Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 13 czerwca 2018 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi, X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił powództwo W. J. (1) skierowane przeciwko (...) Zrzeszeniu (...) w Ł. o przywrócenie do pracy (pkt 1 wyroku), zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt 2).

Sąd Rejonowy wydał powyższe orzeczenie w oparciu o następujący stan faktyczny.

Powód W. J. (1) zatrudniony został w (...) Zrzeszeniu (...) w Ł. począwszy od dnia 17 listopada 2005 roku na podstawie umowy o pracę na stanowisku administrator-windykator, początkowo na podstawie umowy o pracę na czas określony, a od 26 marca 2007 roku na podstawie umowy o pracę na czas nie określony. Do obowiązków powoda w tym okresie należało sprawdzanie stanu wodomierzy, sprowadzanie i potwierdzanie faktur za wodę i ścieki dostarczanych przez (...) w celu dokonania zapłaty.

W związku z wypowiedzeniem warunków pracy powodowi od dnia 1 września 2007 roku zaproponowano funkcję Kierownika Zespołu Administracyjno-Windykacyjnego.

Zgodnie z zakresem obowiązków do obowiązków powoda na stanowisku Kierownika Zespołu Administracyjno-Windykacyjnego powód zobowiązany został między innymi do przeprowadzania odczytów liczników wody oraz sprawdzanie i potwierdzanie faktur za wodę i ścieki wystawionych przez Zakład (...) .

Stosunek pracy został rozwiązany między stronami z dniem 31 maja 2008 roku na mocy porozumienia stron w związku z uzyskaniem uprawnień emerytalnych przez powoda .

Powód od czerwca 2008 roku pobiera emeryturę .

W dniu 4 czerwca 2008 roku strony zawarły umowę o pracę na czas nie określony, na mocy której powodowi powierzono od dnia 4 czerwca 2008 roku stanowisko Kierownika D. Administracyjno-Windykacyjnego w pełnym wymiarze czasu pracy .

Zgodnie z zakresem czynności do obowiązków powoda należało podejmowanie czynności z zakresu zarzadzania nieruchomościami w oparciu o obowiązujący system informatyczny, zawarte umowy najmu, ustawę o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy, ustawę o gospodarowaniu nieruchomościami, w tym między innymi przeprowadzanie przeglądu stanu technicznego nieruchomości przydzielonych do zarządzania, przyjmowanie i ewidencja zgłoszonych przez najemców usterek i awarii, przeprowadzanie odczytów liczników wody, sporządzanie umów najmu na lokale mieszkalne, sporządzanie umów najmu na lokale użytkowe, przygotowanie dla potrzeb zarządu propozycji podwyżek stawek czynszowych na lokale mieszkalne i użytkowe, sprawdzanie i potwierdzanie faktur za gaz i energię cieplną na potrzeby CO, sprawdzanie i potwierdzanie faktur za wodę i ścieki wystawianych przez (...) .

Powód miał świadomość, iż obowiązek odczytów liczników wody, obejmuje także wodomierze główne, jako liczniki wody .

W trakcie trwania stosunku pracy powód kierowany był na okresowe badania lekarskie. W skierowaniach na badania wskazywano, iż powód zajmuje stanowisko – zarządcy oraz nie występowania prac na wysokościach. Powód nie miał stwierdzanych przeciwskazań zdrowotnych do pracy na zajmowanym stanowisku .

W dniu 27 marca 2017 roku Prezes zarządu pozwanego zwróciła się do D. Administracji i Windykacji o uzupełnienie tabel za naliczenia wody w nieruchomości przy ul.(...) za lata 2015,2016 i miesiąc styczeń 2017 roku i oznaczenie lokali posiadających wodomierze, ilości osób w lokalu, normę m ³ na osobę .

W dniu 28 marca 2017 roku Prezes zarządu pozwanego otrzymała od powoda sprawozdanie, z którego wynikało, iż różnica między fakturami wystawionymi za zużycie wody a należnościami pobranymi od najemców za okres 2015-2017 wynosi ponad 26.000 złotych .

Oświadczeniem woli z dnia 30 marca 2017 roku pozwany rozwiązał z powodem umowę o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 52§1 pkt 1 kp wskazując jako przyczynę rozwiązania umowy ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych polegające na wielokrotnej błędnej kontroli zużycia poboru wody i odprowadzania ścieków oraz nieprawidłowym rozliczaniem poboru wody i odprowadzania ścieków w nieruchomości przy ul.(...), co doprowadziło do strat finansowych pracodawcy w kwocie co najmniej 26.978,58 złotych.

Pozwany naliczył zużycie wody w m ³ w roku 2015 w nieruchomości przy ul.(...) w wysokości 19.503 złotych, za rok 2016 w wysokości 19.665 złotych i w styczniu 2017 roku – 1.821,15 złotych .

Jednocześnie należność pozwanego za usługę dostarczenia wody i odprowadzenia ścieków wyliczona przez Zakład (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. i zapłacona na podstawie faktur VAT za ten sam okres wyniosła 67.967,73 złotych .

Faktury VAT wystawiane przez Zakład (...) w Ł. trafiały do Wydziału Administracyjno-Windykacyjnego, gdzie powód sprawdzał je pod względem merytorycznym, składając na nich swój podpis i datę. Faktury po sprawdzeniu ich pod względem merytorycznym i formalnym przez powoda trafiały do działu księgowości pozwanego. Kontrola faktur dokonywana przez powoda ograniczała się faktycznie do sprawdzenia, czy nieruchomość wskazana w fakturze zarządzana była przez pozwanego.

W razie gdy powód miał wątpliwości co do wysokości faktury wystawionej przez (...) za usługę dostawy wody to wówczas zwracał się do pracowników technicznych by udali się na miejsce do danej nieruchomości i dokonali sprawdzenia czy nie ma nieuprawnionych wycieków czy awarii .

Powód w każdej chwili przy odczycie wodomierza głównego mógł posiłkować się pracownikami działu technicznego zatrudnionymi u pozwanego, także w przypadku problemów z otwarciem studzienki, a także gdyby doszło do jej zalania. Powód miał dokonywać jedynie odczytu wodomierza głównego znajdującego się w studzience, nie miał natomiast pracować w studzienkach kanalizacyjnych .

Merytoryczna kontrola faktur VAT wystawionych przez (...), której dokonywać miał powód, miała polegać na potwierdzeniu dokonania odczytu na wodomierzu głównym, a nie jedynie potwierdzenia, czy nieruchomości, której dotyczą faktury są w zarządzie pozwanego. Kontrola faktur VAT jest niezbędna by wychwycić niekontrolowane zużycie wody, np. związane z awariami oraz prawidłowość przyjętych założeń do rozliczenia wody w lokalach nieopomiarowanych. Powód nie powinien podpisywać faktur bez ich analizy .

Pozwany dokonywał okresowych przeglądów szczelności instalacji gazowej w budynku przy ul.(...) w spornym okresie .

Od dnia 1 stycznia 2008 roku obowiązuje u pozwanego regulamin rozliczeń kosztów zużycia wody i odprowadzania ścieków w zasobach lokalowych zarządzanych przez (...) Zrzeszenie (...) w Ł., określający zasady rozliczania kosztów dostawy wody i odprowadzania ścieków oraz ustalania opłat z tego tytułu dla użytkowników lokali usytuowanych w budynkach zarządzanych przez pozwanego. Zgodnie z zapisami regulaminu koszty dostawy i odprowadzania ścieków rozlicza się odrębnie dla każdego budynku i dla każdego użytkownika lokali mieszkalnych i użytkowych. W myśl ust 9 regulaminu okresowe rozliczenie zużycia wody i odprowadzania ścieków przeprowadza się po zakończeniu każdego roku kalendarzowego w terminie do dnia 31 marca następnego roku. Rozliczanie obejmuje faktycznie poniesione koszty zużycia wody i odprowadzania ścieków w stosunku do naliczeń obciążających najemców w danym roku. Ewentualne różnice należy rozliczyć na lokatorów. Odczytu wskazań wodomierzy indywidulanych dokonują upoważnieni przedstawiciele zarządcy w okresie od maja do grudnia każdego roku, przy każdorazowej zmianie cen dostawy wody i odprowadzania ścieków bądź w przypadku zmiany użytkowania lokalu – w dniu protokolarnego przekazania/zdania lokalu. Kontrolnego odczytu wskazań wodomierza głównego dokonuje się przy każdorazowej zmianie cen, weryfikacji poprawności wystawionych przez dostawcę usługi faktur VAT oraz według potrzeb. Podstawę rozliczenia kosztów zużycia wody i odprowadzenia ścieków w lokalach opomiarowanych stanowią wskazania zaplombowanych przez zarządcę wodomierzy indywidulanych zainstalowanych w lokalach. Zużycie wody i odprowadzanie ścieków w lokalach nieopomiarowanych rozliczane jest proporcjonalnie do liczby zamieszkujących dany lokal. Miesięczne zaliczki na koszty zużycia wody i odprowadzenia ścieków dla lokali nieopomiarowanych pobiera się w postaci normy ilościowej. Wysokość normy ilościowej na kolejny rok kalendarzowy ustala się na podstawie przeprowadzonej kalkulacji zużycia wody w poprzednim roku kalendarzowym. Różnicę pomiędzy obciążeniem zaliczkowym a rzeczywistym zużyciem wynikającym z odczytów wodomierza głównego będą korygowane przez zarządcę w rozliczeniu za dany rok kalendarzowy. Okresowe rozliczanie kosztów odbywa się na podstawie kontrolnych odczytów wodomierza głównego oraz faktur obciążeniowych wystawianych przez dostawcę wody. Zgodnie z zapisami regulaminu do zarządu należy oplombowanie układu instalacji z wodomierzem lokalowym, kontrola stanu technicznego układu instalacji wodno-kanalizacyjnej, kontrola oplombowania wodomierzy w trakcie odczytów wodomierzy, powiadamianie użytkowników lokali o zmianie cen wody i odprowadzania ścieków, przeprowadzenie odczytów stanu wodomierzy, naliczanie i rozliczanie kosztów dla użytkowników lokali .

Regulamin rozliczeń kosztów zużycia i odprowadzania ścieków w zasobach lokalowych zarządzanych przez (...) Zrzeszenie (...) w Ł. został zatwierdzony i przyjęty decyzją Zarządu podjętą na posiedzeniu Zarządu w dniu 7 listopada 2007 roku. Na posiedzeniu powyższy regulamin został omówiony. Przyjęto jednocześnie z uwagi na okresowe rozliczanie kosztów zużycia wody i odprowadzania ścieków, że przeprowadza się je o po zakończeniu każdego roku kalendarzowego w terminie do 31 marca następnego roku. Decyzją Zarządu pozwanego ustalono, iż regulamin ma obowiązywać od dnia 1 stycznia 2008 roku. Jednocześnie na posiedzeniu zarządu pozwanego postanowiono, iż regulamin zostanie podpisany przez Prezesa zarządu pozwanego i przekazany powodowi do wiadomości i stosowania .

Regulamin rozliczenia kosztów zużycia i odprowadzania ścieków nie był przekazywany do księgowości, albowiem nie dotyczył kwestii należących do D. Księgowości. Kwestiami rozliczenia zużycia wody zajmował się dział Administracji .

Powód został po objęciu stanowiska kierownika Wydziału W.-A. zapoznany został z regulaminem rozliczania wody i odprowadzania ścieków. Został mu przekazany przez Prezesa zarządu pozwanego J. K.. Na tę okoliczność nie został sporządzony przez pozwanego dokument potwierdzający zapoznanie powoda z powyższym regulaminem .

W dniu 17 grudnia 2008 roku powód jako Kierownik Działu i Administracji (...) zwrócił się do Zarządu o ustalenie stawek od dnia 1 stycznia 2009 roku na wywóz nieczystości stałych oraz zbiorowe zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków w związku ze zmianą taryfy i ustaleniem nowych cen

Uchwałą nr 30/2008 Zarządu pozwanego z dnia 17 grudnia 2008 roku zdecydowano o stosowaniu od dnia 1 stycznia 2009 roku określonych stawek za wywóz nieczystości stałych, za wodę i odprowadzanie ścieków dla gospodarstw domowych oraz lokali użytkowych .

