Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z 26.06.2019 r. o ponownym ustaleniu kapitału początkowego Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpoznaniu wniosku, ponownie ustalił o dla A. K. na dzień 1.01.1999 r. kapitał początkowy.

Do obliczenia kapitału początkowego przyjęto podstawę kapitału początkowego w kwocie 1868,33 zł. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1.01.1989 r. do 31.12.1998 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 153,03%. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 153,03% przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową określoną w ustawie z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2016 r., poz. 887) (153,03% x 1220,89 – 1868,33 zł).

Okresy składkowe przyjęto w łącznej ilości 23 lat, 3 miesięcy, 23 dni, tj. 279 miesięcy. Okresy nieskładkowe przyjęto w ilości 13 dnia, a okresy sprawowania opieki nad dzieckiem (dziećmi) w ilości 2 miesięcy, 12 dni, co łącznie dało okresy nieskładkowe przyjęte do obliczania kapitału początkowego w ilości 2 miesięcy, 25 dni, tj. 2 miesięcy.

Współczynnik proporcjonalny do – osiągniętego do 31.12.1998 r. – wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego dla wnioskodawczyni wynosi 84,52%. Zakład wyjaśnił, że współczynnik ten służy do obliczenia 24% kwoty bazowej. Wysokość 24% kwoty bazowej wynosi 293,01 zł. Do ustalenia współczynnika przyjęto:

- wiek ubezpieczonej w dn. 31.12.1998 r. –po zaokrągleniu do pełnych lat – wynoszący 43 lata,

- łączny staż ubezpieczeniowy – po zaokrągleniu w górę do pełnych lat – wynoszący 24 lata.

Średnie dalsze trwanie życia – wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat – wynosi 209 miesięcy (komunikat Prezesa GUS z 25.03.1999 r. w sprawie tablic średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn – M.P. Nr 12, poz. 173).

Obliczenie wartości kapitału początkowego

293,01 zł x 84,52% (współczynnik proporcjonalny) = 247,65 zł

(279 miesięcy składkowych x 1,3%) : 12 x 1868,33 zł (podstawa wymiaru) = 564,80 zł

(2 miesiące nieskładkowe x 1,3%) : 12 x 1868,33 zł (podstawa wymiaru) = 4,11 zł

Razem 816,56 zł

816,56 x 209 (średnie dalsze trwanie życia) = 170661,04 zł

Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wynosi 170661,04 zł.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład nie uwzględnił dochodu z 1981 r. w kwocie 1728,00 zł, ponieważ wynagrodzenie wypłacane z zakładowego funduszu nagród, w tym m.in. tzw. trzynastka nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

(decyzja k. 71-74 akt kapitałowych)

Decyzją z 27.06.2019 r. o przeliczeniu emerytury Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpoznaniu wniosku z 29.06.2018 r., przeliczył A. K. emeryturę od 1.05.2018 r., tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku oraz podjął wypłatę obniżonego świadczenia od 1.07.2019 r., tj. od miesiąca następującego po miesiącu, w którym wydano tę decyzję. Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę

kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 315846,51 zł,

kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 588417,35 zł

średnie dalsze trwanie życia wynosi 249,90 miesięcy

wyliczona kwota emerytury wynosi 3618,50 zł

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami z art. 26 ustawy emerytalnej

( (...),51 + (...),35 ) : 249,90 = 3618,50 zł

Emerytura po doliczeniu składek przysługuje w kwocie:

od 1.09.2017 r. 3627,38 zł

Emerytura po waloryzacji przysługuje w kwocie:

od 1.03.2018 r. 3735,48 zł

od 1.03.2019 r. 3842,31 zł.

Od 1.07.2019 r. obliczona brutto emerytura wynosi 3842,31 zł.

Zakład podał, że n/n decyzja została wydana po przeliczeniu kapitału początkowego w związku z przeprowadzoną kontrolą w zakładzie pracy, w wyniku której obniżeniu uległy kwoty wynagrodzeń, co miało wpływ na wysokość kapitału początkowego i wysokość emerytury.

(decyzja k. 139/140 akt emerytalnych)

A. K. odwołała się od obu w/w decyzji, wnosząc o ich zmianę. Skarżąca zarzuciła pozwanemu błędne ustalenie stanu faktycznego. Podniosła, że w zaskarżonej decyzji kapitałowej błędnie ustalono okresy składkowe, argumentując, że zgodnie ze złożonymi świadectwami pracy była zatrudniona od 16.06.1975 r. do 31.12.1998 r. tj. przez 282 miesiące, 15 dni, a do obliczenia wartości kapitału początkowego przyjęto jedynie 281 miesięcy. Wyjaśniła, że złożyła świadectwa pracy, z których wynika, iż:

- od 16.06.1975 r. do 31.08.1986 r. była zatrudniona w Gminnym Zespole (...),

- od 1.09.1986 r. do 31.03.1987 r. była zatrudniona w Urzędzie Wojewódzkim w S.,

- od 1.04.1987 r. do 29.03.2017 r. była zatrudniona w Urzędzie Gminy C..

Zarzuciła też, że do obliczeni kapitału początkowego Zakład nie uwzględnił dochodu z 1981 r. tzw. „trzynastki” w kwocie 1728,00 zł z tytułu wynagrodzenia z zakładowego funduszu nagród, a nadto, że obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego zawiera zaniżone kwoty otrzymywanych przez nią wynagrodzeń, które zostały zewidencjonowane w kartach wynagrodzeń oraz listach płac.

(odwołania k. 3-4, k. 3-4 akt VIII U 3883/19)

W odpowiedziach na odwołania ZUS wniósł o ich oddalenie. Pozwany wyjaśnił, że w związku z wnioskiem ubezpieczonej o ponowne przeliczenie emerytury Zakład podjął czynności mające na celu wyjaśnienie rozbieżności w przedłożonych przez wnioskodawczynię dokumentach z Urzędu Gminy w C.. Organ rentowy podał, że po przeprowadzonej kontroli w w/w zakładzie pracy w oparciu o jej wyniki została wydana pierwsza zaskarżona decyzja o ponownym obliczeniu kapitału początkowego.

Pozwany wyjaśnił, że do obliczeni kapitału początkowego nie uwzględnił dochodu z 1981 r. w postaci indywidualnej nagrody rocznej tzw. „trzynastki” w kwocie 1728,00 zł z tytułu wynagrodzenia z zakładowego funduszu nagród ustalonej na podstawie art. 3 ustawy z 23.06.1973 r. o zasadach tworzenia i podziału zakładowego funduszowego nagród oraz zakładowych funduszów socjalnego i mieszkalnego (Dz.U. Nr 27, poz. 150 ze zm.), ponieważ nie stanowi ona podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, albowiem tzw. „trzynastki” były wypłacane ze środków spoza osobowego funduszu płac.

Zaznaczył, że podstawą wydania zaskarżonej decyzji kapitałowej było zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 27.05.2019 r. wystawione przez płatnika składek – Urząd Gminy C. po przeprowadzonej kontroli ZUS.

Podniósł, że wskazane w odwołaniu okresy zatrudnienia zostały uwzględnione.

Podał, że w oparciu o decyzję kapitałową z 26.06.2019 r. ZUS wydał drugą zaskarżoną decyzję z 27.06.2019 r. o przeliczeniu emerytury od 1.06.2018 r., tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku oraz podjął wypłatę obniżonego świadczenia w wysokości 3842,31 zł brutto od 1.07.2019 r., tj. od miesiąca następującego po miesiącu, w którym wydano drugą decyzję.

Pozwany podkreślił, że w odwołaniu nie zostały przedłożone żadne nowe dowody, a podniesione zarzuty nie znajdują podstawy w zgromadzonym materiale dowodowym, konkludując, że oba odwołania są niezasadne.

(odpowiedzi na odwołania k. 5, k. 5 akt VIII U 3883/19)

Sprawy z odwołań od obu zaskarżonych decyzji zostały połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

(postanowienie k. 7 akt VIII U 3883/19)

W piśmie procesowym z 16.12.2019 r. wnioskodawczyni popierając odwołania, podała następujące różnice pomiędzy kwotami otrzymywanych przez nią wynagrodzeń, które wynikały z kart wynagrodzeń oraz list płac a kwotami przyjętymi przez ZUS do wyliczenia w zaskarżonej decyzji wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego:

- 1989 r. – kwota wynagrodzenia otrzymanego 4 069 913,00 zł, kwota przyjęta przez ZUS jako dochód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne 2 480 705,00 zł, różnica 1 589 208,00 zł,

- 1990 r. – kwota wynagrodzenia otrzymanego 14 275 750,00 zł, kwota przyjęta przez ZUS jako dochód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne 13 246 150,00 zł, różnica 1 029 600,00 zł,

- 1991 r. – kwota wynagrodzenia otrzymanego 31 278 000,00 zł, kwota przyjęta przez ZUS jako dochód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne 30 278 000,00 zł, różnica 1 000 000,00 zł,

- 1992 r. – kwota wynagrodzenia otrzymanego 59 573 500,00 zł, kwota przyjęta przez ZUS jako dochód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne 58 558 500,00 zł, różnica 1 015 000,00 zł,

- 1993 r. – kwota wynagrodzenia otrzymanego 73 656 600,00 zł, kwota przyjęta przez ZUS jako dochód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne 73 059 600,00 zł, różnica 597 000,00 zł,

- 1994 r. – kwota wynagrodzenia otrzymanego 103 903 200,00 zł, kwota przyjęta przez ZUS jako dochód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne 101 903 200,00 zł, różnica 2 000 000,00 zł,

- 1995 r. – kwota wynagrodzenia otrzymanego 14 313,30 zł, kwota przyjęta przez ZUS jako dochód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne 14 313,30 zł, różnica 0,00 zł,

- 1996 r. – kwota wynagrodzenia otrzymanego 16 425,91 zł, kwota przyjęta przez ZUS jako dochód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne 19 335,91 zł, różnica 90,00 zł,

- 1997 r. – kwota wynagrodzenia otrzymanego 22 528,07 zł, kwota przyjęta przez ZUS jako dochód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne 22 495,23 zł, różnica 32,84 zł,

- 1998 r. – kwota wynagrodzenia otrzymanego 25 539,07 zł, kwota przyjęta przez ZUS jako dochód stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne 25 539,07 zł, różnica 0,00 zł.

Ponownie podniosła, że do 31.12.1998 r. przepracowała 282 miesiące, 15 dni, a nie jak przyjęto w zaskarżonej decyzji kapitałowej 281 miesięcy –precyzując, że różnica dotyczy 1 miesiąca.

(pismo procesowe wnioskodawczyni k. 14)

W piśmie procesowym z 30.01.2020 r. pozwany stwierdził, że zarzuty skarżącej są bezzasadne. Zakład wyjaśnił, że wysokość kapitału początkowego została ustalona na podstawie zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 27.05.2019 r. wystawionego przez Urząd Gminy C. w związku z nieprawidłowościami w dokumentacji płatnika ujawnionymi w toku ZUS-owskiej kontroli w dniu 22.05.2019 r., zaznaczając, że płatnik anulował wcześniejsze zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu ubezpieczonej z 4.11.2002r., z 8.11.2006 r., z 7.04.2016 r., z 5.09.2018 r. z 11.10.2018 r.

Zakład podtrzymał też stanowisko, że właściwie ustalono udokumentowane przez ubezpieczoną okresy zatrudnienia w ilości: 23 lat, 3 miesięcy, 23 dni okresów składkowych, tj. 279 miesięcy, 13 dni okresów nieskładkowych, tj. 0 miesięcy, oraz 2 miesięcy, 12 dni okresów opieki nad dzieckiem, tj. 2 miesięcy, co łącznie dało 281 miesięcy.

(pismo procesowe ZUS k. 45)

Na rozprawie z 14.09.2020 r. wnioskodawczyni poparła odwołanie, zarzucając, że do wyliczenia jej emerytury nie zostały uwzględnione wszystkie składniki z jej wynagrodzeń, jednocześnie oświadczając, że nie skarży już kwestionowanej decyzji kapitałowej w zakresie pominiętego w 1981 r. wynagrodzenia z tytułu tzw. „trzynastki”, natomiast popiera odwołanie co do zaniżonych przez pozwanego wynagrodzeń za lata, które zostały uwzględnione do wyliczenia jej kapitału początkowego, a także podtrzymała zarzut, że w zaskarżonej decyzji kapitałowej z 2019 r. Zakład błędnie przyjął 281 miesięcy ubezpieczeniowych, podczas, gdy w decyzji z 2002 r. miała o 1 miesiąc więcej, dodając, że nie wie dlaczego Urząd Gminy C. wystawił takie zaświadczenie.

Pełnomocnik pozwanego organu rentowego wniósł o oddalenie obu odwołań, podnosząc, że dopiero po sprecyzowaniu przez skarżącą, które konkretnie składniki jej wynagrodzeń zostały niesłusznie pominięte - Zakład będzie mógł zająć stanowisko w sprawie.

