Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 kwietnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Kądziołka

Protokolant: Monika Mackiewicz

po rozpoznaniu w dniu 25 marca 2014 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa A. C.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w M.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w M. na rzecz powódki A. C. kwotę 225.700 zł (dwieście dwadzieścia pięć tysięcy siedemset złotych) z ustawowymi odsetkami liczonymi w stosunku rocznym od dnia 22 czerwca 2010 roku;

II.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 7.217 zł (siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem kosztów procesu;

III.  zasądza od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Szczecinie kwotę 11.402,01 zł (jedenaście tysięcy czterysta dwa złote jeden grosz) tytułem kosztów sądowych, których powódka nie miała obowiązku uiścić.

Sygn. akt VIII GC 286/12

UZASADNIENIE

Powódka A. C. wniosła o zasądzenie od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w M. kwoty 225.700 zł z odsetkami od dnia 22 czerwca 2010 roku oraz kosztami procesu.

Powódka wskazała w uzasadnieniu pozwu, że strony łączyły dwie umowy o roboty budowlane : nr (...) i nr (...), zawarte w ramach programu „(...) O. - 2012”. Na mocy umów pozwana powierzyła powódce jako podwykonawcy prace związane z wykonaniem, dostawą i montażem kontenerów szatniowo-sanitarnych wraz z instalacjami wewnętrznymi w P. oraz O.. Strony negocjowały też umowę nr (...) o wykonanie analogicznych prac w U., powódka nie wyrażała przy tym zgody na zastrzeżenie kary umownej w wysokości 0,5% wynagrodzenia ryczałtowego za każdy dzień zwłoki i domagała się ustalenia wysokości kary na 0,1 %, tak jak w poprzednich umowach. Pozwana miała przygotować pisemną umowę z proponowanymi prze powódkę karami, pozostałe propozycje umowne zawarte w projekcie umowy nr (...) zostały przez obydwie strony zaakceptowane. Ostatecznie do podpisania umowy nr (...) nie doszło. Powódka wykonała zaplecza szatniowo-sanitarne wraz z instalacjami wewnętrznymi w P., O. oraz w U.. Pozwana nie kwestionowała przysługujących powódce roszczeń o zapłatę wynagrodzenia za wykonanie tych trzech zapleczy, dokonała jednak potrącenia swoich wierzytelności z tytułu kar umownych oraz odszkodowania za zwłokę w wykonaniu przedmiotu umowy nr (...) w związku z naliczeniem kary umownej przez inwestora. W ocenie powódki nie było jednak podstaw do dokonania tych potrąceń z należnościami powódki z tytułu wynagrodzenia za budowę zapleczy sanitarno-szatniowych.

W piśmie procesowym z dnia 8 stycznia 2013 roku oraz na rozprawie w dniu 21 maja 2013 roku (karta 257) powódka wyjaśniła, jakie roszczenia są przedmiotem żądania pozwu. Ostatecznie powódka wskazała trzy roszczenia, dodatkowo wyjaśniając, że:

- podstawą żądania zapłaty kwoty 73.200 zł jest faktura VAT nr (...) z dnia 5 maja 2010 roku (wystawiona na podstawie umowy nr (...) z dnia 24 czerwca 2009 roku zawartej pomiędzy zamawiającym - spółką (...), a podwykonawcą - A. C., dotyczącej miejscowości P. - C.);

- podstawą żądania zapłaty kwoty 73.200 zł jest faktura VAT nr (...) z dnia 13 grudnia 2009 roku (wystawiona na podstawie umowy nr (...) z dnia 1 lipca 2009 roku zawartej pomiędzy zamawiającym - spółką (...), a podwykonawcą - A. C., dotyczącej O.);

- podstawą żądania zapłaty kwoty 79.300 zł jest faktura VAT nr (...) z dnia 19 kwietnia 2010 roku (wystawiona z tytułu nienależnego świadczenia, powstałego na skutek wykonania robót budowlanych opisanych w projekcie umowy nr (...) z dnia 17 sierpnia 2009 roku, która nie została ostatecznie podpisana).

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów zastępstwa procesowego.

Pozwana nie kwestionowała tego, że po stronie powódki powstały roszczenia, w związku z którymi powódka wystawiła faktury VAT o numerach: (...); (...). Pozwana nie negowała ani zasadności wystawienia tych faktur, ani ich wysokości.

Wniosek o oddalenie powództwa pozwana uzasadniła podnosząc trzy zarzuty.

W pierwszej kolejności podniosła zarzut przedawnienia. Zdaniem pozwanej umowy łączące strony są umowami o dzieło, a tym samym roszczenia z nich wynikające zgodnie z art. 646 k.c. przedawniają się z upływem dwóch lat od dnia oddania dzieła.

Po drugie pozwana wskazała na „brak roszczenia powódki zniweczonego poprzez dokonane przez pozwaną skuteczne potrącenie wierzytelności pismem z dnia 6 czerwca 2012 roku” (na rozprawie w dniu 17 października 2013 roku pozwana sprostowała datę pisma – w istocie było to pismo z dnia 24 maja 2012 roku).

Po trzecie pozwana powołała się na fakt, że w związku z wadliwym wykonaniem przez powódkę umowy w O. pozwana poniosła szkodę w wysokości 328.573,34 zł, na inwestycji w C. w wysokości 17.622,40 zł oraz na inwestycji w U. w wysokości 11.403,66 zł. W ostatnich zdaniach odpowiedzi na pozew pozwana - z ostrożności procesowej - złożyła oświadczenie o potrąceniu wierzytelności powódki objętych powództwem w kwocie 225.700 zł z wierzytelnością pozwanej względem powódki z tytułu nienależytego wykonania przez powódkę umowy w zakresie kontenera w O., wskazując podstawę prawną swojego roszczenia odszkodowawczego – art. 471 k.c.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w M. wpisana jest do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS (...). Przedmiotem działalności spółki są między innymi roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków oraz roboty budowlane specjalistyczne.

Prezesem zarządu spółki w roku 2009 i 2010 był M. R..

M. R. poza pełnieniem funkcji prezesa zarządu zatrudniony był w spółce na mocy umowy o pracę. W ramach zatrudnienia zajmował się sprawami logistycznymi, koordynacją procesów budowlanych, zawieraniem umów z zamawiającymi.

dowód: odpis z KRS nr (...) - karta70-71

odpis z KRS nr (...) - karta 197-204

zeznania M. R. – karta 336 verte, rozprawa 25.03.2013., 00:01-01:03

W 2009 roku spółka (...) realizowała roboty budowlane zlecane jej przez jednostki samorządów w ramach programu „(...) O.-2012”. Spółka (...) była generalnym wykonawcą boisk szkolnych wraz z zapleczami sanitarno-szatniowymi.

Spółka (...) budowała boiska szkolne między innymi w C. (gmina P.), w U. i O..

fakty niesporne

A. C. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą Usługi (...). Przedmiot działalności A. C. związany jest w szczególności produkcją wyrobów tartacznych.

A. C. udzieliła pełnomocnictwa do prowadzenia spraw związanych z działalnością gospodarczą swojemu pracownikowi A. W., zatrudnionemu na stanowisku przedstawiciela handlowego.

dowód: zaświadczenie o wpisie do (...) karta 66

zeznania A. W. – karta 309, rozprawa 17.10.2013., 00:15-01:59

Do zadań A. W. należało między innymi negocjowanie umów ze spółką (...) dotyczących budowy zapleczy sanitarno-socjalnych w C. (gmina P.), w U. i O., a w dalszej kolejności kierowanie pracami przy wykonywaniu tych umów.

Wzór umów był zaproponowany przez spółkę (...).

A. W. jako pełnomocnik A. C. zawarł w jej imieniu umowy dotyczące budowy zapleczy sanitarno-socjalnych w C. oraz w O..

Według tego samego wzoru spółka (...) przygotowała projekt umowy nr (...), dotyczący budowy zaplecza sanitarno-socjalnego w U., z tym tylko, że kary umowne wynosiły 0,5% wartości wynagrodzenia ryczałtowego za każdy dzień zwłoki, a nie - jak w poprzednich umowach - 0,1%. Co do innych zapisów umownych nie było między umowami rozbieżności. A. W. po zapoznaniu się z projektem umowy nr (...) projektu tego nie podpisał, chciał bowiem aby kary umowne – tak jak w pozostałych umowach – wynosiły 0,1% wartości wynagrodzenia ryczałtowego za każdy dzień zwłoki, poprosił więc przedstawicieli (...) o przygotowanie umowy z tak zastrzeżonymi karami, umowy z takimi warunkami jednak nie dostał. Ostatecznie M. R. – prezes zarządu spółki (...) – nigdy nie otrzymał od A. W. podpisanej umowy o budowę zaplecza sanitarno-socjalnego w U..

Spółka (...) mimo tego wpłaciła A. C. częściową zaliczkę na realizowanie prac w U., po czym A. C. przystąpiła do realizacji umowy obejmującej budowę zaplecza w U..

A. W. zakładał, że dopilnuje podpisania umowy z karami w wysokości 0,1% wynagrodzenia ryczałtowego za każdy dzień zwłoki, ale ostatecznie tego nie dopatrzył.

dowód: zeznania A. W. – karta 309, rozprawa 17.10.2013., 00:15-01:59

zeznania M. R. – karta 336 verte, rozprawa 25.03.2013., 00:01-01:03

Zaplecza sanitarno-socjalne we wszystkich trzech miejscowościach wykonywane były według tego samego projektu budowlanego, wykorzystywanego w ramach programu (...).

Budynki zaplecza wykonywane były z drewna, z elementów wytworzonych w tartaku (...), które były dowożone na miejsce budowy i tam montowane. Przede wszystkim były to kratownice drewniane wymiarach około 1,5 metra na 2,5, które stanowiły materiał/prefabrykat do budowy obiektu szatniowo-sanitarnego. Budynki były parterowe z antresolą, składały się z wielu pomieszczeń połączonych tarasem. Budynki są trwale z gruntem związane elementami znajdującymi się wewnątrz ścian, dlatego wybudowanego w ramach projektu budynku nie można byłoby przenieść bez wyburzenia ścian.

Zadaniem A. C. było wykonanie budynków „pod klucz”, z wewnętrznymi instalacjami: sanitarną, elektryczną, wentylacyjną, umową objęte było wykonanie podłóg, położenie wykładzin, malowanie, tapetowanie, wyposażenie łazienek (biały montaż).

W celu realizacji umowy A. C. zawarła umowy zlecenia z podwykonawcami: R. Z., z zawodu elektrykiem, zatrudnionym w celu wykonania instalacji elektrycznych na budowach w C., U. i O. oraz z P. K., prowadzącym samodzielną działalność gospodarczą, któremu zlecono prace w U. przy składaniu konstrukcji budynków i instalacjach hydraulicznych, a także prace w C. - tylko przy instalacjach hydraulicznych.

Na stałe A. C. zatrudniła na stanowisku zaopatrzeniowca M. G.. Do jego zadań należało dowożenie ludzi i materiałów na budowy w C., O. i U..

dowód: zeznania A. W. – karta 309, rozprawa 17.10.2013., 00:15-01:59

zeznania R. Z.– karta 312, rozprawa 17.10.2013., 02:01-02:11

zeznania P. K. – karta 312 verte, rozprawa 17.10.2013., 02:13-02:42

zeznania M. G. – karta 313 verte

Umowa dotycząca robót w C. w gminie P. oznaczona została numerem (...), podpisano ją w dniu 24 czerwca 2009 roku, w tytule umowy wskazano, że jest to umowa „na wykonanie robót budowlanych” w ramach programu „(...) O.-2012”.

Na podstawie umowy spółka (...) powierzyła A. C. do wykonania roboty budowlane związane z wykonaniem, dostawą i montażem kontenera szatniowo - sanitarnego wraz z instalacjami wewnętrznymi w ramach programu „(...) O.-2012”. Szczegółowy zakres prac określony został w dokumentacji technicznej zaplecza kontenerowego - O. 2012 (§ 1 umowy). Podwykonawca zobowiązał się zapewnić sprzęt i materiały niezbędne do wykonania umowy a także zobowiązał się wykonać przedmiot umowy profesjonalnie, dobrze jakościowo, zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, przepisami, normami techniczno budowlanymi i zakresem rzeczowym przedstawionym w załączniku do umowy oraz przekazaną dokumentacją techniczną (§ 2 pkt 1 i 2 umowy).

W § 3 umowy strony ustaliły, że w celu wykonania przedmiotu umowy zamawiający przekaże podwykonawcy protokolarnie front robót do dnia 30 lipca 2009 roku, będzie sprawował nadzór koordynacyjny na placu budowy oraz zgłosi firmę jako podwykonawcę dla inwestora.

Zgodnie z § 4 terminy realizacji robót przedstawiały się następująco: termin rozpoczęcia 24 czerwca 2009 roku oraz termin zakończenia 30 sierpnia 2009 roku.

Za wykonanie przedmiotu umowy ustalono wynagrodzenie ryczałtowe w wysokości 120.000 zł netto (§ 5). Termin płatności faktury końcowej ustalono na 30 dni od daty wystawienia faktury (§ 6 ust 2).

W § 7 zapisano, że zamawiający dokona odbioru końcowego wykonanych i zgłoszonych do odbioru robót, w terminie 7 dni od daty zgłoszenia wykonania robót.

Zgodnie z umową zamawiającego na budowie reprezentować miał P. R., zaś wykonawcę A. W. (§ 8).

W § 11 przewidziano uprawnienie zamawiającego do naliczenia kary umownej za zwłokę w wykonaniu określonego w umowie przedmiotu odbioru w wysokości 0,1 % wynagrodzenia ryczałtowego za każdy dzień zwłoki oraz kary za zwłokę w usunięciu wad stwierdzonych przy odbiorze i w okresie gwarancji w wysokości 0,1% wartości wynagrodzenia ryczałtowego, za każdy dzień zwłoki, liczonej od dnia wyznaczonego na usunięcie wad. Zapisano również, że zamawiający ma prawo potrącić naliczone kary z faktur wykonawcy.

Zgodnie z § 12 zamawiający zastrzegł sobie prawo do dochodzenia odszkodowania za poniesione szkody, w tym utraconego zysku, niezależnie od kar umownych określonych w § 11.

dowód: umowa nr (...) - karta 36-39

Zgodnie z umową spółka (...) miała przygotować plac budowy dla A. C.. Budynek miał być postawiony na fundamentach, które miała wykonać spółka (...).

Spółka (...) nie przygotowała placu budowy w czasie określonym umową, pojawiły się problemy związane między innymi z realizowaną przez (...) wycinką drzew.

dowód: zeznania A. W. – karta 309, rozprawa 17.10.2013., 00:15-01:59

zeznania M. R. – karta 336 verte, rozprawa 25.03.2013., 00:01-01:03

W piśmie z dnia 29 września 2009 roku A. C., powołując się na umowę nr (...), wezwała spółkę (...) do przekazania placu budowy, terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania, pod rygorem odstąpienia od umowy.

W odpowiedzi na powyższe - w piśmie z dnia 7 października 2009 roku - spółka (...) poinformowała, że przekaże plac budowy w terminie 14 dni. W piśmie zaznaczono, że opóźnienie spowodowane jest późniejszym otrzymaniem placu budowy od inwestora.

