Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21.08.2017r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 3.08.2017r. odmówił J. W. ponownego obliczenia wysokości emerytury, z uwagi na to, że wnioskodawca po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego nie spełnił przesłanki kontynuowania ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Zdaniem Zakładu w tej sytuacji brak jest podstaw do obliczenia emerytury z zastosowaniem art. 55 i 55a ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016r., poz. 887 ze zm.).

/decyzja k. 10 akt ZUS dot. wniosku o emeryturę z 3.08.2017r./

J. W. uznając powyższą decyzję za krzywdzącą w dniu 13.10.2017r. złożył od niej odwołanie, wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji. Powołał się na kontynuowanie ubezpieczenia po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego w okresie od czerwca 2016r. do połowy stycznia 2017r., argumentując, że przepracował w tym czasie więcej niż 6 miesięcy.

/odwołanie k.2-3; koperta – k.9/

Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. w odpowiedzi na odwołanie
z dnia 16.11.2017 r. wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podtrzymał dotychczasową argumentację.

/odpowiedź na odwołanie - k. 10/

Postanowieniem z 22.11.2017r. Sąd Okręgowy w Łodzi ustanowił dla wnioskodawcy pełnomocnika z urzędu w osobie adwokata.

/postanowienie k. 13/

Na rozprawie w dniu 7.03.2018r. pełnomocnik z urzędu wnioskodawcy poparł odwołanie i wniósł o zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, oświadczając, że koszty te nie zostały opłacone ani w części, ani w całości. Ponadto pełnomocnik wnioskodawcy oświadczył, że odwołujący pobiera emeryturę przyznaną po uzyskaniu odpowiedniego wieku, podając, że skarżący pracował od czerwca 2016r. do połowy stycznia 2017r., tak jak wskazał w odwołaniu. Natomiast pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania.

/e-prot. z 7.03.2018r. stanowiska 00:01:46/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca - J. W. urodził się w dniu (...)

/bezsporne, a nadto wniosek o emeryturę – k. 1-4 akt ZUS dot. wniosku o emeryturę z dnia 26.07.2011r. /

W dniu 26.07.2011r. odwołujący złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury.

/bezsporne, a nadto wniosek o emeryturę – 1-4 akt ZUS dot. wniosku o emeryturę z dnia 26.07.2011r./

W dacie osiągnięcia wieku emerytalnego 65 lat – tj. w dniu 26.07.2011r.- wnioskodawca nie pozostawał w stosunku pracy.

/wniosek o emeryturę k. 2 akt ZUS dot. wniosku o emeryturę z dnia 26.07.2011r /

J. W. ostatnio pracował na umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy od 2.12.2010r. do 28.02.2011r. w PU (...) P. Oddział w Ł., jako pracownik ochrony fizycznej. Przedmiotowy stosunek pracy ustał w wyniku rozwiązania umowy o pracę z upływem czasu na jaki została zawarta.

/świadectwo pracy k. 51 akt ZUS dot. wniosku o emeryturę z dnia 26.07.2011r/

Następnie wnioskodawca był zarejestrowany w urzędzie pracy od 15.04.2011r. do 25.07.2011r. jako osoba bezrobotna z prawem do zasiłku.

/zaświadczenie k. 53 akt ZUS dot. wniosku o emeryturę z dnia 26.07.2011r /

Decyzją z dnia 30.08.2011r. J. W. przyznano prawo do emerytury od dnia 26.07.2011r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego oraz ustalono jej wysokość.

/decyzja - k. 73 akt ZUS dot. wniosku o emeryturę z dnia 26.07.2011r /

W dniu 3.08.2017r. wnioskodawca złożył wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia emerytalnego, w którym wniósł o doliczenie okresów składkowych i nieskładkowych przebytych po przyznaniu świadczenia, załączając do niego zaświadczenia z 26.04.2017r. wystawione przez (...) sp. z o.o. Zakład Pracy (...) w Ł., w których podano, że wnioskodawca od 6.06.2016r. do 7.10.2016r. oraz od 24.11.2016r. do 5.01.2017r. był zatrudniony na umowę zlecenie na stanowisku pracownik ochrony.

/wniosek – k. 1 akt ZUS dot. wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury z 3.08.2017r., zaświadczenia k. 3-4 akt ZUS dot. wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury z 3.08.2017r./

Tego samego dnia wnioskodawca złożył wniosek o emeryturę, w którym wskazał, że prosi o zastosowanie wobec niego nowych zasad obliczania wysokości emerytury.