(e-prot. z 14.09.2020 r.: 00:00:24, 00:06:41)

W piśmie procesowym z 28.09.2020 r. wnioskodawczyni sprecyzowała swoje zarzuty co do zaniżonych wynagrodzeń w następujący sposób:

- w 1989 r. nie wliczono nagrody za IV kwartał w kwocie 52 500,00 zł, którą wypłacono w 1990 r., nagrody w kwocie 36138,00 zł, która wpisana została w kacie wynagrodzeń w 1989 r. i nagrody z wydziału finansowego za II półrocze 1989 r. w kwocie 1 312 000,00 zł, która została wpisana w karcie wynagrodzeń w 1990 r. Do kwoty wynagrodzenia nie wliczono również tzw. „13” w kwocie 194 470,00 zł, która wpisana została do karty wynagrodzeń w 1990 r.

- w 1990 r. – w protokole kontroli określono wynagrodzenie w kwocie 13 246 150,00 zł a wynagrodzenie udokumentowane kartą wynagrodzeń oraz listami płac, których kwoty pominięto w karcie wynagrodzeń stanowi kwotę 14 275 750,00 zł. Dodała, że pominięte w protokole kwoty nie zostały określone i w związku z tym nie może ich przedstawić,

- w 1991 r. – nie wliczono nagrody w kwocie 1 000 000,00 zł z listy płac (...) oraz zniżono wynagrodzenie o kwotę 400,00 zł z tytułu błędnego wpisu w karcie wynagrodzeń,

- w 1992 r. – nie wliczono wyrównania dodatku funkcyjnego za miesiące lipie – grudzień w kwocie 1 015 000,00 zł, który został wypłacony w styczniu 1993 r.

- w 1993 r. – nie wliczono nagród w kwocie: 800 000,00 zł, 662 000,00 zł, 150 000,00 zł, wpis w karcie wynagrodzeń w wierszu 2, 3 i 4 – wypłaty jednorazowe a otrzymane wynagrodzenie powiększono o kwotę 1 015 000,00 zł tytułem wyrównania dodatku funkcyjnego za miesiące lipie – grudzień 1992 r., który wypłacono w styczniu 1993 r.

- w 1996 r. – nie wliczono kwoty 90,00 zł, wpis w karcie wynagrodzeń w wierszu 1 – wypłaty jednorazowe,

- w 1997 r. – nie wliczono nagrody w kwocie 32,84 zł, wpis w karcie wynagrodzeń w wierszu 4 – wypłaty jednorazowe.

(pismo procesowe wnioskodawczyni k. 57-58)

W kolejnym piśmie procesowym z 30.09.2020 r. (data nadania na poczcie) wnioskodawczyni wskazała sporne różnice dotyczące wynagrodzenia w 1990 r., podając, że wpisana w protokole kontroli ZUS oraz do zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu kwota 11 012 250,00 zł (prawdopodobnie) obejmuje następujące składniki:

- wynagrodzenie wypłacane od stycznia do grudnia w kwocie 9 549 450,00 zł,

- wyrównanie wynagrodzenia w kwocie 667 100,00 zł, tj. 147 500,00 zł, 277 000,00 zł, 242 600,00 zł,

- indeksację w kwocie 685 700,00 zł, tj. 240 000,00 zł, 465 700,00 zł,

- nagrodę w kwocie 1 000 000,00 zł.

Podała, że wynagrodzenie, które nie zostało wliczone do otrzymanego przez nią to kwota 1 029 600,00 zł, która (prawdopodobnie) obejmuje następujące składniki (wpis w karcie wynagrodzeń):

- dodatki cenowe za styczeń 1990 r. – 35 600,00 zł,

- jednorazowa wypłata nagród za II kwartał – 354 000,00 zł,

- nagroda z funduszu nagród – 120 000,00 zł,

a nadto kwoty, które pominięto w karcie wynagrodzeń a udokumentowane w listach płac:

- nagrody z wakatów za I kwartał 1990 r. – 60 000,00 zł,

- nagroda finansowa – 160 00,00 zł,

- nagroda z wakatów – 200 000,00 zł,

- nagroda za udział w wyborach na Prezydenta RP – 100 000,00 zł.

(pismo procesowe wnioskodawczyni k. 60)

Na rozprawie z 25.11 2020 r. wnioskodawczyni poparła odwołania, podając, że nie wie dlaczego ZUS zakwestionował poszczególne sporne składniki wynagrodzeń w protokole pokontrolnym, który stanowił podstawę do dokonania zmiany przez zakład pracy wystawionego zaświadczenia o zatrudnieniu i zarobkach na treść zgodną z tym protokołem. Pełnomocnik ZUS wniósł natomiast o oddalenie odwołań i jednocześnie złożył pismo z 25.11.2020 r., w którym zaznaczył, że Urząd Gminy C. wydał nowe zaświadczenie RP-7 po kontroli przeprowadzonej przez ZUS, nie kwestionując wyników tej kontroli, wobec czego ZUS na podstawie w/w zaświadczenia uwzględnił wskazane w nim zarobki skarżącej w podanych w nim kwotach. Ponadto pozwany zaznaczył, że co do zasady nagrody stanowiły podstawę wymiaru składek, jeśli zostały wypłacone z funduszu płac, natomiast nie stanowiły takiej podstawy jeśli zostały wypłacone z zakładowego funduszu nagród lub jako nagroda resortowa o charakterze nagród państwowych, chyba że zapisy w listach płac budzą wątpliwości. Zakład wskazał, że trudno określić czy jednorazowe wypłaty stanowiły podstawę składek. Pozwany wyjaśnił też, że w decyzji o ustaleniu kapitału początkowego dla wnioskodawczyni z 4.12.2002 r. przyjęto: 23 lata, 6 miesięcy, 4 dni okresów składkowych, tj. 282 miesiące, 13 dni okresów nieskładkowych, tj. 0 miesięcy, ale w następstwie wyników przeprowadzonej kontroli w zakładzie pracy weryfikacji uległ także okres zatrudnienia skarżącej i dlatego przyjęto: 23 lata, 3 miesiące, 23 dni okresów składkowych, tj. 279 miesięcy, 13 dni okresów nieskładkowych, tj. 0 miesięcy, a także 2 miesiące, 12 dni okresów opieki nad dzieckiem, tj. 2 miesiące, co łącznie dało 281 miesięcy.

(e-prot. z 25.11.2020 r.: 00:00:49, 00:02:59, pismo procesowe ZUS k. 75)

W piśmie procesowym z 13.01.2021 r. wnioskodawczyni wyjaśniła, że w anulowanym zaświadczeniu Rp -7 z 11.10.2018 r. oraz załączniku do niego Urząd Gminy C. wskazał kwoty spójne z przedstawionymi przez nią w piśmie z 28.09.2020 r. za lata: 1990, 1991, 1994, 1998. W 1989 r. wykazano łączną kwotę 2 895 813,00 zł, a różnica w kwocie 1 180 000,00 zł dotyczy nagrody z wydziału finansowego za II półrocze 1989 r., której wpis znajduje się w karcie wynagrodzeń z 1990 r. Urząd Gminy C. wykazuje kwotę 132 000,00 zł, a nie kwotę 1 312 000,00 zł. W 1992 r. Urząd Gminy nie uwzględnił wyrównania dodatku funkcyjnego w kwocie 1 015 000,00 zł, które zostało wypłacone w styczniu 1993 r. Podniosła, że w 1993 r. Urząd Gminy wypłacone wyrównanie dodatku funkcyjnego za 1992 r. zarachował na 1993 r. W konkluzji odwołująca wniosła o zaliczenie do podstawy wymiaru kapitału początkowego kwot wynagrodzenia zgodnie z jej wcześniejszym pismem procesowym z 28.09.2020 r.

(pismo procesowe wnioskodawczyni k. 106)

Na rozprawie z 8.03.2021 r. wnioskodawczyni poparła odwołania i zgłoszone dotychczas zastrzeżenia.

Pełnomocnik ZUS wniósł natomiast o oddalenie odwołań i złożył pismo procesowe z 8.03.2021 r., w którym odnosząc się do zarzutów wnioskodawczyni wyjaśnił, co następuje:

- za 1989 r. – kwota 4 069 913 zł nie znajduje uzasadnienia. Karta wykazuje podsumowanie w kwocie 1 914 605 zł. W rubryce nazwanej „dod. do pła.” w karcie okazanej podczas kontroli uznano, że dotyczy rekompensat od sierpnia 1989 r. związanych z likwidacją kartek żywnościowych. Kwota tzw. „13” wypłaconej w 1990 r. za 1989 r. nie stanowiła podstawy wymiaru składek. Nie przedstawiono dokumentu na okoliczność opłacenia składki w 1990 r. za II półrocze 1989r. od kwoty 1 312 000,00 zł;

- za 1990 r. – kwota 14 275 750,00 zł nie znajduje uzasadnienia. Karta wykazuje zapisy przy kwotach „bez ZUS”. Ponadto od stycznia 1990 r. nie obowiązywały dodatki cenowe. Również nagroda za udział w wyborach Prezydenta RP nie stanowiła podstawy wymiaru składek

- za 1991 r. – kwota 31 278 000,00 zł nie znajduje uzasadnienia. Różnica 1 000 000 zł. Wypłaty z paragrafu 12 nie stanowiły podstawy wymiaru składek (nie było to wynagrodzenie objęte ZUS-em). Ponadto błędny wpis do karty wynagrodzeń;

- za 1992 r. – kwota 59 573 500 zł nie znajduje uzasadnienia w dokumentacji,

- za 1993 r. – kwota 73 656 600 zł nie znajduje uzasadnienia. Nie przedstawiono w czasie kontroli list płac świadczących o naliczaniu składki;

- za 1996 r. – kwota 19 425,91 zł nie znajduje uzasadnienia. Nie przedstawiono w czasie kontroli list płac świadczących o naliczaniu składki;

- za 1997 r. – kwota 22 528,07 zł nie znajduje uzasadnienia. Nie przedstawiono w czasie kontroli list płac świadczących o naliczaniu składki.

(e-prot. z 8.03.2021 r.: 00:00:20, pismo procesowe ZUS z 8.03.2021 r. k. 109)

W piśmie procesowym z 5.05.2021 r. wnioskodawczyni sprecyzowała swoje roszczenie w ten sposób, że wniosła o wliczenie do podstawy kapitału początkowego następujących pominiętych składników jej wynagrodzenia:

- do 1990 r. – nagród w kwotach 100 000 zł, 354 000 zł, 120 000 zł oraz nagrody za udział w wyborach w kwocie 100 000 zł,

- do 1993 r. – nagród za zebrane składki (...) w kwocie 800 000 zł, za rozliczenie składek KRUS w kwocie 662 000 zł, nagrody za udział w wyborach 150 000 zł,

- do 1994 r. – nagrody za zebrane składki (...) w kwocie 2 000 000 zł,

- do 1996 r. – nagrody w kwocie 90,00 zł z tytułu aktualizacji spisu wyborców ponieważ wszystkie nagrody wypłacane w zakładzie pracy podlegały oskładkowaniu, adnotację „bez ZUS” na karcie wynagrodzeń za 1989 r. wpisała osoba sporządzająca zaświadczenie o zatrudnieniu o czym świadczy inny charakter pisma.

Zaznaczyła, że nagrody wypłacał zakład pracy o czym świadczą potrącone kwoty zaliczek na podatek dochodowy, wywodząc z powyższego, że tym samym zakład pracy miał obowiązek odprowadzania składek do ZUS od wypłaconych kwot.

(pismo procesowe wnioskodawczyni k. 144)

W piśmie procesowym z 11.05.2021 r. wnioskodawczyni uzupełniająco podniosła, że:

- pominięte wynagrodzenie w 1989 r. w kwocie 170 136 zł dotyczy wzrostu wynagrodzeń za okres lipiec – wrzesień, załączając kserokopię listy płac,

- pominięta w 1990 r. kwota 354 000 zł z tytułu indeksacji wynagrodzenia za II kwartał zawiera adnotację o naliczonej składce na ubezpieczenia społeczne, załączając kserokopię listy płac;

- pominięta w 1996 r. nagroda w kwocie 90,00 zł z tytułu aktualizacji spisu wyborców została wypłacona ze środków zaplanowanych w dziale 99 Urzędy naczelnych organów władzy, kontroli i sądownictwa, rozdział 9911 (...) naczelnych organów władzy i kontroli, przekazane zostały składki na ubezpieczenia społeczne –załączając kserokopię sprawozdania rocznego z tytułu wykonania budżetu oraz sprawozdania Rb-28 o wydatkach budżetowych za okres od początku roku do dnia 31.12.1996 r.

Wnioskodawczyni argumentowała, że załączone przez nią dokumenty wykazują, że składki na ubezpieczenia społeczne od kwot zewidencjonowanych w kartach wynagrodzeń były odprowadzane, wywodząc z powyższego, że wynagrodzenia te winny zostać uwzględnione do podstawy obliczenia jej kapitału początkowego.

