Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powódka J. P. wniosła o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez Grupę (...) spółkę akcyjną w P.. W toku postępowania J. P. doprecyzowała, iż domaga się przywrócenia do pracy w pozwanej spółce na poprzednich warunkach oraz wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy za 1 miesiąc w kwocie 9.500 zł (pisma z dnia 25 lipca 2017 r. i z dnia 6 grudnia 2017 r.). Nadto wniosła o zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego powódka stanowiska wskazała, że przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę jest niekonkretna i nierzeczywista. Zaznaczyła, że na skutek nalegań Zarządu pozwanej oraz z uwagi na dobro zakładu pracy zgodziła się podpisać porozumienie o udzieleniu urlopu bezpłatnego w związku z podjęciem pracy w (...) spółce akcyjnej w D. w S.. Podkreśliła, że pozwana spółka zobowiązała się dopuścić ją do pracy na dotychczasowym stanowisku (lub równorzędnym stanowisku) pracy i przy zachowaniu dotychczasowych warunków płacy, po zakończeniu pracy w spółce w S., jednak nie później niż do dnia 1 lutego 2017 r. Dodała, że brak jest podstaw merytorycznych do rozwiązania z nią stosunku pracy ponieważ likwidacja stanowiska (...) w Biurze C. J. B. N. i utworzenie w tym miejscu stanowiska Szefa C. jest pozorna, z uwagi na to, że w rzeczywistości jest to, to samo stanowisko pracy, różniące się jedynie formą umowy o pracę. Nadto wskazała, że w grudniu 2016 r. przywrócono stanowisko (...) i takie stanowisko istniało w dniu 13 lutego 2017 r., tj. w dniu wypowiedzenia powódce umowy o pracę, zatem przyczyna wskazana w wypowiedzeniu jest nieprawdziwa.

W odpowiedzi na pozew pozwana Grupa (...) spółka akcyjna w P. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania według końcowego zestawienia, a w razie jego niezłożenia według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazała, że w związku z brakiem możliwości zatrudnienia powódki na poprzednio zajmowanym stanowisku jak i na stanowisku równorzędnym pozwana wypowiedziała powódce umowę o pracę. Zaznaczyła, że z dniem 17 lipca 2015 r. tj. w okresie nieobecności powódki, dokonano likwidacji etatu (...) w Biurze C. J. B. N. i utworzono w tym samym miejscu etat Szefa C., który powierzono A. S. (1). Podkreśliła, że zakres obowiązków na stanowiska Szefa C. uległ zmianie, przede wszystkim w zakresie odpowiedzialności związanej z tym stanowiskiem, a nadto w zakresie zasad wynagradzania i premiowania, wobec czego nie można obu stanowisk traktować jak tożsamych. Dodała, że w dniu wypowiedzenia umowy o pracę w pozwanej spółce nie było stanowiska controllera finansowego, a jedynie powierzono pracownikowi zatrudnionemu na innym stanowisku pełnienia czasowo obowiązków controllera. Nadto wskazała, że zadania biur controllingu finansowego w działach ekonomiczno – rozliczeniowych w zakresie controllingu przekazane zostały do jednostki centralnej – Biura C. podległego bezpośrednio prezesowi zarządu i obejmującego swą kompetencją wszystkie jednostki biznesowe. Pozwana wskazała, również, że pozwana dopuściła powódkę do pracy po zakończeniu urlopu bezpłatnego zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa i treścią porozumienia. Dodała, że pracownik powracający z urlopu bezpłatnego nie podlega żadnej szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem umowy o pracę.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. P. była zatrudniona w Grupie (...) spółce akcyjnej w P. od dnia 9 grudnia 2002 r., ostatnio na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy.

J. P. od 1 października 2011 r. świadczyła pracę na stanowisku controllera finansowego, a od 24 października 2012 r. na stanowisku controllera finansowego w Biurze C. J. B. N.. Poprzednio zajmowane stanowiska pracy przez J. P. również związane były z dokonywaniem analiz finansowych w dziale ekonomicznym i dziale controllingu.

Niesporne, a nadto dowód: świadectwo pracy – k. 5 cz. C akt osobowych, umowa o pracę z dnia 4 marca 2003 r. – k. 8 cz. B akt osobowych, aneks do umowy o pracę z dnia 19.10.2011r. – k. 52 cz. B akt osobowych, aneks do umowy o pracę z dnia 24 października 2012 r. – k. 67 cz. B akt osobowych, przesłuchanie J. P. w charakterze strony – k. 210 – 211 w z k. 125 – 126

Do obowiązków J. P. na stanowisku controllera finansowego w Biurze (...) J. B. N. należało m.in. realizacja obowiązków wynikających z funkcji (...) i (...) celów w ramach (...), nadzorowanie oraz koordynowanie tworzenia projektów budżetów cząstkowych i zadaniowych, ich analiza i weryfikacja oraz prowadzenie działań korygujących, opracowywanie oferty handlowej, kalkulowanie ceny ofertowej oraz ocena finansowych skutków zawieranych umów, obsługa audytów zewnętrznych, sporządzanie dokumentacji z podmiotami powiązanymi, weryfikacja planów cząstkowych pod względem ich spójności, opracowywanie sprawozdawczości statystycznej Spółki, opracowywanie budżetów operacyjnych oraz ich weryfikacja.

