Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 stycznia 2023r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w I Wydziale Cywilnym, w składzie:

Przewodniczący: sędzia Michał Włodarek

Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Dulas

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 5 stycznia 2023r. w K.

sprawy z powództwa głównego P. D. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą PHU (...) z/s w K.

przeciwko pozwanym M. P. i D. P.

o zapłatę

z powództwa wzajemnego M. P. i D. P.

przeciwko pozwanemu P. D. prowadzącemu działalność gospodarczą pod firmą PHU (...) z/s w K.

o zapłatę

w sprawie z powództwa głównego:

zasądza solidarnie od pozwanych M. P. i D. P. na rzecz powoda P. D. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą PHU (...) z/s w K. kwotę 26.355,40zł (dwadzieścia sześć tysięcy trzysta pięćdziesiąt pięć złotych 40/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 8 stycznia 2020r. do dnia zapłaty,

oddala powództwo w pozostałej części,

zasądza solidarnie od pozwanych M. P. i D. P. na rzecz powoda P. D. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą PHU (...) z siedzibą w K. kwotę 2.646,99zł (dwa tysiące sześćset czterdzieści sześć złotych 99/100) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, wraz z odsetkami w wysokości w stosunku rocznym odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty,

nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kaliszu tytułem zwrotu części nieuiszczonych wydatków:

- od powoda P. D. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą PHU (...) z/s w K. kwotę 1.784,92zł (jeden tysiąc siedemset osiemdziesiąt cztery złote 92/100),

- solidarnie od pozwanych M. P. i D. P. kwotę 3.623,92zł (trzy tysiące sześćset dwadzieścia trzy złote 92/100),

w sprawie z powództwa wzajemnego:

zasądza od pozwanego P. D. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą PHU (...) z/s w K. na rzecz powodów solidarnych M. P. i D. P. kwotę 21.770,20zł (dwadzieścia jeden tysięcy siedemset siedemdziesiąt złotych 20/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi:

od kwoty 13.413,35zł (trzynaście tysięcy czterysta trzynaście złotych 35/100) od dnia 30 kwietnia 2020r. do dnia zapłaty,

od kwoty 8.356,85zł (osiem tysięcy trzysta pięćdziesiąt sześć złotych 85/100) do dnia 10 maja 2022r. do dnia zapłaty,

oddala powództwo w pozostałej części,

zasądza od pozwanego P. D. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą PHU (...) z/s w K. na rzecz powodów solidarnych M. P. i D. P. kwotę 5.117,00zł (pięć tysięcy sto siedemnaście złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 3.600,00zł (trzy tysiące sześćset złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, wraz z odsetkami w wysokości w stosunku rocznym odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty,

nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kaliszu tytułem części nieuiszczonych wydatków od pozwanego P. D. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą PHU (...) z/s w K. kwotę 5.408,83zł (pięć tysięcy czterysta osiem złotych 83/100).

sędzia Michał Włodarek

Sygn. akt I C 2121/20

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 27 stycznia 2020r. skierowanym do tut. Sądu powód P. D. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą PHU (...) wniósł o zasądzenie od pozwanych M. P. i D. P. solidarnie kwoty 39.588,40 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 22 grudnia 2019r. do dnia zapłaty tytułem nieopłaconej faktury Vat nr (...) z dnia 18 grudnia 2019r. oraz uzgodnień dodatkowych poczynionych między stronami. Nadto, powód domagał się zasądzenia od pozwanych kosztów postępowania według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie.

W uzasadnieniu powód wyjaśnił, że zawarł z pozwanymi w dniu 09.11.2019r. pisemną umowę polegającą na świadczeniu usług związanych z zakupem i montażem okien, rolet, drzwi oraz bramy garażowej, która została dookreślona uzgodnieniami dodatkowymi poczynionymi przez strony. Wartość usługi uzgodniono na kwotę łączą 81.650,00 zł (kwota 51.500 zł wynika z umowy, a kwota 30.500 zł z uzgodnień dodatkowych). Zdaniem powoda wszystkie prace zostały przez niego wykonane terminowo, ponadto powód zobowiązał się do wykonania poprawek zaakceptowanych usterek wymienionych w protokole zatytułowanym „protokół po montażu okien z dnia 22 grudnia 2019r.” i zgodził się na zatrzymanie przez pozwanych wypłaty jedynie kwoty 5.000 zł celem zabezpieczenie roszczeń pozwanych o naprawę i dokonanie poprawek zgodnie z podpisanym protokołem. Wobec braku możliwości porozumienia się z pozwanymi w kwestii rozliczeń, w tym zgłaszanymi przez nich nowymi usterkami, powód w dniu 31 grudnia 2019r. wystosował do pozwanych wezwanie do zapłaty kwotę 39.558,40 zł, zakreślając termin uregulowania zaległych należności do 3 dni od dnia doręczenia pisma. Pomimo podjętych przez powoda czynności, pozwani nie uregulowali zaległego wynagrodzenia wynikającego z faktury Vat nr (...) z dnia 18.12.2019r. oraz z ustnych uzgodnień dodatkowych. Powód swoje roszczenie wywodzi z treści art. 476 k.c. w związku z faktem pozostawania przez pozwanych w opóźnieniu w zapłacie części wynagrodzenia za zlecone i wykonane usługi. Powód wskazał, że pomimo podejmowania licznych prób kontaktu z pozwanymi w celu naprawy dostrzeżonych usterek, nie zdołał się z nimi w jakikolwiek sposób porozumieć. Wobec tego, zdaniem powoda, pozwani, nie spełniając świadczenia najpóźniej w terminie jego wymagalności, nie wykonali swojego zobowiązania. Odnośnie do odsetek ustawowych za opóźnienie, to powód wskazał, że domaga się ich zasądzenia od dnia następującego po siódmym dniu od daty wystawienia faktury Vat nr (...).

Pozwani M. i D. P. w odpowiedzi na pozew (k. 13 i nast.) wnieśli o oddalenie powództwa w całości jako bezzasadnego i nieudowodnionego oraz zasądzenie na ich rzecz solidarnie kosztów procesu według norm przepisanych.

Jednocześnie pozwani M. i D. P. złożyli powództwo wzajemne (k.13 i nast.), domagając się zasądzenia od powoda P. D. - pozwanego wzajemnego na rzecz pozwanych - powodów wzajemnych solidarnie kwoty 13.413,35 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kosztami procesu według norm przepisanych.

Motywując swoje stanowisko odnośnie powództwa głównego pozwani wskazali, że zawarli z powodem umowę na wykonanie dzieła polegającego na usłudze montażu: okien, drzwi oraz bramy garażowej, przy czym wartość usługi określiły na łączną kwotę 51.150 zł. Płatności wyglądały tak, że powód wszystkie ceny przeliczył na euro (po kursie 4,20 zł), a całkowity koszt usług został ustalony na kwotę 51.150 zł (około 12.200 euro). Pozwani podkreślili, że umawiali się z pozwanym na ciepły montaż, w związku z faktem budowania domu pasywnego, który będzie musiał przejść test szczelności. Nadto, powód zapewniał, że potrafi wykonać ciepły montaż okien i drzwi, a nadto zakupione okna posiadają certyfikaty do domów pasywnych. Pozwani wpłacili na rzecz powoda tytułem wynagrodzenia kwotę 10.000 euro, czyli 42.000 zł. Pozwani zakwestionowali, aby wynagrodzenie za wykonanie dzieła strony ustaliły na kwotę 81.650 zł. Zdaniem pozwanych, wobec faktu, iż wynagrodzenie za wykonaną umowę miało opiewać na kwotę 51.150 zł, to powód mógłby ewentualnie żądać od pozwanych zapłaty kwoty dotychczas nieuiszczonej tj. 9.500 zł, gdyby nie to, że wykonał usługę wadliwie, nie chciał tych wad naprawić w terminie, przez co naraził pozwanych na koszt usunięcia wad we własnym zakresie. Pozwani podnieśli, że nie uznali faktury nr (...) z dnia 18.12.2019r. jako niezgodnej z ustaleniami umowy i zakwestionowali ją skutecznie. Zdaniem pozwanych dzieło nie zostało ukończone, zawiera niedoróbki i zostało wykonane niezgodnie z umową i sztuką budowalną. Pozwani wskazali, że po wykonaniu usługi przez powoda usługi, pozwani zgłosili tylko te zastrzeżenia, które były widoczne na pierwszy rzut oka, jednakże nie było to wszystkie usterki. Wobec tego, pozwani wstrzymali powodowi zapłatę reszty wynagrodzenia w kwocie 9.500 zł.

W uzasadnieniu pozwu wzajemnego pozwani-powodowie wzajemni wskazali, że powód- pozwany wzajemny wykonał zamówioną przez nich usługę wadliwie, co potwierdzają zrobione zdjęcia, a przede wszystkim przedłożona do akt prywatna opinia biegłego rzeczoznawcy. Rzeczoznawca wycenił koszt usunięcia szkód (w postaci: demontaż okien, przygotowanie okien, koszty materiałów, ponowny montaż) na kwotę 4.170 euro. Za sporządzenie opinii prywatnej powodowie wzajemni ponieśli koszt w wysokości 658,99 euro, za tłumaczenia opinii na język polski wydali 350 zł. Powodowie wzajemni podali, że w piśmie z dnia 29.01.2020r. działając na podstawie art. 491 k.c. odstąpili od zawartej z powodem umowy z dnia 09.11.2019r. w części dotychczas niewykonanej, z przyczyn leżących po stronie powoda. Pozwani wskazali, że w związku ze stwierdzonymi przez nich usterkami i wadami, skorzystali z uprawnienia do obniżenia wynagrodzenia powoda o wartość stwierdzonych wad o łącznej wartości 4.170 euro, tym samym roszczenie powoda o zapłatę wynagrodzenia wygasło, a powstało roszczenie zapłaty po stronie pozwanych od powoda. Mając na uwadze powyższe okoliczności, pozwani wezwali powoda do zapłaty różnicy, która wynikła po obniżeniu wynagrodzenia powoda tj. o zapłatę kwoty 13.989,65 zł w terminie do 24.02.2020r., co obliczyli w następujący sposób: wynagrodzenie w kwocie 51.150 zł pomniejszone o następujące kwoty:

- 10.000 euro * 4,20 zł tytułem zaliczki,

- 4.170 euro * 4,60 zł tytułem wartości stwierdzonych przez prywatnego rzeczoznawcę wad,

- 658,99 euro * 4,60 zł tytułem kosztu sporządzenia opinii rzeczoznawcy,

- 1.375 zł tytułem kosztów tłumaczenia opinii prywatnej na język polski.

Z uwagi na przyjęty przez pozwanych – powodów wzajemnych przelicznik waluty euro tj. 4,60 zł (wg tabeli średnich kursów NBP) powodowie wzajemni wskazali, że wyliczyli należną im kwotę w następujący sposób: 51.150,00 zł – 10.000 euro *4,20 = 9.150 zł, to pozostałe do zapłaty wynagrodzenie powoda za wykonaną usługę. Nadto, od kwoty 9.150 zł należy odjąć 4.170 euro *4,60 zł , a także 658,99 euro *4,60 zł oraz kwotę 350 zł, co daje kwotę 13.413,35 zł.

Podsumowując, w ocenie powodów wzajemnych to pozwany wzajemny winien zapłacić na ich rzecz solidarnie kwotę 13. 413,35 zł za poniesioną przez nich szkodę tytułem odszkodowania w kwocie równej wartości naprawy dzieła na podstawie art. 471 k.c.

Powód-pozwany wzajemny P. D. w odpowiedzi na pozew wzajemny (k. 115 i n.) wniósł o oddalenie powództwa wzajemnego w całości oraz zasądzenie od pozwanych solidarnie kosztów postępowania według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. W obszernym uzasadnieniu swojego stanowiska powód-pozwany wzajemny zaprzeczył następującym twierdzeniom strony przeciwnej:

1) jakoby strony nie dokonywały żadnych ustaleń ustnych wykraczających poza zakres zawartej pomiędzy nimi pisemnej umowy,

2) jakoby pozwani nie zmienili decyzji dotyczącej ciepłego montażu na montaż podstawowy poprzez rezygnację z możliwych do wykonania elementów ciepłego montażu,

3) jakoby powód nie wywiązał się z umowy zawartej przez strony i zamontował przedmiot umowy w sposób niezgodny ze sztuką budowlaną przy założeniu, że montaż miał być montażem podstawowym,

4) jakoby pozwani wyrażali chęć zamontowania, a przez to nie wyrażali sprzeciwu co do montażu taśm paroprzepuszczalnych i paroizolacyjnych,

5) jakoby powód nie zamontował pianki montażowej na wyraźne żądanie pozwanych i nie wskazał zagrożeń związanych z zabezpieczeniem okien samą pianką,

6) jakoby pozwani kwestionowali fakturę wystawioną przez powoda z uwagi na rzekomą niezgodność jej wysokości z ustaleniami i umową zawartą pomiędzy stronami,

7) jakoby powód wyrażał niczym nieusprawiedliwioną niechęć do naprawy wad wynikających z protokołu pomontażowego,

8) jakoby strony nie ustaliły zgodnie wysokości przelicznika (4,20 zł) w celu rozliczeń należności,

9) jakoby z uwagi na rzekome niewywiązanie się powoda z zawartej przez strony i zamontowanie przedmiotu umowy w sposób niezgodny ze sztuką budowalną konieczność powierzenia prac polegających na poprawieniu wad lub dalszego wykonania dzieła innej osobie bądź firmie.

Powód wskazał, że zaprezentował pozwanym za pośrednictwem e-maila ofertę w zakresie kosztów zakupu potrzebnych materiałów oraz wyceny montażu tych materiałów, z której wynika, iż materiały opiewały na kwotę 47.373 zł, zaś robocizna wraz z przejazdem na kwotę 11.350 zł. Ponadto, powód-pozwany wzajemny wyjaśnił, że kwota 39.588,40 zł, o którą się ubiega w pozwie głównym wynika z następujących rozliczeń:

rozliczenie na podstawie umowy:

wartość części materiałów: 51.150 zł,

wpłata zaliczki gotówką (potwierdzono wystawiona fakturą nr (...)): 21.000 zł (5.000 euro x 4,20 zł = 21.000 zł),

wpłata zaliczki na konto bankowe (przelew z dnia 30.12.2020r.): 8.146,60 zł,

pozostało do zapłaty 22.003,40 zł,

rozliczenie na podstawie ustnych ustaleń:

wartość reszty zakupionych materiałów, montażu i przejazdu na pomiar oraz montaż: 30.500 zł,

wpłata zaliczki gotówką (paragon wystawiony z dnia 13.01.2020r.): 12.600 zł (3.000 euro x 4,20 zł = 12.600 zł),

zapłata za hotel: 1.050 zł (250 euro x 4,20 zł = 1.050 zł),

pozostało do zapłaty: 16.850 zł,

rozliczenie dodatkowych zakupów tj. 4 sztuk pilotów do bramy garażowej: 735 zł,

pozostało do zapłaty 735 zł,

zatem ostateczna kwota, którą pozwani pomimo podpisania umowy i dokonania ustnych ustaleń nie uregulowali względem powoda wynosi 39.588,40 zł (22.003,40 zł + 16.850 zł + 735 zł).

Postanowieniem z dnia 8 czerwca 2020r. Sąd Rejonowy w Kaliszu stwierdził swoją niewłaściwość funkcjonalną i przekazał niniejszą sprawę do Wydziału Gospodarczego Sądu Rejonowego w Kaliszu (k.138).

Zarządzeniem z dnia 27 listopada 2020r. Przewodniczący wobec treści art. 458 ⁷ § 2 k.p.c. oraz art. 458 ⁸ § 3 k.p.c. przekazał niniejszą sprawę do Wydziału Cywilnego tutejszego Sądu (k.153).