Jednocześnie zarząd w piśmie z dnia 18 grudnia 2008 roku zwrócił się do D. Administracji i Windykacji o zmianę od dnia 1 stycznia 2009 roku wysokości opłat za wywóz nieczystości stałych oraz wodę i ścieki, zgodnie z wnioskiem D. Administracji i Windykacji z dnia 17 grudnia 2008 roku .

W związku z zmianą wysokości między innymi stawek za zużycie wody dokonano spisania stanów liczników głównych na dzień 5-6 stycznia 2009 roku w nieruchomościach zarządzanych przez pozwanego, co pozostawało w zgodzie z zapisami regulaminu rozliczeń kosztów zużycia wody i odprowadzania ścieków w zasobach lokalowych zarządzanych przez (...) Zrzeszenie (...) w Ł. .

W roku 2010 podjęte zostały czynności służące do rozliczenia zużytej wody na najemców, poprzez sporządzenie zestawienia „Odczyty wodomierzy głównych posesji wg FV:2010”. Zestawienie sporządzone zostało przez J. W.. Na zestawieniu powód zamieścił informację o treści „stan wodom/zużycie”. Na zestawieniu ujęte zostały adresy zarządzanych w 2010 roku nieruchomości z podziałem na kolejne miesiące kalendarzowe oraz dane zawarte w fakturach VAT za pobór wody i odprowadzanie ścieków za rok 2010, stany liczników głównych za kolejne miesiące kalendarzowe na poszczególnych nieruchomościach oraz rozliczone przez Zakład (...) zużycie wody w kolejnych miesiącach w m ³ .

Powodowi podlegał jeden pracownik zatrudniony w Wydziale Administracyjno-Windykacyjnym.

Powód, administratorzy ewentualnie pracownicy fizyczni dokonywali odczytów liczników w mieszkaniach.

Powód nie dokonywał odczytu wodomierza głównego na nieruchomościach, mimo, iż pozwany nałożył na niego taki obowiązek .

Powód nie dokonywał odczytu wodomierza głównego na nieruchomości mieszczącej się przy ul. (...). Wodomierz główny na tej nieruchomości znajduje się w studzience. Wejście do studzienki nie wymagało specjalnego.

Powód winien weryfikować każdą fakturę VAT wystawianą przez (...) udając się na nieruchomość by sprawdzić stany wodomierza głównego .

Opłaty pobrane od lokatorów za zużycie wody winny być zweryfikowane po zakończeniu danego roku kalendarzowego. Powód nie rozliczał jednak różnic po zakończeniu roku na lokatorów. Powód opierał się na stanie wodomierzy podawanym przez Zakład (...) .

Powód nie zgłaszał przed rozwiązaniem umowy o pracę zastrzeżeń, co do obowiązku dokonywania odczytów wodomierza głównego.

Norma zużycia wody w lokalach nieopomiarowanych ustalona została na 5 m ³ .

Zdarzyło się, iż pracownicy fizyczni dokonali odczytów wodomierza głównego na nieruchomościach, co związane było ze zmianą cen wody .

Pozwany pytał kilkakrotnie powoda czy dokonuje rozliczenia zużycia wody i wysokości norm. Powód twierdził, iż dokonuje takich analiz, nie są natomiast dokonywane korekty, albowiem woda rozliczana i pobrana bilansuje się do zera i nie ma podstaw do korekt .

Prezes zarządu pozwanego nie prosiła nigdy powoda do marca 2017 roku o przedstawienie danych z rozliczenia wodomierza głównego

Dane do programu E. w zakresie zużycia wody wprowadzał pracownik działu W. J. (2) W., albowiem powód nie obsługiwał tego programu .

Powód w latach 2013-2016 weryfikował normy zużycia wody w lokalach użytkowych .

Pozwany w związku z posiadaniem przez powoda licencji zarządzania miał pełne zaufanie do powoda .

U pozwanego nie funkcjonują związki zawodowe.

Dotychczasowe obowiązki powoda w zakresie kontrolowania zużycia wody po rozwiązaniu stosunku pracy pozwany powierzył J. W. w dniu 4 kwietnia 2017 roku, w tym obowiązek w zakresie kontrolowania i zatwierdzania pod względem merytorycznym dokumentów księgowych w postaci faktur za pobór wody i odprowadzanie ścieków oraz za pobór energii elektrycznej i usługi dystrybucji w zarządzanych nieruchomościach, zobowiązując pracownika do prowadzenia ewidencji dla każdej nieruchomości odrębnie zużycia wody i odprowadzania ścieków zawierającej datę początkową i końcową odczytu, stan początkowy i końcowy wodomierza, zużycie w m ^3, kwotę netto i brutto. Analiza zużycia wody w m ³wynikającego z faktury a zużyciem w poprzednim okresie obrachunkowym oraz rozliczenia z obciążeniem najemców miała odbywać się niezwłocznie po zatwierdzeniu merytorycznym faktury. Odczyty danych z wodomierza głównego dokonywane są poprzez pracowników D. (...) .

Uchwałą zarządu z dnia 26 kwietnia 2017 roku zlikwidowano w D. Administracyjno-Windykacyjnym stanowisko Kierownika D. Administracyjno-Windykacyjnego – zarządy nieruchomości.

Miesięczne wynagrodzenie powoda liczone, jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy wyniosło 2.850 złotych.

Oceniając materiał dowodowy Sąd Rejonowy nie dał wiary zeznaniom powoda w zakresie twierdzeń, iż uzgodnił z prezesem zarządu pozwanego, iż przy wykonywaniu zadań związanych z rozliczaniem zużytej wody i poboru należności z tego tytułu od najemców, nie będzie dokonywał odczytów wodomierza głównego i pozwany przy tych rozliczeniach i odprowadzania ścieków polegać będzie jedynie na danych uzyskanych z Zakładu (...) wynikających z faktur sprzedaży usług dostawy wody, kwestionując zakres czynności w zakresie punktu 7 i 19 przedstawionego zakresu obowiązków. Zeznania te w ocenie tego Sądu są nielogiczne, pozostają w sprzeczności z konsekwentnymi zeznaniami pozwanego. Twierdzenia powoda pozostały gołosłownymi i w żadnym zakresie nie udowodnionymi. Powód, zakładając nawet hipotetycznie, że poczynił takie uzgodnienia z pozwanym, to nie zadbał w żadnym zakresie by powierzony zakres obowiązków w tej części został we właściwym zakresie zmodyfikowany. Powód nie legitymował się żadnym dowodem, który miałby potwierdzać jego twierdzenia. Trudno zakładać, iż pozwany jako Zrzeszenie (...) w Ł. dopuszczało możliwość rozliczeń należności najemców nieruchomości zarządzonych przez stowarzyszenie bez żadnych ustalonych zasad, w tym bez weryfikacji faktycznie ponoszonych kosztów z tego tytułu, gdy sam powód nie kwestionował, iż zdarzały się sytuacje niekontrolowanych wycieków wody związanych z awariami, co znacząco wpływało na podwyższenie kosztów działalności. Zdaniem Sądu meriti nie zasługiwały także na wiarę zeznania powoda W. J. (1) w zakresie twierdzeń, iż nie obowiązywał u pozwanego regulamin rozliczeń kosztów zużycia wody i odprowadzania ścieków w zasobach lokalowych zarządzanych przez (...) Zrzeszenie (...) w Ł. od 1 stycznia 2008 roku, albowiem okoliczności sprawy wskazywały, iż powód w okresie zatrudnienia stosował się do postanowień regulaminu. Dowodem na powyższe jest to, iż mimo, iż w roku 2010 powód nie dokonywał merytorycznej kontroli faktur to w tym roku regularnie prowadził miesięczną ewidencję stanów liczników głównych i zużycia wody w poszczególnych nieruchomościach, co odzwierciedlenie znalazło w zestawieniu zatytułowanym „Odczyty wodomierzy głównych posesji wg FV:2010” (zestawienie –k.144 ). Na zestawieniu tym powód zamieścił informację o treści „stan wodom/zużycie” . Na zestawieniu ujęte zostały adresy zarządzanych w 2010 roku nieruchomości z podziałem na kolejne miesiące kalendarzowe oraz dane zawarte w fakturach VAT za pobór wody i odprowadzanie ścieków za rok 2010, stany liczników głównych za kolejne miesiące kalendarzowe na poszczególnych nieruchomościach oraz rozliczone przez Zakład (...) zużycie wody w kolejnych miesiącach w m ³. Należy zgodzić się zdaniem Sądu Rejonowego z pozwanym, iż dowodem na stosowanie przez powoda zapisów regulaminu dotyczących rozliczania zużycia wody (mimo kwestionowana tej okoliczności przez powoda) jest fakt wystąpienia przez powoda w grudniu 2008 roku z wnioskiem do zarządu pozwanego o ustalenie stawek od dnia 1 stycznia 2009 roku na wywóz nieczystości stałych oraz zbiorowe zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków w związku ze zmianą taryfy i ustaleniem nowych cen oraz dokument potwierdzający spis stanu wodomierzy głównych na nieruchomościach, będących w zarządzie pozwanego przez D. Administracji i Windykacji na dzień 5- 6 stycznia 2009 roku, co pozostaje w zgodzie z ust 3 regulaminu rozliczeń kosztów zużycia wody. W myśl powołanego aktu kontrolnego odczytu wskazań wodomierza głównego dokonuje się przy każdorazowej zmianie cen, weryfikacji poprawności wystawionych przez dostawcę usługi faktur VAT oraz według potrzeb. U pozwanego stosowane były także wyższe niż wynikające z rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 roku w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody na jednego mieszkańca w gospodarstwach domowych (od 1,8 do 3 m ³ ), niż te na które powoływał się powód (5 m ³), określone zgodnie z punktem 9 regulaminu, zgodnie z brzmieniem którego w lokalach mieszkalnych nieopomiarowanych przyjmuje się normę zużycia wody maksymalnie do 9 m ³ osobę. Sąd odmówił wiary zeznaniom powoda także w zakresie twierdzeń, iż składane przez powoda podpisy na fakturze VAT wystawianych przez (...) nie miały odnosić się do merytorycznej kontroli tych dokumentów w zakresie ich zgodności z rzeczywistym zużyciem wody, a jedynie były wymogiem formalnym, nałożonym przez dział księgowości. Zarówno pozwany, jak i świadek D. P. potwierdzili, iż podpis powoda zamieszczany na fakturach powinien być wyrazem merytorycznej kontroli faktury, nie tylko w zakresie, iż nieruchomości, co do których wystawione zostały faktury pozostawały w zarządzie pozwanego, ale także, iż dane dotyczące zużycia wody są rzetelne i zgodne z rzeczywistością. Zdaniem Sądu I instancji zeznania świadka J. W. okazały się w części nieprzydatne do ustalenia stanu faktycznego, albowiem świadek nie posiadał szczegółowej wiedzy do co zakresu obowiązków powoda, a także okoliczności czy obowiązywał regulamin dotyczący rozliczania wody. Świadek potwierdził jedynie, iż nie przypomina sobie by zapoznawał się z regulaminem dotyczącym rozliczania zużycia wody obowiązującym od dnia 1 stycznia 2008 roku. Nie zasługiwały także na wiarę zeznania świadka J. W. złożone na rozprawie w dniu 11 września 2017 roku, iż po rozwiązaniu stosunku pracy z powodem nie powierzono mu obowiązku spisywania danych z wodomierza głównego. Zeznania świadka w tym przedmiocie pozostają w sprzeczności z dokumentem złożonym przez pozwanego dotyczącym powierzenia J. W. od dnia 4 kwietnia 2017 roku tych obowiązków.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy uznał, iż powództwo jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Sąd meriti ustalił, że strona powodowa sprecyzowała powództwo wnosząc o przywrócenie powoda do pracy alternatywnie o zasądzenie odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, a zatem podstawa prawna roszczenia lokowana była w art. 56§1 kp, zgodnie z brzmieniem, którego pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach lub odszkodowanie.

