Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

2 czerwca 2023 r.

Sąd Rejonowy Poznań – Stare Miasto w P., Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Asesor sądowy M. P.

Protokolant: stażysta Patrycja Dębniak

po rozpoznaniu 26 maja 2023 r.

na rozprawie

w sprawie z powództwa T. T.

przeciwko Gminie M. P.

o zapłatę

I.  Zasądza od pozwanego na rzecz powoda 1773,39 zł (tysiąc siedemset siedemdziesiąt trzy złote i trzydzieści dziewięć groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot:

a.  512,55 zł od 31 maja 2019 r. do dnia zapłaty

b.  1260,84 zł od 13 grudnia 2022 r. do dnia zapłaty,

II.  Oddala powództwo w pozostałym zakresie,

III.  Uznaje, że powód przegrał sprawę w całości i zasądza od powoda na rzecz pozwanego 5417 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 5400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od uprawomocnienia się wyroku.

Asesor sądowy M. P.

UZASADNIENIE

Pozwem z 20 grudnia 2022 r. T. T., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o zasądzenie od Miasta P. kwoty (...).83 zł wraz z odsetkami i kosztami procesu. W uzasadnieniu wskazano, że powód jest właścicielem lokalu przy ul. 27 grudnia 11/8 w P., który zajmowany jest przez M. S.. Powód uzyskał tytuł wykonawczy uprawniający do eksmisji lokatora, jednak wyrok ww. przyznał M. S. prawo do najmu socjalnego lokalu, jednocześnie wstrzymując wykonanie wyroku eksmisyjnego. M. S. nie uiszczał żadnych opłat - ani czynszowych ani eksploatacyjnych. Pozew dotyczy okresu od 26 lipca 2018 r. do 31 maja 2019 r. oraz od 20 grudnia 2019 r. do 8 lutego 2022 r. czyli daty złożenia M. S. propozycji najmu socjalnego lokalu.

W odpowiedzi na pozew Miasto P. wniosło o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. Wskazano w uzasadnieniu, że M. S. nie zamieszkiwał w spornym okresie, powód nie wykazał zamiaru wynajmu lokalu, zakwestionował stawkę najmu lokalu oraz wysokość opłat eksploatacyjnych. Dodatkowo wskazano, że oferta najmu socjalnego lokalu została odebrana przez M. S. 2 lutego 2022 r. i tym samym okres odszkodowawczy był krótszy niż wskazywał powód.

W dalszym toku postępowania strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska.

STAN FAKTYCZNY

Lokal nr (...) przy ul. 27 grudnia w P. jest własnością T. T.. M. S. zamieszkiwał w tym lokalu do 8 lutego 2022 r. Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto w P. z 7 maja 2018 r., sygn. akt VII C 1677/17 sąd orzekł, że M. S. przysługuje prawo do lokalu socjalnego. Jednocześnie sąd wstrzymał wykonanie tytułu nakazu eksmisji do czasu złożenia M. S. przez Gminę M. P. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

Okoliczności bezsporne, wyrok tut. Sądu z 7 maja 2018 r. w sprawie VII C 1677/17 (k. 122 akt VII C 1677/17)

M. S. nie opłacał czynszu ani opłat eksploatacyjnych. Wysokość opłat tytułem zimnej wody, ścieków i śmieci wyniosła 512,55 zł za okres od czerwca 2018 r. do maja 2019 r. oraz 1260,84 zł za okres od grudnia 2019 r. do lutego 2022 r., przy czym opłaty za luty 2022 obliczono w niższej odpowiednio wysokości - do okresu zamieszkiwania M. S. w lokalu nr (...). T. T. zawezwał Miasto P. do zawarcia ugody pismem z 31 maja 2019 r. Następnie wezwał do zapłaty pismem z 30 listopada 2022 r. T. T. wynajmuje lokale w kamienicy przy ul. 27 grudnia 11 w P., remontuje je i udostępnia na rynku.

Dowód : zestawienie zaległości (k. 24-25), przesłuchanie powoda (k. 89-90), pismo z 31 maja 2019 r. (k. 27-29)

OCENA DOWODÓW

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie bezspornych twierdzeń stron oraz zebranego w sprawie materiału dowodowego w postaci dokumentów prywatnych, wydruków stanowiących inny dowód zgodnie z art. 309 k.p.c., a także przesłuchania powoda. Za nieprzydatną dla rozstrzygnięcia w istocie uznano prywatną opinię rzeczoznawcy B. N. z 13 grudnia 2021 r. (k. 30-35v). Jakkolwiek uprawdopodobniała ona stanowisko powoda, to dla toku procesu nie miała znaczenia. W świetle art. 278 k.p.c. opinią biegłego jest wyłącznie opinia sporządzona przez osobę wyznaczoną przez Sąd. Ekspertyzy opracowane na zlecenie stron, czy też w toku postępowania (procesu), czy jeszcze przed jego wszczęciem należy traktować, w razie ich przyjęcia przez sąd orzekający jako wyjaśnienie stanowiące poparcie, z uwzględnieniem wiadomości specjalnych, stanowiska stron. Nie może być traktowana jako dowód w procesie opinia biegłego, choćby był nim stały biegły sądowy, sporządzona na piśmie na polecenie strony i złożona do akt sądowych. (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 15 września 2016 r., I ACa 81/16, LEX nr 2306738).