W piśmie procesowym z dnia 25.04.2022r. (k.500 i n.) pozwani-powodowie wzajemni zmodyfikowali powództwo wzajemne poprzez jego rozszerzenie w ten sposób, że wnieśli o:

- zasądzenie od pozwanego wzajemnego na rzecz powodów wzajemnych solidarnie dalszej kwoty 8.356,85 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia rozszerzenia powództwa do dnia zapłaty,

- zasądzenie od pozwanego wzajemnego na rzecz powodów wzajemnych solidarnie kosztów procesu według norm przepisanych od łącznej dochodzonej kwoty 21.770,20 zł.

Poza powyższym żądaniem, powodowie wzajemni w całości podtrzymali wszystkie wnioski dowodowe, twierdzenia i zarzuty zawarte w pozwie oraz w dalszych pismach procesowych. Wyjaśnili, że domaganie się zapłaty dalszej kwoty 8.356,85 zł stanowi różnicę pomiędzy kwotą jakiej zasądzenia żądali pierwotnie, a faktyczną wyceną wartości naprawy wad dzieła dokonaną przez biegłego sądowego.

Ustosunkowując się do rozszerzenia powództwa wzajemnego, powód- pozwany wzajemny wniósł o jego oddalenie w całości oraz zasadzenie kosztów procesu według norm przepisanych, prezentując tożsamą jak dotychczas argumentację (k.509)

W dalszym toku postępowania, strony nie wyraziły zgodę na podjęcie mediacji i podtrzymały dotychczas prezentowane stanowiska.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

Powód P. D. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą PHU (...), której przeważającą aktywnością jest sprzedaż detaliczna drobnych wyrobów metalowych, farb i szkła prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach.

(wydruk z (...) k. 110)

M. i D. P. są małżeństwem zamieszkującym od kilkunastu lat na terenie Niemiec. Oboje posiadają obywatelstwo polskie. We wrześniu 2019r. pozwani rozpoczęli budowę domu jednorodzinnego w Niemczech w miejscowości A. 63, F. w oparciu o tzw. uproszczoną procedurę administracyjną. W celu realizacji procesu budowlanego pozwani poszukiwali najtańszych ofert nabycia materiałów i dotyczących wykonawstwa, poza tym zależało im na jak najszybszym ukończeniu budowy domu.

(korespondencja sms k. 16-22, zeznania pozwanej M. P. k. 228v i k. 240v, zeznania pozwanego D. P. k. 228v, projekt budowy domu k. 340-355)

W dniu 7 listopada 2019r. powód za pośrednictwem e-mail przedstawił pozwanym ofertę zawierającą wycenę stolarki budowalnej wraz z montażem, która przedstawiała się następująco:

koszt zakupu 10 sztuk okien i 2 sztuk drzwi PCV: 17.569 zł netto + 23% Vat = 21.610 zł brutto (+ montaż 4.350 zł netto),

koszt zakupu 12 sztuk rolet zewnętrznych z silnikami na przełącznik: 12.000 zł netto + 23% Vat = 14.760 zł brutto (+ montaż 2.400 zł netto),

koszt zakupu bramy garażowej firmy (...) (szerokość 5000 x wysokość (...)) antracyt struktura piasku, bez przetłoczeń oraz napęd S. M.: 8.925 zł netto + 23% Vat = 10.977 zł brutto (+ montaż 1.600 zł netto),

koszt zakupu 2 sztuk okien harmonijkowych: 21.132 zł netto + 23% Vat = 25.992 zł brutto (+ montaż 1.500 zł netto),

przejazd z Polski do Niemczech i z powrotem na pomiar oraz montaż: 3.000 zł netto,

zatem łącznie koszt przejazdu wraz z montażem został przez powoda oszacowany na kwotę 12.850 zł netto, a koszt zakupu okien, rolet i bramy wyceniono na kwotę 73.339 zł brutto. Kwota łączna stanowi wartość 86.189 zł.

W ofercie powód zawarł również opis: wycena okien i drzwi na profilu SoftLine, wewnątrz białe, na zewnątrz kolor antracyt. (...) ten produkowany jest przez niemiecką firmę (...), posiada trzy uszczelki, ma 82 mm grubości i 7 komór widocznych w przekroju. Posiada trzy szyby z ciepłą ramką i klamką sekutnik w standardzie. (...) zgrzewany najnowszą technologią-cienki, niewidoczny zgrzew.

Ta oferta powoda została przez pozwanych zaakceptowana. Jednocześnie pozwani odrzucili ofertę z przedsiębiorstwa (...) opiewającą na kwotę ok. 100.000 zł.

(e-mail k. 135-136, zeznania powoda k. 203v i k. 552, zeznania pozwanej k. M. P. k. 228v i k. 240v i k. 552v, korespondencja sms k. 16-22)

W dniu 09 listopada 2019r. powód zawarł z pozwanymi w Niemczech na terenie budowy ich domu jednorodzinnego umowę, na podstawie której pozwani zlecili pozwanemu zakup: 10 sztuk okien, dwóch par drzwi PCV, 12 sztuk rolet zewnętrznych oraz bramy garażowej, a także ich dostawę na teren budowy oraz ich montaż w nowo wybudowanym domu jednorodzinnym pozwanych. Powód w tym dniu był bezpośrednio obecny na budowie na terenie Niemiec, ponieważ pobrał pomiary otworów okiennych i drzwiowych, by zakupić u producenta towar w odpowiednich wymiarach. Strony ustaliły wartość wynagrodzenia powoda za wykonanie przez niego wszystkich czynności na kwotę 81.650 zł, z tym, że uzgodniono, iż powód wystawi fakturę Vat tylko na część wynagrodzenia w wysokości 51.150 zł brutto, zaś pozostała kwota 30.500 zł zostanie przez pozwanych zapłacona gotówką „do ręki” powoda, nie znajdując odzwierciedlenia na fakturze. W przypadku zapłaty gotówką w walucie euro, strony ustaliły przelicznik 1 euro jako 4,20 złotych.

Szczegółowe rozliczenie wynagrodzenia powoda strony ustaliły następująco:

RAZEM pozycja I i II: 51.150 zł brutto na umowie plus 30.500 zł netto „ do ręki”, czyli łącznie kwota 81.650,00 zł.

W związku z tymi ustaleniami, strony wytworzyły pisemny dokument nazwany „umowa zakupu/usługi montażu”, w której powód został oznaczony jako „wykonawca”, a pozwani jako „zamawiający”. Pozwani oświadczyli, że usługa budowalna będzie dotyczyła domu do 300 m ². Na tym dokumencie wartość usługi ustalono na kwotę 51.150,00 zł, zaś sposób płatności w ten sposób, że kaucja w wysokości 21.000 zł miała zostać zapłacona w formie gotówki, zaś pozostała kwota w wysokości 30.150 zł płatna w dniu montażu.

Strony ustaliły, że w sprawach nieuregulowanych postanowieniami ww. umowy zastosowanie będą miały odpowiednie przepisy kodeksu cywilnego, a ewentualne spory powstałe na tle przedmiotu umowy podlegać będą rozstrzygnięciu przez właściwy rzeczowo Sąd Rejonowy w Kaliszu.

(pisemna umowa k. 14, zeznania powoda k. 203v i k. 552, rozliczenie k. 15, zapiski ręczne k. 319-322, częściowo zeznania pozwanej M. P. k. 228v i k. 240v i k. 552v, częściowo zeznania pozwanego D. P. k.228v)

W dniu 18 grudnia 2019r. powód wystawił fakturę Vat nr (...) opiewającą na kwotę 51.150,00 zł, w której wyszczególnione zostały następujące pozycje: montaż okien za 28.150,00 zł, montaż rolet za 12.000,00 zł, montaż drzwi za 4.000,00 zł, usługa montażu bramy za 7.000,00 zł.

Na fakturze wskazano, że wpłacono zaliczkę w kwocie 21.000,00 zł (zgodnie z fakturą zaliczkową nr 72/19, a do zapłaty pozostało 30.150,00 zł.

(faktura k.38, faktura zaliczkowa k. 126)

W dniu 20 grudnia 2019r. powód wraz z trzema pracownikami: Ł. C., M. L. i M. S. przyjechał na montaż i zakończył prace na budowie w dniu 22 grudnia 2019r. Powód pytał pozwanych, czy montaż miał się odbyć za pomocą specjalnych taśm paroprzepuszczalnych, ale pozwani - z uwagi na dodatkowe koszty związane z tym montażem, a także niewyjaśnienie im przez powoda sposobu tego montażu – odmówili. Pozwani dokonali oględzin wykonanych prac. W tym samym dniu strony sporządziły pismo zatytułowane „protokół po montażu okien”, w którym pozwani dostrzegli następujące wady:

szyba okno balkonowe PCV – do wymiany,

szyba okno harmonijkowe A. – do wymiany,

klamki 2 szt. do A. (klamka / zaślepka) - brak,

blacha do okna balkonowego koło garażu,

brak okuć w oknie ze słupkiem ruchomym,

uszkodzone klameczki – (...) okna A.,

serwis - przyszlifować w oknie A. (lewe) trzpień, by lepiej dobrać klamki.

(protokół k. 37, zeznania powoda k. 203v i k. 552, zeznania świadka Ł. C. (2) k. 204, zeznania M. L. (2) k. 204-204v)

Bezpośrednio po montażu, w dniu 22.12.2019r. powód otrzymał od pozwanych kwotę 3.000 euro tytułem części wynagrodzenia za usługę montażu. Tę kwotę, po przeliczeniu na złotówki (1 euro = 4.20 zł) tj. 12.600,00 zł powód uwzględnił w paragonie w dniu 13.01.2020r.

Ponadto, w dniu 30 grudnia 2019r. pozwani zapłacili powodowi kwotę 2.000 euro tytułem dalszej części wynagrodzenia w formie przelewu bankowego (na rachunek bankowy powoda wpłynęła kwota 8.126,60 zł po przewalutowaniu).

Łącznie z zaliczką przy podpisaniu umowy (w kwocie 21.000 zł) pozwani zapłacili powodowi kwotę 41.726,60 zł.

(paragon k. 137, potwierdzenie przelewu k. 127)

W dniu 31.12.2019r. powód wezwał pozwanych do zapłaty kwoty 39.588,40 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 22.12.2019r. do dnia zapłaty, na którą składają się:

- kwota 22.003,40 zł wynikająca z faktury nr (...) z dnia 18.12.2019r.,

- kwota 17.585,00 zł wynikająca z uzgodnień dodatkowych,

w terminie 3 dni od dnia otrzymania wezwania.

Pozwani otrzymali przesyłkę w dniu 4 stycznia 2020r.

(wezwanie k. 39-40, poświadczenie nadania przesyłki k. 41, potwierdzenie odbioru k. 41)

W styczniu 2020 roku pozwani zlecili M. S. – certyfikowanemu biegłemu z zakresu szkód w budynkach i wyceny nieruchomości na terenie Niemiec sporządzenie prywatnej ekspertyzy dostarczonych i zamontowanych okien w domu jednorodzinnym pozwanych, spisania stwierdzonych na miejscu niefachowo wykonanych usług oraz odstępstw od umownie uzgodnionego sposobu wykonania, a także oszacowanie kosztów koniecznych robót poprawkowych, niezbędnych do fachowego wykonania usługi częściowej. Opinia została sporządzona w dniu 17 stycznia 2020r. w oparciu o bezpośrednie oględziny, a także przedłożone dokumenty: umowa sprzedaży okien – email z dnia 05.01.2020r., zestawienie usługi montażu za pomocą emaila z dnia 05.01.2020r., email do wykonawcy ze wskazaniem na dom pasywny.

Pozwani ponieśli koszty związane ze sporządzeniem ww. opinii w kwocie 658,99 euro. Koszt tłumaczenia opinii z języka niemieckiego na język polski wyniósł 350 zł.

(opinia prywatna z tłumaczeniem k. 66-79, rachunek z tłumaczeniem k. 81-82, rachunek za tłumaczenie k. 80)

Pozwani poinformowali powoda o ujawnionych i stwierdzonych przez eksperta usterkach. Nadto, wezwali go do usunięcia powstałych mankamentów do dnia 7 stycznia 2020r., ponieważ postój w pracach budowalnych w ich domu wiązał się dla pozwanych z dodatkowymi kosztami. Powód nie wykonał tych prac w wyznaczonym przez pozwanych terminie.

(zeznania pozwanej M. P. k. 228v i k. 240v i k. 552v, zeznania powoda k. k. 203v i k. 552)

Powód zgłosił reklamację na obustronną klamkę w drzwiach harmonijkowych do producenta tych drzwi tj. (...) Fabryce (...), a także na stolarkę aluminiową w drzwiach oraz brak okucia w drzwiach. Ostatecznie reklamacja została uznana, ale pozwani nie wyrazili zgody na usunięcie usterki przez producenta (...).

(dokumentacja reklamacyjna k. 245-265, zeznania świadka K. M. k. 228, zeznania świadka R. K. k. 228v)

Pismem z dnia 29 stycznia 2020r. pozwani za pośrednictwem profesjonalnego pełnomocnika - legitymującego się umocowaniem do składania oświadczeń materialnoprawnych – złożyli powodowi oświadczenie woli o odstąpieniu od umowy zawartej przez strony dnia 9 listopada 2019r. w części dotychczas niewykonanej z przyczyn leżących po stronie powoda tj. nieusunięciu do dnia sporządzenia pisma zgłoszonych wad wykonanej usługi montażu.

Nadto, pozwani oświadczyli, że w związku ze stwierdzonymi wadami, korzystają z uprawnienia do obniżenia wynagrodzenia o wartość tych wad w wysokości 4.170 euro wycenionej przez prywatnego biegłego, a ponadto o koszt sporządzenia opinii prywatnej w kwocie 658,99 euro oraz koszt tłumaczenia tej opinii w kwocie 350 zł oraz koszty zastępstwa adwokackiego w kwocie 1.025 złotych. Jednocześnie pozwani wezwali powoda do zapłaty 13.989,65 zł tytułem różnicy, jaka wynika z obniżenia ceny (51.150 zł – 10.000 euro x 4,30 zł – 4.170 euro x 4,30 zł – 658,99 euro x 4,30 zł – 1.350 zł = - 13.989,65 zł).

(pismo z poświadczeniem nadania k. 83-84)

W dniu 14 sierpnia 2020r. pozwani na własny koszty wymienili uszkodzone szyby w oknach i ramy w drzwiach PCV, ponosząc z tego tytułu koszty w wysokości 1.031,24 euro. Nadto, zostały zdemontowane wszystkie okna i drzwi zamontowane przez powoda w domu pozwanych i zamontowane ponownie przy zastosowaniu tzw. taśm paroprzepuszczalnych. Z tego tytułu pozwani ponieśli koszt w kwocie 3.850 euro. Wszystkie zakupione przez powoda okna, rolety zewnętrzne, drzwi PCV oraz brama garażowa nadal są wbudowane w domu pozwanych i przez nich użytkowane.

(rachunek z tłumaczeniem k. 217 i 220, zeznania pozwanej M. P. k. 552v, oświadczenie k. 356)

Powód zamówił następujące (...) w (...) Fabryce (...):

1) drzwi 880 x 2070, przeznaczenie: drzwi z garażu do domu,

2) drzwi 880 x 2130, przeznaczenie: drzwi z garażu do ogrodu,

3) okno 2230 x 2110, przeznaczenie: sypialnia,

4) okno 1480 x 1090, przeznaczenie: do salonu kosmetycznego,

5) okno 1480 x 1090, przeznaczenie: pomieszczenie gospodarcze,

6) okno 1230 x 600, przeznaczenie: do łazienki na parterze,

7) okno 1480 x 600, przeznaczenie: do kuchni,

8) okno 1480 x 610, przeznaczenie: do łazienki na piętrze,

9) okno 980 x 2100, przeznaczenie: do pokoju dziecka,

10) okno 980 x 2100, przeznaczenie: do pokoju dziecka,

11) okno 1000 x 2120, przeznaczenie: do pokoju dziecka,

12) okno 1770 x 615, przeznaczenie: do garażu.