Pozwany rozwiązał z powodem umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia w dniu 30 marca 2017 roku, powołując się na ciężkie naruszenie przez powoda podstawowych obowiązków pracowniczych – na podstawie art. 52 §1 pkt 1 kp polegające na wielokrotnej błędnej kontroli zużycia poboru wody i odprowadzania ścieków oraz nieprawidłowym rozliczaniem poboru wody i odprowadzania ścieków w nieruchomości przy ul.(...) doprowadzając tym samym do strat finansowych pracodawcy w kwocie co najmniej 26.978,58 złotych.

Zgodnie z art. 52 § 1 pkt 1 k.p. - stanowiącego podstawę rozwiązania umowy o pracę z powodem - pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie ciężkiego naruszenia przez niego podstawowych obowiązków pracowniczych.

Określona w art. 52 k.p. dopuszczalność rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę bez wypowiedzenia z przyczyn przez niego zawinionych jest uzależniona od łącznego spełnienia następujących przesłanek :

1.  wystąpienia zdarzenia stanowiącego przyczynę uzasadniającą rozwiązanie umowy,

2.  zachowania przez pracodawcę okresu miesięcznego przewidzianego dla złożenia oświadczenia o rozwiązaniu umowy,

3.  zasięgnięcia opinii właściwego organu związku zawodowego na rozwiązanie umowy,

4.  złożenia oświadczenia w przedmiocie rozwiązania umowy na piśmie z przytoczeniem przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy.

Kodeks pracy nakłada na pracodawcę obowiązek podania w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę lub rozwiązaniu bez wypowiedzenia, przyczyny uzasadniającej podjęcie tej decyzji. Od jej podania ustawodawca uzależnił ważność złożonego przez pracodawcę oświadczenia woli, chociaż nie sprecyzował w art. 30 § 4 k.p. ani sposobu określenia przyczyny, ani stopnia jej szczegółowości. Pracodawca nie ma natomiast obowiązku podawania podstawy prawnej wypowiedzenia (wyr. SN z 17.11.1998 r., I PKN 447/98, OSNAPiUS 2000/1/13). Pracodawca nie jest także zobowiązany do podania uzasadnienia wskazanej przyczyny rozwiązania umowy o pracę. Natomiast przyczyna rozwiązania stosunku pracy – jak przyjmuje się w orzecznictwie i doktrynie - winna być prawdziwa, konkretna i uzasadniająca podjęcie decyzji o rozwiązaniu stosunku pracy w tym trybie. Pracodawca nie może także przyczyny rozwiązania zastąpić swoją oceną - że przyczyna, mimo jej nie wskazania, jest znana pracownikowi (wyr. SN z 05.05.1999 r., I PKN 670/98, OSNAPiUS 2000/13/510). Konkretność przyczyny oznacza konieczność jej precyzyjnego określenia, przy czym konkretność należy oceniać z uwzględnieniem innych, znanych pracownikowi okoliczności uściślających tę przyczynę (por. wyr. SN z 02.09.1998 r., I PKN 271/98, OSNAPiUS 1999/18/577; wyr. SN z 28.07.1999 r., I PKN 175/99, OSNAPiUS 2000/21/787). W przypadkach, w których opis czynu, a zwłaszcza jego kwalifikacja prawna jako "naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych" (zgodnie z art. 30 § 4 k.p.) może budzić wątpliwości - wymaga się, aby pracodawca, co najmniej jednoznacznie wskazał, jakie konkretne zachowanie pracownika uważa za naganne (uzasadnienie wyr. SN z 19.03.1998 r., I PKN 570/97, OSNAPiUS 1999/5/163).

Judykatura przyjmuje, że przyczyny wypowiedzenia muszą być przedstawione w sposób jasny, jednoznaczny i muszą być prawdziwe. Nie oznacza to jednak, iż każda z przyczyn podanych w piśmie zawierającym oświadczenie woli pracodawcy musi być tak uzasadniona, by postronna osoba otrzymała informację o wszystkich szczegółach zdarzenia, które dały podstawę do złożenia oświadczenia woli o rozwiązaniu stosunku pracy przez pracodawcę i zrozumiał na czym dokładnie uchybienia pracownika polegały. Wystarczy, że informacje te są zrozumiałe dla stron stosunku pracy, które uczestniczą w obrocie gospodarczym, znają regulaminy i procedury obowiązujące u pracodawcy. Aprobuje się przy tym stanowisko, że pracodawca może wskazać kilka przyczyn rozwiązania stosunku pracy, a rozwiązanie umowy o pracę jest uzasadnione, gdy choćby jedna ze wskazanych przyczyn jest usprawiedliwiona (przykładowo wyrok SN z dnia 5 października 2005 roku I PK 61/05 OSNP 2006/17-18/265).

Zdaniem Sądu Rejonowego w przedmiotowej sprawie poza sporem pozostaje, że oświadczenie pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę z powodem miało formę pisma wraz ze wskazaniem przyczyny rozwiązania umowy o pracę. Wobec tego, iż powód nie był członkiem żadnego związku zawodowego, związki zawodowe nie funkcjonują u pozwanego, pracodawca był zwolniony z obowiązku konsultacji związkowej przed rozwiązaniem umowy o pracę.

Sąd ten zważył, że nie bez znaczenia dla oceny naruszenia przez pozwanego przepisów o rozwiązywaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia i zasadności roszczenia pracownika musi pozostawać kwestia zachowania terminu określonego w art. 52 § 2 kp. Stosownie do brzmienia ostatnio powołanego przepisu rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy. Na akceptację zasługuje przy tym taki sposób rozumienia art. 52 § 2 kp, przy którym przyjmuje się, że o "uzyskaniu przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy" można mówić dopiero, gdy różnego rodzaju informacje docierające do pracodawcy są na tyle sprawdzone (wiarygodne), że uzasadnione jest jego przekonanie o nagannym zachowaniu się pracownika i to w stopniu usprawiedliwiającym sięgnięcie do rozwiązania niezwłocznego. Umowę o pracę rozwiązano z powodem w dniu 30 marca 2017 roku. Pracodawca powziął wiedzę o przyczynie rozwiązania stosunku pracy w dniu 28 marca 2017 roku, a zatem dochowany został termin określony w art. 52§2 kp.

W ocenie Sądu meriti bezsporną okolicznością niekwestionowaną przez powoda była okoliczność, iż na skutek niewłaściwej kontroli zużycia poboru wody i odprowadzania ścieków oraz nieprawidłowym rozliczaniem poboru wody i odprowadzania ścieków w nieruchomości przy ul.(...) w okresie od 2015 do stycznia 2017 roku pozwany poniósł stratę finansową w wysokości 26.978,58 złotych. Powód natomiast kwestionował, iż tak naprawdę skutek powyższy nie nastąpił w związku naruszeniem przez powoda jego obowiązków, albowiem z jednej strony nie miał obowiązków prowadzenia odczytów wodomierza głównego, bo obowiązek określony w pkt 7 zakresu obowiązków dotyczył jedynie obowiązku przeprowadzania odczytów liczników w mieszkaniach i lokalach użytkowych, z wyłączeniem wodomierza głównego. Z drugiej strony w pozwie, jak i w dalszym toku postępowania powód nie kwestionował, iż wodomierz główny jest także licznikiem, o którym mowa w pkt 7 zakresu czynności, jednakże z uwagi na brak szkolenia stanowiskowego powoda i brak badań profilaktycznych w zakresie dopuszczenia do wykonywania pracy w studzienkach kanalizacyjnych, gdzie znajdują się wodomierze główne oraz uzgodnień z prezesem zarządu pozwanego faktycznie powód został zwolniony z obowiązku kontroli stanów liczników głównych w kontekście wystawionych faktur VAT.

Ocenie Sądu I instancji podlegała zasadność przyczyny rozwiązania umowy o pracę w aspekcie brzmienia przepisu, art. 52 kp. Naruszenie obowiązków pracowniczych (art. 52 § 1 pkt 1 kp) stanowi podstawę rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia tylko wówczas, gdy dotyczy obowiązków podstawowych i jednocześnie jest ciężkie. Ocena czynu pracownika jako ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych zależy w dużym stopniu od okoliczności faktycznych każdego konkretnego przypadku, a zatem każdy przypadek musi podlegać indywidualnej ocenie.

Sąd Rejonowy zaznaczył, że na pracodawcy spoczywa ciężar udowodnienia okoliczności uzasadniających taki sposób rozwiązania umowy o pracę. Obowiązek ten wypływa z art. 6 k.c., stosowanego odpowiednio na podstawie art. 300 k.p. Ciężar dowodu spoczywający na pracodawcy oznacza w tym przypadku również obowiązek udowodnienia winy pracownika w postaci zamiaru bezpośredniego, zamiaru ewentualnego bądź też ciężkiego niedbalstwa. Inne, "lżejsze" postacie winy nie mogą uzasadniać rozwiązania umowy o pracę w tym trybie, na co wskazuje sformułowanie art. 52 § 1 k.p. o "ciężkim" naruszeniu. Nie chodzi tu, zatem o jakiekolwiek naruszenie obowiązków pracowniczych, lecz o naruszenie kwalifikowane.

Nie każde, zatem naruszenie obowiązków pracowniczych może stanowić podstawę do rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę bez wypowiedzenia, lecz tylko szczególnego rodzaju zawinione uchybienia pracownicze, które spowodowały zagrożenie interesu zakładu pracy lub istotną szkodę w mieniu pracodawcy.

Ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych (art. 52 § 1 pkt 1 k.p.) ma miejsce wówczas, gdy w związku z zachowaniem (działaniem lub zaniechaniem) pracownika naruszającym podstawowe obowiązki można mu przypisać winę umyślną lub rażące niedbalstwo (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21. 07. 1999 r., I PKN 169/99 OSNAP 2000/20/746).

Węzłowym zagadnieniem dla wykładni art. 52 § 1 pkt 1 k.p. jest określenie katalogu podstawowych obowiązków pracowniczych. Obowiązujące ustawodawstwo pracy nie definiuje tego zagadnienia w sposób kompleksowy. Jedynie obowiązek przestrzegania przepisów i zasad bhp zyskał na mocy art. 211 zdanie pierwsze k.p. explicite przymiot podstawowego obowiązku. Nie oznacza to jednak, iż w systemie ustawodawstwa pracy także przewidziane innymi normami ustawowymi obowiązki nie mogą być kwalifikowane jako podstawowe. Szczególne miejsce wśród przepisów kodeksu pracy zajmuje w tym aspekcie art. 100 k.p. Formułuje on uniwersalne standardy zachowań pracowników w stosunkach pracy, którym zazwyczaj, ze względu na ich doniosłość dla zabezpieczenia prawidłowego przebiegu procesów pracy, można nadać cechę podstawowości. Zgodnie z art. 100 §1 kp pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Pracownik jest obowiązany w szczególności:

1) przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy;

2) przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku;

3) przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych;

4) dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę;

5) przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach;

6) przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego ( art. 100§2 kp).