Do obowiązków J. P. należał również nadzór nad controllingiem, planowanie, analiza kosztów, sporządzanie raportów, wyznaczanie kalkulacji oraz szeroko pojęte obowiązki związane z ekonomiką J. B. N..

Dowód: zakres obowiązków J. P. – k. 73 – 81 (także w aktach osobowych), przesłuchanie J. P. w charakterze strony – k. 210 – 211 w z k. 125 – 126

W dniu 14 stycznia 2015 r. Grupa (...) S.A. w P. zawarła porozumienie z (...) S.A. w D. o udzielenie urlopu bezpłatnego J. P. w związku z podjęciem przez nią pracy w (...) S.A. w D. w S..

Zgodnie z § 2 porozumienia Grupa (...) S.A. w P. zobowiązała się udzielić J. P. urlopu bezpłatnego na czas podjęcia pracy u nowego pracodawcy w okresie od dnia 1 lutego 2015 r. do dnia 1 lutego 2017 r.

Zgodnie z § 4 porozumienia - po upływie okresu urlopu bezpłatnego, nie później jednak niż do dnia 1 lutego 2017 r. Grupa (...) S.A. w P. zobowiązała się dopuścić J. P. do pracy na dotychczasowym stanowisku (lub równorzędnym stanowisku) i przy zachowaniu dotychczasowych warunków płacy.

W treści porozumienia wskazano, iż zostało zawarte po uzyskaniu pisemnej zgody J. P..

To pracodawca, nie J. P., wnioskował o skorzystanie przez nią z urlopu bezłatnego i podjęcie pracy w (...) S.A. w D., której jest udziałowcem. J. P. zgodziła się na takie rozwiązanie tylko pod warunkiem zagwarantowania jej prawa powrotu na dotychczasowe lub równorzędne stanowisko pracy, co też uczyniono.

Dowód: porozumienie – k. 19 – 21 (także w aktach osobowych), przesłuchanie J. P. w charakterze strony – k. 210 – 211 w z k. 125 – 126

J. P. przebywała na urlopie bezpłatnym, zgodnie z porozumieniem, w okresie od dnia 1 lutego 2015 r. do dnia 1 lutego 2017 r., będąc w tym czasie zatrudnioną w (...) spółce akcyjnej w D..

Niesporne, nadto dowód: przesłuchanie J. P. w charakterze strony – k. 210 – 211 w zw. z k. 125 – 126

Do dnia 1 sierpnia 2015 r. w J. B. N. funkcjonowało Biuro (...) (6 etatów), w którym był zatrudniony (...) (1 etat), Specjalista ds. C. (3 etaty) oraz Specjalista ds. C. i Rozliczeń (2 etaty).

Dowód: schematy organizacyjne J. B. N. – k. 104 – 107

Od dnia 1 sierpnia 2015 r. (w czasie urlopu bezpłatnego J. P.), na mocy decyzji Dyrektora Generalnego Grupy (...) S.a. z dnia 17 lipca 2015 r., w strukturze organizacyjnej poszczególnych J. B.(Nawozy, N., B. T.) oraz Centrów (...) zastąpiono stanowisko (...) stanowiskiem Szefa C., który miał takie same obowiązki jak (...), a dodatkowo Szef C. otrzymał kartę celów premiowych tj. indywidualne cele do realizacji w zakresie swoich kompetencji. Podstawą zatrudnienia Szefa C. była też umowa o pracę – kontrakt menedżerski. Po tych zmianach jednocześnie pozostawiono stanowisko (...) w C. Centralnym.

Zakres obowiązków na stanowisku (...) był identyczny z zakresem obowiązków na stanowisku Szefa C..

W J. B. N. od dnia 1 sierpnia 2015 r. funkcjonowało Biuro (...) (6 etatów), w którym był zatrudniony Szef C. (1 etat), Specjalista ds. C. (3 etaty) oraz Specjalista ds. C. i Rozliczeń (2 etaty).

Dowód: schematy organizacyjne J. B. N. – k. 104 – 107 z powołaniem się w ich treści na decyzję Dyrektora Generalnego z dnia 17.07.2015 r., protokół dodatkowy nr 05/2015 do (...) z dnia 1.09.2011 r. – k. 97-100, zeznania świadka I. W. – k. 196 – 198, zakres obowiązków J. P. – k. 77 – 81, zakres obowiązków A. S. (1) na stanowisku szefa controllingu – k. 94 – 96, zeznania świadka A. S. (1) – k. 192-194, przesłuchanie J. P. w charakterze strony – k. 210 – 211 w z k. 125 – 126

W dniu 1 czerwca 2017 r., na mocy uchwały nr 655/VII/17 zarządu Grupy (...) S.A. w P. z dnia 12 maja 2017 r., nastąpiła zmiana struktury biur controllingu w poszczególnych J. B. i Centrach (...). W ich miejsce zostały tam utworzone Działy E. – Rozliczeniowe. Od tej daty trzej C. Finansowi z trzech J. B. w strukturze organizacyjnej przeszli do Działu C. Operacyjnego, dalej zajmując się controllingiem finansowym tych jednostek i większością dotychczasowych obowiązków, ale organizacyjnie w innym miejscu (np. P. P. z J. B. N. od 1 czerwca 2017 r. dalej zajmował controllingiem finansowym J. B. N.). C. finansowi w Dziale C. Operacyjnego to kontynuacja stanowisk (...) (i późniejszych Szefów C.) w J. B.. Nadal zajmują się oni raportowaniem wykonania, analizą działalności poszczególnych J. B.. Działy E. – Rozliczeniowe w J. B. przejęły natomiast kontrolę operacyjną, codzienną, kontrolę kosztów.

