Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

O., dnia 30 września 2020 r.

Sąd Rejonowy w (...) IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Grażyna Giżewska-Rozmus

Protokolant: Danuta Zakrzewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 września 2020 r. w O.

sprawy z odwołania J. S. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 03 marca 2020r. nr: (...) - (...)/(...)

o odsetki od świadczenia rehabilitacyjnego

I zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu J. S. (1) odsetki od świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 29 września 2017r. do 23 września 2018r. :

- za okres od 29.09.2017r. do 30.09.2017 r. od dnia 28.12.2017r. do dnia 29.01.2020r.

- za okres od 01.10.2017r. do 30.10.2017r. od dnia 28.12.2017r. do dnia 29.01.2020r.

- za okres od 01.11.2017r. do 30.11.2017 r. od dnia 28.12.2017r. do dnia 29.01.2020r.

- za okres od 01.12.2017r. do 31.12.2017 r. od dnia 03.01.2018r. do dnia 29.01.2020r.

- za okres od 01.01.2018r. do 31.01.2018 r. od dnia 02.02.2018r. do dnia 29.01.2020r.

- za okres od 01.02.2018r. do 28.02.2018 r. od dnia 01.03.2018r. do dnia 29.01.2020r.

- za okres od 01.03.2018r. do 31.03.2018 r. od dnia 01.04.2018r. do dnia 29.01.2020r.

- za okres od 01.04.2018r. do 30.04.2018 r. od dnia 01.05.2018r. do dnia 29.01.2020r.

- za okres od 01.05.2018r. do 31.05.2018 r. od dnia 01.06.2018r. do dnia 29.01.2020r.

- za okres od 01.06.2018r. do 30.06.2018 r. od dnia 01.07.2018r. do dnia 29.01.2020r.

- za okres od 01.07.2018r. do 31.07.2018 r. od dnia 01.08.2018r. do dnia 29.01.2020r.

- za okres od 01.08.2018r. do 31.08.2018 r. od dnia 01.09.2018r. do dnia 29.01.2020r.

- za okres od 01.09.2018r. do 23.09.2018 r. od dnia 25.09.2018r. do dnia 29.01.2020r.

II w pozostałym zakresie oddala odwołanie,

III zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. na rzecz odwołującego kwotę 180 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSR Grażyna Giżewska-Rozmus

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 03 marca 2020 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O., znak (...) - (...)/(...) odmówił ubezpieczonemu J. S. (1) wypłaty odsetek od świadczenia rehabilitacyjnego za okres od dnia 29 września 2017 roku do dnia 23 września 2018 roku.

Organ wskazał, iż zgodnie z wyrokiem Sądu Rejonowego IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, którym zmienione decyzję przyznając odwołującemu prawo do świadczenia rehabilitacyjnego za okres 12 miesięcy, wypłata świadczenia rehabilitacyjnego za w/w okres dokonana została 29 stycznia 2020 roku. Ponadto organ wskazał, iż pełnomocnik odwołującego złożył dokumentację medyczną, nieznaną organowi, a mającą wpływ na rozstrzygnięcie prawa do świadczenia rehabilitacyjnego dopiero po wydaniu orzeczenia przez Komisję Lekarską ZUS z dnia 23 listopada 2017 roku oraz decyzji z dnia 30 listopada 2017 roku. Wobec powyższego, zdaniem organu prawo do odsetek nie przysługuje.

Odwołanie od decyzji wniósł ubezpieczony J. S. (1) wskazując, iż zaskarżoną decyzją naruszono przepisy prawa materialnego, tj. art. 64 ustawy z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz art. 85 ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie Ubezpieczeń Społecznych poprzez błędną wykładnię tych przepisów. Ponadto powołano się na błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę decyzji polegający na wadliwym przyjęciu, że ostatnim dokumentem wymaganym do wydania i wypłaty świadczenia rehabilitacyjnego jest wyrok SR w (...) z dnia 31 października 2019 roku.

