Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 1 czerwca 2016 roku (znak: R/25/053077766) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 4 maja 2016 roku, odmówił E. G. prawa do renty rodzinnej po zmarłym S. G.. W uzasadnieniu decyzji, przytaczając treść art. 65 i art. 66 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 748 ze zm.) organ rentowy podniósł, że lekarz orzecznik orzeczeniem z dnia 4 marca 2016 roku ustalił u zmarłego całkowitą niezdolność do pracy, która powstała w trakcie pobierania zasiłku chorobowego. W myśl art. 14 ust. 2 powołanej ustawy, jeżeli nie można ustalić daty powstania niezdolności do pracy a ustalono okres, w którym niezdolność ta powstała za datę powstania niezdolności do pracy przyjmuje się końcową datę tego okresu. W dziesięcioleciu przypadającym przed datą złożenia przez zmarłego wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy, tj. w okresie od 1 lutego 2006 roku do 31 stycznia 2016 roku udokumentowano okres ubezpieczenia wynoszący łącznie 2 lata, 11 miesięcy, 1 dzień, w tym 2 lata 5 miesięcy i 2 dni okresów składkowych oraz 5 miesięcy, 29 dni okresów nieskładkowych. W dziesięcioleciu przypadającym przed datą powstania niezdolności tj. w okresie od 13 stycznia 2006 roku do 12 stycznia 2016 roku udokumentowano okres ubezpieczenia zmarłego wynoszący łącznie 2 lata, 10 miesięcy i 13 dni, w tym 2 lata, 4 miesiące i 14 dni okresów składkowych oraz 5 miesięcy, 29 dni okresów nieskładkowych. Ponadto na przestrzeni całego życia udokumentowano łącznie 25 lat, 6 miesięcy, 4 dni okresów ubezpieczenia zmarłego, w tym 23 lata, 16 dni okresów składkowych i 2 lata 5 miesięcy, 18 dni okresów nieskładkowych. Zmarły nie spełnił warunków do renty z tytułu niezdolności, a zgon przed osiągnięciem wieku emerytalnego nie uzasadnia potrzeby rozpatrywania uprawnień do emerytury, brak jest podstaw do przyznania świadczenia niezrealizowanego.

(decyzja – k. 7 akt ZUS zainicjowanych wnioskiem o rentę o rentę rodzinną)

Decyzją z dnia 1 czerwca 2016 roku (znak: NS/0/053077766) Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 4 maja 2016 roku, odmówił E. G. wypłacenia świadczenia niezrealizowanego po zmarłym S. G.. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że zgodnie z art. 136 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w razie śmierci osoby, która zgłosiła wniosek o świadczenia określone ustawą, świadczenia należne jej do dnia śmierci wypłaca się małżonkowi, dzieciom, z którymi prowadziła wspólne gospodarstwo domowe, a w razie ich braku - małżonkowi i dzieciom, z którymi osoba ta nie prowadziła wspólnego gospodarstwa domowego, a w razie ich braku - innym członkom rodziny uprawnionym do renty rodzinnej lub na których utrzymaniu pozostawała ta osoba. Zgodnie z art. 57 w związku z art. 58 powołanej ustawy osoba, która stała się niezdolna do pracy w wieku powyżej 30 lat musi: być niezdolna do pracy, posiadać okres składkowy i nieskładkowy, tj. 5 lat, który powinien przypadać w ciągu ostatniego 10 –lecia przed dniem powstania niezdolności do pracy, niezdolność do pracy powinna powstać w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1- 4, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Ostatniego z wymienionych warunków nie stosuje się do osoby, która posiada 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych dla mężczyzn i 20 lat dla kobiet oraz jest całkowicie niezdolna do pracy. Warunki wymienione w pkt 1 nie stosuje się do osoby, która udowodniła okres składkowy wynoszący do najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolna do pracy.