Zgodnie z art. 22 § 1 k.p., nawiązując stosunek pracy, pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. To stanowi istotę zobowiązania pracowniczego. Nie ulega wątpliwości, że z tym zobowiązaniem pozostaje w związku wiele mniej lub bardziej szczegółowych obowiązków. Niektóre z nich precyzują wymogi, jakim powinna odpowiadać wykonywana praca, zarówno w aspekcie ilościowym, jak i jakościowym, inne określają reguły zachowania w trakcie pełnienia pracy, a jeszcze inne odnoszą się do zachowań pracownika warunkujących kontynuowanie więzi prawnej zwanej stosunkiem pracy. Źródła regulacji tak rozumianych obowiązków pracowniczych są zróżnicowane. Obowiązki te są określane w przepisach ustawowych, zwłaszcza w kodeksie pracy, ale również w przepisach odrębnych określających status prawny szczególnych kategorii pracowniczych (w szczególności w tzw. pragmatykach pracowniczych), w układach zbiorowych pracy, w regulaminach pracy czy wreszcie źródłem szczegółowych powinności są postanowienia umów o pracę czy innych aktów kreujących stosunek pracy. Konkretny kształt obowiązku pracownika może też wynikać ze zwyczaju zakładowego. Centralne znaczenie w strukturze obowiązków pracowniczych ma sumienność i staranność wykonywania pracy ^. Pierwszy z tych faktorów odnosi się do obiektywnych wzorców sprawnego działania w stosunkach pracy, drugi zaś do subiektywnych intencji pracownika w procesie pracy. W efekcie naruszenie każdego konkretnego obowiązku jest pośrednio naruszeniem obu wskazanych kategorii. W praktyce zdarzają się jednak sytuacje, w których uprawnione jest przyjęcie, że mamy do czynienia z bezpośrednim pogwałceniem obowiązku staranności i sumienności mających przymiot ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych. Mam tu na myśli złe i niedbałe wykonywanie pracy oraz bezpodstawne albo samowolne uchylanie się od wykonywania obowiązków.

Powszechnym, podstawowym obowiązkiem pracownika, stanowiącym element treści każdego stosunku pracy, jest także dbałość o dobro i mienie pracodawcy (art. 100 § 2 pkt 4 KP). Obowiązek dbałości o dobro pracodawcy zajmuje w strukturze treści stosunku pracy pozycję szczególną i nieporównanie ważniejszą niż sugerowana w kodeksowej systematyce. Stanowiąc o pracowniczym obowiązku dbałości o dobro zakładu pracy, ustawodawca wymienia obok niego także obowiązek ochrony jego mienia oraz obowiązek zachowania w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Nie jest jasne, w jakiej relacji pozostają do siebie te powinności. Można utrzymywać, że mają one odrębną treść, choć pozostają ze sobą w związku merytorycznym i aksjologicznym, służą bowiem respektowaniu tej samej wartości, jaką jest uzasadniony interes pracodawcy jako strony stosunku pracy. Nie byłoby w związku z tym, jak się zdaje, bezpodstawne określenie ich wspólnym mianem pracowniczego obowiązku dbałości o uzasadnione interesy pracodawcy wyrażającym w jakimś stopniu cywilistyczną zasadę współdziałania wierzyciela w wykonaniu zobowiązania. Przy takim założeniu obowiązek dbałości o dobro zakładu pracy oznaczałby nakaz dbałości o dobro zakładu pracy w znaczeniu przedmiotowym (potwierdzeniem tego jest wyrok SN z dnia 9 lutego 2006 r. (II PK 160/05) , w którym wyraźnie stwierdza się, że "dbałość pracownika o dobro zakładu pracy" to dbałość o zakład pracy rozumiany przedmiotowo jako jednostka organizacyjna będąca miejscem pracy, stanowiąca wspólną wartość, "dobro" nie tylko pracodawcy, ale również zatrudnionych pracowników i byłby jedynie pewnym aspektem szerszej powinności dbałości o dobro pracodawcy (dbałości o jego interesy majątkowe i niemajątkowe), na którą składają się również obowiązek dbałości o mienie pracodawcy, w oparciu o które funkcjonuje zakład pracy oraz obowiązek dochowania tajemnicy pracodawcy. Możliwe jest też zapatrywanie, zgodnie z którym obowiązek dbałości o dobro zakładu pracy jest równoznaczny z obowiązkiem dbałości o dobro pracodawcy i w związku z tym pozostałe wymienione w komentowanym przepisie obowiązki mają jedynie dopełniające znaczenie, wyrażając pewne szczegółowe aspekty tego obowiązku głównego. W ocenie Sądu I instancji wydaje się, że z praktycznego punktu widzenia, na podstawie łącznej analizy treści art. 100 § 2 pkt 4 k.p., można stwierdzić, że pracownik powinien powstrzymywać się od działań, które są wymierzone w pracodawcę (być względem niego lojalny), powinien podejmować działania, wykraczające poza obowiązek wykonywania pracy określonego rodzaju, jeśli jest to uzasadnione szczególnymi potrzebami pracodawcy oraz powinien chronić mienie pracodawcy oraz dbać o jego niemajątkowe interesy. W orzecznictwie sądowym można znaleźć wiele przykładów ilustrujących taki sposób pojmowania omawianego obowiązku. Interesujące stanowisko w tym względzie znajdujemy w wyroku SN z dnia 2 marca 2011 r. (II PK 204/10), w którym podkreślono, że powinności określone w art. 100 § 2 pkt 4 k.p. są ustanowieniem "szczególnej zasady lojalności pracownika względem pracodawcy". Wynika z niej w pierwszym rzędzie obowiązek powstrzymywania się od działań zmierzających do wyrządzenia pracodawcy szkody czy nawet ocenianych jako działania na niekorzyść pracodawcy. Jak zaznacza Sąd Najwyższy, w ocenie zachowania pracownika należy położyć nacisk nie tyle na zawiniony (niezawiniony) bądź też legalny (bezprawny) charakter jego zachowania, ile raczej na zachowanie przez niego lojalności wobec pracodawcy. Szczególnie dużo miejsca w rozważaniach judykatury poświęca się kwestiom związanym z zachowaniami pracownika, które świadczą o przedkładaniu interesów innych podmiotów, zwłaszcza prowadzących w stosunku do pracodawcy działalność konkurencyjną, bądź też własnego interesu gospodarczego, nad interes pracodawcy.

Zgromadzony materiał dowodowy w ocenie Sądu Rejonowego potwierdza, iż powód dopuścił się naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, to jest obowiązku sumiennego i starannego wykonywania obowiązków pracowniczych, a także w konsekwencji naruszenia tych obowiązków dopuścił się naruszenia obowiązku dbałości o dobro i mienie pracodawcy, doprowadzając do strat finansowych pozwanego. Mimo, iż nie istnieje ogólny wzorzec staranności pracowniczej, jednakże odwołując się do obiektywnych reguł wiedzy i doświadczenia zdaniem tego Sądu należy uznać, iż powód nie dopełniając obowiązków określonych w punkcie 7 i 9 zakresu obowiązków bezpodstawnie uchylił się od wykonania obowiązków nałożonych na powoda przez pozwanego, a wynikających z umowy o pracę oraz zasadach wynikających z regulaminu rozliczania zużycia wody. Zgodnie z zakresem obowiązków powoda na stanowisku Kierownika D. Administracyjno-Windykacyjnego powód zobowiązany był do przeprowadzania odczytów liczników wody ( w tym wodomierzy głównych) oraz sprawdzania i potwierdzania faktur za wodę i ścieki wystawianych przez (...). Regulamin określający zasady rozliczania kosztów dostawy wody i odprowadzania ścieków oraz ustalania opłat z tego tytułu dla użytkowników lokali usytuowanych w budynkach zarządzanych przez pozwanego precyzował zasady postępowania przy rozliczaniu zużycia wody i odprowadzania ścieków. W myśl ust 9 regulaminu okresowe rozliczenie zużycia wody i odprowadzania ścieków przeprowadza się po zakończeniu każdego roku kalendarzowego w terminie do dnia 31 marca następnego roku. Rozliczanie obejmuje faktycznie poniesione koszty zużycia wody i odprowadzania ścieków w stosunku do naliczeń obciążających najemców w danym roku. Ewentualne różnice rozliczane są na lokatorów. Kontrolnego odczytu wskazań wodomierza głównego dokonuje się między innymi przy weryfikacji poprawności wystawionych przez dostawcę usługi faktur VAT Podstawę rozliczenia kosztów zużycia wody i odprowadzenia ścieków w lokalach opomiarowanych stanowią wskazania zaplombowanych przez zarządcę wodomierzy indywidulanych zainstalowanych w lokalach. Zużycie wody i odprowadzanie ścieków w lokalach nieopomiarowanych rozliczane jest proporcjonalnie do liczby zamieszkujących dany lokal. Miesięczne zaliczki na koszty zużycia wody i odprowadzenia ścieków dla lokali nieopomiarowanych pobiera się w postaci normy ilościowej. Różnicę pomiędzy obciążeniem zaliczkowym a rzeczywistym zużyciem wynikającym z odczytów wodomierza głównego miały być korygowane przez zarządcę w rozliczeniu za dany rok kalendarzowy. Okresowe rozliczanie kosztów odbywa się na podstawie kontrolnych odczytów wodomierza głównego oraz faktur obciążeniowych wystawianych przez dostawcę wody. Zgodnie z zapisami regulaminu do zarządy należy oplombowanie układu instalacji z wodomierzem lokalowym, kontrola stanu technicznego układu instalacji wodno-kanalizacyjnej, kontrola oplombowania wodomierzy w trakcie odczytów wodomierzy, powiadamianie użytkowników lokali o zmianie cen wody i odprowadzania ścieków, przeprowadzenie odczytów stanu wodomierzy, naliczanie i rozliczanie kosztów dla użytkowników lokali. Powyższe obowiązki nałożone na powoda nie zostały uchylone w żadnym zakresie. Sąd ten w ocenie materiału dowodowego wskazał, z jakich przyczyn odmówił wiarygodności zeznań powoda w zakresie twierdzeń o nieznajomości zapisów regulaminu, który miał być zdaniem powoda stworzony na potrzeby niniejszego postępowania. Podkreślić zdaniem Sądu meriti należy, iż pozwany w toku postępowania przedstawił protokół z posiedzenia zarządu z 7 listopada 2007 roku, podczas którego omówiony został powyższy regulamin, ustalona została data początku jego obowiązywania oraz kwestia przekazania powodowi do zapoznania i stosowania. Wiarygodność tego dokumentu nie została w żadnym zakresie podważona. Powód w toku postępowania przyznał wprost, iż nie dokonywał odczytów wodomierzy głównych, nie sprawdzał także formalnie danych wynikających z faktur VAT w kontekście odczytów z wodomierzy, które powinny następować. Powód, kwestionując swoje przeszkolenie, badania okresowe i wyposażenie w odzież ochronną, które uprawniały by go do dokonywania odczytów wodomierzy w studzienkach kanalizacyjnych, pomija kwestię, iż przy wykonaniu tych obowiązków powód mógł posiłkować się pracownikami technicznymi, którzy wcześniej na przykład sytuacji zmian cen wody, dokonywali tych odczytów. W tym zakresie powód jako Kierownik D. Administracyjno-Windykacyjnego mógł zorganizować pracę w taki sposób by powierzone mu zadania zostały wykonane. Obowiązek wykonywania pracy sumiennie oznacza bowiem powinność najlepszego – w intencji pracownika – jej wykonywania. Kryterium sumienności pracowniczej odwołuje się do właściwego stosunku psychicznego pracownika do wykonywanej pracy. Pracownik powinien wykonywać pracę z należytym wykorzystaniem sił i umiejętności, posiadanych kwalifikacji, doświadczenia zawodowego i wieku (por. uzasadnienie wyr. SN z 4.4.2006 r., I PK 161/05, PP 2006, Nr 11, s. 33).

