Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z 10 sierpnia 2022 r. o ponownym ustaleniu kapitału początkowego Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., ponownie ustalił dla J. U. kapitał początkowy na dzień 1.01.1999 r. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1.01.1981 r. do 31.12.1990 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 149,61%. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 149,61% przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową określoną w ustawie z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2016 r., poz. 887) (149,61% x 1220,89 – 1826,57 zł).

Okresy składkowe przyjęto w łącznej ilości 18 lat, 10 miesięcy, 0 dni, tj. 226 miesięcy. Okresy nieskładkowe przyjęto w ilości 4 lata 9 miesięcy, 0 dni , tj. 57 miesięcy.

Współczynnik proporcjonalny do – osiągniętego do 31.12.1998 r. – wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego dla wnioskodawczyni wynosi 72,87%. Zakład wyjaśnił, że współczynnik ten służy do obliczenia 24% kwoty bazowej. Wysokość 24% kwoty bazowej wynosi 293,01 zł. Do ustalenia współczynnika przyjęto:

- wiek ubezpieczonej w dn. 31.12.1998 r. –po zaokrągleniu do pełnych lat – wynoszący 44 lata,

- łączny staż ubezpieczeniowy – po zaokrągleniu w górę do pełnych lat – wynoszący 24 lata.

Średnie dalsze trwanie życia – wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat – wynosi 209 miesięcy (komunikat Prezesa GUS z 25.03.1999 r. w sprawie tablic średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn – M.P. Nr 12, poz. 173).

Obliczenie wartości kapitału początkowego

293,01 zł x 72,87 % (współczynnik proporcjonalny) = 213,52 zł

(226 miesięcy składkowych x 1,3%) : 12 x 1826,57 zł (podstawa wymiaru) = 447,14 zł

(57 miesięcy nieskładkowych x 1,3%) : 12 x 1826,57 zł (podstawa wymiaru) = 60,82 zł

Razem 721,48 zł

721,48 x 209 (średnie dalsze trwanie życia) = 150 789,32 zł

Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wynosi 150 789,32 zł.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład nie uwzględnił okresu od dnia 1 kwietnia 1979 roku do dnia 31 lipca 1979 roku nauki w szkole wyższej na jednym kierunku ponad wymiar określony w programie studiów.

(decyzja k. 77-80 akt kapitałowych)

Decyzją z 11 sierpnia 2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpoznaniu wniosku z 22 lutego 2022 r., ponownie ustalił wysokość emerytury J. U. od 1 lutego 2022 roku, tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę

kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 22239,78 zł,

kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 651187,74 zł

średnie dalsze trwanie życia wynosi 217,10 miesięcy

wyliczona kwota emerytury wynosi 3101,92 zł

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami z art. 26 ustawy emerytalnej

( 22239,78 + 651187,74 ) : 217,10 = 3101,92 zł

Emerytura po waloryzacji przysługuje w kwocie:

od 1.03.2020 r. 3212,35 zł

od 1.03.2021 r. 3348,55 zł

od 1.03.2022 r. 3582,95 zł

Od 1.09.2022 r. obliczona brutto emerytura wynosi 3582,95 zł.

Zakład podał, że przeliczono na podstawie otrzymanych angaży podstawę wymiaru z uwzględnieniem wynagrodzenia za okres od 1 kwietnia 1999 roku do 31 października 1989 roku. Okres pracy w (...) zaliczono od 1 sierpnia 1979 roku zgodnie z wpisem w druku Rp – 7 z 18 maja 1999 roku. Jeżeli ubezpieczony był zatrudniony od 8 stycznia 1979 roku zgodnie ze świadectwem pracy z 31 września 1989 roku to należy dostarczyć dokumenty potwierdzające wcześniejszą datę rozpoczęcia pracy.

(decyzja k. 32-33 akt emerytalnych)

J. U. odwołał się od obu w/w decyzji, wnosząc o ich zmianę. Skarżący zarzucił, że w punkcie 4 decyzji kapitałowej winno być wskazane „62 lata plus 209 miesięcy, czyli 953 miesiące.

