Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 września 2017 r.

Sąd Okręgowy w Lublinie IX Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Sławomir Boratyński (spr.)

Sędziowie: SSO Beata Błotnik

SSO Przemysław Grochowski

Protokolant: Monika Ostojska

po rozpoznaniu w dniu 22 września 2017 roku w Lublinie

na rozprawie sprawy

z powództwa (...) Państwowych spółki akcyjnej w W.

przeciwko K. K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 22 listopada 2016 r., sygn. akt V GC 1052/15

i zażalenia powoda na postanowienie w zakresie kosztów procesu zawarte w powyższym wyroku

I. z zażalenia strony powodowej zmienia punkt IV zaskarżonego wyroku i kwotę 381, 98 zł. podwyższa do kwoty 561 zł (pięćset sześćdziesiąt jeden złotych) zaś kwotę 240 zł podwyższa do kwoty 420 zł (czterysta dwadzieścia złotych);

II. oddala zażalenie w pozostałym zakresie;

III. oddala apelację;

IV. zasądza od pozwanego K. K. na rzecz powoda (...) Państwowych spółki akcyjnej w W. kwotę 90 zł (dziewięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.

Beata Błotnik S. P. G.

Sygn. akt IX Ga 218 / 17 ( IX Gz 196/17 )

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 22 listopada 2016 r. Sąd Rejonowy w Siedlcach V Wydział Gospodarczy po rozpoznaniu w dniu 08 listopada 2016 r. w Siedlcach na rozprawie sprawy z powództwa (...) Państwowe S.A. w W. przeciwko K. K. o zapłatę :

- zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.372,08 zł. z ustawowymi odsetkami liczonymi w następujący sposób:

- od kwoty 457,36 zł. od dnia 09.10.2014 r. do dnia 31.12.2015 r. i ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01.01.2016 r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 457,36 zł. od dnia 15.11.2014 r. do dnia 31.12.2015 r. i ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01.01.2016 r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 457,36 zł. od dnia 19.12.2014 r. do dnia 31.12.2015 r. i ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01.01.2016 r. do dnia zapłaty ( pkt I )

- zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.372,08 zł. z ustawowymi odsetkami liczonymi w następujący sposób:

- od kwoty 457,36 zł. od dnia 18.01.2015 r. do dnia 31.12.2015 r. i ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01.01.2016 r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 457,36 zł. od dnia 10.03.2015 r. do dnia 31.12.2015 r. i ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01.01.2016 r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 457,36 zł. od dnia 17.02.2015 r. do dnia 31.12.2015 r. i ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01.01.2016 r. do dnia zapłaty ( pkt II ) ;

- zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 457,36 zł. z ustawowymi odsetkami od dnia 10.04.2015 r. do dnia 31.12.2015 r. i ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01.01.2016 r. do dnia zapłaty ( pkt III ) ;

oraz zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 381,98 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu w tym kwotę 240 zł. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego ( pkt IV ) .

Jako uzasadnienie wyroku wskazano ,że w pozwie z dnia 27 marca 2015 roku ( data wniesienia w (...)) powód (...) Państwowe S.A. z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego K. K. kwoty 1372,08 złotych wraz z ustawowymi odsetkami oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że pozwany w ramach stosunku najmu korzystał z nieruchomości powoda i z tego tytułu obciążył pozwanego opłatami czynszowymi oraz innymi opłatami dodatkowymi, wystawiając w związku z tym faktury: nr (...) z dnia 1.10.2014r. na kwotę 457,36 zł. z terminem płatności na dzień 9.10.2014r, nr (...) z dnia 7.11.2014r. na kwotę 457,36 zł. z terminem płatności na dzień 15.11.2014r, nr (...) z dnia 11.12.2014r. na kwotę 457,36 zł. z terminem płatności na dzień 19.12.2014r, których to pozwany nie zapłacił i to pomimo, że był do tego wzywany / pozew k. 2-3/ . W dniu 8.04.2015 roku Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawie sygn. akt VI Nc-e 552310/15 nakazał pozwanemu, aby zapłacił powodowi kwotę dochodzoną pozwem wraz z ustawowymi odsetkami oraz kosztami procesu lub wniósł sprzeciw /nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym k.4 /. Sprzeciw od tego nakazu złożył pozwany, wnosząc o jego uchylenie z powodu niezgodności żądania powoda ze stanem faktycznym. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany wskazał, iż podstawą zapłaty czynszu winny być wystawione przez powoda faktury Vat i z powodu braku dokumentów księgowych potwierdzających należność nie przyznaje racji powodowi odnośnie istnienia zobowiązania / sprzeciw k. 4v.-5/ . W pozwie złożonym w ramach uzupełnienia braków formalnych powód podtrzymał swoje żądanie, podając, iż pozwany zawarł z powodem umowę najmu powierzchni 24 m ², znajdującą się przed budynkiem dworca kolejowego w M.. W dniu 17.05.2010 roku umowa najmu została rozwiązana ze skutkiem na dzień 30.06.2010 roku. Z uwagi na fakt, iż pozwany nie wydał powodowi przedmiotu najmu w wyznaczonym terminie, powód wystawił noty obciążeniowe tytułem kar umownych za dalsze korzystanie z przedmiotu najmu / pozew k. 13-16/ . Z kolei w piśmie procesowym z dnia 25 listopada 2015 roku powód również podtrzymał swoje żądanie, wskazując dodatkowo, iż pozwany potwierdził, że w dalszym ciągu korzysta z przedmiotowej nieruchomości. Nadto podał, że noty obciążeniowe stosuje się w przypadku dokumentowania transakcji, które nie podlegają przepisom ustawy o podatku Vat / pismo k. 58-59/ .

