Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 2 czerwca 2020 r.

  Sąd Okręgowy w Bydgoszczy, VIII Wydział Gospodarczy

  w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Elżbieta Kala

po rozpoznaniu w dniu 2 czerwca 2020 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. W. (1)

przeciwko J. A.

o zapłatę

w przedmiocie skargi powoda o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 13 kwietnia 2015 roku, sygn. akt VIII Ga 33/15

p o s t a n a w i a:

1. odrzucić skargę;

2. zwrócić skarżącemu ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Bydgoszczy kwotę 2.455 zł (dwa tysiące czterysta pięćdziesiąt pięć złotych) tytułem opłaty od skargi podlegającej odrzuceniu.

Sygn. akt Ga 164/19

UZASADNIENIE

Prawomocnym wyrokiem z dnia 13 kwietnia 2015 roku, sygn. akt VIII Ga 33/15 Sąd Okręgowy w Bydgoszczy oddalił apelację wniesioną przez powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 5 grudnia 2014 roku, sygn. akt VIII GC 1/14.

Powód w skardze wniósł o:

1.  wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem z dnia 13 kwietnia 2015 roku, sygn. akt VIII Ga 33/15 wydanego przez Sąd Okręgowy w Bydgoszczy, w całości;

2.  zmianę zaskarżonego wyroku i wydanie wyroku zgodnie z żądaniem powoda, tj.:

a)  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 49.000 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 31 sierpnia 2013 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych,

3.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu skarżący wskazał, że skarga została wniesiona przed upływem trzymiesięcznego terminu liczonego od dnia wydania wykrytego prawomocnego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 grudnia 2018 roku, II GSK 1748/18. Jako podstawę skargi powołał art. 399 § 1 k.p.c. w zw. z art. 403 § 2 k.p.c. Wskazał tym samym na wykrycie po uprawomocnieniu się wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy z dnia 13 kwietnia 2015 roku wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 grudnia 2018 roku albo wykrycie nowych okoliczności i środków dowodowych, które mają wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu. W ocenie powoda, mamy do czynienia z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego dotyczącego tego samego stosunku prawnego, gdyż to na skutek skargi pozwanego z dnia 26 sierpnia 2013 roku złożonej do (...) w B. wskazano na niewłaściwą jakość nawozu (...), wszczęto postepowanie i nałożono na powoda sankcje. Powód podkreślił, że podstawą wznowienia postępowania jest przede wszystkim wykrycie, po prawomocnym zakończeniu postępowania, faktu zakwalifikowania nawozu wyprodukowanego przez powoda jako nawozu mineralnego o nazwie (...), a nie nawozu oznaczonego symbolem (...). Powód dodaje, że wynik postępowania administracyjnego oraz ustalenia w nim poczynione należy traktować jako nową okoliczność faktyczną, mającą istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, potwierdzoną nowym środkiem dowodowym w postaci wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 grudnia 2018 roku. Powód podkreślił, że najistotniejsze dla uwzględnienia skargi o wznowienie postępowania jest wykazanie, że nieuwzględnienie faktów, które znalazły potwierdzenie w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, spowodowało wydanie orzeczenia merytorycznie nieprawidłowego.

Uzupełniająco powód powołał się także na prawomocny wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia X Wydział Karny z dnia 11 czerwca 2018 r., sygn. akt X K 224/15, uniewinniający powoda M. W. (1) od zarzucanego czynu oszustwa (art. 286 § 1 k.k.), a w szczególności na przeprowadzone w toku sprawy szczegółowe postępowanie dowodowe i poczynione przez sąd karny ustalenia faktyczne.

W odpowiedzi na skargę o wznowienie postępowania pozwany wniósł o jej oddalenie jako oczywiście bezzasadnej.