Sąd uznał za wiarygodne wszelkie dokumenty przedłożone w toku postępowania zarówno te prywatne oraz urzędowe, jak i wydruki stanowiące inny dowód w postępowaniu zgodnie z art. 309 k.p.c. strony nie kwestionowały prawdziwości ani autentyczności złożonych do akt dokumentów.

Depozycje powoda były spójne i wiarygodne. T. T. obszernie i ze szczegółami opisał historię M. S. i jego rodziny mieszkającej w kamienicy należącej do powoda. Nie ulegało wątpliwości, że znał swojego lokatora, widywał go i opłacał lokal za niego.

Sąd pominął dowód z zeznań świadka M. S., albowiem nie było możliwe ustalenie adresu jego pobytu. Wiadomym było, że nie zajmuje lokalu powoda, ani zaproponowanego socjalnego lokalu. Strony nie były w stanie wskazać innego adresu, ani nie był inny adres dostępny sądowi. Mając na uwadze te przyczyny, Sąd uznał przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka za niemożliwy.

STAN PRAWNY

Powództwo główne okazało się w zasadne jedynie w niewielkiej części.

Zgodnie z art. 18 ust. 1-3 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 725). osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie, które odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby zajmującej lokal odszkodowania uzupełniającego. Osoby uprawnione do lokalu zamiennego albo socjalnego, jeżeli sąd orzekł o wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego lokalu, uiszczają odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać za zajmowany lokal, gdyby lokal ten wchodził w skład mieszkaniowego zasobu gminy, na podstawie umowy najmu socjalnego lokalu. Obowiązek pokrycia właścicielowi różnicy między wysokością odszkodowania, a wysokością odszkodowania uiszczanego przez byłego lokatora, ciąży na gminie.

Natomiast zgodnie z art. 18 ust. 5 ustawy, jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 k.c. Stosownie do dyspozycji art. 417 § 1 k.c. za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

Przyjmuje się, że w ramach odszkodowania uzupełniającego właściciel lokalu może m.in. dochodzić należności stanowiących równowartość dostarczonych do lokalu mediów, a więc np. wody, gazu, elektryczności, czy zwrotu kosztów odbioru odpadów. Osoba eksmitowana nie może bowiem pozostawać w sytuacji korzystniejszej, aniżeli osoba posiadająca tytuł prawny do lokalu mieszkalnego, która ponosi nie tylko opłaty za ten lokal, zwłaszcza czynsz, ale i opłaty za dostarczane do tego lokalu media.

Również roszczenie odszkodowawcze właściciela lokalu przeciwko gminie przewidziane w art. 18 ust. 5 ustawy w zw. z art. 417 k.c. obejmuje wynagrodzenie szkody w pełnej wysokości (vide postanowienie SN z dnia 25 czerwca 2008 r., III CZP 46/08, LEX; por. uchwała SN z dnia 16 maja 2012 r., III CZP 12/12, OSNC z 2012 r. Nr 12, poz. 138).

W tej sprawie nie jest okolicznością sporną, że w okresie objętym żądaniem pozwu pozwany złożył osobie uprawnionej oferty zawarcia umowy najmu lokalu mieszkalnego. Szkoda powoda musi jednak zostać wykazana i pozostawać w adekwatnym związku przyczynowym z zaniechaniem pozwanego.

Mając na uwadze wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego, Sąd uznał, że poniesienie szkody w części (w zakresie kosztów dostaw wody, odprowadzania ścieków i zbiórki odpadów) zostało wykazane. Jakkolwiek przedłożone przez powoda zestawienia płatności mają charakter poglądowych wydruków, tak depozycja powoda była w pełni wiarygodna i przekonująca. Nie było podstaw do odmowy wiarygodności w kwestii opłacania lokalu nr (...) przy ul. 27 grudnia 11 w P.. Z tej przyczyny Sąd uznał, że powodowi należy się zwrot uiszczonych opłat eksploatacyjnych wraz z odsetkami liczonymi od dat wezwania do zapłaty oraz zawezwania do próby ugodowej. Zgodnie z art. 481 k.c. wierzycielowi odsetki ustawowe za opóźnienie należą się T. T. od wezwania do zapłaty. W ocenie Sądu należność wyliczona za luty 2022 r. była prawidłowa i odpowiadała 8 dniom lutego, które zaliczały się do okresu odszkodowawczego w sprawie. Z zwrotnego potwierdzenia odbioru załączonego przez pozwanego do odpowiedzi na pozew wynika, że pismo z ofertą najmu socjalnego lokalu zostało odebrane 8 lutego 2022 r.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w pkt I sentencji wyroku.

W pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu, jako niewykazane.

