Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 978/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 lutego 2017 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu I Wydział Cywilny w składzie następującym

Przewodniczący SSR Magdalena Glinkiewicz

Protokolant st. sekr. sąd. Bożena Czajkowska

Po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2017 r. w Toruniu.

sprawy z powództwa

K. A.

przeciwko:

(...) S.A. w W.

zapłatę

orzeka:

I. zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powoda K. A. kwotę 5.000 zł (pięć tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 7 lipca 2016r. do dnia zapłaty;

II. oddala powództwo w pozostałej części;

III. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.014,10 zł (tysiąc czternaście złotych dziesięć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 978/16

UZASADNIENIE

K. A. (poprzednio M.) wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w W. kwoty 8.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu powódka wskazała, iż w dniu 17 grudnia 2003 r. doszło do wypadku drogowego w wyniku, którego śmierć poniósł jej dziadek W. M.. Powódka zaznaczyła, iż śmierć dziadka była dla niej tragicznym przeżyciem. Wskazała, iż był on bardzo ważną osobą w jej życiu i był z nim bardzo zżyta. Dodała, iż spędzała u niego całe wakacje, wspólnie jeździli na rowerach, dziadek nauczył ja grać w siatkówkę. Żałuje, iż dziadek nie była świadkiem wielu zdarzeń z jej życia, którymi chciałaby się z nim dzielić.

Postanowieniem z dnia 22 sierpnia 2016 r. Sąd oddalił wniosek powódki o zwolnienie z kosztów sądowych.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany wskazał, iż roszczenie powódki jest rażąco wygórowane. Podkreślił, iż zadośćuczynienie za krzywdę zgłoszone w oparciu o art. 448 k.c. w stosunku do zdarzeń do których doszło sprzed 3 sierpniem 2008r. przysługuje jedynie osobom najbliższym poszkodowanego, z którymi łączyły ją szczególne więzy. Zaznaczył, iż okoliczności wskazane w pozwie nie wskazują na relacje nadzwyczajne pomiędzy członkami rodziny. Powódka w chwili śmierci dziadka miała 13 lat i posiadała innych członków rodziny Nie wymagała pomocy psychologicznej i psychiatrycznej zaś jej aktywność życiowa nie uległa po śmierci dziadka radykalnej zmianie. Zaznaczył, iż brak jest informacji, aby powódka po śmierci dziadka korzystała z leczenia psychiatrycznego. Dodał, iż w chwili śmierci dziadek powódki miał 79 lat i brak jest dowodu na to, iż zdarzenie to odbiło się w sposób istotny odbiegający od normy na funkcjonowanie powódki. Nadto od chwili zdarzenia do wystąpienia z pozwem upłynął znaczny okres czasu. Pozwany zakwestionował również datę naliczenia odsetek.

Sąd ustalił, co następuje:

Dnia 17 grudnia 2003r. w wypadku samochodowym śmierć poniósł W. M. – dziadek K. A. (poprzednio M.).

Bezsporne.

Sprawca wypadku posiadał obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) S.A. w W..

Bezsporne.

Wyrokiem z dnia 7 października 2004 r. A. P. uznano za winnego popełnienia czynu z art. 177§2 k.k.

Dowód: wyrok k. 6

K. A. (M.) była bardzo związana z dziadkiem. Dziadek mieszkał niedaleko. Spędzała u niego każde wakacje. Razem z dziadkiem jeździła na wycieczki rowerowe, pływała, wykonywała prace wokół domu. Dziadek nauczył ja grać w siatkówkę. K. A. (M.) do końca szkoły średniej grała w siatkówce w drużynie.

Dowód: zeznania powódki K. A. (M.) z 19.10.2016 r. k. 78-78v

opinia psychologiczna k. 88-90

W chwili śmierci dziadka K. A. (M.) miała 12 lat. Śmierć dziadka była dla niej silnym przeżyciem emocjonalnym.

Dowód: zeznania powódki K. A. (M.) z 19.10.2016 r. k. 78-78v

K. A. (M.) po śmierci dziadka ojca przeżyła naturalną reakcję żałoby. Obecnie pomimo zgłaszanego żalu i tęsknoty nie ujawnia objawów reakcji żałoby.

Dowód: opinia psychologiczna k. 88-90

K. A. (M.) zgłosiła szkodę do (...) S.A. Ubezpieczyciel odmówił jednak przyznania zadośćuczynienia.

Dowód: wiadomość e-mail k. 7-9

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny niniejszej sprawy Sąd ustalił na podstawie okoliczności bezspornych, dokumentów przedłożonych przez strony, akt szkodowych, przesłuchania powódki oraz opinii biegłego psychologa.