Powód zdaniem Sądu Rejonowego naruszając obiektywne reguły staranności poprzez niewykonywanie powierzonych mu zadań dopuścił się nienależytego wykonania zobowiązania wynikających z zakresu obowiązków pracownika związanych z zajmowanym stanowiskiem kierownika Wydziału Administracyjno-Windykacyjnego. Bez wątpienia nie może uchodzić uwadze okoliczność, iż powód zajmował stanowisko kierownicze – Kierownika D. Administracyjno-Windykacyjnego, a więc osoby, której podstawowym zadaniem jest realizacji procesu zarządzania – planowania, podejmowania decyzji, organizowania, motywowania pracowników i ich kontrolowania. Do tego posiadał niezbędne kwalifikacje do zajmowania powierzonego stanowiska będąc licencjonowanym zarządcą nieruchomości. Do oceny pracy pracowników zajmujących stanowiska kierownicze należy w ocenie tego Sądu stosować ostrzejsze kryteria takiej oceny. W tym zakresie w pełni zachowała aktualność uchwała pełnego składu Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 czerwca 1985 r., III PZP 10/85, OSNCP 1985, nr 11, poz. 164. Według tej uchwały w stosunku do pracowników na stanowiskach kierowniczych i samodzielnych należy stosować ostrzejsze kryteria oceny przyczyn uzasadniających wypowiedzenie ( także rozwiązanie umowy o pracę). Warto w tym miejscu w ocenie Sądu meriti przytoczyć wyrok SA w Warszawie z dnia 21 maja 2002 r. (III APa 171/01), w myśl którego pracodawca ma prawo oczekiwać i wymagać od pracownika zatrudnionego na stanowisku kierowniczym więcej niż od pracownika szeregowego, ale nie może przerzucać na niego całej odpowiedzialności za brak spodziewanych wyników pracy, jeżeli swoim zachowaniem przyczynił się w sposób istotny do złego funkcjonowania zakładu pracy. Z kolei w wyroku SN z dnia 10 listopada 1999 r. (I PKN 355/99) wskazano, że brak umiejętności organizacyjnych może stanowić uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę pracownikowi zatrudnionemu na stanowisku kierowniczym, pomimo wysokiej oceny jego kwalifikacji zawodowych. Oczekiwania pracodawcy wobec pracownika zatrudnionego na stanowisku kierowniczym mogą być wyższe niż wobec osoby, której nie powierzono takiej funkcji. Pracodawca ma prawo dobierania pracowników zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych do swych oczekiwań i do celów ekonomicznych, które sobie stawia. Może też poszukiwać osoby, która te cele potrafi osiągnąć, a zatem ma prawo zwolnić jedną osobę po to, by zatrudnić inną, która lepiej spełni oczekiwania. Granicę tej swobody doboru kadry kierowniczej stanowią bezwzględnie obowiązujące przepisy prawa i zasady współżycia społecznego (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2004 roku I PK 40/04).

W ocenie Sądu I instancji powód naruszył obiektywne reguły staranności, a przy tym powyższy brak staranności wypełniał znamiona rażącego niedbalstwa. Jak podkreśla się w orzecznictwie rażące niedbalstwo, jako element ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, jest postacią winy nieumyślnej, której nasilenie wyraża się w całkowitym ignorowaniu przez pracownika następstw jego działania, jeżeli rodzaj wykonywanych obowiązków lub zajmowane stanowisko nakazują szczególną przezorność i ostrożność w działaniu. „Rażącego niedbalstwa” nie można utożsamiać ze zwykłym zaniedbaniem, nieudolnością, brakiem operatywności, nieskutecznością, działaniem wbrew oczekiwaniom pracodawcy czy nieosiąganiem zamierzonych rezultatów (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2017 roku I PK 81/16).

Zdaniem Sądu Rejonowego powód w sposób świadomy w spornym okresie całkowicie zlekceważył następstwa swojego postępowania, związane z nie wypełnianiem powierzonych mu obowiązków pracowniczych, co doprowadziło do szkody majątkowej pozwanego. Nie może budzić wątpliwości, iż powód dopuścił się naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych w wyniku rażącego niedbalstwa, co w pełni uprawniało pozwanego do rozwiązania stosunku pracy na podstawie art. 52 §1 pkt 1 kp.

W tym stanie rzeczy w ocenie Sądu meriti powództwo, jako niezasadne podlegało oddaleniu.

O kosztach procesu, na które złożyły się koszty zastępstwa procesowego pozwanego Sąd ten orzekł na podstawie art. 98 kpc, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, obciążając nimi powoda, jako przegrywającego sprawę. O wysokości kosztów zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie §9 ust 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 poz.1800 z późn.zm).

Apelację od powyższego orzeczenia wniósł pełnomocnik powoda zaskarżając wyrok w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie:

1. przepisów prawa materialnego, tj. art. 52 § 1 k.p. w zw. z art. 8 k.p. poprzez uznanie, że:

1) dopuszczalnym jest nałożenie na pracownika negatywnych skutków sposobu wykonywania przez niego pracy oraz wypowiedzenia umowy na tej podstawie, wówczas gdy pracodawca nie dokonywał oceny pracy pracownika;

2) dopuszczalnym jest rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem bez wypowiedzenia po upływie kilku lat od dopuszczenia się przez niego naruszenia obowiązku pracowniczych;

2. przepisów prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez poczynienie istotnych ustaleń w sprzeczności z treścią materiału dowodowego poprzez:

1) ustalenie, że do obowiązków powoda należało dokonywanie odczytów licznika głównego, podczas gdy z zeznania świadka J. W. wynika, że w Zrzeszeniu nie było osoby odpowiedzialnej za powyższe oraz że po zwolnieniu powoda, pozwany nadal nie dokonuje rzeczonego odczytu i opiera się w tym zakresie wyłącznie na wystawionych fakturach (e-protokół z dnia 11.09.2017 r., 01:43:53- 01:47:58; 01:58:01-02:02:18);

2) ustalenie, że powód nie zgłaszał przed rozwiązaniem umowy o pracę zastrzeżeń co do obowiązku dokonywania odczytów licznika głównego, podczas gdy rzeczony obowiązek w ogóle nie spoczywał na powodzie;

3) ustalenie, że powód zapoznany został z regulaminem rozliczania wody i odprowadzania ścieków oraz że na jego podstawie obowiązany był do dokonywania odczytów licznika głównego i na tej postawie rozliczać koszty zużycia wody i odprowadzenia ścieków, podczas gdy:

a. w materiale dowodowym brak jest dokumentu potwierdzającego zapoznanie powoda z regulaminem;

b. współpracownik powoda J. W. nie ma wiedzy o wprowadzeniu rzekomego regulaminu;

c. współpracownik powoda J. W., któremu przekazano obowiązki powoda, nie dokonuje odczytów licznika głównego - a zatem takie obowiązek nie spoczywał na powodzie; 4) ustalenie, że pozwany weryfikował dokonywanie przez powoda analizy i rozliczeń wody, podczas gdy, jak wynika z wyjaśnień pozwanego rozliczenia wody nie były przez niego kontrolowane (e-protokół z dnia 20.11.2017 r., 01:03:04-01:09:18),

5) ustalenie, że pozwany na skutek rzekomego zaniedbania powoda poniósł szkodę w wysokości 26.987,58 zł, podczas gdy przy faktycznym niedoborze oznaczonych środków wynikających z różnicy w pomiarach wody, kosztem nadwyżki mógł obciążyć lokatorów nieruchomości.

Mając powyższe na uwadze skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i przywrócenie powoda do pracy z powodu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia lub zasądzenie odszkodowania w wysokości 8.550,00 zł oraz zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego a także zasądzenie od kosztów postępowania w II instancji w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Apelację od powyższego orzeczenia wniósł także sam powód.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uwzględnieniu wersji przedstawionej przez stronę pozwaną, tj. wielokrotnej błędnej kontroli zużycia wody oraz nieprawidłowego rozliczania jako prawdziwych i uzasadnionych przyczyn rozwiązania umowy o pracę. Uzasadniając ten zarzut powód wskazał, że:

-

już na pierwszej rozprawie wskazano, że powód nie odczytywał wodomierza głównego i nie rozliczał wody celem rozliczenia z dostawcą natomiast odczytywał wodomierze w lokalach zgodnie z pkt. 7 zakresu obowiązków. Brak odczytów wodomierza głównego o czym był powiadamiany pozwany a zarazem jego odczyt był warunkiem koniecznym rozliczenia jednakże dyletanctwo, brak znajomości i łamanie prawa przez pozwanego w zakresie obowiązkowego zabezpieczenia pracownika przed skutkami wejścia do studzienki wodomierzowej (tj. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, Dz. U. 2002 nr 75 poz. 690) obrażają art. 30 § 4 k.p. skutkujące nieważnością wypowiedzenia;

-

pkt 19 zakresu obowiązków obligował powoda do potwierdzenia zgodności stanu wodomierza głównego ze stanem na fakturze (...); odczyty (...) były czasem szacunkowe co było zaznaczone napisem na fakturze i w następnych fakturach uwzględnione ze stanem faktycznym. Bezpodstawny jest zatem zarzut, że powód potwierdzał nieprawdziwe informacje ponadto brak było w zakresie obowiązków powoda nakazu dokonywania analizy obciążeń pozwanego za wodę przez (...) i naliczeń na lokatorów .

-

kierowanie powoda na okresowe badania lekarskie stwierdzających brak przeciwskazań do pracy na stanowisku zarządcy było w świetle powołanego Rozporządzenia Ministra Infrastruktury i konieczności wchodzenia do studzienki wodomierzowej niewystarczające i stanowiło naruszenie przepisów przez pozwanego;

-

powód nie mógł się posiłkować przy odczycie wodomierza głównego pracownikami działu technicznego zatrudnionymi u pozwanego bowiem nie można uzależniać wykonywania obowiązków przez powoda od dobrej woli innego pracownika, który podobnie jak powód nie posiada stosownych uprawnień do wykonywania pracy w warunkach szczególnie szkodliwych i niebezpiecznych;

-

wskazanie w regulaminie rozliczeń kosztów zużycia wody (...), że “wysokość normy ilościowej ustala się na podstawie kalkulacji zużycia ....” stanowi naruszenie przez pozwanego przepisów, tj. załącznika do powołanego Rozporządzenia Ministra Infrastruktury, na niekorzyść lokatorów,

-

u pozwanego nie obowiązywał regulaminin rozliczeń kosztów zużycia wody (...) bowiem pozwany nie dysponuje potwierdzeniem otrzymania przez powoda tegoż regulaminu;

-

brak jest w zakresie obowiązków obowiązku obligującego do rozliczania wody;

-

dowodem prawdziwości twierdzeń powoda jest fakt, że pozwany nie przedstawił faktur z lat 2008 do 2012, na których byłby podpis powoda potwierdzający te faktury, podpisy są od roku 2012 z okolicznościami dlaczego powód je podpisywał;

-

wbrew twierdzeniom Sądu wyrażonych w ocenie materiału dowodowego powód nie stosował się do przedmiotowego regulaminu lecz stosował swoją szeroką wiedzę potwierdzoną dotychczasową praktyką i znajomością prawa w tym zakresie;

-

wbrew uznaniu Sądu podstawą sporządzania wniosku o zmianę cen wody u pozwanego była coroczna zmiana cen za wodę wprowadzana przez (...) a nie wskazany regulamin;

-

podstawą bezprawnego przyjęcia w kwestionowanym regulaminie z 2007 r. normy zużycia 9 m kw były niedobory za lata 2015-2017 a zatem niemożliwym było by w 2007 r. pracodawca znał wysokość tych niedoborów;

-

straty pozwanego nie wynikają z braku odczytów czyli niezgodności faktur ze stanem wodomierza lecz z nierozliczania faktycznego zużycia według wskazań wodomierza.

W odpowiedzi na powyższe strona pozwana wniosła o oddalenie apelacji w całości i zasądzenie kosztów postępowania przed Sądem II instancji w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 18 grudnia 2018 roku Sąd Okręgowy w Łodzi VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie VIII Pa 226/18 oddalił apelację powoda od przedmiotowego orzeczenia i zasądził od W. J. (1) na rzecz (...) Zrzeszenia (...) w Ł. kwotę 120 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Wyrokiem z dnia 10 lutego 2021 Sąd Najwyższy w sprawie I (...) 6/21 na skutek skargi kasacyjnej powoda od wskazanego orzeczenia uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w Łodzi do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach postepowania kasacyjnego.

W uzasadnieniu wskazanego rozstrzygnięcia wskazał, iż w przedmiotowej sprawie zwracają na siebie uwagę dwa elementy istotne rzutujące na całokształt sprawy, a które nie zostały dostatecznie wyjaśnione w toku dotychczasowego procedowania.