/ wniosek k.1 -3 akt ZUS dot. wniosku o emeryturę z 3.08.2017r./

Decyzją z 9.08.2017r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po rozpatrzeniu wniosku ubezpieczonego z dnia 3.08.2017r. doliczył wnioskodawcy okres od 6.06.2016r. do 7.10.2016r. oraz od 24.11.2016r. do 5.01.2017r. i przeliczył emeryturę od 1.08.2017r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

/decyzja k. 7-8 akt ZUS dot. wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury z 3.08.2017r./

Zaskarżoną decyzją z dnia 21.08.2017r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział
w Ł. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 3.08.2017r. odmówił J. W. ponownego obliczenia wysokości emerytury, z uwagi na to, że wnioskodawca po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego nie spełnił przesłanki kontynuowania ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, argumentując, że w tej sytuacji brak jest podstaw do obliczenia emerytury z zastosowaniem art. 55 i 55a ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016r., poz. 887 ze zm.).

/decyzja k. 10 akt ZUS dot. wniosku o emeryturę z 3.08.2017r./

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dokumentów zawartych w aktach ZUS-owskich, uznając je za wiarygodne i wystarczające do poczynienia przedmiotowych ustaleń. Stan faktyczny jest w istocie bezsporny, a przedmiot sporu sprowadza się do kwestii prawnych, a mianowicie ustalenia, czy wnioskodawca spełnia warunki niezbędne do ustalenia wysokości emerytury na podstawie art. 55 ustawy emerytalnej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 55 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2017r., poz. 1383 ze zm.; dalej także ustawa emerytalna) ubezpieczonemu spełniającemu warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27 tej ustawy, który kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w tym przepisie wieku emerytalnego i wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury po dniu 31.12.2008 r., może być obliczona emerytura na podstawie art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, jeżeli jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53 tej ustawy.

Przepis art. 55 ustawy emerytalnej został umiejscowiony w rozdziale zatytułowanym ustalenie wysokości emerytur, o których mowa w art. 27-50e, a zatem we fragmencie ustawy, zawierającym regulację poświęconą szczególnemu sposobowi wyliczenia emerytury.

Wprowadzony ustawą z 5.03.2015r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015r, poz. 552) do ustawy emerytalnej art. 55a umożliwia ponowne obliczenie emerytury z zastosowaniem art. 55 ustawy emerytalnej w przypadku niektórych osób urodzonych przed 1.01.1949r. według „nowych” (kapitałowych) zasad, stosowanych -z założenia -tylko względem ubezpieczonych urodzonych po 31.12.1948r. Przedmiotowe uprawnienie przysługuje ubezpieczonym urodzonym przed 1.01.1949r., którzy po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego nadal pozostawali (pozostają) w stosunkach ubezpieczenia społecznego (są objęci ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi), legitymują się stażem emerytalnym (okresami składkowymi i nieskładkowymi) w wymiarze co najmniej 20 lat (w przypadku kobiet) albo 25 lat (w odniesieniu do mężczyzn), a wniosek o emeryturę złożyli po 31.12.2008 r. Nadto skorzystanie przez ubezpieczonego z możliwości, o której stanowi art. 55 ustawy emerytalnej, wchodzi w rachubę tylko wtedy, gdy emerytura obliczona według „nowych” reguł okaże się wyższa od emerytury wyliczonej według zasad, które dotyczą ogółu ubezpieczonych urodzonych przed 1.01.1949 r. Przesłanki określone w analizowanym przepisie muszą zostać przy tym spełnione łącznie. Regulacja ta stanowi pewną preferencję w ustalaniu wysokości emerytury, polegającą na porównaniu emerytury wyliczonej starym i nowym sposobem ( K. R., Stosowanie art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, Z zagadnień ubezpieczenia społecznego Nr 4 (2012)).

Rozpoznając niniejszą sprawę Sąd miał na uwadze, że stosowanie art. 55 ustawy emerytalnej rodziło problemy na etapie realizacji przysługującego z niego prawa, jednakże wątpliwości powstałe na tle stosowania tego przepisu zostały rozstrzygnięte w orzecznictwie.

