Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 marca 2019 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił A. P. (1) prawa do renty rodzinnej. W uzasadnieniu decyzji ZUS wskazał, iż orzeczeniem Lekarza Orzecznika ustalono, że wnioskodawca jest trwale niezdolny do pracy, a ta niezdolność powstała 2.10.2014 r czyli po ukończeniu wieku 34 lat.

/decyzja – k. 15akt ZUS/

W odwołaniu z dnia 26 marca 2019 roku ubezpieczony nie zgodził się z decyzją, wskazując, że jest niezdolny do pracy od daty wcześniejszej – od 1994 roku.

/odwołanie - k. 3/

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie wywodząc jak w uzasadnieniu decyzji, wskazując dodatkowo, że wnioskodawca złożył wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od orzeczenia Lekarza Orzecznika.

/odpowiedź na odwołanie – k. 5/.

Decyzją z dnia 22 maja 2019 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił A. P. (1) prawa do renty rodzinnej. W uzasadnieniu decyzji ZUS wskazał, iż orzeczeniem Komisji Lekarskiej ustalono, że wnioskodawca jest trwale niezdolny do pracy, a ta niezdolność powstała 2.10.2014 r czyli po ukończeniu wieku 34 lat. Decyzja ta uchylała decyzję z dnia 6.03.2019 r.

/decyzja – k. 23. Akt ZUS/

W odwołaniu z dnia 3 czerwca 2019 roku ubezpieczony nie zgodził się z decyzją, wskazując, że jest niezdolny do pracy od daty wcześniejszej – od 2000 roku.

/odwołanie - k. 3 w zał. Aktach/

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie wywodząc jak w uzasadnieniu decyzji.

/odpowiedź na odwołanie – k. 4 w zał. Aktach/.

Sprawy z obu odwołań zostały połączone do wspólnego rozstrzygnięcia.

/postanowienie – k. 7 w zał. Aktach /

Wyrokiem z dnia 18 grudnia 2020 r. w sprawie VIII U 751/19 Sąd Okręgowy w Łodzi VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych przedmiotowe odwołania oddalił.

W uzasadnieniu wydanego wówczas rozstrzygnięcia mając na uwadze treść art. 68 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Sąd Okręgowy wskazał, iż ustalenia dokonane w toku postępowania nie uzasadniały zmiany zaskarżonych decyzji i nie stanowiły podstawy do przyznania ubezpieczonemu prawa do renty rodzinnej z tytułu niezdolności do pracy. Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało bowiem, że ubezpieczony jest osobą całkowicie niezdolną do pracy – z punktu widzenia neurologa, ale niezdolność ta powstała w okresie od 2 października 2014 r., to jest po 34 roku życia, a więc nie w okresach referencyjnych. Wynika to w sposób jednoznaczny z treści opinii biegłego neurologa. Natomiast z punktu widzenia psychiatrycznego wnioskodawca nie jest całkowicie niezdolny do pracy.

/ wyrok k. 63 wraz z uzasadnieniem k. 65-68/

W wyniku rozpoznania apelacji wnioskodawcy A. P. (1) od ww orzeczenia wyrokiem z dnia 28 czerwca 2021 r. Sąd Apelacyjny w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie sygn. akt III AUa 88/21 uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w Łodzi do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

W uzasadnieniu ww. orzeczenia wskazano, iż w niniejszej sprawie istota sporu sprowadzała się do ustalenia, czy wnioskodawca stał się całkowicie niezdolny do pracy do ukończenia 16 lat – w przypadku odwołującego do 21 kwietnia 1996 r. albo do ukończenia nauki w szkole, tj. do 30 kwietnia 2005 r., kiedy odwołujący ukończył Zaoczne Liceum Ogólnokształcące Cosinus III.

W sprawie przeprowadzono dowód z opinii biegłych z zakresu neurologii i psychiatrii. W ocenie Sądu Apelacyjnego przedmiotowe opinie biegłych, w szczególności opinia psychiatryczna, w swoich ustaleniach i wnioskach diametralnie odbiegają od ustaleń poczynionych zarówno przez Sąd Okręgowy w trakcie rozpatrywania uprawnień wnioskodawcy do renty socjalnej (sygn. akt VIII U 421/14 i VIII U 204/16), jak i samego organu rentowego oraz abstrahują od oceny stanu zdrowia wnioskodawcy i nie czynią żadnych ustaleń w zakresie jego funkcjonowania w okresie dzieciństwa i nauki szkolnej.

Sąd Apelacyjny wskazał, że opinia biegłej neurolog J. B. stwierdza u wnioskodawcy całkowitą niezdolność do pracy zarobkowej z powodów częstości napadów padaczkowych od 2 października 2014 r., w sytuacji gdy wnioskodawca w październiku 2014 r. był hospitalizowany nie z powodu napadów padaczkowych ale z rozpoznaniem zespołu paranoidalnego. Natomiast opinia biegłego psychiatry M. G. kwestionuje istnienie u odwołującego schizofrenii paranoidalnej uzasadniając to tym, że „rozpoznanie schizofrenii nie może być stawiane w przypadku istnienia wcześniejszych zmian organicznych w Ośrodkowym Układzie Nerwowym zgodnie z wytyczną zawartą w obowiązującej Klasyfikacji zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania – (...) 10”. Tymczasem wytyczna, na którą powołuje się biegły G. nie stała na przeszkodzie rozpoznaniu schizofrenii w trakcie hospitalizacji psychiatrycznej w październiku 2014 r., jak również przez innych biegłych psychiatrów i lekarzy orzeczników ZUS w postępowaniu o rentę socjalną. Sąd Apelacyjny zaznaczył, że wprawdzie orzeczenie stwierdzające całkowitą niezdolność do pracy z powodu schorzenia powstałego w okresie ustawowym w postępowaniu o rentę socjalną nie jest równoznaczne z orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy w okolicznościach regulowanych w art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, lecz Sąd Okręgowy wydając zaskarżone rozstrzygnięcie nie dysponował dokumentacją medyczną załączoną do akt orzeczniczych ww. postępowaniu o rentę socjalną, którą Sąd Apelacyjny zażądał. Lektura ww. dokumentacji daje zaś podstawę do przyjęcia, że ocena zdolności do pracy wnioskodawcy została sporządzona na podstawie skąpej i jedynie aktualnej dokumentacji medycznej.