Współczynniki przenikania ciepła dla całego okna Uw dla w/w okien spełniają warunek Uw ˂ = 1,10 obowiązujący w momencie ich wybudowania w grudniu 2019r. (od stycznia 2017r. do końca 2020r.). Natomiast współczynnik przenikania ciepła dla całego okna Uw dla w/w okien są większe niż 0,8 W/m ² K, co oznacza, że okna te nie spełniają kryterium przydatności dla domu pasywnego. Właściwości użytkowe okien i drzwi balkonowych PCV podawane przez producenta wskazując, że parametry te są odpowiednie dla przyjętego zastosowania w domu pozwanych przy założeniu, że nie miał to być dom pasywny.

13) okna/drzwi harmonijkowe (aluminiowe) 2970 mm x 2110 mm (sztuk): przeznaczenie przejście z domu na taras.

Współczynnik przenikania ciepła dla całych drzwi Uw dla w/w drzwi zewnętrznych (harmonijkowych alu) posiadają wartość ok. 1,2 W/m ² K ˂= 1,5 W/ m ² K, czyli spełniają warunek Uw ˂= 1,5 W/m ² K obwiązujący w momencie ich wybudowania w grudniu 2019r. Współczynniki przenikania ciepła dla całego okna Uw dla w/w okien/drzwi tarasowych są większe niż 0,8 W/ m ² , co oznacza, że okna/drzwi te (harmonijkowe alu) nie spełniają kryterium przydatności dla domu pasywnego.

Drzwi z PCV z garażu do ogrodu oraz z garażu do domu posiadają współczynnik przenikania ciepła Uw= ok. 1,00 W/m ² K ˂= 1,5 W/m ² K, czyli spełniają wymóg warunków technicznych, obowiązujących w momencie ich wbudowania w grudniu 2019r. Właściwości użytkowe drzwi balkonowych PCV oraz drzwi harmonijkowych alu wskazując, że parametry te są odpowiednie dla przyjętego zastosowania w domu pozwanych, przy założeniu, że nie miał to być dom pasywny.

14) rolety zewnętrzne- 12 sztuk z silnikami na przełącznik (12 sztuk) są to rolety do zabudowy, podtynkowe-kaseta mocowana po zewnętrznej stronie nadproża, prowadnica rolety mocowana jest do ramy okna.

Właściwości użytkowe rolet zewnętrznych wskazują, że są one odpowiednie dla przyjętego zastosowania w domu pozwanych, ale ze względu na brak ich dokumentacji nie można stwierdzić ich przydatności do domu pasywnego.

15) brama garażowa wraz z zamówionymi dodatkowo przez pozwanych u powoda 4 sztukami pilotów do otwierania bramy garażowej.

Właściwości użytkowe bramy garażowej wskazują, że są one odpowiednie dla przyjętego zastosowania w domu pozwanych.

(opinia biegłego k. 372-411, zamówienia k. 128-134, faktury vat k. 276-281, zamówienia k. 292-312, podatkowa księga k. 313-318, dokumentacja projektowa domu k. 340-355)

Dostarczone przez powoda dla domu pozwanych okna, drzwi i rolety oraz brama garażowa posiadały następujące mankamenty:

brak blachy do magnesu w oknie balkonowym na piętrze koło garażu tj. przy pomieszczeniu K. 1- z winy producenta (...),

brak zasuwnicy i klamki w oknie pomieszczenia gospodarczego ( (...))- z winy producenta (...),

brak właściwej klamki w dwóch oknach/drzwiach harmonijkowych – z winy producenta okien, co producent uznał w toku rozpatrywania reklamacji powoda,

konieczność regulacji okna/drzwi harmonijkowych lewych, aby klamka pośrednia dała się ustawić do pozycji zamkniętej, czyli do pionu,

okno garażowe – brak listwy parapetowej – powinna być zamocowana pod ramą okienną przed osadzeniem okna w ościeży,

uszkodzona ościeżnica drzwi z garażu do domu- wiadomo było, że będzie musiała być wymieniona, więc nie powinna być wbudowywana.

Okna i drzwi posiadające odpowiednio wady wg pkt 5 i 6 wymienionych powyżej nie powinny być w opisanych stanie wbudowywane. Wbudowanie elementów w pkt 1-4 mogło zostać dokonane ze względu na stosunkowo prostą naprawę.

Wszystkie dostarczone okna i drzwi z PCV oraz drzwi/okna harmonijkowe nie mogły być jednak zastosowane, jeżeli dom pozwanych miał być domem pasywnym, gdyż nie spełniają kryterium przydatności do domu pasywnego.

(opinia biegłego k. 372-411, zdjęcia k. 329-339)

W pracach wykonanych przez powoda występują następujące mankamenty:

- wykonany przez powoda tzw. montaż podstawowy (standardowy) to montaż błędny, ponieważ to „iluzja montażu”. Bezdyskusyjna podstawa to montaż tzw. ciepły, czyli trójwarstwowy lub inaczej warstwowy, zalecany od lat przez (...) ( (...) Instytut (...)), instrukcje (...) (opracowane na podstawie wytycznych (...)), czy nawet w instrukcjach montażowych wszystkich systemów okiennych, a nawet producentów okien. Montaż ciepły tzn. warstwowy to jedyny montaż zapewniający – niezależnie jak okno wstawiamy w mur i niezależnie od rodzaju muru, rodzaju, typu i wielkości okna – wymaganą szczelność styku okna z murem. Montaż ten spełnia wymagania: szczelność na przenikanie powietrza, wody i wilgoci, izolacyjności cieplnej i akustycznej, stabilności zamocowania, zapewnienia odpowiedniego klimatu wnętrza, braku zawilgoceń murów, komfortu użytkowania, trwałości. Instrukcja (...) Warunki (...) Wykonania i Odbioru (...) część B, zeszyt 6, „Montaż okien i drzwi balkonowych”, instrukcja 421 (...) w sposób jednoznaczny określa, że montaż powinien być warstwowy. Uszczelnienie złącza okno-mur w tzw. montażu podstawowym to montaż wyłącznie na piankę, argumentowany zazwyczaj niższą ceną usługi. Pianka poliuretanowa stanowi wprawdzie skuteczną izolację, lecz zastosowana jako jedyny materiał, nawet zasłonięta tynkiem, nie jest zdolna spełnić wszystkich wymagań stawianych złączu. Zgodnie z obecną wiedza techniczną i wymaganiami stawianymi złączu okiennemu taki sposób montażu (czyli montaż tzw. podstawowy) uznawany jest za nieprawidłowy, skutkujący przykrymi następstwami np. pleśń na glifach w strefach przyokiennych. Taki właśnie sposób montażu wykonał powód na nieruchomości pozwanych.

Ciepły montaż okien (warstwowy) polega na zastosowaniu trzech warstw uszczelniających: środkowej, wewnętrznej i zewnętrznej. Warstwa środkowa to izolacja termiczna. Warstwa wewnętrzna, paroszczelna, chroni przed wnikaniem do piany montażowej pary wodnej zbierającej się w pomieszczeniach. Z kolei warstwa zewnętrzna, paroprzepuszczalna, chroni izolację przed wilgocią pochodzącą z opadów atmosferycznych. Warstwę tę wykonuje się przy użyciu przeznaczonych do tego taśm paroprzepuszczalnych. Oczywiście w przypadku ciepłego montażu ważne jest również zastosowanie odpowiednich kotew (dybli) łączących mechanicznie okno z murem. W przypadku takiej wysokości progów drzwi/okien tarasowych, a więc drzwi harmonijkowych i drzwi sypialnianych, na jaką pozwani zdecydowali się, a powód zamontował, a także widocznego na zdjęciach zawartych w aktach faktu, iż poziom gotowego tarasu zewnętrznego i poziom wnętrza salonu są do siebie zbliżone, uszczelnienie progów wymaga oprócz izolacji przeciwwilgociowej wywiniętej na kształtownik progu odprowadzenia wody, np. za pomocą kratki, w pasie przylegających do w/w okien/ okien tarasowych dla szybkiego odprowadzenia wody, tak aby nie doszło do zawilgocenia strefy przy progu w pomieszczeniu.

Wymóg ciepłego montażu obowiązuje nie tylko w wypadku domu pasywnego, ale i domu niepasywnego. Powód wykonał tzw. montaż standardowy lub podstawowy okien i drzwi, uzgodniony z pozwanymi, pomimo, że jako profesjonalista musiał wiedzieć, że jest to montaż nieprawidłowy. Powód nie wbudował w ogóle warstw zewnętrznej i wewnętrznej, a warstwę termiczną środkową, powód wbudował niekompletnie. Oznacza to, że wymóg prawidłowego montażu tzn. montażu ciepłego inaczej warstwowego, nie został spełniony.

- roboty wykonane przez powoda zawierają poniżej wymienione wady, wymienione w zgłoszeniu pozwanych, a których występowanie potwierdził powód (e-mail z dnia 30.12.2019r.):

pęknięta szyba w oknie harmonijkowym,

brak właściwej klamki w oknach harmonijkowych – z winy producenta okien, co producent uznał w toku rozpatrywanej reklamacji powoda,

wymiana klamki pośredniej w oknie harmonijkowym,

regulacja okna harmonijkowego,

brak blachy do magnesu – okno balkonowe góra koło garażu – z winy producenta okien, do czego się przyznał,

brak okucia – zasuwnicy w oknie (pomieszczenie gospodarcze) – z winy producenta okien, do czego się przyznał,

wymiana uszkodzonej szyby w oknie balkonowym – sypialnia,

poprawienie źle wbitych kołów montażowych,

w oknie (czasowo wstawiony styropian) wstawiona będzie nowa listwa parapetowa,

wszystkie okna i okna balkonowe będą dopiankowane z obu stron,

wymieniona będzie uszkodzona ościeżnica drzwi,

a dodatkowo, z wymienionych w opinii prywatnej wad stwierdzonych przez M. S., dochodzą następujące wady, które potwierdziły się na podstawie materiału z akt sprawy:

nie uwzględniono częściowo koniecznych odstępów wywierconych otworów dla mocowania kotew montażowych od krawędzi,

kotwy montażowe zostały zamocowane do ościeży jedynie na jedno połączenie śrubowe każda, dlatego nie można wykluczyć przekręcenia się kotwy w profilu ramy,

w przypadku okien balkonowych na górze (2 sztuki) potwierdza się brak możliwości fachowego zamontowania parapetu, gdyż nie będzie możliwości wsunięcia tego parapetu pod ramę okna,

wymagane profile przyłączeniowe parapetów nie występują – nie można jednak stwierdzić w jakich oknach taka wada występuje, względnie w jakich ilościach,

elementy wspomagające przy montażu elementów okiennych nie zostały usunięte,

w oknach z tworzywa sztucznego brak jest jednej klamki, tej w oknie pomieszczenia gospodarczego, którą należy zamontować po uzupełnieniu brakującej zasuwnicy,

brak zaślepek listew prowadzących przy roletach.

Podsumowując, prace powoda wykonane w domu pozwanych były obarczone wyżej wymienionymi wadami, a więc nie były wykonane zgodnie ze sztuką budowlaną.

(opinia biegłego – część pierwsza k. 372-411, opinia uzupełniająca biegłego k. 474-486)

Koncept naprawy stwierdzonych w/w mankamentów przedstawia się następująco:

zamiast zastosowanego montażu standardowego należy zastosować montaż ciepły (warstwowy) z użyciem termoizolacji (np. piana poliuretanowa), taśmy paroszczelnej od strony wnętrza pomieszczenia oraz taśmy paroprzepuszczalnej od zewnątrz okna, a tym celu należy:

wszystkie okna/drzwi zdemontować, zarówno te z PCV, jak i te z aluminium,

należy powiększyć 2 otwory okienne – w oknach balkonowych na piętrze,

po demontażu okna/drzwi i otwory okienne/drzwiowe należy oczyścić z pianki,

okna/drzwi należy ponownie zamontować z użyciem termoizolacji np. piana poliuretanowa, taśmy paroszczelnej od zewnętrz okna, czyli wykonać ciepły montaż,

wymienić pękniętą szybę w oknie harmonijkowym,

wymienić uszkodzoną szybę w oknie balkonowym – sypialnia,

usunięcia błędu z winy producenta okien, polegającego na braku właściwej klamki w oknach/drzwiach harmonijkowych należy przeprowadzić w sposób następujący: należy dokonać wymiany jednego skrzydła w każdym oknie/drzwiach harmonijkowych (razem 2 sztuki) ze względu na fakt, że mają one nieprzydatne otwory na klamkę obustronną i wkładkę bębenkową, przy czym nowe skrzydła winny mieć klamkę wewnętrzną a ze strony zewnętrznej uchwyt wpuszczany wraz z zatrzaskiem magnetycznym, aby można było je zamykać od strony tarasu, a jednocześnie, aby nie przeszkadzały w zasuwaniu rolety, której prowadnice przykręcone są do ramy,

wymienić klamkę pośrednią w oknie harmonijkowym,

przeprowadzić regulację okna harmonijkowego, polegająca na przyszlifowaniu trzpienia, aby można było obrócić klamkę pośrednią do pozycji „zamknięte”,

wbudować brakujący zatrzask balkonowy magnetyczny w oknie balkonowym górnym koło garażu,

wbudować brakujące okucie-zasuwnicę w oknie pomieszczenia gospodarczego,

poprawienie źle wbitych kołków montażowych – ten błąd zostanie usunięty w toku ponownego zamontowania okien/drzwi, poprzez prawidłowe usytuowanie otworów w ościeżu na elementy mocujące kotwy okienne, z zachowaniem koniecznych minimalnych odległości od krawędzi (w ramach wykonania ciepłego montażu wg punktu 1),

w oknie garażowym (czasowo wstawiony styropian) wstawiona będzie nowa listwa parapetowa – ten błąd zostanie usunięty w toku ponownego zamontowania okna, w ramach wykonania ciepłego montażu wg punktu 1,

wszystkie okna i okna balkonowe będą dopiankowane z obu stron –brakujące dopiankowanie zostanie wykonane w toku ponownego zamontowania okien/drzwi, w ramach wykonania ciepłego montażu wg punktu 1, jako konieczny jego element,

wymienić uszkodzoną ościeżnicę (drzwi z garażu do domu) – nastąpi to w toku ponownego zamontowania okien/drzwi w ramach wykonania ciepłego montażu wg punktu 1,

nie uwzględniono częściowo koniecznych odstępów wywierconych otworów dla mocowania kotew montażowych od krawędzi- ten błąd zostanie usunięty w toku ponownego zamontowania okien/drzwi w ramach wykonania ciepłego montażu, poprzez prawidłowe usytuowanie otworów w ościeżu na elementy mocujące kotwy okienne, z zachowaniem koniecznych minimalnych odległości od krawędzi,

kotwy montażowe zostały zamontowane do ościeży jedynie na jedno połączenie śrubowe każda, dlatego nie można wykluczyć przekręcenia się kotwy w profilu ramy- ten błąd zostanie usunięty w toku ponownego zamontowania okien/drzwi w ramach wykonania ciepłego montażu, poprzez zamontowanie kotew do ościeży na dwie śruby,

w przypadku okien balkonowych na piętrze – 2 szt. potwierdza się brak możliwości fachowego zamontowania parapetu, gdyż nie będzie możliwość wsunięcia tego parapetu pod ramę okna – ten błąd zostanie usunięty w toku ponownego zamontowania okna, w ramach ciepłego montażu, po uprzednim powiększeniu otworu i wbudowania listwy parapetowej,

elementy wspomagające przy montażu elementów okiennych nie zostały usunięte – ten błąd zostanie usunięty w toku ponownego zamontowania okna w ramach ciepłego montażu,

w oknie pomieszczenia gospodarczego należy zamontować brakującą zasuwnicę, a po jej zamontowaniu zamontować także brakującą w oknie klamkę,

uzupełnić zaślepki listew prowadzących przy roletach.

