równocześnie w myśl art. 3 ust. 1 powołanej ustawy, za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą: podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych, podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy nawet bez polecenia, w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, przy ustalaniu między innymi prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z uwzględnieniem przepisów niniejszej ustawy.

Zgodnie z brzmieniem art. 107 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.), prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie.

Jak zaś stanowi art. 57 ust. 1 powołanej ustawy, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące przesłanki:

1)  jest niezdolny do pracy;

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust.1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit.b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit.a, pkt 10 lit.a, pkt 11-12, 13 lit.a, pkt 14 lit.a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit.a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Jak wynika z opinii biegłych sądowych z zakresu neurologii i chirurgii traumatologii, odwołujący z uwagi na stwierdzone u niego schorzenia w postaci: stanu po złamaniu kości łonowej i kulszowej prawej z podwichnięciem stawu krzyżowo- biodrowego lewego oraz rozejściem się spojenia łonowego; przebytego złamania kości strzałkowej lewej; artrodezy palucha lewego i stanu po amputacji kciuka prawego, jest zdolny do pracy zarobkowej
z wykluczeniem ciężkiej pracy fizycznej wymagającej długotrwałego stania lub długotrwałego chodzenia, przy czym nie jest zdolny w związku z wypadkiem przy pracy do ciężkiej pracy fizycznej i pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji robotnika dołowego i górnika. Jest też zdolny do pracy po przekwalifikowaniu i w innych zawodach.

Sprawa niniejsza nie zamykała się więc w kwestii czy ubezpieczony z wykształceniem podstawowym jest niezdolny do pracy w związku z wypadkiem przy pracy tylko na stanowisku robotnika dołowego i górnika, lecz czy występujące u niego schorzenia powodują częściową niezdolność do pracy na innych stanowiskach zgodnych z poziomem jego kwalifikacji, przy uwzględnieniu dalszych przesłanek z art. 13 ustawy o emeryturach
i rentach.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.), niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (ust. 2), zaś częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej
z poziomem posiadanych kwalifikacji (ust. 3).

Zdefiniowanie pojęcia „poziom kwalifikacji”, użytego w tym przepisie ma istotne znaczenie, bowiem stanowi ono podstawę do ustalania rodzajów prac, które są w zasięgu możliwości ubezpieczonego, mimo stwierdzanego upośledzenia sprawności organizmu, a co za tym idzie, do ustalenia czy ograniczenie zdolności do pracy można zakwalifikować jako znaczne. Z utrwalonego już orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że przez kwalifikacje zawodowe należy rozumieć zarówno kwalifikacje formalne czyli przygotowanie zawodowe udokumentowane świadectwami ukończenia nauki, dyplomami, zaświadczeniami a także kwalifikacje rzeczywiste w postaci doświadczenia i praktyki zawodowej, które bez potrzeby przekwalifikowania zawodowego pozwalają podjąć prace w innych warunkach i na innym stanowisku niż zajmowane przed uzyskaniem świadczeń rentowych, ale zgodnym
z poziomem posiadanych kwalifikacji zawodowych (por. wyroki SN: z dnia 15 września
2006 r., I UK 103/06, OSNP 2007/17-18/261, z dnia 28 września 2011 r., I UK 36/11,
LEX nr 1102992, z dnia 20 grudnia 2011 r., I UK 158/11, LEX nr 1129320). O poziomie posiadanych kwalifikacji do pracy decyduje zatem nie tylko wykształcenie, ale też uzyskana poprzez przyuczenie do zawodu umiejętność wykonywania specjalistycznej, kwalifikowanej pracy. Niższy jest więc poziom kwalifikacji osób wykonujących proste prace fizyczne, niewymagające przyuczenia zawodowego niż poziom kwalifikacji osób wykonujących prace wymagające określonych specjalistycznych umiejętności nabywanych na podstawie przygotowania zawodowego. Zatem ustalenie zachowanej zdolności do pracy (określenie stopnia utraty zdolności do pracy) uwzględniać musi możliwość wykonywania porównywalnych pod względem poziomu posiadanych kwalifikacji określonych rodzajów prac ze względu na ich cechy wspólne, umożliwiające wykorzystanie dotychczasowych kwalifikacji i umiejętności oraz prac, które ubezpieczony może wykonywać po przekwalifikowaniu zawodowym, o ile jest ono możliwe, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych). Takie też stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 stycznia 2012 r., II UK 108/11 (LEX nr 1130390). Utrata zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji nie może być przy tym utożsamiana z niezdolnością do wykonywania ostatniego
z dotychczasowych zatrudnień. Niezdolność tego rodzaju nie uzasadnia przyznania prawa do renty, jeżeli pracownik może podjąć inne prace zgodne z poziomem jego kwalifikacji. Niezdolność do wykonywania pracy dotychczasowej nie jest więc wystarczająca do nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, jeżeli wiek, poziom wykształcenia
i predyspozycje psychofizyczne usprawiedliwiają rokowania, że mimo upośledzenia organizmu możliwe jest podjęcie innej pracy w tym samym zawodzie albo po przekwalifikowaniu zawodowym (por. wyroki SN: z dnia 27 stycznia 2012 r., II UK 108/11, LEX nr 1130390, z dnia 20 grudnia 2011 r., I UK 175/11, LEX nr 1129321, z dnia
17 kwietnia 2008 r., II UK 192/07, OSNP 2009/15-16/206, z dnia 30 listopada 2000 r.,
II UKN 99/00, OSNAPiUS 2002/14/340).