Wyjaśnienia zatem wymaga podnoszona przez apelującego odmienna ocena jego schorzeń dokonana przez wskazane wyżej podmioty, zwłaszcza w kontekście faktu, iż była dokonywana w zbliżonym czasie. Wyjaśnienia wymaga kwestia natężenia napadów padaczkowych i ich wpływ na zdolność wnioskodawcy do pracy oraz od kiedy wnioskodawca jest chory na schizofrenię paranoidalną z uwzględnieniem faktu leczenia psychiatrycznego od 2000 r. z rozpoznaniem zaburzeń osobowości oraz obciążającego wywiadu rodzinnego – matka chora na schizofrenię. Zwłaszcza, że - jak wskazał Sąd Apelacyjny w trakcie rozpoznania sprawy VIII U 421/14 biegła psychiatra S. W. w opinii z 18 marca 2015 r. uznała, iż wnioskodawca z powodu schizofrenii paranoidalnej jest całkowicie niezdolny do pracy i niezdolność ta powstała między 2002-2006, a więc w okresie uczęszczania do Zaocznego Liceum Ogólnokształcącego. Potwierdzenie istnienia u wnioskodawcy schizofrenii paranoidalnej zawiera również opinia biegłego psychiatry G. P. wydana 1 sierpnia 2016 r. w postępowaniu VIII U 204/16, która z kolei całkowitą niezdolność do pracy datuje od 2 października 2014 r. Orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS wydane przy rozpatrywaniu wniosku o rentę socjalną ustalające całkowitą trwałą niezdolność do pracy na skutek naruszenia sprawności organizmu powstałego w trakcie nauki w szkole poprzedzają ustalenia orzecznicze stwierdzające schizofrenię paranoidalną.

Sąd Apelacyjny miał nadto na uwadze, iż apelujący wnioskodawca nadmieniał, że nie dysponuje dokumentacją medyczną za okres dzieciństwa i nauki szkolnej jednak z dokumentacji rentowej ZUS wynika, iż wnioskodawca był leczony z powodu padaczki od wieku wczesnodziecięcego, zaś leczony psychiatrycznie jest od 2000 r., w tym wielokrotnie hospitalizowany.

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny stwierdził, iż Sąd Okręgowy ponownie rozpoznając sprawę winien zgromadzić wszelką dostępną dokumentację medyczną i psychologiczną z okresu dzieciństwa i nauki szkolnej wnioskodawcy. Nadto Sąd Okręgowy posiłkując się miarodajną, bo opartą na pełnej dokumentacji medycznej i ponownym badaniu wnioskodawcy, opinią biegłych psychologa (bądź neuropsychologa) i psychiatry winien ocenić zdolność do pracy wnioskodawcy. Rozważyć winien również dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu medycyny pracy. Natomiast dokonując analizy pojęcia „całkowita niezdolność do pracy” Sąd Okręgowy winien wziąć pod uwagę zarówno kryterium biologiczne (stan organizmu dotkniętego schorzeniami naruszającymi jego sprawność w stopniu powodującym całkowitą niezdolność do jakiejkolwiek pracy), jak i ekonomiczne (obiektywne pozbawienie na skutek wynikających ze schorzenia naruszeń, zdolności do wykonywania pracy zarobkowej) - art. 12 i 13 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Osobą całkowicie niezdolną do pracy jest bowiem osoba, która spełnia oba te kryteria, a więc jest dotknięta upośledzeniem biologicznym i ekonomicznym. Koniecznym stało się więc, by Sąd Okręgowy w oparciu o prawidłowe opinie biegłych rozpoznał sprawę ponownie, ocenił zgromadzony materiał dowodowy i wydał wyrok.

Sąd zaznaczył też , że przy ocenie opinii biegłych ponownie rozpoznając sprawę Sąd I instancji winien mieć na uwadze to, że zadaniem biegłego jest udzielenie sądowi na podstawie posiadanych wiadomości fachowych i doświadczenia zawodowego informacji i wiadomości niezbędnych do ustalenia i oceny okoliczności sprawy i nie są dowodem w sprawie wypowiedzi biegłego wykraczające poza ustawowo zakreślone zadania. A sąd nie jest związany opinią biegłego w zakresie jego wypowiedzi odnośnie do zastrzeżonych do wyłącznej kompetencji sądu, kwestii ustalenia i oceny faktów oraz sposobu rozstrzygnięcia sprawy.

W tym stanie rzeczy, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. uchylił zaskarżony wyrok, gdyż wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości.

/ wyrok k. 101 z uzasadnieniem k. 102-105/

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy na rozprawie w dniu 7 czerwca 2022 r. poprzedzającej wydanie wyroku wnioskodawca poparł odwołanie wskazując, że jego niezdolność do pracy powstała wcześniej niż przyjął ZUS w zaskarżonych decyzjach powołując się w tym zakresie na treść opinii biegłego S. W., podniósł też, iż w związku z padaczką był niezdolny do pracy od 2000 r. Pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania.

/ stanowiska procesowe stron protokół z rozprawy z dnia 7 czerwca 2022 r. 00:00:41-00:02:26/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. P. (1) urodził się w dniu (...) Z zawodu jest ślusarzem narzędziowym – ukończył szkołę zawodową. Ukończył także LO bez matury.

/okoliczności bezsporne/

Wnioskodawca był uprawniony do renty rodzinnej po zmarłej matce do 30.04.2005r.

/decyzja ZUS z 26.04. 2005 r. – k. 34 akt ZUS/

W dniu 29 listopada 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wydał decyzję odmawiającą A. P. (1) prawa do renty socjalnej, która została zaskarżona przez wnioskodawcę do Sądu Okręgowego w Łodzi. Sprawę zarejestrowano pod sygn. akt VIII U 421/14 i w dniu 25 marca 2015 r. Sąd Okręgowy wydał wyrok uwzględniający odwołanie i przyznający prawo do renty socjalnej na okres od 1 października 2013 r. do 30 września 2018 roku. Na skutek apelacji organu rentowego od powyższego orzeczenia Sąd Apelacyjny w Łodzi sygn. akt III AUa 939/15 w dniu 8 grudnia 2015 r. uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu. Sąd Okręgowy w Łodzi ponownie rozpoznając sprawę pod sygn. VIII U 204/16 wyrokiem z 11 października 2016 r. uchylił zaskarżoną decyzję i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania z uwagi na nowe okoliczności występujące w sprawie dotyczące stanu zdrowia wnioskodawcy.