(odwołania k. 3-4, k. 3-4 akt VIII U 1974/22)

W odpowiedziach na odwołania ZUS wniósł o ich oddalenie. Pozwany wyjaśnił, że w decyzji kapitałowej z dnia 10 sierpnia 2022 roku organ rentowy uwzględnił wynagrodzenie na podstawie przedłożonych angaży, tj. od 1 kwietnia 1989 roku do 31 lipca 1989 roku – 200 000 zł + od 1 sierpnia 1989 roku do 31 października 1989 roku – 510 00 zł. Następnie decyzją z dnia 11 sierpnia 2022 roku przeliczył wysokość emerytury od dnia 1 lutego 2022 roku, tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Odnosząc się do treści odwołania organ rentowy wskazał, że zgodnie z art.173 ust. 2 ustawy emerytalnej zasadą obowiązującą wszystkich ubezpieczonych, niezależnie od wieku, w którym zgłosili oni wniosek o ustalenie kapitału początkowego, jest przyjmowanie przy ustalaniu wartości kapitału początkowego, wyrażonego w miesiącach, średniego dalszego trwania życia dla osób w wieku 62 lat. Zgodnie z Komunikatem Prezesa GUS z dnia 25 marca 1999 roku w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn (M.P. Nr 12, poz. 173) wynosi 209 miesięcy. Natomiast przy ustalaniu wysokości świadczenia emerytalnego uwzględnia się wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ma dzień nabycia prawa do emerytury. W przypadku J. U. średnie dalsze trwanie życia, zgodnie z komunikatem Prezesa GUS z 25 marca 2019 roku w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn (M.P. 2019 poz.279) wynosi 217,10 miesięcy.

(odpowiedzi na odwołania k. 5-6, k. 5-6 akt VIII U 1974/22)

Sprawy z odwołań od obu zaskarżonych decyzji zostały połączone do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

(postanowienie k.11 akt VIII U 1974/22)

Na rozprawie w dniu 6 marca 2023 roku wnioskodawca poparł odwołanie, wnosząc o przeliczenie emerytury od dnia 25 sierpnia 2019 roku, tj. od daty przyznania prawa do emerytury, podnosząc, że ZUS już wtedy dysponował dokumentacją dotyczącą zatrudnienia w (...). Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołań.

( e-prot. z 06.03.2023 r.: 00:00:49 – 00:16:31 – płyta CD – k.22)

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

J. U. urodził się (...).

( okoliczność niesporna)

Decyzją z 29 marca 2010 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. ustalił dla J. U. kapitał początkowy na dzień 1.01.1999 r. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1.01.1981 r. do 31.12.1990 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 146,75 %. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 146,75 % przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową określoną w ustawie z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2016 r., poz. 887) (146,75 % x 1220,89 – 1791,66 zł).

Okresy składkowe przyjęto w łącznej ilości 19 lat, 4 miesiące, 24 dni, tj. 232 miesięcy. Okresy nieskładkowe przyjęto w ilości 4 lata 6 miesięcy, 7 dni , tj. 54 miesięcy.

Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wynosi 150 521,80 zł.

Jednocześnie wskazano, że przeliczenie wartości kapitału początkowego nastąpi po poświadczeniu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne przez Wydział Składek i (...) za okres od 1 kwietnia 1989 roku do 31 października 1989 roku.

(decyzja k. 41-44 akt kapitałowych)

W zaświadczeniu z dnia 30 marca 2010 roku Wydział (...) i Składek wskazał, że nie może potwierdzić przebiegu ubezpieczenia wnioskodawcy w okresie od 1 kwietnia 1989 roku do 31 października 1989 roku w (...), gdyż J. S. w podanym okresie nie figuruje jako osoba prowadząca działalność gospodarczą i zatrudniająca pracowników.

(zaświadczenie – k.47-48 akt kapitałowych)

Decyzją z 3 marca 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. po otrzymaniu nowych dowodów mających wpływ na wysokość kapitału początkowego z urzędu ponownie ustalił dla J. U. kapitał początkowy na dzień 1.01.1999 r. Do ustalenia wartości kapitału początkowego zakład przyjął podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 1791,66 zł ustaloną w decyzji z dnia 29 marca 2010 roku o ustaleniu kapitału początkowego.

Okresy składkowe przyjęto w łącznej ilości 18 lat, 10 miesięcy, 0 dni, tj. 226 miesięcy. Okresy nieskładkowe przyjęto w ilości 4 lata 6 miesięcy, 7 dni , tj. 54 miesiące.

Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wynosi 147 150,63 zł.