W uzasadnieniu odwołania podniesiono, że odwołujący po wykorzystaniu okresu zasiłkowego, w związku z chorobą kręgosłupa –wielopoziomową dyskopatią kręgosłupa L/S, krytyczną stenozą kanału kręgowego, chromaniem neurogennym i nawracającym zespołem bólowym L/S złożył wniosek o świadczenie rehabilitacyjne. Lekarz Orzecznik stwierdził wówczas, ze odwołujący nie jest niezdolny do wykonywania pracy i brak jest okoliczności uzasadniających ustalenie uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego. Następnie KL orzeczeniem z dnia 23 listopada 2017 roku również stwierdziła, iż odwołujący nie jest niezdolny do pracy i w dniu 30 listopada 2017 ZUS wydał decyzję odmawiającą przyznania prawa do świadczenia rehabilitacyjnego skarżącemu J. S. (1). Na skutek wniesionego odwołania Sąd Rejonowy zmienił decyzję ZUS i przyznał skarżącemu prawo do świadczenia rehabilitacyjnego. Zdaniem ubezpieczonego korekta decyzji w dniu 29 stycznia 2020 roku polegająca na jednorazowym wypłaceniu równowartości świadczenia należności głównej bez odsetek nie może polegać wyłącznie na wyrównaniu zaległych kwot, lecz także na świadczeniu odsetek za czas, w którym ubezpieczony z należnego mu świadczenia nie korzystał.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołanie. W uzasadnieniu wskazano, iż prawomocny wyrok Sądu Rejonowego z dnia 31.10.2019r. wpłynął do ZUS 23.12.2019r. w związku z tym data 23.12.2019r. jest ostatnią okolicznością niezbędną do ustalenia prawa do wypłaty świadczenia rehabilitacyjnego. Wypłata nastąpiła w dniu 29.01.2020r. Organ wskazał, że po wydaniu orzeczenia przez komisje lekarską ZUS z dnia 23.11.2017r. i decyzji z dnia 30.11.2017r. , w dniu 16.03.2018r. pełnomocnik ubezpieczonego przedłożył nową dokumentację medyczną nieznana organowi rentowemu, a mającą wpływ na rozstrzygnięcie prawa do świadczenia rehabilitacyjnego.

Sąd ustalił, co następuje:

Odwołujący J. S. (1) w dniu 22.08.2017r. złożył wniosek o świadczenie rehabilitacyjne po dniu 29.09.2017r. Wraz z wnioskiem przedłożył zaświadczenia o stanie zdrowia z sierpnia 2017r. od lekarza rodzinnego ( z 17.08.2017r.), lekarza neurologa ( z 16.08.2017r.) i neurochirurga ( z 10.08.2017r.) oraz wynik badania MR kręgosłupa lędźwiowego. Z przedłożonej dokumentacji wynikało rozpoznanie u odwołującego: rwy kulszowej lewostronnej objawowej z niedowładem nerwu strzałkowego lewego, spondyloza lędźwiowa z wielopoziomową dyskopatią L1 do S1, przewlekły zespół bólowy lędźwiowy z objawami korzeniowymi.

W związku z otrzymanym orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 12.10.2017r. i brakiem stwierdzenia dalszej niezdolności do pracy, ubezpieczony w dniu 31.10.2017r. złożył sprzeciw. Dołączono do niego jednocześnie dokumentację medyczną w postaci: zaświadczeń o stanie zdrowia z 10.08.2017r., 16.08.2017r. 17.08.2017r. , 07.08.2017r. od lekarzy: rodzinnego, neurologa i neurochirurga, karty wizyty z poradni neurochirurgicznej z 21.01.2016r., 10.08.2017r., 13.06.2017r. i 01.06.2017r., orzeczenia o stopniu niepełnosprawności z 11.09.2017r., skierowania do szpitala z dnia 18.06.2015r., wyniku badania MR kręgosłupa lędźwiowego z 24.03.2015r., wyniku badania radiologicznego z 21.08.2014r.