/ bezsporne wyrok SO w Łodzi z dnia 25.03.2015 r. k. 44 z uzasadnieniem k. 47-49 załączonych akt VIII U 204/16, wyrok SA z 8.12.2015 w sprawie III AUa 939/15 k. 69 z uzasadnieniem k. 70 -73 załączonych akt VIII U 204/16, wyrok SO z 11.10.2016 w sprawie VIII U 204/16 k. 111 załączonych akt VIII U 204/16 /

W toku ww postępowań stan zdrowia wnioskodawcy był przedmiotem oceny biegłych. Pierwotnie biegła psychiatra S. W. oceniając na zlecenie sądu w sprawie VIII U 241/14 fakt niezdolności do pracy wnioskodawcy w kontekście spełnienia przesłanek warunkujących przyznanie prawa do renty socjalnej rozpoznała u A. P. (1) schizofrenię urojeniową, zaburzenia obsesyjno – kompulsywne, zespół uzależnienia od alkoholu, padaczkę uznała wnioskodawcę za całkowicie niezdolnego do pracy. Przy czym podała iż niezdolność ta nie powstała przed ukończeniem 18 roku życia lecz pomiędzy 2002 -2006 r. a więc w okresie uczęszczania przez wnioskodawcę do Zaocznego Liceum Ogólnokształcącego (...). Następnie wobec uchylania wyroku wydanego przez Sąd Okręgowy w oparciu o wnioski wynikające z ww opinii zakwestionowane przez organ rentowy przy ponownym rozpoznaniu sprawy pod sygn. VIII U 204/16 stan zdrowia wnioskodawcy został poddany ocenie biegłego psychiatry G. P.. WW rozpoznał wówczas u wnioskodawcy schizofrenię paranoidalną, zespół obsesyjno – kompulsyjny, uzależnienie od alkoholu, padaczkę, uznając wnioskodawcę za całkowicie niezdolnego do pracy zarobkowej z powodu utraty zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy do 31.10.2017 r. natomiast za datę powstania niezdolności do pracy uznać należy datę 2.10 2014 r. W uzasadnieniu wniosków biegły psychiatra podał, iż 36 letni wówczas wnioskodawca wykształcenie zasadnicze zawodowe i średnie ogólnokształcące, był zatrudniony jako pracownik produkcji, nie pracuje. Od lat młodzieńczych był leczony z powodu padaczki. Edukację zakończył w 2006r. Jako dorosły był leczony psychiatrycznie od 2000r. Rozpoznanie zespołu paranoidalnego z kręgu schizofrenii pojawiło się pierwszy raz podczas hospitalizacji psychiatrycznej w Oddziale Zaburzeń Psychotycznych CSK w Ł. trwającej od 02.10.2014r. do 05.12.2014r. W epikryzie z tego pobytu mowa jest o pogorszeniu stanu psychicznego trwającego od kilku tygodni. Zaświadczenie lekarskie z PZP (...) w Ł. z dnia 10.04.2013r. nie zawiera rozpoznania z kręgu schizofrenii a opisuje "organiczne zaburzenia osobowości i nastroju, zespół uzależnienia, padaczka". Hospitalizacja psychiatryczna w CSK w Ł. od dnia 28.02.2013r. do 19.03.2013r. opisuje w rozpoznaniu "organiczne zaburzenia osobowości, zespół uzależnienia i padaczkę nieokreśloną". Tak więc udokumentowana schizofrenia datuje się od 02.10.2014r., być może kilka miesięcy wcześniej i brak podstaw do stwierdzenia, że całkowita niezdolność do pracy powstała przed 18 rokiem życia a także przed 25 rokiem życia w trakcie nauki szkolnej. Biegły wyraźnie wskazał, iż nie może zgodzić się z opinią uzupełniającą dr S. W., która stwierdziła, że całkowita niezdolność do pracy powstała między 2002 a 2006r, gdyż nie ma na to żadnych dowodów materialnych. Biegły podał, iż nie można kwestionować spornego orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 26.11.2013r., gdyż wtedy nie było objawów schizofrenii ( nowa okoliczność), były natomiast objawy organicznych zaburzeń osobowości, zaburzeń obsesyjno - kompulsyjnych i zespołu uzależnienia od alkoholu.

/ pisemna opinia biegłego psychiatry S. W. k. 24-26, załączonych akt VIII U 204/16, pisemna opinia uzupełniająca k. 42 akt załączonych akt VIII U 204/16, pisemna opinia biegłego psychiatry G. P. k. 93-96 załączonych akt VIII U 2014/16/

W konsekwencji rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego z dnia 11 października 2016 r. (opartego o wspomnianą opinię biegłego psychiatry P.), wskutek ponownego rozpoznania sprawy organ rentowy uwzględniając orzeczenie Lekarza orzecznika ZUS z dnia 11.01.2019 r. stwierdzające fakt całkowitej niezdolności wnioskodawcy do pracy do dnia 31.01.2022 oraz związek tej niezdolności z naruszeniem sprawności organizmu powstałym przed ukończeniem 18 tego roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25 roku życia lub w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej decyzją z dnia 31.01.2019 r. przyznał A. P. (1) prawo do renty socjalnej od 1.02. 2019 r. do 31.01.2022 r.

/okoliczności bezsporne decyzja z dnia 31.01.2019 r. k. 4 akt ZUS dotyczących renty socjalnej, orzeczenie lekarza orzecznika z dnia 11.01.2019 r. k. 3 akt ZUS dot renty socjalnej./

W dniu 12.12.2018 r. ubezpieczony złożył wniosek o ustalenie prawa do renty rodzinnej po zmarłej matce A. P. (2).

/ wniosek o rentę - k. 1 akt ZUS/

Orzeczeniem z dnia 11.01.2019 roku lekarz orzecznik ZUS stwierdził, że ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy do 31.01.2022 r. Data powstania całkowitej niezdolności do pracy to 2.10.2014 r.

/orzeczenie lekarza orzecznika k. 9 akt ZUS/.

Decyzją z dnia 6.03.2019 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił A. P. (1) prawa do renty rodzinnej. W uzasadnieniu decyzji ZUS wskazał, iż orzeczeniem Lekarza Orzecznika ustalono, że wnioskodawca jest trwale niezdolny do pracy, a ta niezdolność powstała 2.10.2014 r czyli po ukończeniu wieku 34 lat.

/decyzja – k. 15akt ZUS/

W wyniku przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu orzeczeniem z dnia 6.05. 2019 roku komisja lekarska ZUS ustaliła, że ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy do 31.01.2022 r. Data powstania całkowitej niezdolności do pracy to 2.10.2014 r.