W kolejnym piśmie - z dnia 16 października 2009 roku - spółka (...) poinformowała o zwołaniu spotkania w sprawie przekazania placu budowy pod budynek socjalny w C.. Wskazano, że przekazanie odbędzie się w dniu 19 października 2009 roku o godz. 11.00.

dowód: pismo powódki z dnia 29.09.2009 r. - karta 41, 236

pismo pozwanej z dnia 07.10.2009 r. - karta 42-44

pismo pozwanej z dnia 16.10.2009 r. - karta 45

W dniu 19 października 2009 roku sporządzony został protokół przekazania terenu i placu budowy pod wykonanie zaplecza socjalnego boiska sportowego w C., zgodnie z umową nr (...). W protokole zaznaczono, że przekazano również projekt architektoniczno - budowlany zaplecza.

dowód: protokół przekazania z dnia 19.10.2009 r. - karta 46

Dla inwestycji: budowa zespołu boisk sportowych (...) z budynkiem zaplecza socjalnego wraz z infrastrukturą techniczną (...) gmina P. - prowadzony był dziennik budowy nr 189. Kierownikiem budowy został J. R., a inspektorem nadzoru inwestorskiego W. K..

W dniu 10 października 2009 roku kierownik budowy J. R. wpisał do dziennika, że rozpoczęto montaż zaplecza socjalnego i układanie trawy syntetycznej na boisku do piłki nożnej.

dowód: dziennik budowy nr 189 – karta 282

W piśmie dnia 27 października 2009 roku spółka (...) wskazując na przeprowadzoną kontrolę budowy poinformowała A. C., że pomimo uzgodnień z generalnym wykonawcą oraz inspektorem nadzoru nie zwieziono elementów zaplecza i nie rozpoczęto montażu. Z uwagi na powyższe spółka wezwała A. C. do natychmiastowego rozpoczęcia prac i ich zakończenia do dnia 10 listopada 2009 roku.

W odpowiedzi - w piśmie z dnia 29 października 2009 roku - A. C. wskazała, że zgodnie z ustaleniami z generalnym wykonawcą i inspektorem od dnia 28 października 2009 roku rozpoczęto prace budowlane. A. C. podkreśliła również, że nie może ponosić odpowiedzialności za zwłokę w przygotowaniu i przekazaniu placu budowy, może jedynie - przy sprzyjających warunkach - przyspieszyć termin realizacji prac.

W kolejnym piśmie - z dnia 1 grudnia 2009 roku - spółka (...) zarzuciła, że prace dotyczące boisk w C. i U. realizowane są przez A. C. opieszale pomimo wcześniejszych ustaleń, zgodnie z którymi obiekty miały być ukończone w terminie do 27 października 2009 roku. Zaznaczono również między innymi, że termin ostatecznego odbioru budowy w C. był trzykrotnie przekładany. Dalej wskazano, że wymienione w piśmie obiekty należy ukończyć w nieprzekraczalnym terminie do dnia 4 grudnia 2009 roku.

dowód: pismo pozwanej z dnia 27.10.2009 r. - karta 47

pismo powódki z dnia 29.10.2009 r. - karta 161

pismo pozwanej z dnia 01.12.2009 r. - karta 48-49

Budynek został zgłoszony do odbioru przez A. W. w grudniu. Spółka (...) nie dokonała odbioru z uwagi na stwierdzone usterki.

Zgłoszone przez (...) usterki pojawiły się w związku z tym, że budowa nie była realizowana w okresie letnim, tak jak zakładała umowa, ale w okresie jesienno- zimowym. W tym czasie warunki pogodowe utrudniają prace, przykładowo powodują, że w budowanym z drewna budynku „marszczy się” tapeta.

dowód: zeznania A. W. – karta 309, rozprawa 17.10.2013., 00:15-01:59

W piśmie z dnia 30 grudnia 2009 roku spółka (...) wezwała A. C. do usunięcia usterek stwierdzonych między innymi na budowie C..

dowód: pismo pozwanej z dnia 30.12.2009 r. - karta 50

W piśmie z dnia 15 stycznia 2010 roku A. C. poinformowała spółkę (...), że prace budowlane i wykończeniowe dotyczące między innymi zaplecza sanitarnego w C. zostały zakończone w dniu 14 stycznia 2010 roku. Zwróciła się jednocześnie o wyznaczenie terminu odbioru obiektów.

dowód: pismo powódki z dnia 15.01.2010 r. z potwierdzeniem doręczenia - karta 51-52

W dniu 16 stycznia 2010 roku sporządzony został protokół z przeglądu przedodbiorowego budowy zaplecza sanitarno - socjalnego w C.. W protokole zawarte zostały następujące stwierdzenia: 1) w pokoju trenera - nierówna tapeta (poprawić), ogrzewanie i wentylacja niezgodna z dokumentacją, 2) magazyn - nierówna tapeta (poprawić), ogrzewanie i wentylacja niezgodna z dokumentacją; 3) łazienka - nierówna tapeta (poprawić), ogrzewanie i wentylacja niezgodna z dokumentacją, doczyścić wężyk; 4) WC dla niepełnosprawnych - nierówna tapeta (poprawić), ogrzewanie i wentylacja niezgodna z dokumentacją, zbiornik cieplej wody ma 80 l a powinien mieć 120 1; 5) szatnia 1 lewa + dalsza – nierówna tapeta (poprawić), ogrzewanie i wentylacja niezgodna z dokumentacją; 6) szatnia 2 prawa + dalsza - wyrównać tapetę, ogrzewanie i wentylacja niezgodna z dokumentacją; 7) łazienka I lewa – poprawić okładzinę ścienną PCV (zespawać), doczyścić kratkę odpływową, założyć tuleje na instalacje, zbiornik ciepłej wody 120 l (ogrzewanie niezgodne); 8) łazienka II prawa - poprawić okładzinę ścienną PCV, doczyścić wężyk i kratkę odpływową, ogrzewanie i wentylacja niezgodna z dokumentacją, zbiornik ciepłej wody 120 l.

W zakresie elementów zewnętrznych zapisano: poprawić szlifowanie ścian, pomalować i przeszpachlować; założyć ćwierćwałki na posadzce antresoli; poprawić malowanie elementów drewnianych nad antresolą; założyć listwy narożne na całej wysokości, założyć kratki wentylacyjnej na zewnątrz; założyć daszki nad drzwiami zewnętrznymi; posprzątać pomieszczenia po usunięciu usterek; przygotować budynek do odbioru przez inwestora oraz dostarczyć protokół badania wody.

dowód: protokół z dnia 16.01.2010 r. - karta 53-54

W piśmie z dnia 18 stycznia 2010 roku spółka (...) odmówiła odbioru robót dotyczących budowy zaplecza sanitarno-szatniowego w C. ze względu na liczne usterki. W piśmie wskazano, że w załączeniu przekazany zostaje wykaz usterek.

dowód: pismo pozwanej z dnia 18.01.2010 r. - karta 55

W piśmie z dnia 5 marca 2010 roku A. C. poinformowała spółkę (...), że prace budowlane zaplecza socjalno-sanitarnego w C. zostały zakończone. Zwróciła się ponownie o wyznaczenie terminu odbioru robót.

dowód: pismo powódki z dnia 05.03.2010 r. - karta 56-57

W dniu 12 kwietnia 2010 roku kierownik budowy J. R. (reprezentujący spółkę (...)) wpisał do dziennika budowy, że dokonuje zgłoszenia zakończenia zadania zgodnie z umową (...) z dnia 18 czerwca 2009 roku. Zwrócił się jednocześnie z prośbą o rozpisanie odbioru.

Wpisem do dziennika budowy z dnia 12 kwietnia 2010 roku inspektor nadzoru W. K. potwierdził gotowość wykonawcy do odbioru.

dowód: dziennik budowy nr 189 – karta 282

Na dzień 22 kwietnia 2010 roku inwestor – Gmina P. – wyznaczyła spółce (...) odbiór budowy. Sporządzony został protokół odbioru prac dotyczących budowy zespołu boisk wielofunkcyjnych w C., wykonanych na podstawie umowy nr (...).

W skład komisji dokonującej odbioru wchodzili przedstawiciele Gminy P. oraz przedstawiciele wykonawcy - spółki (...). W protokole komisja wskazała na następujące usterki w wykonawstwie: wykonanie trawników, wyrównanie terenu za budynkiem socjalnym, ukształtowanie spadku poprzecznego poza bramką od strony zabudowy gospodarczej, wymiana studni powyżej terenu okalającego oraz uzupełnienie stopni włazowych w studniach. W protokole wskazano, że termin rozpoczęcia robót nastąpił w dniu 4 sierpnia 2009 roku, a ukończenia w dniu 12 kwietnia 2010 roku. Termin usunięcia usterek ustalono na dzień 28 czerwca 2010 roku.

W tym samym dniu podpisano protokół odbioru prac dotyczących budowy zaplecza socjalno-sanitarnego w C., wykonanego według umowy nr (...). Zgodnie z protokołem komisja, w skład której wchodził A. W. – przedstawiciel handlowy A. C. i J. R. – kierownik budowy ustaliła, że roboty zostały zrealizowane i zakończone oraz że podlegają one odbiorowi końcowemu. Zaznaczono, że prace zostały wykonane zgodnie z dokumentacją projektową i powykonawczą, a także że przekazano kompletną dokumentacją powykonawczą. Nie wskazano żadnych usterek.

dowód: protokół nr (...) z dnia 22.04.2010 r. - karta 60

protokół odbioru – karta 58-59

A. C. w dniu 5 maja 2010 roku wystawiła na rzecz spółki (...) fakturę VAT nr (...) na kwotę 73.200 zł brutto tytułem końcowego rozliczenia za zaplecze sanitarno-socjalne Standard plus (...) w C., z terminem płatności określonym na dzień 12 maja 2010 roku.

Faktura została podpisana przez A. C. i prezesa zarządu spółki (...).

dowód: faktura VAT nr (...) - karta 61, 184

Umowa dotycząca robót w O. oznaczona została numerem (...), podpisano ją w dniu 1 lipca 2009 roku, w tytule umowy wskazano, że jest to umowa „na wykonanie robót budowlanych” w ramach programu „(...) O.-2012”.

Przedmiot umowy został określony tak samo jak w umowie dotyczącej budowy w C..

W § 3 umowy strony ustaliły - tak samo jak w poprzednio zawartej umowie - że w celu wykonania przedmiotu umowy zamawiający przekaże podwykonawcy protokolarnie front robót do dnia 30 lipca 2009 roku, będzie sprawował nadzór koordynacyjny na placu budowy oraz zgłosi firmę jako podwykonawcę dla inwestora.

Zgodnie z § 4 terminy realizacji robót przedstawiały się następująco: termin rozpoczęcia 15 lipca 2009 roku oraz termin zakończenia 15 września 2009 roku.

Dalsze zapisy były tożsame z zapisami umowy dotyczącej budowy w C..

Za wykonanie przedmiotu umowy ustalono wynagrodzenie ryczałtowe w wysokości 120.000 zł netto (§ 5). Termin płatności faktury końcowej ustalono na 30 dni od daty wystawienia faktury (§ 6 ust 2).

W § 7 zapisano, że zamawiający dokona odbioru końcowego wykonanych i zgłoszonych do odbioru robót w terminie 7 dni od daty zgłoszenia wykonania robót.

Zgodnie z umową zamawiającego na budowie reprezentować miał P. R., zaś wykonawcę A. W. (§ 8).

W § 11 przewidziano uprawnienia zamawiającego do naliczenia kary umownej za zwłokę w wykonaniu określonego w umowie przedmiotu odbioru w wysokości 0,1 % wynagrodzenia ryczałtowego za każdy dzień zwłoki oraz kary za zwłokę w usunięciu wad stwierdzonych przy odbiorze i okresie gwarancji w wysokości 0,1% wartości wynagrodzenia ryczałtowego, za każdy dzień zwłoki liczonej od dnia wyznaczonego na usunięcie wad. Zapisano również, że zamawiający ma prawo potrącić naliczone kary z faktur wykonawcy.

Zgodnie z § 12 zamawiający zastrzegł sobie prawo do dochodzenia odszkodowania za poniesione szkody, w tym utraconego zysku, niezależnie od kar umownych określonych w § 11.

dowód: umowa nr (...) - karta 72-75

Zgodnie z umową spółka (...) miała przygotować plac budowy dla A. C.. Budynek miał być postawiony na studniach fundamentowych, które miała wykonać spółka (...).

Spółka (...) nie przygotowała placu budowy w czasie określonym umową.

dowód: zeznania A. W. – karta 309, rozprawa 17.10.2013., 00:15-01:59

zeznania M. R. – karta 336 verte, rozprawa 25.03.2013., 00:01-01:03

Dla inwestycji: budowa zespołu boisk sportowych (...)” z budynkiem zaplecza socjalnego wraz z infrastrukturą techniczną w O. - prowadzony był dziennik budowy nr (...) (...) (...)9. Kierownikiem budowy został P. R., kierownikiem robót ziemnych - podbudowy został M. C., a inspektorem nadzoru inwestorskiego - T. G..

W dniu 3 września 2009 roku kierownik budowy P. R. i M. C. wpisali do dziennika, że rozpoczęto wykonywanie studni fundamentowych pod pawilon socjalny.

W dniu 4 września 2009 roku inspektor nadzoru T. G. wpisał, że wykonywane są studnie fundamentowe pawilonu socjalnego.

dowód: dziennik budowy nr (...) (...) (...)9 – karta 288-298

W piśmie z dnia 29 września 2009 roku A. C., powołując się na umowę nr (...), wezwała spółkę (...) do przekazania placu budowy terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania, pod rygorem odstąpienia od umowy.

O treści powyższego pisma A. C. powiadomiła również Urząd Miejski w O..

dowód: pismo powódki z dnia 29.09.2009 r. - karta 76

pismo powódki z dnia 29.09.2009 r. - karta 234

zeznania A. W. – karta 309, rozprawa 17.10.2013., 00:15-01:59

W dniu 5 października 2009 roku sporządzony został protokół przekazania terenu i placu budowy dotyczący umowy nr (...). W protokole zaznaczono, że wraz z przekazaniem placu budowy zamawiający przekazał wykonawcy dokumentację techniczną. Dalej zaznaczono, że pobór wody nastąpi po uzgodnieniu z użytkownikiem na koszt wykonawcy. Odnośnie poboru energii elektrycznej wskazano na brak przyłącza dla potrzeb budowy.

dowód: protokół przekazania z dnia 05.10.2009 r. - karta 77

W dniu 5 października 2009 roku kierownik budowy P. R. i M. C. wpisali do dziennika budowy, że rozpoczęto prace związane z montażem pawilonu socjalnego.

W dniu 9 października 2009 roku inspektor nadzoru T. G. wpisał do dziennika budowy w ramach kontroli robót, że trwają prace związane z montażem pawilonu socjalnego.

Kolejnym wpisem z dnia 12 października 2009 roku kierownik budowy P. R. i M. C., wpisali do dziennika, że zakończono prace związane z wykonaniem przyłącza wod-kan., trwają prace związane z montażem pawilonu socjalnego.

Wpisem z dnia 15 października 2009 roku inspektor nadzoru T. G. stwierdził, że trwają prace związane z montażem pawilonu.

W dniu 30 listopada 2009 roku kierownik budowy P. R. (reprezentujący spółkę (...)) i M. C. wpisali do dziennika, że zakończono roboty na obiekcie, obiekt nadaje się do użytkowania zgodnie z przeznaczeniem.

Wpisem z tego samego dnia, tj. 30 listopada 2009 roku, inspektor nadzoru T. G. potwierdził ukończenie i gotowość do odbioru robót.

dowód: dziennik budowy nr (...) (...) (...)9 – karta 288-298

Budowę zaplecza w O. A. C. zakończyła w połowie listopada.

A. W. zgłaszał zakończenie robót najpierw ustnie kierownikowi budowy, a następnie A. C. pisemnie zgłosiła to do firmy (...).