W dniu 23.11.2017r. została wydana opinia lekarska przez Komisję Lekarską ZUS. Dokonano rozpoznania - choroby zwyrodnieniowo- dyskopatycznej kręgosłupa z zespołem bólowym w wywiadzie, cukrzyca typu 2 skojarzona z otyłością i nadciśnienie tętnicze.

Decyzją z dnia 30.11.2017r. organ rentowy odmówił odwołującemu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego. W uzasadnieniu wskazano, że Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 23.11.2017r. orzekła, że stan zdrowia nie uzasadnia przyznania J. S. prawa do świadczenia rehabilitacyjnego.

Od powyższej decyzji w dniu 16.03.2018r. odwołanie wniósł ubezpieczony. Zainicjowało ono sprawę toczącą się przed Sądem Rejonowy w (...) pod sygn. akt IV U 262/18. W uzasadnieniu swego odwołania J. S. ponownie wskazał, iż leczy się na schorzenia związane z kręgosłupem, cierpi na rwę kulszową lewostronną objawową z niedowładem nerwu strzałkowego lewego, spondylozę lędźwiową z wielopoziomową dyskopatią od odcinka L1 do S. D. wskazano, że zdiagnozowano u odwołującego tętniaka aorty brzusznej. Dołączono dokumentację medyczną.

W związku z wniesionym odwołaniem, po zapoznaniu się z nim, Przewodniczący Komisji Lekarskiej stwierdził, że w sprawie zachodzą okoliczności przekazania sprawy do Sądu bez ponownego badania przez lekarza orzecznika.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS powołał się na orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 12.10.2017r. oraz orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 23.11.2017r., w których ustalono, że odwołujący jest zdolny do pracy i brak jest okoliczności uzasadniających ustalenie uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego.

W sprawie IV U 262/18 zostały sporządzone opinie wraz z opiniami uzupełniającymi przez dwóch biegłych neurochirurgów.

W opinii sporządzonej przez biegłego neurochirurga L. M. stwierdzono, iż ubezpieczony nie był zdolny do pracy po dniu 29.09.2017r. z powodu rozpoznanego schorzenia kręgosłupa z krytyczną stenozą z zaplanowanym leczeniem operacyjnym oraz z powodu tętniaka aorty w badaniu MRI z 27.11.2017r. W piśmie z dnia 10.08.2018r. ZUS przedstawił stanowisko, w którym zakwestionował sugestię orzekania świadczenia rehabilitacyjnego po zakończeniu okresu zasiłkowego u odwołującego. W opinii uzupełniającej biegły wskazał, że brak rozpoznania tętniaka aorty nie skutkowałby uznaniem badanego za zdolnego do pracy, czyli po 29.09.2017r. byłby nadal niezdolny do pracy z powodu schorzenia kręgosłupa. Po otrzymaniu opinii uzupełniającej ZUS ponownie zakwestionował sugestię uznania ubezpieczonego za niezdolnego do pracy po 29.09.2017r. z powodu schorzeń ze strony kręgosłupa ( pismo k. 104-105). W związku z kolejnymi zastrzeżeniami został dopuszczony dowód z kolejnej opinii uzupełniającej biegłego neurochirurga. Biegły ponownie, jednoznacznie wskazał, że tylko sama krytyczna stenoza kręgosłupa u wnioskodawcy powodowała dalszą po 29.09.2017r. niezdolność do pracy. Niezdolność do pracy spowodowana rozpoznaniem tętniaka aorty miała jedynie charakter czasowy. Istotą długotrwałej niezdolności do pracy u wnioskodawcy jest schorzenie kręgosłupa przed zabiegiem tętniaka aorty jak i po wyleczeniu operacyjnym tętniaka.

W związku z wnioskiem ZUS Sąd powołał dowód z opinii innego biegłego z zakresu neurochirurgii ( k. 132).