W uchwale z 4.07.2013 r., II UZP 4/13, którą Sąd Okręgowy w pełni podziela, Sąd Najwyższy uznał, że ubezpieczony urodzony przed dniem 31.12.1948r., który po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego kontynuował ubezpieczenie i wystąpił o emeryturę po 31.12.2008r. ma prawo do jej obliczenia na podstawie art. 26 w zw. z art. 55 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, niezależnie od tego czy wcześniej złożył wniosek o emeryturę w niższym wieku emerytalnym lub o emeryturę wcześniejszą. (OSNP 2013/21-22/257, Prok.i Pr.-wkł. (...), Biul. SN 2013/7/24-25). Stanowisko to powtórzono w wyroku Sądu Najwyższego z 10.07.2013 r., II UK 424/12 (LEX nr 1341674).

Przepis art.55 ustawy emerytalnej został skierowany do ubezpieczonych spełniających warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, tj. urodzonych przed dniem 1.01.1949r., którzy spełniając warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, dalej kontynuowali ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu wieku przewidzianego w tym przepisie, co najmniej do końca 2008 r.

Celem uregulowania zawartego w art. 55 ustawy emerytalnej było umożliwienie przeliczenia emerytury osobom, które pobierając świadczenie emerytalne w dalszym ciągu są osobami czynnymi zawodowo i z tego tytułu kontynuują ubezpieczenia emerytalne
i rentowe. Konieczne jest zatem zachowanie statusu osoby ubezpieczonej (art. 4 ust.13 o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych). Zgodnie z tym przepisem ubezpieczonym jest osoba podlegająca ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu określonym w przepisie o systemie ubezpieczeń społecznych. Z kolei przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych określają, kto podlega ubezpieczeniom społecznym. Nabycie statusu emeryta (art. 4 pkt 1 ustawy emerytalnej) wiąże się z utratą statusu ubezpieczonego (art. 4 pkt 13 tej ustawy) tylko wtedy, jeżeli po przyznaniu prawa do emerytury, emeryt nie podlega obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniom społecznym (por. wyrok SN z 19.03.2014r., I UK 345/13, LEX nr 1455228).

Stanowisko takie zostało również zaprezentowane w wyroku z 18.09.2014 r., I UK 27/14, w którym SN wskazał, że zasadnicze znaczenie dla zastosowania art. 55 ustawy emerytalnej ma utrzymywanie przez osobę w nim określonej statusu osoby ubezpieczonej (art. 4 ust. 13 ustawy) oraz stwierdził, że status ten zachowują osoby, które przeszły na emeryturę, jeżeli po przyznaniu prawa podlegają obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniom społecznym (art. 13 i 14 u.s.u.s.) (LEX nr 1537287).

Należy zgodzić się z Sądem Najwyższym, który w wyroku z 3.10.2017r. w sprawie II UK 429/16 (Legalis nr 1683873) stwierdził, że warunkiem obliczenia emerytury na zasadach wynikających z art.26 w zw. z art.55 ustawy emerytalnej jest w szczególności kontynuowanie ubezpieczeń społecznych (obowiązkowo lub dobrowolnie) po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego, co w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem w istocie oznacza „nierozwiązanie dotychczasowego stosunku pracy. W uzasadnieniu w/w wyroku Sąd Najwyższy przypomniał, że w uzasadnieniu uchwały SN z 4.07.2013 r., II UZP 4/13 (OSNP 2013 nr 21-22, poz. 257) sprecyzowano, że w przypadku ubezpieczonych będących pracownikami użyte w treści art. 55 ustawy emerytalnej sformułowanie „kontynuował ubezpieczenie” jest tożsame z wyrażeniem „nie rozwiązał stosunku pracy”, jakkolwiek nie ma w tym wypadku znaczenia, czy pracownik-ubezpieczony w ogóle wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury (wcześniejszej lub w obniżonym wieku). Sąd Najwyższy zaakcentował, że w kolejnych orzeczeniach SN, jakie zapadały w sprawach o zbliżonym charakterze - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem - konsekwentnie przesłanka „kontynuowania ubezpieczenia” była łączona z jego dalszym, nieprzerwanym, zatrudnieniem. Sąd Okręgowy w całości podziela pogląd Sądu Najwyższego, że warunek „kontynuowania ubezpieczenia” jest spełniony tylko wtedy, gdy w dacie ukończenia powszechnego wieku emerytalnego ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu emerytalnym i kontynuował to ubezpieczenie bez żadnej przerwy (por. uzasadnienia wyroków z 19.03.2014 r., I UK 345/13, z 18.09. 2014 r., I UK 27/14, z 6.04. 2016 r., II UK 78/15, i z 8.03.2017 r., II UK 755/15). Uznając ten kierunek wykładni za słuszny, Sąd Okręgowy podzielił w całości pogląd, że warunkiem obliczenia emerytury z zastosowaniem art. 55 i art. 55a ustawy emerytalnej jest w szczególności kontynuowanie ubezpieczeń społecznych (obowiązkowo lub dobrowolnie) po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego, co w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem w istocie oznacza „nierozwiązanie dotychczasowego stosunku pracy”.