Od 1 czerwca 2017 r. w J. B. N. w Dziale E. – Rozliczeniowym było 5 etatów: Kierownik Działu (1etat), Specjalista ds. Budżetowania i Kontroli Kosztów (2 etaty) oraz Specjalista ds. Rozliczeń i (...) (2 etaty).

Dowód: zeznania świadka P. P. – k. 126 – 128, zeznania świadka A. S. (1) – k. 192-194, zeznania świadka I. W. – k. 196 – 198, schematy organizacyjne J. B. N. – k. 104 – 107, księga służb – k. 204 – 206

W związku z udzieleniem J. P. urlopu bezpłatnego, na jej stanowisko pracy (controllera finansowego w J. B. N.) przeniesiono od dnia 1 lutego 2015 r. A. S. (1), który wcześniej pracował w dziale C. Centralnego. W miejsce A. S. (1) zaś z J. B. N. przeniesiono zaś P. P. (Specjalistę ds. C.), który nie był wystarczająco doświadczony by zastąpić J. P. podczas jej nieobecności. Następnie, po zmianach mających miejsce od 1 sierpnia 2015 r., A. S. (1) zajął stanowisko Szefa C. w J. B. N. i zajmował je do grudnia 2016 r. Przez cały okres pracy w J. B. N. A. S. (1) (czy to na stanowisku (...) czy na stanowisku Szefa C.) wykonywał obowiązki tożsame z obowiązkami J. P..

Od dnia 12 grudnia 2016 r. A. S. (1) zostały powierzone obowiązki Głównego Specjalisty ds. C. Operacyjnego w Biurze C., a w jego miejsce do J. B. N. przyszedł P. P. (dotychczas Specjalista ds. C.), któremu formalnie powierzono obowiązki nie Szefa C., lecz (...) w Biurze C. w J. B. N. (choć przejął wszystkie obowiązki A. S. (1)).

P. P. pracując w okresie od grudnia 2016 r. do czerwca 2017 r. jako (...) w Biurze C. J. B. N. wykonywał tożsame obowiązki do obowiązków J. P., a w trakcie jej urlopu bezpłatnego, tożsame do obowiązków A. S. (1).

Dowód: zeznania świadka P. P. – k. 126 – 128, zeznania świadka A. S. (1) – k. 192 – 194, częściowo zeznania świadka I. W. – k. 196 – 198, przesłuchanie J. P. w charakterze strony – k. 210 – 211 w z k. 125 – 126, informacja – k. 135, aneks do umowy o pracę – k. 136, aneks do umowy o pracę – k. 137, zakres obowiązków A. S. (1) – k. 140 – 142, 146 – 148, karta służby A. S. (1) – k. 143 – 145v, 149 – 151v, powierzenie obowiązków P. P. – k. 161 – 162, porozumienie zmieniające warunki umowy o pracę P. P. – k. 163, aneks do umowy o pracę P. P. – k. 164, powierzenie obowiązków – k. 139

J. F. (1) została zatrudniona w Grupie (...) S.A. w P. na czas określony od dnia 1 lipca 2016 r. w celu zastępstwa J. P. w czasie jej usprawiedliwionej nieobecności w pracy. W umowie wskazano, że J. F. (2) będzie pracowała jako specjalista ds. C. i Rozliczeń. Faktycznie J. F. (2) nie posiadała kompetencji od zastąpienia J. P. i jej zatrudnienie miało na celu zablokowanie etatu J. P. podczas jej przebywania na urlopie bezpłatnym.

Od dnia 1 lutego 2017 r. J. F. (1) świadczy pracę na podstawie umowy na czas nieokreślony na ww. stanowisku.

Dowód: umowy o pracę – k. 152 – 153, przesłuchanie J. P. w charakterze strony – k. 210 – 211 w z k. 125 – 126

P. P. od dnia 1 czerwca 2017 r. pracuje na stanowisku (...) w Dziale C. Operacyjnego. Nie posiada zakresu obowiązków na piśmie. Zakres obowiązków komórki, w której pracuje został spisany w Księdze Służb – Zakresie (...) K. Organizacyjnej (...) D. C. Operacyjnego.

Dowód: aneks do umowy o pracę – k. 165, zeznania świadka P. P. – k. 126 – 128, zeznania świadka A. S. (1) – k. 192 – 194, częściowo zeznania świadka I. W. – k. 196 – 198, księga służb – k. 204 – 206

Większość obowiązków w zakresie działalności komórki organizacyjnej Działu C. Operacyjnego jest tożsama z zakresem obowiązków J. P. w czasie kiedy świadczyła ona pracę na stanowisku (...) w Biurze C. w J. B. N.. P. P. zajmuje się dotychczasowymi obowiązkami, które posiadał jako (...) w J. B. N. poza zatwierdzaniem faktur (często w sporej ilości), podejmowaniem decyzji w zakresie kosztów stałych, zapotrzebowania. Obowiązki te przejęli pracownicy Działu E. – Rozliczeniowego umiejscowionego w tej jednostce. P. P. nie podlegają też obecnie żadni pracownicy. P. P. nie doszły też żadne nowe obowiązki w stosunku do obowiązków (...) w Biurze C. w J. B. N..