/orzeczenie komisji lekarskiej - k.22 akt ZUS/

Decyzją z dnia 22 maja 2019 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił A. P. (1) prawa do renty rodzinnej. W uzasadnieniu decyzji ZUS wskazał, iż orzeczeniem Komisji Lekarskiej ustalono, że wnioskodawca jest trwale niezdolny do pracy, a ta niezdolność powstała 2.10.2014 r czyli po ukończeniu wieku 34 lat. Decyzja ta uchylała decyzję z dnia 6.03.2019 r.

/decyzja – k. 23. Akt ZUS/

Brak jest dokumentacji medycznej wnioskodawcy za okres dzieciństwa i nauki szkolnej mimo, iż był leczony z powodu padaczki od wieku wczesnodziecięcego nadto dokumentacji z leczenia psychiatrycznego począwszy od roku 2000. / bezsporne, pisemna opinia biegłego psychiatry H. K. (1) k. 135-140/ /

Z punktu widzenia neurologa u wnioskodawcy rozpoznano padaczkę z częstymi napadami, przebyty uraz głowy w dzieciństwie. Z powodów częstości napadów padaczkowych stwierdza się całkowitą niezdolność do wykonywania pracy zarobkowej od 2.10.2014 r. Nie stwierdza się niezdolności do samodzielnej egzystencji. Wnioskodawca w wieku 7 lat przebył uraz głowy. Od 2002 r leczony jest z powodu schizofrenii paranoidalnej oraz z powodu padaczki. Napady padaczkowe występują często, w ciągu dnia ma także sekundowe napady zaburzeń świadomości, po których zapada w sen. Od 1994 r występuje u niego drżenie rąk.

/ pisemna opinia biegłego neurologa J. B.– k. 22 -23/

W badaniu psychologicznym u wnioskodawcy rozpoznaje się cechy osobowości schizoidalnej z tendencjami do wzmożonej labilności emocjonalnej, tendencje do występowania objawów wytwórczych , osłabienie sprawności funkcji poznawczych mogące świadczyć o zmianach organicznych w mózgu, aktualnie nie podaje myśli „s”.

/ pisemna opinia biegłego neuropsychologa L. S. k. 133-134/

Z punktu widzenia psychiatry u wnioskodawcy rozpoznano: schizofrenię paranoidalną, uzależnienie od alkoholu w ok zachowywania abstynencji, cechy organicznego uszkodzenia (...), padaczkę.

Badany przedstawił orzeczenie (...) z 2000 roku gdzie rozpoznano u niego encefalopatię z napadami padaczkowymi i z tego powodu został uznany za niezdolnego do służby wojskowej w czasie pokoju. Brak jednak dokumentacji z wcześniejszego leczenia padaczki oraz leczenia psychiatrycznego.

Ponadto analiza dokumentacji z PZP wskazuje, na rozpoczęcie przez niego leczenia psychiatrycznego w 2002 roku. W czasie pierwszej wizyty podał, że to jego pierwszy kontakt z psychiatrą. Negował leczenie z powodu padaczki. Zgłaszał skargi na zaburzenia koncentracji uwagi. Wykonane badanie EEG było w normie. Na badanie psychologiczne nie zgłosił się. Łącznie odbył dwie wizyty i potem przerwał leczenie. Rozpoznano u niego zaburzenia nerwicowe. Dopiero leczenie wznowił w 2006 roku.

Przeprowadzono wtedy badanie psychologiczne, które potwierdziło, że jego sprawność intelektualna mieści się w granicach przeciętnej normy 11=104. W sumie odbyły się dwie wizyty w 2006 roku i następnie pojedyncze wizyty w latach 2007 i 2008 w dalszym ciągu stwierdzano objawy nerwicowe (neurasteniczne, depresyjno-lękowe).

W dokumentacji medycznej znajdują się informacje potwierdzające wykonywanie przez niego pracy. Zatem brak przesłanek na stwierdzenie takiego nasilenia zmian chorobowych, które powodowały by u wnioskodawcy całkowitą niezdolność do pracy. W późniejszym okresie miał problemy z nadużywaniem alkoholu i leków (C.) i był leczony w placówkach odwykowych i psychiatrycznych. Pierwszy pobyt w Klinice (...) w Ł. ul. (...). W okresie 9.11 2010 - 27.01.2011 r. w związku z wystąpieniem próby samobójczej- zatrucie alkoholem i lekami. Rozpoznawano u niego objawy adaptacyjne, zaburzenia osobowości, zespół uzależnienia.

W 2014 roku ponownie hospitalizowany ww. Klinice (...) z powodu zaburzeń psychotycznych. Pobyt w ok 2.10 - 05.12.2014 r. z rozp. Zespół paranoidalny.

Informacje w epikryzie wskazują na objawy wytwórcze typowe dla schizofrenii. Przemawiają za tym również wiek badanego, uwarunkowania genetyczne (matka badanego chora na schizofrenię), obraz występującej u niego choroby. Obecnie przewlekłość procesu chorobowego.

Dokumentacja medyczna wskazuje na pojawianie nie tylko objawów wytwórczych omamy (głosy komentujące i imperatywne) oraz urojenia (ksobne, prześladowcze) ale również pojawiły się objawy negatywne: obniżony napęd, spłycenie afektu, anhedonii, ambiwalencja, tendencje do wycofania społecznego, zaburzenia koncentracja, natłok myśli. Według aktualniej medycznej wiedzy nadużywanie środków psychoaktywnych (alkohol, nadużywanie leków uspakajających) może być czynnikiem spustowym do wystąpienia schizofrenii u osoby z uwarunkowaniem genetycznym. Nasilenie występujących zmian chorobowych stanowi podstawę do uznania wnioskodawcy całkowicie niezdolnego do pracy od początku hospitalizacji czyli od 02.10.2014 roku.

Aktualne badanie biegłego neuropsychologa potwierdziło osłabienie sprawności funkcji poznawczych mogące świadczyć o zmianach organicznych w mózgu, wykazało cechy osobowości schizoidalnej oraz tendencje do objawów wytwórczych. Od 2014 roku wnioskodawca bierze lek, jednakże nie uzyskano istotnej poprawy. W związku z tym jest on nadal całkowicie, trwale niezdolny do pracy. Mimo zmian organicznych jednak jest podstawa do rozpoznania schizofrenii.

Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w (...)10 -2 zdaniem biegłej jest bardzo pomocna w ustaleniu rozpoznań, są to jednak ogólne wskazówki i wytyczne, a nie ścisłe wymagania. W związku z tym konieczne jest indywidualne podejście do każdego przypadku.

Z kolei analiza dokumentacji medycznej, wywiadu od badanego, wskazuje na jego zdolność

do samodzielnej egzystencji. Badany jest samodzielny w zaspokojeniu podstawowych potrzeb życiowych. Wnioskodawca samodzielnie przyjmuje posiłki. Jest samodzielny w zachowywaniu higieny osobistej i w spełnianiu potrzeb fizjologicznych. Również samodzielnie komunikuje się z otoczeniem. Porusza się samodzielnie. Potrafi też załatwiać swoje sprawy życiowe.

W związku z powyższym z punktu widzenia biegłego psychiatry wnioskodawca jest trwale, całkowicie niezdolny do pracy od pierwszego dnia hospitalizacji w trakcie, której rozpoznano u niego schizofrenię tj. od 2.10.2014 roku. Natomiast wnioskodawca jest obecnie zdolny samodzielnej egzystencji.

/ pisemna opinia biegłego psychiatry H. K. (1) k. 135-140/

Z punktu widzenia biegłego z zakresu medycyny pracy u wnioskodawcy rozpoznaje się schizofrenię paranoidalną, padaczkę pourazową, obecnie bez napadów, zespół zależności alkoholowej z deklarowana abstynencja od lutego 2016 r. Przy holistycznej ocenie zarówno dostępnej dokumentacji medycznej jak i stanu zdrowia ubezpieczonego na podstawie szczegółowego badania przez biegłych neurologa, psychologa, psychiatrów oraz stopnia naruszenia sprawności organizmu w zakresie wszystkich schorzeń i dolegliwości wnioskodawca w dacie wydania spornej decyzji był całkowicie, trwale niedolny do pracy zarobkowej od października 2014 r. ale nie był i nadal nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji. Padaczka nie jest leczona przez neurologa tylko przez psychiatrę.

/ pisemna opinia biegłego z zakresu medycyny pracy P. R. k. 135-140/

Sąd Okręgowy w Łodzi dokonał następującej oceny dowodów:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o załączone do akt sprawy akta rentowe ubezpieczonego, jego dokumentację medyczną, dokumentację znajdującą się w aktach sprawy VIII U 204/16 oraz wydane w sprawie opinie biegłego neuropsychologa L. S., psychiatry H. K. (1) i neurologa J. B., a zatem biegłych, których specjalizacja odpowiada rodzajowi schorzeń występujących u ubezpieczonego oraz biegłego z zakresu medycyny pracy P. R., który kompleksowo całościowo, holistycznie z uwzględnieniem wszystkich występujących u wnioskodawcy chorób ocenił występowanie u wnioskodawcy całkowitej niezdolności do racy i czasookres jej powstania .

Biegli zapoznali się z przedłożoną w toku postępowania dokumentacją lekarską z przebiegu leczenia ubezpieczonego i na podstawie tej dokumentacji oraz badania bezpośredniego (z wyjątkiem biegłego R., który wydał opinię na podstawie akt), ocenili i opisali stan jego zdrowia. Opinie biegłych są jasne i obiektywne, opisują stan zdrowia ubezpieczonego w zakresie wynikającym z tezy dowodowej oraz sporządzone zostały zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot w oparciu o całokształt dostępnej dokumentacji medycznej a także z uwzględnieniem dokumentacji dostępnej w sprawie wnioskodawcy o rentę socjalną VIII U 204/16 w tym wydanych wówczas opinii biegłych psychiatrów.

Biegli wskazali na rozpoznane dolegliwości i ich wpływ na niezdolność do pracy wnioskodawcy oraz okres jej powstania. Podkreślić należy, iż wnioski wszystkich wskazanych biegłych były spójne zarówno w zakresie stwierdzenia całkowitej niezdolności do pracy wnioskodawcy jak i oceny faktu, iż powstała ona dopiero z dniem 2.10.2014 r. tj w związku z hospitalizacja psychiatryczną ubezpieczonego.

Czyniąc ustalenia Sąd za niemiarodajną dla rozstrzygnięcia uznał opinię biegłego psychiatry M. G. kwestionującą istnienie u odwołującego schizofrenii paranoidalnej uzasadniając to tym, że „rozpoznanie schizofrenii nie może być stawiane w przypadku istnienia wcześniejszych zmian organicznych w Ośrodkowym Układzie Nerwowym zgodnie z wytyczną zawartą w obowiązującej Klasyfikacji zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania – (...) 10”.

Podkreślenia wymaga, na co wskazał także Sąd Apelacyjny rozpoznający niniejszą sprawę, iż wytyczna, na którą powołuje się biegły G. nie stała na przeszkodzie rozpoznaniu schizofrenii w trakcie hospitalizacji psychiatrycznej w październiku 2014 r., jak również przez innych biegłych psychiatrów i lekarzy orzeczników ZUS w postępowaniu o rentę socjalną. Znamiennym jest również, iż do wniosków tych nie przychyliła się także biegła H. K. (1) wydająca opinię w sprawie przy ponownym jej rozpoznaniu. Wskazana biegła jednoznacznie podała, że wspomniana Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w (...)10 -2, zdaniem biegłej jest bardzo pomocna w ustaleniu rozpoznań, są to jednak ogólne wskazówki i wytyczne, a nie ścisłe wymagania. W związku z tym konieczne jest indywidualne podejście do każdego przypadku. Tymczasem w przypadku wnioskodawcy, zdaniem biegłej, mimo zmian organicznych, jednak jest podstawa do rozpoznania schizofrenii. Przy czym biegła kategorycznie wskazała iż w jej ocenie niezdolność do pracy ubezpieczonego powstała dopiero z chwilą hospitalizacji od 2.10.2014 r.

Na gruncie rozpoznawanej sprawy wnioskodawca negował wskazane wnioski wynikające z opinii biegłej H. K. podając, iż w tym zakresie właściwą jest ocena jego stanu zdrowia zaprezentowana przez biegłą psychiatrę S. W. jeszcze w sprawie VIII U 241/14 o rentę socjalną, która wówczas uznała wnioskodawcę za całkowicie niezdolnego do pracy rozpoznając u A. P. (1) schizofrenię urojeniową, zaburzenia obsesyjno – kompulsywne, zespół uzależnienia od alkoholu, padaczkę. Przy czym podała iż niezdolność ta nie powstała przed ukończeniem 18 roku życia lecz pomiędzy 2002 -2006 r. a więc w okresie uczęszczania przez wnioskodawcę do Zaocznego Liceum Ogólnokształcącego (...).