(pismo procesowe wnioskodawczyni k. 151)

Do pisma procesowego z 6.08.2021 r. pełnomocnik ZUS załączył pismo z komórki merytorycznej pozwanego, w którym wskazano, że pozwany podtrzymuje stanowisko co do:

- poprawnie ustalonych decyzją z 26.06.2019 r. okresów składkowych i nieskładkowych,

- co do roku 1989 r. - braku podstaw do zaliczenia tzw. „13” do wynagrodzenia za rok 1989 r. ponieważ „13” wynagrodzenia roczne zostały oskładkowane dopiero od 1990 r., zaś sporna „13” wypłacona w 1990 r. dotyczy roku poprzedniego 1989 r. i nie stanowiła podstawy do oskładkowania,

- co do roku 1990 r. - braku podstaw do uwzględnienia nagrody za udział w wyborach Prezydenta RP ponieważ nie stanowiła ona podstawy oskładkowania, zaznaczając, że w aktach brak jest umowy między ubezpieczoną a Obwodową Komisją Wyborczą – wobec czego nie ma możliwości zweryfikowania czy podpisana umowa rodziła obowiązek podlegania ubezpieczeniu,

- co do roku 1991 r. - braku podstaw do uwzględnienia kwoty 1000 000,00 zł wypłaconej z paragrafu 12, ponieważ nie stanowiła ona podstawy wymiaru składek.

(pismo procesowe pełnomocnika ZUS wraz z załącznikiem k. 207-210)

W piśmie procesowym z 18.11.2021 r. wnioskodawczyni wniosła o wliczenie do podstawy obliczenia kapitału początkowego w 1990 r. „13” w kwocie 1 073 900,00 zł, zarzucając, że pominięcie „13” za 1990 r. wypłaconej w 1991 r. jest niezasadne.

(pismo procesowe wnioskodawczyni k. 240)

W piśmie procesowym z 15.12.2021 r. pozwany sprecyzował swoje stanowisko w ten sposób, że podtrzymał zaskarżoną decyzję kapitałową w zakresie ustalonych w niej ilość okresów składkowych 23 lata, 3 miesiąca, 23 dni, okresów nieskładkowych 13 dni, okresów opieki nad dzieckiem 2 miesiące, 12 dni, które są liczone wskaźnikiem po 1,3%. Co się tyczy spornych kwot wynagrodzeń w latach 1989 i 1990 r. - przychylił się do opinii biegłego, natomiast co do 1991 r. - podtrzymał stanowisko, że kwota 1 000 000 zł, tj. wypłacona z par. 12 nie stanowiła podstawy wymiaru składek. W konkluzji pozwany wskazał, że kwota przyjęta do ustalenia kapitału początkowego 30 278 000 zł jest prawidłowa.

(pismo procesowe ZUS k. 246)

W piśmie procesowym z 3.02.2022 r. pełnomocnik ZUS zajął stanowisko jak wyżej.

(pismo procesowe ZUS k. 265)

Na rozprawie z 14.03.2022 r. wnioskodawczyni poparła odwołania, dodając, że dotarła do dokumentów z Urzędu Gminy, z których wynika, że 13-tka wypłacona za rok 1990 r. była oskładkowana i złożyła kopie listy płac z potwierdzeniem tej okoliczności. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie obu odwołań.

(e-prot. z 14.03.2022 r.: 00:01:34)

Na rozprawie z 18.05.2022 r. wnioskodawczyni poparła odwołania, oświadczając, że nagroda za 1989 r. nie powinna być uwzględniona w 1990 r., a „13”-ka za 1990 r. nie powinna być uwzględniona w 1991 r. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołań i jednocześnie złożył pismo procesowe z 18.05.2022 r., w którym zarzucił, że „13”-ki za rok 1990 r. nie można uwzględnić w 1991 r. podkreślając, że z kserokopii karty wynagrodzeń wprost wynika, że „13”-ka w wysokości 1 073 900,00 zł jest za rok 1990 i że od tej kwoty naliczono i odprowadzono składki na ZUS i FP. Według pozwanego kwota ta nie dotyczy nagrody wypłacanej w 1990 r. za wyniki w 1989 r. Zdaniem Zakładu kwota „13” za 1990 r. powinna być doliczona do 1990 r. – albowiem nie jest ważna data wypłaty, tylko za jaki okres nagroda przysługuje. Pozwany negował możliwość uwzględnienia kwoty 1 000 000,00 zł z 1991 r., ponieważ została wypłacona z paragrafu 12 i nie stanowiła podstawy wymiaru składek.

(e-prot. z 18.05.2022 r.: 00:01:04, pismo pełnomocnika ZUS k. 297)

W piśmie procesowym z 25.05.2022 r. wnioskodawczyni sprecyzowała swoje żądanie w ten sposób, że wniosła o wliczenie do podstawy kapitału początkowego następujących pominiętych składników wynagrodzenia:

-

w 1990 roku nagrody za udział w wyborach w kwocie 100.000,00 zł,

-

w 1993 roku nagród z tytułu zebranych składek (...) w kwocie 800.000,00 zł, rozliczenia KRUS w kwocie 662.000,00 zł oraz za udział w wyborach w kwocie 150.000,00 zł,

-

w 1994 roku nagrody za zebrane składki (...) w kwocie 2.000.000,00, zł.

Argumentowała, że ze złożonej 16.12.2019 r. karty wynagrodzeń za 1993 r. wynika, że w/w kwoty stanowiły wynagrodzenie, co potwierdza wpis w kolumnie „uwagi”. Podniosła, że wynagrodzenie ogółem w kwocie 74 671 500,00 zł zawiera wyrównanie dodatku funkcyjnego za 1992 r. w kwocie 1 015 000,00 zł, a więc wynagrodzenie otrzymane w 1993 r. stanowi kwota 73 656 600,00 zł. Podniosła, że jeśli w jednym roku w/w nagrody stanowiły wynagrodzenie to analogicznie było też w innych latach, wywodząc z powyższego, że brak uwzględnienia tych kwot jest nieuzasadniony. Dodała, że nagroda z wydziału finansowego w kwocie 132.000,00 zł (zaznaczając, że w jej ocenie jest to kwota 1.312.000,00 zł) wliczona do wynagrodzenia za 1990 r. powinna zostać wliczona do 1989 r. ponieważ jest to nagroda za II półrocze 1989 r.

(pismo procesowe wnioskodawczyni k. 300)

W piśmie procesowym z 30.08.2022 r. pozwany poinformował, że 19.07.2019 r. została wydana decyzja o zwrocie nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych dla Urzędu Gminy C. – pracodawcy A. K., mocą której ZUS zobowiązał w/w pracodawcę do zwrotu kwoty 250,05 zł za okres, w którym ubezpieczona pobierała zawyżone świadczenia od 9.03.2017 r. do 30.06.2019 r., w wyniku błędnie wystawionych dokumentów płacowych i w/w zakład pracy dokonał zwrotu nadpłaconego świadczenia.

(pismo - k. 322)

W piśmie procesowym z 21.09.2022 r. wnioskodawczyni podtrzymała żądanie jak w piśmie procesowym z 25.05.2022 r., dodatkowo wskazując, że nagroda za II półrocze 1989 r.

została wykazana w zaświadczeniu z zakładu pracy w 1989 r., tj. zgodnie z tym rokiem, którego dotyczy. Podniosła, że nagrody za zebrane składki (...) oraz KRUS były wypłacane przez zakład pracy - z tytułu zwiększenia obowiązków pracowników, którzy to realizowali –wywodząc z powyższego, że tym samym podlegały one oskładkowaniu tak jak inne nagrody i dlatego zostały wykazane jako wynagrodzenie w roku 1993. Wyjaśniła, że na podstawie umowy zawartej z (...) prowadzona była obsługa ubezpieczenia grupowego pracowników, a kwoty te nie widnieją w jej karcie wynagrodzeń, ponieważ są to wydatki obce, na które otrzymywała PIT - 8B i wykazywała w zeznaniu o osiągniętych dochodach jako działalność wykonywaną osobiście. Podała, że PITy - 8 B posiada od roku 1999, a za lata wcześniejsze zostały spalone, dodając, że nie posiada również zeznań o wysokości osiągniętych dochodów przedkładanych do Urzędu Skarbowego w Ł. przed rokiem 1999. Zaznaczyła, że na zadania związane z przeprowadzeniem wyborów Gmina otrzymywała dotacje z budżetu celowe i realizowała wydatki z tym związane, wywodząc z powyższego, że tym samym nagrody wypłacał zakład pracy i powinny być one oskładkowane tak jak pozostałe nagrody wypłacane przez pracodawcę. W konkluzji stwierdziła, że pominięcie w/w kwot jest nieuzasadnione.

( pismo procesowe wnioskodawczyni k. 354)

Na ostatnim terminie rozprawy z 19.10.2022 r. wnioskodawczyni poparła odwołania, wnosząc o uwzględnienie kwot jak w w/w piśmie, argumentując, że z załączonych przez nią dokumentów wynika, że sporne nagrody otrzymywała jako wynagrodzenie i że były one oskładkowane. Pełnomocnik ZUS wniósł natomiast o oddalenie obydwu odwołań.

( e-prot. z 19.10.2022 r.: 00:01:08)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Odwołująca się - A. K. urodziła się (...)

( okoliczność niesporna, a nadto kserokopia dowodu k. 9/10 akt kapitałowych)

Decyzją z 4.12.2002 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Ł. ustalił dla A. K. na dzień 1.01.1999 r. kapitał początkowy. Zakład przyjął podstawę kapitału początkowego w kwocie 1826,82 zł. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1.01.1989 r. do 31.12.1998 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 146,63% i został obliczony z następujących zarobków ubezpieczonej z lat 1989-1998:

- 1989 r. – 1 914 605,00 zł

- 1990 r. – 12 474 450,00 zł

- 1991 r. - 29 165 600,00 zł

- 1992 r. – 58 558 500,00 zł

- 1993 r.- 73 059 600,00 zł

- 1994 r. – 101 903 200,00 zł

- 1995 r. – 14 313,30 zł

- 1996 r. – 19 335,91 zł

- 1997 r. – 22 528,23 zł

- 1998 r. – 25 539,07 zł

Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 146,63% przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową określoną w ustawie z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2016 r., poz. 887) (146,63% x 1220,89 – 1826,82 zł). Okresy składkowe przyjęto w łącznej ilości 23 lat, 6 miesięcy, tj. 282 miesięcy. Współczynnik proporcjonalny do – osiągniętego do 31.12.1998 r. – wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego dla wnioskodawczyni wynosi 84,52%. Zakład wyjaśnił, że współczynnik ten służy do obliczenia 24% kwoty bazowej. Wysokość 24% kwoty bazowej wynosi 293,01 zł. Średnie dalsze trwanie życia – wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat – wynosi 209 miesięcy (komunikat Prezesa GUS z 25.03.1999 r. w sprawie tablic średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn – M.P. Nr 12, poz. 173).

Obliczenie wartości kapitału początkowego zostało wykonane w następujący sposób:

293,01 zł x 84,52% (współczynnik proporcjonalny) = 247,65 zł

(282 miesięcy składkowych x 1,3%) : 12 x 1826,82 zł (podstawa wymiaru) = 558,09 zł

Razem 805,74 zł

816,56 x 209 (średnie dalsze trwanie życia) = 168 399,66 zł

Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wynosi 168 399,66 zł.

(decyzja k. 25/26 akt kapitałowych, obliczenie wwpw kapitału początkowego k. 29/30 akt kapitałowych)

Od dnia 9.03.2017 r. wnioskodawczyni w związku osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego nabyła prawo do emerytury na mocy decyzji z 20.04.2017 r. Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę

kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 315846,51 zł,

kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 590622,43 zł

średnie dalsze trwanie życia wynosi 249,90 miesięcy

wyliczona kwota emerytury wynosi 3627,33 zł

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami z art. 26 ustawy emerytalnej

( (...),51 + (...),43) : 249,90 = 3627,33 zł

Od 1.05.2017 r. obliczona brutto emerytura wynosi 3627,33 zł.

(decyzja k. 19/20 akt emerytalnych)

W dniu 29.08.2018 r. wnioskodawczyni złożyła wniosek o ponowne obliczenie świadczenia emerytalnego.