Dowód: księga służb – k. 204 – 206, zakres obowiązków J. P. – k. 77 – 81, przesłuchanie J. P. w charakterze strony – k. 210 – 211 w z k. 125 – 126, zeznania świadka A. S. (1) – k. 192 – 194, zeznania świadka P. P. – k. 126-128

Po powrocie J. P. z urlopu bezpłatnego w dniu 1 lutego 2017 r., oświadczeniem z dnia 13 lutego 2017 r. Grupa (...) S.A. w P. wypowiedziała J. P. umowę o pracę z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia. Jako przyczynę wypowiedzenia wskazano likwidację etatu (...) w Biurze C. J. B. N. i utworzenie w jego miejsce w strukturze organizacyjnej Spółki etatu Szefa C. na podstawie decyzji ówczesnego Dyrektora Generalnego z dnia 17 lipca 2015 r., podjęta w związku z Protokołem nr (...) do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy zawartego w dniu 20 kwietnia 2015 r., obowiązującego od dnia 26 czerwca 2015 Ponadto wskazano na brak możliwości zatrudnienia J. P. na innym stanowisku zgodnym z jej doświadczeniem i kompetencjami związanymi z analizą i kontrolą kosztów z uwagi na brak wakatu na takim stanowisku.

Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę J. P. wręczył, kierownik Biura Kadr R. C.. Przy wręczaniu wypowiedzenia nie wytłumaczył J. P. przyczyn wypowiedzenia.

Dowód: oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę – k. 5 – 6 (także w aktach osobowych), przesłuchanie J. P. w charakterze strony – k. 210 – 211 w z k. 125 – 126

Grupa (...) S.A. w P., podejmując decyzję o wypowiedzeniu umowy o pracę J. P., nie dokonywała doboru pracowników do zwolnienia.

Niesporne, a nadto dowód: zeznania świadka I. W. – k. 196 – 198, zeznania świadka R. N. – k. 194-196

W okresie wypowiedzenia (...) S.A. w P. rekrutowała nowych pracowników na stanowisko specjalisty ds. controllingu. W kwietniu 2017 r. została zatrudniona A. G..

J. P. w związku z wypowiedzeniem jej umowy o pracę deklarowała chęć objęcia nawet niższego stanowiska.

Dowód: zeznania świadka I. W. – k. 196 – 198, pismo związków zawodowych z dnia 10.02.2017 r. – k. 200

Miesięczne zasadnicze wynagrodzenie J. P. liczone jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy wynosiło 9.350 zł.

Dowód: karta wynagrodzeń pracownika – k. 72

J. P. od czasu rozwiązania stosunku pracy z Grupą (...) S.A. w P. pozostaje bez pracy.

Dowód: przesłuchanie J. P. w charakterze strony – k. 210 – 211 w z k. 125 – 126

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo oparte na treści przepisu art. 45 § 1 k.p. i 47 k.p. okazało uzasadnione.

Zgodnie z art. 45 § 1 k.p, w myśl którego w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

W myśl art. 47 k.p. pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za 2 miesiące, a gdy okres wypowiedzenia wynosił 3 miesiące - nie więcej niż za 1 miesiąc.

W niniejszej sprawie został podniesiony zarzut nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę, dokonanego z naruszeniem przepisów o wypowiadaniu umów o pracę, z uwagi na to, iż podana przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę jest nierzeczywista.

Zgodnie z art. 30 § 4 k.p. oświadczenie woli pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony musi być złożone w formie pisemnej i podawać przyczynę dokonania tej czynności prawnej. Wśród cech, jakie powinny charakteryzować przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę, wskazuje się: jasność, konkretność, prawdziwość i rzeczywistość przyczyny.

Wynikający z art. 30 § 4 k.p. wymóg wskazania przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest ściśle związany z możliwością oceny jego zasadności w rozumieniu art. 45 § 1 k.p. Wskazanie tej przyczyny lub przyczyn przesądza o tym, że spór przed sądem pracy może się toczyć tylko w ich granicach. Okoliczności podane pracownikowi na uzasadnienie decyzji o rozwiązaniu stosunku pracy, a następnie ujawnione w postępowaniu sądowym, muszą być takie same, zaś pracodawca pozbawiony jest możliwości powoływania się przed organem rozstrzygającym spór na inne przyczyny mogące przemawiać za zasadnością wypowiedzenia umowy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 października 1998 r., I PKN 315/97, OSNP 1998 Nr 14, poz. 427).

W ocenie Sądu przyczyna wskazana w wypowiedzeniu umowy o pracę powódki J. P. jest nieprawdziwa, a wskazana w nim likwidacja stanowiska pracy powódki była pozorna.