Na przestrzeni całego życia udokumentowano łącznie 25 lat, 6 miesięcy, 4 dni okresów ubezpieczenia zmarłego, w tym 23 lata, 16 dni okresów składkowych i 2 lata 5 miesięcy, 18 dni okresów nieskładkowych. Zmarły nie spełnił warunków do renty z tytułu niezdolności, a zgon przed osiągnięciem wieku emerytalnego nie uzasadnia potrzeby rozpatrywania uprawnień do emerytury, brak jest podstaw do przyznania świadczenia niezrealizowanego.

(decyzja – k. 31 akt ZUS zainicjowanych wnioskiem o rentę z tytułu niezdolności do pracy)

Uznając powyższe decyzje za krzywdzące w dniu 3 sierpnia 2016 roku E. G. złożyła od nich odwołanie wskazując, że decyzje przesłane listem zwykłym odebrała w dniu 4 lipca 2016 roku, ponieważ do tego dnia była na rehabilitacji w sanatorium. Ponadto odwołująca się dodała, że firma była zamknięta 29 lutego 2016 roku, więc od śmierci jej męża nie minęło 18 miesięcy.

(odwołanie – k. 22 verte)

W odpowiedzi na odwołanie w dniu 17 sierpnia 2016 roku, organ rentowy wniósł o jego odrzucenie z uwagi na złożenie po terminie lub oddalenie odwołania w przypadku przywrócenia terminu. W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy przytaczając argumentację jak w zaskarżonej decyzji (znak: NS/0/053077766) wskazał, że zmarły S. G. nie udowodnił 30 lat okresów składkowych (udowodnił 23 lata, 16 dni okresów składkowych i 2 lata, 5 miesięcy i 18 dni okresów nieskładkowych, a jego zgon nastąpił przed osiągnięciem wieku emerytalnego.

(odpowiedź na odwołanie – k. 4 – 4 verte)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny

Wnioskodawczyni E. G. była żoną zmarłego S. G.

(bezsporne, kserokopia odpisu skróconego aktu małżeństwa – k. 4 akt ZUS zainicjowanych wnioskiem o rentę rodzinną)

W okresie od dnia 16 lipca 2015 roku do 13 stycznia 2016 roku S. G. pobierał zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego.

(pismo z dnia 28 kwietnia 2016 roku – k.27 – 27 verte akt ZUS zainicjowanych wnioskiem o rentę z tytułu niezdolności do pracy)

Decyzją z dnia 18 marca 2016 roku odmówiono S. G. prawa do świadczenia rehabilitacyjnego z uwagi na orzeczenie przez lekarza orzecznika z dnia 4 marca 2016 roku, że stan zdrowia nie rokuje odzyskania zdolności do pracy.

(decyzja – karta nieponumerowana znajdująca się w aktach ZUS (...))

S. G. w okresie od 15 czerwca 1978 roku do 11 grudnia 1997 roku był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) S. A. w Ł. na stanowisku mechanika samochodowego, magazyniera.

(świadectwo pracy z dnia 14 grudnia 2006 roku – k. 3 akt ZUS zainicjowanych wnioskiem o rentę z tytułu niezdolności)

S. G. prowadził działalność gospodarczą pod nazwą HYDRO– CENTRUM w Ł. od 1 stycznia 1998 roku do 31 lipca 2002 roku, a następnie od 25 sierpnia 2006 roku do 28 lutego 2016 roku pod nazwą (...).

(bezsporne, a nadto informacja dotycząca okresów składkowych i nieskładkowych – k 1 – 1verte akt ZUS zainicjowanych wnioskiem o rentę z tytułu niezdolności do pracy; zaświadczenie – k. 6 akt ZUS zainicjowanych wnioskiem o rentę z tytułu niezdolności)

Z poświadczenia dla celów świadczeń emerytalno – rentowych sporządzonego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wynika, że płatnik (...) w Ł. w następujących okresach opłacał składki ubezpieczonego S. G.:

- od 1 lutego 1999 roku do 31 stycznia 2000 roku

- od 1 września 2000 roku do 5 września 2000 roku

- od 1 listopada 2000 roku do 28 lutego 2001 roku

- od 1 marca 2001 roku do 30 marca 2001 roku

- od 1 kwietnia 2001 roku do 3 kwietnia 2001 roku

- od 1 grudnia 2001 roku do 31 grudnia 2001 roku

- od 1 grudnia 2001 roku do 31 grudnia 2001 roku

- od 1 maja 2002 roku do 17 maja 2002 roku

- od 25 sierpnia 2006 roku do 29 stycznia 2008 roku

- od 1 lutego 2008 roku do 7 lutego 2008 roku

- od 1 maja 2008 roku do 1 maja 2008 roku

- od 1 września 2008 roku do 4 września 2008 roku

- od 1 października 2008 roku do 2 października 2008 roku

- od 1 marca 2009 roku do 30 maja 2009 roku

- od 1 czerwca 2009 roku do 11 czerwca 2009 roku

- od 1 stycznia 2011 roku do 31 stycznia 2011 roku

- od 1 lutego 2015 roku do 15 lipca 2015 roku

- od 14 stycznia 2016 roku do 15 stycznia 2016 roku

- od 1 stycznia 2015 roku do 28 stycznia 2015 roku.

(poświadczenia – k. 25,27 verte akt ZUS zainicjowanych wnioskiem o rentę z tytułu niezdolności)

W dziesięcioleciu przypadającym w okresie od 1 lutego 2006 roku do 31 stycznia 2016 roku okres ubezpieczenia zmarłego wynosił: 2 lata, 5 miesięcy i 2 dni okresów składkowych, 5 miesięcy i 29 dni okresów nieskładkowych, łącznie: 2 lata, 11 miesięcy, 1 dzień.

W dziesięcioleciu przypadającym w okresie od 13 stycznia 2006 roku do 12 stycznia 2016 roku okres ubezpieczenia zmarłego wynosił: 2 lata, 10 miesięcy, 13 dni, w tym 2 lata, 4 miesiące i 14 dni okresów składkowych oraz 5 miesięcy i 29 dni okresów nieskładkowych.

(bezsporne, a nadto staż ogólny S. G. – k. 6 – 6verte akt ZUS zainicjowanych wnioskiem o rentę rodzinną)

Z wyliczenia organu rentowego wynika, że staż ogólny S. G. wynosił: 23 lata, 16 dni okresów składkowych, 2 lata, 5 miesięcy, 18 dni okresów nieskładkowych, czyli łącznie: 25 lat, 6 miesięcy, 4 dni.

(bezsporne, a nadto ogólny staż S. G. – k. 6 akt ZUS zainicjowanych wnioskiem o rentę rodzinną)

Orzeczeniem z dnia 4 marca 2016 roku lekarz orzecznik ustalił brak okoliczności uzasadniających uprawnienie do świadczenia rehabilitacyjnego. Ponadto orzekł, że S. G. jest trwale całkowicie niezdolny do pracy od czasu pobierania zasiłku chorobowego.

(orzeczenie lekarza orzecznika ZUS – k. 7 akt ZUS zainicjowanych wnioskiem o rentę z tytułu niezdolności)

W dniu 8 kwietnia 2016 roku S. G. złożył wniosek o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

(wniosek – k. 1 – 4 akt ZUS)

S. G. zmarł w dniu 14 kwietnia 2016 roku.

(odpisu skróconego aktu zgonu – k. 5 akt ZUS zainicjowanych wnioskiem o rentę rodzinną)

Z punktu widzenia biegłego sądowego onkologa S. G. był całkowicie i trwale niezdolny do pracy od dnia 14 stycznia 2016 roku, tj. od daty zakończenia zasiłku chorobowego. W dniu 22 grudnia 2015 roku badaniem TK jamy brzusznej rozpoznano raka trzustki z przerzutami do wątroby. Rozpoznanie to potwierdzono badaniem histopatologicznym biopsji gruboigłowej ogniska przerzutowego wątroby rozpoznając raka gruczołowego G2. Wobec zaawansowania choroby nowotworowej, jej rozsiewu, licznych przerzutów S. G. nie rokował skutecznego leczenia, a podjęta próba chemioterapii nie przyniosła efektu. Zgon nastąpił 14 kwietnia 2016 roku. W tym okresie, od 14 stycznia 2016 roku wymagał stałej opieki osób trzecich, był niezdolny do samodzielnej egzystencji.