(wniosek k. 31 akt emerytalnych)

W związku z w/w wnioskiem Zakład podjął czynności mające na celu wyjaśnienie rozbieżności w przedłożonych dotychczas przez wnioskodawczynię dokumentach Rp – 7 wystawionych przez - Urząd Gminy w C. z dnia 4.11.2002r., z dnia 8.11.2006 r., z dnia 5.09.2018 r. z dnia 11.10.2018 r., albowiem:

1.  zgodnie z zaświadczeniem z 4.11.2002 r. wnioskodawczyni miała w spornych latach następujące roczne zarobki: 1989 r. – 1 914 605 zł, 1990 r. – 12 474 450 zł, 1991 r. – 29 165 600 zł, 1992 r. – 58 558 500 zł, 1993 r. – 73 059 600 zł, 1994 r. – 101 903 200 zł, 1995 r. –14 313,30 zł, 1996 r. – 19 335,91 zł, 1997 r. – 22 528,23 zł, 1998 r. – 25 539,07 zł,

2.  zgodnie z zaświadczeniem z 8.11.2006 r. wnioskodawczyni miała w spornych latach następujące roczne zarobki: 1989 r. – 2 152 205 zł, 1990 r. – 13 547 450 zł, 1991 r. – 30 277 600 zł, 1992 r. – 58 558 500 zł, 1993 r. – 73 059 600 zł, 1994 r. – 101 903 200 zł, 1995 r. –14 313,30 zł, 1996 r. – 19 335,91 zł, 1997 r. – 22 528,23 zł, 1998 r. – 25 539,07 zł,

3.  zgodnie z zaświadczeniem z 11.05.2018 r. wnioskodawczyni miała w spornym 1989 r. jako księgowa w (...) na ½ etatu roczne zarobki 245 315,00 zł,

4.  zgodnie z zaświadczeniem z 11.06.2018 r. wnioskodawczyni miała w spornych latach jako skarbnik Urzędu Gminy następujące roczne zarobki: 1989 r. – 1 917 790,00 zł, 1990 r. – 13 295 750 zł, 1991 r. – 30 278 000 zł, 1992 r. – 58 558 500 zł, 1993 r. – 73 059 600 zł, 1994 r. – 101 903 200 zł, 1995 r. – 14 313,30 zł, 1996 r. – 19 335,91 zł, 1997 r. – 22 528,23 zł, 1998 r. – 25 539,07 zł,

5.  zgodnie z zaświadczeniem z 5.09.2018 r. wnioskodawczyni miała w spornym 1989 r. jako księgowa (...) na ½ etatu roczne zarobki: 245 315,00 zł,

6.  zgodnie z zaświadczeniem z 5.09.2018 r. wnioskodawczyni miała w spornych latach następujące roczne zarobki jak skarbnik Urzędu Gminy: 1989 r. – 1 917 790 zł, 1990 r. – 13 295 750 zł, 1991 r. – 30 278 000 zł, 1992 r. – 58 558 500 zł, 1993 r. – 73 059 600 zł, 1994 r. – 101 903 200 zł, 1995 r. – 14 313,30 zł, 1996 r. – 19 335,91 zł, 1997 r. – 22 528,23 zł, 1998 r. – 25 539,07 zł,

7.  zgodnie z zaświadczeniem z 11.10.2018 r. wnioskodawczyni miała w spornym 1989 r. jako księgowa (...) na ½ etatu roczne zarobki: 245 315,00 zł,

8.  zgodnie z zaświadczeniem z 11.10.2018 r. wnioskodawczyni miała w spornych latach następujące roczne zarobki jak skarbnik Urzędu Gminy: 1989 r. – 1 917 790 zł, 1990 r. – 13 295 750 zł, 1991 r. – 30 278 000 zł, 1992 r. – 58 558 500 zł, 1993 r. – 73 059 600 zł, 1994 r. – 101 903 200 zł, 1995 r. – 14 313,30 zł, 1996 r. – 19 335,91 zł, 1997 r. – 22 528,23 zł, 1998 r. – 25 539,07 zł.

Płatnik składek nie kwestionował wyników przeprowadzonej przez ZUS kontroli z dnia 22.05.2019 r. co do stwierdzonych nieprawidłowości w dokumentacji płacowej i dotychczas wystawionych zaświadczeniach o zatrudnieniu i zarobkach wnioskodawczyni.

W związku z wynikami tej kontroli - Urząd Gminy w C. anulował dotychczas wystawione zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu ubezpieczonej z dnia 4.11.2002r., z dnia 8.11.2006 r., z dnia 5.09.2018 r. z dnia 11.10.2018 r. i wystawił nowe zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu ubezpieczonej z 27.05.2019 r. (druk Rp-7), w którym zawarł informacje zgodne z wynikami w/w kontroli ZUS-owskiej podając, że wnioskodawczyni uzyskała następujące wynagrodzenia:

-1989 r. – składniki stałe 2 235 390,00 zł, łączna kwota brutto 2 235 390,00 zł

- 1990 r. - składniki stałe - 11 012 250,00 zł, składniki zmienne „13” - 1 073 400,00 zł, łączna kwota brutto 12 086 150,00 zł

- 1991 r. - składniki stałe - 30 278 000,00 zł, łączna kwota brutto 30 278 000,00 zł,

- 1992 r. - składniki stałe - 50 182 000,00 zł, składniki zmienne „13” - 4 265 500,00 zł, nagroda oszczędności z funduszu płac - 4 111 000,00 zł, łączna kwota brutto 58 558 500,00 zł

- 1993 r. składniki stałe - 67 336 000,00 zł, składniki zmienne „13” - 5 723 600,00 zł, łączna kwota brutto 73 059 600,00 zł

- 1994 r. - składniki stałe - 92 537 500,00 zł, składniki zmienne „13” - 7 865 700,00 zł, nagroda

- 1 500 000,00 zł, łączna kwota brutto 101 903 200,00 zł

- 1995 r.- składniki stałe - 13 072,20 zł, składniki zmienne „13” - 1 111,10 zł, nagroda - 130,00 zł, łączna kwota brutto 14 313,30 zł

- 1996 r. - składniki stałe - 17 646,00 zł, składniki zmienne „13” - 1 499,91 zł, nagroda - 190,00 zł, łączna kwota brutto 19 335,91 zł

- 1997 r. - składniki stałe - 19 922,52 zł, składniki zmienne „13” - 1 693,41 zł, nagroda - 250,00 zł, wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy - 629,30 zł, łączna kwota brutto 22 495,23 zł,

- 1998 r. - składniki stałe - 23 307,90 zł, składniki zmienne „13” - 1 981,17 zł, nagroda - 250,00 zł, łączna kwota brutto 25 539,07 zł.

Zgodnie z zaświadczeniem o zatrudnieniu i wynagrodzeniu ubezpieczonej z 27.05.2019 r. (druk Rp-7) wystawionym przez Urząd Gminy C. wnioskodawczyni od 16.06.1988 r. do 31.05.1989 r. była zatrudniona w (...) na ½ etatu jako księgowa i uzyskała w 1989 r. zarobki stałe w kwocie 245 315,00 zł.

Zgodnie z zaświadczeniem o zatrudnieniu i wynagrodzeniu ubezpieczonej z 27.05.2019 r. (druk Rp-7) wystawionym przez Urząd Gminy C. wnioskodawczyni od 1.01.1990 r. do 31.12.1990 r. była zatrudniona w (...) w niepełnym wymiarze czasu pracy i uzyskała w 1990 r. zarobki stałe w kwocie 1 160 000,00 zł.

(pismo z Urzędu Gminy C. k. 80-83, protokół kontroli k. 66-67, a nadto k.117/118-119/120 akt emerytalnych, pismo Urzędu Gminy C. k. 125/126 akt emerytalnych, zaświadczenie o zatrudnieniu i zarobkach z 27.05.2019 r. k. 127/128 akt emerytalnych, zaświadczenie z 4.11.2002 r. k. 13/14 -15/16 akt kapitałowych, zaświadczenie z 8.11.2006 r. k. 33/34 -35/36 akt kapitałowych, załącznik k. 37/38 akt kapitałowych, zaświadczenie z 11.05.2018 r. k. 37 akt emerytalnych, zaświadczenie z 11.06.2018 r. k. 49 -51 akt emerytalnych, załącznik k. 53 -57 akt emerytalnych, zaświadczenie z 5.09.2018 r. k. 67/68 -60/70 akt emerytalnych, załącznik k. 71/72 akt emerytalnych, zaświadczenie z 5.09.2018 r. k. 73/74 akt emerytalnych, zaświadczenie z 5.09.2018 r. k. 75/76 – 77/78 akt emerytalnych, załącznik k. 79/80- 85/86 akt emerytalnych, zaświadczenie z 11.10.2018 r. k. 93/94 -95/96 akt emerytalnych, załącznik k. 97/98 -99/100 akt emerytalnych, zaświadczenie z 11.10.2018 r. k. 101/102 akt emerytalnych, zaświadczenie z 11.10.2018 r. k. 103/104 akt emerytalnych, zaświadczenie z 11.10.2018 r. k. 105/106 akt emerytalnych, załącznik k. 107/108 akt emerytalnych, zaświadczenie o zatrudnieniu i zarobkach z 27.05.2019 r. k. 131/132 akt emerytalnych, zaświadczenie o zatrudnieniu i zarobkach z 27.05.2019 r. k. 133/134 akt emerytalnych, zaświadczenie k. 135/136 akt emerytalnych)

Odwołująca udokumentowała bezspornie przed organem rentowym świadectwami pracy - okresy zatrudnienia:

- od 16.06.1975 r. do 31.08.1986 r. w Gminnym Zespole (...),

- od 1.09.1986 r. do 31.03.1987 r. w Urzędzie Wojewódzkim w S.,

- od 1.04.1987 r. do 29.03.2017 r. w Urzędzie Gminy C..

W efekcie przeprowadzonej u płatnika składek - Urzędzie Gminy C. w/w kontroli Urząd Gminy C. wystawił zaświadczenie, z którego wynika, że wnioskodawczyni w okresie od 20.10.1982 r. do 1.01.1984 r. przebywała na urlopie wychowawczym na syna M. ur. (...), przy czym od 2.01.1983 r. do 31.12.1983 r. w trakcie urlopu wychowawczego była zatrudniona na ½ etatu w (...) C..

Mając na uwadze powyższe Zakład do obliczenia kapitału początkowego przyjął, że wnioskodawczyni wykazała do 31.12.1998 r. okresy ubezpieczeniowe:

-od 1.06.1975 r. do 19.10.1982 r. okresy składkowe w ilości 7 lat, 4 miesięcy, 4 dni,

-od 20.10.1982 r. do 31.12.1982 r. okresy opieki nad dzieckiem w ilości 2 miesięcy, 12 dni,

-od 1.01.1983 r. do 31.08.1986 r. okresy składkowe w ilości 3 lat, 8 miesięcy,

- od 1.09.1986 r. do 31.03.1987 r. okresy składkowe w ilości 7 miesięcy,

- od 1.04.1987 r. do 31.12.1998 r. łączny staż ubezpieczeniowy wyniósł 11 lat, 9 miesięcy, przy czym ubezpieczona przebywała na zwolnieniu lekarskim od 7.07.1997 r. do 11.07.1997 r. (5 dni) oraz 22.08.1997 r. do 29.08.1997 r.– tj. w łącznej ilości 13 dni, które stanowią okresy nieskładkowe, wobec czego po odjęciu tychże 13 dni okresów nieskładkowych od wykazanego przez wnioskodawczynię okresu pracy od 1.04.1987 r. do 31.12.1998 r. skarżąca wykazała bezspornie 11 lat, 8 miesięcy, 17 dni okresów składkowych.

W efekcie na łączny staż ubezpieczeniowy ustalony do 31.12.1998 r. złożyły się:

okresy składkowe w ilości 23 lat, 3 miesięcy, 23 dni, tj. 279 miesięcy okresów składkowych,

okresy nieskładkowe w ilości 13 dni, tj. 0 miesięcy okresów nieskładkowych,

okresy sprawowania opieki nad dzieckiem w ilości 2 miesięcy, 12 dni, tj. 2 miesięcy,

co razem dało 281 miesięcy.

(wykaz wprowadzonych okresów ubezpieczeniowych k. 65/66 akt kapitałowych)

Pierwszą zaskarżoną decyzją z 26.06.2019 r. o ponownym ustaleniu kapitału początkowego Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ponownie ustalił o dla A. K. na dzień 1.01.1999 r. kapitał początkowy. Przyjęto podstawę kapitału początkowego w kwocie 1868,33 zł. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1.01.1989 r. do 31.12.1998 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 153,03% i został wyliczony przy przyjęciu następujących rocznych dochodów wnioskodawczyni z lat 1989 -1998:

- 1989 r. - 2 480 705,00 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok w % - 99,98%

- 1990 r. - 13 246 150,00 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok w % - 107,21%

- 1991 r. - 30 278 000,00 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok w % - 142,55%

- 1992 r. - 58 558 500,00 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok w % - 166,26%

- 1993 r. - 73 059 600,00 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok w % - 152,40%

- 1994 r. - 101 903 200,00 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok w % - 159,38%

- 1995 r. - 14 313,30 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok w % - 169,76%

- 1996 r. - 19 335,91 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok w % - 184,57%

- 1997 r. - 22 495,23 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok w % - 176,53%

- 1998 r. - 25 539,07 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok w % - 171,70%.

Okresy składkowe przyjęto w łącznej ilości 23 lat, 3 miesięcy, 23 dni, tj. 279 miesięcy. Okresy nieskładkowe przyjęto w ilości 13 dni, a okresy sprawowania opieki nad dzieckiem (dziećmi) w ilości 2 miesięcy, 12 dni, co łącznie dało okresy nieskładkowe przyjęte do obliczania kapitału początkowego w ilości 2 miesięcy, 25 dni, tj. 2 miesięcy.

Współczynnik proporcjonalny do – osiągniętego do 31.12.1998 r. – wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego dla wnioskodawczyni wynosi 84,52%. Zakład wyjaśnił, że współczynnik ten służy do obliczenia 24% kwoty bazowej. Wysokość 24% kwoty bazowej wynosi 293,01 zł. Do ustalenia współczynnika przyjęto:

- wiek ubezpieczonej w dn. 31.12.1998 r. –po zaokrągleniu do pełnych lat – wynoszący 43 lata,

- łączny staż ubezpieczeniowy – po zaokrągleniu w górę do pełnych lat – wynoszący 24 lata.

Średnie dalsze trwanie życia – wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat – wynosi 209 miesięcy (komunikat Prezesa GUS z 25.03.1999 r. w sprawie tablic średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn – M.P. Nr 12, poz. 173).