Ponadto należy również zgodzić się z poglądem Sądu Najwyższego zaprezentowanym w cytowanym wyroku z 3.10.2017r., II UK 429/16, że wzmocnieniem przytoczonej argumentacji jest treści art. 108 ust. 1 ustawy emerytalnej, w którym ustawodawca posłużył się zwrotem „jeżeli po dniu, od którego przyznano emeryturę (...), emeryt podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, wysokość świadczenia ulega ponownemu ustaleniu (...)”. Jak bowiem trafnie wskazał Sąd Najwyższy reguły wykładni językowo-logicznej wymagają, aby nadawać odmienne znaczenia różnym pojęciom wykorzystywanym w obrębie tego samego aktu normatywnego, wobec czego zestawienie zwrotu „podlegał ubezpieczeniom (...) po dniu” zawartego w art. 108 ust. 1 w/w ustawy z wyrażeniem „kontynuował ubezpieczenia po osiągnięciu wieku”, którym ustawodawca posłużył się w art. 55 tej ustawy przemawia za tym, że o ile istnieje możliwość zastosowania normy prawnej wyrażonej w art. 108 ust. 1 ustawy względem osoby, która rozpoczęła stosunek ubezpieczenia społecznego po dniu wskazanym w tym przepisie, o tyle zwrot językowy, jakim posłużono się przy konstrukcji art. 55 w/w ustawy, wskazuje na okresowy i ciągły charakter podlegania ubezpieczeniom społecznym, (podleganie ubezpieczeniom powinno rozpocząć się nie później, niż w dniu osiągnięcia przez ubezpieczonego wieku emerytalnego i musi trwać po tej dacie). W konsekwencji, należy zgodzić się z Sądem Najwyższym, że a contrario, osoba, która nie podlegała ubezpieczeniom społecznym w dniu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego i nie kontynuowała ich po tej dacie, lecz przystąpiła do ubezpieczeń dopiero w późniejszym czasie (rozpoczęła ubezpieczenia po osiągnięciu wieku emerytalnego), nie spełnia jednej z kilku kumulatywnych przesłanek, które w myśl art. 55 ustawy emerytalnej warunkują prawną możliwość ubiegania się o wyliczenie emerytury wedle metody „kapitałowej”.

W świetle powyższych rozważań i załączonych do akt dokumentów należy stwierdzić, że wnioskodawca (urodzony w dniu (...)) faktycznie nie kontynuował ubezpieczenia emerytalnego i rentowego po osiągnięciu wieku emerytalnego 65 lat w dniu 26.07.2011r., a zatem brak jest podstaw do obliczenia emerytury z zastosowaniem art. 55 i 55a ustawy emerytalnej.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy uznał, że decyzja organu jest prawidłowa, zaś odwołanie od niej pozbawione podstawy prawnej i dlatego na mocy powołanych przepisów oraz w oparciu o treść art. 477 ¹⁴§1 k.p.c., orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

Sąd Okręgowy zważył, że koszty nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ponosi Skarb Państwa. Pełnomocnik z urzędu wnioskodawcy w osobie adwokata A. J. na rozprawie w dniu 7.03.2018r. wniosła o zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej odwołującemu z urzędu, oświadczając jednocześnie, że koszty te nie zostały opłacone ani w części, ani w całości. A zatem na podstawie §15 ust.2 i §4 ust.3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3.10.2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. z 2016r., poz. 1714 ze zm.) należało przyznać na rzecz adwokata A. J. kwotę 110,70zł, w której uwzględniono stawkę podatku VAT, tytułem koszów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącemu z urzędu, o czym orzeczono, jak w punkcie 2 sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawczyni.

A. P.