Wartość napraw w/w mankamentów wynosi 17.699,35 zł netto, czyli 21.770,20 zł brutto.

(opinia biegłego – druga część k. 425-450)

Procedura przyznawania certyfikatów budynkom pasywnym opiera się na kryteriach opracowanych przez (...) (aktualne wymagania dostępne są m.in. za pośrednictwem strony www.passiv.de). Wśród wymagań, jakie muszą spełnić certyfikowane budynki pasywne, możemy wyróżnić trzy podstawowe:

Roczny wskaźnik zapotrzebowania na energię do ogrzewania max. 15 kWh/m ²/rok lub zamiennie moc grzewcza max 10 W/m ²,

Roczny wskaźnik zapotrzebowania na energię pierwotną max. 120 kWh/m ²/rok na zaspokojenie wszystkich potrzeb energetycznych domu tj. ogrzewanie, przygotowanie ciepłej wody, wentylację, pracę urządzeń elektrycznych),

Szczelność budynku max n501= 0,6 1/h.

Procedura certyfikowania budynków według standardów (...) rozpoczyna się jeszcze przed przystąpieniem do prac budowalnych i zasadniczo przebiega w kilku etapach. Podstawowym krokiem w kierunku uzyskania certyfikatu jest weryfikacja projektu architektonicznego. W oparciu o dokumentację dostarczoną przez inwestora jednostka upoważniona do przeprowadzenia certyfikacji domów pasywnych sprawdza kompletność dokumentów i poprawność wykonanych obliczeń. Na tym etapie możliwe jest jeszcze dostosowanie projektu do wymagań stawianych budownictwu pasywnemu. Jeśli projekt jest już zgodny z normami (...), inwestor może przystąpić do budowy domu.

Kolejny etap certyfikacji związany jest z przeprowadzeniem testów szczelności, wykonywanych zgodnie z normą PN- (...). Pierwszą próbę szczelności wykonuje się w stanie surowym zamkniętym (na tym etapie w budynku wstawione są już okna i drzwi, wykonane jest ocieplenie oraz tynki wewnętrzne). Drugą próbę szczelności przeprowadza się już po zakończeniu prac wykończeniowych. Testy szczelności wykonuje (...) lub inny podmiot niepowiązany w żaden sposób z inwestorem i wykonawcą.

Uzyskanie potwierdzenia spełniania przez budynek norm szczelności wyznaczonych dla domów pasywnych umożliwia przejście do finalnego etapu certyfikacji, w którym pełna dokumentacja projektowa jest ponownie weryfikowana. Na tym etapie inwestor zobowiązany jest dostarczyć instytucji certyfikującej m.in. projekt budowalny i schematy instalacji, wyniki testów szczelności oraz dokumentację przeprowadzonych prac budowalnych. Po pozytywnej weryfikacji wystawiony zostaje certyfikat, który potwierdza zgodność inwestycji z wymogami budownictwa pasywnego.

Wybudowanie domu w standardzie budynku pasywnego wymaga zastosowania wysokiej jakości komponentów, takich jak szczenne okna i drzwi, odpowiednie materiały izolacyjne oraz wysokosprawny system wentylacji. Aby ułatwić inwestorom porównywanie parametrów poszczególnych produktów, Instytut Budownictwa (...) w D. prowadzi także certyfikację komponentów. Takie świadectwa jakości wydawane dla poszczególnych komponentów mają być gwarantem, że dany materiał budowalny bez obaw może zostać użyty przy budowie domu pasywnego. Poza Instytutem Budownictwa (...) w D. certyfikacją budynków w poszczególnych krajach zajmują się jednostki akredytowane przez (...).

(fakty o których informacja jest powszechnie dostępna na podstawie art. 228 § 2 k.p.c., dostępne na stronie internetowej: http://mieszkajenergooszczednie.pl/artykuly-prasowe/101-pasywnosc-potwierdzona-certyfikatem)

Sąd ocenił zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w następujący sposób:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy oraz w oparciu o dowody osobowe przeprowadzone na rozprawach w dniach: 5 lutego 2021r., 19 marca 2021r., 7 maja 2021r., 19 sierpnia 2022r.

Na wstępie zaznaczyć należy, że zgodnie z przepisem art. 243 ² k.p.c., dokumenty znajdujące się w aktach sprawy lub do nich dołączone stanowią dowody bez wydawania odrębnego postanowienia. W ocenie Sądu wszystkie dowody z dokumentów znajdujących się w aktach winny być podstawą ustalania stanu faktycznego sprawy, dlatego żaden taki dowód nie został przez Sąd pominięty. Strony nie pozostawały w sporze co do wiarygodności treści dokumentów czy wiarygodności informacji w nich zawartych, a ponadto Sąd nie doszukał się powodów do zakwestionowania prawdziwości dokumentów znajdujących się w aktach ex officio.

Sąd uznał za przydatną do ustalenia stanu faktycznego opinię sporządzoną przez biegłego sądowego Z. R. z zakresu budownictwa, albowiem jest ona pełna, jasna, zrozumiała, wyczerpująca i kompleksowa oraz wewnętrznie spójna. Biegły sądowy w opinii udzielił odpowiedzi na wszystkie postawione w tezie dowodowej pytania, sformułowania zawarte w treści opinii pozwalają na zrozumienie wyrażonych w nich ocen i poglądów oraz sposobu dochodzenia do nich, a ponadto biegły przedstawił metodę badawczą, materiał badawczy, na którym się oparł. Wnioski końcowe opinii są zwięzłe i precyzyjne, a ponadto wnioski opinii są logiczne i znajdują oparcie w przeprowadzonych przez biegłego badaniach i nie budzą zastrzeżeń, co do ich trafności w porównaniu z podanym w opinii materiałem badawczym. Ponadto biegły w sposób fachowy i rzeczowy ustosunkował się również do wszystkich zarzutów skierowanych w stosunku do opinii przez pełnomocnika powoda- pozwanego wzajemnego, wypowiadając się szczegółowo w obszarze każdego zastrzeżenia odwołując się przy tym do dokumentarnego materiału dowodowego, swojego bogatego doświadczenia oraz posiadanej wiedzy fachowej.

Podstawą ustaleń faktycznych były także w znacznej części zeznania powoda P. D., albowiem częściowo były logiczne, rzeczowe i korelowały z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie w szczególności fakturom zamówień, z treścią umowy pisemnej z dnia 9.11.2019r., z zapisami odręcznymi sporządzonymi przez niego. Sąd dał wiarę powodowi co do tego, że strony podczas negocjacji nie uzgodniły, że towary, które miał zakupić i zamontować powód w domu pozwanych miały spełniać takie cechy użytkowe, aby mogły być zainstalowane w budynku pasywnym. Nadto, Sąd dał wiarę powodowi, że wynagrodzenie za zlecone przez pozwanych prace budowalne miało opiewać na kwotę 81.150 zł, w 31.000 zł „na rękę” i 5.150 zł miała odzwierciedlać faktura Vat, albowiem zgodnie z zebranym materiałem dowodowym, że pozwani odrzucili ofertę D. za te same prace na kwotę 100.000 zł, a – zgodnie z zeznaniami pozwanej M. P. – różnica między ofertami była na kwotę 3.000 euro, a poza ta kwota jest realna w świetle zasad doświadczenia życiowego. Co więcej twierdzenia powoda w tym przedmiocie znalazły potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym, a w szczególności w przedłożonym zestawieniu – ręcznych zapiskach na k. 319-322, przedłożonych ofertach zakupu materiału na k. 276-281, a także w korespondencji sms stron na k.16-22 . Z treści wymienionych dokumentów wynika przede wszystkim, że pozwani poszukiwali jak najtańszej oferty w zakresie zakupu i montażu stolarki okiennej i drzwiowej, albowiem przedsiębiorstwo (...) zaoferowało im swoje usługi za cenę około 100 tysięcy złotych, w sytuacji, gdzie powód – po rabacie – jako swoje wynagrodzenie wskazał kwotę o 3 tysiące euro niższą czyli ponad 81.000 zł. Z tych względów, jako niewiarygodne w świetle zgromadzonego materiału dowodowego oraz zasad doświadczenia życiowego jawią się twierdzenia pozwanych jakoby łączna cena za wykonanie umowy zawartej w dniu 9.11.2019r. stanowiło jedynie kwotę 51.150 zł brutto jaka widnieje na pisemnej umowie stron.

Za wiarygodne w części Sąd uznał zeznania pozwanych M. i D. P., a mianowicie w tym zakresie w jakim pozostawały spójne z materiałem dokumentarnym zgormadzonym w sprawie, a także z zeznaniami powoda. Natomiast Sąd odmówił wiarygodności zeznaniom pozwanych (z powodów wskazanych powyżej przy ocenie wiarygodności zeznań powoda) w jakich twierdzili, że wynagrodzenie za zlecone powodowi prace budowalne opiewa tylko na kwotę z faktury Vat nr (...) i z umowy pisemnej z dnia 9.11.2019r., a w trakcie negocjacji z powodem jednoznacznie wskazywali mu, że budują dom w technologii domu pasywnego.

Za wiarygodne w pełni zostały również ocenione przez Sąd zeznania świadka K. M. oraz R. K., pracowników przedsiębiorstwa (...), w którym powód zamawiał 12 sztuk okien i dwie pary drzwi PCV do domu pozwanych. Ci świadkowi posiadali wiedzę na temat zamówienia powoda oraz w szczególności świadek R. K. na temat reklamacji złożonej przez powoda w związku z brakami w złożonym w ich przedsiębiorstwie zamówieniu lub wadami, które stanowiły jednocześnie mankamenty w wykonywanych przez powoda pracach budowlanych. Treść zeznań tych świadków była logiczna i rzeczowa, a nadto znalazła odzwierciedlenie w zamówieniach złożonych przez powoda, a także korespondencji reklamacyjnej.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Celem zachowania przejrzystości wywodu prawnego, należy poczynić kilka uwag natury ogólnej stanowiących tło do merytorycznych rozważań.

Rozważania prawne dotyczące zarówno powództwa głównego zainicjowanego przez P. D. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą PHU (...) oraz powództwa wzajemnego M. i D. P. zostały podzielone na punkty tematyczne. Wobec okoliczności, że oba powództwa są ze sobą bardzo ściśle powiązane przede wszystkim przedmiotowo z uwagi na podniesione przez strony zarzuty i twierdzenia, a także podmiotowo, w istocie niemożliwym było sporządzenie odrębnych rozważań odnoszących się wyłącznie do jednego bądź drugiego powództwa. Stąd, przyjąć należy, że każdy podpunkt odnosi się do obu powództw jednocześnie.

Niniejsza sprawa była prowadzona z pominięciem przepisów odrębnego postępowania w sprawach gospodarczych.

Jurysdykcja krajowa:

W pierwszej kolejności należało ustalić, czy sąd polski posiada jurysdykcję do zajmowania się zainicjowaną przez powoda sprawą o zapłatę, a w konsekwencji z powiązanym z nią przedmiotowo i podmiotowo powództwem wzajemnym. Zwrócić należy uwagę, że wprawdzie wszystkie strony postępowania posiadają obywatelstwo polskie, jednakże pozwani posiadają miejsce zamieszkania na terenie Niemiec, gdzie ponadto została zawarta i wykonana umowa łącząca strony niniejszego procesu.

Jurysdykcja krajowa to kompetencja sądów danego państwa do rozpoznawania spraw cywilnych. Jurysdykcja jest zaliczana do bezwzględnych przesłanek procesowych i warunkuje dopuszczalność postępowania cywilnego. Kryterium wskazujące jurysdykcję sądów danego państwa dla określonych spraw cywilnych określa się mianem łącznika np. łącznik obywatelstwa lub miejsca zamieszkania strony. Zgodnie bowiem z dyspozycją przepisu art. 1099 § 1 k.p.c. brak jurysdykcji krajowej sąd obowiązany jest brać pod rozwagę z urzędu, w każdym stanie sprawy. W razie zaś stwierdzenia braku jurysdykcji krajowej sąd odrzuca pozew, z zastrzeżeniem art. 1104 § 2 lub art. 1105 § 6 k.p.c. Brak jurysdykcji krajowej stanowi przyczynę nieważności postępowania (art. 1099 § 2 k.p.c.). Brak jurysdykcji krajowej wiąże się bądź z tym, że przepisy kodeksu postępowania cywilnego lub umów międzynarodowych nie przyznają w pewnym zakresie sądom polskim kompetencji do rozpoznania sprawy (a same strony nie umówiły się o jurysdykcję sądów polskich), bądź z wyłączeniem jurysdykcji w drodze umowy zawartej na podstawie art. 1105 k.p.c. Branie przez sąd pod uwagę z urzędu braku jurysdykcji krajowej oznacza, że sąd obowiązany jest działać w tym zakresie z własnej inicjatywy, niezależnie od ewentualnego zgłoszenia zarzutu braku jurysdykcji przez stronę. Sąd bierze pod uwagę brak jurysdykcji w każdym stanie sprawy, czyli od chwili wszczęcia postępowania do jego prawomocnego zakończenia. Pierwotny brak jurysdykcji krajowej w procesie skutkuje odrzuceniem pozwu.

Przepis art. 1099 § 1 k.p.c. in fine wprowadza dwa wyjątki od reguły, że sąd bierze pod uwagę brak jurysdykcji krajowej jako przyczynę odrzucenia pozwu z urzędu w każdym stanie sprawy. Pierwszy z nich dotyczy sytuacji uregulowanej w art. 1104 § 2 k.p.c., zgodnie z którym poddanie sprawy jurysdykcji sądów polskich może nastąpić przez wdanie się w spór co do istoty sprawy, jeżeli pozwany nie podniesie zarzutu braku jurysdykcji krajowej. Dotyczy to spraw, w których strony oznaczonego stosunku prawnego umówiły się na piśmie o poddanie wynikłych lub mogących wyniknąć z niego spraw o prawa majątkowe jurysdykcji sądów polskich. W tych sprawach od wytoczenia powództwa do wdania się w spór co do istoty sprawy przez pozwanego sąd nie bierze z urzędu pod uwagę braku jurysdykcji krajowej, gdyż pozwany ma możliwość poddania sprawy jurysdykcji sądów polskich w dorozumiany sposób. W razie podniesienia przez pozwanego zarzutu braku jurysdykcji krajowej do momentu wdania się w spór co do istoty sprawy sąd odrzuci pozew. Sąd polski z urzędu bierze pod uwagę brak jurysdykcji i odrzuca pozew w sprawach niemajątkowych oraz w sprawach należących zgodnie z prawem polskim do wyłącznej jurysdykcji sądów państwa obcego.

Drugi wyjątek, zgodnie z brzmieniem przepisu art. 1099 § 1 k.p.c. dotyczy sytuacji uregulowanej w art. 1105 § 6 k.p.c. Przepis ten nakazuje odpowiednie stosowanie art. 1104 § 2 k.p.c., jeżeli strony zawarły umowę wyłączającą jurysdykcje sądów polskich. Oznacza to, że sąd polski rozpozna sprawę mimo zawarcia przez strony umowy wyłączającej jurysdykcję sądów polskich, jeżeli powództwo zostało wytoczone przed tym sądem, zaś pozwany wdał się w spór co do istoty sprawy, nie podnosząc do tego momentu zarzutu braku jurysdykcji krajowej. W sprawach, w których umowa derogacyjna (w zakresie określonym w art. 1105 k.p.c.), sąd od chwili wszczęcia postępowania nie bierze pod uwagę z urzędu braku jurysdykcji wynikającej z zawarcia takiej umowy. Sąd odrzuci pozew wniesiony w sprawie, w której została zawarta umowa derogacyjna, jeżeli pozwany podniósł zarzut braku jurysdykcji krajowej przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy.