Spółka (...) nie chciała wyznaczyć terminu odbioru budynku, dopóki odbioru całego obiektu (boiska z zapleczem) nie dokona inwestor.

dowód: zeznania A. W. – karta 309, rozprawa 17.10.2013., 00:15-01:59

Na dzień 11 grudnia 2009 roku inwestor – Gmina M. O. – wyznaczyła spółce (...) odbiór budowy. Sporządzony został protokół odbioru prac dotyczących budowy zespołu boisk wielofunkcyjnych w O., wykonanych na podstawie umowy nr (...). W skład komisji dokonującej odbioru wchodzili przedstawiciele Gminy M. O. oraz przedstawiciele wykonawcy spółki (...). W protokole wskazano, że termin umowny zakończenia robót ustalono na dzień 28 września 2009 roku, roboty zostały zaś wykonane w dniu 20 listopada 2009 roku. Komisja stwierdziła, że roboty zostały wykonane pod względem technicznym co do jakości wykonania i użytych materiałów bez uwag. W zakresie usterek stwierdzono jedynie brak wschodu trawy.

dowód: protokół odbioru z dnia 11.12.2009 r. - karta 78-78 verte

W dniu 13 grudnia 2009 roku A. C. wystawiła na rzecz spółki (...) fakturę VAT nr (...) na kwotę 73.200 zł brutto tytułem końcowego rozliczenia za zaplecze sanitarno-socjalne (...) w O.. Jako sposób zapłaty wskazano : przelew, 21 dni.

Faktura została podpisana przez A. C. i osobę reprezentującą spółkę (...).

dowód: faktura VAT nr (...) - karta 79, 185

Projekt umowy dotyczącej robót w U. oznaczony został numerem (...) i opatrzony datą 17 sierpnia 2009 roku, w tytule wskazano, że jest to umowa „na wykonanie robót budowlanych” w ramach programu „(...) O.-2012”.

Przedmiot umowy w projekcie został opisany tak jak w poprzednich umowach.

W § 3 umowy zapisano, że w celu wykonania przedmiotu umowy zamawiający przekaże podwykonawcy protokolarnie front robót do dnia 20 sierpnia 2009 roku, będzie sprawował nadzór koordynacyjny na placu budowy oraz zgłosi firmę jako podwykonawcę do inwestora – Urzędu Gminy w U..

Zgodnie z § 4 terminy realizacji robót przedstawiały się następująco: termin rozpoczęcia : 20 sierpnia 2009 roku oraz termin zakończenia 15 października 2009 roku.

W § 11 przewidziano uprawnienia zamawiającego do naliczenia kary umownej za zwłokę w wykonaniu określonego w umowie przedmiotu odbioru w wysokości 0,5 % wynagrodzenia ryczałtowego za każdy dzień zwłoki oraz kary za zwłokę w usunięciu wad stwierdzonych przy odbiorze i okresie gwarancji w wysokości 0,5 % wartości wynagrodzenia ryczałtowego, za każdy dzień zwłoki liczonej od dnia wyznaczonego na usunięcie wad. Zapisano również, że zamawiający ma prawo potrącić naliczone kary z faktur wykonawcy.

Pozostałe zapisy były tożsame z zapisami poprzednich umów. Zapisano między innymi, że : za wykonanie przedmiotu umowy określono wynagrodzenie ryczałtowe w wysokości 120.000 zł netto (§ 5); termin płatności faktury końcowej określono na 30 dni od daty wystawienia faktury (§ 6 ust 2), zamawiający dokona odbioru końcowego wykonanych i zgłoszonych do odbioru robót w terminie 7 dni od daty zgłoszenia wykonania robót (§ 7); zamawiający zastrzegł sobie prawo do dochodzenia odszkodowania za poniesione szkody w tym utraconego zysku niezależnie od kar umownych określonych w § 11 (§ 12).

Projekt umowy został podpisany w imieniu spółki (...) przez dyrektora technicznego P. R..

Umowa nie została podpisana przez A. C. ani jej przedstawiciela z uwagi na brak porozumienia co do wysokości kar umownych.

dowód: projekt umowy nr (...) – kara 15-18

W piśmie z dnia 29 września 2009 roku A. C. powołując się na umowę nr (...) wezwała spółkę (...) do przekazania placu budowy terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania, pod rygorem odstąpienia od umowy. O treści powyższego pisma A. C. powiadomiła również Urząd Miejski w U..

dowód: pismo powódki z dnia 29.09.2009 r. - karta 19-20, 235

W dniu 5 października 2009 roku A. C. otrzymała drogą faksową projekt zawierający informacje o posadowieniu podwalin oraz rozmieszczeniu przyłączy w miejscu, gdzie miał stanąć kontener sztaniowo-sanitarny.

bezsporne, nadto dowód: schemat budowy - karta 26

W piśmie z dnia 6 października 2009 roku spółka (...) poinformowała, że przekazanie placu budowy pod realizację zaplecza socjalnego na budowie w U. nastąpi w dniu 9 października 2009 roku.

dowód: pismo pozwanej z dnia 06.10.2009 r. - karta 21-22

W dniu 9 października 2009 roku sporządzony został protokół przekazania terenu i placu budowy dotyczący umowy nr (...). W protokole zaznaczono, że wraz z przekazaniem placu budowy zamawiający przekazał wykonawcy dokumentację techniczną kontenera oraz uzgodnienia z inwestorem dotyczące dachu. Dalej zaznaczono, że pobór wody i energii elektrycznej nastąpi po uzgodnieniu z użytkownikiem na koszt wykonawcy.

dowód: protokół przekazania z dnia 09.10.2009 r. - karta 23

Dla inwestycji: budowa zespołu boisk sportowych (...) z budynkiem zaplecza socjalnego wraz z infrastrukturą techniczną w U. - prowadzony był dziennik budowy nr B. (...)-382/09. Kierownikiem budowy został J. R., a inspektorami nadzoru inwestorskiego : J. S., J. K., M. P..

W październiku 2009 roku kierownik budowy J. R. w dzienniku budowy odnotował, że warunki atmosferyczne w dniach 13-19 października nie pozwalają na prowadzenie robót.

W dniu 19 października 2009 roku kierownik budowy J. R. wpisał do dziennika, że rozpoczęto układanie konstrukcji budynku socjalnego na wykonanych fundamentach.

dowód: dziennik budowy nr B. (...) (...). (...) (...)9 – karta 285

(...) hydrauliczne wykonywał podwykonawca A. P. K.. Stwierdził on błędy w wykonaniu podbudowy przez spółkę (...), które spowodowały, że piony kanalizacyjne nie trafiały na swoje miejsce. Z tego powodu pracownicy A. C. musieli budynek obrócić o 180 stopni. Wydłużyło to czas robót w U., ponieważ trzeba było dokonywać przebudowy w konstrukcjach budynku.

W dniu 28 października 2009 roku A. C. wystawiła na rzecz spółki (...) fakturę VAT nr (...) na kwotę 1.988,60 zł brutto tytułem poprawienia jednego poziomu kanalizacyjnego pod kontenerem szatniowo-sanitarnym typu ORLIK w U..

dowód: zeznania P. K. – karta 312 verte, rozprawa 17.10.2013., 02:13-02:42

zeznania A. W. – karta 309, rozprawa 17.10.2013., 00:15-01:59

faktura VAT nr (...) - karta 63,186

Prace przy wykonywaniu budynku w U. były utrudnione ze względu na warunki atmosferyczne – opady deszczu, później śniegu.

dowód: zeznania A. W. – karta 309, rozprawa 17.10.2013., 00:15-01:59

zeznania P. K. – karta 312 verte, rozprawa 17.10.2013., 02:13-02:42

W piśmie z dnia 5 listopada 2009 roku, kierowanym do A. C., spółka (...) poinformowała, że po wizji lokalnej w trakcie realizacji zaplecza socjalnego w U. stwierdzono, że roboty wykonywane są niezgodnie z technologią i kolejnością robót (prowadzone są roboty wewnątrz budynku przy odkrytym dachu, zalana jest podłoga i płyta od strony wewnętrznej podłogi), poprzecinane są elementy konstrukcyjne przy wykonywaniu przejść instalacji wodnej i elektrycznej (należy wzmocnić i zaimpregnować miejsca po przecięciach), zaznaczono również, że należy pilnie wykonać pokrycia dachu, elementy boazerii zewnętrznej zakonserwować i przemalować przed położeniem na ścianę, uwzględnić otwory drzwiowe do pomieszczeń dla osób niepełnosprawnych, wysuszyć nagrzewnicą wewnętrzne zalane elementy i wymienić mokrą wełnę mineralną. Dalej zaznaczono, że zalecenia należy wykonać do dnia 9 listopada 2009 roku, a nadto dostarczyć atesty na drewno, impregnaty, wełnę mineralną i folie.

dowód: pismo pozwanej z dnia 05.11.2009 r. - karta 24-25

J. K. wpisem do dziennika budowy z dnia 21 października 2009 roku zgłosił wszystkie instalacje do odbioru.

Następny wpis pochodzi od J. R. - zgłosił on zakończenie robót zgodnie z umową nr (...) z dnia 15.07.2009r. i poprosił inwestora o rozpisanie odbioru.

dowód: dziennik budowy nr B. (...) (...). (...) (...)9 – karta 285

A. W. zgłosił budynek do odbioru w grudniu, ale firma (...) odmówiła odbioru, stwierdziła bowiem, że wystąpiły liczne wady i usterki związane głównie z tym, że marszczyły się położone na ścianach tapety.

dowód: zeznania A. W. – karta 309, rozprawa 17.10.2013., 00:15-01:59

W dniu 29 grudnia 2009 roku inspektor nadzoru J. S. wpisał do dziennika zapis o następującej treści: proszę wyrównać podłoże pod matą nawierzchni trawy syntetycznej, nie dopuszczać możliwości przecinania maty; roboty wykonać w dogodnym technologicznie terminie. Zakończyć roboty w budynku socjalnym łącznie z dokumentacją. Po zrealizowaniu ww. zgłosić do odbioru ponownie.

dowód: dziennik budowy nr B. (...) (...). (...) (...)9 – karta 285

W piśmie z dnia 30 grudnia 2009 roku spółka (...) wezwała A. C. do usunięcia usterek stwierdzonych między innymi na budowie w U.. Wskazano, że usterki te - wyznaczone przez inwestora - należy usunąć do dnia 14 stycznia 2010 roku. Wśród tychże usterek wskazano na: wymianę kratek wentylacyjnych zewnętrznych budynku, poprawę i usunięcie nierówności tapet we wszystkich pomieszczeniach, uzupełnienie listew i opasek przy drzwiach, wykonanie daszku nad wejściem, poprawę polbruku przy budynku, prawidłowe wprowadzenie kabli do lamp oświetleniowych zewnętrznych, przeszlifowanie deski elewacyjnej, pomalowanie antresoli deski, złożenie tulei przy wyjściach instalacji do ścian, założenie zaworu na zasilaniu nagrzewnicy, przerobienie podejścia muszli w pomieszczeniu dla niepełnosprawnych, wykonanie stopnia na antresolę, zakończenie odgromu wraz z badaniem instalacji, dostarczenie badania wody oraz wykonanie próby wody w instalacji w obecności inspektora nadzoru. Wskazano również, że wykonane roboty należy zgłosić do odbioru we wskazanym powyżej terminie.

dowód: pismo pozwanej z dnia 30.12.2009 r. - karta 50

W piśmie z dnia 15 stycznia 2010 roku A. C. poinformowała spółkę (...), że prace budowlane i wykończeniowe dotyczące między innymi zaplecza sanitarnego w U. zostały zakończone w dniu 14 stycznia 2010 roku. Zwróciła się jednocześnie o wyznaczenie terminu odbioru.

Pismo wpłynęło do spółki (...) w dniu 18 stycznia 2010 roku.

dowód: pismo powódki z dnia 15.01.2010 r. wraz z potwierdzeniem doręczenia - karta 51-52

W piśmie z dnia 21 stycznia 2010 roku spółka (...) poinformowała A. C., że odmawia odbioru robót dotyczących budowy zaplecza sanitarno-szatniowego w U. ze względu na usterki. Wymieniając usterki spółka nakazała poprawić: wykończenie tapet we wszystkich pomieszczeniach, wyregulować drzwi do kabiny w sanitariacie męskim, doczyścić we wszystkich pomieszczeniach silikon przy urządzeniach sanitarnych, założyć listwy maskujące PCV przy brodzikach z natryskiem, poprawić próg (założyć szerszy) w pomieszczeniu dla niepełnosprawnych, założyć odboje przy drzwiach, w narożnikach pomieszczeń przy ościeżach założyć listwy wykończeniowe, poprawić szlifowanie, po szpachlować i pomalować zewnętrzne elementy kontenera, założyć ćwierć wałki przy posadzce antresoli oraz posprzątać budynek po usunięciu usterek. Jednocześnie w piśmie zaznaczono, że w załączeniu przekazany zostaje wykaz brakujących dokumentów koniecznych do odbioru kontenera przekazanych przez inspektora nadzoru.

dowód: pismo pozwanej z dnia 21.01.2010 r. - karta 27-29

W piśmie z dnia 22 lutego 2010 roku kierownik budowy J. R. wskazał, że wstrzymał układanie na budynku zaplecza socjalnego w U. tapety natryskowej z uwagi na brak zgody inwestora.

W tym samym piśmie wskazano, że w dniu 22 stycznia 2010 roku przekazany został komplet kluczy do pomieszczeń socjalnych.

dowód: pismo z dnia 22.02.2010 r. - karta 30

W piśmie z dniu 23 lutego 2010 roku R. G. - autor projektu budowlanego boiska w U. - wyraził zgodę na dodatkowe wykończenie powierzchni ścian wewnętrznych w pomieszczeniach budynku za pomocą dekoracyjnej tapety natryskowej (...) na istniejącej tapecie z włókna szklanego, ułożonej zgodnie z zatwierdzonym projektem budowlanym. W piśmie zaznaczono, że powyższa zamiana jest zmianą nieistotną w myśl przepisów prawa budowlanego, nadto wymagała dodatkowo uzyskania zgody inwestora.

dowód: pismo z dnia 23.02.2010 r. - karta 31

W piśmie z dnia 5 marca 2010 roku A. C. poinformowała spółkę (...), że prace budowlane zaplecza socjalno-sanitarnego w U. zostały zakończone. Zwróciła się też wyznaczenie terminu odbioru robót.

dowód: pismo powódki z dnia 05.03.2010 r. - karta 56-57

W piśmie z dnia 13 kwietnia 2010 roku Gmina U. działając jako inwestor poinformowała spółkę (...), że w związku ze zgłoszeniem w dniu 9 kwietnia 2010 roku odbioru robót boiska w U. wyznacza termin odbioru robót na dzień 14 kwietnia 2010 roku.

dowód: pismo Wójta Gminy U. z dnia 13.04.2010 r.- karta 32

W dniu 14 kwietnia 2010 roku sporządzony został także protokół kompleksowego odbioru prac dotyczących budowy kompleksu sportowego w U. wykonanych na podstawie umowy nr (...). W skład komisji dokonującej odbioru wchodzili przedstawiciele Gminy U. oraz przedstawiciele wykonawcy spółki (...). Zgodnie z protokołem roboty zostały odebrane bez zastrzeżeń. W protokole wskazano, że termin rozpoczęcia robót nastąpił w dniu 4 sierpnia 2009 roku, a ukończenia w dniu 14 kwietnia 2010 roku.