Zakład podał, że w dokumentacji dotyczącej (...) istnieją niezgodności dotyczące początku zatrudnienia. Przyjęto początek zatrudnienia od 1 sierpnia 1979 roku według zaświadczenia Rp 7 z dnia 18 maja 1999 roku. Poza tym poinformowano, że za okres zatrudnienia od dnia 1 kwietnia 1989 roku do dnia 31 października 1989 roku w (...), Wydział (...) i Składek stwierdził, iż pracodawca J. S. w podanym okresie nie figuruje jako osoba prowadząca działalność gospodarczą i zatrudniająca pracowników. W/w okres zatrudnienia został uznany do wyliczenia kapitału początkowego z tytułu II-giego zatrudnienia w (...). Natomiast celem przeliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego należy udzielić bliższych informacji o pracodawcy E. – gdzie odprowadzał składki na ubezpieczenie społeczne, (...), itp.

(decyzja k. 57-58 akt kapitałowych)

W dniu 24 lipca 2019 roku J. U. złożył wniosek o emeryturę.

(wniosek – k.2)

Decyzją z 9 września 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. z urzędu ponownie ustalił dla J. U. kapitał początkowy na dzień 1.01.1999 r. Okresy składkowe przyjęto w łącznej ilości 18 lat, 10 miesięcy, 0 dni, tj. 226 miesięcy. Okresy nieskładkowe przyjęto w ilości 4 lata 9 miesięcy, 0 dni , tj. 57 miesięcy.

Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wynosi 148 762,02 zł.

(decyzja k. 67-68 akt kapitałowych)

Decyzją z 12 września 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpoznaniu wniosku z 24 lipca 2019 r., przyznał zaliczkę na poczet przysługującej emerytury J. U. od 25 sierpnia 2019 roku, tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego.

Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę

kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 21674,45 zł,

kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 642432,79 zł

średnie dalsze trwanie życia wynosi 217,10 miesięcy

wyliczona kwota emerytury wynosi 3058,99 zł.

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami z art. 26 ustawy emerytalnej

( (...),45 + (...),79 ) : 217,10 = 3058,99 zł.

Zakład podał, że okres pracy w (...) zaliczono od 1 sierpnia 1979 roku zgodnie z wpisem w druku Rp – 7 z 18 maja 1999 roku. Jeżeli ubezpieczony był zatrudniony od 8 stycznia 1979 roku zgodnie ze świadectwem pracy z 31 września 1989 roku to należy dostarczyć dokumenty potwierdzające wcześniejszą datę rozpoczęcia pracy – termin 1 miesiąc. Jednocześnie wskazano, że aby można było uwzględnić w podstawie wynagrodzenie z tytułu zatrudnienia w (...) należy doręczyć dane dotyczące pracodawcy – imię i nazwisko oraz adres Oddziału i numer konta, za które odprowadzane były składki ZUS – termin 1 miesiąc. W przypadku złożenia dokumentów w tym terminie świadczenie zostanie przeliczone od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

(decyzja k. 6-7 akt emerytalnych)

Decyzją z 20 kwietnia 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpoznaniu wniosku z 24 lipca 2019 r., przyznał decyzją ostateczną emeryturę dla J. U. od 25 sierpnia 2019 roku, tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego.

Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę

kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 22239,78 zł,

kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 643432,79 zł

średnie dalsze trwanie życia wynosi 217,10 miesięcy

wyliczona kwota emerytury wynosi 3061,60 zł

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami z art. 26 ustawy emerytalnej

( (...),78 + (...),79 ) : 217,10 = 3061,60 zł

Emerytura po waloryzacji przysługuje w kwocie:

od 1.03.2020 r. 3170,59 zł

od 1.03.2021 r. 3305,02 zł

Od 1.06.2021 r. obliczona brutto emerytura wynosi 3305,02 zł.

(decyzja k. 11-13 akt emerytalnych)

W dniu 22 lutego 2022 roku wnioskodawca złożył wniosek o ponowne przeliczenie świadczenia w oparciu o udokumentowane zatrudnienie w okresie od dnia 1 kwietnia 1989 roku do 31 października 1989 roku w (...).

(wniosek – k.14)

Wnioskodawca został wezwany do doręczenia do organu rentowego oryginału świadectwa pracy oraz angaży. W odpowiedzi na wezwanie złożył powyższe dokumenty oraz wyjaśnił, że składki były odprowadzane prawdopodobnie do Oddziału w Ż. lub W.. Jednocześnie wnioskodawca podał, że przedsiębiorstwo w latach 1989 posiadało trzy oddziały, a on był zatrudniony w oddziale w W..