W uzasadnieniu wskazał, że najdalej idącą przyczyną, dla której skarga winna zostać oddalona jest fakt wydania powołanego orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego po uprawomocnieniu się zaskarżonego wyroku. Pozwany podkreśla, że zgodnie z jednolitą linią orzeczniczą Sądu Najwyższego, prawomocny wyrok dotyczący tego samego stosunku prawnego może stanowić podstawę wznowienia postępowania, jeżeli uprawomocnił się, zanim zakończyło się postępowanie, do którego odnosi się wniosek o wznowienie postępowania. Wskazuje, że przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której wykryty prawomocny wyrok sądowy został wydany już po uprawomocnieniu się zaskarżonego orzeczenia i dlatego nie może stanowić podstawy wznowienia postępowania. Ponadto, w ocenie pozwanego przedmiot obydwu postępowań jest całkowicie odmienny, wobec czego nie jest spełniona przesłanka wprowadzona przez ustawodawcę, iż wykryty wyrok musi dotyczyć tego samego stosunku prawnego. Pozwany podaje, że nie ma także przepisów postępowania cywilnego, z których wynikałoby, że prawomocny wyrok sądu administracyjnego wiązałby strony sporu. Odnosząc się do art. 403 § 2 k.p.c. wskazał, że podstawą wznowienia postępowania są tylko okoliczności faktyczne i środki dowodowe istniejące już w czasie trwania prawomocnie zakończonego postępowania. Pozwany zaznaczył także, że tryb wznowieniowy jako nadzwyczajny środek zaskarżenia może być stosowany wyjątkowo, tzn. w sytuacjach, w których prawomocny wyrok nie może się ostać z uwagi na naruszenie fundamentalnych zasad systemu prawnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Skarga powoda o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem z dnia 13 kwietnia 2015 roku, sygn. akt VIII Ga 33/15, wydanego przez Sąd Okręgowy w Bydgoszczy podlegała odrzuceniu.

Skarga o wznowienie postępowania ma charakter nadzwyczajnego środka zaskarżenia i nie może być traktowana jak środek odwoławczy. Oznacza to, że postępowanie ze skargi o wznowienie postępowania nie jest objęte wszystkimi gwarancjami prawa do sądu oraz powiązanej z nim zasady dwuinstancyjności postępowania i dopuszczalne są w nim ograniczenia.

Charakter skargi wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z 28 marca 2018 roku, sygn. akt V CSK 284/17, LEX nr 2521619, wskazując, iż stanowi ona środek prawny reparacyjny, a nie kontrolny. Służy ona usunięciu uchybień procesowych lub wad podstawy orzeczenia ujawnionych po uprawomocnieniu się orzeczenia. Jej charakter jako nadzwyczajnego środka prawnego zmierzającego do wzruszenia prawomocnych orzeczeń wymaga ścisłej wykładni przepisów ją regulujących. Sąd Najwyższy wskazał, iż postępowanie ze skargi wyraźnie dzieli się na trzy stadia. W pierwszym - sąd wyjaśnia kwestię terminu i dopuszczalności wniesienia skargi, w tym czy jest ona oparta na ustawowej podstawie wznowienia, a niespełnienie tych wymagań skutkuje odrzuceniem. Kognicja sądu na drugim etapie obejmuje badanie czy rzeczywiście istnieje podstawa skargi, rozumiana jako prawdziwość podstawy, a w razie stwierdzenia, że tak - ocenę, czy ma kwalifikowany charakter sprowadzający się do możliwości wpływu na treść rozstrzygnięcia. Badanie to następuje w granicach zakreślonych podstawą wznowienia wskazaną w skardze i polega na weryfikacji twierdzeń stron co do wykazania związku kauzalnego między prawomocnym rozstrzygnięciem a podstawą z punktu widzenia sądu poprzednio rozpoznającego sprawę. Ewentualne postępowanie dowodowe ogranicza się do wyjaśniania potwierdzenia jej istnienia. Ma zatem ograniczony zakres, przy czym ciężar dowodu istnienia uzasadnionych podstaw spoczywa na wnoszącym skargę, a wykazania uzasadnienia twierdzeń przeczących - na przeciwniku skargi. Negatywny wynik tej oceny skutkuje oddaleniem skargi. Dopiero trzecie stadium obejmuje ponowne rozpoznanie sprawy w granicach jakie zakreśla podstawa wznowienia (art. 412 k.p.c.) oraz ocenę zasadności żądania pozwu.