W pozwie z dnia 15 czerwca 2015 roku (data wniesienia w (...)) powód (...) Państwowe S.A. z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego K. K. kwoty 1372,08 złotych wraz z ustawowymi odsetkami oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że pozwany w ramach stosunku najmu korzystał z nieruchomości powoda i z tego tytułu obciążył pozwanego opłatami czynszowymi oraz innymi opłatami dodatkowymi, wystawiając w związku z tym faktury: nr (...) z dnia 10.01.2015r. na kwotę 457,36 zł. z terminem płatności na dzień 18.01.2015r, nr (...) z dnia 2.03.2015 r. na kwotę 457,36 zł. z terminem płatności na dzień 10.03.2015r, nr (...) z dnia 9.02.2014r. na kwotę 457,36 zł. z terminem płatności na dzień 17.02.2015r, których to pozwany nie zapłacił i to pomimo, że był do tego wzywany / pozew k. 5-6 akt sprawy V Gc 128/16/. W dniu 25.06.2015 roku Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawie sygn. akt VI Nc-e 1027169/15 nakazał pozwanemu, aby zapłacił powodowi kwotę dochodzoną pozwem wraz z ustawowymi odsetkami oraz kosztami procesu lub wniósł sprzeciw /nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym k.7 akt sprawy V Gc 128/16/. Sprzeciw od tego nakazu złożył pozwany, wnosząc o jego uchylenie z powodu niezgodności żądania powoda ze stanem faktycznym. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany wskazał, iż podstawą zapłaty czynszu winny być wystawione przez powoda faktury Vat i z powodu braku dokumentów księgowych w postaci faktur Vat obciążających go należnościami dzierżawnymi wnosi o uchylenie nakazu zapłaty /sprzeciw k. 8-9 akt sprawy V Gc 128/16 / . W pozwie złożonym w ramach uzupełnienia braków formalnych powód podtrzymał swoje żądanie, podając, iż pozwany zawarł z powodem umowę najmu powierzchni 24 m ², znajdującą się przed budynkiem dworca kolejowego w M.. W dniu 17.05.2010 roku umowa najmu została rozwiązana ze skutkiem na dzień 30.06.2010 roku. Z uwagi na fakt, iż pozwany nie wydał powodowi przedmiotu najmu w wyznaczonym terminie, powód wystawił noty obciążeniowe tytułem kar umownych za dalsze korzystanie z przedmiotu najmu / pozew k. 16-18 akt sprawy V Gc 128/16 / . W odpowiedzi na pozew pozwany nie uznał powództwa w całości i podał m.in., że nie przyznaje racji powodowi w zakresie istnienia zobowiązania do zapłaty kwoty wymienionej w pozwie z powodu braku dokumentów księgowych potwierdzających należność / odpowiedź na pozew k. 54-55 akt sprawy V Gc 128/16 / . W piśmie procesowym z dnia 2 czerwca 2016 roku powód podtrzymał swoje żądanie, wskazując dodatkowo, iż swoje roszczenie wywodzi z łączącej strony umowy, a nie z dokumentu księgowego. Zaznaczył także, iż pozwany błędnie utożsamia noty księgowe z fakturami Vat, albowiem noty księgowe stosuje się w przypadku dokumentowania transakcji, które nie podlegają przepisom ustawy o podatku Vat / pismo k. 57-58 akt sprawy V Gc 128/16 / .

W pozwie z dnia 20 lipca 2015 roku ( data wniesienia w (...)) powód (...) Państwowe S.A. z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego K. K. kwoty 457,36 złotych wraz z ustawowymi odsetkami oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, że pozwany w ramach stosunku najmu korzystał z nieruchomości powoda i z tego tytułu obciążył pozwanego opłatami czynszowymi oraz innymi opłatami dodatkowymi, wystawiając w związku z tym fakturę nr (...) z dnia 2.04.2015r. na kwotę 457,36 zł. z terminem płatności na dzień 10.04.2015r., której to pozwany nie zapłacił i to pomimo, że był do tego wzywany / pozew k. 2-3 akt sprawy V Gc 275/16/ . W dniu 17.08.2015 roku Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawie sygn. akt VI Nc-e 1394563/15 nakazał pozwanemu, aby zapłacił powodowi kwotę dochodzoną pozwem wraz z ustawowymi odsetkami oraz kosztami procesu lub wniósł sprzeciw /nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym k.4 akt sprawy V Gc 275/16/. Sprzeciw od tego nakazu złożył pozwany, wnosząc o jego uchylenie z powodu niezgodności żądania powoda ze stanem faktycznym. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany wskazał, iż podstawą zapłaty czynszu winny być wystawione przez powoda faktury Vat i z powodu braku dokumentów księgowych w postaci faktur Vat obciążających go należnościami dzierżawnymi wnosi o uchylenie nakazu zapłaty /sprzeciw k. 4v.- 5 akt sprawy V Gc 275/16 / . W pozwie złożonym w ramach uzupełnienia braków formalnych powód podtrzymał swoje żądanie, podając, iż pozwany zawarł z powodem umowę najmu powierzchni 24 m ², znajdującą się przed budynkiem dworca kolejowego w M.. W związku z niepłaceniem czynszu przez pozwanego umowa najmu została rozwiązana, jednak pozwany nie zwrócił powodowi przedmiotu najmu wciąż go zajmując. W związku z tym powód wystawił notę obciążeniową tytułem kary umownej z tytułu opóźnienia w zwrocie nieruchomości za marzec 2015r. / pozew k. 13-15 akt sprawy V Gc 275/16 / . W piśmie procesowym wniesionym w dniu 31.12.2015r. pozwany zarzucał powodowi nie wystawienie faktur Vat / pismo k. 49-50 akt sprawy V Gc 275/16/ . W piśmie procesowym z dnia 8 marca 2016 roku powód podtrzymał swoje żądanie, wskazując dodatkowo, iż swoje roszczenie wywodzi z łączącej strony umowy, a nie z dokumentu księgowego / pismo k. 59 akt sprawy V Gc 275/16 /.Na ostatniej rozprawie strony podtrzymały swoje stanowiska / protokół rozprawy k. 80-81/.