(opinia biegłego sądowego onkologa S. F. – k. 54 – 55)

Wnioskodawczyni w dniu 4 maja 2016 roku złożyła wniosek o wypłatę renty z tytułu niezdolności do pracy, która dotyczy S. G. w ramach świadczenia niezrealizowanego.

(wniosek – k. 30 akt ZUS zainicjowanych wnioskiem o rentę z tytułu niezdolności)

Do dnia śmierci wnioskodawczyni zamieszkiwała ze zmarłym mężem S. G. i nikt inny z nimi nie zamieszkiwał.

(bezsporne)

S. G. nie miał przyznanego prawa do renty ani do emerytury.

(bezsporne)

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego i poczynionych na jego podstawie ustaleń faktycznych odwołanie wnioskodawczyni nie zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Okręgowego brak było podstaw do odrzucenia odwołania E. G.. Stosownie do art. 477 ⁹ § 1 k.p.c. odwołania od decyzji organów rentowych wnosi się na piśmie do organu, który wydał decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez ten organ, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.

Zgodnie z treścią art. 477 ⁹ § 3 k.p.c. sąd odrzuci odwołanie wniesione po upływie terminu, chyba że przekroczenie terminu nie jest nadmierne i nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się. Ciężar udowodnienia powyższych okoliczności oraz faktu złożenia odwołania we właściwym terminie spoczywa na wnioskodawcy ( art. 232 k.p.c.).

Dla stwierdzenia, czy termin do złożenia odwołania został zachowany, podstawowe znaczenie ma ustalenie daty doręczenia decyzji stronie odwołującej się od niej. W tym zakresie kierować się należy regułami ustanowionymi w postępowaniu administracyjnym, albowiem faza poprzedzająca postępowanie sądowe w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych ma charakter postępowania administracyjnego (art. 40 do 45 k.p.a.).

Zgodnie z tymi przepisami pisma doręcza się stronie, a gdy strona działa przez przedstawiciela lub pełnomocnika - temu przedstawicielowi lub pełnomocnikowi. Jednostkom organizacyjnym i organizacjom społecznym doręcza się pisma w lokalu ich siedziby do rąk osób uprawnionych do odbioru pism lub na adres do doręczeń, wskazany przez stronę. Przepis art. 44 k.p.a. stosuje się odpowiednio.

W niniejszej sprawie Sąd z urzędu dokonuje sprawdzenia zachowania przez ubezpieczonego terminu do wniesienia odwołania, ale także w przypadku stwierdzenia opóźnienia, ocenia jego rozmiar oraz jego przyczyny. Sąd ma możliwość potraktowania spóźnionego odwołania tak, jakby zostało wniesione w terminie. Może tego jednak dokonać pod warunkiem uznania, że przekroczenie terminu nie jest nadmierne oraz, że nastąpiło z przyczyn niezależnych od skarżącego i stosownie do oceny tych okoliczności Sąd odwołanie odrzuca albo nadaje mu bieg. Wymienione w art. 477 ⁹ § 3 k.p.c. przesłanki przyjęcia i rozpoznania odwołania, mimo jego złożenia po upływie terminu, muszą wystąpić łącznie, tj. przekroczenie terminu nie może być nadmierne, a przyczyna tego musi być niezależna od odwołującego się, przy czym ocena, czy przekroczenie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się jest pozostawiona ocenie Sądu. Brak którejkolwiek z wymienionych przesłanek skutkuje zastosowaniem sankcji w postaci odrzucenia odwołania. Ocena nadmierności opóźnienia powinna być odniesiona do końcowej daty miesięcznego terminu do wniesienia odwołania, a zatem opóźnienie powinno być liczone nie od daty otrzymania decyzji, lecz od końca terminu do wniesienia odwołania. Na gruncie obecnie obowiązujących przepisów kwestia oceny czy przekroczenie terminu było nadmierne i czy przekroczenie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się została pozostawiona uznaniu sądu, w danej sprawie. Sąd ma dyskrecjonalną możliwość potraktowania spóźnionego odwołania tak, jakby zostało wniesione w terminie. Może tego dokonać pod warunkiem uznania, że przekroczenie terminu nie jest nadmierne oraz, że nastąpiło z przyczyn niezależnych od skarżącego (wyrok Sądu Najwyższego z 21 marca 2006 r., III UK 168/05, Legalis nr 79355).