Procesowy charakter skargi o wznowienie postępowania przemawia za przyjęciem, że podlega ona szczególnym rygorom odnośnie do formy i treści, a przepisy regulujące tę instytucję nie mogą być wykładane rozszerzająco (postanowienie Sądu Najwyższego z 17 kwietnia 2013 roku, sygn. akt V CZ 109/12). Szczególny charakter skargi rzutuje na specyfikę badania jej dopuszczalności. Dopuszczalność skargi o wznowienie wiąże się z możliwością jej merytorycznej oceny, polegającej na zbadaniu zasadności zawartego w skardze żądania wznowienia postępowania, natomiast niedopuszczalność odnosi się do niemożności przystąpienia do jego oceny. Pojęcie dopuszczalności skargi o wznowienie ma zatem szeroki zakres, musi uwzględniać zarówno przesłanki o charakterze przedmiotowym, jak i podmiotowym. O niedopuszczalności skargi o wznowienie postępowania mówimy wówczas, gdy na skutek stwierdzonych i nieusuwalnych przeszkód sąd nie może przystąpić do jej merytorycznego rozpoznania. Przeszkody te nie zostały wskazane w jednym przepisie, sam kodeks nie definiuje także pojęć „dopuszczalności” czy „niedopuszczalności”, choć często się nimi posługuje. Trafnie w doktrynie wskazuje się, że o ocenie dopuszczalności skargi decydują okoliczności związane ze szczególnym rodzajem tego środka.

Stosownie do treści art. 410 § 1 k.p.c. sąd odrzuca skargę wniesioną po upływie przepisanego terminu, niedopuszczalną lub nieopartą na ustawowej podstawie.

Skarga o wznowienie postepowania podlega odrzuceniu, zarówno wtedy gdy przytoczona podstawa nie odpowiada którekolwiek z podstaw wznowienia, określonych w art. 401, 401 ¹, art. 403 k.p.c., jak również gdy podstawa odpowiada jednemu z wzorców, lecz z uzasadnienia wniosku o wznowienie postępowania wynika, że w rzeczywistości podstawa taka nie wystąpiła (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2015 roku, sygn. akt V CZ 99/14).

Sąd Okręgowy zaznacza, że wstępna kontrola skargi ma charakter formalny, a dokonywana ocena nie może wkraczać w jej merytoryczne badanie. Ocena dopuszczalności skargi wymaga zatem przesądzenia, czy zachodzą okoliczności uzasadniające jej odrzucenie (postanowienie Sądu Najwyższego z 30 października 2013 roku, sygn. akt V CZ 43/13). Ocena dopuszczalności skargi o wznowienie należy do sądu, a nie przewodniczącego, jest przeprowadzana w składzie właściwym do rozpoznania skargi o wznowienie postępowania. Dokonuje się jej, co do zasady, przed doręczeniem odpisu skargi stronie przeciwnej prawomocnie zakończonego postępowania. Sąd odrzuca skargę w formie postanowienia w razie stwierdzenia negatywnego wyniku badania jej dopuszczalności. Niestwierdzenie podstaw do odrzucenia skargi przed doręczeniem odpisu skargi nie wyklucza jednak odrzucenia jej na późniejszym etapie postępowania, do chwili wydania postanowienia o wznowieniu postępowania (wyrok Sądu Najwyższego z 19 stycznia 2012 roku, sygn. akt I PK 82/11).