Obliczenie wartości kapitału początkowego dokonano w następujący sposób:

293,01 zł x 84,52% (współczynnik proporcjonalny) = 247,65 zł

(279 miesięcy składkowych x 1,3%) : 12 x 1868,33 zł (podstawa wymiaru) = 564,80 zł

(2 miesiące nieskładkowe x 1,3%) : 12 x 1868,33 zł (podstawa wymiaru) = 4,11 zł

Razem 816,56 zł

816,56 x 209 (średnie dalsze trwanie życia) = 170661,04 zł

Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wyniósł 170 661,04 zł.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład nie uwzględnił dochodu z 1981 r. w kwocie 1728,00 zł ponieważ było to wynagrodzenie wypłacone z zakładowego funduszu nagród, w tym m.in. tzw. „trzynastka”, które nie stanowiło podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

(decyzja k. 71/72-73/74 akt kapitałowych, wykaz wprowadzonych dochodów k. 67/68-69/70 akt kapitałowych, obliczenie wwpw kapitału początkowego k. 75/76)

W oparciu o zaskarżoną decyzję kapitałową z 26.06.2019 r. ZUS I Oddział w Ł. wydał drugą zaskarżoną decyzję z 27.06.2019 r. o przeliczeniu emerytury od dnia 1.06.2018 r., tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku oraz podjął wypłatę obniżonego świadczenia w wysokości 3842,31 zł brutto od dnia 1.07.2019 r., tj. od miesiąca następującego po miesiącu, w którym wydano tę decyzję. Podstawę obliczenia emerytury stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę

kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 315846,51 zł,

kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 588417,35 zł

średnie dalsze trwanie życia wynosi 249,90 miesięcy

wyliczona kwota emerytury wynosi 3618,50 zł

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami z art. 26 ustawy emerytalnej

( (...),51 + (...),35 ) : 249,90 = 3618,50 zł

Emerytura po doliczeniu składek przysługuje w kwocie:

od 1.09.2017 r. 3627,38 zł

Emerytura po waloryzacji przysługuje w kwocie:

od 1.03.2018 r. 3735,48 zł

od 1.03.2019 r. 3842,31 zł.

Od 1.07.2019 r. obliczona brutto emerytura wynosi 3842,31 zł.

Zakład podał, że decyzja ta została wydana po przeliczeniu kapitału początkowego w związku z przeprowadzoną kontrolą w zakładzie pracy, w wyniku której obniżeniu uległy kwoty wynagrodzeń, co miało wpływ na wysokość kapitału początkowego i wysokość emerytury.

(decyzja k. 139/140 akt emerytalnych)

Zgodnie ze specjalistyczną wiedzą z zakresu ekonomiki przedsiębiorstw, zatrudnienia i płac sądowa analiza dostępnej dokumentacji osobowo – płacowej pochodzącej z okresu zatrudnienia skarżącej w Urzędzie Gminy C. wykazała, co następuje:

I.wnioskodawczyni ma udokumentowane następujące okresy ubezpieczeniowe: okres składkowy w ilości 23 lat, 3 miesięcy, 23 dni okresów składkowych, tj. 279 miesięcy, 13 dni okresów nieskładkowych, tj. 0 miesięcy, a także 2 miesiące, 12 dni okresów opieki nad dzieckiem, tj. 2 miesiące, co łącznie dało 281 miesięcy – a tym samym zaskarżona decyzja z 26.06.2021 r. jest w tym zakresie prawidłowa;

II.wnioskodawczyni uzyskała następujące roczne wynagrodzenia, które były podstawą wymiaru składek:

1. w 1989 r. - w łącznej kwocie 2 563 443,00 zł, na które złożyło się:

a) wynagrodzenie z okresu zatrudnienia w Urzędzie Gminy C., a w tym:

-wynagrodzenie stałe w kwocie 1 255 076,00 zł wynikające z karty wynagrodzeń zgodnie z treścią kolumny o tym samym tytule; brak listy płac w tym zakresie nie może stanowić podstawy do odrzucenia wynagrodzeń z tej kolumny,

- wyrównania wypłacone w tym roku w łącznej kwocie 467 774,00 zł, a w tym w kwotach: 36 138,00 zł, 4 900,00 zł, 7 000 zł, 7 000,00 zł, wyrównanie za grudzień w kwocie 242 600,00 zł, co stanowi ½ wypłaconej kwoty 485 200,00 zł, a także kwota 170 136,00 zł wynikająca z listy płac „z tytułu wzrostu wynagrodzeń od 10.07.1989 r. do 30.09.1989 r.”, albowiem wypłatę tej kwoty należy potraktować jako uzupełnienie wsteczne zwiększonego wynagrodzenia pracowników,

- dodatki indeksacyjne w łącznej kwocie 332 540,00 zł, a w tym: 47 400,00 zł, 54 540,00 zł, 230 600,00 zł,

- nagrody za rok 1989 w łącznej kwocie 268 638,00 zł – a w tym: 40 000,00 zł, 40 000,00 zł, 100 000,00 zł, 36 138,00 zł oraz nagroda za grudzień 1989 r. w kwocie 52 500,00 zł wypłacona razem z nagrodą za styczeń 1990 r. zgodnie z listą płac 1990 r.,

Wypłaconą w lutym 1990 r. kwotę 194 470 zł tytułem rocznej nagrody indywidualnej tzw. „13” należy pominąć w wynagrodzeniu rocznym za 1989 r. ponieważ do 1990 r. wynagrodzenia tytułem tzw. „13” nie podlegały oskładkowaniu – tym samym ZUS prawidłowo nie zaliczył tego składnika do podstawy oskładkowania

b) wynagrodzenie uzyskane w drugim miejscu pracy w wysokości 239 415,00 zł

2. w 1990 r. - w łącznej kwocie 14 087 750,00 zł, na które złożyło się:

a) wynagrodzenie z okresu zatrudnienia w Urzędzie Gminy C. a w tym:

- wynagrodzenie stałe w kwocie 9 549 450,00 zł,

- dodatki z tytułu indeksacji 731 300,00 zł – a w tym: 240 000,00 zł, 456 700,00 zł, 35 600 zł,

- z tytułu wyrównania wynagrodzenia w łącznej kwocie 667 100,00 zł – a w tym: 147 500,00 zł, 277 000,00 zł, 242 600,00 zł,

- z tytułu nagród w łącznej kwocie 562 000,00 zł – a w tym: kwoty 132 000 zł ze względu na dzień jej wypłacenia, nagroda finansowa 160 000,00 zł oraz nagroda z wakatów 200 000,00 zł i 60 000,00 zł,

- wynagrodzenie z tytułu „13”-ki w kwocie 1 073 900,00 zł -realizacja wypłaty w 1991 r.;

b)  wynagrodzenie uzyskane w drugim miejscu pracy w wysokości 1 160 000,00 zł

3. w 1991 r. - w łącznej kwocie 31 278 000,00 zł, na które złożyło się:

a)wynagrodzenie z okresu zatrudnienia w Urzędzie Gminy C.:

- wynagrodzenie stałe w kwocie 29 198 000,00 zł w związku z korektą wynagrodzenia za sierpień zgodnie z listą płac k. 26,

- dodatki z tytułu indeksacji w łącznej kwocie 1 080 000,00 zł – a w tym: 530 000,00 zł oraz 550 000,00 zł,

b)wynagrodzenie uzyskane w drugim miejscu pracy w wysokości 1 000 000,00 zł tytułem nagrody w (...) według listy płac (k. 25) - ponieważ wypłata tej nagrody musiała pochodzić ze środków w/w ośrodka, a tym samym podlegać oskładkowaniu tak, jak inne składniki wynagrodzenia; wypłata tej kwoty nastąpiła na podstawie paragrafu 12, przy czym w dokumentach przy tej wypłacie brak jest adnotacji o wyłączeniu jej ze składek ZUS - wobec czego nie ma podstaw do pominięcia tej kwoty;

4. w 1992 r. – w łącznej kwocie 59 573 500, 00 zł, na które złożyło się:

- wynagrodzenie stałe w Urzędzie Gminy C. w kwocie 48 432 000,00 zł,

- wyrównanie wynagrodzeń w łącznej kwocie 2 765 000,00 zł - w tym 1750 000,00 zł oraz w związku z korektą wyrównania w kwocie wypłaconej w styczniu 1993 r. w wysokości 1 015 000,00 zł, którą należy pominąć w zestawieniu za 1993 r. a uwzględnić w 1992 r.,

- wypłacone nagrody w kwocie 4 111 000,00 zł,

- wypłacona „13”-ka w kwocie 4 265 500,00 zł

5. w 1993 r. – w łącznej kwocie 72 044 600,00 zł, na które złożyło się:

- wynagrodzenie stałe w Urzędzie Gminy C. w kwocie 62 622 000,00 zł, po pomniejszeniu o kwotę 1 015 000,00 zł, którą należało zaliczyć do wynagrodzenia za 1992 r.

- wyrównanie wynagrodzeń w kwocie 3 699 000,00 zł,

- wypłacona „13”-ka w kwocie 5 723 600,00 zł,

6. w 1994 r. – w niespornej kwocie wynikającej z kart wynagrodzeń 101 903 200,00 zł, na które złożyło się:

- wynagrodzenie stałe w Urzędzie Gminy C. w kwocie 86 670 500,00 zł,

- wyrównanie wynagrodzeń w łącznej kwocie 5 867 000,00 zł - w tym: 2 976 000,00 zł, 2 891 000,00 zł),

- nagrody w kwocie 1 500 000,00 zł,

- wypłacona „13”-ka w kwocie 785 700,00 zł;

7. w 1995 r. – w niespornej kwocie wynikającej z kart wynagrodzeń 14 313,30 zł, na które złożyło się:

- wynagrodzenie stałe w Urzędzie Gminy C. w kwocie 12 732,00 zł,

- wyrównanie wynagrodzeń w łącznej kwocie 340,20 zł - w tym: 268,20 zł, 72,00 zł,

- nagrody w kwocie 130,00 zł,

- wypłacona „13”-ka w kwocie 1 111,10 zł;

8. w 1996 r. – w łącznej kwocie 19 425,91 zł, na którą złożyły się kwoty wynikającej z kart wynagrodzeń 19 335,91 zł, tj.

- wynagrodzenie stałe w Urzędzie Gminy C. w kwocie 16 732400 zł,

- wyrównanie wynagrodzeń w łącznej kwocie 912,00 zł,

- nagrody w kwocie 190,00 zł,

- wypłacona „13”-ka w kwocie 1 499,91 zł,

- a dodatkowo należało dodać wynagrodzenie w kwocie 90,00 zł z tytułu aktualizacji spisu wyborców – wynagrodzenie to było refundowane z budżetu centralnego jednak było ono wypłacane jako koszt jednostki regionalnej, a tym samym podlegało obciążeniu z tytułu składek na ZUS,

9.w 1997 r. – w niespornej kwocie wynikającej z kart wynagrodzeń 22 528,07 zł, na które złożyło się:

- wynagrodzenie stałe w Urzędzie Gminy C. w kwocie 19 094,52 zł,

- wyrównanie wynagrodzeń w kwocie 828,00 zł,

- nagrody w kwocie 282,84 zł,

- wypłacona „13”-ka w kwocie 2 322,71 zł

10.w 1998 r. – w niespornej kwocie wynikającej z kart wynagrodzeń 25 539,07 zł, na które złożyło się:

- wynagrodzenie stałe w Urzędzie Gminy C. w kwocie 23 044,80 zł,

- wyrównanie wynagrodzeń w kwocie 263,10 zł,

- nagrody w kwocie 250,00 zł,

- wypłacona „13”-ka w kwocie 1981,17 zł.

Przy ustalaniu wynagrodzeń wnioskodawczyni, które stanowiły podstawę do oskładkowania na ZUS należy pominąć:

- w 1990 r. - nagrody za udział w wyborach na Prezydenta RP, jednorazowe wypłaty nagród z adnotacją „bez ZUS” w kwotach 100 000,00 zł, 354 000,00 zł, 120 000,00 zł - albowiem brak na liście płac informacji o odprowadzonej składce ZUS od tych kwot, a w przypadku nagrody za udział w wyborach Prezydenta RP brak jest także umowy pomiędzy wnioskodawczynią a Obwodową Komisją Wyborczą co uniemożliwia weryfikację czy taka umowa w ogóle rodziła obowiązek podlegania ubezpieczeniom,

- w 1993 r. - nagrody z tytułu zebranych składek (...) w kwocie 800.000,00 zł, rozliczenia KRUS w kwocie 662.000,00 zł oraz wynagrodzenie za udział w wyborach w kwocie 150.000,00 zł,

-

w 1994 roku - nagrody za zebrane składki (...) w kwocie 2.000.000,00, zł.