Odnosząc się do niniejszej sprawy należy podkreślić, że ZUS decyzjami z dnia 1 czerwca 2016 roku odmówił prawa do renty rodzinnej oraz wypłaty niezrealizowanego świadczenia. Wnioskodawczyni odebrała decyzje w dniu 4 lipca 2016 roku. Wskazała, że do dnia 4 lipca 2016 roku przebywała na rehabilitacji. E. G. odwołanie od powyższych decyzji złożyła w dniu 3 sierpnia 2016 roku, zatem w ocenie Sądu nie było podstaw do odrzucenia odwołania.

W zaskarżonej decyzji Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił wnioskodawczyni wypłaty niezrealizowanego świadczenia po zmarłym mężu i w tym zakresie powołał się na treść art. 136 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wskazując że skarżąca nie spełnia warunków do przyznania prawa do wypłaty niezrealizowanego świadczenia, ponieważ jej zmarły mąż nie ma udokumentowanych 30 lat okresów składkowych, a także w dziesięcioleciu poprzedzającym datę złożenia przez zmarłego wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy, tj. w okresie od 1 lutego 2006 roku do 31 stycznia 2016 roku udokumentowany został okres ubezpieczenia wynoszący łącznie 2 lata, 11 miesięcy, 1 dzień, w tym 2 lata 5 miesięcy i 2 dni okresów składkowych oraz 5 miesięcy, 29 dni okresów nieskładkowych. Zaś w dziesięcioleciu przypadającym przed datą powstania niezdolności tj. w okresie od 13 stycznia 2006 roku do 12 stycznia 2016 roku udokumentowano okres ubezpieczenia zmarłego wynoszący łącznie 2 lata, 10 miesięcy i 13 dni, w tym 2 lata, 4 miesiące i 14 dni okresów składkowych oraz 5 miesięcy, 29 dni okresów nieskładkowych.

Regulacja dotycząca wypłaty niezrealizowanego świadczenia przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. została zawarta w art. 136 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r., poz. 1383 ze zm.). Zgodnie z treścią przytoczonego przepisu w razie śmierci osoby, która zgłosiła wniosek o świadczenia określone ustawą, świadczenia należne jej do dnia śmierci wypłaca się małżonkowi, dzieciom, z którymi prowadziła wspólne gospodarstwo domowe, a w razie ich braku - małżonkowi i dzieciom, z którymi osoba ta nie prowadziła wspólnego gospodarstwa domowego, a w razie ich braku - innym członkom rodziny uprawnionym do renty rodzinnej lub na których utrzymaniu pozostawała ta osoba.

Osoby wymienione w ust. 1 mają prawo do udziału w dalszym prowadzeniu postępowania o świadczenia, nieukończonego wskutek śmierci osoby, która o te świadczenia wystąpiła (art. 136 ust. 2 ustawy).

Roszczenia o wypłatę świadczeń, o których mowa w ust. 1, wygasają po upływie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której świadczenia przysługiwały, chyba że przed upływem tego okresu zgłoszony zostanie wniosek o dalsze prowadzenie postępowania (art. 136 ust. 3 ustawy).