W ocenie Sądu powyższa opinia nie może stanowić podstawy ustaleń w sprawie. Nie należy tracić z pola widzenia, iż wskazana opinia była kwestionowana przez organ rentowy i przy ponownym rozpoznaniu sprawy o rentę socjalną w oparciu o te zastrzeżenia została skutecznie podważona przez wydającego wtedy opinię biegłego psychiatrę G. P.. WW już wtedy podawał, iż wnioskodawcę należy uznać za całkowicie niezdolnego do pracy zarobkowej z powodu utraty zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy do 31.10.2017 r. natomiast za datę powstania niezdolności do pracy uznać należy datę 2.10.2014 r. Biegły nie zgadzając się z opinią dr S. W. w zakresie oceny kiedy niezdolność do pracy wnioskodawcy powstała podnosił, iż wnioski biegłej nie mają merytorycznego uzasadnienia bowiem udokumentowana schizofrenia datuje się od 02.10.2014r., być może kilka miesięcy wcześniej i brak podstaw do stwierdzenia, że całkowita niezdolność do pracy powstała przed 18 rokiem życia a także przed 25 rokiem życia w trakcie nauki szkolnej. Biegły podał, iż nie można kwestionować spornego orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 26.11.2013r., gdyż wtedy nie było objawów schizofrenii ( nowa okoliczność), były natomiast objawy organicznych zaburzeń osobowości, zaburzeń obsesyjno - kompulsyjnych i zespołu uzależnienia od alkoholu.

Powyższe wnioski w zakresie oceny powstania niezdolności do pracy są analogiczne z oceną biegłej H. K. wydanej na gruncie rozpoznawanego przypadku. W sprawie nie przedstawiano jakichkolwiek dowodów w szczególności dokumentacji medycznej, która potwierdzałaby wcześniejsze istnienie niezdolności do pracy wnioskodawcy. Przy czym Sąd nie neguje, iż wnioskodawca wcześniej był leczony z przyczyn psychiatrycznych i występowały u niego wskazane zaburzenia, jednakże powyższe nie może być utożsamiane z całkowitą niezdolnością do pracy, występującą w tamtym okresie. Z tych też względów brak podstaw do kwestionowania wniosków tej opinii. Sąd uznał zatem w pełni wartość dowodową wskazanej opinii biegłego H. K. wydanej w przedmiotowej sprawie oraz podzielił, jako przekonywujące, wnioski wypływające z jej treści.

Co do pozostałych opinii biegłego neurologa i biegłego z zakresu medycyny pracy wskazać należy, iż co do pierwszej z nich żadna ze stron postępowania nie zgłosiła żadnych zarzutów. Co do opinii biegłego z zakresu medycyny pracy P. R. ubezpieczony sygnalizował w procesie, że nie rozumie jej treści, nie wie czemu ma stwierdzoną padaczkę od 2014 r. a nie od 2000 r. Niemniej jednak fakt, iż strona nie rozumie treści opinii jeśli jej wnioski są jasne kategoryczne i zrozumiałe dla sądu nie jest wystarczające dla podważenia jej wniosków. Podnieść należy iż biegły z zakresu medycyny pracy wbrew zapatrywaniom wnioskodawcy wyjaśnił z jakich względów niezdolność wnioskodawcy do pracy datuje się na 2.10. 2014 r. a nie 2000 r. To zaś, iż wówczas stwierdzano padaczkę u wnioskodawcy, następnie leczoną przez psychiatrę a później inne zaburzenia psychiczne, nie jest jednoznaczne, co już podnoszono z występowaniem niezdolności do pracy. Brak dowodów na to by występujące wówczas (w 2000 r.) schorzenia tego rodzaju, działały z takim nasileniem – co potwierdzają spójne w tym zakresie opinie neurologa J. B., psychiatry H. K. (1) i biegłego z zakresu medycyny pracy, by taką niezdolność do pracy stwierdzić. Z tych te względów brak było podstaw do podważenia wniosków opinii tego biegłego.

Wnioskodawca był zobowiązany do złożenia dokumentacji medycznej z okresu dzieciństwa, bądź do wskazania, gdzie ta się znajduje. Ponownie oświadczył, że taką nie dysponuje i nie pamięta, gdzie się leczył i nie wie, czy placówki te istnieją.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył co następuje:

Odwołania nie zasługują na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 68 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku (Dz.U. z 2022 r. poz. 504 t.j.) o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej:

1) do ukończenia 16 lat;

2) do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo

3) bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2.

Dziecko, które stało się niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji po osiągnięciu wieku określonego w art. 68 ust. 1 pkt 1 lub 2 u.e.r.f.u.s. nie nabywa prawa do renty rodzinnej na podstawie art. 68 ust. 1 pkt 3 tej ustawy./tak Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 23 maja 2018 r. III AUa 624/17 /.

Prawo do renty rodzinnej przysługuje tylko takiemu dziecku całkowicie niezdolnemu do pracy, a także niezdolnemu do samodzielnej egzystencji, które nie miało możliwości uzyskania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, a więc takiemu, które stało się niezdolne do pracy w czasie, gdy nie mogło podlegać ubezpieczeniu społecznemu z powodu wieku lub uczęszczania do szkoły. Ustawodawca nie przyznał prawa do renty rodzinnej dzieciom zmarłego, które przed osiągnięciem wieku 16 lat lub przed ukończeniem szkoły stały się częściowo niezdolne do pracy, gdyż dzieci takie mogą korzystać, co prawda z ograniczonych, lecz istniejących możliwości zarobkowych. Ta sama logika przemawia za wyłączeniem prawa do renty rodzinnej dzieci, które stały się całkowicie niezdolne do pracy, w tym także niezdolne do samodzielnej egzystencji, po osiągnięciu tego wieku i ukończeniu nauki, gdyż w stosunku do nich nie było przeszkód do podjęcia pracy lub innej działalności łączącej się z obowiązkiem ubezpieczenia./tak Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 20 czerwca 2017 r. III AUa 881/16, por. także Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 6 października 2016 r. III AUa 1875/15 LEX nr 2172498/.