Zgodnie ze specjalistyczną wiedzą z zakresu zatrudnienia i płac - nie ma możliwości zaliczenia do podstawy oskładkowania kwot wypłaconych wnioskodawczyni tytułem nagrody za zebrane składki na ubezpieczycieli, ponieważ zbieranie składek było powierzane wybranej osobie na podstawie umowy zlecenia. Oznacza to, że brak było podstaw do objęcia tych wypłat również składkami z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia w ZUS na podstawie obowiązujących wówczas przepisów w zakresie umów zlecenia. Jeśli natomiast w przypadku wnioskodawczyni występowały inne okoliczności w postaci „odrębnej umowy”, np. umowy o pracę, to zaliczenie tych kwot byłoby możliwe tylko i wyłącznie po udostępnieniu takiej umowy, której wśród zgromadzonych dowodów nie ma. Zgodnie z wiedzą z zakresu zatrudnienia i płac – w badanym okresie nie stosowano innej odrębnej formy wynagradzania za zbieranie i rozliczanie należnych składek dla ubezpieczyciela.

Podobna sytuacja występuje co do wypłat za udział w wyborach. Zlecenie na wykonywanie pracy przy wyborach było kierowane do konkretnej osoby a nie instytucji, a więc nie było możliwości odprowadzania składek do ZUS od uzyskanego z tego tytułu wynagrodzenia - chyba że zostałaby zawarta odrębna umowa obligująca pracodawcę do zorganizowania obsługi wyborów. Sądowa analiza dostępnej dokumentacji osobowo – płacowej ze spornego okresu wykazała, że brak takiej umowy - co uniemożliwia uwzględnienie tych wynagrodzeń jako podstawy oskładkowania.

( częściowo podstawowa opinii biegłego z zakresu ekonomiki przedsiębiorstw, zatrudnienia i płac A. G. k. 113-123, częściowo pierwsza uzupełniająca opinia biegłego z zakresu ekonomiki przedsiębiorstw, zatrudnienia i płac A. G. k. 181-190, częściowo druga uzupełniająca opinia biegłego z zakresu ekonomiki przedsiębiorstw, zatrudnienia i płac A. G. k. 218-230, częściowo trzecia uzupełniająca opinia biegłego z zakresu ekonomiki przedsiębiorstw, zatrudnienia i płac A. G. w zakresie ustalenia okresów ubezpieczeniowych i w wariancie z uwzględnieniem nagrody 1 000 000,00 zł z 1991 r. -k. 255- 259, czwarta uzupełniająca opinia biegłego z zakresu ekonomiki przedsiębiorstw, zatrudnienia i płac A. G. k. 279-286, piąta uzupełniająca opinia biegłego z zakresu ekonomiki przedsiębiorstw, zatrudnienia i płac A. G. k. 305 - 308 )

Do hipotetycznego wyliczenia ZUS-u w wariancie II – z uwzględnieniem składników wynagrodzeń zgodnie z opinią biegłego A. G. – również kwestionowanych przez ZUS oraz zaliczeniem kwoty tytułem „13” w wysokości 1073900 zł do oskładkowanych zarobków w 1990 r. – przyjęto następujące roczne zarobki odwołującej:

- w 1989 r. – zarobki wnioskodawczyni 2 563 443,00 zł, roczne przeciętne wynagrodzenie za rok kalendarzowy 2 481 096,00 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok w % - 103,32%,

- w 1990 r. – zarobki wnioskodawczyni 14 087 750,00 zł, roczne przeciętne wynagrodzenie za rok kalendarzowy 12 355 644,00 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok w % - 114,02%,

- w 1991 r. – zarobki wnioskodawczyni 31 278 000,00 zł, roczne przeciętne wynagrodzenie za rok kalendarzowy 21 240 000,00 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok w % - 147,26%,

- w 1992 r. – zarobki wnioskodawczyni 59 573 500,00 zł, roczne przeciętne wynagrodzenie za rok kalendarzowy 35 220 000,00 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok w % - 169,15%,

- w 1993 r. – zarobki wnioskodawczyni 72 044 600,00 zł, roczne przeciętne wynagrodzenie za rok kalendarzowy 47 940 000,00 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok w % - 150,28%,

- w 1994 r. – zarobki wnioskodawczyni 101 903 200,00 zł, roczne przeciętne wynagrodzenie za rok kalendarzowy 63 936 000,00 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok w % - 159,38%,

- w 1995 r. – zarobki wnioskodawczyni 14 313,30 zł, roczne przeciętne wynagrodzenie za rok kalendarzowy 8 431,44 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok w % - 169,76%,

- w 1996 r. – zarobki wnioskodawczyni 19 425,91 zł, roczne przeciętne wynagrodzenie za rok kalendarzowy 10 476,00 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok w % - 185,43%,

- w 1997 r. – zarobki wnioskodawczyni 22 528,07 zł, roczne przeciętne wynagrodzenie za rok kalendarzowy 12 743,16 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok w % - 176,79%,

- w 1998 r. – zarobki wnioskodawczyni 25 539,07 zł, roczne przeciętne wynagrodzenie za rok kalendarzowy 14 873,00 zł, stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia za rok w % - 171,70%.

hipotetyczny wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 154,71%.

Do hipotetycznego wyliczenia kapitału początkowego na dzień 1.01.1999 r. przyjęto:

1. podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 1 888,84 zł, która została ustalona w wyniku pomnożenia hipotetycznego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego w wysokości 154,71% przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową określoną w ustawie z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (154,71% x 1220,89 zł = 1 888,84 zł),

2. okresy składkowe w ilości 23 lat, 3 miesięcy, 23 dni, tj. 279 miesięcy, okresy nieskładkowe w ilości 0 miesięcy, 13 dni, tj. 0 miesięcy, okresy sprawowania opieki nad dzieckiem (dziećmi) 2 miesiące, 12 dni, tj. 2 miesiące,

3. współczynnik proporcjonalny do – osiągniętego do 31.12.1998 r. – wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego dla wnioskodawczyni wyniósł 84,52%. Współczynnik ten służy do obliczenia części 24% kwoty bazowej. Wysokość 24% kwoty bazowej wynosi 293,01 zł.

Do ustalenia współczynnika przyjęto:

- wiek ubezpieczonej w dniu 31.12.1998 r. po zaokrągleniu do pełnych lat wynoszący 4 lata

- łączny staż ubezpieczeniowy po zaokrągleniu w górę do pełnych lat wynoszący 24 lata.

4. Średnie dalsze trwanie życia – wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat wynosi 209 miesięcy (komunikat Prezesa GUS z 25.03.1999 r. w sprawie tablic średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn – M.P. Nr 12, poz. 173)

Wyliczenie hipotetycznego kapitału początkowego:

293,01 zł x 84,52% (współczynnik proporcjonalny) = 247,65 zł

(279 miesięcy składkowych x 1,3%) : 12 x 1888,84 zł (podstawa wymiaru) = 571,00 zł

(2 miesiące nieskładkowe x 1,3%) : 12 x 1888,84 zł (podstawa wymiaru) = 4,16 zł

Razem 822,81 zł

822,81 zł x 209 miesięcy średniego dalszego trwania życia = 171 967,29 zł

Hipotetyczny kapitał dla wnioskodawczyni na dzień 1.01.1999 r. wyniósł 171 967,29 zł

Hipotetyczna wysokość emerytury na dzień 1.07.2019 r. wyniosła 3861,41 zł.

( obliczenie hipotetyczne w wariancie II przez ZUS wraz z załącznikami k. 322, 328- 331, 340)

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie powołanych wyżej dokumentów, których autentyczność nie była kwestionowana przez strony, a Sąd nie znalazł powodów by czynić to z urzędu. Ponadto Sąd Okręgowy oparł się na podstawowej i uzupełniających pisemnych opiniach biegłego z zakresu ekonomiki przedsiębiorstw, zatrudnienia i płac A. G., uznając ich wartość dowodową w następującym zakresie:

Sąd pominął częściowo podstawową, a także pierwszą i drugą uzupełniającą opinię biegłego A. G. w zakresie ustalenia wykazanych przez ubezpieczoną okresów składkowych i nieskładkowych, albowiem pozwany słusznie zarzucał, że biegły błędnie nie uwzględniał w tych opiniach, że z okresów składkowych należało odjąć okresy kiedy wnioskodawczyni przebywała na zasiłku chorobowym, a które winny być zaliczone do okresów nieskładkowych, a także, że okresy sprawowania opieki nad dzieckiem winny zostać zaliczone do okresów nieskładkowych, które są liczone wskaźnikiem 1,3%. Ostatecznie biegły poprawnie ustalił ilość okresów składkowych i nieskładkowych w trzeciej opinii uzupełniającej, co jest zgodne z danymi o okresach ubezpieczenia skarżącej zalegającymi w aktach kapitałowych za kartą 65/66 i zaświadczeniem wystawionym przez Urząd Gminy C. po kontroli ZUS-owskiej, którego wynika, że wnioskodawczyni w okresie od 20.10.1982 r. do 1.01.1984 r. przebywała na urlopie wychowawczym na syna M. ur. (...), przy czym od 2.01.1983 r. do 31.12.1983 r. w trakcie urlopu wychowawczego była zatrudniona na ½ etatu w (...) C.. W efekcie na podstawie trzeciej uzupełniającej pisemnej opinii biegłego A. G. Sąd oparł swoje ustalenia co do wykazanych przez odwołującą okresów ubezpieczenia, które winny zostać przyjęte przez ZUS do wyliczenia kapitału początkowego dla wnioskodawczyni. Tym samym zaskarżona decyzja z 26.06.2021 r. okazała się w tej części prawidłowa. Powyższe oznacza, że odwołanie w zakresie roszczenia dotyczącego różnicy 1 miesiąca pomiędzy przyjętymi okresami ubezpieczenia w ilości 282 miesięcy w decyzji z 2002 r. a przyjętymi w zaskarżonej decyzji kapitałowej w ilości 281 miesięcy okazało się nieuzasadnione.

Sąd pominął podstawową i pierwszą uzupełniającą opinię w zakresie zaliczenia do oskładkowanego wynagrodzenia rocznego tzw. „13” za rok 1989 i oparł się na drugiej uzupełniającej opinii biegłego, albowiem do 1990 r. jak słusznie podnosił pozwany i co ostatecznie prawidłowo uwzględnił także biegły w złożonej do akt drugiej uzupełniającej opinii, indywidualne nagrody roczne tzw. „trzynastki” z tytułu wynagrodzenia z zakładowego funduszu nagród ustalone na podstawie art. 3 ustawy z 23.06.1973 r. o zasadach tworzenia i podziału zakładowego funduszowego nagród oraz zakładowych funduszów socjalnego i mieszkalnego (Dz.U. Nr 27, poz. 150 ze zm.), nie stanowiły podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, gdyż były one wypłacane ze środków spoza osobowego funduszu płac.

Sąd oparł się na podstawowej i pierwszej uzupełniającej opinii biegłego co do zaliczenia „13” wypłaconej w 1991 r. do zarobków z 1990 r. i tym samym pominął drugą uzupełniająca opinię biegłego, w której biegły zaliczył wypłaconą w 1991 r. kwotę 1073900,00 zł tytułem tzw. „13” do zarobków w roku realizacji tej wypłaty- nie jest bowiem ważna data realizacji tej wypłaty, lecz rok za który przysługuje to wynagrodzenie, co słusznie podnosił pozwany. Takie zaliczenie analizowanego wynagrodzenia tytułem „13” okazało się zresztą najkorzystniejsze dla wnioskodawczyni spośród czterech złożonych przez pozwanego hipotetycznych wyliczeń wysokości kapitału początkowego oraz emerytury, tzn. w wariancie drugim.

Sąd oparł się na podstawowej opinii biegłego z zakresu ekonomiki przedsiębiorstw, zatrudnienia i płac A. G. co do bezspornych zarobków rocznych z lat 1992-1995, 1997- 1998, na które złożyły się bezsporne co do oskładkowania składniki wynagrodzenia wnioskodawczyni.

Natomiast w części dotyczącej wynagrodzenia rocznego za 1996 r. Sąd oparł się na pierwszej uzupełniającej opinii biegłego, w której biegły dokonał korekty tego wynagrodzenia w ten sposób, że dodano wynagrodzenie 90,00 zł z tytułu aktualizacji spisu wyborców, albowiem biegły przekonująco wyjaśnił we wskazanej opinii, że co prawda wynagrodzenia te były refundowane z budżetu centralnego, jednak wypłacane były jako koszt jednostki regionalne,j a tym samym podlegały oskładkowaniu. Do wskazanych obliczeń oskładkowanych składników wynagrodzeń już po korekcie biegłego co do 1996 r. pozwany nie zgłosił zresztą zarzutów i oświadczył, że akceptuje podaną przez biegłego kwotę za ten rok.

Sąd oparł się na czwartej i piątej uzupełniającej pisemnej opinii biegłego w zakresie w jakim biegły przyjął do oskładkowanych zarobków skarżącej w 1991 r. kwestionowaną przez pozwanego kwotę 1000 0000 zł na podstawie karty wynagrodzeń, albowiem na w/w dokumencie przy wypłacie tejże kwoty brak jest adnotacji o wyłączeniu jej ze składek ZUS. Pozwany w tym zakresie ograniczył się do podniesienia jedynego argumentu, że kwota ta została wypłacona z paragrafu 12, lecz nigdy nie wyjaśnił z jakiego powodu miałoby to skutkować wyłączeniem tej kwoty z zarobków oskładkowanych. Stanowisko pozwanego w analizowanym aktualnie zakresie sąd uznał za kontynuowanie własnej interpretacji dostępnego materiału dowodowego przez ZUS, która nie zawiera merytorycznie uzasadnionych argumentów pozwalających na podważenie opinii biegłego co do omówionej kwestii.