(wezwanie – k.26, pisma wnioskodawcy wraz z oryginałem dokumentów – k.27-31, notatka – k.35)

Zaskarżoną decyzją z 10 sierpnia 2022 r. o ponownym ustaleniu kapitału początkowego Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., ponownie ustalił dla J. U. kapitał początkowy na dzień 1.01.1999 r. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1.01.1981 r. do 31.12.1990 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 149,61%. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 149,61% przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową określoną w ustawie z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2016 r., poz. 887) (149,61% x 1220,89 – 1826,57 zł).

Okresy składkowe przyjęto w łącznej ilości 18 lat, 10 miesięcy, 0 dni, tj. 226 miesięcy. Okresy nieskładkowe przyjęto w ilości 4 lata 9 miesięcy, 0 dni , tj. 57 miesięcy.

Współczynnik proporcjonalny do – osiągniętego do 31.12.1998 r. – wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego dla wnioskodawczyni wynosi 72,87%. Zakład wyjaśnił, że współczynnik ten służy do obliczenia 24% kwoty bazowej. Wysokość 24% kwoty bazowej wynosi 293,01 zł. Do ustalenia współczynnika przyjęto:

- wiek ubezpieczonej w dn. 31.12.1998 r. –po zaokrągleniu do pełnych lat – wynoszący 44 lata,

- łączny staż ubezpieczeniowy – po zaokrągleniu w górę do pełnych lat – wynoszący 24 lata.

Średnie dalsze trwanie życia – wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat – wynosi 209 miesięcy (komunikat Prezesa GUS z 25.03.1999 r. w sprawie tablic średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn – M.P. Nr 12, poz. 173).

Obliczenie wartości kapitału początkowego

293,01 zł x 72,87 % (współczynnik proporcjonalny) = 213,52 zł

(226 miesięcy składkowych x 1,3%) : 12 x 1826,57 zł (podstawa wymiaru) = 447,14 zł

(57 miesięcy nieskładkowych x 1,3%) : 12 x 1826,57 zł (podstawa wymiaru) = 60,82 zł

Razem 721,48 zł

721,48 x 209 (średnie dalsze trwanie życia) = 150 789,32 zł.

Kapitał początkowy ustalony na dzień 1.01.1999 r. wynosi 150 789,32 zł.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład nie uwzględnił okresu od dnia 1 kwietnia 1979 roku do dnia 31 lipca 1979 roku nauki w szkole wyższej na jednym kierunku ponad wymiar określony w programie studiów.

(decyzja k. 77-80 akt kapitałowych)

Zaskarżoną decyzją z 11 sierpnia 2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpoznaniu wniosku z 22 lutego 2022 r., ponownie ustalił wysokość emerytury J. U. od 1 lutego 2022 roku, tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.

Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę

kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 22239,78 zł,

kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 651187,74 zł

średnie dalsze trwanie życia wynosi 217,10 miesięcy

wyliczona kwota emerytury wynosi 3101,92 zł

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami z art. 26 ustawy emerytalnej

( 22239,78 + 651187,74 ) : 217,10 = 3101,92 zł

Emerytura po waloryzacji przysługuje w kwocie:

od 1.03.2020 r. 3212,35 zł

od 1.03.2021 r. 3348,55 zł

od 1.03.2022 r. 3582,95 zł

Od 1.09.2022 r. obliczona brutto emerytura wynosi 3582,95 zł.

Zakład podał, że przeliczono na podstawie otrzymanych angaży podstawę wymiaru z uwzględnieniem wynagrodzenia za okres od 1 kwietnia 1999 roku do 31 października 1989 roku. Okres pracy w (...) zaliczono od 1 sierpnia 1979 roku zgodnie z wpisem w druku Rp – 7 z 18 maja 1999 roku. Jeżeli ubezpieczony był zatrudniony od 8 stycznia 1979 roku zgodnie ze świadectwem pracy z 31 września 1989 roku to należy dostarczyć dokumenty potwierdzające wcześniejszą datę rozpoczęcia pracy.

(decyzja k. 32-33 akt emerytalnych)

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie powołanych dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w tym w aktach organu rentowego, których wiarygodność nie budzi wątpliwości i nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Również Sąd Okręgowy nie znalazł żadnych podstaw do negowania ich autentyczności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania są niezasadne.