W niniejszej sprawie zachodzi jednej z wyjątków uregulowany w art. 1104 § 2 k.p.c., bowiem pozwani - powodowie wzajemni wdali się w spór, podejmując obronę przed sądem polskim, nie podnosząc zarzutu braku jurysdykcji krajowej sądu polskiego. Co więcej, pozwani - powodowie wzajemni wytoczyli powództwo wzajemne przeciwko powodowi również przed sądem polskim, co należy poczytywać jako ich dorozumianą zgodę na rozpoznanie obu spraw przez sąd polski. Nadto, z ustaleń faktycznych poczynionych w sprawie wynika, że strony zawarły w umowie z dnia 9.11.2019r. klauzulę dotyczącą właściwości sądu polskiego (Sądu Rejonowego w Kaliszu) do rozpoznania przyszłych sporów sądowych pomiędzy nimi powstałych na tle przedmiotowej umowy. Pomimo, że pozwanych należy traktować jako konsumentów w rozumieniu art. 22 ¹ k.c., to nie kwestionowali oni tego zapisu umownego. W takim stanie rzeczy, w ocenie Sądu, nie ulega wątpliwości, że polski sąd posiada jurysdykcję do rozpoznania powództwa głównego, a także powództwa wzajemnego.

Podkreślić należy również, że kwestię jurysdykcji dotyczącą niniejszej sprawy reguluje także Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr (...) z dnia 12 grudnia 2012r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (wersja przekształcona) (Dz.U.UE L z dnia 20 grudnia 2012r.). Z treści art. 26 rozporządzenia wynika, że jeżeli sąd państwa członkowskiego nie ma jurysdykcji na podstawie innych przepisów niniejszego rozporządzenia, uzyskuje on jurysdykcję, jeżeli pozwany przed tym sądem wda się w spór. Niniejszy przepis nie ma zastosowania, jeżeli pozwany wdaje się w spór w tym celu, aby ponieść zarzut braku jurysdykcji lub jeżeli inny sąd ma na podstawie art. 24 jurysdykcję wyłączną. Żadna z tych sytuacji nie zachodzi w przedmiotowym postępowaniu.

Reasumując, polski sąd posiada jurysdykcję do rozpoznania zarówno sprawy z powództwa powoda przeciwko pozwanym o zapłatę oraz z powództwa powodów wzajemnych przeciwko pozwanemu wzajemnemu o zapłatę.

Prawo właściwe:

Kolejno, należało ustalić prawo właściwe do rozpoznania zgłoszonych przez powoda oraz powodów wzajemnych roszczeń.

W niniejszej sprawie w kwestii ustalenia prawa właściwego zastosowanie znajdują przepisy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 z dnia 17 czerwca 2008r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych ( (...)) (Dz.U.UE. L 177/6 z dnia 04.07.2008, zwane dalej rozporządzenie), albowiem oba powództwa zostały w istocie oparte o umowę zawartą na terenie Niemiec, gdzie również na terenie tego państwa doszło do jej wykonania. Zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 rozporządzenia umowa podlega prawu wybranemu przez strony. Wybór prawa jest dokonany wyraźnie lub w sposób jednoznaczny wynika z postanowień umownych lub okoliczności sprawy. Strony mogą dokonać wyboru prawa właściwego dla całej umowy lub tylko dla jej części.

Przedkładając powyższe na grunt niniejszego postępowania stwierdzić należy, że strony dokonały wyboru prawa właściwego, co jednoznacznie wynika z postanowień umowy z dnia 9.11.2019r., poddając ją pod prawo polskie („ w sprawach nieuregulowanych postanowieniami niniejszej umowy zastosowanie mieć będą odpowiednie przepisy kodeksu cywilnego”). Zdaniem Sądu nie zmienia tego okoliczność, że pozwani są konsumentami w rozumieniu art. 22 ¹ k.c., ponieważ kwestia prawa właściwego, któremu podlega umowa łącząca strony była bezsporna w sprawie, a pozwani nie kwestionowali, że stosunek prawny łączący strony podlega ocenie przez pryzmat polskiego prawa cywilnego.

Kwalifikacja prawna umowy zawartej przez strony:

W następnej kolejności należało rozważyć jak zakwalifikować pod względem prawnym umowę łączącą strony, ponieważ stanowi to punkty wyjścia do następczej oceny wywodzonych przez strony powództwa głównego i powództwa wzajemnego roszczeń. W tym przedmiocie strony prezentowały odmienne stanowiska, albowiem powód w pozwie twierdził bowiem, że zawarł z pozwanymi umowę o świadczenie usług związanych z zakupem oraz montażem okien, rolet, drzwi i bramy garażowej, która dookreślona została uzgodnieniami dodatkowymi poczynionymi pomiędzy stronami. Pozwani zaś w toku procesu podnosili, że łączyła ich z powodem umowa o dzieło.

Analizę charakteru umowy łączącej strony należało dokonać przez pryzmat kryteriów wynikających z treści art. 65 § 1 i 2 k.c. Zgodnie z tym przepisem, oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. W umowach należy raczej badać, jaki był zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu (art. 65 § 2 k.c.). Przytoczona norma nakazuje zatem uwzględnić różne kryteria oceny oświadczenia woli, takie jak okoliczności, w których zostało ono złożone, zasady współżycia społecznego, ustalone zwyczaje, zgodny zamiar stron i cel umowy.

Na tle art. 65 k.c. należy przyjąć kombinowaną metodę wykładni, opartą na kryteriach: subiektywnym i obiektywnym. Stosowanie kombinowanej metody wykładni do czynności prawnych inter vivos obejmuje dwie fazy. W pierwszej fazie sens oświadczenia woli ustala się mając na uwadze rzeczywiste ukonstytuowanie się znaczenia między stronami. Oznacza to, że uznaje się za wiążący sens oświadczenia woli, w jakim zrozumiała go zarówno osoba składająca, jak i odbierająca to oświadczenie. Decydująca jest zatem rzeczywista wola stron. Prawidłowa, pełna i wszechstronna wykładnia oświadczenia woli nie może pomijać treści zwerbalizowanej na piśmie, użyte bowiem (napisane) sformułowania i pojęcia, a także sama semantyka i struktura oświadczenia woli, są jednym z istotnych wykładników woli, pozwalają ją poznać i ocenić (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20.09.2007r., II CSK 244/07, Lex). Jeżeli natomiast okaże się, że strony nie przypisywały złożonemu oświadczeniu takiego samego znaczenia, należy przejść do drugiej fazy, w której w sposób obiektywny ustala się właściwe znaczenia oświadczenia, biorąc pod uwagę, jak adresat oświadczenia rozumiał jego sens i jak powinien ten sens rozumieć ( vide: Robaczyński W. (w: ) Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna, Książak P (red.), Pyziak-Szafnicka M. (red.), Giesen B., Katner W.J., Lewaszkiewicz-Petrykowska B., Majda R., Michniewicz-Broda E., Pajor T., Romińska U., Robaczyński W., Serwach M., Świderski Z., Wojewoda M.).

W ocenie Sądu całokształt okoliczności niniejszej sprawy wynikający z przeprowadzonego postępowania dowodowego przemawia za uznaniem, że w rzeczywistości strony zawarły szczególny rodzaj umowy o roboty budowalne, jakim jest umowa o wykonawstwo częściowe, której przedmiotem było wykonanie określonego etapu prac budowlanych w nowopowstającym obiekcie tj. uprzedniego zakupu przez powoda u producenta 10 sztuk okien, 2 sztuk drzwi PCV, 12 sztuk rolet zewnętrznych oraz bramy garażowej, a następnie ich montaż w domu pozwanych na terenie Niemiec.

Wprawdzie w komparycji pisemnej umowy z dnia 09.11.2019r. nie wskazano w sposób wyraźny, że zawierana umowa stanowi umowę o roboty budowalne, a tylko „umowa zakupu i usługi montażu”, nazywając strony „wykonawcą” i „zamawiającym”, choć w jej treści użyto również pojęcia „usługa budowlana”, jednakże jeżeli weźmie się pod uwagę kontekst sytuacyjny oraz cel ich zawarcia Sąd Rejonowy nie ma wątpliwości, że przedmiotowa umowa w istocie posiadała taki charakter. Nazwa umowy nie może przesądzać o jej kwalifikacji prawnej, tym bardziej, że przedmiotowa umowa pisemna tylko częściowo regulowała zamiar stron, w szczególności co do wynagrodzenia, ponieważ strony poczyniły dodatkowo uzgodnienia ustne. Oceniając omawianą kwestię należy mieć na uwadze fakt, iż pozwani - powodowie wzajemni, którzy zdecydowali się na budowę domu mieszkalnego na terenie Niemiec zawierali umowy z poszczególnymi wykonawcami na realizację poszczególnych etapów prac z tym związanych. Pozwani zawarli umowę z powodem na etapie, gdy już stały mury ich domu, a bezspornym w sprawie jest fakt, że stronom chodziło o montaż nowych okien i rolet w nowopowstającym budynku, a nie wymianę już istniejących okien i drzwi. Bez zamontowania stolarki okiennej i drzwiowej nie byłoby możliwym oddanie budynku do użytku. Istotnym zaś elementem umowy o dzieło stanowi określenie dzieła, do którego wykonania zobowiązany jest przyjmujący zamówienie. Tymczasem w spornej umowie nie wskazano konkretnych przedmiotów, które miały zostać wytworzone przez powoda, tylko powód miał je zakupić u producentów. Przedmiot umowy został określony jako „zakup i usługa montażu”. Nadto, powód zobowiązał się do wykonania robót zgodnie ze złożoną ofertą, a także obowiązującymi przepisami, w tym techniczno- budowalnymi oraz zasadami wiedzy technicznej. Wykonawca zobowiązał się nadto wykonać umówione prace z wykorzystaniem własnych materiałów, zaś pozwani zobowiązali się udostępnić miejsce, w którym będą wykonywane prace przekazując w tym celu prac budowy. Niezależnie od powyższego należy podkreślić, że budynek, którego stolarkę okienną i drzwiową zobowiązał się wykonać powód był budowany od podstaw. Nie był to obiekt jedynie przebudowywany czy remontowany. Istotną okolicznością jest również ta, że pozwani budując dom zgodnie z uproszczoną procedurą administracyjną obowiązującą na terenie Niemiec, co wynikało z tego, iż powierzchnia użytkowa domu była mniejsza niż 250 m ², dlatego nie posługiwano się pojęciami typu: dziennik budowy, kierownik budowy itp. Wobec tego, co wynika bezpośrednio z zeznań pozwanych M. i D. P., nie musieli spełniać rygorystycznych wymogów administracyjnych dotyczących oddania do użytkowania domu, w tym jakichkolwiek decyzji administracyjnych stosownych organów niemieckich, tylko wystarczyło ich same oświadczenie w celu uzyskania np. pozwolenia na użytkowanie budynku.

Powyższe przemawia za koniecznością zakwalifikowania łączącej strony umowy jako umowy o roboty budowalne, zwłaszcza, że było to przedsięwzięcie o znacznych rozmiarach. Umowa dotyczyła przecież całego nowo wybudowanego domu mieszkalnego pozwanych, a więc rozmiar inwestycji także wskazuje na to, iż jej przedmiotem było wykonanie określonego etapu robót budowalnych. O zasadności zakwalifikowania łączącej strony umowy jako umowa z art. 647 k.c. przemawia także, chociażby częściowo, użyta w umowie pisemnej terminologia. Zatem, kierując się dyspozycją art. 65 § 1 i 2 k.c. oceniając istotę zawisłego sporu pomiędzy stronami, Sąd Rejonowy nie ograniczył się wyłącznie do wykładni literalnego brzmienia spisanej umowy, ale badał jednocześnie znaczenie jakie przedmiotowemu stosunkowi prawnemu przypisywał powód oraz pozwani. Analiza zaś treści przesłuchania stron postępowania prowadzi do wniosku, że ich intencją było wykonanie prac związanych z określonym etapem budowy domu. Ten etap dotyczył wykonania stolarki okiennej i drzwiowej.

Przedmiot umowy o roboty budowalne określony jest w art. 647 k.c., zgodnie z którym przez umowę o roboty budowalne wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia. Natomiast umowa o dzieło uregulowana jest w tytule XV, a mianowicie w art. 627 k.c., który stanowi, że przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieło, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Podnieść należy, że problematyka związana z rozróżnieniem umowy o roboty budowalne i umowy o dzieło jest przedmiotem bogatego orzecznictwa Sądu Najwyższego oraz pozostaje w zainteresowaniu piśmiennictwa. Przede wszystkim podkreśla się, że kryterium rozróżnienia umowy o dzieło i umowy o roboty budowalne jest ocena realizowanej inwestycji stosownie do wymagań ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowalne (tj.Dz.U.2021.2351). Zwraca się uwagę na brzmienie art. 17, który określa uczestników procesu budowalnego, to jest: inwestora, inspektora nadzoru inwestorskiego, projektanta, kierownika budowy lub kierownika robót (tak np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 1998r., II CKN 653/97, Lex). Prowadzi to do wniosku, że przedmiot świadczenia niepieniężnego w umowie o roboty budowalne jest zarazem przedsięwzięciem o większych rozmiarach, zindywidualizowanych właściwościach, zarówno fizycznych, jak i użytkowych, któremu z reguły towarzyszy wymóg projektowania i zinstytucjonalizowany nadzór. Kryterium wielkości czy też zakresu prac wykonanych przez powoda nie pozwala na przyjęcie, iż zamiarem stron było zawarcie umowy o remont budynku lub budowli w rozumieniu art. 658 k.c.

Umowy stron również nie można zakwalifikować jedynie jako umowa o świadczenie usług w rozumieniu art. 750 k.c. (do której stosuje się odpowiednio przepisy o umowie zleceniu), albowiem bezspornie w sprawie w zakresie obowiązków powoda poza „usługą montażu” (...) , (...), rolet zewnętrznych oraz bramy garażowej, pozostawał również ich zakup u producenta, po uprzednim dokonaniu pomiarów otworów okiennych i drzwiowych na terenie budowy, a ponadto ich dostawę na budowę. Przedmiot umowy łączący strony należy zatem oceniać całościowo, a nie wyodrębniać w ramach jednego stosunku prawnego kilka umów.