Wyjaśnić przy tym trzeba, że chociaż postępowanie wywołane wniesieniem skargi o wznowienie jest w orzecznictwie traktowane jako dalszy ciąg postępowania wywołanego wytoczeniem powództwa (zob. np. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 8 listopada 1935 r., C. II. 1284/35, Zb.Urz. 1936 r., nr 5, poz. 208 oraz postanowienie SN z dnia 26 stycznia 2000 r., III CZ 173/99, OSNC 2000, nr 7-8, poz. 144), to jednak dopiero ewentualne przystąpienie do merytorycznego rozpoznania skargi (jako skutek wznowienia) prowadzić może do przywrócenia stanu sprzed uprawomocnienia się orzeczenia zaskarżonego skargą (zob. m.in. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2011 r., III CSK 311/10, OSNC LEX nr 960541 i powołane tam orzecznictwo). W konsekwencji skład Sądu drugiej instancji – orzekającego w niniejszej sprawie (postanowieniem) o dopuszczalności wznowienia, na posiedzeniu niejawnym (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 13 sierpnia 2002 r., I PZ 62/02, OSNP 2004, nr 11, poz. 195 i z dnia 6 listopada 2008 r., II CO 17/08, OSNC-ZD 2009, Nr A, poz. 32) – podlegać musiał ukształtowaniu na podstawie art. 367 § 3 zd. 2 k.p.c. (w brzmieniu aktualnie obowiązującym). Przepis ten stanowi, że na posiedzeniu niejawnym sąd (rozpoznający apelację) orzeka w składzie jednego sędziego, z wyjątkiem wydania wyroku.

Nie było natomiast żadnych podstaw, aby na tym etapie postępowania ocenę przesłanek dopuszczalności skargi rozpatrywał sąd w składzie trzech sędziów zawodowych, jak o tym stanowił art. 367 § 3 zd. 1 k.p.c., w brzmieniu obowiązującym przed dniem 7 listopada 2019 r. (tj. przed wejściem w życie ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw [Dz. U. z 2019 r. poz. 1469 ze zm. - dalej jako „ustawa nowelizująca”), który to przepis – zgodnie z art. 9 ust. 4 w zw. z art. 17 ustawy nowelizującej – znajdował zastosowanie do rozpoznania wniesionej w niniejszej sprawie apelacji. Zgodnie bowiem z zasadą domniemania bezpośredniego działania ustawy nowej (zob. art. 9 ust. 1 i 2 ustawy nowelizującej), jedynie do momentu „rozpoznania” środka odwoławczego (wydania orzeczenia w tym przedmiocie) sąd prowadzi postępowanie na podstawie przepisów dotychczasowych (art. 9 ust. 4 ustawy nowelizującej). Po wydaniu orzeczenia, w którym rozpoznany został środek odwoławczy – co w niniejszej sprawie nastąpiło w dniu 13.04.2015 r. – zastosowanie znajdują już przepisy nowe (por. M. Dziurda i M. Sieńko w: Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian. Tom I i II; tezy 25, 35 i 58 do art. 9, Wolters Kluwer Polska, 2020 poz. 58). Należy uznać, że w pojęciu „rozpoznania” danego środka (tutaj apelacji), w kontekście podstawy zastosowania do niego przepisów dotychczasowych (poprzednio obowiązujących), nie mieści się ocena dopuszczalności skargi o wznowienie postępowania apelacyjnego – dopiero mogącej doprowadzić do ponownego rozpoznania sprawy w tej instancji – zgodnie z zakazem rozszerzającej wykładni przepisów proceduralnych o charakterze wyjątkowym (zob. m.in. uzasadnienia postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 1997 r., III CZP 124/96, OSNC 1997, nr 4, poz. 36 oraz uchwały 7 sędziów SN z dnia 17 stycznia 2001 r., III CZP 49/00, OSNC 2001, nr 4, poz. 53).

Skarżący powołał podstawę wznowienia z art. 403 § 2 k.p.c., zgodnie z którym można żądać wznowienia w razie późniejszego wykrycia prawomocnego wyroku, dotyczącego tego samego stosunku prawnego, albo wykrycia takich faktów lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu.

Zdaniem Sądu Okręgowego przedstawiona podstawa wznowienia w rozpoznawanej sytuacji nie występuje.