Sąd Rejonowy ustalił ,że w dniu 30.12.2006 roku strony zawarły umowę najmu, na mocy której (...) S.A., będąca posiadaczem terenu przed budynkiem dworca kolejowego M. pl. (...) wynajęła K. K. prowadzącemu Firmę Handlowo-Usługową powierzchnię 24 m ² z przeznaczeniem na prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na sprzedaży artykułów przemysłowych. Do umowy tej strony sporządziły aneks, którego poszczególne postanowienia zaczęły obowiązywać od dnia 1.10.2007 roku, od dnia 1.03.2007 roku i od dnia 1.10.2007 roku. W § 13 przedmiotowej umowy strony zastrzegły, iż najemca zobowiązuje się do zwrotu wynajmującemu przedmiotu najmu w stanie nie pogorszonym w terminie 3 dni od upływu ważności umowy, przy czym z czynności zwrotu przedmiotu najmu strony sporządzą i podpiszą protokół zdawczo-odbiorczy. Nadto strony zastrzegły, iż w przypadku opóźnienia najemcy w przekazaniu przedmiotu najmu po zakończeniu najmu najemca będzie ponosić opłaty za bezumowne korzystanie z nieruchomości w wysokości 200 % stawki czynszu, jaki obowiązywał przed zakończeniem umowy /umowa najmu k.33 -35, aneks do umowy najmu k. 37-39/ . W dniu 17.05.2010 roku (...) S.A. wypowiedziało K. K. umowę najmu ze skutkiem na dzień 30.06.2010 roku. K. K. nie zwrócił najmowanej powierzchni /okoliczność bezsporna, wypowiedzenie k.41/. W związku z powyższym z tytułu bezumownego korzystania z przedmiotu najmu (...) S.A. wystawiła wobec K. K. noty księgowe. Nota księgowa nr (...) na kwotę 457,36 zł. wystawiona w dniu 1.10.2014r. obejmowała okres od 1.09.2014 roku do 30.09.2014, zaś termin płatności przypadał na dzień 8.10.2014 r. Nota księgowa nr (...) na kwotę 457,36 zł. wystawiona w dniu 7.11.2014r. obejmowała okres od 1.10.2014 roku do 31.10.2014, zaś termin płatności przypadał na dzień 14.11.2014 r. Nota księgowa nr (...) na kwotę 457,36 zł. wystawiona w dniu 11.12.2014r. obejmowała okres od 1.11.2014 roku do 30.11.2014, zaś termin płatności przypadał na dzień 11.12.2014 r. Nota księgowa nr (...) na kwotę 457,36 zł. wystawiona w dniu 10.01.2015 r. obejmowała okres od 1.12.2014 roku do 31.12.2014, zaś termin płatności przypadał na dzień 10.01.2015 r. Nota księgowa nr (...) na kwotę 457,36 zł. wystawiona w dniu 9.02.2015r. obejmowała okres od 1.01.2015 roku do 31.01.2015, zaś termin płatności przypadał na dzień 9.02.2015 r. Nota księgowa nr (...) na kwotę 457,36 zł. wystawiona w dniu 2.03.2015r. obejmowała okres od 1.02.2015 roku do 28.02.2015, zaś termin płatności przypadał na dzień 2.03.2015 r. Nota księgowa nr (...) na kwotę 457,36 zł. wystawiona w dniu 2.04.2015r. obejmowała okres od 1.03.2015 roku do 31.03.2015, zaś termin płatności przypadał na dzień 2.04.2015 r. /noty księgowe k.47-49, k. 44-46 akt sprawy V Gc 128/16, k. 43 akt sprawy V Gc 275/18 /. W dniu 30.12.2014 r. , 26.05.2015r. , 13.07.2015r. powód wezwał pozwanego do zapłaty należności wynikających z w/w not księgowych / wezwanie do zapłaty k.50, 47 akt sprawy V Gc 128/16, k. 44 akt sprawy V Gc 275/18 / . Pozwany należności nie zapłacił /okoliczność bezsporna/ .

Sąd Rejonowy uznał ,że powództwa były zasadne i zasługiwały na uwzględnienie. Pozwany w okresie od 30.12.2006 roku do 30.06.2010 roku najmował od powoda powierzchnię 24 m ², znajdującą się przed budynkiem dworca kolejowego w M. na podstawie umowy najmu, a następnie korzystał z tej powierzchni bezumownie. Na zwrócenie uwagi według tego Sądu zasługuje przy tym fakt, iż pozwany nie kwestionował istnienia wierzytelności wobec powoda, ani też jej wysokości, a jedynie nie zgadzał się z rodzajem dokumentów księgowych, mających tą wierzytelność potwierdzać. Zgodnie z art. 471 k.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Do przesłanek odpowiedzialności kontraktowej dłużnika należy zatem w pierwszej kolejności powstanie szkody majątkowej po stronie wierzyciela. Po wtóre szkoda ta musi być spowodowana niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania przez dłużnika. Po trzecie wreszcie pomiędzy powstałą szkodą , a jej niewykonaniem (lub nienależytym wykonaniem) musi zaistnieć adekwatny związek przyczynowy (art. 361 §1 k.c.). Trzeba przy tym podkreślić, że w świetle art. 471 k.c. spełnienie się powyższych przesłanek nie przesądza jeszcze o powstaniu po stronie wierzyciela roszczenia o naprawienie szkody, bowiem niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania musi być następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność. Pod pojęciem szkody, stanowiącej podstawową przesłankę odpowiedzialności odszkodowawczej, należy rozumieć powstałą wbrew woli poszkodowanego różnicę między jego obecnym stanem majątkowym, a takim stanem, jaki zaistniałby, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Wszelka szkoda, rozpatrywana jako uszczerbek o charakterze majątkowym, może mieć w świetle przepisów kodeksu cywilnego (art. 361 §2 k.c.) postać dwojaką. Może ona bowiem obejmować zarówno stratę, jakiej doznaje mienie poszkodowanego, wskutek czego poszkodowany staje się uboższy ( damnum emergens czyli szkoda rzeczywista), jak również utratę korzyści, jakiej spodziewać mógł się poszkodowany, gdyby mu nie wyrządzono szkody, wskutek czego poszkodowany nie staje się bogatszy ( lucrum cessans). Podstawę obliczenia wysokości szkody stanowić powinno uchwycenie różnicy między stanem majątku osoby poszkodowanej, który rzeczywiście istnieje po nastąpieniu zdarzenia wywołującego szkodę, a stanem majątku hipotetycznym, pomyślanym jako stan, który urzeczywistniłby się, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Sąd I instancji zauważył , że szkoda może polegać na utracie korzyści, wskutek niemożliwości wynajmowania wspomnianego przedmiotu, lub poniesieniu strat na skutek konieczności wynajmowania innego obiektu. W takich przypadkach szkoda i odpowiadające jej roszczenie odszkodowawcze są z reguły równe sumie czynszu za okres, w którym wynajmujący nie mógł dysponować daną rzeczą. Łącząca strony umowa z dnia 30.12.2006 roku umowa była umową najmu. Zgodnie z art. 659 §1 k.c. przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. W niniejszej sprawie strona powodowa na podstawie §12 ust 1 łączącej strony umowy wypowiedziała pozwanemu stosunek prawny najmu (z zachowaniem jednomiesięcznego okresu wypowiedzenia) ze skutkiem na dzień 30 czerwca 2010 roku. Konsekwencją zakończenia najmu było powstanie po stronie najemcy, tj. pozwanego, obowiązku zwrócenia wynajmującemu przedmiotu najmu (art. 675 §1 k.c.), zresztą niezależnie od tego, czy prawo własności przedmiotu najmu wynajmującemu przysługiwało. Niewykonanie tego obowiązku rodziło po stronie byłego wynajmującego uprawnienie do żądania od byłego najemcy naprawienia szkody wywołanej nienależytym wykonaniem zobowiązania. Tym samym wykazanie przez wynajmującego szkody wynikłej z niewykonania obowiązku przewidzianego w art. 675 §1 k.c. zakładało przede wszystkim stwierdzenie prawnej możliwości dysponowania rzeczą przez wynajmującego w okresie po nadejściu dnia, w którym rzecz powinna być mu zwrócona. Nie ulega przy tym wątpliwości, że pozwany, pomimo rozwiązania umowy i wyznaczenia mu przez stronę powodową terminu protokolarnego zwrotu przedmiotu najmu, nie wydał go, do czego był zobowiązany na podstawie §13 ust 1 łączącej strony umowy (oraz art. 675 §1 k.c.). Sąd I instancji zaznaczył także ,że strony w umowie z dnia 30.12.2006 roku (w § 13 pkt 2) zastrzegły, że w razie niewydania przedmiotu najmu po ustaniu stosunku najmu, najemca (pozwany) będzie zobowiązany do zapłaty wynajmującemu (stronie powodowej) kary umownej w wysokości 200% stawki czynszu, jaki obowiązywał przed zakończeniem umowy. Tym samym strona powodowa była uprawniona do żądania z tytułu odszkodowania kwoty stanowiącej dwukrotność stawki czynszu, jaki obowiązywał przed zakończeniem umowy . Pozwany nie kwestionował istnienia wierzytelności wobec powoda, nadto wnosił o odroczenie rozprawy z uwagi na chęć zawarcia z powodem ugody. Pozwany nie zgadzał się z rodzajem dokumentów księgowych, mających tą wierzytelność potwierdzać, domagając się wystawienia przez powoda faktur Vat. Odnosząc się do tego stanowiska pozwanego zwrócono uwagę , iż kwestia dokumentowania kar umownych, czy też odszkodowania w świetle przepisów podatkowych nie jest wcale tak jednoznaczna, jak starał się to przedstawiać pozwany. Sąd I instancji zauważył jednak, iż generalną zasadą jest, że kara umowna, lub odszkodowanie jest rekompensatą finansową za powstałą stratę lub szkodę i jako taka nie mieści się w katalogu czynności podatkowanych objętych podatkiem Vat i tym samym prawidłową formą jej udokumentowania jest nota księgowa. Wprawdzie istnieje także możliwość potraktowania bezumownego korzystania z nieruchomości jako czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, niemniej jednak sytuacja taka uzależniona jest od szczegółowej analizy konkretnych okoliczności danego przypadku. Z kolei Sąd w ramach materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie nie dysponował tak szczegółowymi okolicznościami, które pozwalałyby na dokonanie interpretacji przepisów podatkowych. W ocenie Sądu pozwany winien ten problem wyjaśnić w drodze interpretacji indywidualnej, zwracając się do właściwego miejscowo Urzędu Skarbowego. Powyższe pozostaje jednak bez wpływu na fakt, iż pozwany korzystał z nieruchomości powoda, nie płacąc za to.