Biegły neurochirurg T. B. stwierdził w swej opinii, iż chorobą powodującą obniżenie zdolności do pracy jest wielopoziomowa choroba dyskopatyczna kręgosłupa L/S stopień umiarkowany, stenoza kanału kręgowego, chromanie neurogenne, nawracający zespół bólowy L/S. W związku z tym biegły uznał odwołującego za niezdolnego do pracy po 29.09.2017r. Podkreślił, iż schorzenie kręgosłupa u badanego stanowi niezależny czynnik występowania niezdolności do pracy.

Wyrokiem z dnia 31.10.2019r. Sąd Rejonowy w (...) przyznał odwołującemu prawo do świadczenia rehabilitacyjnego po dniu 29.09.2017r. na okres 12 miesięcy.

( dowód: akta ZUS –wniosek k. 16-18, decyzja k. 28, orzeczenie komisji z 23.11.2017r. k. 26-26v, orzeczenie lekarza orzecznika k. 25-25v;

akta ZUS-plik dokumentacji orzeczniczo –lekarskiej – zaświadczenia k. 23-25v, wywiad zawodowy k. 26-26v, badanie MR z dnia 24.03.2015r. k. 28, opinia lekarska ZUS k. 27-27v,31-32, opinia specjalistyczna lekarza konsultanta k. 29-30v, sprzeciw k. 33-34;opinia lekarska z dnia 27.03.2018r. k. 37;

akta sprawy IV U 262/18- dokumenty k. 3-57v, 62, 77-80, opinie k. 81-83, 98-99, 111-111v, 121-121v, k.135-136, pisma k. 87-87v, 90-91v, 104-105,106-106v,127, wyrok k. 150 )

Sąd zważył , co następuje:

W ocenie Sądu orzekającego, odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych jeżeli Zakład - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

„Obowiązek świadczenia odsetek po stronie ZUS powstaje tylko wówczas, gdy miał możliwość ustalenia prawa do świadczenia lub wypłaty w określonej wysokości, a nie wykonał swego obowiązku, mimo upływu 30 dni od chwili powzięcia koniecznych wiadomości.(…) W orzecznictwie SN przepis art. 85 ust. 1 zd. 2 SysUbSpołU interpretowany jest jednoznacznie w interesie ubezpieczonych w ten sposób, że do wyłączenia obowiązku wypłaty odsetek nie jest wystarczające wykazanie, że ZUS nie ponosi winy w powstaniu opóźnienia; zawarte w tym przepisie określenie: "okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności" uznano za zbliżone znaczeniowo do "przyczyn niezależnych od organu", co oznacza, że ZUS nie jest obowiązany do wypłaty odsetek nie tylko wtedy, gdy nie ponosi winy w opóźnieniu, lecz także wtedy, gdy opóźnienie w ustaleniu i wypłacie prawa do świadczenia pieniężnego z ubezpieczenia społecznego jest skutkiem innych przyczyn, niezależnych od ZUS (wyr. SN z 7.10.2004 r., II UK 485/03, OSNP 2005, Nr 10, poz. 147).( komentarz do Art. 85 SysUbSpołU red. Gudowska 2014, wyd. 2/Gudowska, Legalis)

Sąd Najwyższy podzielił okoliczności leżące po stronie ZUS na: błędy w wykładni lub niewłaściwym zastosowaniu prawa oraz błędy w ustaleniach faktycznych, będące skutkiem naruszenia przepisów proceduralnych ( np. wyr. SN z 28.9.2011 r., I UK 86/11, wyr. SN z 7.4.2010 r., I UK 345/09, OSNP 2011, Nr 19–20, poz. 257).