Sąd oparł się na piątej uzupełniającej opinii biegłego w zakresie braku możliwości w zaliczenia do 1990 r. nagrody za udział w wyborach na Prezydenta RP, jednorazowych wypłat nagród z adnotacją „bez ZUS” w kwotach 100 000,00 zł, 354 000,00 zł, 120 000,00 zł, uwzględniając, że brak jest na liście płac informacji o odprowadzonej składce ZUS od tych kwot. Sąd uznał za przekonującą argumentację biegłego, że w przypadku nagrody za udział w wyborach Prezydenta RP brak takiej umowy pomiędzy wnioskodawczynią a Obwodową Komisją Wyborczą uniemożliwia weryfikację czy taka umowa w ogóle rodziła obowiązek podlegania ubezpieczeniom.

Sąd na podstawie piątej opinii uzupełniającej biegłego przyjął również, że niemożliwe było zaliczenia do zarobków oskładkowanych nagrody za zebrane składki na ubezpieczycieli, albowiem w tym czasie zbieranie składek było powierzane wybranej osobie na podstawie umowy zlecenia, co oznacza brak podstaw do objęcia tych wypłat również składkami z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia w ZUS na podstawie obowiązujących wówczas przepisów w zakresie w jakim dotyczyły one umów zlecenia. Powódka nie wykazała żadnych innych okoliczności, które dawałyby podstawę do przyjęcia, że nagroda za zebrane składki na ubezpieczycieli była oskładkowana – w szczególności nie złożyła „odrębnej mowy” np. umowy o pracę. Biegły jednoznacznie wskazał, że zgodnie z wiedzą z zakresu zatrudnienia i płac oraz zgodnie z jego własnym doświadczeniem zawodowym - w badanym okresie nie stosowano innej odrębnej formy wynagradzania za zbieranie i rozliczanie należnych składek dla ubezpieczyciela. Dodać należy, iż biegły posiada wiadomości specjalne wynikające z własnego doświadczenia i ma prawo posługiwać się taką wiedzą (podobnie wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie - V Wydział Cywilny z 16.04.2021 r. V ACa 615/20, Legalis numer 2586054). Skoro powódka nie złożyła żadnej umowy, z której wynikałoby, że przedmiotowe wynagrodzenie było oskładkowane, przeto należy uznać zgodnie z opinią biegłego, że w tej części żądanie wnioskodawczyni okazało się nieuzasadnione.

Podobnie Sąd ocenił kwestię spornych kwot z tytułu wypłat za udział w wyborach, uznając piątą uzupełniającą opinię biegłego za pełnowartościowe źródło dowodowe w tym zakresie. Z w/w opinii biegłego wynika, że zlecenie na wykonywanie pracy przy wyborach było kierowane do konkretnej osoby a nie instytucji a więc nie było możliwości odprowadzania składek do ZUS od uzyskanego wynagrodzenia - chyba że została zawarta odrębna umowa obligująca pracodawcę do zorganizowania obsługi wyborów, lecz i w tym przypadku powódka żadnej takiej umowy nie przedłożyła, wobec czego z opinii biegłego wynika, iż należy pominąć te wynagrodzenia w obliczeniach. Żądanie powódki także w tym zakresie nie znajduje zatem oparcia w materiale dowodowym. Wnioskodawczyni zresztą nie przedstawiła żadnych merytorycznych zarzutów co do poprawności opinii biegłego w omówionej części, a jedynie poprzestała na popieraniu rzeczonych roszczeń, co należy ocenić wyłącznie jako przestawienie własnego poglądu na sprawę przez skarżącą.

Przyjmując, że ocenione w w/w sposób opinie biegłego A. G. pozwoliły jednoznacznie ustalić, które ze składników wynagrodzenia wnioskodawczyni były z pewnością oskładkowane i do których konkretnie lat powinny zostać zaliczone, Sąd uczynił podstawą swoich ustaleń hipotetyczne obliczenia ZUS w II wariancie, które okazało się dla skarżącej najkorzystniejsze. Hipotetyczne wyliczenia ZUS w tym wariancie nie budzą zastrzeżeń Sądu pod względem poprawności rachunkowej, co do której wnioskodawczyni również nie zgłosiła żadnych zarzutów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania okazały się zasadne częściowo i skutkują zmianą zaskarżonych decyzji.

Skarżąca kwestionowała decyzję kapitałową z 26.06.2019 r., która w sposób oczywisty miała wpływ na wyliczenie świadczenia emerytalnego wnioskodawczyni drugą zaskarżoną decyzją z 27.06.2019 r.

Sąd Okręgowy zważył, że zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U z 2022 r. poz. 504 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.

Zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy emerytalnej, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Na mocy art. 26 ust 1 ustawy emerytalnej emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183. Ponadto stosownie do ust. 2 i 3 w/w przepisu wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach, a średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach.

Zgodnie z treścią art.173 ust.1 ustawy emerytalnej, dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art.174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art.26 ust.3 dla osób w wieku 62 lat (art.173 ust.2 ww. ustawy). Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy (art.173 ust.3 ww. ustawy).

Zgodnie z treścią art.174 ust.1 i 2 ww. ustawy kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art.53, z uwzględnieniem ust.2-12. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

-

okresy składkowe, o których mowa w art.6,

-

okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7 punkt 5,

-

okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7 punkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art.15, 16, 17 ust.1 i 3 oraz 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r. (ust.3)

Z kolei w myśl art.15 ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego. Na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu (ust. 6 cytowanego artykułu).

Zgodnie natomiast z treścią art. 15 ust. 2a cytowanej ustawy o emeryturach i rentach z FUS jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy. (por. też uchwałę SN z 7 maja 2003 r., III UZP 2/03, OSNAPiUS z 2003/ 14 /338).

Zgodnie z treścią §21 ust.1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. nr 237, poz.1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Wskazana regulacja § 21 ust.1 powołanego rozporządzenia stanowiąca odpowiednik obowiązującego do dnia 23 listopada 2011 roku § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz.U. nr 10, poz.49) wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza to jednak aby wysokość uzyskiwanego uposażenia nie mogła być wskazana i w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia danego zainteresowanego (tak stanowi m. in. teza wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 roku - II UKN 186/97, OSNAP 1998/11/324, a także wyroki: Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 marca 1997 roku - III AUa 105/97, Apel. W-wa 1997/2/7, Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 27 czerwca 1995 roku - III AUr 177/95, OSA 1996/10/32, czy Sądu Apelacyjnego Białymstoku - III AUr 294/93, PS - wkład. 1994/3/6).

Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych może być uwzględnione tylko wynagrodzenie faktycznie uzyskane przez ubezpieczonego w danym okresie, a nie zaś wynagrodzenie ustalone na podstawie przypuszczeń. Jedynie wynagrodzenie ubezpieczonego ustalone w sposób niewątpliwy, wobec którego nie istnieje wątpliwość, iż zostało ono zawyżone, może być podstawą do ustalenia współczynnika wysokości podstawy wymiaru.

Należy przypomnieć, że w postępowaniach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych sąd nie jest obowiązany do poszukiwania dokumentów zatrudnieniowo - płacowych, o które nie zadbała osoba dochodząca świadczenia ubezpieczeniowego. W związku z tym to na ubezpieczonym spoczywał ciężar dowodzenia i udokumentowania podnoszonych twierdzeń. Przy ustalaniu podstawy wymiaru składki wnioskodawca powinien udowodnić, że w spornym okresie uzyskiwał wynagrodzenie w konkretnie określonej wysokości oraz to, że od wynagrodzenia tego była odprowadzana składka./Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 31 sierpnia 2016 r. III AUa 1723/15 LEX nr 2149641 /

Należy podkreślić, że Sąd nie jest związany ograniczeniami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organami rentowymi, co wynika z treści art. 473 k.p.c. i sprawia, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe.

Jednocześnie wskazać także należy, że stosownie do art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W postępowaniu sądowym ubezpieczony może korzystać z wszelkich środków dowodowych stwierdzających wysokość zarobków lub dochodów stanowiących podstawę wymiaru emerytury lub renty, w szczególności z dowodów dokumentów oraz z przesłuchania świadków (zob. wyrok SN z 25.07.1997 r., II UKN 186/97, OSNP 11/1998, poz. 342).

Należy również podkreślić, że nie jest możliwe ustalenie wysokości kapitału początkowego wyłącznie na podstawie twierdzeń wnioskodawcy. Twierdzenia te muszą być udowodnione. Zaznaczyć w tym miejscu wypada, że nie jest rzeczą sądu zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Stanowisko takie zawarł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996r. sygn. akt I CKU 45/96 (opubl. OSNC z 1997r., z.6-7, poz.76). Podobnie, w wyroku z 7 października 1998 r., II UKN 244/98, OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662, Sąd Najwyższy stwierdził nawet, że od 1.07.1996 r. nastąpiło zniesienie zasady odpowiedzialności sądu za wynik postępowania dowodowego, także w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych.

Wysokość uzyskiwanego uposażenia może być zatem ustalana także przy pomocy innych pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia zainteresowanego /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 r. sygn. akt II UKN 186/97, opubl. OSNP 1998/11/342; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2006 r. sygn. I UK 115/06, opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych rok 2007, Nr 17-18, poz. 257, str. 753/. Przy czym nie jest możliwe obliczanie wysokości emerytury wyłącznie na podstawie twierdzeń wnioskodawcy. Twierdzenia te muszą być udowodnione.

Wysokości wynagrodzenia lub danego składnika wynagrodzenia nie można ustalać w sposób przybliżony, ale pewny, na podstawie konkretnego dokumentu bądź jego kopii, który zachował się w dokumentacji osobowej ubezpieczonego. Chodzi tutaj o umowy pracę czy angaże, w których zawarte są dane dotyczące wynagrodzenia. W takim wypadku uwzględnić można składniki wynagrodzenia, które są pewne, wypłacane były w danym okresie, stałe i w określonej wysokości ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 18 stycznia 2012 r., III AUa 1555/11, LEX nr 1113058).

Odnosząc się do spornych kwestii w pierwszej kolejności należy wskazać, że postępowanie dowodowe wykazało, że okresy składkowe i nieskładkowe przyjęte do wyliczenia kapitału początkowego wnioskodawczyni zostały ustalone przez pozwanego prawidłowo, co wynika z ostatecznych wniosków biegłego A. G., które są zgodne z danymi o okresach ubezpieczenia skarżącej zalegającymi w aktach kapitałowych za kartą 65/66 i z zaświadczeniem wystawionym przez Urząd Gminy C. po kontroli ZUS-owskiej, z którego wynika, że wnioskodawczyni w okresie od 20.10.1982 r. do 1.01.1984 r. przebywała na urlopie wychowawczym na syna M. ur. (...), przy czym od 2.01.1983 r. do 31.12.1983 r. w trakcie urlopu wychowawczego była zatrudniona na ½ etatu w (...) C.. Ze zgromadzonych dowodów wynika, że wnioskodawczyni wykazała do 31.12.1998 r. okresy ubezpieczeniowe: od 1.06.1975 r. do 19.10.1982 r. okresy składkowe w ilości 7 lat, 4 miesięcy, 4 dni, od 20.10.1982 r. do 31.12.1982 r. okresy opieki nad dzieckiem w ilości 2 miesięcy, 12 dni, od 1.01.1983 r. do 31.08.1986 r. okresy składkowe w ilości 3 lat, 8 miesięcy, od 1.09.1986 r. do 31.03.1987 r. okresy składkowe w ilości 7 miesięcy, a od 1.04.1987 r. do 31.12.1998 r. łączny staż ubezpieczeniowy wyniósł 11 lat, 9 miesięcy, przy czym ubezpieczona przebywała na zwolnieniu lekarskim od 7.07.1997 r. do 11.07.1997 r. (5 dni) oraz 22.08.1997 r. do 29.08.1997 r.– tj. w łącznej ilości 13 dni, które stanowią okresy nieskładkowe, wobec czego po odjęciu tychże 13 dni okresów nieskładkowych od wykazanego przez wnioskodawczynię okresu pracy od 1.04.1987 r. do 31.12.1998 r. skarżąca wykazała bezspornie 11 lat, 8 miesięcy, 17 dni okresów składkowych. Tym samym na łączny staż ubezpieczeniowy ustalony do 31.12.1998 r. złożyły się: okresy składkowe w ilości 23 lat, 3 miesięcy, 23 dni, tj. 279 miesięcy okresów składkowych, okresy nieskładkowe w ilości 13 dni, tj. 0 miesięcy okresów nieskładkowych, okresy sprawowania opieki nad dzieckiem w ilości 2 miesięcy, 12 dni, tj. 2 miesięcy, co razem dało 281 miesięcy.

Odwołanie w części w jakiej dotyczyło różnicy 1 miesiąca w ilości okresów ubezpieczeniowych przyjętych w decyzji kapitałową z 2002 r. i w zaskarżonej w n/n postępowaniu decyzji kapitałowej okazało się zatem niezasadne.