Stosownie do treści art. 114 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2022 r. , poz. 504 ze zm., dalej: ustawa emerytalna), prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli:

1)  po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość;

2)  decyzja została wydana w wyniku przestępstwa;

3)  dowody, na podstawie których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe;

4)  decyzja została wydana na skutek świadomego wprowadzenia w błąd organu rentowego przez osobę pobierającą świadczenie;

5)  decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone, zmienione albo stwierdzono jego nieważność;

6)  przyznanie świadczeń lub nieprawidłowe obliczenie ich wysokości nastąpiło na skutek błędu organu rentowego.

Jak wskazuje art. 111 ust. 1 ustawy emerytalnej, wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1)  z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

2)  z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art. 176,

3)  z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

Jak normuje ust. 2 i ust. 3 powołanego przepisu, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, obliczony na zasadach określonych w art. 15, mnoży się przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia, a podstawa wymiaru emerytury lub renty, ustalona na zasadach określonych w ust. 1 i 2, podlega wszystkim waloryzacjom przysługującym do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie tej podstawy.

Zgodnie z treścią art. 173 ust.1 ustawy emerytalnej, dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 dla osób w wieku 62 lat (art. 173 ust. 2 ww. ustawy). Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy (art. 173 ust. 3 ww. ustawy).

W art. 174 ust. 1 w/w ustawy wskazano, że kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Natomiast zgodnie z ust. 2 tego przepisu, przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1)  okresy składkowe, o których mowa w art. 6,

2)  okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5,

3)  okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Stosownie do ust. 3 w/w przepisu, podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się przed dniem 1 stycznia 1999 roku.

Na podstawie ust. 7 analizowanego przepisu, do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 roku.

Zgodnie natomiast z treścią ust. 8, przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku, według wskazanego w nim wzoru.

Z kolei, w myśl art. 15 ust. 1 powyższej ustawy, podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

Natomiast stosownie do brzmienia ust. 2a tego samego przepisu, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

Z kolei, na postawie ust. 6 omawianego przepisu, na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

W myśl art. 24 ust. 1 ustawy emerytalnej, ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.

Podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, według art. 25. ust. 1 ustawy emerytalnej, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Emerytura, ustalana według zreformowanych zasad dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez ś rednie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wieko­wi, w jakim ubezpieczony przechodzi na emeryturę (art. 26 ust. 1 ustawy emerytalnej).

Zgodnie zaś z art. 53 ust. 1 w/w ustawy emerytura wynosi:

1)  24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz

2)  po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,

3)  po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych.

Stosownie do art. 116 ust. 5 powyższej ustawy do wniosku o emeryturę lub rentę powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo i wysokości tego świadczenia, co oznacza, że ciężar dowodu w tym zakresie spoczywa na wnioskodawcy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2001 roku II UK 297/00).

Przytoczone zasady postępowania – w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2003 r., III UZP 2/03 (OSNP 2003/14/338) - tak przy ustalaniu prawa do świadczenia, jak i jego przeliczaniu, pozwalają na ogólną uwagę, iż zamiarem ustawodawcy było umożliwienie ubezpieczonym dokonanie wyboru, w ramach prawa, najkorzystniejszego z ich punktu widzenia okresu, z którego podstawa wymiaru składek ubezpieczeniowych, będzie stanowić podstawę wymiaru świadczenia.

Zgodnie z treścią § 21 ust.1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. nr 237, poz.1412), środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Wskazana regulacja § 21 ust.1 powołanego rozporządzenia stanowiąca odpowiednik obowiązującego do dnia 23 listopada 2011 roku § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz.U. nr 10, poz.49) wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza to jednak aby wysokość uzyskiwanego uposażenia nie mogła być wskazana i w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia danego zainteresowanego (tak stanowi m. in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 lipca 1997 roku - II UKN 186/97, a także wyroki: Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 marca 1997 roku - III AUa 105/97, Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 27 czerwca 1995 roku - III AUr 177/95, czy Sądu Apelacyjnego w Białymstoku - III AUr 294/93).

Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych może być uwzględnione tylko wynagrodzenie faktycznie uzyskane przez ubezpieczonego w danym okresie, a nie zaś wynagrodzenie ustalone na podstawie przypuszczeń, czy też uśrednień. Jedynie wynagrodzenie ubezpieczonego ustalone w sposób niewątpliwy, wobec którego nie istnieje wątpliwość, iż zostało ono zawyżone, może być podstawą do ustalenia współczynnika wysokości podstawy wymiaru.