Sąd w pełni dał wiarę dowodom w postaci dokumentów zgromadzonych w toku procesu albowiem były kompletne i jasne, wraz z pozostałymi dowodami obrazowały dokładny stan faktyczny sprawy. Ich prawdziwość nie budziła, w ocenie Sądu, jakichkolwiek wątpliwości. Co więcej wiarygodność i autentyczność przedłożonych dokumentów, nie była

Sąd nie znalazł podstaw do podważenia zeznań złożonych przez powódkę K. A. (M.), co do relacji jakie łączyły ją z dziadkiem i żałobą przeżywana po jego śmierci.

Sąd uznał również za przekonywujące twierdzenia i wnioski zawarte w opinii biegłej psycholog. Opinia ta była logiczna i spójna, a także udzielała dokładnych odpowiedzi na pytania sformułowane w tezie postanowień dopuszczających ten dowód. Trzeba jednocześnie zaznaczyć, iż opinia ta została sporządzona przez osobę odznaczającą się niekwestionowanymi kwalifikacjami; biegła posiadała bowiem wystarczającą wiedzę z dziedziny nauki objętej zakresem przedmiotowym powyższej opinii. Nie można również pomijać tego, że biegłą swoje stanowisko, w tym przedmiocie sformułowała po zapoznaniu się ze zgromadzoną w aktach sprawy i po wywiadzie z powódką, a zatem opinia nie została sporządzona na podstawie arbitralnej i formułowanej a priori oceny, lecz w oparciu o obiektywny i rzetelnie zebrany materiał badawczy, który potwierdzał prawidłowość wyrażonych przez biegłą sądów.

Żadna ze stron nie kwestionowała opinii biegłego.

Zważyć też należy, że ugruntowany jest w orzecznictwie pogląd, według którego Sąd w sprawie do rozstrzygnięcia której wymagane są wiadomości specjalistyczne nie może wydać orzeczenia wbrew wnioskom wypływającym z opinii uznanej przez tenże Sąd za fachową i rzetelną (zob. np. wyrok SN z 26/10/2006 I CSK 166/06 – publ. Lex nr 209297 lub II UK 277/04 OSNP 2006/5-6/97).

Bezspornym w przedmiotowej sprawie było, że doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego śmierć poniósł dziadek powódki, jak również że sprawca tego zdarzenia posiadał obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanego. Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się natomiast do udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy istniały podstawy do żądania zadośćuczynienia za śmierć osoby najbliższej na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c., a jeżeli tak to, czy istniała pomiędzy powódką a zmarłym więź, którą można byłoby kwalifikować jako dobro osobiste w rozumieniu art. 24 k.c.

Sąd Rejonowy uznał, mając na względzie zebrany w sprawie materiał dowodowy oraz obowiązujące normy prawa i dorobek orzecznictwa w zakresie ich wykładni, że na tak postawione pytanie należy udzielić odpowiedzi pozytywnej.

W tym miejscu podkreślić należy, że do powstania szkody doszło przed przywróceniem na grunt prawa polskiego instytucji zadośćuczynienia za śmierć osoby najbliższej w związku z wprowadzeniem do kodeksu cywilnego art. 446 § 4 k.c., co miało miejsce 3 sierpnia 2008 r. W dacie śmierci dziadka powódki tj. 17 grudnia 2003 r. brak było unormowania, które przyznawało roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia za śmierć osoby najbliższej.

Liczne jednak orzeczenia Sądu Najwyższego w tym zakresie, wskazują na utrwalony pogląd, iż najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c. zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008r. (por. wyrok z dn. 14.01.2010 r., IV CSK 307/09, OSP 2011, nr 2 , poz. 15.; uchwała z dn. 22.10.2010 r. III CZP 76/10, Biul. SN 2010 r., nr 10, poz 11; wyrok z dn. 10.11.2010 r. II CSK 248,10; wyrok z dn. 11.05.2011 r. I CSK 621/10; uchwała z dn. 13.07.2011 r., III CZP 32/11, OSNC 2012 r., nr 1, poz. 10; wyrok z dn. 15.03.2012 r., CSK 314/11).

