Sygn. akt: I Ns 171/23
Dnia 27 marca 2024 roku
Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie następującym:
Przewodniczący Sędzia Sylwia Piasecka
Protokolant p.o. protokolanta sądowego Ilona Szczepańska
po rozpoznaniu w dniu 27 marca 2024 roku w Człuchowie
na rozprawie
sprawy
z wniosku J. D., B. D.
z udziałem Krajowego Ośrodka (...) z siedzibą w W.
o zasiedzenie nieruchomości
postanawia:
1. stwierdzić, że wnioskodawcy J. D. i B. D. nabyli z dniem 26 października 2011 roku przez zasiedzenie własność nieruchomości – działka numer (...), o określonym sposobie korzystania – grunty orne, o obszarze 0, (...) hektara, położonej w miejscowości S. gmina C., dla której w Sądzie Rejonowym w Człuchowie Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze Kw nr (...) - do wspólności majątkowej małżeńskiej,
2. przyznać adwokatowi B. K. od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Człuchowie kwotę 738,00 złotych ( słownie: siedemset trzydzieści osiem złotych) zawierającą stawkę podatku od towarów i usług tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej wnioskodawcom J. D. i B. D. z urzędu,
3. oddalić wniosek w zakresie zwrotu kosztów postępowania,
4. nakazać pobrać od uczestnika postępowania Krajowego Ośrodka (...) z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Człuchowie kwotę 738,00 zł ( słownie: siedemset trzydzieści osiem złotych) tytułem nieopłaconych kosztów sądowych.
Sygn. akt I Ns 171/23
Wnioskodawcy – J. D. i B. D. przy udziale Krajowego Ośrodka (...) wnieśli o stwierdzenie, że nabyli z dniem 10 maja 2014 roku przez zasiedzenie własność gruntu położonego w S., to jest działki gruntu nr (...) o powierzchni 11 arów, dla której Sąd Rejonowy w Człuchowie prowadzi księgę wieczystą oraz o zasądzenie od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawców kosztów sądowych.
W uzasadnieniu wskazali, że w dniu 10 maja 1994 roku nabyli od Urzędu Miasta i Gminy C. własność nieruchomości położonej w S., gmina C., stanowiące działki różne, w tym działkę numer (...) o obszarze 0.18 ha, która zabudowana jest budynkiem mieszkalnym i budynkiem gospodarczy, dla której Sąd Rejonowy w Człuchowie prowadzi księgę wieczystą Kw nr (...), na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego. Podkreślili, że początkowo przedmiotowa nieruchomość stanowiła własność Państwowego Gospodarstwa Rolnego, a z czasem przeszła na Urząd Miasta i Gminy C..
Wnioskodawcy zaznaczyli, że sprzedawca okazała kupującym nieruchomość będącą przedmiotem wyżej wymienionej umowy, powołując się na znaki graniczne widoczne w terenie. Cała nieruchomość otoczona była siatką, dlatego też wnioskodawcy nie dokonywali dokładnych pomiarów nabytej nieruchomości. Dopiero jesienią 2018 roku, gdy wnioskodawcy uzyskali zgodę na wybudowanie ekologicznej oczyszczalni, geodeta w czasie czynności – dysponując wypisami z ewidencji gruntów, których wnioskodawcom nie okazano – ujawnił, że część nieruchomości, będąca we władaniu wnioskodawców, to jest działka gruntu nr (...) o powierzchni 11 arów, stanowi własność uczestnika postępowania.
Wnioskodawcy wskazali, że zamieszkują w przedmiotowej nieruchomości nieprzerwanie od 1981 roku do dnia dzisiejszego. Przez ten czas posiadali tę nieruchomość, czynili nakłady oraz ponosili ciężary związane z jej użytkowaniem. Opłacali także wszelkie należności publicznoprawne, jakie wynikały z jej posiadania. Natomiast w związku z tym, że część tej nieruchomości jest wykorzystywana na cele związane z produkcją rolną (na własne potrzeby), wnioskodawcy pobierali pożytki w postaci płodów rolnych.
Wnioskodawcy podkreślili, że uważali przedmiotową nieruchomość jakby była ich własnością.
W odpowiedzi na wniosek uczestnik postępowania – (...) w W., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego, wniósł o oddalenie wniosku oraz zasądzenie od wnioskodawców na rzecz uczestnika postępowania kosztów postępowania.