Należy podkreślić, że Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych nie jest związany ograniczeniami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organami rentowymi, co wynika z treści art. 473 k.p.c. i sprawia, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane i ich dopuszczenie za celowe.

Trzeba mieć na uwadze, że wysokości wynagrodzenia lub danego składnika wynagrodzenia nie można ustalać w sposób przybliżony, ale pewny, na podstawie konkretnego dokumentu bądź jego kopii, który zachował się w dokumentacji osobowej ubezpieczonego. Chodzi tutaj o umowy pracę czy angaże, w których zawarte są dane dotyczące wynagrodzenia. W takim wypadku uwzględnić można składniki wynagrodzenia, które są pewne, wypłacane były w danym okresie, stałe i w określonej wysokości ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 18 stycznia 2012 r., III AUa 1555/11, LEX nr 1113058).

Należy wyjaśnić, że dokumentem potwierdzającym wysokość wynagrodzenia jest zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, wystawione przez pracodawcę lub prawnego następcę pracodawcy na druku ZUS Rp-7. Dokumentem potwierdzającym wysokość wynagrodzenia może być też legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca odpowiednie wpisy o zatrudnieniu i wysokości wynagrodzenia, dokonane przez pracodawcę lub następcę prawnego, gdy zakład pracy nie jest w posiadaniu dokumentów płacowych. Stanowi o tym § 20 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. z 1983 r. nr 10, poz. 49 ze zm.).

Istota niniejszego postępowania sprowadziła się do rozstrzygnięcia, czy prawidłowo organ rentowy przeliczył świadczenie wnioskodawcy od dnia 1 lutego 2022 roku, tj. od miesiąca w którym zgłoszono wniosek, czy też winien przeliczyć to świadczenie od dnia
25 sierpnia 2019 roku (jak chce wnioskodawca), tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Ponadto odwołujący zakwestionował prawidłowość przyjętego w pkt. 4 decyzji średniego trwania życia.

Odnosząc się do tej ostatniej kwestii podnieść należy, że kapitał ustala się w sposób jednakowy dla wszystkich osób ubezpieczonych po przyjęciu pewnych stałych założeń bez względu na to, czy ustala się go w stosunku do kobiety czy mężczyzny oraz bez względu na wiek osiągnięty w dniu 1 stycznia 1999 r., przyjmując średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku 62 lat na dzień 1 stycznia 1999 r. Średnie dalsze trwanie życia określone w komunikacie Prezesa GUS z dnia 25 marca 1999 r. w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn (M.P. Nr 12, poz. 173) wynosi 209 miesięcy dla osób w wieku 62 lat i nie ma możliwości określenia innej liczby tych miesięcy, takiej jaką podnosi skarżący w odwołaniu. Reasumując Sąd uznał, iż organ rentowy prawidłowo przyjął 209 miesięcy jako średnie dalsze trwanie życia będące podstawą ustalenia wartości kapitału początkowego, a wyliczenie kapitału w sposób proponowany przez wnioskodawcę poprzez przyjęcie innej liczby miesięcy nie znajduje podstaw prawnych.

Na marginesie wskazać tylko należy, że przy ustalaniu wysokości świadczenia emerytalnego uwzględnia się wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia na dzień nabycia prawa do emerytury. W przypadku J. U. średnie dalsze trwanie życia, zgodnie z komunikatem Prezesa GUS z 25 marca 2019 roku w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn (M.P. 2019 poz.279) wynosi 217,10 miesięcy.

Odnosząc się natomiast do kwestii przeliczenia emerytury wnioskodawcy od dnia osiągnięcia przez niego wieku emerytalnego wskazać należy, że w decyzji z dnia 3 marca 2011 roku o ponownym ustaleniu kapitału początkowego wnioskodawcy, ZUS wyjaśnił, że za okres zatrudnienia od dnia 1 kwietnia 1989 roku do dnia 31 października 1989 roku w (...) Wydział (...) i Składek nie mógł potwierdzić przebiegu ubezpieczenia odwołującego, bowiem pracodawca J. S. w podanym okresie nie figuruje jako osoba prowadząca działalność gospodarczą i zatrudniająca pracowników (zaświadczenie z dnia 30 marca 2010 roku – k.47-48 akta kapitałowych). W/w okres zatrudnienia został uznany do wyliczenia kapitału początkowego z tytułu II-giego zatrudnienia w (...). Natomiast celem przeliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego należy udzielić bliższych informacji o pracodawcy E. – gdzie odprowadzał składki na ubezpieczenie społeczne, (...), itp.