Zgodnie z art. 476 k.c. dłużnik dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świadczenia w terminie. Natomiast w myśl art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Sąd I instancji w przedmiotowej sprawie zasądził odsetki ustawowe zgodnie z żądaniem powoda, mając na uwadze terminy wskazane w notach obciążeniowych, a także uwzględniając przy tym fakt wejścia w życie w dniu 01 stycznia 2016 roku ustawy z dnia 9 listopada 2015 roku o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1830) i wprowadzeniem w treści art. 481 § 2 k.c. pojęcia „odsetki ustawowe za opóźnienie”.

Rozstrzygnięcie o kosztach oparto o przepis art. 98 §1-3 k.p.c., art.108§1 k.p.c. i 109§ 2 k.p.c.. Na koszty powoda składa się opłaty od pozwów (3 x 30 zł), ustalone wynagrodzenie pełnomocnika (240 zł), opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł) oraz poniesione koszty dodatkowe (0,98 zł).

Sąd Rejonowy zasądzając od pozwanego na rzecz powoda koszty tytułem wynagrodzenia pełnomocnika właśnie w wysokości 240 zł miał na uwadze takie okoliczności, jak materię przedmiotowych spraw oraz nieskomplikowany charakter roszczeń, tożsamość materiału dowodowego, co tym samym świadczy o tym, że nakład pracy pełnomocnika nie był znaczny. Tym samym Sąd ustalił wynagrodzenie pełnomocnika powoda łącznie na kwotę 240 złotych.

Na powyższe rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego w zakresie kosztów procesu zażalenie wniosła strona powodowa zaskarżając je w całości . Zaskarżonemu postanowieniu zarzucono naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na treść orzeczenia, tj,:

- art. 98 § 1 i 3 k.p.c. poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu w kwocie 381,98 zł. , podczas gdy Sąd l instancji winien rozstrzygnąć w zaskarżonym orzeczeniu o kosztach procesu w całości, tj. w kwocie 562,06 zł. ;

- art. 109 § 2 k.p.c. poprzez jego zastosowanie w niniejszej sprawie, polegające na zasądzeniu kosztów zastępstwa w wysokości 240 zł. zamiast kwoty 420 zł., gdy tymczasem „w razie połączenia przez Sąd kilku spraw do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia, zwrot kosztów procesu przysługuje stronie odrębnie w każdej z połączonych spraw w zależności od wyniku rozstrzygnięcia" (postanowienie Sadu Najwyższego z dnia 22 listopada 2012 r. w sprawie II CZ126/12, LEX nr 1284733). Wskazując na powyższe zarzuty żalący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia zawartego w pkt IV wyroku z dnia 22.11.2016 r. poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 562,06 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Strona pozwana przedmiotowe rozstrzygnięcie zaskarżyła natomiast w całości wniesioną apelacją . Apelujący wniósł o uchylenie wyroku w całości z powodu rażącego naruszenia prawa oraz obciążenie powoda kosztami procesu.

Jako uzasadnienie apelacji wskazano ,że przed wyznaczonym przed Sądem Rejonowym w Siedlcach terminem rozprawy, powód zaproponował ugodę. Negocjacje w tej sprawie trwają. Jest szansa na ugodowe załatwienie sprawy, także w postępowaniu apelacyjnym. Mediacja daje szansę na polubowne załatwienie sporu.

Wskazano nadto , że wynajmujący sporny teren (...) jednostronnie wypowiedział umowę dzierżawy gruntu , na którym z własnych środków w 1992r, na podstawie legalnego zezwolenia odpowiednich organów pozwany wybudował budynek nr (...). Powód żąda jego rozbiórki, co jest niezgodne z prawem, ponieważ bez odpowiednich zezwoleń zagrożone to jest sankcjami karnymi. Powód za dzierżawę gruntu żąda zapłaty na podstawie wystawianych not księgowych, które są dopuszczalne tylko wewnątrz danej firmy i nie są opodatkowane. W przedmiotowej sprawie, zdaniem Sądu pozwany domagając się faktur VAT z tytułu żądań finansowych powoda za bezumowne korzystanie z gruntu, winien wystąpić o podatkową interpretację indywidualną do właściwej Izby Skarbowej. Zdaniem pozwanego taka interpretacja w tym przypadku nie była konieczna, ze względu na istniejące w podobnej sprawie Orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości UE / C - 16/93 /. Apelujący zarzucił także ,że Sąd I instancji w uzasadnieniu wyroku w stosunku do tych samych numerów dowodów księgowych zamiennie posługuje się pojęciami „nota księgowa” i „faktur” co jest niezgodne z ustawą o rachunkowości.