W tym samym dniu - 14 kwietnia 2010 roku - sporządzony został protokół odbioru prac dotyczących budowy zaplecza socjalno-sanitarnego w U., w którym wskazano, że zostało ono wykonane według umowy nr (...). Zgodnie z protokołem komisja, w skład której wchodził A. W. – przedstawiciel handlowy i J. R. – kierownik budowy ustaliła, że roboty zostały zrealizowane i zakończone oraz że podlegają odbiorowi końcowemu. Zaznaczono, że prace zostały wykonane zgodnie z dokumentacją projektową i powykonawczą, brak usterek, przekazano kompletną dokumentacją powykonawczą.

dowód: protokół odbioru z dnia 14.04.2010 r. - karta 33-34

protokół odbioru z dnia 14.04.2010 r. - 35-35 verte

W dniu 19 kwietnia 2010 roku A. C. wystawiła na rzecz spółki (...) fakturę VAT nr (...) na kwotę 79.300 zł brutto tytułem końcowego rozliczenia za zaplecze sanitarno-socjalne (...) w U. oraz wykonanie i montaż podjazdu dla niepełnosprawnych przy zapleczu sanitarno-socjalnym (...) w U., z terminem płatności określonym na dzień 7 maja 2010 roku.

Faktura została podpisana przez A. C. i prezesa zarządu spółki (...).

dowód: faktura VAT nr (...) - karta 64, 187

Spółka (...) nie zapłaciła A. C. należności z faktur VAT o numerach: (...), wystawionych za wykonanie budynków zapleczy sanitarno-socjalnych w C., O., U..

fakt niesporny

W piśmie z dnia 24 maja 2010 roku spółka (...) oświadczyła, że dokonuje potrącenia wierzytelności w łącznej wysokości 465.373,34 zł przysługującej jej wobec A. C. z tytułu:

-

kary umownej za zwłokę w zakończeniu umowy nr (...) za okres od 16 października 2009 roku do 14 kwietnia 2010 roku w wysokości 108.600 zł;

-

kary umownej za zwłokę w zakończeniu wykonania przedmiotu umowy nr (...) za okres od 01.09.2009 roku do 22.04.2010 roku w wysokości 28.200 zł,

-

kary umownej za zwłokę w zakończeniu wykonania przedmiotu umowy nr (...) za okres od 16.09.2009 roku do 11.12.2009 roku w wysokości 10.440 zł,

-

odszkodowania za szkodę poniesioną w związku ze zwłoką w wykonaniu przedmiotu umowy nr (...) w związku z naliczeniem kary umownej przez inwestora w wysokości 318.133,34 zł,

objętych notą odsetkową nr (...) z dnia 24 maja 2010 roku,

z wierzytelnością A. C. z tytułu wykonanych usług na kwotę 225.700 zł, wynikającą z faktury VAT nr (...).

Powyższe pismo zostało nadane przesyłką listową w dniu 25 maja 2010 roku.

dowód: pismo pozwanej z dnia 24.05.2010 r. - karta 62

pismo pozwanej z dnia 24.05.2010 r. z wyciągiem z książki nadawczej - karta 205-206

W dniu 24 maja 2010 roku spółka (...) wystawiła na rzecz A. C. notę księgową nr (...), na łączną sumę obciążenia w kwocie 465.373,34 zł. Obciążenie obejmowało następujące pozycje:

108.600 zł - kara umowna za zwłokę w zakończeniu umowy nr (...) za okres od 16 października 2009 roku do 14 kwietnia 2010 roku;

28.200 zł - kara umowna za zwłokę w zakończeniu wykonania przedmiotu umowy nr (...) za okres od 1 września 2009 roku do 22 kwietnia 2010 roku;

10.440 zł - kara umowna za zwłokę w zakończeniu wykonania przedmiotu umowy nr (...) za okres od 16 września 2009 roku do 11 grudnia 2009 roku;

318.133,34 zł - odszkodowanie za szkodę poniesioną w związku ze zwłoką w wykonaniu przedmiotu umowy nr (...) w związku z naliczeniem kary umownej przez inwestora.

Powyższa nota została wysłana przesyłką listową w dniu 24 maja 2010 roku.

dowód: nota księgowa nr (...) - karta 65

nota księgowa nr (...) wraz z wyciągiem z książki nadawczej - karta 207-208

W piśmie z dnia 11 czerwca 2010 roku pełnomocnik A. C. wezwał spółkę (...) do zapłaty kwoty 225.700 zł, wynikającej z faktury VAT nr (...), w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania pisma, pod rygorem skierowania sprawy o zapłatę na drogę sądowa. Jednocześnie pełnomocnik poinformował, że A. C. nie uznaje potrącenia dokonanego na podstawie pisma z dnia 24 maja 2010 roku z uwagi na brak podstaw do naliczenia kar umownych i żądania odszkodowania.

Pismo to spółka media S. odebrała w dniu 14 czerwca 2010 roku.

W odpowiedzi, w piśmie z dnia 5 lipca 2010 roku, pełnomocnik spółki (...) oświadczył, że spółka odmawia zapłaty żadnej kwoty. Podtrzymując stanowisko przedstawione w piśmie z dnia 24 maja 2010 roku pełnomocnik spółki (...) podkreślił, że oświadczenie o potrąceniu jest w pełni skuteczne, a tym samym wywarło skutek w postaci umorzenia wierzytelności przysługujących A. C. wobec spółki (...). Wskazując na powyższe zaznaczył, że spółka oczekuje na wpłatę kwoty 239.673,34 zł.

dowód: wezwanie do zapłaty z potwierdzeniem nadania i odbioru - karta 67-68

pismo pozwanej z dnia 05.07.2010 r. - karta 69

Latem 2010 roku przedstawiciele Miasta i Gminy O. skontaktowali się z przedstawicielem A. C. A. W. w związku z tym, że pomiędzy deskami budynku zaplecza w pojawiły się szpary. A. W. pojechał na spotkanie do urzędu w O.. Na spotkaniu wyjaśnił, że gwarancja, jakiej A. C. udzieliła spółce (...), obejmuje usunięcie powstałych szpar, co był gotów wykonać metodą szpachlowania, ale przedstawiciele Miasta i Gminy O. chcieli, aby zamiast usuwania szpar położyć elewację na nowo. A. W. wyjaśnił, że taka praca nie jest objęta gwarancją, ale A. C. może pracę taką wykonać jako osobne zlecenie, za osobnym wynagrodzeniem. Rozmowy między przedstawicielami gminy i A. W. zakończyły się tym, że A. C. wykona dodatkowe, nieobjęte gwarancją prace, o ile zapłaci za nie spółka (...).

Prezes zarządu spółki (...) wiedział o tym, że przedstawiciele gminy i A. W. nawiązali bezpośredni kontakt w sprawie wymiany elewacji na nową.

Spółka (...) w lecie 2010 roku nie chciała jednak zapłacić A. C. za wykonanie dodatkowych prac przy elewacji. Nie płaciła również za fakturę nr (...) uważając, że należność ta została skutecznie potrącona pismem z dnia 24 maja 2010 roku.

dowód: zeznania A. W. – karta 309, rozprawa 17.10.2013., 00:15-01:59

zeznania M. R. – karta 336 verte, rozprawa 25.03.2013., 00:01-01:03

W dniu 26 sierpnia 2010 roku spółka (...) zwróciła się do Urzędu Miejskiego w O. z pismem zawierającym prośbę o przedłużenie terminu do usunięcia usterek.

W piśmie z dnia 31 sierpnia 2010 roku, kierowanym do spółki (...), Urząd Miejski w O., odpowiadając na pismo z dnia 26 sierpnia 2010 roku, wraził zgodę na przedłużenie do dnia 17 września 2010 roku terminu usunięcia usterek zaplecza socjalno-szatniowego przy kompleksie boisk (...) w O..

dowód: pismo Urzędu Miejskiego w O. z dnia 31.08.2010 r. - karta 214

W dniu 27 sierpnia 2010 roku spółka (...) wystosowała pismo do A. C..

W piśmie tym poinformowała A. C., że pomimo podejmowania wielu prób nie udało się nawiązać kontaktu z jej firmą oraz A. W. w sprawie usunięcia usterek na zapleczu socjalno-sanitarnym w O.. Dalej zaznaczyła, że pomimo ustaleń A. W. z Urzędem w O. i zapewnień o usunięciu wskazanych przez urząd usterek do dnia 27 sierpnia 2010 roku nie wykonano żadnych prac. Z uwagi na powyższe spółka (...) zmuszona będzie zlecić usunięcie usterek firmie trzeciej i wszelkimi kosztami obciążyć A. C..

dowód: pismo pozwanej z 27.08.2010 r. z wyciągiem z książki nadawczej - karta 215-216

Mimo zapowiedzi zawartej w piśmie z dnia 27 sierpnia 2010 roku spółka (...) nie zleciła usunięcia usterek żadnej trzeciej firmie.

fakt niesporny

Ostatecznie M. R. jako prezes zarządu spółki (...) zawarli porozumienie, zgodnie z którym A. W. zobowiązał się w imieniu A. C. wykonać takie prace, jakich oczekiwał inwestor, a więc na nowo położyć elewację budynku zaplecza w O., a spółka (...) zobowiązała się zapłacić na ten cel zaliczkę w wysokości 12.000 zł.

Porozumienie podpisane zostało w dniu 23 grudnia 2010 roku.

W jego treści wskazano, że w związku z koniecznością wykonania robót naprawczych - usunięcia usterek zaplecza socjalnego w O., zgodnie z umową nr (...) - wykonawca zobowiązał się do wykonania prac naprawczych do dnia 17 stycznia 2011 roku. A. W. oświadczył natomiast, że znany jest mu zakres koniecznych prac i zgodnie z ustaleniami poczynionymi bezpośrednio z przedstawicielami Miasta O. nie wnosi wobec tego zastrzeżeń. Dalej zapisano, że zamawiający wpłaci wykonawcy kwotę 12.000 zł, co wykonawca kwituje.

W tym samym dniu - 23 grudnia 2010 roku - wystawiony został dokument (...) na kwotę 12.000 zł tytułem zaliczki na poczet usunięcia usterek zaplecza socjalnego na zadaniu w O., zgodnie z umową nr (...) roku oraz porozumieniem z dnia 23 grudnia 2010 roku.

dowód: porozumienie z dnia 23.12.2010 r. KP - karta 232

dowód KP - karta 232 verte

W dniu 18 stycznia 2011 roku w O. sporządzona została „notatka na okoliczność wizji lokalnej związanej z usunięciem usterek na zapleczu szatniowo – socjalnym”.

W notatce zapisano, że protokół odbioru robót zostanie podpisany w dniu 24 stycznia 2011 roku w obecności upoważnionego przedstawiciela wykonawcy spółki (...). W notatce stwierdzono zakończenie usunięcia usterek na dzień 17 stycznia 2011 roku.

Notatka została podpisania przez uczestniczące w wizji osoby, tj. przedstawiciela gminy C. M., A. W. i H. G..

dowód: notatka z dnia 18.01.2011 r. - karta 233

W dniu 19 listopada 2010 roku Miasto i Gmina O. w nocie księgowej obciążyła spółkę (...) kwotą 133.549,29 zł za niedotrzymanie terminu usunięcia usterek w ramach gwarancji z przyczyn zależnych od wykonawcy w wysokości 0,2 % wynagrodzenia za każdy dzień zwłoki od 18 września do 19 listopada 2010 roku ; 63 dni x 1.059.913,31 zł = 133.549,29 zł.

dowód: nota księgowa - karta 217

Sąd zważył, co następuje:

Powódka dochodzi zapłaty należności z trzech faktur VAT:

- kwoty 73.200 zł z faktury VAT nr (...) z dnia 5 maja 2010 roku (wystawionej na podstawie umowy nr (...) z dnia 24 czerwca 2009 roku - końcowe rozliczenia za wykonanie zaplecze sanitarno-socjalne w P. - C.);

- kwoty 73.200 zł z faktury VAT nr (...) z dnia 13 grudnia 2009 roku (wystawionej na podstawie umowy nr (...) z dnia 1 lipca 2009 roku - tytułem końcowego rozliczenia za zaplecze sanitarno-socjalne Standard plus (...) w O.);

- kwoty 79.300 zł z faktury VAT nr (...) z dnia 19 kwietnia 2010 roku (wystawionej za zaplecze sanitarno-socjalne w U.).

Jako podstawę prawną żądań z dwóch pierwszych faktur powódka podała przepisy kodeksu cywilnego dotyczące robót budowlanych, a jako podstawę prawną ostatniego żądania – przepisy kodeksu cywilnego o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Między stronami nie ma sporu co do tego, że po stronie powódki powstało roszczenie o zapłatę kwot: 73.200 zł, 73.200 zł, 79.300 zł. Strona pozwana nie neguje, że po jej stronie powstał obowiązek zapłaty tych należności (co pozwana przyznawała jeszcze przed procesem składając oświadczenie o potrąceniu z dnia 24 maja 2010 roku).

Obrona pozwanej sprowadza się do podniesienia dwóch zarzutów: przedawnienia oraz potrącenia. Pozwana wywodzi, że łączące ją z powódką umowy były umowami o dzieło, co oznacza dwuletni termin przedawniania roszczeń o zapłatę wynagrodzenia. W dalszej kolejności pozwana wywodzi, że wierzytelności powódki wygasły na skutek złożonego przez pozwaną w dniu 24 maja 2010 roku oświadczenia o potrąceniu wzajemnych wierzytelności. Z ostrożności procesowej pozwana złożyła oświadczenie o potrąceniu wierzytelności powódki objętych powództwem zł z wierzytelnością pozwanej względem powódki obejmującą odszkodowanie w kwocie 328.573,34 zł za nienależyte wykonanie przez powódkę umowy w zakresie kontenera w O. (jako podstawę prawną swojego roszczenia odszkodowawczego pozwana wskazała art. 471 k.c.).

W pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga spór co do tego kwalifikacji prawnej umowy, której przedmiotem było wykonanie kontenera szatniowo - sanitarnego wraz z instalacjami wewnętrznymi w ramach programu „(...) O.-2012”.

Materiał dowodowy zebrany w sprawie nie pozostawia wątpliwości co do tego, że umowa obejmująca tak określony przedmiot jest umową o roboty budowlane.

Zgodnie z art. 647 k.c. przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej, zaś inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.

Ze względu na szczególny charakter przepisów rodzajowo wyodrębniających umowę o roboty budowlane, wszystkie jej składniki wymienione w art. 647 k.c. należy uznać za istotne (por. wyrok S.N. z dnia 6 października 2004 r., I CK 71/04; wyrok S.N. z dnia 18 lipca 2002 r., IV CKN 1376/00).

W orzecznictwie i doktrynie wskazuje się, że elementami odróżniającymi umowę o roboty budowlane od umowy o dzieło, są w szczególności:

-

przedmiot umowy o roboty budowlane, którym jest nie każdy rezultat pracy, lecz tylko taki, który powstał w wyniku robót budowlanych i jest zarazem przedsięwzięciem o większych rozmiarach, zindywidualizowanych właściwościach, zarówno fizycznych, jak i użytkowych; umowa o dzieło jest natomiast podobnie jak umowa o roboty budowlane umową rezultatu, nie wymaga ona jednak stosowania przepisów prawa budowlanego, dokumentacji projektowej, szerokiej wiedzy technicznej, stałego nadzoru ze strony inwestora i obejmuje swoim zakresem znacznie mniejsze rozmiary;

-

projekt, według którego mają zostać wykonane roboty budowlane,

-

współdziałanie inwestora z wykonawcą przy wykonywaniu umowy o roboty budowlane : z jednej strony wykonawca zobowiązany jest wykonać prace zgodnie z umową, z drugiej natomiast inwestor zobowiązany jest do poczynienia prac przygotowawczych w postaci przekazania terenu budowy, zapewnienia pozwoleń oraz przygotowania projektu,

-

nie bez znaczenia dla rozróżnienia obu umów pozostaje cel gospodarczy, jakiemu służyć ma umowa o roboty budowlane - jest nim zrealizowanie zamierzonego przedsięwzięcia inwestycyjnego i osiągnięcie rezultatu w postaci obiektu lub kompleksu obiektów, zdolnych do zaspokajania określonych potrzeb społecznych.