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 stycznia 2015 r., sygn. akt II PK 62/14) podanie w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę przyczyny pozornej (nierzeczywistej, nieprawdziwej) jest równoznaczne z brakiem wskazania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie, a to oznacza, że takie wypowiedzenie jest nieuzasadnione w rozumieniu art. 45 § 1 k.p. i usprawiedliwia wskazane w tym przepisie roszczenia pracownika o przywrócenie do pracy lub odszkodowanie. W konsekwencji wypowiedzenie umowy o pracę jest nieuzasadnione nie tylko wtedy, gdy wskazana w nim przyczyna faktycznie zaistniała, lecz była zbyt małej wagi, aby stanowić podstawę rozwiązania łączącego strony stosunku pracy, ale także wówczas, gdy przyczyna ta okazała się pozorna i z tego właśnie względu nieuzasadniająca wypowiedzenie, a więc powodująca uznanie tego wypowiedzenia za nieuzasadnione. W obu przypadkach brak takiej przyczyny (uzasadniającej wypowiedzenie umowy o pracę) rodzi po stronie pracownika powstanie roszczeń określonych w art. 45 § 1 k.p.

Analiza materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie dała podstawy do uznania, że J. P. mogła zostać dopuszczona do pracy na stanowisku (...) w Biurze C. J. B. N., które zajmowała przed udzieleniem jej urlopu bezpłatnego, gdyż stanowisko to w dniu złożenia jej oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę nadal istniało. Powyższe ustalenia potwierdza, iż choćby porównanie zakresu obowiązków powódki (k. 77 – 81 akt sprawy) jakie wykonywała na stanowisku (...) z zakresem obowiązków na stanowisku Szefa C. (k. 143 – 145 akt sprawy). Analiza obu zakresów obowiązków wskazuje bez żadnych wątpliwości, że stanowisko J. P. nie zostało zlikwidowane (jak przywołano w treści wypowiedzenia jej umowy o pracę) z chwilą utworzenia stanowiska Szefa C. w J. B. N. (z dniem 17 lipca 2015 r.), a jedynie zmieniło ono nazwę. Należy zauważyć, iż przypisane do obydwu stanowisk zakresy obowiązków są identyczne. Szefowi C. nie dodano żadnych nowych obowiązków, a jedynie uszczegółowiono kilka obowiązków już istniejących (w stosunku do funkcji (...), (...) i (...) wyodrębniono podfunkcje). Potwierdziły to także zeznania świadka A. S. (2), który objął po powódce w związku z udaniem się przez nią na urlop bezpłatny funkcję (...) w J. B. N. (od lutego 2015 r.), a następnie objął on stanowisko Szefa C. w tej jednostce (od sierpnia 2015 r.). Świadek ten zeznał wprost, że tylko formalnie jego stanowisko zostało nazwane Szef C., gdyż cały czas wykonywał on te same obowiązki tożsame z obowiązkami, które wykonywała powódka. Zmiana, która miała miejsce polegała jedynie na podpisaniu przez A. S. (1) kontraktu menadżerskiego i otrzymaniu indywidualnych celów premiowych mających wpływ na wysokość jego wynagrodzenia, lecz nie na istotę stanowiska, którą wyznacza przede wszystkim zakres obowiązków. Dowody te potwierdzają, że mimo formalnej zmiany nazwy stanowiska na Szefa C. i formalnej zmiany struktury organizacyjnej stanowisko pracy zajmowane wcześniej przez powódkę istniało. Jedyną różnicę stanowiła forma zatrudnienia, nieistotna z punktu widzenia funkcjonowania samego stanowiska. Jak stwierdził też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 września 2007 r. w sprawie I PK 92/07 (opubl. OSNP 2008/19-20/286) - z pozorną likwidacją stanowiska pracy, która nie uzasadnia wypowiedzenia zmieniającego (analogicznie definitywnego) mamy do czynienia wówczas, gdy jest ono wprawdzie likwidowane, ale w jego miejsce jest tworzone inne stanowisko pracy (o innej nazwie), które w istotnych elementach nie różni się od zlikwidowanego.

Mało tego, należy wskazać, że w momencie wypowiedzenia umowy o pracę powódki w dniu 13 lutego 2017 r. w J. B. N. faktycznie (niezależnie od formalnych zapisów w aktach strukturalnych pozwanej spółki) istniało stanowisko powódki również nazwą odpowiadające stanowisku powódki sprzed udania się przez nią na urlop bezpłatny. Mianowicie od grudnia 2016 r. do 1 czerwca 2017 r. obowiązku (...) w tej jednostce powierzono P. P., który przejął obowiązki od Szefa C. A. S. (1), lecz z uwagi na niezwarcie z nim kontraktu menadżerskiego objął funkcję o formalnej nazwie (...), a nie Szef C.. Świadkowie P. P. oraz A. S. (1) wskazali, że zajmując stanowisko (...) czy Szefa C. (A. S. (1)) wykonywali obowiązki tożsame z obowiązkami jakie wykonywała na tym stanowisku J. P.. Godzi się także zauważyć, iż zakres obowiązków powódki jaki wykonywała na stanowisku (...), a także zadania komórki Biura C., w którym od grudnia 2016 r. do czerwca 2017 r. funkcję (...) pełnił P. P., jest identyczny. Księga służb oraz zakres działalności komórki organizacyjnej Biura C. mieści w sobie bowiem wszystkie obowiązki stanowiska obejmowanego wcześniej przez powódkę. Podkreślenia wymaga, iż żadna z funkcji (...) nie została z zakresu obowiązków komórki Biura C. wyłączona.