W odpowiedzi na wniesione przez stronę powodową zażalenie na terminie rozprawy odwoławczej strona pozwana wniosła o jego oddalenie w całości .

Sąd Okręgowy Sąd Gospodarczy rozpoznając przedmiotową apelację ustalił i zważył co następuje :

Stosownie do przepisu art. 378 § 1 kpc sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji . Związanie granicami wniosków apelacji oznacza zaś , że sąd drugiej instancji nie może objąć swą kontrolą tej części orzeczenia sądu pierwszej instancji, która nie została zaskarżona. Sąd nie jest zaś związany treścią wniosku apelacyjnego co do sposobu rozstrzygnięcia. Oznacza to zatem , że mimo wniosku skarżącego o zmianę wyroku sąd drugiej instancji może go uchylić (i na odwrót). Wynika to z tego, że sąd ma obowiązek wydać prawidłowe orzeczenie i nie wiąże go w tym zakresie ocena prawna zawarta we wniosku apelacyjnym ( por. Komentarz do art. 378 Kodeksu postępowania cywilnego (Dz.U.64.43.296), [w:] A. Jakubecki (red.), J. Bodio, T. Demendecki, O. Marcewicz, P. Telenga, M.P. Wójcik , Kodeks postępowania cywilnego. Praktyczny komentarz, Zakamycze, 2005, wyd. II. ) . Podobne stanowisko zajął także Sąd Najwyższy uznając , iż sąd drugiej instancji nie jest związany wnioskami apelacji co do sposobu rozstrzygnięcia. Granice apelacji wyznacza nie tyle sam wniosek, co cały jej wywód i treść ( por. wyrok z dnia 6 grudnia 2001 r. , I PKN 714/00 , OSNP 2003/22/544 ).

Za całkowicie nieuzasadniony należało zatem uznać wniosek skarżącego o uchylenie zaskarżonego wyroku , a co za tym idzie i przekazanie sprawy do ponownego jej rozpoznania Sądowi I instancji. Z przepisu art. 386 § 2 i 4 kpc wynika, że uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji może nastąpić tylko w razie stwierdzenia nieważności postępowania, w razie nierozpoznania przez sąd pierwszej instancji istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości. W ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie nie zachodzi żadna ze wskazanych wyżej podstaw uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

Postępowanie przed Sądem I instancji w ocenie Sądu Okręgowego nie jest dotknięte nieważnością. W niniejszym przypadku strona skarżąca ,jak wynika z treści apelacji i jej uzasadnienia na nieważność postępowania nawet się zresztą nie powoływała , zaś Sąd odwoławczy z urzędu nie stwierdził , aby w niniejszym przypadku nieważność postępowania miała miejsce . Sąd Rejonowy rozpoznał także istotę sprawy . Sąd ten dokonał bowiem analizy zasadność żądania pozwu z punktu widzenia okoliczności faktycznych przytoczonych, jako podstawa faktyczna pozwu oraz z punktu widzenia zarzutów podniesionych przez pozwanego w toku postępowania . Na podstawie poglądów dominujących w doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się nadto , że nierozpoznanie istoty sprawy odnosi się do roszczenia będącego podstawą powództwa i zachodzi, gdy sąd pierwszej instancji nie orzekł w ogóle merytorycznie o żądaniach stron, zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania pozwu albo pominął merytoryczne zarzuty pozwanego. Przyjmuje się, że do nierozpoznania istoty sprawy przez sąd pierwszej instancji dojdzie w szczególności w razie oddalenia powództwa z uwagi na przyjęcie przedawnienia roszczenia, prekluzji lub braku legitymacji procesowej strony, której oceny sąd drugiej instancji nie podziela (zob. w szczególności wyrok SN z dnia 23 września 1998 r., II CKN 897/97, OSNC 1999, nr 1, poz. 22; wyrok SN z dnia 14 maja 2002 r., V CKN 357/00, Lex, nr 55513). Sąd Najwyższy przyjął, że oceny, czy sąd pierwszej instancji rozpoznał istotę sprawy dokonuje się na podstawie analizy żądań pozwu i przepisów prawa materialnego stanowiących podstawę rozstrzygnięcia, nie zaś na podstawie ewentualnych wad postępowania wyjaśniającego. Niewyjaśnienie okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy nie jest równoznaczne z nierozpoznaniem istoty sprawy (zob. wyrok SN z dnia 22 kwietnia 1999 r., II UKN 589/98, OSNP 2000, nr 12, poz. 483). To samo należy także odnieść do ewentualnej sprzeczności ustaleń sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym czy też samego przeprowadzenia przez sąd i instancji postępowania dowodowego w tym jego zakresu . W tym też zakresie nie może to być utożsamiane z brakiem rozpoznania istoty sprawy przez Sąd I instancji . Wydanie wyroku przez Sąd Okręgowy w niniejszym postępowaniu wreszcie nie wymaga również przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości.

Przed odniesieniem się jednakże do zarzutów zawartych we wniesionej apelacji na wstępie należy także podkreślić, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego sąd drugiej instancji, jako sąd orzekający merytorycznie, powinien dokonać samodzielnej oceny wyników postępowania dowodowego przeprowadzonego przez sąd pierwszej instancji i poczynić własne ustalenia faktyczne. Sąd ten może tym samym dokonywać ustaleń faktycznych sprzecznych z ustaleniami stanowiącymi podstawę zaskarżonego wyroku, nawet na podstawie dowodów przeprowadzonych wyłącznie w trakcie postępowania pierwszoinstancyjnego. Musi jednak w swojej działalności harmonizować ogólne (art. 227-315 k.p.c.) i szczególne (art. 381-382 k.p.c.) reguły postępowania dowodowego. Dokonanie przez sąd drugiej instancji odmiennych ustaleń bez przeprowadzania dodatkowych dowodów jest dopuszczalne i uzasadnione w szczególności wtedy, gdy dowody te mają jednoznaczną wymowę, a ocena sądu pierwszej instancji jest oczywiście błędna. Niezbędne jest wykazanie w czym tkwi wadliwość stanowiska sądu pierwszoinstancyjnego, dlaczego określone dowody dostarczają odmiennych wniosków, które z dowodów nie zasługują na wiarę, co sprawia, że wyłania się inny obraz stanu faktycznego sprawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2003r., IV CKN 1752/00, LEX nr 78279; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2002r:, IV CKN 859/00, LEX nr 53923; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2002r., I CKN 567/99, LEX nr 53925 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2001 r., II UKN 339/00, OSNP 2003/1/21). Sąd odwoławczy ma nadto nie tylko uprawnienie, ale wręcz obowiązek rozważenia na nowo całego zebranego w sprawie materiału oraz jego własnej samodzielnej oceny, przy uwzględnieniu zasad wynikających właśnie z przepisu art. 233 § l kpc niezależnie od tego czy ustaleń dokonuje po przeprowadzeniu nowych dowodów bądź ponowieniu dotychczasowych, czy też wskutek podzielenia ustaleń dokonanych przez sąd pierwszej instancji.