W pierwszej kolejności Sąd Najwyższy wskazał na podstawę prawną rozwiązania stosunku pracy z powodem, a więc art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy, który dotyczy rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych. Poprzez pryzmat wskazanej przez pracodawcę przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę należy bowiem rozpatrywać poszczególne wątki stanu faktycznego w sprawie.

Przede wszystkim, w ocenie Sądu Najwyższego powód trafnie przywołuje (w pierwszej kolejności skargi kasacyjnej) przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. W sprawie nie wyjaśniono bowiem, czy i jakie to były studzienki, w których mieściły się wodomierze główne wody, do których powód powinien się udać z zadaniem odczytania stanu pomiaru wody. Z akt sprawy nie wiadomo i tego nie zweryfikowano, czy powód istotnie powinien posiadać stosowne uprawnienia oraz badania uprawniające do dokonywania wskazanych pomiarów w takich właśnie pomieszczeniach. Dopiero wówczas istnieje podstawa do decyzji w sprawie naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych w tym zakresie. Jeśli bowiem powód powinien posiadać takie uprawnienia, to wówczas pozwany pracodawca powinien skierować powoda na stosowne badania w tym względzie. Przy założeniu zatem, że wskazana czynność pomiaru wody w studzienkach, o których może stanowić w/w rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej, jest związana z obowiązkiem uzyskania stosownych uprawnień do dokonywania pomiaru, a powód stosownych uprawnień (badań) nie posiadał, wówczas byłoby zasadna jego odmowa dokonywania takich pomiarów, jako odpowiedź na polecenie pracodawcy sformułowane niezgodnie z prawem. Kwestia ta jednakże nie została wyjaśniona.

W ocenie Sądu Najwyższego w sprawie trzeba zwrócić również uwagę, że zastosowanie art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy jest obwarowane terminem wskazanym w § 2 tegoż artykułu. Skoro powód twierdzi, że praktyka odczytów liczników wody od lat odbywała się zasadniczo bez uwzględniania odczytów wodomierzy głównych i odbywała się za wiedzą pozwanego pracodawcy, to uzasadnione wątpliwości budzi, dlaczego pozwany pracodawca dopiero przy rozliczaniu zużycia wody za lata 2015-2017 zdecydował się na zastosowanie wobec powoda trybu rozwiązania umowy o pracę w oparciu o art. 52 § 1 pkt 1 k.p. Rozwiązanie bowiem umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy. Jeśli powodem takiej decyzji pracodawcy była kwota, stanowiąca różnicę między fakturami wystawionymi za zużycie wody, a należnościami pobranymi od najemców za okres 2015-2017, tj. ponad 26.000,00 zł, to w sprawie nie sprawdzono, czy w dotychczasowej pracy powoda zdarzały się podobne sytuacje skutkujące ujawnionymi wartościami niedoborów, a w których to przypadkach pracodawca jednak nie zastosował rozwiązań przewidzianych w art. 52 § 1 pkt 1 k.p. Trzeba bowiem zwrócić uwagę na wyrok Sądu Najwyższego z 27 marca 2019 r. w sprawie II PK 321/17, zgodnie z którym, uzasadnioną przyczyną rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. może być zatem zawinione działanie pracownika powodujące samo zagrożenie interesów pracodawcy. Interesu pracodawcy nie można przy tym sprowadzać wyłącznie do szkód majątkowych oraz interesu materialnego. Pojęcie to obejmuje także elementy niematerialne, jak np. dyscyplina pracy czy poszanowanie przez pracowników majątku i dobrego imienia pracodawcy. O stopniu i rodzaju winy nie decyduje wysokość szkody. Szkoda może stanowić jedynie element pomocniczy w kwalifikacji naruszenia obowiązków pracowniczych jako ciężkiego (LEX nr 2642805).

W świetle powyższego oraz całokształtu rozpoznawanej sprawy zdaniem Sądu Najwyższego raz jeszcze rozpoznania wymagają kwestie, czy charakter zarzucanego zawinienia powoda naruszenia przez niego obowiązków pracowniczych dotyczy obowiązków podstawowych (w zakresie czynności powoda brak jest punktu stanowiącego o obowiązku sprawdzania pomiarów wodomierzy głównych, brak jest również informacji o zapoznaniu się powoda z regulaminem rozliczania kosztów zużycia i odprowadzania ścieków) oraz, czy owo naruszenie rzeczywiście nastąpiło z winy powoda (brak stosownych uprawnień do odczytu wodomierzy głównych w studzienkach, przy założeniu, że były wymagane, dotychczasowa akceptacja pracy powoda przez pozwanego), a także ustalenie, czy wynik ponownego rozpoznania sprawy będzie dawał rezultat, że zachowanie powoda rzeczywiście można upatrywać jako ciężkie naruszenie jego obowiązków pracowniczych, skutkujące aż do sięgnięcia po tryb z art. 52 § 1 pkt 1 k.p. W tym względzie Sąd wskazał na wyrok Sądu Najwyższego z 6 grudnia 2018 r. w sprawie II PK 233/17, w którym stwierdzono, że wymienione w art. 52 § 1 pkt 1 k.p. ciężkie naruszenie musi dotyczyć podstawowego obowiązku pracownika. Ocena, czy naruszenie obowiązku jest ciężkie powinna uwzględniać stopień winy oraz zagrożenie lub naruszenie interesów pracodawcy. W użytym w powołanym przepisie pojęciu "ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych" mieszczą się trzy elementy. Są to: 1. bezprawność zachowania pracownika (naruszenie podstawowego obowiązku pracowniczego); 2. naruszenie albo zagrożenie interesów pracodawcy; 3. zawinienie obejmujące zarówno winę umyślną, jak i rażące niedbalstwo. Bezprawność zachowania pracownika jest przy tym rozumiana jako zachowanie sprzeczne z obowiązującymi tego pracownika regułami wynikającymi z przepisów prawa pracy, które może polegać zarówno na działaniu, jak i na zaniechaniu. Sama bezprawność zachowania pracownika nie uzasadnia jeszcze rozwiązania z nim umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p.

W ocenie składu Sądu Najwyższego orzekającego w niniejszej sprawie, bez dokonania ponownej analizy we wskazanym wyżej zakresie brak jest uzasadnionych podstaw do przyjęcia, że zastosowanie przez pozwanego wobec powoda trybu z art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy zostało dokonane zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Dlatego też, przy ponownym rozpoznaniu sprawy należy wziąć pod uwagę kwestie wskazane w uzasadnieniu niniejszego orzeczenia.

Na rozprawie apelacyjnej mającej miejsce przy ponownym rozpoznaniu sprawy przez Sąd Okręgowy, pełnomocnik powoda poparł apelację i wniósł o zasądzenie na rzecz powoda żądanej kwoty odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi oraz zsadzenie kosztów zastępstwa procesowego za wszystkie instancje według norm przepisanych. Pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie apelacji oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu przed sądem II instancji.

W postępowaniu apelacyjnym Sąd Okręgowy uzupełniająco ustalił co następuje:

W. J. (1) nie dokonywał samodzielnie odczytów wodomierzy w studzienkach. Powyższego dokonywali co najwyżej pracownicy techniczny wyposażeni w haki i odzież roboczą, którzy jednak bezpośrednio mu nie podlegali jako zatrudnieni w zupełnie innym dziale. Zdarzało się iż ci mieli utrudniony dostęp do studzienek z uwagi na zalanie ich wodą. Niejednokrotnie opisu odczytu stanu wodomierza głównego powód dokonywał wyłącznie na podstawie ich ustnej informacji albo zapisu na skrawku papieru. Powód nie miał możliwości zweryfikowania podanych w ten sposób danych. Powód sprawdzał tylko czy zużycie zgadza się z tym co podał (...). Jak były jakieś różnice to wówczas zrzeszenie zmieniało normy w tych lokalach które były nieopomiarowane.

/ zeznania powoda protokół z rozprawy apelacyjnej z dnia 4.11.2021 r. 00:05:13-00:21:39/

W skierowaniu na badania powoda do lekarza z zakresu medycyny pracy wskazane było stanowisko zarządcy nieruchomości nie wskazano w nim, iż wiąże się z jakimikolwiek uciążliwościami czy niebezpieczeństwami. Prezes zarządu oczekiwała od powoda, że dokona odczytu wodomierzy głównych uważała, że zawsze mógł poprosić o wspólne dokonanie tej czynności pracownika z tego samego pokoju administratora. Gdyby nie miał z kim jechać uważała, że powinien jej to zgłosić a wówczas pojechaliby z nim pracownicy techniczni. WW. dysponowali hakiem, który znajdował się w magazynie będącym pod ich nadzorem. W konsekwencji zaniechania tych czynności powód ze zbyt niskim ryczałtem obciążał lokatorów. W. J. w tym przedmiocie kierował wniosek a decyzję ostateczną podejmował zarząd. Powód sprawdzał czy wpływy z tytułu opłat zgadzają się z fakturą. Powód miał analizować i merytorycznie zatwierdzać faktury. Powód był co roku pytany czy wskazane wpływy się pokrywają twierdził, że wszystko się bilansuje korekta była robiona raz w 2009 r.

/ zeznania prezesa zarządu pozwanego protokół z rozprawy apelacyjnej z dnia 4.11.2021 r. 00:21:39-00:41:58/

Wymagania dla pracy, polegającej na odczycie wskazań wodomierza głównego w studzience wodomierzowej w zakresie organizacji pracy są następujące:

-praca powinna być wykonywana na podstawie polecenia pisemnego, wydanego w trybie ustalonym przez pracodawcę, zgodnie z §86 ust. 1 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Przy tym polecenie takie może być długotrwałe np. na okres roku - nie wymaga to wydawania polecenia każdorazowo;

-praca powinna być wykonywana pod stałym nadzorem osoby wyznaczonej przez pracodawcę, zgodnie z §81 ust.l pkt 1) i §86 ust.2 rozporządzenia;

-praca powinna być wykonywana przez co najmniej dwie osoby w celu zapewnienia asekuracji przez osobę znajdującą się na zewnątrz studzienki, zgodnie z: art.225 ust.l kp, w zw. z §89 ust. 1 rozporządzenia;

Wymagania dla pracy, polegającej na odczycie wskazań wodomierza głównego w studzience wodomierzowej w zakresie przygotowania pracownika do pracy są następujące:

-pracownik wykonujący odczyt wodomierza głównego, powinien posiadać aktualne orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania takiej pracy, w tym na wysokości, wydane na podstawie skierowania na badania wydanego przez pracodawcę z uwzględnieniem takich warunków pracy, zgodnie z art.229§ pkt 2), §2, §4 i §4a kp, w zw. z §4 ust.l i ust. 2 rozporządzenia w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy, Orzeczenie o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na stanowisku administracyjno-biurowym nie było właściwe do dopuszczenia powoda do wykonywania tej pracy;

-pracownik wykonujący odczyt wodomierza głównego, powinien przed dopuszczeniem do wykonywania takiej pracy, poddany zostać szkoleniu wstępnemu w postaci instruktażu stanowiskowego oraz szkoleniu okresowemu w dziedzinie BHP, z uwzględnieniem takich warunków pracy, zgodnie z art.237 ³§l i §2 kp, w zw. z §11 ust.l pkt 1), ust.2, §15 rozporządzenia w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

-pracownik taki, przed dopuszczeniem do pracy, powinien zostać zapoznany z ryzykiem zawodowym występującym przy wykonywaniu tej pracy, zgodnie z art.226pkt 2) kp;

Wymagania dla pracy, polegającej na odczycie wskazań wodomierza głównego w studzience wodomierzowej w zakresie wyposażenia pracownika w środki ochronne i materialne środki pracy:

-pracownik wykonujący odczyt wodomierza głównego powinien być wyposażony w odzież i obuwie robocze oraz rękawice ochronne, zgodnie z art.237 ⁹§l pkt 1), art.237 ⁹§l kp

-pracownik taki powinien stosować środki ochrony indywidualnej w postaci szelek bezpieczeństwa z linką bezpieczeństwa umocowaną do stałego fragmentu konstrukcji zewnętrznej oraz hełm ochronny, zgodnie z art.2379§l kp, w zw. §89 ust. 2 pkt 1) i 2) rozporządzenia.