Powyższe rozważania przesądzają już o niezgodności dokonanego wypowiedzenia umowy o pracę powódki za niezgodne z prawem i zasadności jej powództwa, bowiem przyczyna wypowiedzenia była nieprawdziwa. Stanowisko pracy zajmowane przez powódkę przed udzieleniem jej urlopu bezpłatnego nie zostało zlikwidowane w dacie wskazywanej w wypowiedzeniu (17 lipca 2015 r.). Nie zostało ono zlikwidowane także w dniu wręczenia powódce wypowiedzenia (13 lutego 2017 r.).

Co więcej, stanowisko to w jego zasadniczym kształcie nadal funkcjonuje w strukturach organizacyjnych pozwanej spółki – tylko w innym miejscu struktury organizacyjnej. W dniu 1 czerwca 2017 r. nastąpiła zmiana struktury biur controllingu w poszczególnych J. B. i Centrach (...) w ten sposób, że ich miejsce zostały tam utworzone Działy E. – Rozliczeniowe. Od tej daty (...) z J. B. N. – P. P. w strukturze organizacyjnej przeszedł do Działu C. Operacyjnego, dalej jednak zajmując się controllingiem finansowym tej jednostki i większością dotychczasowych obowiązków, ale organizacyjnie w innym miejscu. Jak zeznał świadek A. S. (1), C. Finansowi w Dziale C. Operacyjnego to kontynuacja stanowisk (...) (i późniejszych Szefów C.) w J. B.. Nadal bowiem zajmują się oni raportowaniem wykonania, analizą działalności poszczególnych J. B.. Działy E. – Rozliczeniowe w J. B. przejęły natomiast kontrolę operacyjną, codzienną i kontrolę kosztów. Jak wynika z porównania zakresów obowiązków (...) w J. B. N., zakresu obowiązków Szefa C. w J. B. N. i Księgi służb Działu C. Operacyjnego (k. 204 – 206) i opierając się też m.in. na zeznaniach powódki, można stwierdzić, że większość obowiązków w zakresie działalności komórki organizacyjnej Działu C. Operacyjnego jest tożsama z zakresem obowiązków J. P. w czasie kiedy świadczyła ona pracę na stanowisku (...) w Biurze C. w J. B. N.. P. P., jak zeznał, zajmuje się dotychczasowymi obowiązkami, które posiadał jako (...) w J. B. N. poza zatwierdzaniem faktur (często w sporej ilości), podejmowaniem decyzji w zakresie kosztów stałych, zapotrzebowania. Obowiązki te przejęli pracownicy Działu E. – Rozliczeniowego umiejscowionego w tej jednostce. P. P. nie doszły też żadne nowe obowiązki w stosunku do obowiązków (...) w Biurze C. w J. B. N.. Różnica jest też taka, że P. P. nie podlegają obecnie żadni pracownicy, zaś podlegali oni zarówno jemu jak i powódce kiedy pracowali oni jako C. Finansowi w Jednostce Finansowej N..

Kwestia jednak, czy na dzień dzisiejszy istnieje stanowisko powódki jest wtórna dla oceny prawidłowości wypowiedzenia jej umowy o pracę, bowiem pracodawca przyczyną wypowiedzenia uczynił fakt likwidacji jej stanowiska w dniu 17 lipca 2015 r. w związku z utworzeniem stanowiska Szefa C. i ten fakt przede wszystkim należało poddać ocenie Sądu, co uczyniono powyżej.

Zauważyć też należy, iż w przypadku, gdy pozwana spółka chciała zwolnić powódkę po powrocie przez nią z urlopu bezpłatnego, jako jedną osobę spośród kilku osób pracujących na tym samym stanowisku pracy z takim samym zakresem obowiązków, to powinna dokonać doboru pracowników do zwolnienia, a następnie w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę winna wskazać jakim kryterium doboru kierowała się przy zwalnianiu powódki. W niniejszej sprawie pozwana spółka nie dopełniła tego obowiązku, a w świetle powyższych rozważań powinna była dokonać takiego doboru co najmniej między powódką a P. P., pełniącym na dzień wypowiedzenia obowiązki (...) w J. B. N.. Jak wynika z zeznań świadków I. W. i R. N. taki dobór nie został nigdy przeprowadzony.

Choć Sąd rozpatrujący spory pracownicze nie jest powołany do badania zasadności i celowości zmniejszenia stanu zatrudnienia, to na podstawie ww. art. 45 k.p., winien oceniać prawidłowość postępowania pracodawcy w zakresie doboru pracowników przewidzianych do zwolnienia. Kodeks pracy nie dopuszcza bowiem dowolności w rozwiązywaniu umów o pracę (także z przyczyn dotyczących zakładu pracy, a więc również w razie likwidacji etatu), a obowiązkiem Sądu jest weryfikowanie prawidłowości postępowania pracodawcy w zakresie zastosowanych kryteriów doboru pracowników przewidzianych do zwolnienia z pracy oraz badanie, czy nie doszło do nadużycia prawa pracodawcy (tak m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 1997 r., publ. OSNAPiUS 1997/21/417 oraz uzasadnienie tego wyroku). Weryfikacja winna obejmować osoby zatrudnione na takich samych stanowiskach. Sąd rozpoznający niniejszą sprawę w pełni ten pogląd podziela. Po pierwsze, zwalniając pracownika spośród grona większej ilości pracowników pracodawca musi kierować się obiektywnie uzasadnionym kryterium doboru pracownika do zwolnienia, a po drugie kryterium to musi zostać pracownikowi wskazane w treści wypowiedzenia umowy o pracę. W oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę wręczonym powódce nie wskazano jakiegokolwiek kryterium doboru ani okoliczności uzasadniającej zwolnienie jej spośród pracowników działu controllingu. Jak zeznała świadek I. W., przed wypowiedzeniem powódce umowy o pracę pozwana spółka nie brała pod uwagę tego czy zamiast powódki zwolnić innego pracownika, gdyż wszyscy pracownicy pracujący w dziale controllingu mieli już umowy na czas nieokreślony, podobnie jak powódka.