W uzasadnieniach tych orzeczeń Sąd Najwyższy wskazywał, że katalog dóbr osobistych, do którego odwołuje się art. 23 k.c. ma charakter otwarty. Przepis ten wymienia dobra osobiste człowieka pozostające pod ochroną prawa cywilnego w sposób przykładowy, uwzględniając te dobra które w praktyce mogą być najczęściej przedmiotem naruszeń. Nie budzi wątpliwości, że przedmiot ochrony oparty na podstawie art. 23 i 24 k.c. jest znacznie szerszy i obejmuje ochronę wszelkich dóbr osobistych, rozumianych jako wartości niematerialne związane z istnieniem i funkcjonowaniem podmiotów prawa cywilnego, które w życiu społecznym uznaje się za doniosłe i zasługujące z tego względu na ochronę. Sąd Najwyższy podkreślał przy tym doniosłą role więzi rodzinnych, zapewniających członkom rodziny m.in. poczucie stabilności, wzajemne wsparcie obejmujące sferę materialną i niematerialną, i stąd wywodził, iż z uwagi na potrzebę ochrony prawa do życia rodzinnego w konkretnym stanie faktycznym spowodowanie śmierci osoby bliskiej może zatem stanowić naruszenie dóbr osobistych członków jej rodziny i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c. Odnośnie wzajemnej relacji przepisów art. 446 § 4 k.c. i oraz art. 448 k.c., przyjęto natomiast, że dodanie tego drugiego było wyrazem woli ustawodawcy zarówno potwierdzenia dopuszczalności dochodzenia zadośćuczynienia na gruncie obowiązujących przed jego wejściem w życie przepisów, jak i ograniczenie kręgu osób uprawnionych do zadośćuczynienia do najbliższych członków rodziny. Skutkiem nowelizacji jest możliwość dochodzenia przez nich tego roszczenia obecnie zarówno na podstawie art. 446§4 k.c., jak i art. 448 k.c., z tym, że na podstawie pierwszego z tych przepisów jest to prostsze z uwagi na ułatwienia dowodowe.

Stanowisko, że także na gruncie do stanu prawnego sprzed 3 sierpnia 2008 r. można było również przyznać osobom najbliższym zmarłego zadośćuczynienie pieniężne na podstawie art. 448 k.c. zostało również zaakceptowane w szeregu orzeczeniach Sądów Apelacyjnych ( uzasad. Wyroku SA w Łodzi z dn.14.04.2010 r., IACa 178/10 (nie publ.); wyrok SA we Wrocławiu z dn. 10.02.2012 r., I ACa 1380/11, Legalis nr 731210; wyrok SA w Lublinie z dn. 20.04. 2011 r. I Aca 104/11 (nie publ.); wyrok SA w Lublinie z dn. 24.08.2011 r. , I ACa 295/11 (nie publ.), wyrok SA w Lublinie z dn. 21.05.2013 r., I ACa 104/13; wyrok SA w Gdańsku z dn. 8.05.2013 r. I ACa 144/13; wyrok SA w Łodzi z dn. 10.06.2013 r. I ACa 94/13; wyrok SA w Łodzi z dn. 21.02.2013 r. I ACa 525/12; wyrok SA w Łodzi z dn.06.06.2013 r. I ACa 63/13; wyrok SA w Szczecinie z dn. 14.03.2013 r. I ACa 835/12; wyrok SA w Gdańsku z dn. 06.03.2013 r. I ACa 769/12; wyrok SA w Poznaniu z dn. 27.02.2013 r. I ACa 65/13; wyrok SA w Białymstoku z dn. 27.02.2013 r. I ACa 864/12; wyrok SA w Białymstoku z dn. 20.02.2013 r. I ACa 364/12; wyrok SA w Białymstoku z dn. 15.02.2013 r. I ACa 839/12; wyrok SA w Poznaniu z dn. 13.02.2013 r. I ACa 1221/12; wyrok SA w Katowicach z dn. 07.02.2013 r. I ACa 992/12).

Niemniej jednak nie każdą więź rodzinną niejako automatycznie należy zaliczyć do katalogu dóbr osobistych, lecz jedynie taką, której zerwanie powoduje ból, cierpienie, rodzi poczucie krzywdy. Osoba dochodząca roszczenia na podstawie art. 448 k.c. powinna zatem wykazać istnienie tego rodzaju więzi, stanowiącej jej dobro osobiste podlegające ochronie.

W ocenie Sądu, powódka sprostała ciążącemu na niej obowiązkowi i wykazała, że łączyła ją z dziadkiem silna więź emocjonalna. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynikało, że powódka miała z dziadkiem bliski kontakt. Powódka spędziła u dziadka całe wakacje. To on zaraził ją miłością do rowerów, nauczył pływania, nurkowania oraz gry w siatkówkę. Dzięki niemu powódka grała w siatkówkę do końca szkoły średniej Dziadek umarł, gdy powódka miała 12 lat. Było to dla niej silne przeżycie. Powódka nie mogła podzielić się z dziadkiem ważnymi wydarzeniami, które miały miejsce w jej życiu. Dziadek nie poznał jej męża, psa, nie widział jak gra w siatkówkę czy kończy studia.