- wymaganie takiej pracy wymagało wyposażenia pracownika w hak do odtworzenia włazu studzienki i latarkę.

/ pisemna opinia bieg lego z zakresu BHP W. K. k. 628-649, protokół oględzin studzienki k 626-627, charakterystyka techniczna studziennej wodociągowych k. 609-610/

Wynagrodzenie powoda liczone jak ekwiwalent pieniężny z urlop wynosi 3010,00 zł miesięcznie.

/ zaświadczenie k. 684/

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd Okręgowy rozpoznaje apelację ponownie w związku z uchyleniem przez Sąd Najwyższy wyroku Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 18 grudnia 2018 roku w sprawie VIII Pa 226/18 .

Należy w tym miejscu podnieść, że zgodnie z art. 398 ²⁰ kpc Sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd Najwyższy.

Związanie wykładnią Sądu Najwyższego oznacza, że sąd pierwszej lub drugiej instancji, któremu sprawa została przekazana, nie może przepisów prawa (materialnego i procesowego) interpretować odmiennie, niż to wynika z uzasadnienia orzeczenia zapadłego przed Sądem Najwyższym. Zasada podporządkowania i związania jest jedną z naczelnych, ustrojowych zasad procesu cywilnego, zapobiegającą powtarzaniu popełnionych błędów orzeczniczych oraz gwarantującą pewność i trwałość raz zajętego w sprawie stanowiska sądu wyższej instancji, co umożliwia stronom podjęcie właściwej obrony ich interesów procesowych i materialnoprawnych. Fundamentalne znaczenie tych zasad sprawia, że choć ograniczają one, w ściśle określonym zakresie, niezawisłość sędziowską, to, jako niezbędna gwarancja pewności orzeczniczej, muszą być stosowane przez wszystkie sądy, a zatem nie mogą być akceptowane żadne od nich odstępstwa, poza wskazanymi w ustawie. Jest nimi związany także Sąd Najwyższy w zakresie wskazanym w ustawie (por. wyr. SN z 25.3.2004 r., III CK 335/02, L.). Związanie wykładnią dokonaną przez Sąd Najwyższy ogranicza więc niewątpliwie możliwość własnej oceny sądu drugiej instancji, (wyr. SN z 26.3.2014 r., V CSK 284/13, L.). Przy uwzględnieniu oceny prawnej i wskazań Sądu Najwyższego co do dalszego postępowania wyrażonych w uzasadnieniu wydanego w sprawie rozstrzygnięcia, sąd drugiej instancji przeprowadził uzupełniające postępowanie dowodowe celem weryfikacji twierdzeń apelacji w zakresie podnoszonego braku naruszenia przez powoda podstawowych obowiązków pracowniczych – art. 52 § 1 pkt1 kp.

Mając na uwadze zarzuty apelacji jeszcze raz podnieść należy – było już to bowiem przedmiotem uwag zarówno Sądu Rejonowego jak i Sądu Najwyższego, iż art. 52 § 1 kp precyzuje kilka przesłanek pozwalających na rozwiązanie z pracownikiem stosunku pracy bez wypowiedzenia.

Zgodnie z brzmieniem wskazanego przepisu pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie:

1) ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych;

2) popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem;

3) zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

Wynikający z art. 30 § 4 k.p. wymóg wskazania przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest ściśle związany z możliwością oceny jego zasadności w rozumieniu art. 52 § 1 k.p. Wskazanie przyczyny lub przyczyn przesądza o tym, że spór przed sądem pracy może się toczyć tylko w ich granicach. Okoliczności podane pracownikowi na uzasadnienie decyzji o rozwiązaniu stosunku pracy, a następnie ujawnione w postępowaniu sądowym, muszą być takie same, zaś pracodawca pozbawiony jest możliwości powoływania się przed organem rozstrzygającym spór na inne przyczyny mogące przemawiać za zasadnością wypowiedzenia umowy/ rozwiązania umowy bez wypowiedzenia (wyrok Sądu Okręgowego w Ostrołęce z dnia 23 września 2013 r. III Pa 6/13 LEX nr 1718465).

Na gruncie rozpoznawanej sprawy podana powodowi przyczyna uzasadniająca rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia sprowadzała się do zarzutu ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych polegającym na wielokrotnej błędnej kontroli zużycia poboru wody i odprowadzania ścieków oraz nieprawidłowym rozliczaniu poboru wody i odprowadzania ścieków w nieruchomości przy ul. (...), co doprowadzić miało do strat finansowych pracodawcy w kwocie co najmniej 26.978, 58zł.

Apelujący odnosząc się do tak sformułowanej przyczyny rozwiązania z powodem stosunku pracy zarzucił, że Sąd Rejonowy z naruszeniem zasad swobodnej oceny dowodów- art. 233 kpc doszedł do błędnego przekonania, iż dokonywanie odczytów licznika głównego należało do jego podstawowych obowiązków, że powód zapoznany został został z regulaminem rozliczania wody i odprowadzania ścieków z 2009 r. oraz że na jego podstawie obowiązany był do dokonywania odczytów licznika głównego i rozliczania kosztów zużycia wody i odprowadzenia ścieków.

W tym przedmiocie Sąd Okręgowy dostrzega rozbieżności w zgromadzonym w prawie materiale dowodem akcentowane zarówno przez Sąd Rejonowy jak i skarżącego w apelacji. Z jednej strony bowiem w pisemnym zakresie obowiązków powoda nie istniał wprost literalny zapis co do konieczności spisywania stanu wodomierza głównego a z drugiej był on bezwzględnie zobligowany do spisywania liczników, którym w istocie jest także wodomierz główny. Należy pamiętać także, iż w swych zeznaniach powód przyznał ,że miał obowiązek dokonywania odczytu jego stanów. Sąd Okręgowy nie traci także z pola widzenia , że W. J. (1) konsekwentnie twierdził, wspierając się w tej materii zenanami świadka J. W. będącego administratorem, że u pozwanego nie obowiązywał żaden regulamin dotyczących rozliczania zużycia wody. Świadek takiego dokumentu nie znał i sam stanu wodomierzy głównych nie spisywał. Pozwany zaś w tej materii podnosił okoliczności przeciwne. W tym zakresie znamiennym jest także -co akcentował Sąd Najwyższy, iż brak jest jakiegokolwiek dokumentu pozwalającego na stwierdzenie, iż powód ze wskazanym regulaminem się zapoznał i był zobligowany do jego przestrzegania. Z drugiej jednak strony nie należy zapominać, iż powód dokonywał jednak rozliczeń – co potwierdzają przedłożone w procesie dokumenty w odniesieniu do stanów zużycia i na co wskazywał zeznając również postępowaniu apelacyjnym niejednokrotnie odnosząc te rozliczenia do stanów licznika ustalonych przez ekipę techniczną. Tym samym kwestia czy powód miał obowiązek dokonywania osobiście odczytów stanu licznika głównego celem merytorycznej kontroli faktur w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie jest jednoznaczna. W ocenie Sądu Okręgowego nawet jeśli jednak przyjąć wbrew zapatrywaniu powoda, iż taki obowiązek formalnie na nim spoczywał, w świetle okoliczności ustalonych uzupełniająco na etapie postępowania apelacyjnego nie sposób stawianego mu zarzutu naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych uznać za udowodniony.

Podnieść należy iż, ciężar udowodnienia zasadności przyczyny stanowiącej podstawę rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia obciąża pracodawcę, a pracownika natomiast obciąża dowód istnienia okoliczności przytoczonych przez niego w celu wykazania, że rozwiązanie to jest nieuzasadnione /wyr. SN z 8.3.1977 r., I PRN 17/77, (...) 1978, Nr 5, s. 70. zob. wyr. SN: z 6.2.1997 r., I PKN 68/96, OSNAPiUS 1997, Nr 18, poz. 339; z 13.3.2018 r., I PK 16/17, L.; z 24.10.2018 r., II PK 188/17, L.) zob. wyr. SN z 5.2.1998 r. (I PKN 519/97, OSNAPiUS 1999, Nr 2, poz. 48/.Twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności (art. 227) powinno być udowodnione przez stronę, która zgłasza to twierdzenie - art. 232 k.p.c. w związku z art. 6 k.c. (zob. wyrok SN z dnia 22 listopada 2001 r., I PKN 660/00, W.. 2002, nr 7-8, poz. 44; wyrok SA we Wrocławiu z dnia 28 kwietnia 1998 r., I ACa 308/98, (...) 2002, nr 12, poz. 147). Strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swoich twierdzeń, ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał, a Sąd musi wyciągnąć ujemne konsekwencje z braku udowodnienia faktów przytoczonych na uzasadnienie żądań lub zarzutów. (wyrok s.apel. 28-02-2013 I ACa 613/12 w B. LEX nr 1294695).

Tym samym z przepisu art. 6 KC płynie generalny wniosek, że prawa podmiotowe mogą być skutecznie dochodzone o tyle, o ile strona jest w stanie przekonać co do faktów, z których wyprowadza korzystne dla siebie twierdzenia. Sąd powinien więc przyjąć za prawdziwe fakty udowodnione przez stronę obciążoną dowodem i pominąć te, których nie wykazała w sposób przekonujący. Uwzględnić przy tym należy, iż sąd musi rozstrzygać merytorycznie także wówczas, gdy postępowanie dowodowe nie przyniosło efektu; sąd powinien rozstrzygnąć na niekorzyść osoby, która opierała swe twierdzenia na faktach nieudowodnionych. Opisane reguły mają zastosowanie w postępowaniu cywilnym. /wyrok SA Katowice z dnia 30-08-2018 I ACa 72/18/

Z kolei zgodnie z art. 211 kp przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest podstawowym obowiązkiem pracownika. W szczególności pracownik jest obowiązany:

1) znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym;

2) wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych;

3) dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy;

4) stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem;

5) poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich;

6) niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie;

7) współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

W myśl art. 210 kp w razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego.

Z drugiej strony w myśl art. 94 pkt 4 kp do podstawowych obowiązków pracodawcy należy zapewnienie pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz prowadzenie systematycznych szkoleń pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;

Zapewnienie pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy jest jednym z podstawowych wymogów prawa pracy (art. 15 KP i art. 94 pkt 4 KP). Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, a w szczególności organizować pracę w sposób zapewniający takie warunki (art. 207 § 2 pkt 1 KP). Unikanie zagrożeń dla zdrowia i życia, jakie niesie wykonywanie określonej pracy, uwarunkowane jest w znacznym stopniu wiedzą o istnieniu zagrożeń i znajomością sposobów ich unikania. Pracodawca w związku z tym jest obowiązany także zaznajamiać pracowników z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącymi wykonywanych przez nich prac (art. 237 § 1 KP), jak również wydawać szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy (art. 237 § 2 KP). Powinnością pracodawcy jest zatem nie tylko zapoznanie pracownika z ogólnymi przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, ale także wskazanie na konkretne zagrożenia występujące na stanowisku pracy, na którym pracownik będzie wykonywał swoje obowiązki. /III APa 6/12 - wyrok SA Szczecin z dnia 27-09-2012/ Obowiązek zakładu pracy wynikający z unormowania zawartego w treści art. 94 pkt 4, a także w art. 15 KP - podniesiony do rangi podstawowej zasady prawa pracy - ma niewątpliwie na celu zapewnienie pracownikowi bezpiecznych warunków pracy. Oznacza to, że pracodawca zobowiązany jest do zapewnienia pracownikowi faktycznego bezpieczeństwa, a nie tylko do realizacji obowiązków z powszechnie obowiązujących bhp. Osiągnięcie tego celu nie jest możliwe bez zachowania szczególnej staranności ze strony pracodawcy, który nie może koncentrować się wyłącznie na wskazaniach prawnych w zakresie bhp. /III APa 7/17 - wyrok SA Szczecin z dnia 12-10-2017 I PR 87/80 - wyrok SN - Izba Pracy z dnia 19-12-1980/