W nawiązaniu do opisanych różnic w orzecznictwie prezentowane jest stanowisko, że zasadniczym kryterium rozróżnienia umowy o dzieło i umowy o roboty budowlane jest ocena realizowanej inwestycji stosownie do wymagań prawa budowlanego (tak m.in. w wyroku SN z dnia 25 marca 1998 r., II CKN 653/97, OSNC 1998, nr 12, poz. 207 i z dnia 7 grudnia 2005 r., V CK 423/05).

W świetle art. 3 pkt 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku - Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r., nr 156, poz. 1118 ze zm.) w pojęciu "roboty budowlane" mieści się zarówno sama budowa, ale także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego. Natomiast za obiekt budowlany - zgodnie z art. 3 pkt. 1 wskazanej ustawy - uznaje się: 1) budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi, 2) budowlę stanowiąca całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami; 3) obiekt małej architektury.

Dalej ustawa stanowi, że „budynek” to taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach (art. 3 pkt 2), natomiast „budowla” to każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową (art. 3 pkt 3).

Strona pozwana w odpowiedzi na pozew, a także w toku procesu (zwłaszcza podczas przesłuchiwania świadków) skupiła się na wykazywaniu, że umowa łącząca strony przewidywała wykonanie „kontenera”, a więc takiego obiektu budowlanego, który nie jest trwale związany z gruntem. Powyższa okoliczność w świetle przytoczonych wyżej przepisów pozostaje jednak bez znaczenia dla sprawy – przedmiotem umowy o roboty budowlane może być bowiem nie tylko wybudowanie budynku, ale także budowli. Nawet gdyby na gruncie niniejszej sprawy przyjąć, że sporny przedmiot umowy był kontenerem niezwiązanym z gruntem w sposób trwały, to mimo tego taki kontener mieściłby się w kategoriach budowli. Tym samym przedmiot umowy wskazuje na to, że była to umowa o roboty budowlane, niezależnie od trwałości czy też nietrwałości powiązania obiektu (przedmiotu umowy) z gruntem, a więc niezależnie od tego, czy obiekt ten zostanie uznany za budynek, czy za budowlę.

Mając na względzie powstały na tym tle spor stwierdzić jednak trzeba jednoznacznie, że materiał dowodowy przemawia za tym, że - wbrew twierdzeniom pozwanej - przedmiotem umowy był budynek trwale związany z gruntem, co więcej spełnione zostały pozostałe przesłanki wymagane dla zakwalifikowania umowy jako umowy o roboty budowlane.

W kontekście powyższych rozważań oraz w odniesieniu do zeznań świadków, którzy zostali przesłuchani w toku sprawy, należy stwierdzić co następuje.

Po pierwsze, inwestycja realizowana w ramach zawartej umowy, jest przedsięwzięciem dużych rozmiarów, albowiem przedmiotem umowy jest obiekt składający się z kilku pomieszczeń, w tym pomieszczeń sanitarnych oraz tarasu. Jest to obiekt trwale związany z gruntem – zgodnie z relacjami świadków przesunięcie, usunięcie czy też przeniesienie obiektu nie mogłyby się odbyć bez rozbiórki poszczególnych elementów, a nawet ich uszkodzenia, w konsekwencji byłoby to niemożliwe i wymagałoby budowy obiektu niemalże od nowa.

Ponadto, wykonanie przedmiotu umowy wymagało specjalistycznej wiedzy technicznej z zakresu budownictwa, w tym między innymi z hydrauliki, elektryki, ciesielstwa, dekarstwa i innych.

Realizacja inwestycji, wymagała stosowania się podwykonawcy do przepisów prawa budowlanego, podwykonawca miał obowiązek stosowania się do dokumentacji technicznej i realizowania projektu zgodnie z jej wymaganiami.

Istotnym jest również fakt, iż nad realizacją przedsięwzięcia wykonywany był nadzór inwestora oraz zamawiającego.

Odnieść należy się również do zapisów umownych dotyczących przedmiotu umów. W umowach strony określiły ich przedmiot jako : „wykonanie robót budowlanych związanych z wykonaniem, dostawą i montażem kontenerów szatniowo-sanitarnych” (por. § 1). W rzeczywistości jednak według woli stron przedmiotem umowy miało być wybudowanie obiektu (a ściślej budynku trwale związanego z gruntem), w którym znajdować się miały szatnie, pomieszczenia sanitarne oraz inne pomieszczenia służące zaspokojeniu potrzeb osób korzystających z boiska sportowego.

Podkreślenia wymaga w tym miejscu, że wprawdzie w umowach zawieranych przez (...) z powódką jest mowa o „kontenerze”, ale inwestor posługiwał się pojęciem budynek (por. przykładowo: protokół z dnia 22 kwietnia 2010 roku, karta 60, gdzie jest mowa o „wyrównaniu terenu za budynkiem socjalnym” oraz protokół z dnia 14 kwietnia 2010 roku, karta 35, gdzie jest mowa o „budynku zaplecza socjalnego”). Słowo „kontener” jest więc używane na gruncie umowy między spółką (...) i powódką, inwestorzy używali natomiast słowa „budynek”. Nie budzi wątpliwości, że samo posłużenie się słowem „kontener” przez pozwaną – jako stronę redagującą umowę – nie czyni umowy umową o dzieło, zwłaszcza że sama pozwana w tytule umowy użyła określenia „wykonanie robót budowlanych”.

Odwołując się do zeznań świadków wskazać trzeba, że świadkowie A. W., R. Z., P. K., M. G. zgodnie zeznali, że obiekt zbudowany przez powódkę był trwale związany z gruntem za pomocą blach kątowych oraz licznych kotw zamocowanych w podwalinach za pomocą cementu. Na kotwach tych mocowane były dalsze elementy konstrukcji w sposób trwały i uniemożliwiający ich szybki demontaż. Ponadto świadkowie zgodnie relacjonowali, że wykonanie obiektu będącego przedmiotem umowy w rzeczywistości polegało nie na montażu kontenera, ale na budowie obiektu z dostarczonych przez powódkę elementów. Elementy te w części montowane były przez firmę powódki na terenie jej zakładu. Były to - jak zeznali świadkowie - kratownice drewniane wymiarach około 1,5 metra na 2,5 metra, które stanowiły jedynie materiał (prefabrykat) do budowy obiektu szatniowo-sanitarnego. Tym samym można je porównać do bloczków betonowych lub płyt żelbetowych, z których budowany jest budynek.

Za przyjęciem koncepcji, że przedmiotem umów był budynek świadczy również wspominany już fakt, że był to obiekt był trwale związany z gruntem i niemożliwe było jego przesunięcie lub usunięcie bez konieczności jego rozbiórki i uszkodzenia jego konstrukcji. W przypadku gdyby zaistniała konieczność jego przesunięcia podwykonawca musiałby zbudować go w zasadzie od nowa. Co prawda miałby możliwość wykorzystania części elementów z rozebranego budynku, jednakże większość z nich (belki podłogowe, kotwy, część kratownic z których wykonane były ściany nośne) bezsprzecznie uległaby zniszczeniu i nie byłaby zdatna do ponownego użytku.

W odniesieniu do treści umowy zauważyć należy, że strony zawarły w niej zapis stanowiący, że podwykonawca zobowiązuje się do wykonania przedmiotu umowy profesjonalnie, dobrze jakościowo, zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, przepisami, normami techniczno-budowlanymi i zakresem rzeczowym przedstawionym w załączniku do umowy oraz przekazaną dokumentacją techniczną. Taki opis świadczenia powódki odpowiada opisowi świadczenia wykonawcy robót budowlanych, w art. 647 k.c. przewidziane zostało bowiem, że „wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej”.

Ponadto zeznania świadków potwierdziły, że do wykonania obiektu będącego przedmiotem umowy konieczna była wiedza techniczna z zakresu budownictwa. Obiekt, bowiem wykonany był z drewna wymagającego szczególnej obróbki i wiedzy związanej z budowaniem obiektów z tego materiału, wiedzy o właściwościach drewna poddanego rożnym zabiegom oraz warunkom atmosferycznym. Ponadto konieczne było posiadanie wiedzy i umiejętności w zakresie montowania, zabezpieczania i uruchamiania instalacji będących elementem obiektu, jak np. konieczność odpowiedniego (podwójnego) zabezpieczenia instalacji elektrycznej umiejscowionej w ścianach budynku. Przedmiotem umowy było bowiem wybudowanie obiektu „pod klucz”, ze wszystkimi wewnętrznymi instalacjami: sanitarną, elektryczną, wentylacyjną, umową objęte było wykonanie podłóg, położenie wykładzin, malowanie, tapetowanie, wyposażenie łazienek (biały montaż).

Tak opisany przedmiot umowy jest przedmiotem umowy o roboty budowlane, a nie przedmiotem umowy o dzieło.

Nie bez znaczenia przy ocenie, czy przedmiotem umowy było dzieło, czy roboty budowlane, jest również przywołany wyżej fakt, że przedsięwzięcie miało znaczne rozmiary. Według zeznań świadków obiekt składał się z dwóch podobiektów oddzielonych tarasem. Te natomiast składały się z kilku pomieszczeń, między innymi szatni, pokoju trenera, łazienek i innych pomieszczeń gospodarczych. Ponadto w realizację przedmiotu umowy zaangażowane było kilka ekip budowlanych, co również świadczyć może o rozmiarach przedsięwzięcia.

Bez znaczenia dla kwalifikacji umowy jest natomiast technologia montażu, materiał z jakiego wykonano budynek (drewno) oraz miejsce, w którym dokonano połączenia poszczególnych elementów (czy dokonano tego na terenie tartaku, czy na trenie budowy).

W związku z powyższym uznać należy, iż umowy jakie podpisały strony były umowami o roboty budowlane a nie - jak to podnosi pozwana - umowami o dzieło.

Tym samym nie znajduje zastosowania powołany przez pozwaną art. 646 k.c., dotyczący przedawnienia roszczeń z umowy o dzieło, znajduje natomiast zastosowanie art. 118 k.c., przewidujący trzyletni termin przedawnienia.

Pozew został złożony w dniu 16 lipca 2012 roku, co oznacza, że żadne z roszczeń powódki nie przedawniło się.

Mimo braku sporu między stronami co do powstania po stronie powódki roszczeń o zapłatę, które zostały stwierdzone trzema fakturami VAT (co sygnalizowano na wstępie rozważań), dla porządku wskazać należy podstawę prawną roszczeń powódki.

Dwa pierwsze żądania obejmują zapłatę wynagrodzenia należnego powódce zgodnie z zawartymi przez strony umowami o roboty budowlane (podstawą prawną tych żądań jest art. 647 k.c.).

Ostanie żądanie powódka wywodzi z przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Zgodnie z art. 647 ¹§ 4 k.c. umowy o roboty budowlane między wykonawcą i podwykonawcą powinny być dokonane w formie pisemnej pod rygorem nieważności.

Umowa nr (...), dotycząca wykonania zalecza szatniowo-sanitarnego w U., nie została przez powódkę podpisana z uwagi na brak porozumienia stron co do zapisów dotyczących kar umownych. Z zeznań świadków A. W. i M. R. wynika, że nie doszli oni do porozumienia co do wysokości kar umownych. Co do pozostałych warunków umowy strony były zgodne, co więcej umowa była realizowana zgodnie z treścią określoną w projekcie umowy oznaczonej numerem (...).

W tych okolicznościach przyjąć trzeba, że strony zawarły ustną umowę o wykonanie zaplecza szatniowo-sanitarnego w U. na warunkach takich, jak określone w projekcie umowy oznaczonym numerem nr (...), z wyłączeniem zapisów o karach umownych. Umowa ta jest jednak nieważna z uwagi na niezachowanie formy zastrzeżonej pod rygorem nieważności (art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 647 ¹§ 4 k.c.).

Niesporny jest fakt, że powódka wykonała świadczenie opisane w tej umowie. Po stronie powódki powstało więc roszczenie o zwrot wartości świadczenia nienależnego, jakim było wybudowanie zaplecza szatniowo-sanitarnego w U. (art. 405 k.c. w zw. art. 410 § 1 k.c.). Stosownie do art. 410 § 2 k.c. świadczenie jest nienależne, jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia. Taka sytuacja wystąpiła w niniejszej sprawie. Powódka zasadnie wskazała więc w piśmie procesowym z dnia 8 stycznia 2013 roku jako podstawę prawną roszczenia za wykonanie zaplecza szatniowo-sanitarnego w U., dochodzonego w wysokości 79.300 zł, przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Przesłankami powstania roszczenia o zwrot wartości bezpodstawnego wzbogacenia (w tym świadczenia nienależnego) są: wzbogacenie jednego podmiotu, zubożenie innego podmiotu, brak podstawy prawnej wzbogacenia, związek między wzbogaceniem i zubożeniem. W literaturze podkreśla się, że wzbogacenie może polegać na zwiększeniu aktywów wzbogaconego, polegających na wejściu do jego majątku korzyści majątkowych, bądź na zmniejszeniu pasywów wzbogaconego. Wzbogacenie nie ogranicza się więc do bezpośredniego przesunięcia wartości majątkowych z majątku zubożonego do majątku wzbogaconego. Uważa się, że wzbogacenie może przybrać różne postacie, w tym nabycie rzeczy lub praw, korzystanie z cudzych usług, używanie cudzych rzeczy lub praw, zwolnienie z długu (por. System Prawa Prywatnego, Tom 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, pod red. A. Olejniczaka, Wydawnictwo C.H. BECK, Warszawie 2009).

W niniejszej sprawie spełnione zostały opisane wyżej przesłanki. Między stronami nie było ważnej umowy, mimo tego powódka bez podstawy prawnej wykonała na rzecz pozwanej świadczenie polegające na dostarczeniu rzeczy i wykonaniu określonych usług (por. § 2 umów – gdzie zapisano, że podwykonawca zapewnia sprzęt i materiały niezbędne do wykonania umowy), przez co zwolniła pozwaną z długu wobec inwestora. Nastąpiło tym samym wzbogacenie pozwanej bez podstawy prawnej, zubożenie powódki, a między wzbogaceniem i zubożeniem istnieje związek. Wartość wzbogacenia i zarazem zubożenia nie jest sporna, odpowiada wartości wykonanych przez powódkę robót. Roboty te ostatecznie zostały wykonane bez usterek, co potwierdza protokół z dnia 14 kwietnia 2010 roku (karta 330).

Tym samym podstawą prawną roszczenia powódki o zapłatę kwoty 79.300 zł za wykonanie zaplecza szatniowo-sanitarnego w U. jest art. 405 k.c. w zw. z art. 410 § 1 k.c..

Pozostaje rozważyć zasadność podniesionych przez pozwaną zarzutów potrącenia.

W odpowiedzi na pozew pozwana powołała się na fakt, że roszczenie powódki dochodzone pozwem umorzyło się w wyniku potrącenia wierzytelności dokonanego przez pozwaną pismem z dnia 6 czerwca 2012 roku (na rozprawie w dniu 17 października 2013 roku pozwana sprostowała datę pisma – w istocie było to pismo z dnia 24 maja 2012 roku).