Nadmienić również należy, że w odniesieniu do umowy o wykonawstwo częściowe pojawiły się w doktrynie i w praktyce stosowania prawa wątpliwości dotyczące tego, czy wykonania części robót budowalnych nie należy uznać za umowę o dzieło, nie zaś za umowę o roboty budowalne, ze względu na przedmiot świadczenia wykonawcy, którym w umowie o wykonanie części prac nie jest wykonanie całego obiektu. Zdaniem Sądu, w świetle poglądów wyrażonych w tym przedmiocie w orzecznictwie, należy jednak przyjąć, że umowa taka stanowi w istocie rodzaj umowy o roboty budowalne. Nie ma bowiem przeszkód, aby strony w umowie przewidziały, że przedmiotem konkretnej umowy o roboty budowalne jest nie cały obiekt, lecz jego część. Dla prawidłowego zakwalifikowania przedmiotowej umowy łączącej strony procesu, nie ma więc zasadniczego znaczenia wielość objętego nią przedsięwzięcia, lecz odpowiedź na pytanie czy dotyczyła ona wykonania obiektu budowalnego w rozumieniu art. 647 k.c. Umowa o wykonawstwo częściowe zachowuje zatem postać umowy nazwanej o roboty budowane, jeżeli jej przedmiot jest częścią robót budowalnych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12.10.2011r., sygn. akt II CSK 63/11, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17.07.2008r., sygn. akt II CSK 112/08). Sąd Rejonowy podziela ponadto poglądy wyrażane w doktrynie, że w odniesieniu do umów mających za przedmiot wykonanie usług o budowalnym charakterze jako umowy o dzieło należy zakwalifikować umowy dotyczące prac w mniejszym rozmiarze, czyli drobniejsze usługi rzemieślników budowalnych takie jak: budowa niewielkiego garażu, remonty i przebudowy części pojedynczego lokalu itp. ( vide: Sokołowski T. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz tom III. Zobowiązania cześć szczególna, Kidyba A. (red.), Gawlik Z., Janiak A., Kopaczyńska Pieczniak K., Kozieł G., Niezbecka E., Sokołowski T.). Umowa o roboty budowalne dotyczy większych budynków, takich jak: domy mieszkalne, domy wielomieszkaniowe, biurowce itp. oraz innych budynków budowalnych jak mosty, wiadukty, konstrukcje wysokościowe itp. oraz większych obiektów budowlanych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18.05.2007r., sygn. akt I CSK 51/07, Lex). Sąd Rejonowy podziela także pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w orzeczeniu II CSK 63/11 (Lex), zgodnie z którym użyte w art. 647 k.c. pojęcie „obiekt” należy rozumieć szeroko i oznacza każdy zmaterializowany rezultat będący efektem robót budowalnych. W przywołanym judykacie, Sąd Najwyższy wyjaśnił, że za roboty budowalne można uznać także wykonanie zabezpieczenia antykorozyjnego konstrukcji metalowej i betonowej mostu.

Przenosząc przywołane powyżej poglądy judykatury i piśmiennictwa na grunt niniejszej sprawy, Sąd Rejonowy stwierdził, że za roboty budowalne należy także uznać wykonanie stolarki okiennej oraz drzwiowej w elewacji zewnętrznej oraz wewnętrznej budynku- domu mieszkalnego pozwanych. Wprawdzie oczywistym jest, że z punktu widzenia prawa budowalnego, obiektem budowlanym jest budynek mieszkalny, a nie znajdujące się w nim okna i drzwi. Wykonanie takiej jednak stolarki stanowi część składową całego obiektu budowalnego, a co więcej jest to część niezbędna do powstania, a następnie do użytkowania tego budynku. Z uwagi na wielkość realizowanego przedsięwzięcia, jakim było wybudowanie domu, nie może budzić wątpliwości, że montaż stolarki elewacji zewnętrznej oraz wewnętrznej budynku stanowi także przedsięwzięcie większych rozmiarów, a rezultat takich robót stanowi zmaterializowany efekt w postaci tej stolarki, będącej fragmentem większej całości.

Odnosząc się już do zakresu obowiązków stron wynikających z umowy łączącej stron, to wskazać należy, że pozwani- powodowie wzajemni podnosili w toku postępowania, że uzgodnili z powodem, iż ich nowy jednorodzinny dom miał być wybudowany w technologii domu pasywnego, czemu powód konsekwentnie przeczył. Sąd doszedł do przekonania, mając na uwadze całokształt okoliczności niniejszej sprawy, że pozwani-powodowie wzajemni nie budowali swojego domu w technologii domu pasywnego za czym przemawia szereg okoliczności. Po pierwsze, budowę domu pasywnego planuje się już na etapie projektowania, albowiem usytuowanie budynku ma bardzo duże znaczenie dla tej technologii. Następnie, wszystkie materiały winny posiadać stosowne certyfikaty, które spełniają restrykcyjne wymogi odnośnie przenikania ciepła dla domu pasywnego, a tym np. odnośnie okna to nie tylko dotyczy to okna jako całości, ale również szyb. Pozwani, jak wynika z akt sprawy, w ogóle nie posiadali wiedzy na temat technologii budowy domu w technologii domu pasywnego, nie widzą bowiem różnicy między domem pasywnym a domem energooszczędnym (gdzie wymagania co do np. współczynnika przenikania ciepła są trochę mniejsze), co potwierdza także analiza treści opinii biegłego. Co więcej, pozwani zobowiązani przez Przewodniczącego do przedłożenia wszelkich dokumentów potwierdzających, że pozostałe komponenty domu pozwanych posiadają stosowne certyfikaty konieczne do uznania ich za spełniające wymogi dla domu pasywnego, pod rygorem skutków z art. 233 § 2 k.p.c., nie przedłożyli takich dokumentów. Pismo znajdujące się na karcie 564 nie spełnia takich wymogów, albowiem osoba sporządzająca je potwierdza jedynie, że materiały użyte do budowy domu są wysokiej jakości. To stwierdzenie jest niewystraczające do uznania, że wszelkie inne materiały użyte do budowy domu pozwanych, poza oknami, spełniają wymagania wyznaczone przez Instytut Budownictwa (...) w D., tym bardziej, że już na etapie projektowania powinno się zachować stosowne standardy, czego pozwani nie wykazali. Co więcej, jak wynika z zeznań pozwanej, przedmiotowy dokument nie powstał po odbyciu oględzin nieruchomości czy tych materiałów, a jedynie oświadczenia samych pozwanych złożonych osobie go sporządzającej. Nadto, z korespondencji sms prowadzonej między stronami (znajdującej się w aktach sprawy) wynika, że pozwanym zależało na jak najszybszym i jak najtańszym ukończeniu budowy domu. Zwrócić należy uwagę, że odrzucili droższą propozycję zakupu oraz montażu w ich domu stolarki drzwiowej i okiennej z przedsiębiorstwa (...), akceptując propozycję powoda w tym zakresie. Pozostaje to w sprzeczności z założeniami technologii domu pasywnego, z której wynika, że inwestuje się w wysokiej jakości materiały i jakość wykonania usług, by spełnić wszystkie wymagania i otrzymać certyfikat domu pasywnego. Budowa domu pasywnego tym samym jest inwestycją o wiele droższą, niż budowa domu np. energooszczędnego, ponieważ prowadzi do minimalnego zużycia energii elektrycznej, co przedkłada się na wiele niższe rachunki np. na prąd w przyszłości. Niemniej jednak, abstrahując od tych rozważań - w świetle treści opinii biegłego z zakresu budownictwa - nie ulega wątpliwości, że powód wadliwie wykonał montaż tych zakupionych okien oraz drzwi PCV, a także bramy garażowej w domu pozwanych stosując tzw. montaż podstawowy, zamiast montażu warstwowego (co zostało w stanie faktycznym in extenso przytoczone). Poza tym, zdaniem Sądu, pozwanych nie może obciążać fakt, iż podjęli decyzję o niemontowaniu taśm paroszczelnych oraz paroprzepuszczalnych przez pracowników powoda bezpośrednio w dniu ich montażu, albowiem nie wiedzieli, że wbudowanie tych taśm to jeden z warunków koniecznych ciepłego montażu. Poza tym, pozwani w momencie dokonywania ustaleń z powodem dotyczących sposobu wykonania montażu okien nie posiadali wiedzy na temat „ciepłego montażu”, jakie są jego cechy i warunki, a powód nie poinformował ich w sposób zrozumiały na tym polega ten montaż. Wobec tego, nie ulega wątpliwości, że to na powodzie jako profesjonaliście ciążył obowiązek prawidłowego wykonania montażu stolarki okiennej i drzwiowej w domu pozwanych, zgodnie ze sztuką budowlaną, nawet gdy pozwani – nie mając wiedzy specjalnej w tym zakresie – odmówili montażu z zastosowaniem taśm paroprzepuszczalnych.

Przechodząc do oceny roszczenia powoda z powództwa głównego przeciwko pozwanym o zapłatę dotychczas niewypłaconego wynagrodzenia za wykonane prace na budowie pozwanych, należy zważyć co następuje.

Pozwani w odpowiedzi na pozew, a także w swoim powództwie wzajemnym jako argumentację na okoliczność braku zasadności roszczenia powoda o zapłatę całego umówionego wynagrodzenia podnosili, że powód wykonał w ich domu prace w sposób wadliwy. Ciężar dowodu tych faktów spoczywał na pozwanych – powodach wzajemnych zgodnie z treścią art. 6 k.c. W ocenie Sądu pozwani- powodowie wzajemni sprostali ciążącemu na nich obowiązkowi, co wynika bezpośrednio z opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa, a mianowicie przede wszystkim powód nieprawidłowo zamontował stolarkę okienną i drzwiową w domu pozwanych. Wobec tego, Sąd doszedł do przekonania, że powodowi należy się jedynie wynagrodzenie jedynie w części obejmującej zakup towaru (tj. (...) , (...), rolet zewnętrznych i bramy garażowej) powiększoną o marżę zgodnie z treścią zawartej umowy. Wynika to z faktu, iż w domu pozwanych M. i D. P. nadal znajdują się wmontowane towary zakupione przez powoda, nie doszło do ich wymiany na nowe, stąd są nadal przez pozwanych użytkowane. Jako nienależne - wobec treści art. 645 k.c. w zw. z art. 471 k.c. - należało uznać wynagrodzenie powoda w tej części, w jakiej obejmuje montaż zakupionych na zlecenie towarów, albowiem – jak już podkreślano - montaż został wykonany przez powoda został wadliwie. Z treści opinii biegłego z zakresu budownictwa, na podstawie której Sąd poczynił ustalenia faktyczne w sprawie, wynika jasna i kategoryczna konkluzja o tym, że jedyny prawidłowy montaż okien i drzwi – bez względu na to, czy dom pozwanych miał być wybudowany zgodnie z technologią domu pasywnego czy nie – to montaż tzw. trójwarstwowy, a nie zastosowany przez powoda tzw. montaż na piankę.

Mając na uwadze ustalenia stron, stwierdzić należało, że wynagrodzenie powoda obejmujące zakup towarów powiększony o marżę przedstawiało się następująco:

- zakup 12 sztuk (...), rolet zewnętrznych, a także bramy garażowej (trzeba wskazać, że faktura za bramę obejmował również koszt zakupu pilotów do tej bramy) to kwota 35.000 zł brutto (po korekcie tj. 47.347 zł -12.347 zł) na fakturze, plus 10.000 zł „do ręki”, czyli łącznie 45.000 zł,

- zakup okna harmonijkowego to kwota 16.152 zł brutto na fakturze (25.992 zł – 9840 zł), plus 8.000 zł „do ręki”, czyli łącznie 24.152 zł,

więc ostatecznie – wynagrodzenie powoda w zakresie zakupu materiałów, bez kosztów montażu, zostało przez strony ustalone na kwotę 69.152,00 zł. Skoro pozwani dotychczas zapłacili powodowi z tytułu zawartej między stronami umowy kwotę w łącznej wysokości 42.796,60 zł, to do zasądzenia na rzecz powoda od pozwanych pozostała kwota 26.355,40 zł.

W konsekwencji powyższego, na podstawie art. 645 k.c. w zw. z art. 471 k.c. orzeczono jak w punkcie I podpunkcie 1 sentencji wyroku, zasądzając od pozwanych M. i D. P. łącznie na rzecz powoda P. D. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą PHU (...) z siedzibą w K. kwotę 26.355,40 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8 stycznia 2020 roku do dnia zapłaty, oddalając powództwo dalej idące jako pozbawione podstaw faktycznych i prawnych na podstawie art. 645 k.c. w zw. z art. 471 k.c. w zw. z art. 6 k.c. (punkt I podpunkt 2 wyroku).

Roszczenie powoda o zapłatę odsetek ustawowych za opóźnienie znajduje podstawę prawną w art. 481 § 1 k.c. zgodnie z którym, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Należy również podkreślić, że niewątpliwie sporne świadczenie od samego początku miało charakter pieniężny i dlatego też na podstawie art. 481 § 1 k.c. wierzyciel, czyli powód miał prawo żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik, czyli pozwani odpowiedzialności nie ponoszą. Wyjaśnić należy, że powód domagał się zasądzenia ustawowych odsetek za opóźnienie od dnia 22 grudnia 2019r. (jako siódmego dnia od daty wystawienia faktury Vat nr (...)) do dnia zapłaty. Zdaniem Sądu, mając na uwadze treść art. 455 k.c., świadczenie na rzecz powoda winno być spełnione po wezwaniu do zapłaty, tym bardziej, że faktura Vat nie obejmowała całego wynagrodzenia należnemu powodowi, stąd odsetki ustawowe za opóźnienie zasądzono od dnia 8 stycznia 2020r., a zatem od dnia następującego po upływie 3 dni po dniu doręczenia wezwania do zapłaty (wezwanie k. 39, zpo k. 41 odebrane dnia 4 stycznia 2020r.). Wobec tego powództwo główne podlegało oddaleniu jako niezasadne w zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie naliczanych od dnia 22 grudnia 2019r. do dnia 7 stycznia 2020r. na podstawie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. w zw. z art. 6 k.c. (również punkt I podpunkt 2 wyroku).

Rozstrzygnięcie z punktu I podpunktu 3 części dyspozytywnej wyroku znajduje oparcie w przepisie art. 100 zd. 1 k.p.c. w zw. z art. 108 k.c., zgodnie z którym w razie tylko częściowego uwzględnienia żądań, koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie nie ulega wątpliwości, że to pozwani przegrali proces w 67% a powód w 33 %. Wobec tego, zasądzono od pozwanych M. i D. P. łącznie na rzecz powoda P. D. kwotę 2.646,99 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odstekami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, stanowiącą różnicę między kosztami procesu jakie rzeczywiście poniósł powód, a jakie winien ponieść w stosunku w jakim przegrał proces (5.847 zł - 9.697 zł * 33%= 2.646,99 zł).

Powód poniósł koszty procesu w łącznej kwocie 5.847 zł, na co składały się:

- opłata sądowa od pozwu głównego w kwocie 1.980 zł (k.13, 49).

- wynagrodzenie adwokata w kwocie 3.600 zł ustalone na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800 z dnia 05.11.2015r.),

- opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł (k.12),

- zaliczka w wysokości 250 zł (k.243, wobec faktu, iż zaliczka była przeznaczona na opinię biegłego, której treść przyczyniła się do rozstrzygnięcia zarówno o powództwie głównym, jak i wzajemnym, zaś każda ze stron wpłaciła zaliczkę po 500 zł – por. karta 243 i 170 i 424, to przyjęto dla rozliczeń kosztów procesu, że każda ze stron poniosła po 250 zł tytułem zaliczki w powództwie głównym i po 250 zł w powództwie wzajemnym).

Pozwani ponieśli następujące koszty procesu:

- wynagrodzenie radcy prawnego w kwocie 3.600 zł ustalone na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800 z dnia 05.11.2015r.),

- zaliczkę w wysokości 250 zł,

a zatem łącznie 3.850 zł.

Koszty procesu jakie poniosły obie strony w powództwie głównym wynoszą kwotę 9.697 zł (5.847 zł plus 3.850 zł). Skoro powód poniósł koszty w kwocie 5.847 zł, a winien ponieść 3.200,01 zł czyli w stosunku w jakim przegrał (9.697 zł * 33%), to kwotę 2.646,99 zł należy zasądzić na jego rzecz od pozwanych łącznie (pomiędzy pozwanymi jako małżonkami nie zachodzi solidarność).