Zgodnie z art. 136 ust. 1 tej ustawy, organ rentowy wypłaca niezrealizowane świadczenie emerytalne jednej z osób wymienionych w tym przepisie, pod warunkiem, że zmarły jeszcze za życia wystąpił o to świadczenie. Niezrealizowane świadczenie emerytalne lub rentowe w rozumieniu art. 136 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, to takie świadczenie, do którego prawo ma powstać wskutek toczącego się postępowania. Warunkiem jest, aby osoba ubezpieczonego wystąpiła o nie jeszcze za życia i nie zostało ono jej przyznane lub wypłacone, niezależnie od przyczyn opóźnienia w wypłacie świadczenia, z powodu zgonu ubezpieczonego.

A contrario, świadczenie zrealizowane to takie świadczenie, które dotarło do rąk osoby uprawnionej albo zostało przekazane na konto bankowe wskazane przez uprawnionego.

Stosownie do art. 100 ust. 1 ustawy emerytalnej prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, z zastrzeżeniem ust. 2. Zgodnie z ust. 2 powołanego przepisu jeżeli ubezpieczony pobiera zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne lub wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wypłacane na podstawie przepisów Kodeksu pracy, prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty szkoleniowej powstaje z dniem zaprzestania pobierania tego zasiłku, świadczenia lub wynagrodzenia.

W takiej sytuacji powstanie prawa do świadczenia przesuwa się do końca okresu pobierania zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub wynagrodzenia chorobowego , choćby zainteresowany spełnił warunki nabycia prawa do emerytury lub renty w czasie pobierania tamtych świadczeń (zob. wyroki SN: z dnia 7 lipca 1995 r., II URN 56/94, OSNAPiUS 1995, Nr 24, poz. 302 i z dnia 31 marca 2000 r., II UKN 458/99, OSNAPiUS 2001, Nr 18, poz. 565; por. też wyroki SN: z dnia 15 listopada 2001 r., II UKN 609/00, OSNPUSiSP 2003, Nr 15, poz. 366 i z dnia 9 grudnia 2003 r., I PK 81/03, OSNPUSiSP 2004, Nr 21, poz. 370). W konsekwencji powyższego osoby, które uprawnienia emerytalno-rentowe nabyły w czasie pobierania zasiłku , świadczenia lub wynagrodzenia, prawa do świadczeń emerytalno-rentowych zrealizują później niż one faktycznie powstały, nie jest bowiem możliwe, aby np. zrezygnować z pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy (art. 92 k.p. w zw. z art. 84 k.p.) w celu wcześniejszego - niż jest to określone w art. 100 ust. 2 - nabycia prawa do emerytury lub renty. (vide: Komentarz do art. 100 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Kamil Antonów, stan prawny: 30.09.2009).

W tym miejscu wskazać należy, że do 13 stycznia 2016 roku S. G. pobierał zasiłek chorobowy. Ponadto tuż przed datą zgonu S. G. w dniu 8 kwietnia 2016 roku wystąpił do organu rentowego z wnioskiem o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Postępowania przed organem rentowym w powyższym zakresie nie zostały zakończone wydaniem prawomocnej decyzji, wobec czego wnioskodawczyni zwróciła się do organu rentowego o wypłacenie niezrealizowanych świadczeń.

Zgodnie z treścią art. 57 ust 1 ustawy emerytalnej renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy,

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (art. 57 ust. 2 ustawy).

Stosownie do art. 58 ust. 1 ustawy emerytalnej warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

1) 1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;

2) 2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;

3) 3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;

4) 4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat

5) 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej (ust. 2 art. 58).

Przepisu ust. 2 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (art. 58 ust.4 ustawy).