Ponadto pozwana - z ostrożności procesowej - złożyła oświadczenie o potrąceniu wierzytelności powódki objętych powództwem w kwocie 225.700 zł z wierzytelnością pozwanej względem powódki z tytułu nienależytego wykonania przez powódkę umowy w zakresie kontenera w O., wskazując podstawę prawną swojego roszczenia odszkodowawczego – art. 471 k.c.

Pierwszy z zarzutów jest nieuzasadniony.

W wyniku złożenia przez pozwaną oświadczenia z dnia 24 maja 2012 roku nie doszło do umorzenia wierzytelności powódki dochodzonych pozwem.

Po pierwsze należy zwrócić uwagę na to, że oświadczenie o potrąceniu wywołuje skutek określony w art. 498 § 2 k.c. w postaci umorzenia dwóch przeciwstawnych wierzytelności do wysokości wierzytelności niższej, o ile spełnione są przesłanki z art. 498 § 1 k.c., tworzące tzw. „stan potrącalności”.

Skutek w postaci umorzenia wierzytelności nie powstaje jednak w odniesieniu do sumy wierzytelności potrącającego (w rozpoznawanej sprawie potrącającym jest pozwana). Aby doszło do potrącenia ustawowego konieczne jest określenie (zindywidualizowanie) tych wierzytelności potrącającego, które miałyby zostać umorzone wskutek potrącenia. Nie wystarczy stwierdzenie, że dokonujący potrącenia posiada wierzytelności, których suma przewyższa sumę wierzytelności wzajemnych. W sytuacji gdy potrącający ma kilka wierzytelności potrącalnych z jedną lub kilkoma wierzytelnościami drugiej strony, musi w swoim oświadczeniu wskazać swoje wierzytelności, których potrącenie ma dotyczyć. W przeciwnym razie jego potrącenie jest bezskuteczne z powodu niedostatecznego wyrażenia zamiaru wywołania skutków prawnych. Nie jest bowiem wiadomym, które wierzytelności potrącającego miałyby ulec umorzeniu wskutek potracenia. Inaczej jest w sytuacji, gdy potrącający ma jedną wierzytelność potrącalną z kilkoma wierzytelnościami drugiej strony i nie wskazał, z którymi chce dokonać potrącenia. Zastosowanie znajduje wówczas art. 503 k.c., zgodnie z którym „ przepisy o zaliczeniu zapłaty stosuje się odpowiednio do potrącenia”. Zgodnie z art. 451 § 3 k.c. dochodzi wówczas do potracenia wierzytelności potrącającego z tymi wierzytelnościami drugiej strony, które są najdawniej wymagalne (por. Kodeks cywilny, Komentarz pod red. K. Pietrzykowskiego, CH BECK, Warszawa 2005, tom II).

Pogląd ten został przyjęty w orzecznictwie - w uzasadnieniu wyroku z dnia 13 października 2006 roku (III CSK 256/2006; OSNC 2007/7-8/11) Sąd Najwyższy wskazał, że oświadczenie woli potrącenia powinno być takim zachowaniem się, które ujawnia wolę osoby korzystającej z potrącenia w sposób dostateczny. Nie ulega zatem wątpliwości, że w sytuacji, w której potrącający ma kilka wierzytelności nadających się do potrącenia z jedną lub kilkoma wierzytelnościami drugiej strony, powinien w swoim oświadczeniu wskazać wierzytelności, których potrącenie ma dotyczyć.

W rozpoznawanej sprawie spółka (...) powołała się na swoje pismo z dnia 24 maja 2010 roku spółka, w którym spółka ta oświadczyła, że posiada wierzytelności w łącznej wysokości 465.373,34 zł, których suma przewyższa sumę wierzytelności wzajemnych powódki. Wymienione w piśmie wierzytelności pozwanej to: 1) kara umowna za zwłokę w zakończeniu umowy nr (...) w wysokości 108.600 zł; 2) kara umowna za zwłokę w zakończeniu wykonania przedmiotu umowy nr (...) w wysokości 28.200 zł, 3) kara umowna za zwłokę w zakończeniu wykonania przedmiotu umowy nr (...) w wysokości 10.440 zł, 4) odszkodowanie za szkodę poniesioną w związku ze zwłoką w wykonaniu przedmiotu umowy nr (...) w wysokości 318.133,34 zł. Tak określone wierzytelności w łącznej wysokości 465.373,34 zł pozwana potrąciła z wierzytelnościami powódki w łącznej wysokości 225.700 zł, na którą składają się należności z trzech faktur wystawionych przez powódkę i objętych żądaniem niniejszego pozwu. Jak już wyżej wskazano w sytuacji, gdy potrącający ma kilka wierzytelności potrącalnych z jedną lub kilkoma wierzytelnościami drugiej strony, musi w swoim oświadczeniu wskazać swoje wierzytelności, których potrącenie ma dotyczyć. Pozwana tego nie uczyniła, jej oświadczenie jest więc bezskuteczne z powodu niedostatecznego wyrażenia zamiaru wywołania skutków prawnych. Z tego względu zarzut pozwanej odwołujący się do potrącenia dokonanego przed procesem jest nieuzasadniony, pozwana nie złożyła bowiem w piśmie z dnia 24 maja 2012 roku jednoznacznego oświadczenia o potrąceniu.

W dalszej kolejności wskazać trzeba, że pozwana nie udowodniła także tego, że powstały wierzytelności zgłoszone przez nią w piśmie z dnia 24 maja 2010 roku do potrącenia.

Wierzytelność z tytułu kary umownej za zwłokę w zakończeniu umowy nr (...) w wysokości 108.600 zł w ogóle nie powstała, jak już bowiem wskazano powyżej strony nie porozumiały się co do wysokości kar umownych. W konsekwencji strony nie zawarły pisemnej umowy o treści takiej, jak projekt oznaczony numerem (...), przewidujący kary w wysokości 0,5% wartości wynagrodzenia ryczałtowego za każdy dzień zwłoki, strony umówiły się natomiast ustnie, ustna umowa (nieprzewidująca w ogóle kar umownych) okazała się jednak nieważna z uwagi na niezachowanie formy. Wobec braku ważnej umowy roszczenie o zapłatę kar umownych w ogóle nie powstało.

Z innego powodu nie powstało roszczenie o zapłatę kar umownych z pozostałych dwóch umów, tj. roszczenie o zapłatę kary umownej za zwłokę w zakończeniu wykonania przedmiotu umowy nr (...) w wysokości 28.200 zł oraz o zapłatę kary umownej za zwłokę w zakończeniu wykonania przedmiotu umowy nr (...) w wysokości 10.440 zł – materiał dowodowy nie daje bowiem podstaw do tego, aby po stronie powódki przyjąć zwłokę w wykonaniu określonego w umowie świadczenia.

Odwołując się do zapisów umownych dostrzec trzeba, że strony przewidziały kary umowne za „zwłokę” w wykonaniu przedmiotu odbioru (obie umowy w § 11 przewidywały kary umowne za zwłokę w wykonaniu określonego w umowie przedmiotu odbioru w wysokości 0,1 % wynagrodzenia ryczałtowego). Obecnie na rynku usług budowlanych odróżnia się pojęcie „zwłoki” od pojęcia „opóźnienia”, nadając tym pojęciom takie znaczenie, jakie funkcjonuje na gruncie kodeksu cywilnego.

W orzecznictwie wskazuje się przy tym, że kara umowna ujęta została w art. 483 i 484 k.c. jako surogat odszkodowania należnego z tytułu odpowiedzialności kontraktowej. W orzecznictwie wskazuje się (por. wyroki Sądu Najwyższego z 11 lutego 1999r, I CKN 166/98 oraz z 11 stycznia 2008r, V CSK 362/07), że zakres odpowiedzialności z tytułu kary umownej pokrywa się w pełni z zakresem ogólnej odpowiedzialności dłużnika za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania (art. 471 k.c.), przesłanki kary umownej określane są natomiast przez pryzmat ogólnych przesłanek kontraktowej odpowiedzialności odszkodowawczej. Kara umowna należy się więc wierzycielowi tylko wtedy, gdy niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność (art. 471 k.c.), strony mogą jednak umówić się inaczej (art. 472 k.c.). W wypadku kary umownej zastrzeżonej na wypadek nieterminowego spełnienia świadczenia niepieniężnego kara ta należy się w wypadku zwłoki dłużnika, której dłużnik dopuszcza się jeśli nie spełnia świadczenia w terminie, nie dotyczy to więc wypadku, gdy opóźnienie w wykonaniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności (476 k.c.) – por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 października 2010 r. II CSK 180/10.

Przenosząc powyższe na grunt rozpoznawanej sprawy stwierdzić trzeba, że strony nie umówiły się inaczej niż przewiduje to art. 472 k.c., zastrzegły bowiem karę umowną za „zwłokę” w wykonaniu umowy.

W tym stanie rzeczy należy rozważyć: po pierwsze, w jakim okresie powódka opóźniała się z wykonaniem umowy; po drugie - czy opóźnienie to było przez powódkę zawinione i tym samym czy powódka pozostawała w zwłoce. W związku z powyższym wskazać trzeba, że :

1)  umowa nr (...) przewidywała: rozpoczęcie robót: 24.06.2009, zakończenie: 30.08.2009 (łącznie czas trwania robót w umowie przewidziano na 2 miesiące plus tydzień),

2)  umowa nr (...) przewidywała: rozpoczęcie robót: 15.07.2009, zakończenie: 15.09.2009 (łącznie czas trwania robót w umowie przewidziano na 2 miesiące).

3)  dla porównania dodać trzeba, że projekt umowy nr (...) przewidywał: rozpoczęcie robót: 20.08.2009, zakończenie: 15.10.2009 (łącznie – prawie 2 miesiące).

Niesporny jest fakt, że powódka nie dochowała wyżej opisanych terminów wykonania umowy. Pozwana naliczyła kary poczynając dokładnie od dnia następnego po datach zakończenia robót wymaganych umowami oraz kończąc na dniu bezusterkowego obioru końcowego dokonanego między pozwaną i inwestorem, dotyczącego całości robót zleconych pozwanej (boiska plus budynku), to jest:

- z umowy (...) za okres od 01.09.2009 do 22.04.2010

- z umowy nr (...) za okres od 16.09.2009 do 11.12.2009

- z umowy nr (...) (nieważnej) za okres od 16.10.2009 do 14.04.2010.

Jak już wskazano niespornym jest, że powódka opóźniła się z wykonaniem umowy (nie zakończyła prac w terminach określonych umową), nie oznacza to jednak, że pozwana zasadnie naliczyła kary począwszy od dnia następnego po datach zakończenia robót wskazanych w umowach.

Materiał dowodowy wskazuje na to, że pozwana przekazała powódce front robót (plac budowy wraz z dokumentacją projektową) w każdej z trzech miejscowości ze znacznym opóźnieniem i po monitach ze strony powódki:

- w przypadku umowy nr (...) w dniu 19.10.2009 roku

- w przypadku umowy nr (...) w dniu 05.10.2009 roku

- w przypadku robót w U. (wykonywanych bez ważnej umowy) w dniu 09.10.2009 roku.

Analiza dat przedstawionych wyżej wskazuje, że (poza robotami w U.) pozwana przekazała powódce plac budowy po umownie określonym terminie zakończenia robót, naliczając jednocześnie kary umowne nawet za ten okres, kiedy powódka nie miała jeszcze dostępu do placu budowy i z tego powodu nie rozpoczęła robót. Jest to przykład rażącego naruszenia zasad uczciwego obrotu. Istotne dla sprawy jest jednak to, że umowy przewidywały kary za „zwłokę”, a więc za zawinione przez powódkę opóźnienie w oddaniu robót.

Interpretacja materiału dowodowego wskazuje na to, że powódka zmieściła się w przewidzianym umowami nr (...) okresie wykonania powierzonego jej zadania, (wynoszącym dla tych umów odpowiednio : 2 miesiące plus tydzień oraz 2 miesiące), liczonym od dnia faktycznego przekazania powódce placu budowy do dnia zgłoszenia pozwanej budynków do odbioru przez A. W.. Fakt zachowania przez powódkę wymienionych wyżej okresów wynika z zeznań świadka A. W., który wprost wskazał na powyższą okoliczność, jego zeznania korespondują przy tym z pozostałym materiałem dowodowym, w tym z prowadzoną przez strony korespondencją i zeznaniami pozostałych świadków.

W P. budynek został zgłoszony do odbioru przez A. W. w grudniu – co wynika z jego zeznań oraz koresponduje z pismem pozwanej z dnia 30.12.2009 r. (karta 50), z którego wynika, że pismo sporządzono po czynnościach odbiorowych, w wyniku których nie przyjęto zgłoszonych do odbioru robót powódki z uwagi na stwierdzone usterki. Termin wynoszący 2 miesiące plus tydzień liczony od daty przekazania budynku upływał 26 grudnia (w Boże Narodzenie). Z doświadczenia życiowego wynika, że między zgłoszeniem do odbioru a czynnościami odbiorowymi upływa pewien okres czasu (por. też zeznania byłego prezesa zarządu pozwanej M. R. : „ Procedura między nami a inwestorem jest taka, że zgłasza się odbiór, później się czeka dwa tygodnie na rozpisanie odbioru”). Skoro w dniu 30 grudnia czynności odbiorowe inwestora już się zakończyły (por. pismo pozwanej z dnia 30.12.2009r.), to można domniemywać, że zgłoszenie budynku do odbioru przez powódkę nastąpiło dwa tygodnie wcześniej – w połowie grudnia, a taki termin zgłoszenia prac do odbioru oznacza brak zwłoki po stronie powódki.

Niezależnie od powyższego wskazać trzeba, że nawet gdyby powódka przekroczyła termin wykonywania prac (liczący w przypadku omawianej umowy (...) miesiące plus tydzień), a więc gdyby zgłosiła prace do obioru po Bożym Narodzeniu, to i tak przyjąć należałoby, że po jej stronie nie ma zwłoki w wykonaniu przedmiotu umowy. Świadkowie A. W., R. Z., P. K., M. G. zgodnie zeznali, że na tempo realizacji robót znaczny wpływ miała pora roku. Umowy były zawierane z taką myślą, że prace będą realizowane w okresie letnim, kiedy temperatury pozwalają na szybsze prowadzenie prac (świadkowie podkreślili wpływ temperatur np. na czas schnięcia kleju do tapet). Z przyczyn niezależnych od powódki (za które odpowiada pozwana – opóźnienie w udostępnieniu placu budowy) umowy były realizowane w okresie jesienno-zimowym. W oparciu o powyższe przyjąć trzeba, że nawet gdyby powódka przekroczyła czas określony umową, to przekroczenie takie należałyby uznać za niezawinione w zakresie, w jakim na czas robót wpłynęła niekorzystna pora roku i związane z nią warunki atmosferyczne.

Mając na względzie powyższe przyznać trzeba, że po stronie powódki nie było zwłoki w wykonaniu umowy nr (...), obejmującej prace w P..

W O. plac budowy przekazano powódce w dniu 5 października, przewidziany umową dwumiesięczny czas na wykonanie robót upływał więc dla powódki w dniu 5 grudnia. Materiał dowodowy jednoznacznie wskazuje na to, że powódka zmieściła się w tym okresie. W dzienniku budowy są wpisy z dnia 30 listopada 2009 roku pochodzące od kierownika budowy P. R. (reprezentującego pozwaną spółkę (...)) i od inspektora nadzoru T. G. potwierdzające zakończenie robót na obiekcie oraz gotowość do odbioru. W dniu 30 listopada prace powódki były więc niewątpliwie zakończone i zgłoszone pozwanej. Dokonany przez inwestora (gminę) odbiór boiska wraz z budynkiem (wykonanym przez powódkę) od generalnego wykonawcy (pozwanej) miał miejsce w dniu 11 grudnia 2009 roku. W protokole odbioru, którego dokonał inwestor wskazano przy tym, że roboty pozwanej (do których należał między innymi wykonany przez powódkę budynek) zostały wykonane w dniu 20 listopada 2009 roku por. karta 78-78 verte).