W uzasadnieniu wskazali, że przedmiotowa działka numer (...) o powierzchni 0,1109 ha, położona na terenie gminy C., obręb S., została przekazana do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa na podstawie decyzji nr RŻ.I. (...) z dnia 2 maja 1992 roku Wojewody S. i znajduje się w Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa o powiernictwie (...). Podkreślił, że (...) wykonuje prawa właścicielskie wobec w/w działki czego wnioskodawcy mają pełną świadomość, albowiem nabyli działkę nr (...) w Sokoli w dniu 10 maja 1994 roku i dlatego nie mogą powoływać się na dobrą wiarę.
Uczestnik postępowania zaznaczył nadto, że wnioskodawcy nie wykazali aby posiadali w sposób samoistny wskazaną we wniosku nieruchomość, uiszczali należności publicznoprawne za przedmiotową nieruchomość do dnia wniesienia wniosku, czy też ponosili nakłady finansowe na nieruchomość oraz remonty, skoro działka nie jest zabudowana. Dlatego też wykluczona jest możliwość nabycia własności nieruchomości w drodze zasiedzenia z powodu braku wymaganej przesłanki posiadania samoistnego.
Uczestnik postępowania zwrócił również uwagę, ze do dnia 30 września 1990 roku obowiązywał art. 177kc, który nie przewidywał możliwości nabycia prawa własności przez zasiedzenie nieruchomości stanowiącej przedmiot własności państwowej.
Postanowieniem z dnia 29 sierpnia 2023 roku Referendarz sądowy ustanowił dla wnioskodawców B. D. i J. D. pełnomocnika z urzędu w osobie adwokata.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
Wnioskodawcy – J. D. i B. D., na podstawie umowy sprzedaży zawartej w formie aktu notarialnego z dnia 10 maja 1994 roku, nabyli od Urzędu Miasta i Gminy C. nieruchomość wpisaną na rzecz Gminy C., położoną w S., składającą się z różnych działek, w tym działkę o numerze (...), o obszarze 0.18.00 ha, zabudowanej budynkiem mieszkalnym o kubaturze 210,1 m 3 i budynkiem gospodarczym o kubaturze 104,9 m 3. Nieruchomość zabudowana została nabyta przez wnioskodawców na zasadach ustawowej wspólności majątkowej.
Przed zakupem działki sprzedawca okazał kupującym nieruchomość będącą przedmiotem wyżej wymienionej umowy, powołując się na znaki graniczne widoczne w terenie. W dacie okazania cała nieruchomość otoczona była ogrodzeniem, dlatego też wnioskodawcy nie dokonywali dokładnych pomiarów nabytej nieruchomości (przyznane).
Do czasu nabycia prawa własności działki numer (...) i znajdujących się na niej budynkiem mieszkalnym i gospodarczym, wnioskodawcy korzystali z tej nieruchomości i budynków, lokali oraz urządzeń jako użytkownicy.
bezsporne, dowód: wypis z rejestru gruntów wraz z mapą zasadniczą k. 15 - 16, nadto dowód z innych wniosków dowodowych: umowa sprzedaży z dnia 10 maja 1994 roku k. 7 – 8, wydruk z księgi wieczystej Kw (...) k. 9 – 14.
Działka gruntu numer (...) graniczy z działką numer (...) i powstała w wyniku podziału działki numer (...) na działkę numer (...).
Działka numer (...), o określonym sposobie korzystania - działka rolna, położona w obrębie S., gmina C., stanowiła własność Skarbu Państwa – Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa Gospodarstwo (...) w W..
Nieruchomość numer 37/3 okala działkę numer (...).
bezsporne, nadto fakt znany z urzędu – por. informacja z dnia 19 lipca 1994 roku k. 1, wypis z rejestru gruntów k. 2 - 3, zaświadczenie z dnia 18 lipca 1994 roku k. 4, odpis księgi wieczystej k. 10, mapa k. 29 – 30, znajdujące się w księdze wieczystej Kw nr (...).
Wnioskodawca – J. D. w 1981 roku był pracownikiem w Państwowym Gospodarstwie Rolnym i na podstawie decyzji dyrektora w dniu 25 października 1981 roku objął on - wraz z małżonką B. D. - posiadanie działkę gruntu oznaczoną jako 38. Na nieruchomości tej znajdowały się budynek mieszkalny, gospodarczy – obora oraz drzewka. Nieruchomość ta w dacie objęcia w posiadanie była ogrodzona drewnianymi sztachetami, natomiast w późniejszym okresie wnioskodawca – J. D. zmienił płot drewniany na ogrodzenie z siatki, umieszczając je na betonowych słupkach, które sam postawił. Ogrodzenie to zostało posadowione w tym samym miejscu co płot drewniany.