Z uwagi na fakt, iż powódka wywodziła swe roszczenie z art. 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c. nie było konieczne wykazywanie wstrząsu psychicznego prowadzącego do rozstroju zdrowia, lecz jedynie krzywdy w postaci cierpień psychicznych i fizycznych. W ocenie Sądu, ogół wskazywanych okoliczności wskazuje na silną więź emocjonalną między nią a dziadkiem i na cierpienia psychiczne związane z jego śmiercią .

W oparciu o powołane przepisy kompensacie podlega doznana krzywda, a więc w szczególności cierpienie, ból i poczucie osamotnienia po śmierci najbliższego członka rodziny. Przyznanie zadośćuczynienia pieniężnego ma na celu zrekompensować krzywdę za naruszenie prawa do życia w rodzinie i ból spowodowany utratą najbliższej osoby (por. wyrok SA w Lublinie z dn. 07.07.2009 r., II AKa 44/09, LEX nr 523973). Zadośćuczynienie ma charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalna wartość. Wysokość ta nie może być jednak nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa, a więc powinna być utrzymana w rozsądnych granicach wyrok SN z dn. 26.02.1962 r., 4 CR 902/61, OSNCP 1963, nr 5, poz. 107; wyrok SN z dn. 24.06.1965 r., I PR 203/65, OSPiKA 1966, poz. 92; wyrok SN z dn. 22.03. (...). , IV CR 79/78, Monitor Prawniczy- Zestawienie Tez (...) str. 469). W ocenie sądu przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia należy także uwzględnić indywidulane właściwości i subiektywne odczucia osoby pokrzywdzonej (por. SN w wyroku z dn. 1905.1998 r., II CKN 756/97, niepubl.).

Zadośćuczynienie ma na celu przede wszystkim złagodzenie cierpień, ale jego wysokość nie może być dowolna, ściśle musi uwzględniać stopień doznanej krzywdy. Winna być ona odpowiednia. Jest to rekompensata za całą krzywdę i przyznaje się ją jednorazowo (por. wyrok SA w Poznaniu z dn. 08.02.2006 r. , I ACa 1131/05, LEX nr 194522).

W niniejszej sprawie nie budziło żadnych wątpliwości, że powódka była silnie związana emocjonalnie ze swoim dziadkiem jego śmierć była dla niej bolesnym doznaniem. Podkreślić należy jednak, iż w chwili śmierci powódka miała wsparcie członków swojej rodziny. Po śmierci dziadka, poza kilkudniową nieobecnością, kontynuowała naukę w szkole. Obecnie założyła własną rodzinę.

W ocenie Sądu powódka wykazała, że śmierć dziadka faktycznie stała się dla niej źródłem negatywnych przeżyć psychicznych uzasadniających przyznanie jej zadośćuczynienia. Powódka udowodniła wszystkie przesłanki uzasadniające odpowiedzialność pozwanego, w tym udowodniła poniesiona krzywdę i jej rozmiar. W ocenie Sądu, przyznana jej kwota 5.000 zł w pełni zrekompensuje doznaną szkodę i jednocześnie nie doprowadzi do jej wzbogacenia.

Mając na uwadze powyższe, Sąd na podstawie art. art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c. orzekł jak w pkt I sentencji wyroku.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 k.c., zgodnie z żądaniem pozwu, tj. dnia 7 lipca 2016r. (data wniesienia pozwu – k. 17).

W pozostałym zakresie Sąd w pkt II wyroku oddalił powództwo.

O kosztach procesu orzeczono na postawie art. 100 k.p.c. w myśl zasady stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu. Powódka wygrała sprawę w 62,50% a tym samym pozwany wygrał w 37,50%.

Koszty powódki to 400 zł tytułem opłaty sądowej, 255,76 zł tytułem opinii biegłego, 2.400 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika, 17 zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa. Łącznie powódka poniosła koszty w wysokości 3.072,769 zł. Tymczasem na koszty pozwanego składają się 2.4600 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Zatem 3.072,76 zł x 62,50% = 1.920,47 zł

zaś 2.417 zł x 37,50% = 906,37 zł

W rezultacie po kompensacji Sąd w punkcie III wyroku zasądził od poznanego na rzecz powódki kwotę 1.014,10 zł.

I C 978/16

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE