Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 maja 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: SSA Jolanta Wolska (spr.)

Sędziowie: SSA Dorota Rzeźniowiecka

del. SSO Hanna Parzybut-Dan

Protokolant: Sekretarz sądowy Aleksandra Białecka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 kwietnia 2019 r. w Ł.

sprawy M. G. i A. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniu

na skutek apelacji M. G. i A. S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 14 grudnia 2017 r. sygn. akt VIII U 307/17

1.  oddala apelacje;

2.  zasądza od M. G. i A. S. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. kwoty po 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt: III AUa 373/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 grudnia 2016 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., działając w oparciu o art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz.U. z 2015 r., poz. 121 ze zm. ), w związku z art. 83 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny ( Dz.U. z 2016 r., poz. 380 ze zm. ) oraz art. 300 ustawy z 26 czerwca 1975 r. – Kodeks pracy ( Dz.U. z 2016 r., poz. 1666 ze zm. ), stwierdził, że A. S. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu: od dnia 1 lutego 2013 r. do dnia 30 kwietnia 2013 r., od dnia 2 listopada 2015 r. do dnia 31 stycznia 2016 r. oraz od dnia 15 czerwca 2016 r., jako pracownik u płatnika składek (...) .H.U. (...) w Ł., podnosząc pozorność zawartych umów o pracę: z dnia 1 lutego 2013 r., z dnia 2 listopada 2015 r. i z dnia 15 czerwca 2016 r, mających na celu jedynie uzyskanie przez wnioskodawcę świadczeń z ubezpieczenia społecznego, tj. zasiłku chorobowego, a nie rzeczywiste świadczenie przez niego pracy na rzecz płatnika składek.

Uznając powyższą decyzję za krzywdzącą, zarówno ubezpieczony – A. S., jak i zainteresowany płatnik składek – M. G., wnieśli od niej odwołania, negując zarzucaną przez organ rentowy pozorność umów o pracę i podkreślając, że A. S. w okresach objętych tą decyzją był pracownikiem płatnika składek.

W odpowiedzi na odwołania, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniósł o ich oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko.

Postanowieniem z dnia 1 marca 2017 r. Sąd Okręgowy w Łodzi, na podstawie art. 219 k.p.c., połączył sprawę z odwołania A. S. od decyzji ZUS z dnia 7 grudnia 2016 r., prowadzoną za sygnaturą akt: VIII U 308/17, ze sprawą z odwołania M. G. od tej decyzji, o sygnaturze akt: VIII U 307/17, celem łącznego rozpoznania obu tych spraw w postępowaniu prowadzonym za sygnaturą VIII U 307/17.

Na rozprawie w dniu 18.05.2017 r. pełnomocnik wnioskodawcy i zainteresowanego płatnika składek poparł odwołania, natomiast pełnomocnik ZUS wniósł o ich oddalenie oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na rozprawie w dniu 5 grudnia 2017 r. - bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku w niniejszej sprawie - pełnomocnik wnioskodawcy i zainteresowanego płatnika składek poparł odwołania i wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, natomiast pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołań oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego solidarnie od wnioskodawcy i płatnika składek, według norm przepisanych, wskazując, że wartość przedmiotu sporu wynosi 5.500 zł.

Wyrokiem z dnia 14 grudnia 2017 r. Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił odwołania ( pkt 1 ); zasądził od M. G., A. S. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. kwoty po 1.800 zł od każdego z nich tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego ( pkt 2 ).

Rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji zapadło w świetle następujących ustaleń faktycznych i oceny prawnej:

Wnioskodawca – A. S. (urodzony w dniu (...)) i M. G. ( urodzona w dniu (...) ) nie są małżeństwem, mają natomiast wspólne małoletnie dziecko – syna A. S. (urodzonego w dniu (...)). W badanych okresach wnioskodawca i M. G. wspólnie zamieszkiwali w tym samym mieszkaniu w Ł., przy ul. (...), prowadząc razem gospodarstwo domowe. Najemcą tego mieszkania była matka wnioskodawcy E. S.. Obecnie wnioskodawca nie mieszka z M. G. i ich wspólnym dzieckiem. M. G. w listopadzie 2017 r. wyprowadziła się z synem do zakupionego przez siebie domu w miejscowości W..

W dniu 30 marca 2003 r. A. S. uległ poważnemu wypadkowi samochodowemu, w wyniku którego odniósł uraz nosa, głowy, ranę przedramienia lewego i podudzia. Od czasu wypadku cierpi na nawracające dolegliwości bólowe kręgosłupa, które wymagają właściwego leczenia i w związku z tym pozostaje pod stałą opieką lekarską oraz korzysta z rehabilitacji. Pozostaje pod opieką poradni neurologicznej w związku z dolegliwościami kręgosłupa od dnia 14 grudnia 2012 r. W badaniu radiologicznym z 9 stycznia 2012 r. stwierdzono u wnioskodawcy lordozę spłyconą, krążki międzykręgowe typowej wysokości, pojedyncze zaostrzenia przednich krawędzi trzonów, drobne zwapnienie w więzadle podłużnym przednim. W badaniu radiologicznym z dnia 9 listopada 2016 r., wykonanym u odwołującego się w związku z dolegliwościami bólowymi, nie stwierdzono - na zdjęciach odcinka lędźwiowo – krzyżowego w projekcjach AP i profilowej - nieprawidłowości w ustawieniu, stwierdzono jedynie wczesne zmiany zwyrodnieniowe.

Wnioskodawca legitymuje się wykształceniem zawodowym w zawodzie kucharza ( w dniu 19 czerwca 2002 r. ukończył (...) Szkołę Gastronomiczną w Ł. ), posiada prawo jazdy kategorii B, a także potrafi obsługiwać komputer.

A. S. prowadził własną działalność gospodarczą pod nazwą „U sołtysa” Sklep (...) w M., gmina D., w okresie od dnia 27 kwietnia 2007 r. do dnia 31 maja 2008 r. Przebieg zatrudnienia pracowniczego skarżącego był następujący: od dnia 21 marca 2003 r. do dnia 23 marca 2007 r. pracował na umowę o pracę w Sklepie (...), Ogólnospożywczym T. B. (1) w Ł. na stanowisku rębacz – sprzedawca, od dnia 20 września 2007 r. do dnia 29 września 2007 r. pracował na umowę o pracę w firmie (...) Sp. j. W. w Ł., jako kierowca - konwojent, od dnia 1 października 2007 r. do dnia 14 grudnia 2007 r. pracował na umowę o pracę w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w Ł., jako robotnik budowlany, od dnia 5 marca 2009 r. do dnia 14 kwietnia 2009 r. pracował na umowę o pracę w firmie Usługi (...) w Ł., jako kierowca w wymiarze ½ etatu, od dnia 13 sierpnia 2009 r. do dnia 31 grudnia 2011 r. pracował na umowę o pracę w firmie (...) s.c. w Ł. na stanowisku magazyniera, od dnia 27 września 2013 r. do dnia 31 maja 2014 r. był zatrudniony na umowę o pracę w Zakładach (...) Sp. jawna w Ł. na stanowisku kierowcy – magazyniera.

Po zakończeniu pracy w Zakładach (...), wnioskodawca przebywał przez około pół roku na zwolnieniu lekarskim z powodu depresji, pozostając w tym czasie pod opieką psychologa.

A. S. w okresach: od 6 czerwca 2012 r. do 31 stycznia 2013 r. oraz od 2 grudnia 2014 r. do 1 listopada 2015 r. był bezrobotny i nie posiadał w tym czasie tytułu do świadczenia chorobowego z ubezpieczenia społecznego w związku z chorobą.

M. G. od 17 czerwca 2010 r. prowadzi własną działalność gospodarczą pod firmą (...).H.U. - (...) M. G.. Początkowo przedmiotem działalności zainteresowanego płatnika składek było wypożyczanie quadów, a od 2011 r. do chwili obecnej jest nim sprzedaż i montaż osłon okiennych, takich, jak: rolety, żaluzje, moskitiery i markizy. M. G. od początku prowadzenia własnej działalności gospodarczej (poza okresem od dnia 30 czerwca 2011 r. do dnia 9 października 2011 r., gdy zawiesiła prowadzenie tej działalności), zgłosiła do ubezpieczeń społecznych tylko jedną osobę, tj. I. P., jako zleceniobiorcę, w okresie od dnia 10 października 2012 r. do dnia 31 grudnia 2012 r., w związku ze zleceniem prowadzenia na rzecz firmy płatnika spraw dotyczących organizacji wewnętrznej, z podstawą wymiaru składek w wysokości 380 zł, od dnia 7 stycznia 2016 r. do dnia 30 stycznia 2016 r. w związku ze zleceniem wykonywania czynności biurowych i sprzedaży, z podstawą wymiaru składek w wysokości 200 zł, od dnia 1 lutego 2016 r. do dnia 29 lutego 2016 r. w związku ze zleceniem wykonywania czynności biurowych i sprzedaży, z podstawą wymiaru składek w wysokości 200 zł, od dnia 1 marca 2016 r. do dnia 31 marca 2016 r. w związku ze zleceniem wykonywania czynności biurowych i sprzedaży, z podstawą wymiaru składek w wysokości 200 zł, od 1 kwietnia 2016 r. do 30 kwietnia 2016 r. w związku ze zleceniem wykonywania czynności biurowych i sprzedaży, z podstawą wymiaru składek w wysokości 200 zł. Zlecone przez płatnika składek czynności I. P. wykonywała przez około godzinę dziennie i było to głównie odbieranie maili przysłanych do firmy (...).

Wnioskodawca – A. S. poprosił M. G., aby zatrudniła go w swojej firmie, ponieważ nie mógł znaleźć pracy, powołując się na to, że mają wspólne dziecko. M. G. zgodziła się pomóc skarżącemu, z którym pozostaje w przyjaznych relacjach.

W 2013 r. M. G., oprócz prowadzenia własnej działalności gospodarczej, pracowała także w Zakładach (...) i otrzymała w tym czasie awans na stanowisko zastępcy kierownika. W styczniu 2016 r. odwołująca się miała wypadek w powyższych Zakładach (...).

Księgowość firmy płatnika składek prowadzi księgowy J. G..

Wnioskodawca – A. S. i zainteresowany płatnik składek (...) .H.U.- (...) w Ł. zawarli w dniu 1 lutego 2013 r. umowę o pracę na okres próbny od dnia 1 lutego 2013 r. do dnia 30 kwietnia 2013 r., na podstawie której odwołujący się został zatrudniony na stanowisku kierownika działu sprzedaży, w pełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem zasadniczym 2.780 zł miesięcznie. W przedmiotowej umowie o pracę strony wskazały jako miejsce wykonywania pracy wnioskodawcy na rzecz płatnika składek: Ł. ul. (...), a także ustaliły termin rozpoczęcia pracy przez A. S. na dzień 1 lutego 2013 r. W dniu zawarcia umowy o pracę wnioskodawca posiadał orzeczenie lekarskie z 31 stycznia 2013 r. o braku przeciwwskazań zdrowotnych i zdolności do wykonywania pracy w firmie płatnika składek na stanowisku kierownika do spraw sprzedaży. Zgodnie ze sporządzonym przez płatnika składek pisemnym zakresem obowiązków pracowniczych z dnia 1 lutego 2013 r., do zadań skarżącego na powierzonym mu stanowisku kierownika działu sprzedaży, należało: wystawianie faktur, pozyskiwanie klientów i podpisywanie umów. Przed zatrudnieniem wnioskodawcy w 2013 r., przyjmowanie zleceń od klientów w firmie płatnika składek odbywało się drogą internetową. Przed zawarciem umowy o pracę z wnioskodawcą, płatnik składek do tego czasu nie zatrudniał żadnych pracowników. M. G. sama zajmowała się przyjmowaniem zleceń od klientów drogą mailową. Odbywało się to w ten sposób, że potencjalnie zainteresowany klient usługą firmy płatnika składek pisał do M. G. maila, w którym podawał, np. wysokość i szerokość rolety, którą chciałby zamówić, a także kolor tkaniny, a M. G. w odpowiedzi na takie maile podawała cenę usługi. Po zawarciu przedmiotowej umowy o pracę z dnia 1 lutego 2013 r., A. S. był jedynym pracownikiem w firmie płatnika składek. M. G. upoważniła ustnie wnioskodawcę do wystawiania i podpisywania dokumentów w imieniu jej firmy, w czasie trwania umowy o pracę z dnia 1 lutego 2013 r.

Od 12 marca 2013 r. wnioskodawca stał się niezdolny do pracy z powodu choroby, w związku z bolesnością kręgosłupa, która trwała nieprzerwanie do 13 sierpnia 2013 r. Płatnik składek wystawił w dniu 30 kwietnia 2013 r. świadectwo pracy, w którym poświadczył, że A. S. w okresie od 1 lutego 2013 r. do 30 kwietnia 2013 r. był zatrudniony w firmie (...).H.U. – (...) M. G. w Ł., w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku kierownika działu sprzedaży, oraz że stosunek pracy został rozwiązany z upływem czasu, na jaki został zawarty, a także, iż w czasie tego zatrudnienia wnioskodawca przebywał na zwolnieniu w związku z chorobą od 12 marca 2013 r. do 30 kwietnia 2013 r.

Następnie wnioskodawca i płatnik składek zawarli kolejną umowę o pracę w dniu 2 listopada 2015 r., na okres próbny od dnia 2 listopada 2015 r. do dnia 31 stycznia 2016 r., na podstawie której wnioskodawca został ponownie zatrudniony w firmie płatnika na stanowisku kierownika do spraw sprzedaży, w pełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem zasadniczym w wysokości 3.210 zł miesięcznie. W przedmiotowej umowie o pracę strony wskazały jako miejsce wykonywania pracy przez wnioskodawcę również Ł., ul. (...). Jako dzień rozpoczęcia pracy wskazały 2 listopada 2015 r. W dniu zawarcia przedmiotowej umowy o pracę, skarżący posiadał orzeczenie lekarskie z 30 października 2015 r. o braku przeciwwskazań zdrowotnych i zdolności do wykonywania pracy w firmie płatnika składek na stanowisku kierownika do spraw sprzedaży. Zgodnie z pisemnym zakresem obowiązków pracowniczych z dnia 2 listopada 2015 r., do zadań na powierzonym odwołującemu się przez płatnika stanowisku kierownika działu sprzedaży, należało sporządzanie faktur i obsługa klienta. Również wtedy M. G. upoważniła ustnie wnioskodawcę do wystawiania i podpisywania dokumentów w imieniu jej firmy, w czasie trwania umowy o pracę z dnia 2 listopada 2015 r.

Od dnia 15 grudnia 2015 r. A. S. stał się niezdolny do pracy z powodu choroby, w związku z dolegliwościami bólowymi kręgosłupa, która to niezdolność trwała nieprzerwanie do dnia 14 czerwca 2016 r.

Płatnik składek wystawił w dniu 31 stycznia 2016 r. świadectwo pracy, w którym poświadczył, że A. S. w okresie od 2 listopada 2015 r. do 31 stycznia 2016 r. był zatrudniony w firmie (...).H.U. – (...) M. G. w Ł., w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku kierownika do spraw sprzedaży, oraz że stosunek pracy został rozwiązany na mocy porozumienia stron (art. 30 par. 1 pkt 1 k.p.), a także, że w czasie tego zatrudnienia wnioskodawca przebywał na zwolnieniu w związku z chorobą od dnia 15 grudnia 2015 r. do dnia 31 stycznia 2016 r.

Trzecią umowę o pracę na czas określony wnioskodawca i płatnik składek zawarli w dniu 15 czerwca 2016 r., na podstawie której skarżący został zatrudniony w firmie płatnika na okres od 15 czerwca 2016 r. do 31 grudnia 2016 r., na stanowisku kierownika do spraw sprzedaży, w pełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem zasadniczym w wysokości 1.850 zł miesięcznie. Jako dzień rozpoczęcia pracy strony umowy wskazały 15 czerwca 2016 r. W dacie zawarcia umowy wnioskodawca posiadał zaświadczenie lekarskie z 15 czerwca 2016 r. o braku przeciwwskazań zdrowotnych i zdolności do wykonywania pracy w firmie płatnika składek na stanowisku kierownika do spraw sprzedaży. Zgodnie z pisemnym zakresem obowiązków pracowniczych z dnia 15 czerwca 2016 r., do głównych zadań na powierzonym odwołującemu się przez zainteresowanego płatnika składek stanowisku kierownika do spraw sprzedaży należało: pozyskiwanie nowych klientów dla firmy płatnika, a także pozyskiwanie nowych dostawców oraz utrzymywanie kontaktów z dotychczasowymi kontrahentami płatnika, a ponadto sporządzanie umów i wystawianie faktur sprzedaży. Od dnia 6 września 2016 r. wnioskodawca stał się niezdolny do pracy z powodu choroby związanej z dolegliwościami kręgosłupa, która trwała nieprzerwanie do 30 listopada 2016 r.

Płatnik składek – M. G. zgłosił A. S., jako pracownika, do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, tj.: emerytalnego, rentowych, chorobowego i wypadkowego oraz do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego, w okresach: od 1 lutego 2013 r. do 30 kwietnia 2013 r., od 2 listopada 2015 r. do 31 stycznia 2016 r. oraz od 15 czerwca 2016 r. Płatnik składek złożył za ubezpieczonego A. S. w ZUS dokumenty rozliczeniowe, w których obliczył i rozliczył za w/w okresy składki na ubezpieczenia społeczne, od miesięcznych podstaw ich wymiaru, za miesiące: luty 2013 r. -2.780 zł, marzec 2013 r. – 926,67 zł, kwiecień 2013 r. – 0 zł, listopad 2015 r. – 3.930 zł, grudzień 2015 r. – 1.703 zł, styczeń 2016 r. – 0 zł, czerwiec 2016 r. – 1.009,09 zł, lipiec 2016 r. i sierpień 2016 r. – 1.850 zł, wrzesień 2016 r. 308,33 zł. Płatnik składek wskazał w dokumentach rozliczeniowych wynagrodzenie A. S. za czas niezdolności do pracy z powodu choroby, finansowane ze środków pracodawcy: od 21 marca 2013 r. do 13 kwietnia 2013 r., od 15 grudnia 2015 r. do 31 stycznia 2016 r. i od 6 września 2016 r. do 7 września 2016 r. Wnioskodawca pobierał z ZUS zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego za okresy: od 14 kwietnia 2013 r. do 30 kwietnia 2013 r., od 8 września 2016 r. do 31 października 2016 r. Płatnik składek w spornych okresach zatrudnienia A. S. przedstawił dokumentację pracowniczą wnioskodawcy, w której znalazł się, m.in.: kwestionariusz dla osoby ubiegającej się o zatrudnienie, karty szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, przeprowadzonego w dniach: 1 lutego 2013 r. – 2 lutego 2013 r., 2 listopada 2015 r. – 3 listopada 2015 r. oraz 15 czerwca 2016 r. – 16 czerwca 2016 r., zaświadczenia lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku kierownik działu sprzedaży: z dnia 31 stycznia 2013 r., z dnia 30 października 2015 r. oraz z dnia 15 czerwca 2016 r., zakres czynności pracownika, listy płac za miesiące od lutego 2013 r. do kwietnia 2013 r., od listopada 2015 r. do stycznia 2016 r., od czerwca 2016 r. do września 2016 r., świadectwa pracy z poprzednich miejsc pracy.

Wnioskodawca w pierwszym okresie zatrudnienia w firmie (...) wystawił w imieniu firmy płatnika: w dniu 1 marca 2013 r. - zamówienie zasłon panelowych, w dniu 5 marca 2013 r. - zamówienie roletek tkaninowych „fantazja m. lux przestrzenna”, w dniu 6 marca 2013 r. - zamówienie roletek materiałowych RM-2, w dniu 6 marca 2013 r. - zamówienie rolet zewnętrznych elewacyjnych w skrzynkach 45, w dniu 7 marca 2013 r. - zamówienie żaluzji poziomych V./V. (...) mm. W drugim okresie zatrudnienia w firmie (...), A. S. złożył w imieniu płatnika składek firmie (...) z siedzibą w Dobrej oferty zamówień: w dniu 3 listopada 2015 r., w dniu 5 listopada 2015 r., w dniu 2 grudnia 2015 r. Nadto, wystawił w imieniu firmy płatnika: w dniu 16 czerwca 2016 r. - zamówienie na zasłony panelowe – panel track, w dniu 22 czerwca 2016 r. - zamówienie na moskitiery rolowane okienne – pionowe, w dniu 22 czerwca 2016 r. - zamówienie na żaluzje fasadowe C65, S70, C80, C80 S, F80, Z90, w dniu 22 czerwca 2016 r. - zamówienie na żaluzje fasadowe: C65, S70, C80, (...), F80, Z90, w dniu 22 czerwca 2016 r. - zamówienie na roletki fantazja dachowa (...), w dniu 14 lipca 2016 r. - zamówienie na żaluzje pionowe, w dniu 30 sierpnia 2016 r. - zamówienie na rolety zewnętrzne elewacyjne w skrzynkach 45.

W spornych okresach zatrudnienia podpis wnioskodawcy widnieje na : faktura VAT nr (...) z dnia 20 czerwca 2016 r., faktura VAT nr (...) z dnia 11 lipca 2016 r., faktura VAT nr (...) z dnia 7 lipca 2016 r., faktura VAT nr (...) z dnia 10 sierpnia 2016 r., faktura VAT nr (...) z dnia 2 sierpnia 2016 r., faktura VAT nr (...) z dnia 13 lipca 2016 r., faktura VAT nr (...) z dnia 27 czerwca 2016 r., faktura VAT nr (...) z dnia 21 czerwca 2016 r., faktura VAT nr (...) z dnia 16 listopada 2015 r., faktura VAT nr (...) z dnia 13 listopada 2015 r., faktura VAT nr (...) z dnia 20 listopada 2015 r., faktura VAT nr (...) z dnia 13 listopada 2015 r., faktura VAT nr (...) z dnia 7 grudnia 2015 r., faktura VAT nr (...) z dnia 9 grudnia 2015 r., faktura VAT nr (...) z dnia 9 grudnia 2015 r., faktura VAT nr (...) z dnia 26 listopada 2015 r., faktura VAT nr (...) z dnia 7 grudnia 2015 r., faktura (...) nr (...) z dnia 26 lutego 2013 r., faktura VAT nr (...) z dnia 8 marca 2013 r., faktura VAT nr (...) z dnia 6 marca 2013 r. W drugiej połowie 2015 r. A. S. w imieniu firmy płatnika kontaktował się z M. S. (1) w sprawie oferty zamontowania żaluzji i rolet w domu M. S. (1), wykonał na miejscu pomiary, a po miesiącu wykonał montaż. W dniach 26 i 27 listopada 2015 r. odwołujący się w imieniu firmy płatnika składek prowadził korespondencję mailową z firmą (...) w sprawie wyceny dotyczącej zamówienia żaluzji fasadowej elektrycznej oraz w dniu 29 czerwca 2016 r., 16 sierpnia 2016 r., 4 listopada 2016 r. z firmą (...). W dniu 6 listopada 2015 r. wnioskodawca prowadził z klientem firmy płatnika składek korespondencję mailową w sprawie zamówienia parapetów zewnętrznych. W dniu 10 listopada 2015 r. prowadzi z klientem firmy płatnika składek korespondencję mailową w sprawie zamówienia. W dniu 26 listopada 2015 r. prowadził z klientem firmy płatnika składek korespondencję mailową w sprawie wyceny żaluzji i rolet oraz czasu realizacji zamówienia. W dniu 27 listopada 2015 r. prowadził z klientem firmy płatnika składek korespondencję mailową w sprawie zamówienia rolet. Prowadzono korespondencję mailową. W dniu 11 grudnia 2015 r. wnioskodawca prowadził z klientem firmy płatnika składek korespondencję mailową w sprawie wymiarów i cen rolet. W 2015 r. i w 2016 r. skarżący prowadził w imieniu firmy płatnika rozmowy telefoniczne z M. S. (2), w sprawie montażu żaluzji w mieszkaniu wymienionego i jego ciotki. Wnioskodawca wykonał pomiary i wyceny wykonania usługi przez firmę płatnika składek w mieszkaniu ciotki M. S. (2) w 2015 r., a w mieszkaniu wymienionego w 2016 r. W obu przypadkach cena montażu żaluzji przedstawiona przez wnioskodawcę okazała się być zbyt wysoka dla M. S. (2) i ostatecznie nie doszło do zawarcia żadnej umowy. W latach 2015 -2016 wnioskodawca przyjeżdżał po zamówiony towar dla firmy płatnika składek w Hurtowni (...) w Ł. - sam, albo razem z M. G.. Zdarzało się, że po towar do hurtowni przyjeżdżała sama M. G., albo był on wysyłany z hurtowni kurierem do firmy płatnika składek. W latach 2015 - 2016 A. S. utrzymywał osobiste, telefoniczne i mailowe kontakty handlowe z firmą (...) Sp. z o.o. we W. w zakresie sprzedaży osłon przeciwsłonecznych. Ponadto wnioskodawca przyjeżdżał po zamówiony towar do tej firmy.

W żadnym z badanych okresów zatrudnienia w czasie niezdolności do pracy z powodu choroby wnioskodawcy zainteresowany płatnik składek nie zatrudnił żadnego innego pracownika na jego stanowisko. Po zakończeniu zatrudnienia wnioskodawcy w firmie płatnika składek zainteresowana także nie zatrudniła żadnego innego pracownika.

W 2012 r. w firmie płatnika składek łączny przychód wyniósł 114.658,86 zł, a łączne wydatki wyniosły 29.199,01 zł, a w poszczególnych miesiącach przychody i wydatki kształtowały się następująco: w styczniu przychód wyniósł 4.303,50 zł, wydatki wyniosły 1.270,50 zł, w lutym przychód wyniósł 2.959,83 zł, wydatki wyniosły 1.614,75 zł, w marcu przychód wyniósł 1.786,18 zł, wydatki wyniosły 1.588,26 zł, w kwietniu przychód wyniósł 2.168,30 zł, wydatki wyniosły 537,58 zł, w maju przychód wyniósł 1.423,57 zł wydatki wyniosły 2.757,24 zł, w czerwcu przychód wyniósł 11.895,12 zł, wydatki wyniosły 2.532,26 zł, w lipcu przychód wyniósł 14.616,27 zł, wydatki wyniosły 2.387,74 zł, w sierpniu przychód wyniósł 34.671,06 zł, wydatki wyniosły 4.957,25 zł, we wrześniu przychód wyniósł 9.180 zł, wydatki wyniosły 2.916,20 zł, w październiku przychód wyniósł 14.586,77 zł, wydatki wyniosły 4.324,80 zł, w listopadzie przychód wyniósł 6.525,06 zł, wydatki wyniosły 2.796,27 zł, w grudniu przychód wyniósł 10.543,20 zł, wydatki wyniosły 1.516,16 zł. W okresie od stycznia do grudnia 2012 r. koszty uzyskania przychodu w firmie płatnika składek wyniosły 106.262,10 zł, a dochód wyniósł 8.396,76 zł. W 2013 r. w firmie płatnika składek łączny przychód wyniósł 114.612,50 zł, a łączne wydatki wyniosły 34.238,70 zł, a w poszczególnych miesiącach przychody i wydatki kształtowały się następująco: w styczniu przychód wyniósł 5.972,20 zł, wydatki wyniosły 812,45 zł, w lutym przychód wyniósł 0 zł, wydatki wyniosły 4.634,19 zł, w marcu przychód wyniósł 6.207,07 zł, wydatki wyniosły 3.748,86 zł, w kwietniu przychód wyniósł 17.517,07 zł, wydatki wyniosły 2.547,58 zł, w maju przychód wyniósł 20.202,61 zł, wydatki wyniosły 3.466,42 zł, w czerwcu przychód wyniósł 4.657,25 z, wydatki wyniosły 2.363,68 zł, w lipcu przychód wyniósł 16.574,58 zł, wydatki wyniosły 2.522,86 zł, w sierpniu przychód wyniósł 17.468,42 zł, wydatki wyniosły 4.850,60 zł, we wrześniu przychód wyniósł 9.947,99 zł, wydatki wyniosły 2.848,35 zł, w październiku przychód wyniósł 1.920,20 zł, wydatki wyniosły 1.412,82 zł, w listopadzie przychód wyniósł 7.791,73 zł, wydatki wyniosły 3.033,61 zł, w grudniu przychód wyniósł 6.353,38 zł, wydatki wyniosły 1997,28 zł. W okresie od stycznia do grudnia 2013 r. koszty uzyskania przychodu w firmie płatnika składek wyniosły 113.104,33 zł, a dochód wyniósł 1508,17 zł, przy czym w styczniu 2013 r. dochód wyniósł 3.446,06 zł, w okresie od stycznia do kwietnia 2013 r. dochód wyniósł (–) minus 9.901,30 zł, a od maja do grudnia 2013 r. dochód wyniósł 11.409,47 zł. W 2014 r. w firmie płatnika składek łączny przychód wyniósł 119.496,54 zł, a łączne wydatki wyniosły 26.391,88 zł, a w poszczególnych miesiącach przychody i wydatki kształtowały się następująco: w styczniu przychód wyniósł 3.671,54 zł, wydatki wyniosły 2.510,04 zł, w lutym przychód wyniósł 8.554,03 zł, wydatki wyniosły 1.265,95 zł, w marcu przychód wyniósł 5.536,69 zł, wydatki wyniosły 1.757,81 zł, w kwietniu przychód wyniósł 14.454,88 zł, wydatki wyniosły 2.456,12 zł, w maju przychód wyniósł 6.903,32 zł, wydatki wyniosły 1.211,68 zł, w czerwcu przychód wyniósł 22.709,75 zł, wydatki wyniosły 2.810,75 zł, w lipcu przychód wyniósł 19.892,38 zł, wydatki wyniosły 1.807,93 zł, w sierpniu przychód wyniósł 8.862,60 zł, wydatki wyniosły 1.256,03 zł, we wrześniu przychód wyniósł 8.932,52 zł, wydatki wyniosły 1.270,38 zł, w październiku przychód wyniósł 10.903,68 zł, wydatki wyniosły 2.684,27 zł, w listopadzie przychód wyniósł 3.686,99 zł, wydatki wyniosły 4.791,63 zł, w grudniu przychód wyniósł 5.388,26 zł, wydatki wyniosły 2569,29 zł. W okresie od stycznia do grudnia 2014 r. koszty uzyskania przychodu w firmie płatnika składek wyniosły 119.530,68 zł, a dochód wyniósł (-) minus 34,14 zł. W 2015 r. w firmie płatnika składek łączny przychód wyniósł 204.289,91 zł, a łączne wydatki wyniosły 45.087,05 zł, a w poszczególnych miesiącach przychody i wydatki kształtowały się następująco: w styczniu przychód wyniósł 9.893,99 zł, wydatki wyniosły 2221,28 zł, w lutym przychód wyniósł 6.449,52 zł, wydatki wyniosły 1454,19 zł, w marcu przychód wyniósł 7.461,38 zł, wydatki wyniosły 1.386,89 zł, w kwietniu przychód wyniósł 9.836,91 zł, wydatki wyniosły 2.291,66 zł, w maju przychód wyniósł 10.802,13 zł, wydatki wyniosły 2.594,36 zł, w czerwcu przychód wyniósł 22.839,36 zł, wydatki wyniosły 1.384,86 zł, w lipcu przychód wyniósł 37.389,25 zł, wydatki wyniosły 5.251,51 zł, w sierpniu przychód wyniósł 19.295,89 zł, wydatki wyniosły 2.216,64 zł, we wrześniu przychód wyniósł 33.064,15 zł, wydatki wyniosły 4.708,04 zł, w październiku przychód wyniósł 12.916,86 zł, wydatki wyniosły 2.848,39 zł, w listopadzie przychód wyniósł 18.773,95 zł, wydatki wyniosły 7.633,27 zł, w grudniu przychód wyniósł 15.566,52 zł, wydatki wyniosły 11.095,96 zł. W okresie od stycznia do października 2015 r. koszty uzyskania przychodu w firmie płatnika składek wyniosły 150.300,55 zł, a dochód wyniósł 19.648,89 zł. W okresie od listopada do grudnia 2015 r. koszty uzyskania przychodu w firmie płatnika składek wyniosły 44.188,78 zł, a dochód wyniósł (-) minus 9.848,31 zł. W 2016 r. w firmie płatnika składek łączny przychód wyniósł 318.411,04 zł, a łączne wydatki wyniosły 74.233,77 zł, a w poszczególnych miesiącach przychody i wydatki kształtowały się następująco: w styczniu przychód wyniósł 3.922,69 zł, wydatki wyniosły 6.499,10 zł, w lutym przychód wyniósł 18.898,04 zł, wydatki wyniosły 2.901,95 zł, w marcu przychód wyniósł 26.937,26 zł, wydatki wyniosły 3.105,40 zł, w kwietniu przychód wyniósł 31.038,08 zł, wydatki wyniosły 5.433,40 zł, w maju przychód wyniósł 36.745,50 zł, wydatki wyniosły 5.759,53 zł, w czerwcu przychód wyniósł 28.757,19 zł, wydatki wyniosły 7.799,62 zł, w lipcu przychód wyniósł 36.187,35 zł, wydatki wyniosły 5.061,87 zł, w sierpniu przychód wyniósł 19.978,56 zł, wydatki wyniosły 6.476,27 zł, we wrześniu przychód wyniósł 53.585,48 zł, wydatki wyniosły 5.343,09 zł, w październiku przychód wyniósł 20.952,80 zł, wydatki wyniosły 3.895,32 zł, w listopadzie przychód wyniósł 16.595,63 zł, wydatki wyniosły 15.450,80 zł, w grudniu przychód wyniósł 24.812,46 zł, wydatki wyniosły 6.507,42 zł. W styczniu 2016 r. koszty uzyskania przychodu w firmie płatnika składek wyniosły 13.901,16 zł, a dochód wyniósł (-) minus 9.978,47 zł. W okresie od lutego do maja 2016 r. koszty uzyskania przychodu w firmie płatnika składek wyniosły 102.099,61 zł, a dochód wyniósł 11.519,27 zł. W okresie od czerwca do grudnia 2013 r. koszty uzyskania przychodu w firmie płatnika składek wyniosły 187.103,35 zł, a dochód wyniósł 13.766,12 zł. W okresie od stycznia do marca 2017 r. koszty uzyskania przychodu w firmie płatnika składek wyniosły 62.017,33 zł, a dochód wyniósł (-) minus 18.292,63 zł. W okresie przed pierwszym zatrudnieniem wnioskodawcy w firmie płatnika składek dochód narastająco kształtował się w następujący sposób: w styczniu 2012 r. (-) 1.059,35 zł, w lutym 2012 r. (-) 1.050,06 zł, w marcu 2012 r. (-) 2.165,39 zł, w kwietniu 2012 r. (-) 2.591,00 zł, w maju 2012 r. (-) 10.431,82 zł, w czerwcu 2012r. (-) 10.281,35 zł, w lipcu 2012 r. (-) 10.281,35 zł, w sierpniu 2012 r. 9.968,72 zł, we wrześniu 2012 r. 9.979,80 zł, w październiku 2012r. 8.994,57 zł, w listopadzie 2012 r. 8.349,35 zł, w grudniu 2012 r. 10.323,15 zł, w styczniu 2013 r. 13.769,21 zł. W trakcie pierwszego zatrudnienia wnioskodawcy dochód w firmie płatnika kształtował się narastająco następująco: w lutym 2013 r. (-) 4.634,19 zł, w marcu (-) 13.218,97 zł, w kwietniu 2013 r. (-) 13.347,36 zł. W okresie po pierwszym, a przed drugim zatrudnieniem wnioskodawcy, w firmie płatnika dochód narastająco kształtował się następująco: w maju 2013 r. 5.127,90 zł, w czerwcu 2013 r. 4.887,64 zł, w lipcu 2013 r. 1.337,58 zł, w sierpniu 2013 r. 4.538,40 zł, we wrześniu 2013 r. 5.880,84 zł, w październiku 2013 r. 5.837,84 zł, w listopadzie 2013 r. 3.198,08 zł, w grudniu 2013 r. 5.921,46 zł, w styczniu 2014 r. 3.170,50 zł, w lutym 2014 r. 2.306,24 zł, w marcu 2014 r. 3.209,36 zł, w kwietniu 2014 r. 5.828,24 zł, w maju 2014 r. 5.917,81 zł, w czerwcu 2014 r. 8.102,08 zł, w lipcu 2014 r. 12.075,65 zł, w sierpniu 2014 r. 12.674,73 zł, we wrześniu 2014 r. 13.921,03 zł, w październiku 2014 r. 16.234,71 zł, w listopadzie 2014 r. 14.194,41 zł, w grudniu 2014 r. 12.057,69 zł, w styczniu 2015 r. 14.467,76 zł, w lutym 2015 r. 14.776,40 zł, w marcu 2015 r. 14.687,35 zł, w kwietniu 2015 r. 15.575,56 zł, w maju 2015 r. 12.660,61 zł, w czerwcu 2015 r. 8.515,73 zł, w lipcu 2015 r. 17.730,39 zł, w sierpniu 2015 r. 26.120,79 zł, we wrześniu 2015 r. 28.564,26 zł, w październiku 2015 r. 31.706,58 zł. W trakcie drugiego zatrudnienia wnioskodawcy dochód w firmie płatnika kształtował się narastająco następująco: w listopadzie 2015 r. (-) 1.732,78 zł, w grudniu 2015 r. (-) 8.618,24 zł, w styczniu 2015 r. (-) 18.596,71 zł. Po drugim, a przed trzecim zatrudnieniem wnioskodawcy, w firmie płatnika dochód narastająco kształtował się następująco: w lutym 2016 r. 1.195,56 zł, w marcu 2016 r. 7.429,05 zł, w kwietniu 2016 r. 4.006,16 zł, w maju 2016 r. 11.519,27 zł. W trakcie trzeciego zatrudnienia wnioskodawcy dochód w firmie płatnika kształtował się narastająco następująco: w czerwcu 2016 r. 3.690,84 zł, w lipcu 2016 r. 8.225,86 zł, w sierpniu 2016 r. 7.087,24 zł, we wrześniu 2016 r. 17.541,35 zł, w październiku 2016 r. 17.664,64 zł, w listopadzie 2016 r. (-) 3.021,29 zł, w grudniu 2016 r. 10.774,36 zł. Po trzecim zatrudnieniu wnioskodawcy w firmie płatnika dochód narastająco kształtował się następująco: w styczniu 2017 r. (-) 5.31,21 zł, w lutym 2017 r. (-) 4.999,64 zł, w marcu 2017 r. (-) 18.292,63 zł.

Po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie prawidłowości zgłoszenia A. S. do ubezpieczeń społecznych, jako pracownika w firmie płatnika składek (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., w zaskarżonej decyzji z dnia 7 grudnia 2016 r. stwierdził, że A. S. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 1 lutego 2013 r. do dnia 30 kwietnia 2013 r., od dnia 2 listopada 2015 r. do dnia 31 stycznia 2014 r. i od dnia 15 czerwca 2016 r., jako pracownik u płatnika składek M. G., podnosząc pozorność zawartych umów o pracę, mających na celu jedynie uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego, tj. zasiłku chorobowego, a nie rzeczywiste świadczenie pracy przez ubezpieczonego na rzecz płatnika składek.

Obecnie od października 2017 r. wnioskodawca prowadzi własną działalność gospodarczą o nazwie (...) w M., której przedmiot jest tożsamy z przedmiotem działalności płatnika składek. Skarżący aktualnie zamieszkuje w miejscowości M..

Nie przedstawiono godzin pracy skarżącego oraz list obecności.

Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, w tym w aktach ZUS i częściowo na podstawie zeznań stron oraz świadków.

W oparciu o powyższe ustalenia, Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie i jako takie podlega oddaleniu.

Sąd wskazał, że zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j.: Dz.U. z 2016 r., poz. 963 ze zm. ), obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu - podlegają pracownicy, czyli osoby fizyczne pozostające w stosunku pracy, w okresie od nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania.

Jak stanowi art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa ( t.j.: Dz.U. z 2016 r., poz. 372 ze zm.), osobom objętym ubezpieczeniem społecznym przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i wysokości określonych ustawą w razie choroby i macierzyństwa.

Kwestią sporną w rozpoznawanej sprawie było, czy A. S. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, jako pracownik płatnika składek (...) .H.U. – (...) w Ł.. O uznaniu stosunku łączącego strony za stosunek pracy rozstrzygają przepisy prawa pracy.

Zgodnie z art. 22 § 1 Kodeksu pracy, przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. O tym, że strony zawarły umowę o pracę, nie decyduje zatem samo formalne jej spisanie, lecz faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy. Jedną z najważniejszych cech pracy świadczonej w ramach stosunku pracy jest podporządkowanie pracownika. Najistotniejszymi elementami stosunku pracy są: dobrowolność zobowiązania, obowiązek pracownika świadczenia pracy osobiście, w sposób ciągły, podporządkowany poleceniom pracodawcy, który jest obowiązany do wynagrodzenia pracownika za świadczoną na jego rzecz pracę, ponoszenie ryzyka gospodarczego, produkcyjnego i osobowego przez pracodawcę, staranne działanie w procesie pracy. Jak zważył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 października 1998 r. (sygn. akt: I PKN 416/98, publ. OSNAPiUS 1999, nr 24, poz. 775), brak bezwzględnego obowiązku osobistego świadczenia pracy wyklucza możliwość zakwalifikowania stosunku prawnego, jako umowy o pracę (tak: SN w wyroku z dnia 28.10.1998 r., I PKN 416/98). Zgodnie z art. 80 Kodeksu pracy, wynagrodzenie przysługuje pracownikowi za wykonaną pracę, a nie jej rezultat. Pracodawca może również wymierzać określone przepisami prawa pracy kary w ramach odpowiedzialności porządkowej.

Art. 22 § 1 ¹ k.p. wskazuje, że zatrudnienie w warunkach określonych w § 1 jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Jak trafnie przyjął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 kwietnia 1999 r. ( I PKN 642/98, OSNAPiUS 2000, nr 11, poz. 417 ), nazwa umowy nie ma znaczenia, jeżeli nawiązany stosunek pracy ma cechy wskazane w art. 22 § 1 k.p.

Sąd Okręgowy w całości podzielił stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone
w wyroku z dnia 24 lutego 2010 r., wydanym w sprawie o sygn. akt: II UK 204/09 (Lex nr 590241), zgodnie z którym, o tym, czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych, nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych.

Mając na uwadze dotychczas poczynione rozważania prawne, Sąd pierwszej instancji

podkreślił, że w realiach niniejszej sprawy, w celu dokonania kontroli prawidłowości zaskarżonej decyzji organu rentowego, musiał ustalić, czy pomiędzy skarżącym, a płatnikiem składek istotnie doszło do nawiązania i realizacji stosunku pracy w warunkach określonych w art. 22 § 1 k.p.

Najistotniejszymi elementami stosunku pracy są: dobrowolność zobowiązania, obowiązek pracownika świadczenia pracy osobiście, w sposób ciągły, podporządkowany poleceniom pracodawcy, który jest obowiązany do wynagrodzenia pracownika za świadczoną na jego rzecz pracę, ponoszenie ryzyka gospodarczego, produkcyjnego i osobowego przez pracodawcę, staranne działanie w procesie pracy. Jak zważył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 października 1998 r. (sygn. akt: I PKN 416/98, publ. OSNAPiUS 1999, nr 24, poz. 775, brak bezwzględnego obowiązku osobistego świadczenia pracy wyklucza możliwość zakwalifikowania stosunku prawnego, jako umowy o pracę (tak SN w wyroku z dnia 28.10.1998 r., I PKN 416/98). Zgodnie z art. 80 Kodeksu pracy, wynagrodzenie przysługuje pracownikowi za wykonaną pracę, a nie jej rezultat. Pracodawca może również wymierzać określone przepisami prawa pracy kary w ramach odpowiedzialności porządkowej.

Art. 22 § 1 ¹ k.p. wskazuje, że zatrudnienie w warunkach określonych w § 1 jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Jak trafnie przyjął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 kwietnia 1999 r. ( I PKN 642/98, OSNAPiUS 2000, nr 11, poz. 417), nazwa umowy nie ma znaczenia, jeżeli nawiązany stosunek pracy ma cechy wskazane w art. 22 § 1 k.p.

Umowa, na podstawie której jest świadczona praca, nie może mieć mieszanego charakteru, łączącego elementy umowy o pracę i umowy cywilnoprawnej (por. wyrok SN z 23 stycznia 2002 r., I PKN 786/00, OSNP 2004 nr 2, poz. 30). W świetle art. 22 § 1 ¹ k.p., oceny charakteru umowy należy dokonywać nie tylko na podstawie przyjętych przez jej strony postanowień, które mogą mieć na celu stworzenie pozoru innej umowy, lecz także na podstawie faktycznych warunków jej wykonywania (por. wyrok SN z 5 maja 2010 r., I PK 8/10, LEX nr 602668). Zatrudnienie nie musi mieć charakteru pracowniczego. Praca może być bowiem świadczona także na podstawie umów cywilnoprawnych (por. wyrok SN z 9 grudnia 1999 r., I PKN 432/99, OSNAPiUS 2001 nr 9, poz. 310). Decydujące jednak znaczenie należy przypisać woli stron i zamiarowi ukształtowania w określony sposób treści łączącego je stosunku prawnego, zamiarowi towarzyszącemu zawarciu i kontynuowaniu stosunku umownego. Dopiero w razie ustalenia, że w łączącym strony stosunku prawnym - nazwanym przez nie umową o pracę - zdecydowanie nie występowały elementy typowe dla stosunku pracy (art. 22 k.p.), występowały natomiast elementy obce stosunkowi pracy (np. brak podporządkowania), nie jest możliwa ocena, że zawarta została umowa o pracę. Wówczas, dla ustalenia, że stron nie łączył stosunek pracy, nie jest konieczne precyzyjne nazwanie łączącej strony umowy cywilnoprawnej (por. wyrok SN z 14 lutego 2001 r., I PKN 256/00, OSNAPiUS 2002 nr 23, poz. 564).

Sąd Okręgowy wywiódł nadto, że pozorność umowy o pracę ma miejsce nie tylko wówczas, gdy mimo jej zawarcia praca w ogóle nie jest świadczona, ale również wtedy, gdy jest faktycznie świadczona, lecz na innej podstawie niż umowa o pracę. W każdym przypadku decydujące znaczenie ma treść umowy i okoliczności faktyczne jej wykonywania (por. wyrok SN z 5 października 2006 r., sygn. I UK 120/06, opubl. OSNP 2007 r. nr 19-20, poz. 294; wyrok SN z 8 lipca 2009 r., sygn. I UK 43/09, LEX nr 529772; wyrok SN z 12 maja 2011 r. sygn. II UK 20/11, opubl. LEX nr 885004, M.P.Pr. (...)).

Dla stwierdzenia, że cecha podporządkowania w treści stosunku prawnego występuje, z reguły wskazuje się na takie elementy, jak: określony czas pracy i określone miejsce wykonywania czynności, podpisywanie list obecności, podporządkowanie pracownika regulaminowi pracy oraz poleceniom kierownictwa co do miejsca, czasu i sposobu wykonywania pracy oraz obowiązek przestrzegania norm pracy (wyrok SN z 27 lutego 1979 r., II URN 19/79, Nowe Prawo 1981 nr 6, s. 82); obowiązek wykonywania poleceń przełożonych (wyrok SN z dnia 11 kwietnia 1997 r., I PKN 89/97, OSNAPiUS 1998 nr 2, poz. 35); stała dyspozycyjność pracownika (wyrok SN z 11 września 1997 r., II UKN 232/97, OSNAPiUS 1998 nr 13, poz. 407); dokładne określenie miejsca i czasu realizacji powierzonego zadania oraz wykonywanie zadań pod nadzorem kierownika (wyrok SN z 22 grudnia 1998 r., I PKN 517/98, OSNAPiUS 2000 nr 4, poz. 138).

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było ustalenie, czy wnioskodawca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 1 lutego 2013 r. do dnia 30 kwietnia 2013 r., od dnia 2 listopada 2015 r. do dnia 31 stycznia 2016 r. i od dnia 15 czerwca 2016 r., jako pracownik u płatnika składek (...) .H.U. - (...) w Ł..

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru.

W tym celu Sąd pierwszej instancji zbadał, czy odwołujący się osobiście świadczył pracę podporządkowaną pracodawcy (pod kierownictwem pracodawcy), w sposób ciągły, odpłatny, na rzecz i ryzyko pracodawcy. Dokonanie powyższego ustalenia miało bowiem znaczenie dla objęcia wnioskodawcy obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi: emerytalnym, rentowymi, chorobowym oraz wypadkowym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. W ocenie Sądu Okręgowego, ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika, aby polecenia co do bieżącego wykonywania pracy były wydawane przez płatnika. Materiał dowodowy nie potwierdza, aby płatnik kierował pracą wnioskodawcy, w szczególności, aby wskazywał na konkretne zadania do realizacji, związane z powierzonym stanowiskiem pracy, oraz aby zakreślał konkretne terminy wykonania poszczególnych zadań. Jest to istotne, jeżeli uwzględni się, że zatrudnienie pracownicze odwołuje się do staranności, a nie rezultatu, zwłaszcza, iż w przypadku każdej umowy o pracę, zakres obowiązków był określony w sposób bardzo ogólny.

A. S. w okresach od 6 czerwca 2012 r. do 31 stycznia 2013 r. oraz od 2 grudnia 2014 r. do 1 listopada 2015 r. był bezrobotny i nie posiadał w tym czasie tytułu do świadczenia chorobowego z ubezpieczenia społecznego w związku z chorobą, co świadczy o tym, że bezpośrednio przed zatrudnieniem u matki swego dziecka był osobą bezrobotną.

A. S. i M. G. zawarli umowę o pracę na okres próbny od dnia 1 lutego 2013 r. do dnia 30 kwietnia 2013 r., na podstawie której odwołujący został zatrudniony na stanowisku kierownika działu sprzedaży. Do zadań wnioskodawcy na powierzonych mu stanowisku kierownika działu sprzedaży należało: wystawianie faktur, pozyskiwanie klientów i podpisywanie umów, był upoważniony ustnie do wystawiania i podpisywania dokumentów w imieniu firmy. Od 12 marca 2013 r. wnioskodawca stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w związku z bolesnością kręgosłupa, która trwała nieprzerwanie do 13 sierpnia 2013 r.

Następnie wnioskodawca i płatnik składek zawarli kolejną umowę o pracę na okres próbny od dnia 2 listopada 2015 r. do dnia 31 stycznia 2016 r., na podstawie której wnioskodawca został ponownie zatrudniony w firmie płatnika na stanowisku kierownika do spraw sprzedaży. Do zadań na powierzonych wnioskodawcy przez płatnika stanowisku kierownika działu sprzedaży należało sporządzanie faktur i obsługa klienta, był on również upoważniony ustnie do wystawiania i podpisywania dokumentów w imieniu firmy.

Od dnia 15 grudnia 2015 r. skarżący stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w związku z dolegliwościami bólowymi kręgosłupa, która to niezdolność trwała nieprzerwanie do dnia 14 czerwca 2016 r. Analiza obu umów wskazuje, że płatnik składek po raz drugi zatrudnił ubezpieczonego na podstawie umowy na okres próbny, która stanowi przecież instytucję mającą na celu sprawdzenie pracownika, jego umiejętności, przydatności na zajmowanym stanowisku i jeśli pracownik spełnia kryteria nałożone przez pracodawcę, to nie ma potrzeby kolejnego sprawdzenia, zwłaszcza, że było to takie samo stanowisko i tożsame obowiązki.

Na podstawie trzeciej umowy zawartej na czas określony, wnioskodawca został zatrudniony w firmie płatnika na okres od 15 czerwca 2016 r. do 31 grudnia 2016 r., na stanowisku kierownika do spraw sprzedaży. Do zadań wnioskodawcy należało: pozyskiwanie nowych klientów dla firmy płatnika, nowych dostawców oraz utrzymywanie kontaktów z dotychczasowymi kontrahentami płatnika, a ponadto sporządzanie umów i wystawianie faktur. Od dnia 6 września 2016 r. skarżący stał się niezdolny do pracy z powodu choroby związanej z dolegliwościami kręgosłupa, która trwała nieprzerwanie do 30 listopada 2016 r. Pomimo, iż ubezpieczony był zatrudniany po raz trzeci, a jego umiejętności były znane pracodawcy, zawarto terminową umowę o pracę.

Nie uszło także uwadze Sądu, że płatnik składek zatrudniał I. P., jako zleceniobiorcę, w okresie od dnia 10 października 2012 r. do dnia 31 grudnia 2012 r. - w związku ze zleceniem prowadzenia na rzecz firmy płatnika spraw dotyczących organizacji wewnętrznej, z podstawą wymiaru składek w wysokości 380 zł, od dnia 7 stycznia 2016 r. do dnia 30 stycznia 2016 r. - w związku ze zleceniem wykonywania czynności biurowych i sprzedaży, z podstawą wymiaru składek w wysokości 200 zł, od dnia 1 lutego 2016 r. do dnia 29 lutego 2016 r. - w związku ze zleceniem wykonywania czynności biurowych i sprzedaży, z podstawą wymiaru składek w wysokości 200 zł, od dnia 1 marca 2016 r. do dnia 31 marca 2016 r. - w związku ze zleceniem wykonywania czynności biurowych i sprzedaży, z podstawą wymiaru składek w wysokości 200 zł, od 1 kwietnia 2016 r. do 30 kwietnia 2016 r. - w związku ze zleceniem wykonywania czynności biurowych i sprzedaży, z podstawą wymiaru składek w wysokości 200 zł. Zlecone przez płatnika składek czynności I. P. wykonywała przez około godzinę dziennie i było to głównie odbieranie maili przysłanych do firmy (...). Firma płatnika składek nie miała zatem aż tyle zleceń, aby istniała potrzeba zatrudniania A. S. w systemie pracowniczym.

Postępowanie wykazało, że pierwsza umowa obowiązywała od dnia 1 lutego 2013 r. do dnia 30 kwietnia 2013 r., a niezdolność do pracy od 11 marca 2013 r. do 13 sierpnia 2013 r., czyli skarżący mógł faktycznie świadczyć pracę od 1 lutego 2013 r. do 11 marca 2013 r. Druga umowa obowiązywała od dnia 2 listopada 2015 r. do dnia 31 stycznia 2016 r., a niezdolność do pracy od 15 grudnia 2015 r. nieprzerwanie do dnia 14 czerwca 2016 r., czyli skarżący mógł faktycznie świadczyć pracę od 2 listopada 2015 r. do 14 grudnia 2015 r. Trzecia umowa obowiązywała od 15 czerwca 2016 r. do 31 grudnia 2016 r., a niezdolność do pracy od 6 września 2016 r. nieprzerwanie do dnia 30 listopada 2016 r., czyli skarżący mógł faktycznie świadczyć pracę od 15 czerwca 2016 r. do 5 września 2016 r.

Adres zamieszkania stron był taki sam, mają wspólne dziecko. Płatnik składek twierdziła, że strony nie mieszkają razem, ale nie zabezpieczyła dziecku formalnej alimentacji. W aktach postępowania organu rentowego, a także w treści odwołania, czy też na wezwaniu na termin rozprawy, widnieje ten sam adres stron, nie tylko jako miejsce świadczenia pracy, ale także jako miejsce zamieszkania.

Sąd nie brał pod uwagę zaświadczeń i oświadczeń złożonych w toku postępowania, albowiem przed Sądem obowiązuje zasada bezpośredniości.

Załączona do akt dokumentacja mailowa nie wskazuje, kto był właścicielem firmy, kto jej pracownikiem, wręcz przeciwnie, mail z dnia 5 marca 2013 r. traktuje płatnika i ubezpieczonego równorzędnie. Złożone w postępowaniu przed organem rentowym faktury wskazują na okoliczność, że zostały podpisane na potrzeby niniejszego postępowania przez ubezpieczonego, na co wskazuje porównanie: k. 34 i k. 81 akt ZUS - podpisane przez płatnika składek - podpisy w różnych miejscach, świadek M. S. (1) wskazał, że ani on, ani żona faktury nie brali - co pod znakiem zapytania stawia wiarygodność faktury z k.111 akt ZUS. Faktury z k. 148 i z k. 111 akt ZUS różnią się podpisami, z k. 145 nie została podpisana w przeciwieństwie do k. 165 akt ZUS, tak samo w przypadku k. 160 i k. 167 akt ZUS oraz k. 157 i k. 163 akt ZUS. Z zeznań świadka M. S. (1) nie wynika nic, ponad to, że skarżący był u niego w domu i dokonał pomiarów, jednakże nie zostało wskazane, w jakim charakterze i reżimie. Świadek T. B. (2) wskazał jedynie, że odnosił wrażenie, iż skarżący przyjeżdżał jako pracownik, nie potrafił dokładnie określić, w jakim okresie czasu, choć kojarzył go pod kątem fakturowania i wystawiania dokumentów, co określił na kilkadziesiąt razy, tymczasem podczas pierwszego zatrudnienia, wnioskodawca wystawił cztery zamówienia, tj.: 1 marca 2013 r., 5 marca 2013 r., 6 marca 2013 r. x 2 oraz 7 marca 2013 r. , a nadto trzy faktury: 26 lutego2013 r., 6 marca 2013 r., 8 marca 2013 r. W drugim okresie zatrudnienia - trzy zamówienia: 3 listopada 2015 r., 5 listopada 2015 r., 2 grudnia 2015 r. i dziewięć faktur w dniach: 13 listopada 2015 r. x 2, 16 listopada 2015 r., 20 listopada 2015 r., 26 listopada 2015 r., 7 grudnia 2015 r. x 2, 9 grudnia 2015 r. x 2. W trzecim okresie wystawił siedem zamówień w ciągu 4 dni: 16 czerwca 2016 r., 22 czerwca 2016 r. x 4, 14 lipca 2016 r., 30 sierpnia 2016 r. oraz osiem faktur: z 20 czerwca 2016 r., 21 czerwca 2016 r., 27 czerwca 2016 r., 7 lipca 2016 r., 11 lipca 2016 r., 13 lipca 2016 r., 2 sierpnia 2016 r., 10 sierpnia 2016 r. Dopiero na pytania pełnomocnika wnioskodawcy, świadek wskazał, że był to pracownik płatnika, zatem nie są one konsekwentne, gdyż, jak sam świadek twierdził, nie dociekał bliżej, w jakim charakterze działał odwołujący się.

Niezależnie od powyższego, Sąd orzekający wskazał, iż od 1 maja 2005 r., zgodnie z obowiązującymi przepisami w zakresie podatku od towarów i usług, nie ma obowiązku po stronie sprzedawcy i nabywcy podpisywania faktur. Tymczasem ze złożonych przez Spółkę (...) dokumentów w postaci W- Z wynika, że znajduje się na nich podpis - S. : przy dacie 25 maja 2013 r. ( zwolnienie lekarskie ubezpieczonego- k.73, 221 ), 10 stycznia 2013 r. ( zatrudnienie dopiero od 1 lutego 2013 r. - k.180 ), 7 marca 2013 r. - k.186 ( gdy na dokumencie z tego samego dnia podpisał się ktoś inny - k.184 ), 11 czerwca 2013 r. ( po zwolnieniu skarżącego - k. 226 ), 18 kwietnia 2016 r., 6 kwietnia 2016 r., 4 kwietnia 2016 r. - k.260, 277, 285 ( skarżący nie był pracownikiem płatnika ), 19 stycznia 2016 r., 18 stycznia 2016 r. ( zwolnienie lekarskie ubezpieczonego - k.359, 367 ), 13 maja 2016 r., 17 czerwca 2015 r., 10 czerwca 2015 r. ( brak zatrudnienia u płatnika - k. 376, 608, 615 ).

Sąd pierwszej instancji zwrócił także uwagę na to, że świadek T. W. wskazywał, iż skarżący wykonywał zatrudnienie w reżimie pracowniczym i był szkolony, jednakże w aktach osobowych skarżącego brak certyfikatów z przeprowadzonych szkoleń, nie przedstawiła ich także firma (...). z o.o z W., w której imieniu świadek miał je przeprowadzać. Świadek M. S. (2) podał jedynie, iż wnioskodawca przeprowadzał wyłącznie pomiary w mieszkaniu jego i jego ciotki, co w żadnym razie nie przesądza o reżimie zatrudnienia.

Powyższe okoliczności, w ocenie Sądu orzekającego, świadczą o tym, że brak było między stronami podległości służbowej i pracowniczego podporządkowania, skoro niezależnie od tego, czy skarżący był formalnie zatrudniony u płatnika składek, czy też nie, czy przebywał na zwolnieniu lekarskim, wykonywał formalnie te same czynności, nie miał wyznaczonych godzin pracy, nie podpisywał list obecności, jego stanowisko było nowoutworzone, a na jego miejsce w okresach nieobecności nikt nie został zatrudniony, miejsce zamieszkania stron było tożsame.

Nie uszło także uwadze Sądu Okręgowego, że podczas pierwszego i drugiego zatrudnienia skarżącego, wynik finansowy płatnika składek przyniósł stratę, natomiast w trakcie trzeciego zatrudnienia, dochód był rzędu 7.000 zł przez trzy miesiące, podczas gdy wynagrodzenie wnioskodawcy opiewało na kwotę 1.850 zł miesięcznie. Ponadto, umowa złożona w toku postępowania przed organem rentowym ( k.109 akt ZUS ) nie została podpisana.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika także, aby polecenia, co do bieżącego wykonywania pracy, były wydawane przez płatnika. M. z k. 25 wprost wskazuje na równorzędne traktowanie ubezpieczonego i płatnika składek, pozostałe wskazują na korespondencję, jednakże nie wynika z nich, że skarżący był traktowany jako pracownik.

Ustawodawca zastrzegł w przepisie art. 22 § 1 k.p. , że pracownik wykonuje pracę pod kierownictwem pracodawcy, przy czym nie zdefiniował tej cechy zatrudnienia. W literaturze przedmiotu wyinterpretowano, że kierownictwo pracodawcy przejawia się w poleceniach, podporządkowaniu organizacyjnym oraz podporządkowaniu represywnym i dystrybutywnym. Nie jest jednak jasne, czy wszystkie przejawy kierownictwa pracodawcy muszą występować jednocześnie i z pełnym nasileniem. Zmieniające się warunki i potrzeby świadczenia pracy zrodziły dylemat. Sprowadza się on do pytania, czy niewystępowanie w trakcie zatrudnienia (lub występowanie w ograniczonym rozmiarze) poleceń podmiotu zatrudniającego, jak również pozostałych cech kierownictwa, pozwala na uznanie istnienia stosunku pracy. Wydaje się, że odpowiedzią orzecznictwa jest konstrukcja podporządkowania autonomicznego. Sąd Najwyższy przyjął, że podporządkowanie pracownika ( art. 22 § 1 k.p. ) może polegać na określeniu przez pracodawcę czasu pracy i wyznaczeniu zadań, natomiast co do sposobu ich realizacji pracownik ma pewien zakres swobody ( wyrok SN z dnia 7 września 1999 r., I PKN 277/99, OSNAPiUS 2001 nr 1, poz. 18; wyrok SN z dnia 4 kwietnia 2002 r., I PKN 776/00 OSNP 2004 nr 6, poz.94. ). Do koncepcji tej nawiązywał Sąd Najwyższy również w późniejszych orzeczeniach (wyrok SN z dnia 7 marca 2006 r., I PK 146/05,OSNP 2007, nr 5-6, poz. 67, postanowienie SN z dnia 11 października 2007 r., III UK 70/07, OSNP 2008, nr 23-24, poz. 366).

Konstatacja ta jest ważna, gdy założy się, że praca pod kierownictwem - w myśl art. 22 § 1 k.p. , jest jedną z najważniejszych cech w procesie typizacji charakteru stosunku prawnego łączącego strony (wyrok SN z dnia 20 marca 1965 r., III PU 28/64, OSNCP 1965, nr 9, poz. 157).

Zdaniem Sądu pierwszej instancji, analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że w rozpatrywanej sprawie nie zostały stwierdzone omówione powyżej elementy, świadczące o tym, iż ubezpieczony wykonywał pracę na podstawie umowy o pracę i że łączył go z płatnikiem składek stosunek pracy. Nie przesądza o tym także złożona dokumentacja pracownicza. Materiał dowodowy nie potwierdza, aby płatnik kierował pracą wnioskodawcy, w szczególności, aby wskazywał na konkretne zadania do realizacji związane z powierzonym stanowiskiem pracy, oraz aby zakreślał konkretne terminy wykonania poszczególnych zadań. Jest to istotne, jeżeli uwzględni się, że zatrudnienie pracownicze odwołuje się do staranności, a nie rezultatu. Ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika także, aby polecenia co do bieżącego wykonywania pracy były wydawane przez zainteresowaną.

Analiza dowodów zaoferowanych w trakcie postępowania przez strony, nie pozwala – w ocenie Sądu orzekającego - na przyjęcie, że wnioskodawca pracował według modelu podporządkowania autonomicznego.

Płatnik składek sporządził bardzo ogólny pisemny zakres czynności, nie stosował żadnego sposobu rozliczenia z wykonania zadań przez odwołującego się ( nie ma, np. żadnych raportów składanych przez wnioskodawcę, a z zeznań zainteresowanej nie wynika, aby na bieżąco miał wyznaczane przez płatnika skonkretyzowane zadania i czas ich wykonania, choć strona była reprezentowana przez profesjonalistę ). Oznacza to, że nie ma podstaw do przyjęcia, że odwołujący się świadczył pracę w warunkach kierownictwa pracodawcy, nawet przyjmując, że występowało ono w formie podporządkowania autonomicznego.

Konstatacja ta jest ważna, gdy założy się, że pracy pod kierownictwem w myśl art. 22 § 1 k.p. , jest jedną z najważniejszych cech w procesie typizacji charakteru stosunku prawnego łączącego strony( por. wyrok SN z dnia 20 marca 1965 r., III PU 28/64, OSNCP 1965, nr 9, poz. 157 ).

Określenie zadań pracownika jedynie poprzez ustne wskazanie zakresu obowiązków, ogólnie wskazujących na zakres powierzonych wnioskodawcy zadań, jak również niestosowanie żadnego sposobu weryfikacji i rozliczania wyników pracy odwołującego się, w sytuacji, gdy zakres zadań i ich sprecyzowanie w czasie nie było ściśle wyznaczone przez płatnika składek, przesądza o tym, że sporny stosunek prawny nie nosił cechy pracowniczego podporządkowania, a z drugiej strony kierownictwa pracodawcy nad pracą wykonywaną przez wnioskodawcę. Konkluzja ta oznacza również, że strony nie łączyła umowa o pracę. W rezultacie Sąd uznał, że wykonywanie na rzecz płatnika składek czynności przez A. S. nie odbywało się w reżimie charakterystycznym dla stosunku pracy, tj. zgodnie z dyspozycją art. 22 § 1 k.p.

W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

Na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c., Sąd Okręgowy zasądził od obu stron na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. kwoty po 1.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego – biorąc pod uwagę podany przez pełnomocnika ZUS w.p.s. Wartość przedmiotu sporu ZUS określił na sumę 5.500 zł, zaś zgodnie z uchwałą SN z dnia 20 lipca 2016 r., sygn.. akt: III UZP 2/16, w sprawie o ustalenie istnienia bądź nieistnienia stosunku ubezpieczenia społecznego lub jego zakresu (o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, o podleganie ubezpieczeniom społecznym), do niezbędnych kosztów procesu zalicza się wynagrodzenie reprezentującego stronę radcy prawnego, biorąc za podstawę zasądzenia opłaty za jego czynności z tytułu zastępstwa prawnego - stawki minimalne określone w § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, zatem stosownie do treści § 2 ust. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz. U. z 2015 r. poz.1804, zm. z 2016 r., poz.1667).

Powyższy wyrok zaskarżyli apelacjami - A. S. oraz M. G., którzy nie formułując zarzutów i wniosków w sposób przewidziany prawem, oświadczyli, że nie zgadzają się z wyrokiem, wnosząc o jego zmianę poprzez uwzględnienie odwołań.

A. S. w uzasadnieniu apelacji podał, że nie zgadza się ze stwierdzeniem, iż nie pracował u M. G. na umowę o pracę. Świadkowie, którzy byli przesłuchani przez Sąd, potwierdzili, że w sprawach zleceń kontaktowali się z nim, że przyjeżdżał on odbierać towar i wykonywał montaż rolet. Pozyskał dla M. G. wielu nowych klientów, co pokazuje zestawienie dochodów, jakie złożyła do akt. Wnioskodawca nie może też pogodzić się ze stanowiskiem Sądu, iż umowa o pracę była pozorna, w sytuacji, gdy były wykonywane konkretne czynności na rzecz pracodawcy, gdy wywiązywał się on sumiennie z powierzonych obowiązków, gdy w końcu pozyskał dla zainteresowanej nowych kontrahentów. Nie zgadza się z tym, że skoro M. G. nie wydawała mu poleceń, to nie mógł być jej pracownikiem. Specyfika handlowca polega na tym, że szuka on klientów, a jak już ich znajdzie, to przygotowuje ofertę i w razie akceptacji przez klienta, wykonuje zlecenie. Świadcząc pracę u różnych podmiotów, nie spotkał się z sytuacją, gdzie każdego dnia jego przełożony zlecał, co ma robić. Jeżeli miał ustalony zakres obowiązków i wiedział, co ma robić, zajmował się tym. Nie po to został zatrudniony przez Panią G., żeby polecała mu, jak ma szukać klientów i do kogo dzwonić. Gdyby tak było, to nie byłby jej potrzebny, gdyż sama byłaby w stanie pozyskać klientów.

M. G. w uzasadnieniu swojej apelacji stwierdziła, że nie może zgodzić się ze stanowiskiem Sądu, co do pozorności zawartej z wnioskodawcą umowy o pracę. Podała, iż zatrudniła A. S. w celu pozyskania nowych klientów i „ rozkręcenia ” działalności gospodarczej. Wnioskodawca miał sporo znajomości ze swojej poprzedniej pracy i zobowiązał się, że znajdzie nowych kontrahentów. Ze swoich obowiązków wywiązywał się, dzięki czemu dochody zainteresowanej zaczęły sukcesywnie wzrastać. Jeśli pozyskał nowego klienta, oczywistym było, że przedstawiał mu ofertę z cenami z katalogów, a w razie zawarcia umowy, realizował tę umowę. Zakres obowiązków skarżącego był tak oczywisty, że zainteresowana nie musiała wydawać mu każdorazowo poleceń, co i jak ma robić. Jeśli miał jakieś pytania, np. odnośnie rabatów, zwracał się do zainteresowanej. O tym, że wykonywał pracę, potwierdzili świadkowie, którzy współpracują z odwołującą się od lat. Nie są to koledzy skarżącej, tylko osoby na kierowniczych stanowiskach, którym nie można zarzucić mówienia nieprawdy. Nie może mieć również znaczenia okoliczność, że nie występowała ona o alimenty na wspólne z A. S. dziecko. Ojciec dziecka zawsze wywiązywał się sumiennie z obowiązków rodzicielskich i nie było takiej potrzeby.

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 8 maja 2019 r. pełnomocnik odwołujących się poparł apelacje, wnosząc w razie przegranej ich mocodawców o nieobciążanie ich kosztami procesu.

Pełnomocnik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniósł o oddalenie apelacji oraz o zasądzenie od odwołujących się na rzecz organu rentowego po 240 zł od każdego z nich tytułem kosztów zastępstwa procesowego w drugiej instancji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacje nie zasługują na uwzględnienie, bowiem Sąd Okręgowy wydał trafne rozstrzygnięcie, które znajduje uzasadnienie w całokształcie okoliczności faktycznych sprawy oraz w treści obowiązujących przepisów prawa, a oceniając zebrane dowody, w niczym nie przekroczył granic ich swobodnej oceny, o jakich mowa w art. 233 § 1 k.p.c.

Obie apelacje nie zawierają konkretnie postawionych zarzutów, ani co do naruszenia prawa procesowego, ani też naruszenia prawa materialnego. W tej sytuacji Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne poczynione w sprawie prawidłowe ustalenia faktyczne oraz dokonaną przez Sąd orzekający ocenę prawną, nie widząc w związku z tym potrzeby ich ponownego szczegółowego przytaczania ( por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., I PKN 339/98, OSNAPiUS 1999/24/776 ).

Z treści apelacji można co najwyżej wyprowadzić wniosek, że obie strony odwołujące się ( wnioskodawca i zainteresowana ) nie zgadzają się z oceną Sądu pierwszej instancji, iż w rozpatrywanej sprawie nie doszło do nawiązania między A. S. i M. G. stosunku pracy, który – ich zdaniem - istniał i był skutecznie realizowany. Wbrew zarzutom apelujących, Sąd Okręgowy uznał tę okoliczność za istotną w sprawie, wobec czego dla jej wyjaśnienia przeprowadził wnikliwe postępowanie dowodowe, a następnie poczynił w oparciu o zebrany materiał dowodowy stosowne rozważania, dochodząc do wniosków, które znalazły swój wyraz w zaskarżonym wyroku, w tym w jego pisemnych motywach. Należy zgodzić się z Sądem pierwszej instancji, że o tym, czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych, nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych. Do najistotniejszych elementów stosunku pracy należą zaś: dobrowolność zobowiązania, obowiązek pracownika świadczenia pracy osobiście, w sposób ciągły, podporządkowany poleceniom pracodawcy, który jest obowiązany do wynagradzania pracownika za świadczoną na jego rzecz pracę, ponoszenie ryzyka gospodarczego, produkcyjnego i osobowego przez pracodawcę, staranne działanie w procesie pracy. Dla stwierdzenia, że cecha podporządkowania w treści danego stosunku prawnego występuje, wskazuje się przeważnie na takie elementy, jak: określony czas pracy i określone miejsce wykonywania czynności, podpisywanie list obecności, podporządkowanie pracownika regulaminowi pracy oraz poleceniom kierownictwa co do miejsca, czasu i sposobu wykonywania pracy oraz obowiązek przestrzegania norm pracy. Mając na względzie powyższe, należało uznać, iż słusznie wywiódł Sąd Okręgowy, że w ustalonych w przedmiotowej sprawie okolicznościach, nie zaistniały dostateczne przesłanki do przyjęcia istnienia stosunku pracy pomiędzy A. S. i M. G.. Sąd orzekający zauważył przede wszystkim, że ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika, aby były wydawane przez pracodawcę polecenia co do bieżącego wykonywania pracy przez skarżącego. Nie zostało potwierdzone, by płatnik składek kierował pracą wnioskodawcy, aby wskazywał na konkretne zadania do realizacji związane z powierzonym stanowiskiem pracy, by zakreślał konkretne terminy wykonywania poszczególnych zadań, by wreszcie rozliczał z efektów pracy. Płatnik składek sporządził bardzo ogólny pisemny zakres czynności odwołującego się, nie stosował żadnego sposobu rozliczenia z wykonanych zadań ( nie ma żadnych raportów składanych przez wnioskodawcę, zaś z jego zeznań nie wynika, aby na bieżąco miał wyznaczane przez przełożonego skonkretyzowane zadania i czas ich wykonania). Wnioskodawca nie podpisywał list obecności, nie miał też ustalonych godzin pracy. Oznacza to, iż nie ma podstaw do przyjęcia, że odwołujący się świadczył pracę w warunkach kierownictwa pracodawcy, nawet przyjmując, że występowało ono w formie podporządkowania autonomicznego. Nie bez znaczenia pozostają także inne okoliczności ustalone przez Sąd pierwszej instancji, a mianowicie to, że strony pozostawały ze sobą w bliskich relacjach, miały tożsame miejsce zamieszkania, stanowisko zostało utworzone specjalnie dla odwołującego się, zaś w czasie jego choroby nikt nie został zatrudniony na jego miejsce, podczas pierwszego i drugiego zatrudnienia skarżącego płatnik osiągnął ujemny wynik finansowy, zaś podczas trzeciego – dochód był rzędu 7.000 zł przez trzy miesiące, podczas gdy wynagrodzenie wnioskodawcy opiewało na kwotę 1.850 zł miesięcznie.

Mając na względzie powyższe, należało uznać, że skoro wykonywanie przez A. S. na rzecz M. G. określonych czynności nie odbywało się w reżimie charakterystycznym dla stosunku pracy, tj. zgodnie z art. 22 § 1 k.p., nie był on de facto pracownikiem, a tym samym nie mógł być objęty ubezpieczeniami społecznym z tego tytułu.

W tym stanie rzeczy, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił obie apelacje, jako całkowicie bezzasadne.

Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach zastępstwa procesowego w drugiej instancji stanowił przepis art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w związku § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz.U. poz. 1804 ze zm. ).