Przedmiotowa apelacja nie zawiera w zasadzie żadnych konkretnych zarzutów w zakresie naruszenia przepisów prawa procesowego , czy też materialnego . Apelujący powołał się w niej jedynie ogólnikowo na „rażące naruszenie prawa” bez bliższego sprecyzowania o jakie konkretnie przepisy chodzi i w jakim zakresie zostały one naruszone przez Sąd I instancji . Jak wskazano powyżej w apelacji skarżący zarzucił przede wszystkim ,że powód żąda zapłaty na podstawie not księgowych , które nie są opodatkowane , jak też zwrócił uwagę na posługiwanie się przez Sąd I instancji w stosunku do tych samych dowodów różnymi pojęciami . Również w treści samego sprzeciwu od nakazu zapłaty zakwestionował dochodzone roszczenie przede wszystkim z powodu braku faktur .

W uzasadnieniu orzeczenia Sąd I instancji określenia dokumentu złożonego do akt przez stronę powodową jako „faktura” użył powołując się na stanowisko powoda zawarte pozwie ( takim określeniem tego dowodu posłużyła się bowiem w pozwie – jego uzasadnieniu sama strona powodowa ) .Ten sam dowód -ten dokument w uzasadnieniu wyroku Sąd I instancji określił jednakże zgodnie z jego prawidłowym oznaczeniem jako „notę” . W tym miejscu należy także wskazać ,że w przypadku bezumownego korzystania z nieruchomości w świetle obowiązujących przepisów brak było podstaw do wystawienia faktury VAT przez stronę powodową . Zgodnie bowiem z zapisami Ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. ( Dz. U nr 54 , poz. 535 z późniejszymi zmianami – tekst jednolity z dnia 10 maja 2016 r. ) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega między innymi odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju ( art. 5 pkt 1 ) , z takimi natomiast w niniejszym przypadku nie mamy do czynienia . Również z treści orzeczenia , na które powołała się strona pozwana w treści uzasadnienia apelacji ( wyroku Trybunału Sprawiedliwości z dnia 3 marca 2014 r. ) wynika ,że usługi są świadczone za wynagrodzeniem w rozumieniu art. 2 ( 1 ) VI Dyrektywy , a w konsekwencji podlegają opodatkowaniu wyłącznie jeżeli istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą , na mocy którego występuje świadczenie wzajemne , przy czym wynagrodzenie otrzymane przez świadczącego usługę stanowi wartość przekazywaną w istocie w zamian za usługę wyświadczoną jej odbiorcy. W niniejszym przypadku jak wskazano powyżej taki stosunek prawny pomiędzy stronami niniejszego postępowania już nie istnieje . Strona pozwana natomiast w żadnym zakresie nie wykazała ,że w przedmiotowym stanie faktycznym zapisy i postanowienia powyższej ustawy mogą znaleźć do niego również zastosowanie. Należy bowiem odróżnić sytuacją, w której możemy mieć do czynienia z bezumownym korzystaniem z nieruchomości na skutek wygaśnięcia łączącego strony stosunku prawnego , gdy po zakończeniu umowy korzystający (najemca, dzierżawca ) nie opuszcza nieruchomości pomimo takiego obowiązku , a oddający do korzystania (wynajmujący, wydzierżawiający ) dążąc do odzyskania tej nieruchomości podejmuje stosowne kroki , jak również nie wyraża na to zgody , od tej gdy dotychczasowy użytkownik nieruchomości po zakończeniu trwania umowy dalej z tej nieruchomości korzysta, uiszczając jednocześnie z tego tytułu wynagrodzenie , przy czym właściciel wyraża na taki stan rzeczy zgodę, nawet dorozumianą, albo po prostu nie sprzeciwia się czy toleruje taki stan rzeczy . W pierwszym przypadku mamy zatem do czynienia z rekompensatą (odszkodowaniem) za pozbawienie właściciela prawa do swobodnego dysponowania rzeczą i wynikłe z tego tytułu szkody , w drugim zaś , że mamy do czynienia ze świadczeniem usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ust. 2 ustawy o VAT, a otrzymywane wynagrodzenie na podstawie art. 5 ust. 1 podlega opodatkowaniu i bez znaczenia pozostaje, czy wynagrodzenie płacone jest na dotychczasowych zasadach, niejako dobrowolnie czy też zostało zapłacone dopiero na podstawie wyroku sądowego (w wyniku powództwa o zapłatę ) . O opodatkowaniu VAT decyduje zatem to czy właściciel po zakończeniu trwania umowy, w jakiej bądź innej formie wyrażał wolę kontynuowania najmu czy dzierżawy i oczekiwał z tego tytułu zapłaty, co należy odczytywać jako wyrażenie zgody na dalsze trwanie najmu czy dzierżawy. Tak więc rację miał Sąd I instancji ustalając ,że o tym, czy bezumowne korzystanie z nieruchomości podlega VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, decydować będą w każdym przypadku konkretne okoliczności sprawy.