W doktrynie przyjmuje się, że podane przyczyny wznowienia muszą mieć wpływ na wydane przez Sąd orzeczenie, co do którego składana jest skarga o wznowienie postępowania. Zakłada się, iż gdyby w momencie orzekania wskazane okoliczności były sądowi znane, mogłyby wpłynąć na wynik rozstrzygnięcia (por. Komentarz do art. 403 Kodeksu postępowania cywilnego pod red. O. M. Pisakowskiej, WKP 2020, sip.lex.pl) Tym samym wskazana przez skarżącego sytuacja wykrycia prawomocnego wyroku, dotyczącego tego samego stosunku prawnego musiałaby się odnosić do sytuacji, w której sąd wydał orzeczenie, pomimo że sprawa została między stronami już wcześniej rozstrzygnięta. Zgodnie z powołanym wyżej komentarzem do art. 403 Kodeksu postępowania cywilnego, w rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c., podstawy wznowienia postępowania nie stanowi więc prawomocny wyrok dotyczący tego samego stosunku prawnego, wydany po zakończeniu postępowania, którego dotyczy skarga o wznowienie postępowania. W tożsamy sposób wypowiedział się M. Wójcik w Komentarzu do art. 403 Kodeksu postępowania cywilnego pod red. A. Jakubeckiego (Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom I. Art. 1-729, LEX/el. 2019), który zaznaczył, że prawomocny wyrok dotyczący tego samego stosunku prawnego może stanowić podstawę wznowienia postępowania, jeżeli uprawomocnił się, zanim zakończyło się postępowanie (poprzez uprawomocnienie orzeczenia), do którego odnosi się wniosek o wznowienie postępowania.

Także w orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się zgodnie, że późniejsze wykrycie prawomocnego wyroku w rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c. stanowi podstawę wznowienia tylko wtedy, gdy wykryty wyrok już istniał w czasie postępowania, którego dotyczy skarga o wznowienie, lecz o którym to wyroku strona wówczas nie wiedziała i w związku z tym nie mogła się na niego powołać (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 1997 roku, sygn. akt I CKN 149/97). Późniejsze wykrycie prawomocnego wyroku dotyczącego tego samego stosunku prawnego stanowi podstawę wznowienia postępowania, jeśli wyrok ten został wydany i uprawomocnił się przed zakończeniem postępowania, zaś tzw. nowe fakty i dowody (okoliczności faktyczne lub środki dowodowe), mogą stanowić podstawę skargi o wznowienie jeżeli istniały już w toku tego postępowania, jednakże nie były objęte materiałem sprawy i zostały później wykryte, nie były bowiem znane stronie w toku poprzedniego postępowania. Tak więc środek dowodowy, który powstał po uprawomocnieniu się wyroku, nie stanowi podstawy wznowienia przewidzianej w art. 403 § 2 k.p.c. (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2009 r., sygn. akt II PZ 24/09).

Redakcja przepisu wskazująca na niemożność skorzystania z jakiegoś środka obrony w poprzednim postępowaniu przesądza o tym, że ten nie znany stronie, a wykryty później element obrony musiał już istnieć przed wydaniem wyroku, którego skarga dotyczy. W judykaturze wyjaśniono, że „wykrycie” okoliczności faktycznych (faktów) lub środków dowodowych, o którym stanowi art. 403 § 2, odnosi się do tego, co już istniało w poprzednim postępowaniu, a czego strona nie mogła wówczas przedstawić. Dla oceny prawidłowości orzeczenia z procesowego punktu widzenia decydujący jest więc stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy, zaś okoliczności i stwierdzające je środki dowodowe powstałe po tym momencie, jako należące do przyszłości – nie mają znaczenia.