Prawo do renty rodzinnej w oparciu o art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przysługuje wyłącznie dziecku, u którego całkowita niezdolność do pracy i do samodzielnej egzystencji powstała przed ukończeniem 16 roku życia, lub przed ukończeniem nauki, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia. /III AUa 13/19 - wyrok SA Białystok z dnia 04-09-2019/ W przypadku ubezpieczonego, który ubiega się o rentę rodzinną bez względu na wiek, z powodu całkowitej niezdolności do pracy, udowodnienia wymaga, że po pierwsze: jest on całkowicie niezdolny do pracy i po drugie: całkowita niezdolność do pracy powstała u niego do dnia ukończenia 16 roku życia, ewentualnie do ukończenia nauki w szkole, nie później jednak niż do osiągnięcia 25 roku życia. W konsekwencji opisanej regulacji, nie może uzyskać prawa do renty rodzinnej osoba, która nie jest aktualnie całkowicie niezdolna do pracy. Jednocześnie nie jest możliwe przyznanie renty rodzinnej osobie, która nie stała się całkowicie niezdolna do pracy do 16 roku życia lub w okresie pobierania nauki. /III AUa 657/19 - wyrok SA Katowice z dnia 27-06-2019 III AUa 839/18 - wyrok SA Białystok z dnia 20-03-2019 /.

Przy tym nie ma podstaw do utożsamiania niepełnosprawności i niezdolności do pracy i negowania istniejących między nimi różnic dotyczących definicji, jak i zakresu orzekania o niepełnosprawności i niezdolności do pracy. Mimo pewnego podobieństwa definicji, stwierdzenie umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności, nie jest równoznaczne z ustaleniem całkowitej niezdolności do pracy jako przesłanki prawa do renty na podstawie ustawy emerytalnej. /III AUa 229/18 - wyrok SA Białystok z dnia 10-05-2018, III UK 199/15 - wyrok SN - Izba Pracy z dnia 05-07-2016 /

Przepis art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 748 ze zm.) jednoznacznie wymienia jako warunek ustawowy datę powstania niezdolności całkowitej do pracy, a nie datę powstania niepełnosprawności, z powodu której powstała ta niezdolność. /III AUa 1213/13 - wyrok SA Warszawa z dnia 13-06-2014/

Sąd ubezpieczeń społecznych, rozpoznający sprawę o przyznanie dziecku renty rodzinnej, nie może oprzeć się jedynie na dacie rozpoznania (wykrycia) choroby będącej główną przyczyną obecnie stwierdzanej jego całkowitej niezdolności do pracy. Konieczne jest ustalenie, kiedy schorzenie to faktycznie powstało, jak rzutowało na zdolność wnioskodawcy do pracy w okresach wskazanych w art. 68 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz jaki wpływ na ową zdolność miały inne, datujące się od dzieciństwa zaburzenia sprawności organizmu osoby ubezpieczonej. /II UK 523/16 - wyrok SN - Izba Pracy z dnia 14-11-2017/

W sprawie o rentę z tytułu niezdolności do pracy podstawowym dowodem jest dowód z opinii biegłego, a sąd nie może poczynić ustaleń sprzecznych z tą opinią, jeśli jest ona prawidłowa i jeżeli odmienne ustalenia nie mają oparcia w pozostałym materiale dowodowym.

O niezdolności do pracy nie decyduje sam fakt występowania schorzeń, lecz ocena, czy i w jakim zakresie wpływają one na utratę zdolności do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami./III AUa 284/16 - wyrok SA Lublin z dnia 30-06-2016/

W myśl art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przez niezdolną do pracy należy rozumieć osobę, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, przy czym w świetle ust. 2 cytowanego przepisu, całkowicie niezdolna do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania, co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, a także możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 13 cyt. ustawy).

W sprawie, w której przedmiotem jest prawo do renty rodzinnej, warunkująca powstanie tego prawa, ocena niezdolności do pracy w zakresie wymagającym wiadomości specjalnych musi znaleźć oparcie w dowodzie z opinii biegłych posiadających odpowiednią wiedzę medyczną adekwatną do rodzaju schorzeń ubezpieczonego. Do oceny i stopnia zaawansowania chorób, ich wpływu na stan czynnościowy organizmu uprawnione są osoby posiadające fachową wiedzę medyczną, a zatem okoliczności tych można dowodzić tylko przez dowód z opinii biegłych. Sąd nie może dokonywać ustaleń w kwestiach wymagających wiadomości specjalnych w oderwaniu albo z pominięciem dowodu z opinii biegłych./III AUa 294/13 - wyrok SA Gdańsk z dnia 29-10-2013/

Na gruncie rozpoznawanej sprawy spornym pozostawała kwestia, kiedy wnioskodawca stał się całkowicie niezdolny do pracy, bowiem od tego było uzależnione prawo do renty rodzinnej. Przy tym wnioskodawca wywodził, iż miało to miejsce w okresach referencyjnych o których mowa w art. 68 ustawy najpróżniej w roku 2000, gdyż wówczas diagnozowano u niego padaczkę leczoną przez psychiatrę.

W ocenie Sądu ustalenia dokonane w toku postępowania nie uzasadniają zmiany zaskarżonej decyzji i nie stanowią podstawy do przyznania ubezpieczonemu prawa do renty rodzinnej z tytułu niezdolności do pracy. Przeprowadzone postępowanie dowodowe nie wykazało bowiem, by ubezpieczony stał się całkowicie niezdolny do pracy do ukończenia 16 lat lub do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo był osobą niezdolna do samodzielnej egzystencji.

