Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 maja 2016r.

Sąd Okręgowy w Lublinie XI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Magdalena Kurczewska- Śmiech

Sędziowie SO Sławomir Kaczor

SO Dorota Dobrzańska (spr.)

Protokolant sekr. sądowy Katarzyna Radek

przy udziale Prokuratora Agaty Wilczopolskiej

po rozpoznaniu dnia 31 maja 2016r.

sprawy E. B. (1) urodzonego (...) w K. syna S. i J. z domu B.

w przedmiocie wyroku łącznego

na skutek apelacji wniesionej przez i obrońcę skazanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Kraśniku

z dnia 17 grudnia 2015 roku sygn. akt II K 531/15

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę oskarżonego E. B. (1) przekazuje Sądowi Rejonowemu w Janowie Lubelskim do ponownego rozpoznania.

Sławomir Kaczor Magdalena Kurczewska- Śmiech Dorota Dobrzańska

XI Ka 222/16 Uzasadnienie

Sąd Rejonowy w Kraśniku w dniu 17 grudnia 2015r. wydał wyrok łączny w sprawie E. B. (1) o sygn. II K 531/15 i połączył kary pozbawienia wolności orzeczone przez Sąd Rejonowy w Kraśniku wyrokiem z dnia 7.02.2012r. w sprawie IIK 894/11 oraz wyrokiem z dnia 24.01.2013r. w sprawie IIK 702/12. Na podstawie art. 85kk i art. 86§1kk w zw. z art. 4 §1kk orzekł karę łączną 6 miesięcy pozbawienia wolności, w pozostałym zakresie uznał, że wyroki opisane wyżej podlegają odrębnemu wykonaniu. Zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych, zaś wydatkami obciążył Skarb Państwa, zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. G. kwotę 147,60 zł tytułem nieopłaconej obrony wykonywanej z urzędu.

Z powyższym orzeczeniem nie zgodził się obrońca i wywiódł apelację na korzyść E. B. (1). Zarzucił obrazę prawa procesowego mającą wpływ na treść wyroku, a to art. 569§1 kpk w zw. z art. 570 kpk w zw. z art. 366 kpk, polegającą na pominięciu wszystkich zapadłych wobec skazanego orzeczeń. Jako drugi zarzut została podniesiona względna przyczyna odwoławcza z art. 438 pkt 4 kpk czyli rażąca niewspółmierność kary łącznej wynikająca z zastosowania zasady asperacji, podczas gdy okoliczności sprawy wskazują, że zachodziła podstawa do absoprcji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja okazała się słuszna w zakresie podniesionego zarzutu nie uwzględnienia w wydanym wyroku łącznym wszystkich wyroków zapadłych w stosunku do skazanego E. B. (1). Obrońca wskazuje na podstawę z art. 438 pkt 2 kpk tj. naruszenie art. 569 §1 w zw. z art. 570 kpk oraz art. 366§1 kpk. Art. 570 kpk określa podmioty, z inicjatywy których może dojść do wydania wyroku łącznego i ten przepis nie został naruszony. Również nie doszło do obrazy art. 366§1 kpk nakazującego przewodniczącemu rozprawy czuwanie nad prawidłowym jej przebiegiem, a przypomnieć należy, że proces rozpoczął się po 1.07.2015r. i zakończył przed 15.04.2016r, kiedy ten przepis istniał w okrojonym zakresie. Ujawniona została treść wszystkich wyroków wymienionych w karcie karnej oraz innych uzyskanych dokumentów, a zatem Sąd dysponował całokształtem okoliczności dotyczących sytuacji skazanego i miał możliwość dokonania stosownej oceny prawnej. Nie sprostał jednak temu zadaniu z obrazą prawa materialnego, a to art. 85 kk oraz obraził art. 569§ 1 kpk mówiący o wydaniu wyroku łącznego w razie zaistnienia warunków do orzeczenia kary łącznej. Obraza przepisu o charakterze procesowym nie tylko mogła, ale rzeczywiście miała wpływ na treść rozstrzygnięcia. Stwierdzone uchybienie implikowało konieczność uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Podzielając w całości zaprezentowaną argumentację apelacji w zakresie powinności kompleksowego przeanalizowania sytuacji skazanego i objęcia w komparycji wyroku wszystkich prawomocnych skazań, bezprzedmiotowe jest odnoszenie się do zarzutu rażącej niewspółmierności kary, skoro dostrzeżone uchybienie ma charakter główny i skutkuje uchyleniem wyroku.