W świetle powyższego nie ma wątpliwości, że powódka nie popadła w zwłokę w wykonaniu umowy, nawet bez uwzględnienia przeszkód wynikających z niekorzystnej pory roku.

W tym stanie rzeczy przyjąć należy, że po stronie powódki nie było zwłoki w wykonaniu umowy nr (...), obejmującej prace w O..

Kara umowna za zwłokę w wykonaniu umowy w U. jest natomiast niezasadna z uwagi na brak umowy (co wyjaśniono wyżej).

Nie sposób jednak pominąć tego, że również w tym przypadku powódce nie można zarzucić tego, że dopuściła się zwłoki w zachowaniu terminów określonych w projekcie umowy. Projekt nieważnej umowy przewidywał czas trwania prac na prawie 2 miesiące. Bez winy powódki czas ten uległ przedłużeniu ze względu na źle położne przez pozwaną podwaliny budynku (budynek należało obrócić o 180 stopni – por. zeznania A. W. i P. K.), ponadto były niekorzystne warunki atmosferyczne (por. wpisy do dziennika budowy – opisane w części uzasadnienia obejmującej stan faktyczny, oraz zeznania A. W. : „ praca w U. była najuciążliwsza ze wszystkich ze względu na warunki atmosferyczne - padało, później nawet padał śnieg”). W U. plac budowy przekazano powódce w dniu 9 października 2009 roku (por. protokół przekazania terenu i placu budowy dotyczący umowy nr (...)), prace zgłoszono do odbioru w grudniu 2009 roku (por. zeznania A. W.). Wobec wymienionych wyżej przeszkód w wykonywaniu prac (takich jak przekazanie placu budowy w okresie jesiennym, błędne przygotowanie podwalin przez pozwaną, złe warunki atmosferyczne) miesięczne przekroczenie przez powódkę przewidywanego w projekcie czasu trwania prac należy uznać za usprawiedliwione.

Wyjaśnienia wymaga, że w powyższych rozważaniach za końcowy termin, do którego zasadne byłoby naliczanie kar umownych przez pozwaną, przyjęto datę zgłoszenia prac do odbioru dokonane przez powódkę (tj. konkretnie przez jej przedstawiciela A. W.) wobec pozwanej. Powódka miała wykonać budynki, wykonanie boiska należało do pozwanej. Powódka była przy tym związana umowami z pozwaną, a nie z inwestorem, którym za każdym razem była gmina. Tym samym pozwana bezzasadnie naliczała powódce kary umowne do dnia bezusterkowego obioru końcowego całego boiska dokonanego między pozwaną i inwestorem. Jak zeznał były prezes zarządu pozwanej M. R. strona pozwana dopiero po przyjęciu robót przez inwestora (boiska puls budynku) była gotowa uznać odbiór powódce. Takie zachowanie nie znajduje żadnego uzasadnienia, powódka była bowiem związana umową z pozwaną i wobec niej miała obowiązek dokonać zgłoszenia prac do odbioru (por § 7 umowy). Brak jest podstaw do tego, aby powódka czekała na odbiór zgłoszonych robót do czasu, aż pozwana zgłosi inwestorowi do obioru całość ciążących na niej prac, do których należały nie tylko prace powódki (budynki zaplecza), ale całe boiska.

Nie ma również usprawiedliwienia dla odmowy odbioru z powodu wad budynków. Należy mieć bowiem na względzie, że w orzecznictwie wyróżnia się wady istotne (tj. czyniące rzecz niezdatną do zwykłego użytku lub sprzeciwiającą się wyraźnie umowie) oraz pozostałe wady – wady nieistotne. Podkreśla się również, że jeżeli przedmiot odbioru ma wady nieistotne, brak jest podstaw do odmowy odbioru, w tym ostatnim wypadku powstają natomiast roszczenia z rękojmi (por. pogląd wyrażony w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 1998 roku, I CKN 520/97).

W orzecznictwie przyjmuje się również, że istnieje obowiązek odbioru obiektu budowlanego wykonanego zgodnie z projektem i zasadami wiedzy technicznej, co więcej strony umowy o roboty budowlane nie mogą uzależnić wypłaty wynagrodzenia należnego wykonawcy od braku jakichkolwiek usterek (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2007r., V CSK 99/07). W związku z ujawnionymi wadami inwestor może natomiast skorzystać z przysługujących mu uprawnień z tytułu rękojmi.

Materiał dowodowy niniejszej sprawy potwierdza powoływany przez pozwaną fakt, że budynki zaplecza po zgłoszeniu ich do odbioru przez powódkę miały wady, wady te (opisane szczegółowo w korespondencji stron) były jednak wadami nieistotnymi, dotyczyły przykładowo nierówności tapet, okładzin, braków elementów wykończeniowych instalacji hydraulicznych czy wentylacyjnych, braków listw dekoracyjnych, opis tych wad nie daje więc podstaw do tego aby przyjąć, że czyniły one budynek niezdatnym do użytku.

W świetle powyższego przyjąć należy, że pozwana miała podstaw aby odmówić odbioru budynków mimo stwierdzenia wad w trakcie czynności odbiorowych. Należy bowiem podzielić panujący w orzecznictwie pogląd, że ewentualne wady podlegają usunięciu stosownie do przepisów regulujących rękojmię, uprawnienia z rękojmi nie wpływają jednak na istniejący po stronie zlecającego roboty budowlane obowiązek odbioru wykonanego świadczenia.

W § 11 umów przewidziano uprawnienie zamawiającego do naliczenia kary umownej za zwłokę w „wykonaniu określonego w umowie przedmiotu odbioru”.

Mając na uwadze wyżej przedstawione rozważania przyjęto, że pozwana bezpodstawnie przyjmowała, iż końcowym terminem naliczania kar umownych wobec powódki jest data bezusterkowego odbioru robót przez inwestora. Opisaną przez § 11 datą „wykonania określonego w umowie przedmiotu odbioru” jest natomiast data zgłoszenia budynków do odbioru przez powódkę wobec pozwanej, do tej daty pozwana mogłaby naliczać ewentualne kary umowne. Ponadto nieuzasadnione było naliczanie kar za czas usuwania wad (wady te jak już wyjaśniano były nieistotne - nie czyniły budynku niezdatnym do użytku). Co więcej wady – jak zeznali świadkowie – w większości powstały na skutek obciążającego pozwaną przesunięcia terminu wykonywania robót na okres jesienno-zimowy, podczas którego wystąpiły niekorzystne warunki pogodowe (w porównaniu do warunków założonych przy zawieraniu umów).

Podkreślenia wymaga jeszcze jedna okoliczność : przedstawione wyżej rozumienie daty, do której uzasadnione było naliczanie przez pozwaną kar za „zwłokę w wykonaniu określonego w umowie przedmiotu odbioru” jako daty zgłoszenia budynków przez powódkę do odbioru znajduje również uzasadnienie w brzmieniu łączących strony umów. W § 7 zapisano bowiem, że zamawiający dokona odbioru końcowego wykonanych i zgłoszonych do odbioru robót, w terminie 7 dni od daty zgłoszenia wykonania robót, natomiast w § 11 zastrzeżono bowiem trojakiego rodzaju kary umowne : przewidziano nie tylko uprawnienie zamawiającego do naliczenia kary umownej za zwłokę w wykonaniu określonego w umowie przedmiotu odbioru (a więc takiej kary, jaką pozwana ostatecznie naliczyła w nocie księgowej z dnia 24 maja 2010 roku i przedstawiła do potrącenia w piśmie z dnia 24 maja 2010 roku); w § 11 strony zastrzegły również kary za zwłokę w usunięciu wad stwierdzonych: przy odbiorze oraz w okresie gwarancji. Pozwana tymczasem naliczyła kary umowne za zwłokę w wykonaniu określonego w umowie przedmiotu odbioru, obejmując nimi również okres usuwania wad (nieistotnych) stwierdzonych przy odbiorze. Tym samym przyjęta przez pozwaną data końcowa naliczania kar za zwłokę w wykonaniu określonego w umowie przedmiotu odbioru (a więc kar pierwszego rodzaju) nie znajduje uzasadnienia w zapisach umownych, skoro bowiem strony przewidziały kary za „zwłokę w usunięciu wad stwierdzonych przy odbiorze”, to nie jest możliwe naliczenie kar za „zwłokę w wykonaniu określonego w umowie przedmiotu odbioru” do czasu bezusterkowego odbioru robót przez inwestora.

Czwarta wierzytelność, wymieniana przez pozwaną w piśmie z dnia 24 maja 2010 roku jako zgłoszona do potrącenia, to : odszkodowanie za szkodę poniesioną w związku ze zwłoką w wykonaniu przedmiotu umowy nr (...) w związku z naliczeniem kary umownej przez inwestora w wysokości 318.133,34 zł. Podstawą prawną roszczenia odszkodowawczego pozwanej jest w tym przypadku art. 471 k.c., pozwana zgłaszając tą wierzytelność do potrącenia winna więc wykazać: 1) że powódka nienależycie wykonała zobowiązanie (co jak wynika z pisma z dnia 24 maja 2010 roku pozwana wiąże ze zwłoką powódki), 2) że po stronie pozwanej powstała szkoda w wysokości 318.133,34 zł, 3) że między nienależytym wykonaniem umowy przez powódkę i szkodą pozwanej istnieje związek przyczynowy.

Pozwana nie wykazała żadnej z tych przesłanek.

Przede wszystkim ponownie podkreślić trzeba, że materiał dowodowy zebrany w sprawie i omówiony powyżej wskazuje jednoznacznie na to, że powódka nie dopuściła się zwłoki w wykonaniu przedmiotu umowy nr (...) (budynek w O.). Jak już opisano powyżej plac budowy przekazano powódce w dniu 5 października, przewidziany umową dwumiesięczny czas na wykonanie robót upływał dla powódki w dniu 5 grudnia, natomiast wpisy w dzienniku budowy wskazują na to, że niewątpliwie już w dniu 30 listopada prace powódki były zgłoszone pozwanej, zaś w dniu 11 grudnia miał miejsce odbiór robót pozwanej przez inwestora (w protokole odbioru wskazano zaś, że roboty pozwanej, a więc boisko wraz z budynkiem, zostały wykonane w dniu 20 listopada 2009 roku – por. karta 78-78 verte).

W tym stanie rzeczy pozwana nie udowodniła pierwszej z przesłanek opisanych przez art. 471 k.c. – nienależytego wykonania zobowiązania przez powódkę. Opóźnienie, jakiego dopuściła się powódka, było następstwem spóźnionego przekazania przez pozwaną placu budowy, powódka zmieściła się natomiast w dwumiesięcznym umownym terminie wykonania przedmiotu umowy. Po stronie pozwanej nie powstało więc roszczenie odszkodowawcze z art. 471 k.c., związane ze zwłoką powódki w wykonaniu przedmiotu umowy nr (...) (co bezpodstawnie zarzuca powódce pozwana) i tym samym związane z naliczeniem pozwanej kary umownej przez inwestora w wysokości 318.133,34 zł.

Trzeci – ostatni z zarzutów podniesionych w odpowiedzi na pozew – to zarzut potrącenia wierzytelności powódki objętych powództwem z wierzytelnością pozwanej względem powódki z tytułu nienależytego wykonania przez powódkę umowy dotyczącej budynku w O.. Pozwana wskazała podstawę prawną swojego roszczenia odszkodowawczego odwołując się do art. 471 k.c. oraz określiła jego wysokość na kwotę 328.573,34 zł. W uzasadnieniu tego zarzutu podała, że Gmina M. O. naliczyła pozwanej kary umowne za nienależyte wykonanie kontenera szatniowego oraz że pozwana nie mogła „doprosić” się powódki o usunięcie wad budynku w O., w rezultacie czego pozwana została obciążona przez inwestora karą umowną w kwocie 133.549,29 zł.

Pozwana powołała się na także na fakt, że w związku z wadliwym wykonaniem przez powódkę umowy w C. poniosła szkodę w wysokości 17.622,40 zł oraz w U. w wysokości 11.403,66 zł – kwoty tych roszczeń pozwana nie zgłosiła jednak do potrącenia.

Przedmiotem rozważań Sądu jest więc wyłącznie roszczenie odszkodowawcze pozwanej w wysokości 328.573,34 zł, związane z nienależytym wykonaniem przez powódkę umowy w zakresie kontenera w O..

Podstawą prawną roszczenia odszkodowawczego pozwanej jest art. 471 k.c., pozwana winna więc wykazać następujące fakty: 1) nienależycie wykonanie zobowiązania przez powódkę, 2) powstanie szkody po stronie pozwanej i jej wysokość, 3) istniejący między nienależytym wykonaniem umowy przez powódkę i szkodą pozwanej związek przyczynowy.

Uzasadniając pierwszą z wskazanych wyżej przesłanek odpowiedzialności z art. 471 k.c. pozwana wskazała, że nie mogła „doprosić” się powódki o usunięcie wad budynku w O.. Powyższe wskazuje, że pozwana uważa, iż nienależyte wykonanie zobowiązania przez powódkę polega na tym, że powódka uchylała się od obowiązku usunięcia wad budynku, zwlekała z tymi czynnościami, konieczne były ze strony pozwanej działania polegające na „proszeniu” powódki o usuwanie wad.

Materiał dowodowy nie potwierdza jednak, aby miało miejsce tak rozumiane nienależyte wykonanie zobowiązania przez powódkę.

Z materiału dowodowego (z zeznań świadków A. W. i M. R. oraz ze złożonych przez strony dokumentów) wynika, że powódka nie ukrywała się ani nie uchylała od obowiązku usunięcia wad budynku. Ta postać nienależytego wykonania zobowiązania przez powódkę nie miała więc miejsca. Świadczy o tym fakt, że A. W. osobiście pojechał do urzędu w O. aby ustalić sposób usuwania wad (szpar między deskami elewacji). W aktach sprawy znajduje się wprawdzie pismo pozwanej z dnia 27 sierpnia 2010 roku, w którym wskazuje ona, że pomimo podejmowania wielu prób nie udało się nawiązać kontaktu z firmą powódki oraz z A. W. w sprawie usunięcia usterek na zapleczu socjalno - sanitarnym w O., zawarte przez pozwaną w piśmie z dnia 27 sierpnia twierdzenia o unikaniu kontaktów przez powódkę nie są jednak wiarygodne. Pozwana nie złożyła jakichkolwiek pism świadczących o tym, że przed dniem 27 sierpnia wzywała powódkę do usuwania wad budynku, a powódka tych wezwań nie odbierała (powódka w piśmie procesowym z dnia z dnia 21 marca 2013 roku zaprzeczyła temu, że takie wcześniejsze wezwania miały miejsce). Z akt sprawy wynika, że powódka od dnia zawarcia umów z pozwaną do dnia złożenia pozwu nie zmieniła adresu (adres powódki to : (...) B/B1, D.), pod tym adresem powódka odbierała korespondencję zarówno w czasie procesu, jak i przed procesem, odebrała też pismo pozwanej z dnia 27 sierpnia 2010 roku. Ponadto – jak już zaznaczono - A. W. osobiście pojechał do urzędu w O. aby ustalić sposób usuwania wad.