W zakresie błędu w ustaleniach faktycznych należy stwierdzić, iż „Zakład Ubezpieczeń Społecznych obciąża sytuacja, w której nie wyjaśnił wszystkich okoliczności koniecznych do wydania decyzji, choć w odpowiednim czasie dysponował materiałem umożliwiającym przyznanie świadczenia albo mógł poczynić wszystkie możliwe ustalenia faktyczne w ramach swoich kompetencji i nałożonych obowiązków. Jeżeli bowiem okoliczności wymagające ustalenia były lub mogły być znane organowi rentowemu, a nie wydał on decyzji lub wydał decyzję w przedmiocie odmowy prawa do świadczeń, to opóźnienie jest następstwem okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność. Tak orzeczono w wyr. SN z 7.2.2006 r. (I UK 191/05, OSNP 2007, Nr 1–2, poz. 28 z glosą J. Jankowiaka, OSP 2007, Nr 4, poz. 38), w którym wskazano, że skoro organ ubezpieczeń społecznych, mając wszystkie dane pozwalające na wydanie decyzji, nie sprawdził w postępowaniu kontrolnym rzetelności zaświadczeń o czasowej niezdolności do pracy, pozostawał w zwłoce w ustaleniu prawa do zasiłku chorobowego.” (komentarz do Art. 85 SysUbSpołU red. Gudowska 2014, wyd. 2/Gudowska, Legalis)

Przenosząc przedstawione powyżej rozważania na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, że w toku postępowania administracyjnego poprzedzającego wydanie decyzji z dnia 30.11.2017r. odmawiającej ubezpieczonemu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego organ przeprowadził w ramach przysługujących mu uprawnień badanie odwołującego w dniu 12.10.2017r. przez Lekarza Orzecznika oraz w dniu 23.11.2017r. przez Komisję Lekarską ZUS w związku ze złożonym sprzeciwem od powyższego Orzeczenia. Dodatkowo po złożeniu odwołania od decyzji z 30.11.2017r. przewodnicząca Komisji Lekarskiej ZUS orzekła, iż nie zachodzą okoliczności uzasadniające ponowne badanie przez Lekarza Orzecznika. Należy wskazać, że zarówno do wniosku o świadczenie rehabilitacyjne, jak i następnie przy sprzeciwie, odwołujący złożył szereg dokumentów medycznych. Były to: zaświadczenia o stanie zdrowia z 10.08.2017r., 16.08.2017r. 17.08.2017r. , 07.08.2017r. od lekarzy: rodzinnego, neurologa i neurochirurga, karty wizyty z poradni neurochirurgicznej z 21.01.2016r., 10.08.2017r., 13.06.2017r. i 01.06.2017r., orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z 11.09.2017r., skierowanie do szpitala z dnia 18.06.2015r., wynik badania MR kręgosłupa lędźwiowego z 24.03.2015r., wynik badania radiologicznego z 21.08.2014r.

Natomiast składając odwołanie, które w pierwszej kolejności trafiło do organu rentowego i w oparciu, o które zapadło orzeczenie Przewodniczącej Komisji z dnia 27.03.2018r., dokumentacja ta została powtórzona i uzupełniona. Nie mniej jednak już z pierwotnie dostarczonej do ZUS dokumentacji jednoznacznie wynikały schorzenia odwołującego w zakresie dolegliwości ze strony kręgosłupa. Na całym etapie postępowania administracyjnego ZUS kwestionował fakt niezdolności odwołującego do pracy odmawiając mu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego.

Również w toku sprawy IV U 262/18, niezależnie od zastrzeżeń zgłaszanych przez ZUS, biegli sądowi konsekwentnie wskazywali, że świadczenie rehabilitacyjne należy się odwołującemu w związku z chorobą kręgosłupa.

Dlatego też Sąd stanął na stanowisku, iż organ już na etapie poprzedzającym wydanie decyzji z dnia 30.11.2017r. dysponował wystarczającym materiałem umożliwiającym wydanie prawidłowej decyzji. Dokumentacja ta została pogłębiona wraz z odwołaniem. Nie mniej jednak J. S. nie złożył wówczas dokumentów, które wskazywałyby na nowe okoliczności niewynikające z materiału, którym dotychczas dysponował organ rentowy.