W ocenie Sądu takie zachowanie (zaniechanie) pozwanej spółki, w myśl przywoływanego wyżej stanowiska Sądu Najwyższego, świadczy o rażącym naruszeniu przepisów prawa pracy stanowiących o prawidłowości dokonywania wypowiedzenia. Niedokonanie doboru pracowników do zwolnienia i niewskazanie kryteriów doboru pracownika do zwolnienia jako część przyczyny wypowiedzenia stosunku pracy powódki stanowi podobnie jak wskazanie nierzeczywistej przyczyny rozwiązania umowy o pracę, podstawę uwzględnienia powództwa.

Ponadto, w ocenie Sądu, pracodawca powódki rozważając dokonanie wypowiedzenia umowy o pracę powódki, powinien mieć na uwadze udzieloną jej uprzednio gwarancję powrotu do pracy po upływie okresu urlopu bezpłatnego na takie samo bądź równorzędne stanowisko pracy. Dokonnaie wypowiedzenia pomimo udzielenia powódce takiej gwarancji, w świetle okoliczności sprawy, było zachowaniem nagannym. Należy zauważyć, iż, jak wynika z zeznań powódki, udzielona jej przez pozwaną spółkę gwarancja dotycząca powrotu powódki do pracy na takim samym stanowisku z takim samym wynagrodzeniem po jej powrocie z S. był podstawowym warunkiem wyrażenia przez nią zgody na urlop bezpłatny i skierowanie do pracy w A.. Jak wskazywała powódka, bez tej gwarancji nie zgodziłaby się ona na taki wyjazd. Zaakcentować również należy, iż to zarząd pozwanej spółki usilnie namawiał powódkę na wyjazd do pracy w S.. Powódka mając na uwadze dobro zakładu pracy, w którym pracowała od kilkunastu lat, wyraziła zgodę na okresowe zatrudnienie w spółce w S., której udziałowcem jest pozwana spółka. Zdaniem Sądu, pozwana spółka po powrocie J. P. z S. powinna zrobić wszystko, aby wywiązać się z łączącego strony porozumienia i dopuścić powódkę do pracy na ostatnio zajmowanym przez nią stanowisku, zwłaszcza, iż stanowisko to w dniu powrotu z urlopu bezpłatnego istniało w strukturach organizacyjnych pozwanej.

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych w aktach sprawy dokumentach, także tych, zgromadzonych w aktach osobowych powódki (m.in. zakresy obowiązków, księgi służb, porozumienie). Zdaniem Sądu dowody z dokumentów stanowią wiarygodny materiał dowodowy, gdyż ich treść jest jasna i oczywista i nie budzi wątpliwości.

Ustając stan faktyczny Sąd oparł się również na zeznaniach świadków I. W., A. S. (1) i P. P.. Sąd dał wiarę ich zeznaniom, ponieważ są one zrozumiałe, logiczne i korespondują ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, w konsekwencji czego zeznania świadków należy oceniać jako miarodajne, spójne i pozwalające na poczynienie na ich podstawie ustaleń faktycznych dotyczących przyczyn wypowiedzenia umowę o pracę powódce. W szczególności pomocne okazały się zeznania P. P. i A. S. (1), którzy pracując na stanowisku odpowiadającym stanowisku powódki posiadali najszerszą wiedzę w tym zakresie. Sąd nadto uwzględnił zeznania powódki w całości, ponieważ były logiczne i spójne, a także korespondowały z pozostałym materiałem zgromadzonym w sprawie. W najmniejszym stopniu Sąd uwzględnił zeznania świadka R. N., który posiadał znikomą wiedzę na temat okoliczności sprawy (w tym również na temat stanowiska zajmowanego przez powódkę). W konsekwencji zeznania jego stanowiły dowód jedynie tego, iż pracodawca, wypowiadając umowę powódki, nie dokonywał doboru pracowników do zwolnienia, który to fakt potwierdziła także świadek I. W..

W konsekwencji powyższych ustaleń i rozważań Sąd doszedł do wniosku, że przyczyna rozwiązania z powódką umowy o pracę była nieprawdziwa i nie uzasadniała wypowiedzenia umowy o pracę powódce, co doprowadziło do uwzględnienia powództwa.

Rozpoznając czy przywrócenie do pracy powódki jest możliwe i celowe, na wstępie rozważań należy wskazać, iż orzeczenie o roszczeniu innym niż dochodzone przez pracownik jest wyjątkiem od reguły związania sądu żądaniem pozwu. W rezultacie przepis art. 45 § 2 k.p. należy interpretować ściśle. Sąd dokonując ustaleń powinien zmierzać do wyjaśnienia, na ile w świetle okoliczności konkretnej sprawy restytucja rozwiązanego – w drodze wypowiedzenia umowy – stosunku pracy jest realna i czy reaktywowany w wyniku wyroku sądowego stosunek pracy ma szanse na prawidłowe funkcjonowanie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2011 r., sygn. akt II PK 276/10, LEX nr 949027).