Wnioskodawcy na części nieruchomości, na której nie były posadowione budynki, uprawiali i nadal uprawiają warzywa i drzewka owocowe. Regulują oni również podatek od nieruchomości. Przedmiot opodatkowania obejmuje grunty, budynki gospodarcze i budynek mieszkalny.
przyznane, nadto dowód: mapa zasadnicza k. 16, zeznania świadków: E. O. 00:06:42 k. 98v, D. G. 00:15:15 k. 98v - 99, K. D. 00:21:21 k. 99, fakt znany z urzędu – por. wyciąg z wykazu zmian ewidencyjnych wraz z mapą k. 27 – 29, projekt podziału nieruchomości k. 30 – 31, odpis księgi wieczystej k. 38 znajdujące się w Kw nr (...), decyzje k. 105 – 110.
W 2018 roku wnioskodawcy podjęli decyzję o wybudowaniu oczyszczalni ścieków i w tym celu wnioskodawca - J. D. zwrócił się do Urzędu Gminy i Miasta w C. o stosowne dokumenty. Wówczas uzyskał informację, że oprócz działki numer (...), zajmuje również działkę numer (...), której Gmina C. nie jest właścicielem. Dopiero w Starostwie Powiatowym w C. wnioskodawca dowiedział się, że właścicielem działki jest uczestnik postepowania.
Uczestnik postępowania – (...) z siedzibą w W. nigdy nie rościł sobie praw do tej nieruchomości, jak również nie występował wobec wnioskodawców o wydanie zajmowanej części gruntu.
przyznane, nadto wyjaśnienia wnioskodawcy J. D. 00:08:52 k. 82v, 00:15:50 k. 82v.
Sąd zważył co następuje:
Zgodnie z treścią przepisu art. 172 § 1 k.c. w brzmieniu nadanym przez ustawę z 28 lipca 1990 roku o zmianie ustawy kodeks cywilny (Dz.U. nr 55 poz.321), obowiązującym od 1 października 1990 roku posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Zgodnie z § 2 tego artykułu po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.
Do nabycia w drodze zasiedzenia prawa własności nieruchomości konieczne jest więc łączne spełnienie dwóch przesłanek: samoistnego posiadania oraz upływu odpowiedniego okresu czasu, którego długotrwałość zależy od dobrej lub złej wiary posiadacza w chwili uzyskania posiadania samoistnego.
Samoistnym posiadaczem nieruchomości w rozumieniu art. 172 kc jest ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel, przy czym posiadanie samoistne należy oceniać poprzez odniesienia do prawa podmiotowego własności - a więc przede wszystkim do art. 140 kc. Oznacza to, że posiadacz samoistny to ten, kto może faktycznie korzystać z rzeczy z wyłączeniem innych osób, a więc pobierać pożytki i inne przychody z rzeczy, może również rzeczą rozporządzać. I tak, jak właściciel, powinien wykonywać swoje władztwo w granicach określonych przez ustawy, zasady współżycia społecznego i zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem owego władztwa faktycznego. O posiadaniu i jego postaci decyduje wyłącznie sposób władania rzeczą.
Należy zwrócić również uwagę, że stan posiadania współtworzą fizyczny element władania rzeczą (corpus) i intelektualny element zamiaru władania rzeczą dla siebie (animus). Oznacza to, że samo faktyczne władanie, pozbawione woli ukierunkowanej na treść i zakres prawa własności jest i zostaje tylko faktycznym władaniem nie prowadzącym do zasiedzenia. Przez element „władania rzeczą” należy bowiem rozumieć dostrzegalny fakt fizycznego władztwa na rzeczą, zatrzymania rzeczy, jej używania czy korzystania. Elementem posiadania jest zatem psychiczny czynnik zamiaru władania rzeczą dla siebie albowiem czynnik woli stanowi kryterium, które pozwala na odróżnienie posiadania samoistnego od posiadania zależnego. Przy czym rzeczywistą wolę posiadacza decydującą o charakterze samego posiadania, ustala się na podstawie manifestowanych na zewnątrz przejawów władania rzeczą (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 18 października 2013 roku, III CSK 12/13, LEX nr 1413547; z dnia 19 lutego 2015 roku, III CSK 188/14, LEX nr 1678081; z dnia 1 kwietnia 2011 roku, III CSK 184/10, OSNC- ZD 2012, nr B, poz. 24, i z dnia 5 września 2008 roku, I CSK 54/08, nie publ.; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2014 roku, III CZP 8/14, OSNC 2015, Nr 1, poz. 6). Innymi słowy, objęcie rzeczy w posiadanie samoistne oznacza uznanie się z przyczyn usprawiedliwionych za właściciela, albo choćby chęć władania rzeczą dla siebie jak właściciel, nawet wiedząc, że nie jest się właścicielem (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 5 grudnia 2007 roku, I CSK 300/07, OSNC- ZD 2008/3/91; z dnia 05 listopada 2009 roku, I CSK 82/09, LEX nr 578034 oraz z dnia 9 kwietnia 2015 roku, V CSK 410/14, LEX nr 1751290).
