Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 18 grudnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy, II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Jerzy Dydo

Sędziowie: SO Aleksandra Żurawska

SO Maciej Ejsmont

Protokolant: Filip Łytko

po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2018 r. w Świdnicy

na rozprawie

sprawy z wniosku H. F.

przy udziale J. F.

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji wnioskodawcy i uczestniczki

od postanowienia Sądu Rejonowego w Kłodzku

z dnia 21 grudnia 2017 r., sygn. akt I Ns 1583/13

postanawia:

I. zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że podwyższyć kwotę z tytułu nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestniczki J. F. ze 144.420 zł do kwoty 194.420 zł (stu dziewięćdziesięciu czterech tysięcy czterystu dwudziestu złotych), a wartość majątku wspólnego ze 147.920 zł do 197.920 zł (stu dziewięćdziesięciu siedmiu tysięcy dziewięciuset dwudziestu złotych) (pkt I.2), a nadto zasądzoną od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy kwotę 70.460 zł podwyższyć do 95.460 zł (dziewięćdziesięciu pięciu tysięcy czterystu sześćdziesięciu złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się postanowienia do dnia zapłaty (pkt III);

II. oddalić dalej idącą apelację wnioskodawcy oraz w całości apelację uczestniczki;

III. przyznać od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kłodzku adwokat A. D. kwotę 2.214 zł, obejmującą należny podatek VAT, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestniczce w postępowaniu apelacyjnym z urzędu.

(...)

Sygn. akt II Ca 467/18

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 21 grudnia 2017 r. Sąd Rejonowy w Kłodzku ustalił, że w skład majątku wspólnego małżeńskiego H. F. i J. F. wchodzą:

1. równowartość samochodu marki M. (...), rok produkcji (...) w wysokości 3.500 zł,

2. nakłady z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestniczki J. F. – nieruchomość położoną w L. przy ulicy (...) - w wysokości 144.420 zł

to jest majątek w łącznej wartości 147.920 zł (pkt I), przyznał w wyniku podziału majątku wnioskodawcy H. F. majątek opisany w pkt I podpunkt 1, a uczestniczce J. F. w pkt I podpunkt 2 (pkt II),

zasądził od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy tytułem wyrównania udziałów kwotę 70.460,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia prawomocności postanowienia (pkt III), przyznał kancelarii adw. A. D. wynagrodzenie w wysokości 8.856,00 zł ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kłodzku (pkt IV),ustalił, że zainteresowani ponoszą koszty związane ze swoim udziałem w sprawie (pkt V) , dalej idący wniosek oddalił (pkt VI).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny

Małżeństwo H. i J. F., zawarte 1 lutego 1993 roku, rozwiązane zostało 8 sierpnia 2011 roku, przez Sąd Rejonowy w S.. Sąd w S. poinformował Sąd Rejonowy w Kłodzku, na zapytanie w przedmiotowej sprawie, że w postępowaniu przez sądem w N. nie została podjęta decyzja o majątku wspólnym i aktywach małżeństwa F.. W skład majątku wspólnego byłych małżonków F. nie wchodzi nieruchomość położona w L. przy ul. (...). Nieruchomość ta należała do majątku osobistego J. F., która sprzedała ją w dniu 24 lipca 2008 roku za 350.000 zł. Uczestniczka uzyskała nieruchomość w wyniku podziału majątku małżeńskiego z pierwszym mężem A. H..

W N.zainteresowani, będący obywatelamiN. i P., zaciągnęli pożyczki : 35.000 marek niemieckich w dniu 13 marca 1996 roku H. i J. F., w roku 2003 – H. F. 20.400 Euro, w 2007 roku H. i J. F.- 3.000 euro, w 2004 roku – H. i J. F. 22.244, 16 Euro, J. F. 62.459,69 euro – żyrant H. F..

W skład majątku wspólnego byłych małżonków F. wchodził samochód M. (...) rocznik (...)o wartości 3.500 zł.

W czasie trwania małżeństwa, w nieruchomości w L. przy ul (...), H. F. i J. F. przeprowadzali remonty. Wykonali remont tarasu, ocieplenie piwnic i poddasza, ogrodzenie, wymieniali okna, drzwi, remontowali instalacje, zrobili łazienki i urządzili ogród. Zamówili i wbudowali w kuchni meble i sprzęt AGD, cyklinowali podłogi i zrobili panele. Po sprzedaży nieruchomości przez J. F. w roku 2007 E. i M. S., nowi nabywcy wykonali kolejne remonty kapitalne budynku. Przed nabyciem domu, został on wyceniony przez Bank, jako wymagający remontu. Dom kupiony został do dużego remontu stąd jego niewygórowana cena, sprawdzona przez U. S. w wyniku kontroli. W cenie domu znajdowały się meble znajdujące się w nieruchomości. Dom został sprzedany z meblami z płyty, łóżkiem, wbudowaną szafą i szafkami. W cenie domu była zamówiona i zakupiona przez byłych małżonków kuchnia oraz sprzęty, w tym zmywarka, która się zepsuła, a także częściowo połamany okap, zabudowana lodówka i kuchenka z płytą indukcyjną. Zabudowa kuchni była częściowo zdewastowana, wyrwany panel, a wyposażenie kuchni było zużyte. W łazience nie było umywalki, wymieniono oświetlenie, została stolarka drzwi i okien, która nie jest w guście nabywców. Na piętrze w chwili zakupu był beton w przedpokoju. W domu pozostały nieprawidłowo zamówione drzwi i boazerie. Cały budynek został przez państwa S. ocieplony styropianem. K. w ogrodzie był spękany i nie nadawał się do użytku. W drugim roku po zakupie nowi nabywcy wykonali nową elewację. Na tarasie pozostały nie konserwowane i zniszczone konstrukcje. Przybudówka z tarasem została nieprawidłowo wykonana i lało się na dół. Zdjęcia okazane przez wnioskodawcę, jako dotyczące remontów H. F., pochodzą z czasów gdy remont wykonali już nowi nabywcy. Wnioskodawca nie dostarczył Sądowi oryginalnego nośnika będącego źródłem okazywanych zdjęć, pomimo zarządzenia. Nowi nabywcy zainwestowali w remont domu 150 000zł.

Dom był zagrzybiony i wymagał przebudowy instalacji c.o. W domu wykonany został kominek. Wymienione zostały spróchniałe balustrady przy balkonach i przebudowane schody wejściowe, wykonana nawierzchnia tarasu, balustrady zmieniono z drewnianych na metalowe. Ruchomości do domu w L. przywożone były przez byłych małżonków z N. z wystawek lub od znajomych. Zniszczone meble skórzane J. F. przed opuszczeniem nieruchomości przerzuciła przez ogrodzenie do sąsiadki U. G.. Cześć mebli jeszcze w czasie trwania małżeństwa zainteresowani po przywiezieniu z N. sprzedali lub rozdali sąsiadom.

Biegły sądowy M. A., ustalił aktualną wartość nakładów na nieruchomość przy ul (...) w L., poniesionych z majątku wspólnego. Wskazał, że nakłady dokonane przez z majątku wspólnego byłych małżonków zwiększyły wartość nieruchomości o 144.420 zł. Zdaniem biegłego, obecnie niemożliwe jest ustalenie wykonanych robót na podstawie ich oględzin, a jedynie w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy, z uwagi na inny stan nieruchomości niż w dacie zakupu przez Państwa S..

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy wskazał, co następuje

Podstawą rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie był art. 567 § 1 k.p.c. Wskazywane przez wnioskodawcę we wniosku ruchomości, których wartość ocenił H. F. na 101.700 zł, nie zostały zaliczone do majątku wspólnego podlegającego podziałowi i rozliczeniu bowiem nie zostało nawet uprawdopodobnione ich istnienie i posiadanie w dacie rozwiązania małżeństwa uczestników. Część ruchomości, jak wynika z przesłuchania wnioskodawcy i uczestniczki oraz zeznań świadków E. i M. S.- nabywców nieruchomości sprzedanej w 2007 roku, została zbyta wraz z nieruchomością już w roku 2007 i nie istniała jako składnik majątku wspólnego w roku 2011. Cześć ruchomości, jak wynika z zeznań tych świadków i przesłuchania zainteresowanych już w momencie ich przywiezienia do P. była zużyta i zniszczona, pochodziła z wystawek i darowizn znajomych. Skórzany komplet opisany przez świadka U. G. został jej podarowany, był zniszczony i został przerzucony przez ogrodzenie do ogrodu świadka. Dom został sprzedany z meblami z płyty, łóżkiem, wbudowaną szafą i szafkami. W cenie domu była zamówiona i zakupiona przez byłych małżonków kuchnia, wykonana przez świadka R. H. oraz sprzęty AGD, w tym zmywarka, która się zepsuła, a także częściowo połamany okap, zabudowana lodówka i kuchenka z płytą indukcyjną. Zabudowa kuchni była, jak wskazali nabywcy, częściowo zdewastowana, wyrwany był panel, a wyposażenie kuchni było zużyte.

Niektóre ruchomości, jak wskazała świadek G. byli małżonkowie sprzedali sąsiadom, a zmarły mąż świadka G. otrzymał od wnioskodawcy H. F. narzędzia, których świadek nie umie opisać. Jak wskazała świadek, małżeństwo F. przyjeżdżające do L. z N., znane było z otwartości i rozdawania swoich rzeczy sąsiadom. Powyższe ustalenia oraz brak wniosków pełnomocników uczestników w przedmiocie ustalenia innych ruchomości znajdujących się w P.lub w N. oraz brak dowodów zakupu ruchomości, uzasadnia przyjęcie, że jedynym ustalonym składnikiem rzeczowym majątku jest samochód M.- a wobec zdania go przez wnioskodawcę, jego równowartość według aktualnych cen wynosząca 3500zł.

Sąd objął podziałem wyliczone przez biegłego na podstawie bogatego materiału dowodowego nakłady na majątek osobisty uczestniczki. Nakłady te wycenił biegły na 144.420 zł, wskazując w opinii z kwietnia 2017 roku, że zwiększyły one wartość nieruchomości. Cały zatem majątek wspólny zamyka się łączną kwotą 147 920 zł. Wnioskodawca otrzymał równowartość samochodu m. (...) rocznik (...) ustalonej na podstawie cen z serwisu internetowego gratka, w wysokości 3500zł.

Sąd oddalił wniosek o wycenę ruchomości zgłoszony po rozprawie 5 grudnia 2017 roku przez pełnomocnika wnioskodawcy. Z ustaleń zebranego do dnia 5 grudnia 2017 roku materiału dowodowego wynikało, że wycena taka nie może zostać dokonana z uwagi na brak ruchomości, które były składnikiem majątku zainteresowanych w dacie rozwiązania małżeństwa, bowiem zostały one albo sprzedane wraz z domem w 2007 roku albo podarowane lub sprzedane przez zainteresowanych sąsiadom w trakcie trwania małżeństwa, gdy przyjeżdżali do Polski.

Złożone wnioski miały zatem na celu wyłącznie dalsze wydłużenie postępowania.

Apelację od powyższego postanowienia złożyli zarówno wnioskodawca, jak i uczestniczka postępowania.

Uczestniczka zarzuciła:

- naruszenie prawa materialnego, a to art. 5 k.c. poprzez nieuwzględnienie ciężkiej sytuacji materialnej uczestniczki, jak też okoliczności, że obciążenie jej połową wartości nakładów przyjętą na podstawie teoretycznej opinii biegłego M. A. jest dla niej krzywdzące;

- naruszenie przepisów postępowania, a to art. 233 § 1 k.p.c. przez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału i oparcie się na opinii biegłego M. A. mimo, że jest ona wyłącznie teoretyczna, opracowana bez możliwości stwierdzenia jakie nakłady i w jakim zakresie zostały w rzeczywistości dokonane, jak była ich wartość oraz stan w dniu sprzedaży nieruchomości i w jakim zakresie znalazły odzwierciedlenie w cenie uzyskanej ze sprzedaży przez uczestniczkę swej nieruchomości w 2008 r.

W oparciu o powyższe zarzuty, uczestniczka wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez uchylenie pkt I. 1 oraz zmianę pkt II przez uchylenie orzeczenia przyznającego uczestniczce „majątek opisany w pkt I podpunkt 2” , a nadto o zmianę pkt III przez zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki kwoty 1.750 zł tytułem rozliczenia wartości sprzedanego samochodu M. (...).

Wnioskodawca zaskarżył postanowienie:

a) w pkt I w zakresie:

- ustalenia, że na dzień ustania wspólności majątkowej małżeńskiej uczestników, do majątku tego nie należały ruchomości wymienione w pkt 1 ppkt od a do t wniosku inicjującego postępowanie w sprawie;

- ustalenia, że nakłady z majątku wspólnego na nieruchomości stanowiącej majątek osobisty uczestniczki postępowania J. F. stanowią kwotę 144.420 zł w sytuacji, gdy nakłady te stanowią kwotę 194.420 zł, gdyż z majątku wspólnego uczestników została też wydatkowana kwota 50.000 zł na spłatę udziału byłego małżonka uczestniczki postępowania J. F.– A. H. dokonanej w ramach podziału majątku wspólnego w zakresie nieruchomości położonej w L. przy ul. (...);

b) w pkt V co do przyjęcia, ze zainteresowania ponoszą koszty związane ze swoim udziałem w sprawie i obciążenie w całości wnioskodawcy wydatkami związanymi z opinią biegłego w sytuacji gdy, mając na uwadze, iż uczestnicy byli jednakowo zainteresowani w sprawie, wydatkami związanymi z opinią biegłego Sąd winien obciążyć oboje uczestników po połowie.

W ocenie apelanta powyższymi uchybienia Sąd Rejonowy naruszył także art. 567 § 1 k.p.c. , 684 k.p.c. oraz 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

W oparciu o powyższe uchybienia skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia :

- w pkt I i VI poprzez ustalenie , że do majątku wspólnego uczestników należą ruchomości opisane w pkt 1 ppkt a do t wniosku oraz nakład z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestniczki w kwocie 50.000 zł wydatkowanej na spłatę udziału w nieruchomości A. H.;

- w pkt II przez przyznanie wnioskodawcy równowartości samochodu M. (...), rok produkcji (...) a uczestniczce postępowania wszystkich ruchomości i nakładów z majątku wspólnego na nieruchomość w L. przy ul. (...)

- w pkt III poprzez zasądzenie od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawcy dalszej kwoty 75.850 zł tytułem wyrównania udziałów wraz z ustawowymi odsetkami od dnia prawomocności postanowienia

- w pkt V poprzez obciążenie uczestniczki kwotą połowy wydatków poniesionych na opinie

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd I instancji przeprowadził w sposób prawidłowy postępowanie dowodowe, w oparciu o jego wyniki dokonał, z wyjątkiem opisanym niżej, właściwego ustalenia stanu faktycznego, a następnie trafnej jego oceny prawnej. Z tej przyczyny ustalenia faktyczne Sądu I instancji i dokonaną przez niego ocenę prawną - z poniższym wyjątkiem - Sąd Okręgowy przyjmuje za własne. W związku z tym nie zachodzi potrzeba ich powtarzania. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 sierpnia 2001 r., V CKN 348/00, LEX nr 52761, Prok.i Pr. 2002/6/40).

Sąd Okręgowy ustalił nadto następujący stan faktyczny:

W dniu 13 marca 1996 r. H. F. i J. F. zawarli z M. (...) w W. umowę kredytu wielofunkcyjnego. Na jej podstawie udzielono im na okres 36 miesięcy kredytu w kwocie 35.000 Marek niemieckich.

Z zaciągniętego kredytu uczestnicy postępowania przeznaczyli kwotę 50.000 zł na pokrycie kosztów spłaty A. H.z tytułu podziału majątku wspólnego małżeńskiego tej osoby i J. F..

Dowód: umowa kredytu wielofunkcyjnego k. 193 – 194

zeznania uczestniczki k. 439 – 446

Powyższe okoliczności były między uczestnikami postępowania niesporne i ustalono je w oparciu o dokument umowy kredytu wielofunkcyjnego, który nie był kwestionowany oraz o przesłuchanie obojga uczestników.

W oparciu o ustalony w powyższy sposób stan faktyczny Sąd Okręgowy uznał, że apelacja wnioskodawcy jest częściowo uzasadniona, zaś apelacja uczestniczki podlega oddaleniu jako bezzasadna.

Odnośnie zarzutów apelacji wnioskodawcy wskazać należy, co następuje:

Trafnie zarzuca skarżący, że Sąd I instancji wadliwie ustalił wartość nakładów z majątku wspólnego uczestników postępowania na ich majątek wspólny na kwotę 144.420 zł, nie zaś 194.420 zł. Sąd Rejonowy ustalił mianowicie w pkt I. 2 zaskarżonego postanowienia, że w skład analizowanej masy majątkowej weszły nakłady z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestniczki – to jest nieruchomość położoną w L. przy ul. (...). Dla ścisłości wskazać należy w tym miejscu, że w skład majątku wspólnego wchodzą nie – jak to ujęto w postanowieniu Sądu Rejonowego z dnia 21 grudnia 2017 r. - „nakłady z majątku wspólnego”, a roszczenie o zwrot nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestniczki postępowania. Po ustaniu wspólności majątkowej stało się ono przedmiotem wspólności, do której odpowiednie zastosowanie znajdują przepisy
o współwłasności ułamkowej na podstawie art. 46 k.r.o. w związku z art. 1035 k.c. (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 2006 r., I CSK 248/06). Zważywszy jednak, że wyliczenie wartości owego roszczenia było prawidłowe, to mimo jego wadliwego określenia w zaskarżonym orzeczeniu, Sąd Okręgowy nie dokonał zmiany postanowienia w tej części. Jednakże, jak już wyżej zasygnalizowano, w zakresie rozliczenia roszczeń o zwrot nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestniczki Sąd Rejonowy nie uwzględnił okoliczności sfinansowania - ze środków tegoż majątku wspólnego - spłaty w wysokości 50.000 zł zrealizowanej przez uczestniczkę J. F. na rzecz jej byłego męża A. H.w ramach podziału majątku wspólnego małżeńskiego tychże osób. O takim pochodzeniu tych środków finansowych świadczą nie tylko twierdzenia wnioskodawcy, ale i uczestniczki postępowania złożone w toku jej przesłuchania w niniejszej sprawie. Źródłem finansowania tejże spłaty był kredyt wielofunkcyjny udzielony małżonkom F. przez M. (...) w W..

W pozostałym zakresie apelacja wnioskodawcy nie była uzasadniona.

Bezzasadny jest w szczególności zarzut braku uwzględnienia przez Sąd Rejonowy, przy ustalaniu składu majątku wspólnego, ruchomości wskazanych we wniosku w pkt 1 od a do t. Stosownie do ogólnej reguły, wynikającej z art. 1038 § 1 k.c. w zw. z art. 46 k.r.o. w zw. z art. 684 k.p.c., w postępowaniu o podział majątku wspólnego małżeńskiego Sąd winien objąć tymże podziałem składniki majątkowe, które należały do tego majątku w chwili ustania wspólności i istnieją nadal w momencie dokonywania podziału (por. postanowienia SN z dnia 31 stycznia 2013 r., II CSK 349/12 oraz z dnia 26 października 2017 r. II CSK 883/16). Tymczasem, apelant w złożonym przez siebie środku odwoławczym sam wskazał, że w chwili obecnej owe składniki majątku wspólnego już nie istnieją, gdyż zostały przez uczestniczkę zbyte „wraz z domem”, zniszczone, albo rozdysponowane. W konsekwencji, przedmioty wskazane w treści wniosku nie mogły być objęte podziałem majątku.

Nie był też zasadny zarzut wnioskodawcy skierowany przeciwko pkt V zaskarżonego orzeczenia. Zgodnie z art. 520 § 1 k.p.c. każdy uczestnik ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie. Wyjątki od tej zasady statuowane są w art. 520 § 2 i 3 k.p.c. i wymagają do ich zastosowania zaistnienia sprzeczności interesów uczestników postępowania. Za utrwalony tymczasem uznać należy w orzecznictwie pogląd, że w tzw. sprawach działowych (o zniesienie współwłasności, o dział spadku oraz podział majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej) nie zachodzi przewidziana w art. 520 § 2 i 3 sprzeczność interesów tych uczestników, którzy domagają się podziału, niezależnie od tego, jaki sposób podziału postulują i jakie wnioski składają w tym względzie (vide: postanowienie SN z dnia 15 grudnia 2011 r., II CZ 120/11, IC 2012, nr 11, s. 43; postanowienie SN z dnia 3 lutego 2012 r., I CZ 133/11, IC 2013, nr 3, s. 53; postanowienie SN z dnia 6 czerwca 2012 r., IV CZ 13/12, LEX nr 1232808 i postanowienie SN z dnia 5 grudnia 2012 r., I CZ 148/12, OSNC-ZD 2013, nr B, poz. 44). Współuprawnienie co do przedmiotów wchodzących w skład małżeńskiej wspólności majątkowej – po ustaniu tejże wspólności - jest ze swej natury stanem tymczasowym i oboje byli małżonkowie są zainteresowani „wyjściem” z owej sytuacji majątkowej. Z tej przyczyny brak podstaw do przyjęcia, by ziściły się na gruncie niniejszej sprawy przesłanki zastosowania wyjątkowych ze swej natury regulacji z art. 520 § 2 albo 3 k.p.c. Nie można też tracić z pola widzenia, że dowód z opinii biegłego na okoliczność ustalenia wartości nakładów na nieruchomość stanowiącą własność uczestniczki dopuszczony został na wniosek H. F., zgłoszony w piśmie procesowym z dnia 23 grudnia 2013 r. ((...)). Z powyższych przyczyn, analizowany zarzut apelacyjny okazał się bezzasadny.

Co do apelacji uczestniczki postępowania stwierdzić należy, co następuje:

Nie jest zasadny zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Trafnie wskazuje się w orzecznictwie, że aby skutecznie zarzucić przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów, czyli naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. apelujący powinien wskazać, jaki konkretnie dowód mający istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy sąd uznał za wiarygodny i mający moc dowodową albo za niewiarygodny i niemający mocy dowodowej i w czym przy tej ocenie przejawia się naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów. (tak: wyrok SA w Lublinie z dnia 19 grudnia 2017 r. III AUa 509/17, LEX nr 2423355). W żadnym razie analizowany zarzut apelacyjny nie może się ograniczać do zaprezentowania własnych, korzystnych dla skarżącego ustaleń faktycznych, a tym samym korzystnej dla niego oceny materiału dowodowego (tak Wyrok SA w Białymstoku z dnia 13 grudnia 2017 r. III AUa 465/17, LEX nr 2425588).

Należy mieć przy tym na uwadze, że jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysuwać wnioski odmienne (tak wyrok SA w Białymstoku z dnia 9 listopada 2017 r. I ACa 451/17, LEX nr 2423332).

Tymczasem, apelantka - tak w treści zarzutu apelacyjnego jak i w uzasadnieniu tego środka odwoławczego - ograniczyła się, w analizowanym zakresie, jedynie do wyeksponowania rzekomo „czysto teoretycznego” charakteru opinii biegłego. Wynikać on ma z faktu sporządzenia przez biegłego opinii na okoliczność aktualnej wartości nakładów na nieruchomość uczestniczki w czasie trwania małżeństwa uczestników bez przeprowadzenia uprzednich oględzin tejże nieruchomości.

W istocie, opinia biegłego M. A. nie została wykonana w następstwie przeprowadzonych oględzin nieruchomości, na której dokonano nakładów, których dotyczy rozliczenie, ale biegły zracjonalizował podjęty przez siebie sposób działania. Nowi właściciele nieruchomości przy ul. (...) w L. odmówili jej udostępnienia, lecz stwierdzili nadto, że w nieruchomości zostały przeprowadzone przez nich na szeroką skalę prace remontowe. Ta ostatnia okoliczność w połączeniu z faktem, że uczestniczka sprzedała tę nieruchomość aktualnym jej właścicielom w dniu 24 lipca 2008 r. , zaś oględziny miałyby odbyć się z udziałem biegłego i uczestników w dniu 16 marca 2017 r. ( a zatem niemal dziewięć lat po przeniesieniu własności nieruchomości) przekonuje do przyjęcia stanowiska, że oględziny nieruchomości nie mogły stanowić zasadniczego źródła wiedzy o zakresie inwestycji zrealizowanych w nieruchomości w czasie trwania małżeństwa uczestników. Biegły ustalając wartość nakładów na nieruchomość uczestniczki oparł się na precyzyjnym wyliczeniu zrealizowanych prac, zawartym we wniosku. Przyjęty przez biegłego sposób wyceny nakładów jest – w okolicznościach niniejszej sprawy – jedynym możliwym. Nie ma decydującego znaczenia dla wyceny nakładów podnoszona w apelacji kwestia zastrzeżeń do stanu nieruchomości nowych jej właścicieli.

Także sam fakt, że nieruchomość została sprzedana za cenę 350.000 zł, nie przesądza, wbrew wywodom apelacji, iż zrealizowane uprzednio w nieruchomości nakłady nie mogą być wycenione na kwotę przyjętą przez biegłego. Cena sprzedaży nieruchomości wyznaczana jest wolą kontrahentów, zaś w postępowaniu niniejszym nie badano wartości tej nieruchomości. Co się tyczy natomiast wartości zrealizowanych nakładów, pokrytych ze środków z majątku wspólnego uczestników, to są obiektywnie mierzalne i nie muszą znaleźć odzwierciedlenia w cenie sprzedaży nieruchomości. Nabywcy nieruchomości mogą bowiem być gotowi do zaoferowania niższej ceny sprzedaży z różnych względów, w tym np. niskiej oceny walorów estetycznych, czy też użytkowych nabywanej nieruchomości.

Skutecznej podstawy zakwestionowania wyceny dokonanej przez biegłego nie mogą też stanowić – podnoszone w apelacji – twierdzenia uczestniczki postępowania, iż wnioskodawca miał rzekomo dokonywać bez jej zgody nakładów w nieruchomości stanowiącej jej własność. W ocenie Sądu Okręgowego, twierdzenia te uznać należy za oczywiście niewiarygodne. Trudno bowiem zracjonalizować sytuację, w której właściciel nie podejmował żadnych działań w sytuacji samowolnych prac realizowanych tam – zwłaszcza przez osobę najbliższą. Apelantka nie podniosła, a tym bardziej nie udowodniła, by takie działania podjęła.

Sąd uznał za bezzasadny zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy prawa materialnego, a to art. 5 k.c. Zarzut taki jest, rzecz jasna, dopuszczalny co do zasady na gruncie postępowania o podział majątku wspólnego małżeńskiego. Jednakże brak przesłanek do uznania, że wnioskodawca dochodząc zapłaty z tytułu roszczenia o zwrot nakładów nadużywał swego prawa podmiotowego. Należy wszak zwrócić uwagę, że uczestniczka zbyła nieruchomość stanowiącą jej wyłączną własność wraz z ruchomościami stanowiącymi jej wyposażenie, będącymi już przedmiotem współuprawnienia obojga uczestników, pobrała całość środków z tytułu ceny i przeznaczyła je na zaspokojenie wyłącznie swoich potrzeb. Nie sposób przyjąć, by uwzględnienie analizowanego tu roszczenia wnioskodawcy było sprzeczne z jakimikolwiek zasadami uczciwości, czy też moralności. Argumentów w tym zakresie nie dostarcza też treść apelacji. Sama tylko złożona sytuacja majątkowa apelantki nie może – sama przez się – stanowić skutecznej podstawy analizowanego zarzutu apelacyjnego.

Okoliczności powyższe przemawiają za koniecznością oddalenia apelacji uczestniczki.

Uwzględniając powyższe rozważania, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżone postanowienie i podwyższył kwotę należną wnioskodawcy z tytułu roszczenia o zwrot nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestniczki J. F. ze 144.420 zł do 194.420 zł, a wartość majątku wspólnego ze 147.920 zł do 197.920 zł. W konsekwencji, podwyższeniu podlegała także kwotę zasądzoną od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy z 70.460 zł do 95.460 zł. Odsetki ustawowe za opóźnienie w zapłacie tej kwoty zasądzone zostały w oparciu o art. 212 § 3 k.c. w zw. z art. 1035 k.c. w zw. z art. 46 k.r.o.

W tej sytuacji, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., orzeczono jak w pkt I.

Orzeczenie w pkt II oparto na art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestniczce z urzędu w postępowaniu apelacyjnym orzeczono na podstawie § 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z § 16 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. poz. 1714).

(...)