Mając na uwadze powyższe, powódka zgodnie ze swoim żądaniem została przywrócona do pracy na poprzednich warunkach. Sąd nie dopatrzył się w niniejszej sprawie okoliczności przemawiających za niemożliwością lub niecelowością przywrócenia powódki do pracy na poprzednie warunki. Jak przyjmuje się w doktrynie oraz orzecznictwie, w przypadku uwzględnienia odwołania od wypowiedzenia tylko szczególne przyczyny leżące po stronie pracownika bądź pracodawcy - lub w ogóle niezależne od obu stron – mogą powodować zasądzenie na jego rzecz odszkodowania w miejsce żądanego przywrócenia do pracy. Jak podaje się w orzecznictwie takie okoliczności to przykładowo poważny, długotrwały konflikt z przełożonym, zwłaszcza zawiniony przez pracownika (tak wyrok SN z dnia 03.04.1997 r., I PKN 57/99; wyrok SN z dnia 28.07.1999 r., I PKN 110/99), wielokrotne nieusprawiedliwione nieobecności i używanie alkoholu w pracy (wyrok SN z dnia 13.11.1997 r., I PKN 343/97) czy zachowanie pracownika naganne w takim stopniu, że jego powrót do pracy mógłby wywołać zgorszenie innych zatrudnionych, podczas gdy naruszenie przez pracodawcę przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę nie było poważne (wyrok SN z dnia 24.02.1998 r., I PKN 539/97). W sprawie niespornym było, że żadne z tych okoliczności w przypadku J. P. nie miały miejsca. Przeciwnie powódka jako wieloletni pracownik była dobrze oceniana przez pracodawcę, wielokrotnie nagradzana. Pracodawca nie ukarał jej także naganą. Nie mógłby stanowić wystarczającej przyczyny zastosowania art. 45 § 2 k.p., nawet fakt, iż brak byłby obecnie w pozwanej spółce stanowiska pracy zajmowanego przez powódkę. Zgodnie bowiem z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy swoboda w kształtowaniu struktury organizacyjnej zakładu pracy przez pracodawcę nie wyłącza jego odpowiedzialności za naruszenie przepisów prawa pracy. Ze swobody tej bowiem nie wynika, że dokonana w jej ramach likwidacja stanowiska pracy uniemożliwia lub czyni niecelowym przywrócenie do pracy pracownika, z którym bezzasadnie i z naruszeniem formalnych wymagań rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 2006 r., sygn. akt I PK 56/06, MoP Nr 4/2007, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 2003 r., I PK 154/02, PP Nr 11/2003 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 kwietnia 2001 r., I PKN 381/00, OSNP Nr 4/2003 r., poz. 102).

Po rozwiązaniu stosunku pracy z pozwaną spółką, powódka pozostaje osobą bezrobotną, deklarującą chęć podjęcia pracy w pozwanej spółce nawet na niższym stanowisku niż stanowisko, które zajmowała.

Mając na uwadze wszystkie powyższe rozważania, Sąd w pkt I wyroku orzekł o przywróceniu powódki J. P. do pracy w pozwanej Grupie (...) spółce akcyjnej w P. na poprzednich warunkach.

Zgodnie z art. 47 k.p. pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za 2 miesiące, a gdy okres wypowiedzenia wynosił 3 miesiące - nie więcej niż za 1 miesiąc. Zasądzenie przedmiotowego wynagrodzenia uzależnione jest od przywrócenia pracownika do pracy i zgłoszenia przez niego, w trybie art. 48 § 1 k.p., gotowości do niezwłocznego jej podjęcia. Z uwagi na staż pracy w pozwanej spółce okres wypowiedzenia powódki wynosił 3 miesiące, a zatem z uwagi na przywrócenie jej do pracy, należy jej się wynagrodzenie za okres pozostawania bez pracy w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Miesięczne zasadnicze wynagrodzenie powódki wynosiło 9.350 zł, co do jego wysokości strony nie prowadziły sporu.

Mając na uwadze powyższe, Sąd w pkt II wyroku zasądził od pozwanej na rzecz powódki tytułem wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy kwotę 9.350 zł pod warunkiem zgłoszenia gotowości do pracy w terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się wyroku.

W pkt III wyroku oddalono powództwo w pozostałym zakresie jako nieuzasadnione.

O kosztach procesu w pkt IV wyroku Sąd orzekł w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik procesu przewidzianą w art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Na koszty te składało się wynagrodzenie zawodowego pełnomocnika - adwokata, którego minimalna stawka w zakresie żądania przywrócenia do pracy na podstawie § 9 ust. 1 pkt 1 obowiązującego w dniu wniesienia powództwa Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.) wynosiła 180 zł, a w zakresie żądania wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy na podstawie § 2 pkt 4 w zw. z § 9 ust. 1 pkt 2 przywołanego wyżej rozporządzenia wynosiła 1350 zł. Do niezbędnych kosztów procesu po stronie powodowej należała także opłata od pozwu, która z uwagi na wartość przedmiotu sporu wynoszącą 114.000 zł, wynosiła 5.700 zł. Zatem tytułem zwrotu kosztów procesu powódce należy się kwota 7.230 zł.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)

(...)