Odnosząc się do powyższego w pierwszej kolejności wskazać należy, iż Sąd Okręgowy nie traci z pola widzenia iż wnioskodawca w okresie od 1.02. 2019 r. do 31.01.2022 r. miał przyznane prawo do renty socjalnej na podstawie art. 4 ustawy o rencie socjalnej ( obecnie Dz.U. z 2022 r. poz. 240 t.j.). Niemniej jednak orzeczenie stwierdzające całkowitą niezdolność do pracy z powodu schorzenia powstałego w okresie ustawowym w postępowaniu o rentę socjalną ( tj przed ukończeniem 18. roku życia; w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25. roku życia; w trakcie kształcenia w szkole doktorskiej, studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej) nie jest równoznaczne z orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy w okolicznościach regulowanych w art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Chociaż sprawy są o takim charakterze, że wymagane jest ustalenie całkowitej niezdolności do pracy do przyznania prawa do tych świadczeń, to jednak każda sprawa jest inna. /III AUa 189/19 - wyrok SA Lublin z dnia 13-11-2019/ W przypadku renty socjalnej nie można wykluczyć sytuacji, w której całkowita niezdolność do pracy powstanie później niż naruszenie sprawności organizmu. Zdarzy się to wówczas, gdy zmiany chorobowe u osoby, u której doszło do naruszenia sprawności organizmu, nasilą się później do tego stopnia, że uniemożliwią jej wykonywanie jakiejkolwiek pracy. Zatem norma prawna wynikająca z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz.U. z 2022 r. poz. 240 t.j) dotyczy zarówno sytuacji, gdy całkowita niezdolność do pracy powstała jednocześnie z naruszeniem sprawności organizmu, jak i sytuacji, gdy powstała w okresie późniejszym. W okresach przewidzianych w art. 4 ust. 1 pkt 1-3 musi powstać naruszenie sprawności organizmu, „z powodu” którego doszło do całkowitej niezdolności do pracy. Inaczej mówiąc, całkowita niezdolność do pracy musi być spowodowana (pozostawać w związku przyczynowym z) naruszeniem sprawności organizmu, które powstało w okresach wymienionych w art. 4 ust. 1 pkt 1-3 ustawy. / I (...) 325/21 - postanowienie SN - Izba Pracy z dnia 08-12-2021/ Tymczasem w przypadku renty rodzinnej sprawa ma się inaczej. Tu na gruncie powoływanego art. 68 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS całkowita niezdolność do pracy musi powstać do ukończenia 16 lat lub do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia. Tym samym spełnienie przesłanek do renty socjalnej choć także uzależnione od niezdolności do pracy, nie jest jednoznaczne ze spełnieniem wymogów gwarantujących prawo do renty rodzinnej.

Na gruncie rozpoznawanej sprawy w świetle miarodajnych opinii biegłych psychiatry, neurologa i biegłego z zakresu medycyny pracy, wnioskodawca stał się niezdolny do pracy dopiero od 2.10.2014 r. Przy tym w światle także tych opinii ,schorzenia, które stanowiły asumpt ku temu – padaczka, schorzenia psychiatryczne, niewątpliwie istniały wcześniej także w okresach referencyjnych o których mowa w art. 68 ust. 3, jednakże stopień ich nasilenia i związany z tym stopień naruszenia sprawności organizmu nie był nasilony w takim zakresie, by powodować już wtedy całkowitą niezdolność do pracy wnioskodawcy. U wnioskodawcy rozpoznano padaczkę z częstymi napadami, przebyty uraz głowy w dzieciństwie. Wnioskodawca leczył się też psychiatrycznie od 2002 r. ale schizofrenie paranoidalną stanowiącą zasadnicza przesłankę do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy rozpoznano u niego dopiero w związku z hospitalizacją od 2.10.2014 r. Brak jest natomiast jakichkolwiek wskazań do uznania ubezpieczonego za osobę niezdolną do samodzielnej egzystencji.

Ubezpieczony nie spełnia zatem ww. koniecznej przesłanki warunkującej, w myśl przepisu art. 68 pkt. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych –jego niezdolność do pracy nie powstała w wymaganych okresach, choć już wówczas schorzenia później ją powodujące się ujawniały.

Jeszcze raz podkreślić należy, że przy ocenie opinii biegłych lekarzy Sąd nie może zająć stanowiska odmiennego, niż wyrażone w tej opinii, na podstawie własnej oceny stanu faktycznego. (por wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1987 roku, II URN 228/87, (...) Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 4 lipca 2018 r.III AUa 1328/17 Legalis numer 1824314). Sposób motywowania oraz stopień stanowczości wniosków wyrażonych w opinii biegłych jest jednym z podstawowych kryteriów oceny dokonywanej przez Sąd, niezależnie od kryteriów zgodności z zasadami wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego oraz podstaw teoretycznych opinii (tak postanowienie SN z 27 listopada 2000 r., I CKN 1170/98, OSNC 2001 nr 4 poz. 84). Tylko brak w opinii fachowego uzasadnienia wniosków końcowych, uniemożliwia prawidłową ocenę jej mocy dowodowej (wyrok SN z 2000-06-30 II UKN 617/99 OSNAPiUS 2002/1/26). Sąd nie jest obowiązany dążyć do sytuacji, aby opinia biegłego (biegłych) przekonała strony sporu. Wystarczy, że opinia jest przekonująca dla sądu, który wiążąco ocenia, czy biegły wyjaśnił wątpliwości zgłoszone przez stronę. Granicę obowiązku prowadzenia przez sąd postępowania dowodowego wyznacza podlegająca kontroli instancyjnej ocena, czy dostatecznie wyjaśniono sporne okoliczności sprawy (wyr. SN z 25.9.1997 r., II UKN 271/97, OSNP 1998, Nr 14, poz. 430). Dostateczne wyjaśnienie okoliczności spornych w sprawie nie jest równoznaczne z uzyskaniem dowodu korzystnego dla strony niezadowolonej z faktów wynikających z dowodów dotychczas przeprowadzonych (wyrok SN z 28 lutego 2001 roku, II UKN 233/00 L.).

Znamiennym jest, iż wnioski wynikające z wydanych w sprawie opinii dotyczące zdolności do pracy odwołującego ostatecznie nie zostały skutecznie merytorycznie zakwestionowane przez stronę powodową. Wnioskodawca, któremu doręczono wskazane opinie i pouczono o konieczności przedstawienia ewentualnych do nich zarzutów ,nie zgadzając się z ich treścią wyłącznie polemizował z ich wnioskami, podnosząc, że ich nie rozumie, subiektywnie opisując własny stan zdrowia, nie przedstawiając do nich jakichkolwiek merytorycznych zarzutów podważających wartość dowodową tych opinii. Powód powoływał się na opinie biegłego psychiatry S. W., która ze względów podanych powyżej nie mogła stanowić podstawy ustaleń. Nie domagał się też wydania kolejnych opinii uzupełniających czy dowodu z opinii innych biegłych specjalistów. Tymczasem strona w toku procesu winna dowodzić swoich racji, a nie jedynie przedstawiać subiektywne poglądy dotyczące stanu zdrowia i okresu występowania niezdolności do pracy. Zgodnie bowiem z art. 6 kc, ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W konsekwencji wobec braku dowodów potwierdzających stanowisko ubezpieczonego, żądanie odwołania zmiany zaskarżonej decyzji i przyznania wnioskodawcy prawa o renty rodzinnej, nie mogło zostać zaakceptowane.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy, na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołania uznając je za niezasadne.