Pozwany nie kwestionował zasadności dokonanego wypowiedzenia umowy ( a była to okoliczność niesporna między stronami ) , ani też nie zgłaszał żadnych roszczeń wobec powoda w toku niniejszego postępowania z tego tytułu .W apelacji pozwany nie kwestionował także ani faktu jednostronnego wypowiedzenia umowy ( w tym też jego skuteczności ) , ani też faktu korzystania z nieruchomości po wypowiedzeniu umowy , ani też wreszcie wysokości odszkodowania z tego tytułu odpowiadającego wynagrodzeniu za korzystanie z tej nieruchomości , a tym samym brak jest podstaw w ocenie Sądu Okręgowego , aby w tym zakresie podważyć ustalenia Sądu I instancji w powyższym zakresie . Apelujący w uzasadnieniu apelacji powołał się także na żądanie rozbiórki budynku , który wzniósł z własnych środków , które jednakże nie było przedmiotem niniejszego postępowania . Pozwany natomiast z tytułu poniesionych przez siebie powyższych kosztów nie zgłosił żadnych własnych roszczeń wobec strony powodowej , nie przeciwstawił ich roszczeniom strony powodowej poprzez np. zgłoszenie zarzutu ich wzajemnego potrącenia. Nie uczynił tego tak w postępowaniu toczącym się przed Sądem I instancji, jak też we wniesionej apelacji . Nie zgłosił żadnych własnych roszczeń w stosunku do strony powodowej w formie odpowiednich zarzutów , czy wniosków procesowych – żądań zgłoszonych w toku postępowania .Niezależnie jednak od powyższego , zgodnie z zapisem zawartym w § 8 ust. 3 umowy ,która uprzednio wiązała strony , wszelkie adaptacje dokonane przez pozwanego miały przejść na własność powoda po zakończeniu stosunku najmu bez prawa do zwrotu poniesionych nakładów.

Sąd Okręgowy po wnikliwej analizie postępowania dowodowego przeprowadzonego przez Sąd I instancji nie doszukał się w przedmiotowej sprawie uchybień ze strony tegoż Sądu w zakresie oceny materiału dowodowego , jak również w zakresie samego przeprowadzenia postępowania dowodowego . Ze zgromadzonego materiału dowodowego Sąd Rejonowy wyprowadził wnioski poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym. Wszechstronnie i bezstronnie rozważył przy tym materiał dowodowy. W tym miejscu należy również wskazać ,że obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 kpc ) , a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 kpc ) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 kc ). Samo twierdzenie strony postępowania nie jest natomiast dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności (art. 227 kpc) powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2001 r. , I PKN 660/ 00 , Wokanda 2002/7-8/ 44 ). Sąd nie ma natomiast obowiązku działania w zastępstwie strony i dopuszczenia dowodu z urzędu nie wskazanego przez stronę , czy też przez jej pełnomocnika procesowego ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 2000 r. , (...) 661/00 , LEX nr 52781 , postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2000 r. , II CKN 1322/00 , LEX nr 51967 , wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2000 r. , III CKN 567/98 , LEX nr 52772 , wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 września 1998 r. , II UKN 182/98 , OSNP 1999/17/556 , wyrok z dnia 9 lipca 1998 r. , II CKN 657/ 97 , LEX nr 50630 , wyrok z dnia 25 czerwca 1998 r. , III CKN 384/98 , Biul.SN 1998/11/ 14 , wyrok z dnia 25 marca 1998 r. , CKN 656/97 , OSNC 1998/12/208 ). Regulacja ta dotyczy wszelkich okoliczności faktycznych, wyjąwszy te, które są powszechnie znane (art. 228 §1 k.p.c.), znane sądowi z urzędu (art. 228 §2 k.p.c.), przyznane przez stronę przeciwną w sposób wyraźny (art. 229 k.p.c.) lub dorozumiany (art. 230 k.p.c.), a także tych, które można wyprowadzić w drodze wnioskowania z innych, udowodnionych już faktów (art. 231 k.p.c.).

W ocenie Sądu Okręgowego rozumowanie Sądu I instancji jest logicznie poprawne zaś jego ustalenia nie budzą żadnych zastrzeżeń . W konsekwencji Sąd Okręgowy w niniejszym składzie podziela w pełni te ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy oraz argumenty i dowody przedstawione na ich poparcie. Sąd Okręgowy podzielając je, przyjmuje za własne, co sprawia, iż nie zachodzi potrzeba ich powtarzania (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 kwietnia 1997 r., II UKN 61/97 – OSNAP 1998 nr 9, poz. 104 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 1999 r., I PKN 521/98 – OSNAP 2000, nr 4, poz. 143). W ocenie Sądu Okręgowego zarzuty apelacji są w tym zakresie zatem całkowicie bezpodstawne. Z ustaleń Sądu Okręgowego jednoznacznie wynika , że zarzuty i uzasadnienie apelacji w tym zakresie , w tym w zakresie oceny materiału dowodowego stanowi jedynie polemikę z prawidłowymi poczynionymi przez Sąd I instancji ustaleniami i służy niewątpliwie wyłącznie narzuceniu własnego błędnego stanowiska co do wzajemnych relacji prawnych i wynikających z nich powinności stron oraz zmierza do uzyskania satysfakcjonującego stronę pozwaną rozstrzygnięcia.

Wbrew natomiast stanowisku apelującego brak było również podstaw aby Sąd I instancji orzekał ponad zakres , który był objęty pozwem , a tym bardziej zarzutami zgłoszonymi przez stronę pozwaną. Stosownie bowiem do przepisu art. 321 § 1 kpc sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie . Przepis ten przewiduje jedną z zasad wyrokowania, zgodnie z którą przedmiot orzekania nie może być różny od przedmiotu procesu (zob. H. Pietrzkowski, Metodyka pracy sędziego w sprawach cywilnych, wyd. 4, Warszawa 2009, s. 401). Oznacza to, że sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie ( ne eat iudex ultra petita partium). Dotyczy to zarówno żądania głównego, jak i żądań ubocznych, w tym kosztów postępowania. Rozstrzygając merytorycznie sprawę sąd nie może orzekać o czymś innym niż żądał powód, ani w rozmiarze większym niż zgłoszone żądanie, bez względu na to, czy ustalenia faktyczne poczynione przez sąd uzasadniałyby wystąpienie z jeszcze innym roszczeniem lub z tym samym roszczeniem, ale w większym zakresie. Konieczność zachowania zgodności przedmiotu wyrokowania z przedmiotem procesu dotyczy także podstawy faktycznej rozstrzygnięcia. Nie jest zatem dopuszczalne uwzględnienie powództwa na innej podstawie faktycznej niż wskazana przez powoda (wyr. SN z 27.3.2008 r., II CSK 524/07, L. ; wyr. SN z 18.3.2005 r., II CK 556/04, OSNC 2006, Nr 2, poz. 38). Zakres orzekania powinien odpowiadać żądaniu istniejącemu w dacie zamknięcia rozprawy (art. 316 § 1 kpc ). Zakaz orzekania ponad żądanie dotyczy także zarzutów merytorycznych podnoszonych przez pozwanego (np. zarzutu potrącenia), jak również żądań zgłaszanych przez niego w powództwie wzajemnym (art. 204 kpc ). Zakaz orzekania ponad żądanie obowiązuje także sąd II instancji. Co do zasady, do obrazy komentowanego przepisu przez sąd odwoławczy może dojść wówczas, gdy sąd ten wyrokuje co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem w postępowaniu pierwszoinstancyjnym lub co do roszczenia nieopartego na podstawie faktycznej wskazanej przez powoda do chwili zamknięcia rozprawy przed sądem I instancji (wyr. SN z 18.5.2010 r., III PK 74/09, L.).