Przepisy prawa pracy w sposób skonkretyzowany wskazują jakie czynności powinien podjąć pracodawca aby jego pracownicy mogli świadczyć prace w sposób nie zagrażający ich życiu i zdrowiu. Nie ulega wiec wątpliwości, że nie zawsze nakazy te będą szły w parze w planami pracodawcy co do urządzenia i zagospodarowania zakładu pracy. Takie okoliczności w żaden sposób nie mogą wyprzedzać obowiązków pracodawcy, który dopuszczając pracownika do pracy w konkretnym miejscu zakładu winien mu zagwarantować bezpieczne i higieniczne warunki pracy. / (...) SA/Po 33/19 - wyrok WSA Poznań z dnia 15-05-2019/

Przy tym zgodnie z treścią art. 207 § 1 KP to pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. /III APa 11/13 - wyrok SA Poznań z dnia 01-08-2013/

Na gruncie rozpoznawanej sprawy uzasadnionym jest twierdzenie apelacji iż powodowi nie można przypisać ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych bowiem powód nie posiadał stosownych uprawnień i badań generalnie pozwalających mu na sczytywanie stanu wodomierzy głównych, które musiałoby odbywać się w studzienkach a co za tym idzie, iż pozwany nie wykazał zasadności dokonanego zwolnienia dyscyplinarnego. Uwzględniając zastrzeżenia strony apelującej w tej materii Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu BHP W. K. celem stwierdzenia czy do odczytu wodomierzy w studzienkach głównych wodomierzowych znajdujących się na terenie (...) Zrzeszenia (...) w Ł. wymagane są dodatkowe badania lekarskie bądź szkolenie z zakresu BHP czy wymagane są dodatkowe środki ochrony zdrowia bądź jakiekolwiek inne przedmioty wspomagające dokonywanie takiego odczytu, w szczególności ze wskazaniem po obejrzeniu studzienki znajdującej się w Ł. przy ul. (...). Sąd Okręgowy po przeprowadzeniu wskazanego dowodu mając na uwadze fakt, iż biegły skrupulatnie odpowiedział na wskazane pytania nadto, iż żadna ze stron procesu na etapie postępowania apelacyjnego nie kwestionowała wniosków wynikających z opinii wskazanego biegłego uznał, że wnioski wynikające ze wskazanej opinii w tym przedmiocie są miarodajne dla rozstrzygnięcia.

Podkreślić należy, że przy ocenie opinii biegłych Sąd nie może zająć stanowiska odmiennego, niż wyrażone w tej opinii, na podstawie własnej oceny stanu faktycznego. (por wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1987 roku, II URN 228/87, (...) Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 4 lipca 2018 r.III AUa 1328/17 Legalis numer 1824314). Sposób motywowania oraz stopień stanowczości wniosków wyrażonych w opinii biegłych jest jednym z podstawowych kryteriów oceny dokonywanej przez Sąd, niezależnie od kryteriów zgodności z zasadami wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego oraz podstaw teoretycznych opinii (tak postanowienie SN z 27 listopada 2000 r., I CKN 1170/98, OSNC 2001 nr 4 poz. 84). Sposób motywowania oraz stopień stanowczości wniosków wyrażonych w opinii biegłych jest jednym z podstawowych kryteriów oceny dokonywanej przez Sąd, niezależnie od kryteriów zgodności z zasadami wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego oraz podstaw teoretycznych opinii (tak postanowienie SN z 27 listopada 2000 r., I CKN 1170/98, OSNC 2001 nr 4 poz. 84). Tylko brak w opinii fachowego uzasadnienia wniosków końcowych, uniemożliwia prawidłową ocenę jej mocy dowodowej (wyrok SN z 2000-06-30 II UKN 617/99 OSNAPiUS 2002/1/26).

W ocenie Sądu Okręgowego w świetle kategorycznych i logicznych wniosków wynikających z opinii wskazanego biegłego od powoda, który nie przeszedł wymaganego szkolenia, nie miał odpowiednich badań do pracy w studzienkach wodnokanalizacyjnych nie miał odpowiedniej odzieży obuwia sprzętu i asekuracji, nawet nie można było oczekiwać, że z nałożonego na niego obowiązku spisywania danych z wodomierzy głównych się wywiąże.

Art. 52 § 1 kp. stanowi, iż pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych.

Konstrukcja ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych ma charakter złożony, w tym znaczeniu, że tworzą ją zarówno elementy obiektywne, jak i subiektywne. Te pierwsze odnoszą się do bezprawności zachowania polegającej na pogwałceniu podstawowych obowiązków oraz skorelowanego z tym naruszenia bądź zagrożenia interesów pracodawcy. Z kolei aspekt subiektywny to podmiotowa wadliwość zachowania pracownika wynikająca z winy umyślnej bądź rażącego niedbalstwa. Istotnym zagadnieniem dla wykładni wskazanego przepisu jest więc rozumienie pojęcia winy. Zgodnie z tradycyjnym ujęciem rozróżnia się w niej element obiektywny i subiektywny. Ten pierwszy polega na przypisaniu zachowaniu pracownika bezprawności, poprzez naruszenie obowiązujących norm prawnych lub zasad współżycia społecznego, zarówno poprzez działanie, jak i zaniechanie. Z kolei wymiar subiektywny odnosi się do świadomości pracownika, który chce swoim zachowaniem wywołać określony skutek, lub godzi się na jego wywołanie, albo przewidując, że swoim zachowaniem może naruszyć obowiązujące przepisy bezpodstawnie, przypuszcza, iż tego uniknie, bądź też nie przewiduje takiej możliwości, chociaż powinien lub mógł ją przewidzieć. Ze względu na fakt, że ustawodawca nie wprowadza w tej materii żadnych podziałów, uprawniona jawi się konstatacja, że w art. 52 § 1 k.p. chodzi zarówno o winę umyślną, jak i nieumyślną. W tym kontekście na aprobatę zasługuje pogląd sformułowany w wyroku SN z dnia 11 września 2001 r. (I PK 634/00 OSNP 2003, nr 16, poz. 381; por. też wyrok SN z dnia 9 lutego 2005 r., II PK 200/04, LEX nr 603762), zgodnie z którym w pojęciu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków mieści się wina umyślna oraz rażące niedbalstwo (Por. wyrok SN z dnia 9 marca 2010 r., I PK 175/99, LEX nr 585689, t. 4.) - rodzaj winy nieumyślnej, której nasilenie wyraża się w całkowitym ignorowaniu przez pracownika następstw swojego działania, chociaż rodzaj wykonywanych obowiązków lub zajmowane stanowisko nakazują szczególną ostrożność i przezorność w działaniu. Dlatego też sama bezprawność zachowania nie uzasadnia rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p., jeżeli stosunek psychiczny pracownika do skutków postępowania określony jego świadomością nie wskazuje ani na winę umyślną, ani na rażące niedbalstwo (wyrok SN z dnia 7 lutego 2008 r., II PK 162/07, OSNP 2009, nr 7-8, poz. 98; por. też wyrok SN z dnia 11 lutego 2008 r., II PK 165/07, LEX nr 448851).

Na gruncie rozpoznawanej sprawy wobec naruszenia przez pracodawcę zasad dotyczących przestrzegania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy powodowi nie można przypisać nawet bezprawności działania. Nawet jeśli na powoda nałożono obowiązek sczytywania stanu wodomierzy, nie można było od niego oczekiwać że z naruszeniem podstawowych zasad BHP z tego obowiązku się wywiąże. Tym samym już z tych względów nie sposób dojść do przekonania że pracodawca wykazał zasadność przyczyny stanowiącej podstawę rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Oceny tej nie zmienia sugestia pozwanego zgłoszona w prowadzonym ponownie postępowaniu apelacyjnym, iż powód mógł posłużyć się osobami trzecimi oraz, że fakt niezachowania przez powoda staranności i sumienności przy pełnieniu jego obowiązków i niewykonanie pracy w postaci przeprowadzenia czysto matematycznej czynności polegającej na zsumowaniu ilości i wartości wody zakupionej ze (...) i porównaniu tej ilości i wartości wody jaką zostali obciążeni w formie zaliczek najemcy (co stanowiłoby o ich poprawnym rozliczeniu), nie ma związku z tym czy powód mógł, albo nie mógł, pracować we wnętrzu studzienek wodociągowych w celu przeprowadzenia odczytów wodomierza głównego. Powód bowiem na podstawie danych zawartych w fakturach VAT wystawianych przez (...), odczytów dokonanych przez pracowników (...), oraz zaliczek pobranych od najemców mógł i powinien ustalić wysokość rozliczenia najemców z opłat za wodę. Innymi słowy powód mógł uczynić zadość swojemu obowiązkowi nie wchodząc do studzienki wodomierzowej.

Odnosząc się do powyższego w pierwszej kolejności wskazać należy iż zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wynika iż powód jakkolwiek mógł wyręczyć się przy sczytywaniu stanu głównych wodomierzy ekipą techniczną. Ekipa ta w żaden sposób mu nie podlegała nie mógł kierować jej pracami, weryfikować podanych przez nią danych, ponadto pozwany konsekwentnie przez cały proces wywodził, iż powód był zobowiązany do samodzielnego sczytywania stanu wodomierzy i weryfikacji faktur.

W kwestii zaś zarzutów jako by powód mógł dokonywać prawidłowego rozliczenia nawet nie dokonując odczytu stanu wodomierza w studzienkach podnieść należy iż argumentację tą podniesioną po raz pierwszy na etapie postępowania apelacyjnego na podstawie art. 381 kpc uznać należy za spóźnioną i nastawioną wyłącznie na osiągnięcie pozytywnego dla strony rozstrzygnięcia. Do tej pory bowiem, także w postępowaniu przed Sądem Najwyższym podstaw wielokrotnej błędnej kontroli zużycia poboru wody i odprowadzania ścieków oraz nieprawidłowego rozliczania poboru wody i odprowadzania ścieków w nieruchomości przy ul. (...) upatrywano w braku kontroli stanu wodomierza głównego a nie w innych ewentualnych błędach przy rozliczeniach. Ponadto nie należy zapominać iż czasem różnice wskazane wynikały z awarii a zatem porównanie wartości wody zakupionej ze (...) z wartością i ilością wody jaką zostali obciążeni w formie zaliczek najemcy nie świadczy jeszcze o nieprawidłowościach w zakresie rozliczania faktur.

Reasumując zgodnie z zapatrywaniami apelacji ostatecznie przyjąć należało, iż nie znajduje oparcia w materiale sprawy ocenionym logicznie (zgodnie z art. 233 kpc) ustalenie, iż powód w sposób ciężki zawiniony naruszył podstawowe obowiązki pracownicze co w myśl art. 52 kp mogło by stanowić uzasadniony asumpt do jego dyscyplinarnego zwolnienia

Zgodnie z art.. 56 § 1 kp pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie. O przywróceniu do pracy lub odszkodowaniu orzeka sąd pracy. Przepisy art. 45 § 2 i 3 stosuje się odpowiednio.

W myśl art. 58 kp Odszkodowanie, o którym mowa w art. 56, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia.

Wobec powyższego żądanie pozwu zasądzenia odszkodowania za nieuprawnione rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia w całości zasługiwało na uwzględnienie.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy w Łodzi na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 9.030 zł (odpowiadającą wynagrodzeniu za trzymiesięczny okres wypowiedzenia) tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem umowy o pracę bez wypowiedzenia.

O kosztach procesu za wszystkie instancje orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. oraz § 9 ust. 1 pkt 1, § 10 ust. 1 pkt 2, § 10 ust. 1 pkt. 1 i ust. 4 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. (Dz. U. 2013, poz.461).

Zarządzenie: odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć

pełnomocnikowi p-ozwanego za pośrednictwem P.I.

J.L.