Na podstawie przepisu art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28.07.2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. z dnia 26.04.2019r. Dz.U.2019.785) w zw. z art. 100 zd. 1 k.p.c. w punkcie I podpunkcie 4 wyroku, Sąd nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Kaliszu:

- od powoda kwotę 1.784.92 zł, stanowiącą 33 % z kwoty 5.408,84 zł, która odzwierciedla połowę wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa - Sąd Rejonowy w Kaliszu w wysokości 10.817,67 zł

- od pozwanego kwotę 3.623,92 zł, stanowiącą 67% z kwoty 5.408,84 zł, która odzwierciedla połowę wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa - Sąd Rejonowy w Kaliszu w wysokości 10.817,67 zł.

Na łączną kwotę kosztów procesu w obu sprawach (tj. w powództwie głównym i powództwie wzajemnym) w wysokości 10.817,67 zł składały się:

- wynagrodzenie biegłego za opinię częściową w wysokości 7.844,26 zł (k. 423, ponieważ kwota 1.000 zł z 8.844,26 zł - k. 413 - została pokryta z zaliczek zapłaconych przez strony k. 424),

- wynagrodzenie biegłego za drugą część opinii w wysokości 2.089,16 zł (k.495),

- wynagrodzenie biegłego za opinię uzupełniającą w wysokości 884,25 zł (k.512).

Stąd, łącznie koszty sądowe w powództwie głównym i wzajemnym wynosiły kwotę 10.817,67 zł. Mając na uwadze, że koszty sądowe powstałe w sprawie to w istocie wydatki na wynagrodzenie biegłego sądowego, którego opinie były niezbędne do rozstrzygnięcia w obu powództwach, to powstałe wydatki podzielono na pół, uznając, że nieuiszczone koszty sądowe w powództwie głównym wynoszą 5.408,84 zł, zaś w powództwie wzajemnym – 5.408,83 zł. Skoro powód wygrał powództwo główne w 67 %, to winien pokryć koszty sądowe w 33 % w jakim przegrał proces, stąd kwota 1.784, 92 zł z 5.408, 84 zł. Na pozwanych nałożono obowiązek pokrycia nieuiszczonych kosztów sądowych w wysokości 3.623,92 zł, ponieważ przegrali powództwo główne w 67 % (5.408,84 zł * 67%).

Rozważania odnośnie oświadczenia woli pozwanych- powodów wzajemnych o częściowym odstąpieniu od umowy wobec jej wadliwego wykonania:

Pismem z dnia 29 stycznia 2020r. (k.83 i n.) pozwani - powodowie wzajemni reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika złożyli powodowi oświadczenie o odstąpieniu od umowy „ w części dotychczas niewykonanej z przyczyn leżących po jego stronie”.

W ocenie Sądu, oceniając przedmiotowe oświadczenie woli pozwanych przez pryzmat przepisu art. 656 k.c., jest ono nieskuteczne, co wynika z następującej argumentacji.

Zgodnie z treścią art. 656 § 1 k.c. do skutków opóźnienia się przez wykonawcę z rozpoczęciem robót lub wykończeniem obiektu albo wykonywania przez wykonawcę robót w sposób wadliwy lub sprzeczny z umową, do rękojmi za wady wykonanego obiektu, jak również do uprawnienia inwestora do odstąpienia od umowy przed ukończeniem obiektu stosuje się odpowiednio przepisy o umowie o dzieło. Zatem, na podstawie cytowanej normy, odpowiednie zastosowanie do umowy o roboty budowalne ma przepis art. 636 k.c. (por. uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2002r., sygn. akt III CZP 63/01, Lex ). W myśl zaś art. 636 § 1 k.c. jeżeli przyjmujący zamówienie wykonywa dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, zamawiający może wezwać go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zamawiający może od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego.

Roboty budowlane są wykonywane „w sposób wadliwy” wówczas, gdy nie zostały dochowane obiektywne kryteria prawidłowego prowadzenia prac, w tym kryterium zgodności z zasadami wiedzy technicznej, obowiązującymi normami, regułami właściwego doboru materiałów, technologii, narzędzi oraz eliminowania ryzyka powstania obiektu o zmniejszonej wartości lub użyteczności ze względu na jego przeznaczenie oraz funkcje (por. wyrok SN z dnia 12 marca 2002 r., IV CKN 803/00, LEX nr 1172532). Wykonywanie prac „w sposób sprzeczny z umową” to natomiast naruszenie uzgodnień stron co do przebiegu realizacji robót oraz cech powstającego lub remontowanego obiektu, a także prowadzenie prac sprzecznie z projektem stanowiącym integralną część umowy (art. 649) oraz inną dokumentacją wymaganą przez właściwe przepisy (art. 648 § 2). Dotyczy to również niestosowania się przez wykonawcę do wskazówek inwestora dotyczących wykonywania robót, o ile na podstawie umowy były one dla wykonawcy wiążące (art. 655 k.c.) – por. wyrok SN z dnia 14 listopada 2008 r., V CSK 182/08, LEX nr 619662.

Zamawiający może wykonać prawo odstąpienia wynikające z art. 636 k.c. jedynie w zakresie odnoszącym się do niewykonanej części umowy – ex nunc (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 7 listopada 2014r., I ACa 648/14, LEX nr 1651977; wyrok SN z dnia 14 listopada 2008 r., V CSK 182/08, LEX nr 619662; wyrok SA w Białymstoku z dnia 9 maja 2014 r., I ACa 84/14, LEX nr 1473650). Nie jest dopuszczalne wykonywanie uprawnień wynikających z art. 636 k.c. po dokonaniu odbioru dzieła (wyrok SN z dnia 4 kwietnia 1997 r., II CKN 65/97, LEX nr 358827; wyrok SN z dnia 3 listopada 2000 r., IV CKN 152/00, OSNC 2001, nr 4, poz. 63, z omówieniem W. R., Przegląd orzecznictwa, PS 2005, nr 11–12, s. 225; wyrok SA w Szczecinie z dnia 19 grudnia 2013 r., I ACa 792/13). Od chwili odbioru zamawiającego chronią regulacje dotyczące rękojmi za wady (por. wyrok SA w Gdańsku z dnia 14 września 2012 r., V ACa 653/12).

Przenosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy uznać należało, że pozwani- powodowie wzajemni nieskuteczne w świetle art. 656 § 1 k.c. w zw. z art. 636 § 1 k.c. odstąpili od wykonanej już umowy łączącej strony. Zwrócić trzeba uwagę, że pozwani – powodowie wzajemni odstąpili od umowy dopiero w styczniu 2020 roku, a więc po wniesieniu przez powoda pozwu głównego w niniejszej sprawie, po zakończeniu przez powoda prac budowalnych i odbiorze przez nich tych prac, co wynika bezpośrednio z zeznań stron. Fakt, iż wykonane przez powoda prac zostały wykonane wadliwie nie upoważniał pozwanych do odstąpienia od umowy, zgodnie z treścią tych norm prawnych.

Rozważania odnośnie roszczeń pozwanych z tytułu rękojmi:

W polskim kodeksie cywilnym nie ma szczególnych unormowań dotyczących rękojmi za wady wykonanych robót budowalnych. Zgodnie z brzmieniem art. 656 § 1 k.c. „do rękojmi za wady wykonanego obiektu stosuje się odpowiednio przepisy o umowie o dzieło. Przepis ten odsyła zatem do art. 638 § 1 k.c., który stanowi, że do odpowiedzialności za wady dzieła stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży. Ponadto przepis ten wprowadza wyłączenie odpowiedzialności wykonawcy, jeżeli wad a dzieła (tu: robót budowalnych) powstała z przyczyny tkwiącej w materiale dostarczonym przez zamawiającego (tu: inwestora/ właściciela), zaś w świetle niniejszej sprawy towar został dostarczony przez powoda ( więc powód odpowiada również za wady dostarczonych materiałów na podstawie art. 656 § 1 k.c. w zw. z art. 638 § 1 k.c.). Tym samym, w przypadku umów o roboty budowalne stosuje się „odpowiednio” przepisy o rękojmie przy sprzedaży. (...) stosowanie może polegać zaś na stosowaniu tych przepisów: w takim samym zakresie i zgodnie z ich treścią, lub stosowaniu ich z pewnymi modyfikacjami wynikającymi ze specyfiki umowy o roboty budowalne, bądź na niestosowaniu ich wcale.

Zgodnie z art. 556 ¹ k.c. „wada fizyczna” oznacza niezgodność „obiektu” z umową o roboty budowalne. Obiekt będzie niezgodny z umową w szczególności, jeżeli:

- nie posiada właściwości, które powinien mieć ze względu na cel oznaczony w umowie albo wynikające z okoliczności lub przeznaczenia,

- nie posiada właściwości, o których istnieniu wykonawca zapewnił inwestora,

- nie nadaje się do celu, o którym inwestor poinformował wykonawcę przy zawarciu umowy, a wykonawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego przeznaczenia,

- został inwestorowi wydany w stanie niezupełnym.

Obiekt ma wadę fizyczną także w razie jego nieprawidłowego zamontowania i uruchomienia (nieprawidłowego uruchomienia oraz zamontowania w nim rzeczy), jeżeli czynności te zostały wykonane przez wykonawcę lub osobę trzecią, za którą wykonawca ponosi odpowiedzialność, albo przez inwestora, który postąpił według instrukcji otrzymanej od wykonawcy.

Wykonawca stosownie do art. 568 § 1 k.c. odpowiada z tytułu rękojmi jeżeli wada fizyczna zostanie stwierdzona przed upływem dwóch lat, a gdy chodzi o wady nieruchomości - przed upływem pięciu lat od dnia wydania rzeczy kupującemu.

W świetle niniejszej sprawy, niewątpliwie pozwani – powodowie wzajemni mogli skorzystać z uprawnień przysługującym im z tytułu rękojmi, albowiem „obiekt” posiadał wadę fizyczną, co wynika bezpośrednio z opinii biegłego z zakresu budownictwa.

W przypadku zaś, gdy „obiekt” posiada wadę, inwestor może złożył oświadczenie o obniżeniu ceny albo o odstąpieniu od umowy, chyba że wykonawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla inwestora usunie wadę (art. 560 § 1 k.c.). Ograniczenie to nie będzie miało zastosowanie, jeżeli „obiekt” był już naprawiany przez wykonawcę albo wykonawca nie uczyni zadość obowiązkowi usunięcia wady. Inwestor nie może odstąpić od umowy, jeżeli wada jest nieistotna (art. 568 § 1 k.c.).

Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika jednoznacznie, że powód niezwłocznie nie usunął powstałych na budowie wad w wyznaczonym przez nich terminie. Powodowie wzajemni wzywali powoda-pozwanego wzajemnego do usunięcia dostrzeżonych usterek, w tym wymiany dwóch pękniętych szyb, ponieważ bez zakończenia tego etapu budowy, nie mogą rozpocząć kolejnego. Powód tłumaczył się nadmiarem pracy, jednakże w ocenie Sądu brak usunięcia wady przez powoda obciąża go i nie jest to usprawiedliwieniem w kontekście art. 560 k.c. W tym stanie rzeczy, powodowie wzajemni mogli przeciwko pozwanemu wzajemnemu wystąpić z jednym z roszczeń wynikającym z rękojmi.

Zdaniem Sądu, w świetle niniejszej sprawy pozwani – powodowie wzajemni jednocześnie złożyli oświadczenie o odstąpieniu od umowy oraz o obniżeniu ceny, co w świetle art. 560 § 1 k.c. jest niedopuszczalne. Cytowana wyżej norma wyraźnie zawiera alternatywę rozłączną, co powoduje, że pozwani winni albo złożyć powodowi oświadczenie o odstąpieniu od umowy, co by skutkowało wówczas powstaniem wszystkich konsekwencji z art. 491 k.c., albo oświadczenie o obniżeniu ceny. Sąd doszedł do przekonania, że oświadczenie woli pozwanych o odstąpieniu od umowy jest bezskuteczne, ponieważ w rzeczywistości pozwani winni wymontować wszystkie okna, drzwi i rolety, a także bramę garażową, a następnie wydać ją powodowi zgodnie z art. 491 k.c. Pozwani jednak nie mieli i nie mają takiego zamiaru, a zakupione i dostarczone przez powoda towary (w postaci: (...) , (...), rolet zewnętrznym i bramy garażowej) nadal znajdują się w ich domu, stanowiąc ich część składową, co potwierdziła w swoich zeznaniach pozwana M. P..

Kolejno, w ocenie Sądu, pozwani nieprawidłowo - przez co nieskutecznie - złożyli powodowi oświadczenie o obniżeniu ceny. Obniżona cena winna bowiem pozostawać w takiej proporcji do ceny wynikającej z umowy, w jakiem wartość rzeczy z wadą pozostaje do wartości rzeczy bez wady (art. 560 § 3 k.c.). Pozwani, składając powodowi oświadczenie o obniżeniu wynagrodzenia, w rzeczywistości nie rozumieją istoty tej instytucji prawnego, a także mechanizmu jego zastosowania, albowiem nie wiadomo jaką wartość prezentuje wadliwie wykonane przez powoda zobowiązanie. Pozwani reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego nie zgłosili żadnego wniosku dowodowego zmierzającego do ustalenia wartości wynagrodzenia powoda za wykonane wadliwie zobowiązanie, a niewątpliwie do tego konieczne jest posiadanie wiadomości specjalnych. Sąd jedynie może dopuścić dowód niewskazany przez strony stosownie do treści art. 232 k.p.c., ale – co wymaga podkreślenia – na Sądzie nie ciąży obowiązek w tym zakresie, tym bardziej, że obie strony były reprezentowane przez profesjonalnych pełnomocników od początku postępowania. W konsekwencji, w braku dowodu na tą okoliczność, nie da się ustalić proporcji pomiędzy tymi wartościami, o którą należałoby obniżyć wynagrodzenie należne powodowi.

W tym stanie rzeczy, roszczenia pozwanych-powodów wzajemnych należy ocenić przez pryzmat art. 471 k.c. regulującego niewykonanie zobowiązania.

Rozważania prawne dotyczące roszczeń wywodzonych przez powodów wzajemnych- pozwanych w związku z wadliwym wykonaniem przez powoda zobowiązaniem:

Roszczenie powodów wzajemnych obejmujące naprawienie szkody należało ocenić na płaszczyźnie przepisów dotyczących ogólnych zasad odpowiedzialności dłużnika za niewykonywanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania w rozumieniu art. 471 k.c. statuującego reżim odpowiedzialności ex contractu.

Wskazać należy, że de facto podstawą faktyczną dochodzonego przez powodów wzajemnych roszczenia była poniesiona przez nich szkoda stanowiąca równowartość naprawy wad wykonanych przez powoda prac budowalnych. Wspominane roszczenie o zapłatę odszkodowania zatem należało ocenić na płaszczyźnie przepisów dotyczących ogólnych zasad odpowiedzialności dłużnika za niewykonywanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania w rozumieniu art. 471 k.c. statuującego reżim odpowiedzialności ex contractu.

Zgodnie z brzmieniem przepisu art. 471 k.c. dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że to wykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Z treści cytowane normy wynikają następujące wnioski.

Po pierwsze należy zauważyć, że warunkiem sine qua non odpowiedzialności ex contractu jest występowanie uprzednio pierwotnego zobowiązania. W wyniku naruszenia pierwotnie istniejącego zobowiązania powstaje wtórne zobowiązanie odszkodowawcze (zobowiązanie do naprawienia szkody art. 360 k.c.). Należy zaaprobować pogląd wyrażony w literaturze, że zobowiązanie odszkodowawcze powstaje miedzy wierzycielem a dłużnikiem pierwotnego zobowiązania, ponieważ tylko dłużnik odpowiada za niewykonanie pierwotnego zobowiązania i tylko wierzyciel uprawniony jest do wywodzenia skutków odszkodowawczych z jego naruszenia (zob. J. Jastrzębski [w:] A. Brzozowski, J. Jastrzębski, M. Kaliński, E. Skowrońska-Bocian, Zobowiązania. Część ogólna, wyd.1, LexisNexis, s.236). Zatem istoty odpowiedzialności kontraktowej należy upatrywać we wtórnym charakterze zobowiązania odszkodowawczego, które stanowi residuum naruszonego zobowiązania, mającego za przedmiot pierwotne świadczenie dłużnika. Przechodząc na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że roszczenie powodów wzajemnych wynika z uprzednio zawartej między stronami umowy o roboty budowlane, innymi słowy wynikało ze zobowiązania umownego. Żadna ze stron nie kwestionowała faktu istnienia i ważności istniejącego miedzy nimi zobowiązania, ta okoliczność była bezsporna. W związku z powyższym, Sąd uznał za zbędne poczynanie głębszych rozważań w zakresie istnienia pomiędzy stronami zobowiązania.