Wobec E. B. (2) był już wydany wyrok łączny w sprawie II K 592/12 przez Sąd Rejonowy w Kraśniku, który objął 11 skazań za przestępstwa. Sąd ten odniósł się również do wyroków wydanych w dwóch sprawach o wykroczenia. Po wydaniu wyroku łącznego uprawomocniło się orzeczenie skazujące w sprawie II K 702/12 Sądu Rejonowego w Kraśniku i wszczęto z urzędu postępowanie w przedmiocie wydania nowego wyroku łącznego, do czego uprawnia art. 570 kpk. Skutkiem uprawomocnienia się (do 1.07.2015r. jego wydania) nowego wyroku łącznego jest utrata mocy poprzedniego wyroku łącznego ex lege, o czym stanowi art. 575§1 kpk. Oznacza to, że jeśli nowy wyrok łączny ukształtuje na nowo karę lub kary łączne, orzeknie inaczej o umorzeniu postępowania w pewnej części, to te rozstrzygnięcia są wiążące dla organów wykonujących prawomocny wyrok łączny. Obowiązkiem zatem sądu orzekającego w zakresie wyroku łącznego jest powtórna analiza zmienionej sytuacji prawnej skazanego i odniesienie się do wszystkich skazań. W przedmiotowej sprawie sąd I instancji sięgając tylko po jeden wyrok wchodzący w zakres poprzedniego wyroku łącznego tj. II K 894/11 i łącząc karę 4 miesięcy pozbawienia wolności z karą 4 miesięcy pozbawienia wolności orzeczoną w sprawie II K 702/12 doprowadziłby w razie uprawomocnienia się wyroku łącznego do sytuacji, w której pod względem prawnym upadły kary łączne orzeczone wyrokiem łącznym w sprawie II K 592/12 i wykonaniu podlegałyby kary jednostkowe. Podkreślić przy tym trzeba, że zachodziły warunki do orzeczenia kar łącznych w odniesieniu do wcześniejszych skazań E. B. (2) wg przesłanek art. 85 kk w brzmieniu przed zmianą wprowadzoną ustawą z 20.02.2015r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 20.03.2015, poz. 396). W tych warunkach Sąd Rejonowy w Kraśniku stworzył niedopuszczalny układ „wyjmując” z jednego bloku skazań (co do którego wcześniej orzeczono karę łączną roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności) karę orzeczoną wyrokiem w sprawie II K 894/11 i łącząc ją z karą orzeczoną nowym wyrokiem w sprawie II K 702/12 a pozostawiając nieuregulowaną resztę orzeczeń.

Nie kwestionowane są poglądy zarówno judykatury jak i prezentowane w piśmiennictwie, że z uwagi na będące konsekwencją braku skargowego charakteru postępowania w przedmiocie wydania wyroku łącznego brak związania zakresem wniosku i obowiązek sądu objęcia wyrokiem łącznym wszystkich skazań, co do których zachodzą warunki ku temu, przedmiotem postępowania są każdorazowo wszystkie prawomocne wyroki wydane wobec skazanego. Przytoczyć można w tym miejscu choćby wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 2008 r. III KK 82/08 zawierający tezę: ” W przypadku spełnienia warunków z art. 85 k.k. sąd jest obowiązany do wydania wyroku łącznego, co oznacza brak swobody w doborze skazań podlegających łączeniu i niemożność pominięcia części z nich”. LEX nr 424889.

Z powyższego jasno wynika, że w części wstępnej wyroku Sądu Rejonowego w Kraśniku winny znaleźć się wszystkie prawomocne skazania E. B. (1) a następnie w jego formule sąd orzekający powinien był rozstrzygnąć, które kary pozostają w zbiegu realnym i wymierzyć jedną lub więcej kar łącznych. Ustalenie na czas wydania wyroku w sprawie II K 531/15, zgodnie z treścią art. 19 ustawy 20.02.2015r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, że należy stosować przepisy dotyczące kary łącznej i wyroku łącznego w brzmieniu do dnia 30.06.2015r, nie budziło zastrzeżeń. Natomiast w związku z ujawnieniem na rozprawie odwoławczej nowych prawomocnych skazań E. B. (1) w sprawach II K 548/15 Sądu Rejonowego w Opolu Lubelskim i II K 56/15 Sądu Rejonowego w Janowie Lubelskim, które nastąpiły po 30.06.2015r oraz treścią art. 19 wyżej cytowanej ustawy, rodzi się konieczność rozważenia przy ponownym rozpoznaniu przez sąd I instancji, czy będą miały zastosowanie przepisy art. 85 kk po zmianie ustawą z dnia 20.02.2015r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw czy też jako względniejsze – przepisy obowiązujące poprzednio.

Uchylenie zaskarżonego wyroku nastąpiło na podstawie art. 437§2 kpk, gdyż w niniejszej sprawie konieczne jest przeprowadzenie na nowo przewodu sądowego w całości. Jako właściwy do rozpoznania sprawy został wskazany zgodnie z art. 569§1 kpk Sąd Rejonowy w Janowie Lubelskim, ponieważ wydawał ostatni wyrok skazujący w pierwszej instancji.

Procedując powtórnie tenże Sąd będzie miał na uwadze wyżej wskazane zapatrywania, usystematyzuje wszystkie wyroki pod kątem istnienia przesłanek z art. 85 kk i ukształtuje karę łączną zgodnie z wymogami prawa karnego materialnego.

Magdalena Kurczewska-Śmiech Sławomir Kaczor Dorota Dobrzańska