W aktach sprawy znajduje się również porozumienie podpisane przez prezesa zarządu pozwanej M. R. i pełnomocnika powódki A. W. z dnia 23 grudnia 2010 roku, w którym pozwana zobowiązała powódkę do „wykonania prac naprawczych” zgodnie z ustaleniami poczynionymi bezpośrednio przez A. W. z przedstawicielami Miasta O. w terminie do dnia 17 stycznia 2011 roku, za dodatkowym wynagrodzeniem, na poczet którego pozwana uiściła zaliczkę w wysokości 12.000 zł. Powódka wywiązała się z tego porozumienia w wyznaczonym przez pozwaną terminie, o czym świadczy notatka z dnia 18 stycznia 2011 roku, podpisana między innymi przez tj. przedstawiciela gminy C. M.. Z powyższego wynika, że powódka dochowała terminu „wykonania prac naprawczych”, jaki wyznaczyła jej pozwana.

W świetle powyższego pozwana nie udowodniła, że powódka dopuściła się nienależytego wykonania zobowiązania w sposób, jaki zarzuca jej pozwana, a więc że ukrywała się bądź uchylała od obowiązku usunięcia wad budynku, bądź nie dochowała terminu wyznaczonego przez pozwaną.

Po drugie wskazać trzeba, że odszkodowanie należy się wierzycielowi tylko wtedy, gdy niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność (art. 471 k.c.).

Jak wynika z materiału dowodowego inwestor nie zgodził się na usunięcie wad zaproponowane przez A. W. (usunięcie szpar przez szpachlowanie), zażądał natomiast wykonania elewacji na nowo, co A. W. zgodził się wykonać jako nowe zlecenie pod warunkiem, że otrzyma za to osobne wynagrodzenie. Z powyższego wynika, że powódka powstrzymywała się z usuwaniem wad (szpachlowaniem) na żądanie inwestora, nie można więc twierdzić, że bezczynność powódki w tym zakresie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik (powódka) ponosi odpowiedzialność wobec wierzyciela (pozwanej). Z zeznań prezesa pozwanej M. R. wynika, że wiedział on o osobistych kontaktach A. W. z inwestorem, potwierdza to również treść porozumienia z dnia 23 grudnia. Ostatecznie pozwana zapłaciła powódce dodatkowe wynagrodzenie za wykonanie nowej elewacji (12.000 zł), po czym powódka wykonała tą pracę w terminie wyznaczonym przez pozwaną, w niespełna 4 tygodnie (od 23 grudnia do 17 stycznia), wliczając w to okres świąteczny.

Tym samym po stronie pozwanej nie powstało wobec powódki roszczenie z art. 471 k.c., ponieważ powódka wprawdzie nie usunęła wad budynku (nie przystąpiła do szpachlowania ścian ), ale takie zachowanie powódki było następstwem okoliczności, za które dłużnik (powódka) nie ponosi odpowiedzialności, było bowiem następstwem braku zgody na usuwanie wad przez inwestora (który żądał nie usunięcia wad, ale nowej elewacji, co wymagało uprzedniego porozumienia między powódką i pozwaną w zakresie wynagrodzenia).

Po trzecie pozwana nie udowodniła, że po jej stronie powstała szkoda, którą pozwana rozumie jako powstanie w swoim majątku pasywa w postaci obowiązku zapłaty inwestorowi kar umownych za zwłokę w usuwaniu wad.

Dla wykazania szkody pozwana złożyła notę księgową z dnia 19 listopada 2010 roku, na mocy której Miasto i Gmina O. obciążyła pozwaną kwotą 133.549,29 zł za niedotrzymanie terminu usunięcia usterek w ramach gwarancji z przyczyn zależnych od wykonawcy w wysokości 0,2 % wynagrodzenia za każdy dzień zwłoki w okresie od 18 września do 19 listopada 2010 roku (63 dni x 1.059.913,31 zł = 133.549,29 zł). Nota jest dokumentem prywatnym, dowodzi więc jedynie tego, że Miasto G. O. złożyła oświadczenie o obciążeniu pozwanej kwotą 133.549,29 zł. Pozwana nie złożyła natomiast dowodu potwierdzającego fakt, że obciążenie to było uzasadnione i tym samym po jej stronie powstał obowiązek zapłaty kwoty 133.549,29 zł (pozwana nie złożyła przykładowo umowy łączącej ją z inwestorem, nie sposób więc ocenić, czy inwestor zasadnie obciążył pozwaną karą, czy w umowie w ogóle zastrzeżono kary umowne, czy zasadne było wyliczenie kary jako 0,2 % od kwoty 1.059.913,31 zł). Stanowisko pozwanej wskazuje na to, że uznaje ona karę naliczoną jej przez inwestora oraz „przerzuca” obowiązek jej zapłaty na powódkę. Niniejszy proces toczy się jednak między powódką i pozwaną, uznanie długu dokonane przez pozwaną wobec inwestora nie zwalnia więc pozwanej z obowiązku udowodnienia, że kara została przez inwestora zasadnie naliczona. Tylko wówczas, gdyby kara została zasadnie naliczona przez inwestora (a więc gdyby powstało roszczenie inwestora wobec pozwanej o zapłatę kary umownej) można byłoby przyjąć istnienie związku przyczynowego między ewentualną zwłoką powódki w usuwaniu kar a tak rozumianą szkodą pozwanej. Pozwana nie udowodniła jednak tego, że po stronie inwestora powstało roszczenie o zapłatę kary umownej, wykazała jedynie, że inwestor złożył oświadczenie o obciążeniu pozwanej kwotą 133.549,29 zł. W tym stanie rzeczy przyjąć trzeba, że pozwana nie wykazała szkody po swojej stronie (rozumianej jako powstanie w majątku pozwanej pasywa w postaci obowiązku zapłaty inwestorowi kwoty 133.549,29 zł).

Po czwarte należy zwrócić uwagę na kolejną istotną dla sprawy okoliczność, jaką jest fakt, że inwestor Gmina M. O. przedłużyła pozwanej termin do usunięcia wad do dnia 17 września 2010 roku (dopiero po tej dacie gmina naliczyła pozwanej notą obciążeniową z dnia 19 listopada karę za zwłokę w usuwaniu wad). Pozwana w dniu 26 sierpnia 2010 roku zwróciła się do Urzędu Miejskiego w O. z pismem zawierającym prośbę o „przedłużenie” terminu do usunięcia usterek, wynika stąd, że pierwotny termin do usunięcia wad gmina wyznaczyła pozwanej wcześniej niż w dniu 26 sierpnia 2010 roku. Okres czasu między 26 sierpnia a 17 września wynosi 3 tygodnie, jak wynika z powyższego pozwana miała jednak wiedzę o usterkach wcześniej niż w dniu 26 sierpnia, w tej dacie prosiła bowiem inwestora o „przedłużenie” terminu. Pozwana miała więc realną możliwość, aby w czasie wyznaczonym przez gminę do usunięcia wad wykonać ten obowiązek – bądź to zawierając takie porozumienie z powódką, jakie ostatecznie pozwana zawarła w grudniu (jak już zaznaczono powódka wykonała nową elewację w niespełna 4 tygodnie, wliczając w to okres bożonarodzeniowy), bądź to zlecając usunięcie wad wykonawcy zastępczemu (co pozwana sygnalizowała powódce już w piśmie z dnia 27 sierpnia). Pozwana do dnia 17 września nie podjęła żadnej z tych czynności: ani nie zawarła porozumienia z powódką, ani nie zleciła usunięcia wad wykonawcy zastępczemu. Zaznaczyć trzeba, że z zeznań A. W. wynika, że powódka w razie zawarcia porozumienia (takiego jakie ostatecznie strony podpisały w grudniu) już w lecie 2010 roku wykonałaby nową elewację, czekała tylko na zapewnienie od pozwanej, że otrzyma za to zapłatę. Zeznania te należy uznać za wiarygodne, tym bardziej że powódka wykonała taką pracę w grudniu 2010 roku niezwłocznie po zawarciu porozumienia i otrzymaniu od pozwanej zaliczki.

W tym stanie rzeczy nawet gdyby teoretycznie założyć, że po stronie pozwanej powstała szkoda w postaci pasywa w jej majątku, a więc że powstało roszczenie po stronie inwestora o zapłatę kar umownych za zwłokę pozwanej w usuwaniu wad naliczonych od dnia 18 września 2010 roku, to taka szkoda byłaby wyłącznie następstwem zaniechania samej pozwanej, która do dnia 17 września 2010 roku nie podjęła czynności zmierzających do usunięcia wad, mimo tego, że w terminie tym istniała realna możliwość dokonania powyższego.

Jak już wspomniano powódka w okresie tym nie mogła przystąpić do prac przy usuwaniu usterek (polegających na szpachlowaniu), ponieważ inwestor nie wyrażał na to zgody. Pozwana – jak wynika z przebiegu dalszych zdarzeń – stała na stanowisku, że w ramach ciążącego na niej (generalnym wykonawcy) wobec inwestora obowiązku usuwania wad mieści się wykonanie nowej elewacji, ostatecznie pozwana (poprzez podwykonawcę – powódkę) w taki sposób wady usunęła. Jednocześnie pozwana zawierając z powódką porozumienie z dnia 23 grudnia zgodziła się z tym, że w ramach umowy gwarancji między pozwaną i powódką nie mieściło się wykonanie nowej elewacji. Tym samym powódce nie można zarzucić, że nienależycie wykonywała umowę łączącą ją z pozwaną, ponieważ nieprzystąpienie do usuwania wad (do szpachlowania ścian) było następstwem braku zgody inwestora, a więc następstwem okoliczności, za które powódka nie ponosi odpowiedzialności.

Mając na uwadze przedstawione wyżej rozważania przyjąć trzeba, że wobec braku udowodnienia przesłanek z art. 471 k.c. potrącenie pozwanej jest nieuzasadnione (pozwana nie udowodniła istnienia po swej stronie wierzytelności zgłoszonej do potrącenia).

Powództwo o zapłatę kwoty 225.700 zł w całości jest więc zasadne.

O odsetkach za opóźnienie orzeczono na podstawie art. 481 § 1 k.c. Powódka dochodziła odsetek od wszystkich trzech roszczeń od dnia 22 czerwca 2010 roku.

W umowach nr (...) przewidziano, że termin płatności faktury końcowej wynosi 30 dni od daty wystawienia faktury (§ 6 ust 2). Faktury o numerach (...) wystawiono odpowiednio w dniach 5 maja 2010 roku i 13 grudnia 2009 roku (faktury są podpisane przez przedstawicieli pozwanej), żądanie zapłaty odsetek od dnia 22 czerwca 2010 roku jest więc uzasadnione.

Podstawą prawną roszczenia związanego z budową w U. jest art. 405 k.c. w zw. z art. 410 § 1 k.c.. W orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, że świadczenie w przedmiocie zwrotu wartości bezpodstawnie uzyskanej korzyści winno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do zapłaty (art. 455 k.c.). Funkcję wezwania do zapłaty pełni faktura VAT nr (...) z dnia 19 kwietnia 2010 roku, wystawiona za prace w U.. Ponadto powódka wzywała pozwaną do zapłaty wszystkich trzech roszczeń w terminie 7 dni pismem z dnia 11 czerwca 2010 roku, doręczonym pozwanej w dniu 14 czerwca 2010 roku, siedmiodniowy termin wskazany w wezwaniu upłynął więc w dniu 21 czerwca 2010 roku. Żądanie zasądzenia odsetek od dnia 22 czerwca 2010 roku jest tym samym uzasadnione.

Stan faktyczny sprawy Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów prywatnych, z dzienników budowy, które zgodnie z art. 45 ust 1 ustawy Prawo budowlane są dokumentami urzędowymi, oraz z zeznań świadków.

Dowody z dokumentów Sąd uznał za wiarygodne, żadna ze stron ich zresztą nie kwestionowała. Podobnie należało ocenić zeznania świadków A. W., R. Z., P. K., M. G.. Opisane przez świadków fakty korespondowały z dowodami z dokumentów oraz uzupełniały ten materiał dowodowy, brak więc było podstaw do tego, aby odmówić im wiarygodności. Zwrócić należy uwagę na daleko idące zbieżności w zeznaniach świadków, np. co do opisu przedmiotu umów, sposobu wykonywania budynków, przeszkód jakie napotkała powódka w związku z realizacją umów.

Wiarygodne są również zeznania świadka M. R. – byłego prezesa zarządu pozwanej. Relacjonowane przez świadka fakty pokrywały się z zeznaniami świadków powódki, zwłaszcza A. W.. Niewiarygodny był jedynie przytoczony przez świadka fakt podpisania umowy nr (...) przez A. W.. W tym zakresie zeznania M. R. były sprzeczne z zeznaniami A. W.. M. R. zeznał, że Gmina U. posiada umowę nr (...) z podpisem A. W., który złożył ją w gminie w tym celu, aby zgłosić się jako podwykonawca pozwanej. Faktu takiego pozwana nie powoływała w odpowiedzi na pozew, nie załączyła też do niej umowy nr (...) z podpisem A. W. (o ile taki dokument faktycznie został przez A. W. podpisany, pozwana mogła niewątpliwie bez przeszkód uzyskać go z gminy). W tym stanie rzeczy Sąd uznał zeznania M. R. w opisywanym zakresie za niewiarygodne jako nie znajdujące potwierdzenia w pozostałym materiale dowodowym.

Dodać jednak trzeba, że nawet gdyby udowodniono fakt złożenia przez A. W. podpisanej umowy nr (...) w gminie, to nie zmieniłoby to rozstrzygnięcia Sądu. M. R. zeznał, że nigdy nie otrzymał podpisanej umowy od A. W., jedynie „widział” taką w gminie. Wskazać w tym miejscu trzeba, że zawarcie umowy jest czynnością prawną, w doktrynie przyjmuje się przy tym, że zasadniczą treścią czynności prawnej jest oświadczenie woli. Zgodnie z art. 56 k.c. czynność prawna wywołuje przede wszystkim skutki w niej wyrażone. Na gruncie tej regulacji przyjmuje się, że składający oświadczenie musi obejmować te skutki swoim zamiarem i świadomością ich wywołania, inni autorzy uważają natomiast, że wystarczy, gdy oświadczenie woli zostało złożone w zamiarze osiągnięcia określonego wyniku gospodarczego czy społecznego, z którym prawo cywilne wiąże skutki prawne, inaczej mówić prawo podmiotowe uważa te skutki za zamierzone przez strony (por. Komentarz do Kodeksu Cywilnego, Stanisław Rudnicki, Lexis Nexis „Wielkie komentarze”, wydanie 10, Warszawa 2011). Tym samym nawet gdyby A. W. złożył podpisaną umowę nr (...) w gminie, to nie byłoby to tożsame ze złożeniem oświadczenia woli obejmującego po stronie A. W. zamiar i świadomość wywołania skutku prawnego w postaci nawiązania stosunku umownego z pozwaną o treści takiej, jaką przewidywał projekt umowy nr (...). Oznacza to, że umowa zastrzegająca kary umowne za zwłokę w wykonaniu obiektu w U. nie została przez powódkę zawarta, nawet jeżeli A. W. złożył podpisaną umowę nr (...) w gminie.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. i art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz przepisów Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 z 2002 roku) przy założeniu, że powódka jest stroną wygrywającą proces w całości. Na koszty procesu zasądzone na rzecz powódki składają się koszty zastępstwa procesowego w wysokości 7.200 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

Powódka była zwolniona od kosztów sądowych w całości (postanowienie – karta 154). Zgodnie z art. 113 ust 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych zasądzono od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Szczecinie kwotę kosztów sądowych, których powódka nie miała obowiązku uiścić, na które składały się: opłata sądowa od pozwu : 11.285 zł, wydatki związane z przesłuchaniem świadka P. K., które tymczasowo poniósł Skarb Państwa – 117,01 zł (postanowienie – karta 316, potwierdzenie wypłaty – karta 327).