Poza ograniczeniem możliwości powoływania się na „nowe” orzeczenia dla wzruszenia prawomocnych wyroków istnieje także w art. 403 § 2 k.p.c. wyraźnie ograniczenie dotyczące stosunku prawnego ocenionego w sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem, którego wykrycie ma stanowić podstawę wznowienia innego postępowania. Otóż, dokonując interpretacji przepisu, który stanowi podstawę skargi należy zaznaczyć, iż z przesłanki wprowadzonej przez ustawodawcę wynika, że wykryty wyrok musi dotyczyć tego samego stosunku prawnego co zaskarżony wyrok. Ten sam stosunek prawny to taki, w którym zachodzi zarówno tożsamość podmiotowa, jak i przedmiotowa. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 12 października 2017 r., sygn. akt IV CZ 62/17, z tych samych okoliczności faktycznych można bowiem wywodzić różnorakie stosunki prawne, a jedynie wykrycie wyroku dotyczącego tego samego (podmiotowo i przedmiotowo) stosunku prawnego jest ustawową podstawą wznowienia postępowania. Sąd Najwyższy w postanowieniu z 18 grudnia 2014 roku, sygn. akt II UZ 56/14, na tle art. 403 § 2 k.p.c. trafnie zwrócił uwagę, że podstawą wznowienia nie jest jakikolwiek prawomocny wyrok, ale wyrok dotyczący tego samego (nie takiego samego) stosunku prawnego. O tożsamości stosunku prawnego można mówić w sytuacji, gdy wyrok zapadł w sprawie tożsamej zarówno od strony podmiotowej, jak i przedmiotowej, czyli dotyczy tych samych osób (z wyjątkiem sytuacji tzw. prawomocności rozszerzonej) oraz tych samych praw i obowiązków pomiędzy tymi osobami, czyli wówczas, gdy przedmiotem rozstrzygnięcia są te same prawa i obowiązki dotyczące tych samych podmiotów, wynikające z określonych norm prawnych, które pomiędzy nimi były przedmiotem rozstrzygnięcia w postępowaniu, którego dotyczy skarga. Sama zbieżność stanów faktycznych i prawnych nie oznacza tożsamości stosunku prawnego.

W komentarzu K. Weitza do art. 403 Kodeksu postępowania cywilnego pod red. T. Erecińskiego (Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom III. Postępowanie rozpoznawcze, wyd. V, WK 2016), tożsamość stosunku prawnego ujęto nieco szerzej wskazując, że wykryty prawomocny wyrok dotyczy tego samego stosunku prawnego co zaskarżony wyrok również wtedy, gdy zawarte w nim rozstrzygnięcie dotyczy kwestii, która jest kwestią prejudycjalną w sprawie, w której wydano zaskarżony wyrok. Chodzi zatem również o taką sytuację, w której wykryty prawomocny wyrok powinien zostać uwzględniony w sprawie zakończonej zaskarżonym wyrokiem z racji mocy wiążącej (art. 365 § 1 k.p.c.).

Przenosząc powyższe uwagi na grunt rozpoznawanej sprawy należy stwierdzić, że w odniesieniu do powołanego przez skarżącego prawomocnego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 grudnia 2018 roku, II GSK 1748/18, występują obie opisane wyżej przeszkody do uznania go za podstawę wznowienia według art. 403 § 2 k.p.c.

Przede wszystkim sama chronologia zdarzeń wskazuje w sposób oczywisty, że Sąd Okręgowy ani żadna ze stron postępowania, w chwili, gdy wydawano zaskarżony wyrok z 13 kwietnia 2015 roku, sygn. akt VIII Ga 33/15, nie mieli prawa wiedzieć o późniejszym wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 grudnia 2018 roku, II GSK 1748/18.