Problem z pojęciem „posiadane kwalifikacje” jest szczególnie widoczny w odniesieniu do osób bez kierunkowego wykształcenia, które ograniczyły swoje życie zawodowe do wykonywania nieskomplikowanych prac fizycznych. Oznaczenie kwalifikacji formalnych
w takim wypadku jest niemożliwe. Nierealna będzie również ocena kwalifikacji rzeczywistych. Nie sposób bowiem ustalić posiadanych kwalifikacji u człowieka niewykształconego, który np. dwa lata był inkasentem, rok roznosicielem ulotek, a przez trzy lata wykonywał pracę portiera. Operowanie pojęciami: „kwalifikacje portiera” czy „kwalifikacje roznosiciela ulotek” byłoby zabiegiem sztucznym i niewłaściwym. W praktyce więc do osób o skromnych umiejętnościach i wiedzy stosuje się ocenę możliwości wykonywania prostej pracy fizycznej. Jest to jednak wskazówka niewystarczająca.

Okolicznością bezsporną w niniejszej sprawie było, że odwołujący pracował jako robotnik dołowy i górnik (tak też wywiad zawodowy ZUS- k. 109 cz. III akt ZUS). Jako robotnik dołowy wykonywał wszystkie prace fizyczne związane z ładowaniem ciężkich elementów na ciągarki, zaś jako górnik wykonywał takie same czynności jak robotnik dołowy. W szczególności nie pracował na tzw. „ścianie” kopiąc węgiel czy budując ściany po wybiórce węgla. Odwołujący nie wykonywał więc pracy wykwalifikowanego pracownika, co zresztą sam potwierdził, oświadczając, że praca robotnika dołowego nie wymagała kwalifikacji. Praca górnika nie wiązała się przy tym z uzyskaniem nowego zawodu, gdyż polegała na wykonywaniu pracy w ramach podstawowych umiejętności pracownika fizycznego. Praca robotnika dołowego i górnika dołowego nie była zatem związana
z posiadaniem „szczególnych kwalifikacji zawodowych” i stanowiła w obu przypadkach jedną z odmian prostych prac fizycznych, nie wymagających specjalistycznego przygotowania zawodowego. W przypadku ubezpieczonego, posiadającego wykształcenie podstawowe, można więc mówić co najwyżej o kwalifikacjach do wykonywania prostej pracy fizycznej. Jednocześnie, podkreślić należy, że odwołujący w latach 1987-1988 pracował
w prywatnej firmie produkującej rączki do czajników i szczotki, obrabiając elementy
z drewna. Praca robotnika dołowego i górnika dołowego nie była zatem jego jedynym zatrudnieniem w czasie aktywności zawodowej. W przypadku wnioskodawcy, utrata zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, jak słusznie zauważył organ rentowy, nie może być więc utożsamiana z utratą zdolności do wykonywania ostatniego z zatrudnień.

Reasumując, skoro, jak wskazali biegli sądowi w wydanych w sprawie opiniach, odwołujący nie jest zdolny do pracy w zawodach robotnika dołowego i górnika, okoliczność ta nie wyklucza w jego przypadku zdolności do wykonywania innych prostych prac możliwych do podjęcia przez osobę posiadającą jedynie kwalifikacje do wykonywania prostych prac fizycznych („pracownika niewykwalifikowanego”).

W tym miejscu zauważyć jedynie należy, iż jak podniósł Sąd Najwyższy
w uzasadnieniu wyroku z dnia 28 września 2011 r., I UK 36/11 (LEX nr 1102992), zmiany
w organizmie powodujące przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku, nie przesądzają o niezdolności do pracy, nawet częściowej, jeżeli zdolność do wykonywania pracy zgodnej z kwalifikacjami została zachowana. W tezie wyroku z dnia 6 maja 2008 r., I UK 359/07 (OSNP 2009/17-18/234) wskazał zaś, że przeciwwskazania zdrowotne (choroba zawodowa) do wykonywania pracy pod ziemią przez górnika nie przesądzają o jego niezdolności do pracy, gdy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami jest zdolny do innej pracy na powierzchni, nawet poza górnictwem. Pracownik kopalni, w tym górnik, który z przyczyn zdrowotnych nie może w niej pracować, może być uznany za zdolnego do pracy, gdy nie utracił w znacznym stopniu zdolności do pracy na stanowiskach pracy poza kopalnią, odpowiadających jego kwalifikacjom.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należało, że wnioskodawca nie utracił zdolności do wykonywania pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami w znaczeniu,
o jakim mowa w art. 12 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Może on bowiem wykonywać inne niż robotnik dołowy i górnik prace fizyczne z uwzględnieniem ustalonych przeciwwskazań zdrowotnych. Co więcej, w wydanej w sprawie opinii biegli sądowi podnieśli, że wnioskodawca jest zdolny do pracy po przekwalifikowaniu i w innych zawodach. Pozytywne zaś rokowanie co do odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu uniemożliwia uznanie danej osoby za niezdolną do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Mając więc na uwadze, że wnioskodawca, posiadający wykształcenie podstawowe, nie będący pracownikiem wykwalifikowanym, poza pracą robotnika dołowego i górnika, nie utracił zdolności do wykonywania innych lżejszych prac fizycznych, uznać należało w myśl powołanych wyżej przepisów, że prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku
z wypadkiem przy pracy mu nie przysługuje.

Skoro więc zaskarżona przez odwołującego decyzja (...) Oddział w T. z dnia
20 lutego 2012 r. była zasadna, jego odwołanie od tej decyzji należało oddalić, przyjmując jako podstawę prawną takiego rozstrzygnięcia art. 57 ust. 1-2 i art. 12 ust. 1-3 ustawy
o emeryturach i rentach z FUS w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 6 i art. 17 ust. 1 ustawy z dnia
30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Procesową przesłankę rozstrzygnięcia stanowił przepis art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.