Stosownie zaś do przepisu art. 10 kpc w sprawach, w których zawarcie ugody jest dopuszczalne, sąd dąży w każdym stanie postępowania do ich ugodowego załatwienia, w szczególności przez nakłanianie stron do mediacji. Jak wynika z akt przedmiotowego postępowania działania takie Sąd I instancji podejmował , jednakże nie przyniosły one żadnego rezultatu . Powyższy przepis nie oznacza jednak ,że do zawarcia takiej ugody w postępowaniu prowadzonym przed Sądem I instancji może dojść wbrew woli jednej ze stron niniejszego postępowania . Co się zaś tyczy postępowania mediacyjnego w tym zakresie należało się również oprzeć przede wszystkim na stanowisku zajętym przez stronę powodową w toku niniejszego postępowania . Zgodnie bowiem z przepisem art. 183 ¹ § 1 i 2 kpc mediacja jest dobrowolna , a prowadzi się ją na podstawie umowy o mediację albo postanowienia sądu kierującego strony do mediacji. Mediację prowadzi się przed wszczęciem postępowania, a za zgodą stron także w toku sprawy (§ 4 ) . Oznacza to ,że mediacja jest dobrowolna, a zatem strona nie ma obowiązku uczestniczenia w niej niezależnie od jej formy. Strona więc nie jest obowiązana zawrzeć umowy o mediację , ani przystąpić do niej na skutek wniosku złożonego przez drugą stronę bądź na skutek postanowienia wydanego przez sąd. Oznacza to również , że nawet w przypadku skierowania przez sąd sprawy do mediacji bez zgody strony nie ma ona obowiązku zawarcia ugody przed mediatorem. Przy tym zgodnie z przepisem art. 183 ⁸ § 3 mediacji nie prowadzi się, jeżeli strona w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub doręczenia jej postanowienia o skierowaniu do mediacji nie wyraziła zgody na mediację.

W części obejmującej rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zawarte w zaskarżonym wyroku zaskarżone zarówno wniesioną apelacją przez stronę pozwaną , jak i zażaleniem przez stronę powodową należy uznać ,że rozstrzygnięcie Sądu I instancji w tym zakresie nie jest prawidłowe .

Chociaż skarżący wskazał ,że zaskarża to rozstrzygnięcie w całości w rzeczywistości jak wskazuje na to treść zażalenia zaskarżył on je tylko w zakresie co do kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy kwotę zasądzoną przez Sąd I instancji tytułem kosztów procesu , a kwotą której dochodziła strona powodowa .

Strona powodowa nie wykazała przede wszystkim zasadności swojego roszczenia co do poniesienia przez nią opłat manipulacyjnych na rzecz dostawcy usług płatności objętych żądaniem pozwu , a które zostały ujęte w zaskarżonym rozstrzygnięciu Sądu I instancji . Strona powodowa nie wykazała bowiem nie tylko poniesienia tych kosztów , ale też ich wysokości ( w tym zakresie ograniczyła się tylko i wyłącznie do gołosłownych twierdzeń ,że zostały one przez tę stronę poniesione w wysokości określonej w pozwach ) .

Zgodnie z natomiast z ustalonym orzecznictwem , na które powołano się między innymi w uzasadnieniu zażalenia strony powodowej w sprawach połączonych, orzekając o kosztach procesu, sąd powinien wydać odrębne rozstrzygnięcie co do każdej ze spraw. Obowiązek taki wynika bowiem z tego ,że połączenie różnych postępowań w jedno nie unicestwia ich samodzielności i zasadnym pozostaje zatem rozstrzygnięcie o tych kwestiach odrębnie w przypadku każdej ze spraw połączonych do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia .Kwota 240 zł. zasądzona na rzecz strony powodowej tytułu wynagrodzenia pełnomocnika strony powodowej , a objęta kosztami procesu nie odpowiada sumie kwot minimalnych tego wynagrodzenia , jakie winien otrzymać pełnomocnik procesowy strony w poszczególnych sprawach . Sąd I instancji nie dysponuję środkami , aby obniżyć kwotę wynagrodzenia pełnomocnika procesowego poniżej stawki minimalnej tego wynagrodzenia .W tym zakresie Sąd I instancji takie obniżenie stawki minimalnej uzasadnił materią spraw , nieskomplikowanym charakterem roszczeń , tożsamością materiału dowodowego co wiązało się z nakładem pracy pełnomocnika procesowego . Sąd I instancji obniżając zasądzone wynagrodzenie nie powołał się natomiast wprawdzie w ogóle na stosowne przepisy Kodeksu postępowania cywilnego ,ale w ocenie Sądu Okręgowego przepisy te nie znajdują zastosowania w niniejszym stanie faktycznym .

Stosownie bowiem do przepisu art. 100 kpc w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu. W ocenie Sądu Okręgowego z taką sytuacją nie mamy do czynienia w niniejszym przypadku . Zgodnie natomiast z przepisem art. 102 kpc w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Sąd Okręgowy nie znalazł w niniejszym przypadku natomiast podstaw do zastosowania tego przepisu .

Mając powyższe na względzie uznając częściowo zasadność stanowiska stron w co do rozstrzygnięcia Sądu I instancji zakresie kosztów procesu Sąd Okręgowy na podstawie przepisu art. 397 § 2 kpc w związku z art. 386 § 1 kpc zmienił rozstrzygnięcie co do kosztów podwyższając je do kwoty 561 zł. uwzględniającej wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 420 zł.

Apelacja i zażalenie w pozostałym zakresie zostały natomiast oddalone jako niezasadne na podstawie przepisu art. 385 kpc w związku z art. 397 § 2 kpc.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu za II instancję w tym w zakresie postępowania zażaleniowego uzasadnia treść art. 98 kpc, 99 kpc w zw. z art. 100 kpc , art. 108 kpc i art. 109 kpc . Pozwany przegrał bowiem postępowanie odwoławcze w tym w zakresie postępowania odwoławczego prawie w całości a strona powodowa , która w postępowaniu odwoławczym wywołanym wniesionym zażaleniem była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika procesowego i zgłosiła stosowny wniosku w tym zakresie – w przedmiocie przyznania na jej rzecz kosztów postępowania ( kosztów zastępstwa procesowego ) .