Zgodnie z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 25.06.1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia chorobowego w razie choroby i macierzyństwa płatnicy składek, o których mowa w art. 61 ust. 1 pkt 1, wypłacają zasiłki w terminach przyjętych dla wypłaty wynagrodzeń lub dochodów, a Zakład Ubezpieczeń Społecznych bieżąco po stwierdzeniu uprawnień. Zasiłki te wypłaca się nie później jednak niż w ciągu 30 dni od daty złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień do zasiłków. Jeżeli płatnik składek nie wypłacił zasiłku w terminie, o którym mowa w ust. 1, jest on obowiązany do wypłaty odsetek od tego zasiłku w wysokości i na zasadach określonych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych ( art. 64 ust.2 cyt. Ustawy). Par.2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 lutego 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczeń z ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z dnia 12 lutego 1999 r.) przewiduje, iż odsetki wypłaca się za okres od dnia następującego po upływie terminu na ustalenie prawa do świadczeń lub ich wypłaty, przewidzianego w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń - do dnia wypłaty świadczeń, z uwzględnieniem ust. 2-5. Okres opóźnienia w ustaleniu prawa do świadczeń i ich wypłacie, dla których przepisy określające zasady ich przyznawania i wypłacania przewidują termin na wydanie decyzji, liczy się od dnia następującego po upływie terminu na wydanie decyzji.

Z poczynionych w niniejszej sprawie ustaleń wynika, iż podstawą odmowy przyznania odsetek od należnego odwołującemu świadczenia rehabilitacyjnego był fakt, iż ostatnią okolicznością niezbędną do ustalenia prawa do wypłaty świadczenia rehabilitacyjnego była, według ZUS, data 23.12.2019r. ( tak uzasadnienie decyzji i odpowiedź na odwołanie). W tej bowiem dacie doręczono organowi prawomocny wyrok Sądu Rejonowego z dnia 31.10.2019r. zmieniający decyzję z dnia 30.11.2017r.

W tym miejscu należy przywołać wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11.09.2007r. ( P 11/07, OTK-A 2007/8/97), „ w którym Trybunał stwierdził, że art. 118 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych rozumiany w ten sposób, że za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uznaje się dzień wpływu prawomocnego orzeczenia tylko w sytuacji, gdy za nieustalenie tych okoliczności nie ponosi odpowiedzialności organ rentowy, jest zgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz nie jest niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji.

W uzasadnieniu powyższego wyroku Trybunał Konstytucyjny wskazał, że należy zgodzić się z twierdzeniem, iż przez wyjaśnienie "ostatniej niezbędnej okoliczności" trzeba rozumieć wyjaśnienie ostatniej okoliczności koniecznej do ustalenia samego istnienia prawa wnioskodawcy do świadczenia. Zgodnie z brzmieniem art. 85 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.) zasadą jest wypłata przez organ rentowy ustawowych odsetek określonych w przepisach prawa cywilnego, jeśli organ nie dokona tej wypłaty w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych. Organ rentowy jest zwolniony jednak z obowiązku wypłaty odsetek, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności.