Decyzją z dnia 12 września 2019 roku o przyznaniu emerytury w kwocie zaliczkowej wnioskodawca ponownie został pouczony, że winien doręczyć dane dotyczące pracodawcy – imię i nazwisko, adres Oddziału i nr konta, na które odprowadzane były składki ZUS. W dniu 22 lutego 2022 roku wnioskodawca złożył wniosek o ponowne obliczenie świadczenia z uwzględnieniem zarobków osiąganych od dnia 1 kwietnia 1989 roku do dnia 31 października 1989 roku w (...). Wnioskodawca został wezwany do doręczenia do organu rentowego oryginału świadectwa pracy oraz angaży. W odpowiedzi na wezwanie złożył powyższe dokumenty oraz wyjaśnił, że składki były odprowadzane prawdopodobnie do Oddziału w Ż. lub W.. Jednocześnie wnioskodawca podał, że przedsiębiorstwo w latach 1989 posiadało trzy oddziały, a on był zatrudniony w oddziale w W.. Na oryginale dokumentów za powyższy okres zatrudnienia widnieje podpis i pieczątka J. S. – jako dyrektora firmy.

Na mocy art. 129 ust. 1 ustawy świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odróżnia moment powstania prawa (tj. spełnienie warunków - art. 100 tej ustawy) od momentu wypłaty świadczenia, tj. co do zasady nie wcześniej niż od miesiąca zgłoszenia wniosku lub wydania decyzji z urzędu - art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych /III AUa 753/18 - wyrok SA Lublin z dnia 21-03-2019/.

Przy tym nie należy tracić z pola widzenia, iż organ rentowy nie musi prowadzić szczególnego postępowania zmierzającego do poszukiwania dowodów, które mogłyby ewentualnie prowadzić do wykazania wyższej wysokości świadczenia, a obowiązek taki spoczywa przede wszystkim na ubezpieczonym, co też oczywiście leży też w jego interesie /III AUa 861/18 - wyrok SA Białystok z dnia 24-01-2019/. Nie jest rolą organu rentowego wyręczanie ubezpieczonych przy składaniu wniosków o świadczenia i samodzielne poszukiwanie dowodów. Błąd organu rentowego miałby miejsce jedynie wówczas, gdy dokumenty potwierdzające wysokość podstawy wymiaru składek były złożone przez wnioskodawcę wcześniej i nie zostały uwzględnione przy ustalaniu wysokości świadczenia /III AUa 907/17 - wyrok SA Lublin z dnia 26-04-2018/.

W przedmiotowej sprawie zdaniem Sądu Okręgowego, ZUS prawidłowo przeliczył emeryturę wnioskodawcy od dnia 1 lutego 2022 roku, tj. od miesiąca złożenia wniosku, gdyż wnioskodawca pomimo wcześniejszego wielokrotnego przekazywania mu informacji, iż J. S. w podanym okresie nie figuruje jako osoba prowadząca działalność gospodarczą i zatrudniająca pracowników, a zatem winien udzielić jakiś bliższych informacji o pracodawcy (gdzie odprowadzał składki na ubezpieczenie społeczne, (...), itp.) nie odniósł się w żaden sposób do tych kwestii. Należy zauważyć, że tak jak słusznie podniósł organ rentowy, podpisany pod dokumentami J. S. mógł nie być właścicielem firmy – tylko jej dyrektorem – tak jak widnieje to na pieczące. Organ rentowy bez wyjaśnienia tych kwestii przez wnioskodawcę i podania bliższych danych oraz informacji, nie mógł potwierdzić ubezpieczenia wnioskodawcy.

Tym samym w ocenie Sadu Okręgowego nie ma podstaw do przyznania wnioskodawcy emerytury z uwzględnieniem wyższego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego niż pierwotnie przyjętego - już od daty osiągnięcia wieku emerytalnego, Skoro wnioskodawca dopiero składając w lutym 2022 r. wniosek o przeliczenie świadczenia, przedstawił dowody dające asumpt do przyjęcia wskazanego wyższego wskaźnika podstawy wymiaru kapitału początkowego, dopiero od tego miesiąca zachodzą podstawy do przeliczenia mu na tej podstawie należnej mu emerytury.

Mając na uwadze wszystkie poczynione wyżej rozważania Sąd oddalił odwołania na podstawie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.