Do podstawowych, konstrukcyjnych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej w rozumieniu art. 471 k.c. należą: niewykonanie lub nienależyte wykonanie uprzednio istniejącego zobowiązania, szkoda wynikająca z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, mogąca podlegać naprawieniu zgodnie z treścią art. 361 § 2 k.c. oraz normalny, adekwatny związek przyczynowy, łączący niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania ze szkodą doznaną przez wierzyciela w rozumieniu przepisu art. 361 § 1 k.c.

Analizując pierwszą przesłankę, należy zgodzić się z poglądem wyrażonym w piśmiennictwie, iż naruszenie sposobu wykonania zobowiązania może polegać także na uchybieniach w zakresie miejsca, sposobu, jakości przedmiotu świadczenia czy odmowie przedstawienia dłużnikowi dowodów na okoliczność wykonania zobowiązania (zob. Z. Gawlik, Komentarz do art. 471 Kodeksu cywilnego [w:] A. Kidyba (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania – część ogólna, LEX nr 167964). W ocenie Sądu, zakres zastosowania wspominanej przesłanki jest szeroki i nie ma podstaw by zawężać jej interpretację. Zatem, należy stwierdzić, że odpowiedzialność wywołuje każde, nawet najlżejsze uchybienie zobowiązaniu przez dłużnika, bez względu na to, na czym miałoby ono polegać. Trafnie doktryna zwraca uwagę, że wadliwość zachowania dłużnika może polegać na każdej rozbieżności, która wystąpi pomiędzy prawidłowym spełnieniem świadczenia, czyli zgodnym z treścią zobowiązania i uwzględniającym wymagania z art. 354 k.c. a rzeczywistym zachowaniem się dłużnika (taki pogląd wyraziła J. Dąbrowa [w:] SPC, t.3., cz. 1., s. 764). Natomiast przesłanka niewykonania zobowiązania zostanie spełniona w sytuacji, gdy dłużnik nie zrealizował ciążącego na nim obowiązku realizacji świadczenia w związku z zaciągniętym przez niego zobowiązaniem i jednocześnie istnieją okoliczności wyłączające późniejsze jego spełnienie.

Przechodząc na grunt przedmiotowego postepowania trzeba podkreślić, że dla ustalenia roszczenia odszkodowawczego ma istotne znaczenie czy pozwany wzajemny P. D. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą PHU (...) naruszył zobowiązanie wynikające z wiążącej strony umowy o roboty budowlane. Bowiem, redakcja przepisu art. 471 k.c. skłania do wniosku, że jest to norma blankietowa, należy ją czytać razem z przepisami dotyczącymi konkretnego zobowiązania w celu stwierdzenia czy zobowiązanie zostało wykonane czy nie, a jeśli tak to czy w należyty sposób. Niewątpliwie w myśl zasady kontradyktoryjności, o której mowa w przepisie art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia istotne znaczenie spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne. Przepis ten wyraża, bowiem dwie ogólne reguły, pierwszą generalnie wymagającą udowodnienia powołanego przez stronę faktu, powodującego powstanie określonych skutków oraz drugą, która sytuuje ciężar dowodu danego faktu po stronie osoby, która z tego faktu wywodzi skutki prawne (z Komentarza do art.6 [w:] K. Piasecki, Kodeks cywilny. Księga pierwsza. Część ogólna. Komentarz).

Sam fakt zawarcia umowy nie był sporny pomiędzy stronami i jak już wspomniano nie wymagał udowodnienia, choć zakres obowiązków oraz wysokość wynagrodzenia była sporna. Konieczne było jednak udowodnienie, że pozwany wzajemny nienależycie wykonał zobowiązanie, wynikające z umowy, co zgodnie z art. 6 k.c. było ciężarem procesowym powodów wzajemnych. Pozwany wzajemny powinien, mając na względzie domniemanie zawarte w art. 471 k.c. wykazać, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które odpowiedzialności nie ponosi.

Należy podkreślić, że w przedmiotowej sprawie sporną okolicznością była kwestia wystąpienia zakresu naruszenia zobowiązania w postaci jego niewykonania lub nienależytego wykonania. Strona powodowa wzajemna twierdziła, że pozwany wzajemny wykonał swoje świadczenie w sposób wadliwy, przedkładając na tą okoliczność prywatną opinię rzeczoznawcy niemieckiego, jednocześnie składając wniosek dowodowy o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego rzeczoznawcy. Sąd, uwzględniając przedmiotowy wniosek, przeprowadził ten dowód, zgodnie z tezą dowodową postanowienia z dnia 10 czerwca 2021r. (k.267-267v). Biegły sądowy z zakresu budownictwa ogólnego sporządził opinię, w której kategorycznie i jednoznacznie stwierdził szereg mankamentów w pracach zleconych pozwanemu wzajemnemu przez powodów wzajemnych, co zaprezentował w opinii na kartach 394v-398. Przede wszystkim w sposób klarowny, z szeroką argumentacją, biegły wskazał, że wykonany przez pozwanego wzajemnego tzw. montaż podstawowy standardowy to montaż błędny, a ponadto występują następujące wady:

pęknięta szyba w oknie harmonijkowym,

brak właściwej klamki w oknach harmonijkowych,

nieprawidłowa klamka pośrednia w oknie harmonijkowym,

nieprawidłowa regulacja okna harmonijkowego,

brak blachy do magnesu – okno balkonowe góra koło garażu,

brak okucia – zasuwnicy w oknie (pomieszczenie gospodarcze),

uszkodzona szyba w oknie balkonowym – sypialnia,

nieprawidłowo wbite kołki montażowe,

w oknie (gdzie czasowo wstawiony styropian) nie wstawiono listwy parapetowej,

wszystkie okna i okna balkonowe nie były właściwie dopiankowane z obu stron,

uszkodzona ościeżnica drzwi,

nie uwzględniono częściowo koniecznych odstępów wywierconych otworów dla mocowania kotew montażowych od krawędzi,

kotwy montażowe zostały zamocowane do ościeży jedynie na jedno połączenie śrubowe każda, dlatego nie można wykluczyć przekręcenia się kotwy w profilu ramy,

w przypadku okien balkonowych na górze (2 sztuki) potwierdza się brak możliwości fachowego zamontowania parapetu, gdyż nie będzie możliwości wsunięcia tego parapetu pod ramę okna,

wymagane profile przyłączeniowe parapetów nie występują – nie można jednak stwierdzić w jakich oknach taka wada występuje, względnie w jakich ilościach,

elementy wspomagające przy montażu elementów okiennych nie zostały usunięte,

w oknach z tworzywa sztucznego brak jest jednej klamki, tej w oknie pomieszczenia gospodarczego, którą należy zamontować po uzupełnieniu brakującej zasuwnicy,

brak zaślepek listew prowadzących przy roletach.

Nadto, podkreślić należy, że to powód zamawiał towary i je dostarczył na budowę, zatem na podstawie art. 656 § 1 k.c. w zw. z art. 638 § 1 k.c. jest odpowiedzialny również za wady tkwiące w dostarczonych materiałach.

Jak już wspominano, skutkiem niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania warunkującego dochodzenia odszkodowania jest powstanie szkody. Należy podkreślić, że de lege lata chodzi tu tylko o szkodę majątkową, ponieważ reżim odpowiedzialności ex contractu nie pozwala na dochodzenie zadośćuczynienia za krzywdę. Nadto, pojęcie szkody na tle art. 471 k.c. obejmuje zarówno szkodę rzeczywistą damnum emergens jak i utracone korzyści lucrum cessans. Zaś zgodnie z poglądem wyrażonym w literaturze normalny związek przyczynowy w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. zachodzący pomiędzy szkodą a niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania musi zachodzić między zdarzeniami zewnętrznymi prowadzącymi do szkody, nie zaś miedzy zdarzeniem zewnętrznym a samą szkodą (zob. E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz 2016, wyd. 7, Warszawa 2016, Legalis, komentarz do art. 471 k.c.).

W świetle niniejszej sprawy, za pomocą opinii biegłego z zakresu budownictwa ogólnego mgr inż. Z. R., powodowie wzajemni zdołali wykazać, że wysokość szkody jaką ponieśli powodowie wzajemni w związku z naprawą stwierdzonych w wykonanych przez pozwanego wzajemnego pracach budowlanych wynosi 21.770,20 zł brutto. Podkreślić nadto należy, że w świetle przepisu art. 471 k.c. spełnienie się wszystkich powyższych przesłanek warunkujących odpowiedzialność kontraktową nie przesądza definitywnie o powstaniu po stronie wierzyciela roszczenia o naprawienie szkody. Bowiem, wspominany przepis warunkuje powstanie roszczenia odszkodowawczego od przesądzenia, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania było następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność. Trafnie podnosi się w literaturze prawa cywilnego, że z konstrukcji powołanego przepisu wynika, iż wierzyciel zwolniony jest z obowiązku wykazania owych okoliczności, ponieważ ich istnienie objęte zostało domniemaniem prawnym ( preasumptio iuris tantum) (zob. E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz 2016, wyd. 7, Warszawa 2016, Legalis, komentarz do art. 471 k.c.). Zatem to na dłużniku ciążył ciężar procesowy obalenia domniemania zawartego w cytowanym przepisie. W ocenie Sądu, pozwany wzajemny nie zdołał obalić tego domniemania.

Reasumując, Sąd uznał roszczenie powodów wzajemnych za udowodnione tak co do zasady jak i wysokości na podstawie art. 471 k.c. w zw. z art. 647 k.c. Stąd, zgodnie z żądaniem pozwu wzajemnego zasądzono od pozwanego wzajemnego P. D. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą PHU (...) z siedzibą w K. na rzecz powodów wzajemnych M. i D. P. kwotę 21.770,20 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie naliczanymi od następujących kwot: 13.413,35 zł od dnia 30 kwietnia 2020 roku do dnia zapłaty, oraz od kwoty 8.356,85 zł do dnia 10 maja 2022 roku do dnia zapłaty.

Roszczenie powodów wzajemnych o zapłatę odsetek ustawowych za opóźnienie znajduje podstawę prawną w art. 481 § 1 k.c. zgodnie z którym, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Należy również podkreślić, że niewątpliwie sporne świadczenie od samego początku miało charakter pieniężny i dlatego też na podstawie art. 481 § 1 k.c. wierzyciel, czyli powodowie wzajemni mieli prawo żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie ponieśli żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik, czyli pozwany wzajemny odpowiedzialności nie ponosił. Wyjaśnić należy, że powodowie wzajemni domagali się zasądzenia ustawowych odsetek za opóźnienie od kwot: 13.413,35 zł od dnia wniesienia pozwu wzajemnego (tj. od dnia 24.03.2020r., k. 111) do dnia zapłaty, oraz od kwoty 8.356,85 zł od dnia rozszerzenia powództwa (tj. od dnia 26.04.2022r. k. 503) do dnia zapłaty. Zdaniem Sądu, mając na uwadze treść art. 455 k.c., świadczenie winno być spełnione po wezwaniu do zapłaty, stąd odsetki ustawowe za opóźnienie zasądzono:

- od kwoty 13.413,35 zł od dnia 30 kwietnia 2020 roku do dnia zapłaty, zatem od dnia następującego po dniu doręczenia odpisu pozwu wzajemnego pełnomocnikowi powoda- pozwanego wzajemnego (zpo k. 114). Wyjaśnić trzeba, że wprawdzie powodowie wzajemni wzywali pozwanego wzajemnego do zapłaty tej kwoty pismem datowanym na dzień 29.01.2020r., nadanym 23.03.2020r. (k.83 z potwierdzeniem nadania), jednakże nie wykazali w jakim dniu pozwany wzajemny odebrał przedmiotowe pismo,

- oraz od kwoty 8.356,85 zł do dnia 10 maja 2022 roku do dnia zapłaty, zatem od dnia następującego po dniu doręczenia odpisu pisma powodów wzajemnych z dnia 25.04.2022r. (k.500) zawierającego rozszerzenie powództwa (zpo k. 504a),

wobec tego powództwo wzajemne podlegało oddaleniu jako niezasadne w zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie naliczanych od kwoty 13.413,35 zł od dnia 24 marca 2020r. do dnia 29 kwietnia 2020 roku oraz naliczanych od kwoty 8.356,85 zł od dnia 26 kwietnia 2022r. do dnia 9 maja 2022r., o czym orzeczono w punkcie II podpunkcie II sentencji wyroku na podstawie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. w zw. z art. 6 k.c.

Rozstrzygnięcie z punktu II podpunktu 3 części dyspozytywnej wyroku znajduje oparcie w przepisie art. 100 zd. 2 k.p.c. w zw. z art. 108 k.c., zgodnie z którym sąd może włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swojego żądania. Biorąc pod uwagę rozstrzygniecie, nie ulega wątpliwości, że to pozwany wzajemny przegrał proces praktycznie w całości, ponieważ powodowie wzajemni ulegli tylko co do nieznacznej części w zakresie roszczenia odsetkowego.

Kierując się powyższą zasadą, Sąd orzekł o zasądzeniu od pozwanego wzajemnego na rzecz powodów wzajemnych 5.117 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odstekami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, które obejmowały:

- 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (k.65),

- 750 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu wzajemnego (k.51),

- 500 zł tytułem uzupełniającej opłaty sądowej od rozszerzonego pozwu wzajemnego (k.500),

- 3.600 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego ustalone na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800 z dnia 05.11.2015r.),

- 250 zł tytułem wykorzystanej zaliczki (k.170).

Na podstawie przepisu art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28.07.2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. z dnia 26.04.2019r. Dz.U.2019.785) w zw. z art. 100 zd. 2 k.p.c. i art. 108 k.p.c. w punkcie II podpunkcie 4 wyroku, Sąd nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Kaliszu od pozwanego wzajemnego kwotę 5.408,83 zł stanowiącą połowę wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa- Sąd Rejonowy w Kaliszu w wysokości 10.817,67 zł. Na przedmiotową kwotę składały się:

- wynagrodzenie biegłego za opinię częściową w wysokości 7.844,26 zł (k. 423, ponieważ kwota 1.000 zł z 8.844,26 zł - k. 413 - została pokryta z zaliczek zapłaconych przez strony k. 424),

- wynagrodzenie biegłego za drugą część opinii w wysokości 2.089,16 zł (k.495),

- wynagrodzenie biegłego za opinię uzupełniającą w wysokości 884,25 zł (k.512).

Stąd, łącznie koszty sądowe w powództwie głównym i wzajemnym wynosiły kwotę 10.817,67 zł. Mając na uwadze, że koszty sądowe powstałe w sprawie to w istocie wydatki na wynagrodzenie biegłego sądowego, którego opinie były niezbędne do rozstrzygnięcia w obu powództwach, to powstałe wydatki podzielono na pół, uznając, że nieuiszczone koszty sądowe w powództwie głównym wynoszą 5.408,84 zł, zaś w powództwie wzajemnym – 5.408,83 zł.

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji wyroku.

sędzia Michał Włodarek