Co zaś tyczy zarobków rocznych przyjętych do obliczenia kapitału początkowego w zaskarżonej decyzji kapitałowej, to odwołanie częściowo okazało się uzasadnione.

Sąd zważył, że zgodnie z § 4 ust. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1.04.1985r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent (Dz. U. z 1989r. nr 11, poz. 63), do ustalenia podstawy wymiaru dla pracowników uspołecznionych zakładów pracy nie przyjmuje się tych składników wynagrodzenia w gotówce i w naturze z tytułu wykonywania pracy w ramach stosunku pracy, od których nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, z uwzględnieniem ust. 2-5. Z powyższego wynika, że do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych przyjmuje się tylko takie składniki wynagrodzenia w gotówce i w naturze, od których istniał obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne.

Zdaniem Sądu należy podzielić stanowisko ZUS wskazujące, iż do 1990 r. kwoty 13 i 14 pensji nie podlegają zaliczeniu do ustalenia wysokości emerytury. Wynagrodzenia wypłacane z zakładowego funduszu nagród, m.in. tzw. trzynastki i czternastki nie stanowiły bowiem podstawy wymiaru składek. Do 1990 r. podstawę wymiaru składek stanowiły wypłaty pieniężne oraz wartość świadczeń w naturze, bądź ich ekwiwalenty, zaliczone do osobowego funduszu płac. Wynika to (co do okresu do 1.07.1985r.) z przepisów Rozporządzenia Przewodniczącego Komitetu Pracy i Płac z dnia 19 sierpnia 1968r. w sprawie obliczania podstawy wymiaru emerytury lub renty, zasiłków z ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa oraz składek na ubezpieczenia społeczne (Dz.U. Nr 35, poz. 246 z późn. zm.) a nadto (co do okresu od 1.01.1984r.) z przepisów Rozporządzenia Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych z dnia 27 grudnia 1983r. w sprawie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne za pracowników uspołecznionych zakładów pracy (Dz.U. Nr 73, poz. 332) oraz, począwszy od 1.07.1985r. z treści przepisów Rozporządzenia Rady Ministrów z 1.04.1985r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent. Z ustawy z dnia 23.06.1973r. o zasadach tworzenia i podziału zakładowego funduszu nagród oraz zakładowych funduszów socjalnego i mieszkaniowego (Dz. U. Nr 27, poz. 150 z późn. zm.), a począwszy od nagród wypłacanych za 1985r. – z ustawy z dnia 10.07.1985r. o rocznych nagrodach z zakładowego funduszu nagród w państwowych jednostkach organizacyjnych nie będących przedsiębiorstwami państwowymi (Dz.U. Nr 32, poz. 141 z późn. zm.) wynika, że dodatkowe wynagrodzenia roczne, tzw. 13-tki i 14-tki były wypłacane ze środków spoza osobowego funduszu płac, w ramach zakładowego funduszu nagród. Wskazać też trzeba, że przepisy te do 1.07.1982r. miały zastosowanie także co do przedsiębiorstw państwowych. Od 1.07.1982r., tj. do chwili wejścia w życie ustawy z dnia 26.02.1982r. o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. Nr 7, poz. 54), tzw. 13-te i 14-te pensje były wypłacane już ze środków z funduszu załogi, utworzonego z zysku przedsiębiorstwa, a w konsekwencji 13-tki i 14-tki były wypłacane z osobowego funduszu płac, zgodnie jednak z art. 10 ust. 4 ustawy z 26.02.1982r. nie były odprowadzone od nich składki na ubezpieczenia społeczne. Zgodnie zaś z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 26.02.1982r. o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych (t. jedn. Dz. U. z 1988r,., nr 8, poz. 44 ze zm.) od nagród i premii z zysku nie była odprowadzana składka na ubezpieczenia społeczne.

Przypomnieć porządkowo należy, że ostatecznie wnioskodawczyni nie kwestionowała pominiętej przez ZUS kwoty wypłaconej tytułem „13” za 1981 r. Dochód w postaci indywidualnej nagrody rocznej tzw. „trzynastki” z tytułu wynagrodzenia z zakładowego funduszu nagród ustalonej na podstawie art. 3 ustawy z 23.06.1973 r. o zasadach tworzenia i podziału zakładowego funduszowego nagród oraz zakładowych funduszów socjalnego i mieszkalnego (Dz.U. Nr 27, poz. 150 ze zm.), nie stanowił do 1990 r. podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, gdyż tzw. „trzynastki” były wypłacane ze środków spoza osobowego funduszu płac.

Co do pozostałych spornych składników wynagrodzenia - po dokonaniu analizy całego zgromadzonego materiału dowodowego, a także po przeanalizowaniu wszystkich złożonych do akt opinii biegłego z zakresu zatrudnienia i płac A. G., w tym kolejnych pisemnych uzupełniających opinii - Sąd uznał, że wszystkie sporne kwestie zostały w sposób należyty wyjaśnione.

Sposób w jaki Sąd oparł swoje ustalenia na opiniach biegłego A. G. został już szeroko omówiony we wcześniejszej części uzasadnienia, wobec czego nie ma potrzeby powielania tych rozważań w tym miejscu.

W tym miejscu wskazać jedynie należy, że Sąd podzielił wnioski biegłego, że wypłaconą w lutym 1990 r. kwotę 194 470 zł tytułem rocznej nagrody indywidualnej tzw. „13” należy pominąć w wynagrodzeniu rocznym za 1989 r. ponieważ do 1990 r. wynagrodzenia tytułem tzw. „13” nie podlegały oskładkowaniu – tym samym ZUS prawidłowo nie zaliczył tego składnika do podstawy oskładkowania.

Co do zarobków z 1990 r. ZUS ostatecznie nie kwestionował opinii biegłego poza „13” –ką wypłaconą w 1991 r., którą zdaniem Sądu należało zaliczyć do zarobków z 1990 r., albowiem pozwany słusznie podnosił, że nie jest ważna data realizacji tej wypłaty, lecz rok za który przysługuje to wynagrodzenie. Kwestia oceny za jaki rok stanowią dochód nagrody z zakładowego funduszu nagród czy są one dochodem z roku ich wypłaty, czy też z roku poprzedniego, znalazła wyjaśnienie w treści § 57 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1990 r. w sprawie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. Ponieważ przed dniem wejścia w życie tego rozporządzenia nagrody z zakładowego funduszu nagród nie stanowiły dochodu, od którego odprowadzano składkę na ubezpieczenie społeczne, w przytoczonym przepisie zawarto postanowienie następującej treści: "do dochodu stanowiącego podstawę wymiaru składek o której mowa w § 7 ust. 1 przyjmuje się nagrody z zakładowego funduszu nagród przysługujące za rok 1990 i wypłacone po dniu 1 stycznia 1991 r.”. Przy obliczaniu podstawy wymiaru emerytury i renty w sposób określony w art. 15 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, dodatkowe wynagrodzenie roczne przewidziane w ustawie o rocznych nagrodach z zakładowego funduszu nagród w państwowych jednostkach organizacyjnych nie będących przedsiębiorstwami państwowymi z dnia 10 lipca 1985 r., dolicza się do wynagrodzenia z tego roku, za który przysługiwało (§ 6 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent - tekst jedn.: Dz.U. z 1989 r. Nr 11, poz. 63 ze zm.) (por. Uchwałę Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z 8.01.2007 r., I UZP 5/06, L.). Oznacza to po pierwsze, że dla ustalenia podstawy wymiaru świadczenia wynagrodzenie to dolicza się do wynagrodzenia z tego roku, w którym lub za który przysługiwało, a po drugie, że zostaje w ten sposób zachowana zasada równego traktowania ubezpieczonych w zakresie dotyczącym obliczania wysokości świadczeń.

Z kolei co do zarobków za 1991 r. w kwestionowanej przez ZUS części dotyczącej kwoty 1000 000 zł, Sąd oparł się na opinii biegłego A. G., albowiem na karcie wynagrodzeń przy wypłacie tej kwoty brak jest adnotacji o wyłączeniu jej ze składek ZUS. Pozwany zarzucał jedynie, że kwota ta została wypłacona z paragrafu 12, lecz nie wyjaśnił z jakiego powodu miałoby to skutkować wyłączeniem tej kwoty z zarobków oskładkowanych. Zdaniem Sądu pozwany ograniczył się zatem własnej interpretacji w/w dokumentu, natomiast nie podniósł merytorycznie uzasadnionych argumentów pozwalających na podważenie opinii biegłego w tym zakresie.

W pozostałej części ZUS nie kwestionował ostatecznych wyliczeń biegłego A. G., a Sąd nie znalazł z urzędu żadnych merytorycznych mankamentów złożonych przez biegłego opinii, czyniąc je podstawą własnych ustaleń.

Jednocześnie Sąd uznał, że w świetle opinii biegłego A. G. żądania wnioskodawczyni okazały się bezzasadne w zakresie w jakim dotyczyły zaliczenia do oskładkowanych zarobków: w 1990 r. nagrody za udział w wyborach na Prezydenta RP, jednorazowych wypłat nagród z adnotacją „bez ZUS” w kwotach 100 000,00 zł, 354 000,00 zł, 120 000,00 zł, w 1993 r. nagrody z tytułu zebranych składek (...) w kwocie 800.000,00 zł, rozliczenia KRUS w kwocie 662.000,00 zł oraz wynagrodzenie za udział w wyborach w kwocie 150.000,00 zł, w 1994 r. nagrody za zebrane składki (...) w kwocie 2.000.000,00, zł. Powódka nie złożyła umów, z których wynikałoby, że nagrody za udział wyborach były oskładkowane, jak również nie złożyła umów, z których wynikałoby, że nagrody za zebrane składki były oskładkowane. Biegły jednoznacznie wskazał, że zgodnie z wiedzą z zakresu zatrudnienia i płac oraz zgodnie z jego własnym doświadczeniem zawodowym - w badanym okresie nie stosowano innej odrębnej formy wynagradzania za zbieranie i rozliczanie należnych składek dla ubezpieczyciela. Z opinii biegłego wynika też, że zlecenie na wykonywanie pracy przy wyborach było kierowane do konkretnej osoby a nie instytucji a więc nie było możliwości odprowadzania składek do ZUS od uzyskanego wynagrodzenia. Żądanie powódki we wskazanym zakresie nie ma oparcia w dostępnym materiale dowodowym. Zważyć należy, że powódka w kolejnych pismach procesowych składanych w odpowiedzi na opinie biegłego A. G. nie formułował pod adresem tych opinii żadnych rzeczowych zarzutów mogących zakwestionować ich podstawy teoretyczne, przedstawione dane, czy też logikę i przyjęty przez biegłego sposób motywowania. Powódka w zasadzie ograniczyła się do własnej interpretacji dowodów, czego jednak w ocenie Sądu nie można traktować jako zastrzeżenie do opinii, lecz kontynuację prezentacji własnego stanowiska w sprawie. W tym zatem zakresie odwołanie także okazało się bezzasadne.

Ustalając oskładkowane roczne zarobki wnioskodawczyni w spornych latach Sąd oparł się na opinii biegłego A. G. w zakresie niekwestionowanych przez ZUS ostatecznie składników wynagrodzenia wnioskodawczyni, a także w zakresie w jakim biegły uznał, że kwestionowana przez ZUS kwota 1000 000 zł należała do oskładkowanego wynagrodzenia w 1991 r., natomiast co do „13” wynagrodzenia wypłaconego w 1991 r. za rok 1990 Sąd oparł się na pierwszej uzupełniającej opinii biegłego uznając zastrzeżenia Zakładu w tej części za słuszne i w efekcie uznał, że należało tę kwotę zaliczyć do zarobków z 1990 r. Należy podkreślić, że opinia sama w sobie nie stanowi źródła materiału faktycznego sprawy, gdyż materiałem tym są dokumenty, które badał biegły naświetlając i wyjaśniając Sądowi istotne okoliczności z punktu widzenia posiadanych wiadomości specjalnych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2006 r. V CSK 360/06).

Tak ustalone kwoty rocznych wynagrodzeń w spornych latach posłużyły do hipotetycznego obliczenia przez ZUS w II wariancie kapitału początkowego i emerytury, które okazało się dla skarżącej najkorzystniejsze. Hipotetyczne wyliczenia ZUS w tym wariancie nie były kwestionowane przez odwołującą pod względem matematycznej poprawności i nie budzą również w tym zakresie zastrzeżeń Sądu.

W tym stanie rzeczy Sąd uznał, że zaskarżona decyzja kapitałowa powinna zostać zmieniona według hipotetycznego wyliczenia pozwanego w II wariancie, zgodnie z którym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 154,71% i okazał się on nie tylko najkorzystniejszy spośród wszystkich czterech hipotetycznych wariantów zaprezentowanych przez pozwanego, ale również korzystniejszy od przyjętego w zaskarżonej decyzji kapitałowej z 26.06.2019 r.

Mając na uwadze wszystkie poczynione wyżej rozważania Sąd zmienił zaskarżone decyzje, na podstawie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., o czym orzekł, jak w punkcie 1 sentencji, a w pozostałym zakresie oddalił odwołania, na podstawie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., o czym orzekł, jak w punkcie 2 sentencji.

A.P.

z/odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. ZUS, wypożyczając akta ZUS

05.12.22r.