Poza tym, postępowanie administracyjne, w którym został wydany prawomocny wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 grudnia 2018 roku, II GSK 1748/18 dotyczyło wprowadzenia do obrotu nawozu przez M. W. (1) i nakazania jego wycofania oraz określenia opłaty sankcyjnej. W ocenie Sądu postępowanie nie mogło być rozumiane jako dotyczące tego samego stosunku prawnego co rozpoznana wyrokiem z 13 kwietnia 2015 roku, sygn. akt VIII Ga 33/15 sprawa o zapłatę ceny sprzedaży między M. W. (1) a J. A.. Należy podkreślić, że sądy w sprawie o zapłatę dokonywały ustaleń faktycznych dotyczących stosunku z umowy sprzedaży między stronami umowy niezależnie od wyników postępowania administracyjnego dotyczącego wprowadzenia do obrotu przez M. W. (1) 660 ton nawozu oznaczonego znakiem (...) o nazwie handlowej (...), nienależącego do typów nawozów wyszczególnionych w załączniku nr 1 do rozporządzenia nr 2003/2003. Ustalenia stron umowy cywilnej zostały dokonane zgodnie z zasadami wykładni oświadczeń woli stron umów cywilnoprawnych i nie miało na te ustalenia wpływu przesądzenie, czy produkty te były prawidłowo oznaczone przez M. W. (1). Pozwany nie był ani stroną, ani uczestnikiem postępowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym.

Odnosząc się do argumentu skarżącego, że prawomocny wyrok sądu administracyjnego można traktować jako nowy środek dowodowy, z którego pozwany nie mógł skorzystać w poprzednim postępowaniu o zapłatę, należy w pierwszej kolejności stwierdzić, że sam wyrok nie jest środkiem dowodowym (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 października 2017 r. IV CZ 62/17). Nawet jednak, gdyby go za taki środek uznać, to obowiązywałaby ta sama zasada co w przypadku wykrycia prawomocnego wyroku. W wypadku środków dowodowych ich powołanie może być podstawą wznowienia postępowania także pod warunkiem, że będą to środki dowodowe, które istniały w czasie prawomocnie zakończonego postępowania, przed uprawomocnieniem się zaskarżonego orzeczenia.

Tym samym, nieistniejący w chwili wyrokowania przez Sąd Okręgowy w 2015 r., wyrok NSA z 2018 r. nie mógłby być środkiem dowodowym stanowiącym przesłankę wznowienia z art. 403 § 2 k.p.c.

Także powołany przez skarżącego wyrok karny z dnia 11 czerwca 2018 r., sygn. akt X K 224/15, uniewinniający powoda M. W. (1) od zarzucanego czynu oszustwa (art. 286 § 1 k.k.) nie mógł stanowić przyczyny wznowienia. Odnoszą się do niego wszystkie wcześniejsze uwagi na temat czasu wydania takiego wyroku, który mógł mieć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy zaskarżonej skargą o wznowienie postępowania. Skarżący nie ma też już obecnie możliwości powoływania się, w prawomocnie rozstrzygniętej sprawie o zapłatę, na środki dowodowe zgromadzone w sprawie karnej już po wydaniu skarżonego obecnie wyroku. Dodatkowo trzeba zaznaczyć, że wyrok karny nie wpływałby na rozstrzygnięcie przedmiotowej sprawy. Przepis art. 11 k.p.c. stanowi, że sąd w postępowaniu cywilnym jest związany tylko ustaleniami wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa.

Podsumowując podnieść należy, że wniesiona przez powoda skarga jest niedopuszczalna z tego powodu, że wyrok objęty skargą uprawomocnił się przed wydaniem powołanych obecnie wyroków, jak i dotyczył innych kwestii niż wyrok sądu administracyjnego.

Kierując się powyższymi okolicznościami faktycznymi i prawnymi Sąd Okręgowy zobowiązany był odrzucić skargę powoda jako nieopartą na ustawowej podstawie wznowienia na mocy art. 410 § 1 k.p.c

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy na podstawie art. 410 § 1 k.p.c. w zw. z art. 403 § 2 k.p.c. a contario odrzucił skargę jako niedopuszczalną, orzekając jak w sentencji.

O zwrocie uiszczonej opłaty od skargi podlegającej odrzuceniu orzeczono na podstawie art. 79 ust. 1 lit. b ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz. U z 2019 r., poz. 785 ze zm.)