W oparciu o art. 12 ust. 1 ustawy emerytalnej niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

2. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

3. Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Na mocy art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

1)stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;

2)możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia daty powstania niezdolności do pracy, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy, związku przyczynowego niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi okolicznościami, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do samodzielnej egzystencji, celowości przekwalifikowania zawodowego dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik Zakładu (art. 14 ust. 1 ustawy emerytalnej).

Warunki wskazane w art. 57 w/w ustawy muszą być spełnione łącznie by istniały podstawy do przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W toku postępowania na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności opinii biegłego specjalisty Sąd Okręgowy ustalił, że występujące u S. G. schorzenie spowodowało całkowitą niezdolność do pracy od dnia 14 stycznia 2016 roku. Biegły sądowy onkolog stwierdził, że mąż wnioskodawczyni był trwale całkowicie niezdolny do pracy od 14 stycznia 2016 roku, tj. od daty zakończenia pobierania zasiłku chorobowego. Biegły sądowy wskazał, że w dniu 22 grudnia 2015 roku rozpoznano u męża zmarłego S. G. raka trzustki z przerzutami do wątroby i rozpoznanie to potwierdzono badaniem histopatologicznym biopsji gruboigłowej ogniska przerzutowego wątroby rozpoznając raka gruczołowego G2. Wobec zaawansowania choroby nowotworowej, jej rozsiewu, licznych przerzutów S. G. nie rokował skutecznego leczenia, a podjęta próba chemioterapii nie przyniosła efektu. Zgon nastąpił 14 kwietnia 2016 roku. W tym okresie, zdaniem biegłego sądowego onkologa, od 14 stycznia 2016 roku S. G. wymagał stałej opieki osób trzecich, był niezdolny do samodzielnej egzystencji.

W ocenie Sądu nie zostały spełnione wszystkie przesłanki uprawniające S. G. do renty z tytułu niezdolności do pracy, ponieważ pomimo, że był on całkowicie niezdolny do pracy od dnia 14 stycznia 2016 roku nie wykazał 30 lat okresu składkowego. S. G. udowodnił 23 lata i 16 dni okresów składowych. Natomiast zgodnie z cytowanym przepisem jedynie w wyniku kumulatywnego spełnienia obu tych warunków byłby uprawniony do renty z tytułu niezdolności do pracy. Za spełnienie warunku stażu ustawodawca przewidział również możliwość posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego wynoszącego co najmniej 5 lat w przypadku powstania niezdolności w wieku powyżej 30 lat, przy czym okres ten powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. Wskazać należy, że również ten warunek nie został spełniony, ponieważ w dziesięcioleciu przypadającym przed dniem złożenia wniosku przez zmarłego o rentę z tytułu niezdolności okres jego ubezpieczenia wynosił 2 lata, 5 miesięcy i 2 dni okresów składkowych, 5 miesięcy i 29 dni okresów nieskładkowych, łącznie: 2 lata, 11 miesięcy, 1 dzień, a w dziesięcioleciu przypadającym przed powstaniem niezdolności do pracy określonej przez biegłego sądowego onkologa na dzień 14 stycznia 2016 roku, okres ubezpieczenia S. G. wynosił: 2 lata, 10 miesięcy, 13 dni.

Najwcześniej renta z tytułu niezdolności do pracy mogłaby zostać przyznana mężowi wnioskodawczyni przy spełnieniu wszystkich wymogów co do przyznania tego świadczenia od dnia złożenia wniosku a zatem od dnia 1 kwietnia 2016 roku.

Jeżeli w dniu spełnienia wszystkich warunków do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy osoba uprawniona pobiera zasiłek chorobowy lub inne świadczenie za czas niezdolności do pracy, to ustalone prawo do emerytury lub renty powstaje i może być realizowane z dniem zaprzestania pobierania świadczeń krótkoterminowych (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2011 r., I UK 352/10, LEX nr 863945 i z dnia 8 czerwca 2010 r., I UK 16/10, LEX nr 607441).

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem i pouczeniem doręczyć wnioskodawczyni.

A.M.