Jak dalej wywodził Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu powyższego wyroku, wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia, w sytuacji, gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem, w szczególności, gdy ubezpieczony wykazał wszystkie przesłanki świadczenia, oznacza, że opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność, choćby nie można było mu zarzucić niestaranności w wykładni i zastosowaniu prawa (por. wyrok Sądu Najwyższego z 25 stycznia 2005 r., sygn. akt I UK 159/04, OSNP nr 19/2005, poz. 308). Dzień doręczenia prawomocnego orzeczenia sądu, w razie gdy prawo do świadczenia zostało ustalone przez sąd, nie jest jedynym możliwym początkiem biegu terminu wydania przez organ rentowy decyzji w sprawie ustalenia prawa do świadczenia i wypłaty tego świadczenia. Początek biegu tego terminu można wskazać wcześniej - byłby to dzień, w którym organ rentowy mógł ustalić to prawo, gdyby działał prawidłowo. Na gruncie dotychczasowych przepisów zasadą było, iż organ rentowy w praktyce uznawał, że 30-dniowy termin wydania decyzji w sprawie świadczenia i jego wypłaty w razie, gdy prawo do świadczenia zostało ustalone przez sąd, biegnie zawsze od dnia doręczenia mu prawomocnego orzeczenia sądu, niezależnie od tego, co sprawiło, że to sąd, a nie organ rentowy, ustalił prawo. Po rozstrzygnięciu Trybunału termin ten powinien być liczony od dnia doręczenia wyroku sądu tylko wtedy, gdy ustalenie prawa do świadczenia dopiero w postępowaniu sądowym nie było następstwem okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność organ rentowy. W przeciwnym wypadku, gdy opóźnienie w ustaleniu prawa do świadczenia było spowodowane okolicznościami, za które odpowiada organ rentowy (np. błędna interpretacja przepisów, zaniechanie podjęcia określonych działań z urzędu, błędne orzeczenie lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej ZUS w sprawie niezdolności do pracy) termin ten będzie liczony od dnia, w którym organ rentowy, - gdyby działał prawidłowo - powinien był ustalić prawo do świadczenia.” ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 05.11.2015r. III AUa 896/15)

Powyższe rozważania jednoznacznie wskazują, że „zawarte w art. 85 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych określenie: "nie ustalił prawa do świadczenia" oznacza zarówno niewydanie w terminie decyzji przyznającej świadczenie, jak i wydanie decyzji odmawiającej przyznania świadczenia, mimo spełnienia warunków do jego uzyskania (por. wyrok SN z dnia 15 października 2010 r., III UK 20/10, LEX nr 694242; wyrok SA we Wrocławiu z dnia 19 stycznia 2012 r., III AUa 1549/11, LEX nr 1124837). ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 05.11.2015r. III AUa 896/15)

Dlatego też Sąd uznał, iż odwołujący jest uprawniony do żądania odsetek od nieterminowo wypłaconego świadczenia z przyczyn obciążających ZUS. Wobec wskazania przez ZUS terminów płatności świadczenia, które byłyby zasadne gdyby ZUS przyznał prawo do świadczenia rehabilitacyjnego bez drogi postępowania sądowego i niekwestionowania ich przez odwołującego, Sąd przyznał odsetki od dat wynikających z pisma ZUS z dnia 28.09.2020r. Analiza wskazanych terminów pozwala na przyjęcie ich prawidłowości, albowiem pierwszy termin płatności tj 27.12.2017r. dotyczy należności od 29.09.2017r. do 30.11.2017r. i poprzedzony był zarówno wnioskiem odwołującego o przyznanie świadczenia, opinią lekarza orzecznika, sprzeciwem odwołującego oraz opinią Komisji Lekarskiej ZUS. O powyższym orzeczono w oparciu o wskazane przepisu oraz art. 477(14) par.2 kpc w punkcie I wyroku.

Ubezpieczony w odwołaniu wskazał, iż żąda odsetek poczynając od 29.09.2017r. W związku z tym w części oddalono odwołanie ponad zakres wynikający z treści punktu I wyroku ( art. 477(14) par. 1 kpc) tj za okres od 29.09.2017r. do 26.12.2017r.

W związku z tym, iż odwołujący co do zasady wygrał niniejszy proces, a uległ jedynie w zakresie roszczenia o odsetki od dnia 29.09.2017r. do 27.12.2017r. Sąd w oparciu o art. 100 kpc obciążył organ rentowy kosztami zastępstwa procesowego na rzecz odwołującego.

SSR Grażyna Giżewska-Rozmus