Zgodnie z art. 278 § 1 k.p.c. W wypadkach wymagających wiadomości specjalnych sąd po wysłuchaniu wniosków stron co do liczby biegłych i ich wyboru może wezwać jednego lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii. Ustalenie rynkowej stawki czynszu najmu dodatkowo za tak znaczny okres (od 2018 do 2022 r.) wymaga wiadomości specjalnych. Jakkolwiek pojęcie wiadomości specjalnych nie jest stałe i niezmienne. Ich zakres zależy od ogólnego postępu nauki, techniki etc. Nie jest kwestionowana teza, że tego rodzaju wiadomości przekraczają możliwości percepcyjne i wiedzę przeciętnego człowieka. Kryterium dla oceny tych wiadomości jako "specjalnych" jest zasób wiedzy, jaki posiada każdy rozsądny człowiek, a nie specjalista lub naukowiec. Powód co prawda przedłożył opinię prywatną w sprawie, jednak takowa nie może zastąpić dowodu z opinii biegłego sądowego, w kwestii która wymaga wiadomości specjalnych. Powód nie złożył wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego, będąc reprezentowanym przez profesjonalnego pełnomocnika. Sąd, z racji kontradyktoryjnego charakteru procesu cywilnego, nie miał i nie mógł dopuścić z urzędu dowodu z opinii biegłego. Zasada bezstronności sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP) i równego traktowania stron wyłącza dopuszczalność wskazywania uczestnikom postępowania na potrzebę zgłoszenia odpowiednich roszczeń. Potrzeba właściwego rozumienia zakresu stosowania art. 232 zd. 2 k.p.c. wymaga podkreślenia, że nie jest już ogólnym obowiązkiem sądu przeprowadzanie z urzędu dowodów przez strony niewskazanych. W orzecznictwie Sądu Najwyższego (np. wyrok SN z 15.06.2022 r., (...) 376/22, LEX nr 3514247.) przyjmuje się że zastosowanie art. 232 zdanie 2 k.p.c. może stać się obowiązkiem sądu w wyjątkowych, szczególnie uzasadnionych wypadkach. W niniejszej sprawie taka sytuacja nie miała miejsca. Wykładnia ww. przepisu doprowadziła do przyjęcia stanowiska, zgodnie z którym dochodzenie prawdy materialnej nie zostało przez ustawodawcę pozostawione wyłącznie stronom, a aktywność sądu może być uzasadniona zwłaszcza w wypadku, kiedy zaniechanie przez sąd aktywności dowodowej w zakresie przeprowadzenia dowodu niewskazanego w twierdzeniach strony lub niezbędnego do przeprowadzenia oceny zgromadzonych dowodów doprowadziłoby do pogwałcenie elementarnych zasad, którymi kieruje się sąd przy wymierzaniu sprawiedliwości, tj. do wydania niesprawiedliwego wyroku (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z 7 grudnia 2012 r., II i z 7 marca 2013 r., II CSK 422/12). Taki szczególny przypadek uzasadniający dopuszczenie dowodu z urzędu z reguły nie zachodzi, gdy strona w postępowaniu była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika (zob. wyroki Sądu Najwyższego z 26 marca 2009 r., i z 24 listopada 2010 r., II CSK 297/10), niemniej również jeżeli strona występuje w procesie samodzielnie nie oznacza to samo w sobie obowiązku sądu zastępowania strony w działaniach, które powinna podejmować. Konkludując w obowiązującym kontradyktoryjnym modelu postępowania sądowego o rodzaju i zakresie roszczenia decyduje powód, a ciężar udowodnienia twierdzeń spoczywa na tej stronie, która je zgłasza (art. 6 k.c. w zw. z art. 232 zd. 1 k.p.c.). Sąd z urzędu może wprawdzie dopuścić dowód (art. 232 zd. 2 k.p.c.), ale powinien czynić to tylko pomocniczo i w sytuacjach wyjątkowych. Zasadniczo brak podstaw do takiego wyręczania stron w inicjatywie dowodowej, jeżeli są one reprezentowane przez zawodowych pełnomocników.

Miasto P. skutecznie zakwestionowało wysokość stawki czynszu najmu. Z punktu widzenia procesowego, fakt sporządzenia przed procesem opinii prywatnej nawet przez biegłego z listy biegłych sądu okręgowego nie ma znaczenia dla ustalenia faktów wymagających wiadomości specjalnych. Niechybnie zaś takim faktem jest wysokość czynszu miesięcznego możliwego do uzyskania na rynku w przypadku najmu lokalu. Wobec powyższego, orzeczono jak w pkt II wyroku.

KOSZTY PROCESU

O kosztach powództwa głównego Sąd orzekł zgodnie z art. 100 zd. 2 i art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c. i obciążył kosztami powoda w całości. Powód wygrał sprawę w minimalnym zakresie, co do reszty swojego żądania przegrał i wobec marginalnej wygranej Sąd orzekł jak sentencji wyroku. Na koszty procesu poniesionego przez pozwanego złożyły się 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz 5400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2018, poz. 265 z późn. zm.).

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w pkt III wyroku.

Asesor sądowy M. P.