Co ważne, ocena charakteru posiadania wiąże się z okolicznościami faktycznymi danej sprawy, z nich bowiem wynika czy posiadacz wykonywał czynności faktyczne wskazujące na samodzielny, rzeczywisty, niezależny od woli innej osoby stan władztwa i czy jego dyspozycje swą treścią odpowiadały dyspozycjom właściciela (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 6 grudnia 1991 roku, III CZP 108/91, OSNC 1992, nr 4, poz. 48; uchwała Sądu Najwyższego z 26 października 2007 roku, III CZP 30/07, OSNC 2008, nr 5, poz. 43). Dlatego też przy tej ocenie należy badać nade wszystko zamanifestowane na zewnątrz wobec otoczenia przejawy władania rzeczą, w tym, by posiadacz był przez otoczenie postrzegany jako właściciel. Jednocześnie trzeba pamiętać, że choć samo istnienie posiadania samoistnego winno być wykazane przez wnioskodawcę (art. 6 k.c.), to jednak korzysta on w tym zakresie z domniemania przewidzianego w przepisie art. 339 k.c. stanowiącego, że domniemywa się, że ten, kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym. Powyższe domniemanie nie jest bezwzględnie wiążące i może zostać obalone, przy czym dochodzi tutaj niejako do odwrócenia ciężaru dowodu w ten sposób, że to osoba kwestionująca samoistny charakter posiadania rzeczy przez osobę, która nią faktycznie włada, musi wykazać okoliczności podważające taki charakter posiadania (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 29 maja 2014 roku, V CSK 386/13, LEX nr 1491140; z dnia 15 maja 2014 roku, IC CSK 487/13, LEX nr 1488768; z dnia 06 grudnia 2013 roku, I CSK 137/13, LEX nr 1444326 oraz z dnia 6 lutego1998 roku, I CKN 484/07, LEX nr 50540). Zawsze należy mieć bowiem na uwadze, że wola władania dla siebie przejawia się w podejmowaniu wielu czynności wskazujących na to, że posiadacz traktuje rzecz jako pozostającą w jego sferze swobodnej dyspozycji. Zatem ocena tego, czy istotnie doszło do obalenia domniemania wynikającego z art. 339 k.c. musi być dokonywana na podstawie kompleksowo rozważonego materiału dowodowego uwzględniającą rzeczywistą wolę władającego (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 13 października 2010 roku, I CSK 582/09, Lex nr 661498 oraz z dnia 30 września 2010 roku, I CSK 586/09, LEX nr 630169).
Istotnym jest również, że dla przyjęcia samoistnego posiadania nie jest konieczne ustalenie, iż posiadacz nieruchomości był w okresie swojego posiadania przeświadczony o przysługującym mu prawie własności. Świadomość posiadacza w tym zakresie stanowi bowiem wyłącznie wyznacznik jego dobrej lub złej wiary, które to determinują jedynie długość okresu potrzebnego dla nabycia prawa w drodze zasiedzenia.
O tym, czy posiadanie jest samoistne rozstrzyga wyłącznie stan woli posiadacza oraz sposób jej uzewnętrznienia. Posiadacz, który wie, że nie jest właścicielem, lecz pomimo to chce posiadać nieruchomość tak jak właściciel i wolę swoją manifestuje, może być zatem uznany za posiadacza samoistnego. Ponadto posiadacz samoistny nie traci swojego posiadania przez to, że oddaje rzecz drugiemu w posiadanie zależne (art. 337 kc). Wówczas okres posiadania nieruchomości przez posiadacza zależnego zalicza się posiadaczowi samoistnemu do okresu zasiedzenia. Posiadacz samoistny może również wykonywać swoje posiadanie za pośrednictwem dzierżyciela (art. 338 kc).
W przedmiotowej sprawie uczestnik postępowania Krajowy Ośrodek (...) z siedzibą w W. kwestionował fakt samoistnego posiadania spornej nieruchomości przez wnioskodawców – J. D. i B. D..
Z treści art. 339 kc wynika domniemanie samoistności posiadania, zatem uczestnik postępowania winien udowodnić swoje twierdzenia w toku niniejszego postępowania, a mianowicie brak samoistnego posiadania działki numer (...) przez wnioskodawców.
W ocenie Sądu uczestnik postępowania – (...) w W. nie obalił domniemania samoistności posiadania działki numer (...) przez wnioskodawców, albowiem nie zaoferował on w tym zakresie żadnego materiału dowodowego. Ograniczył się jedynie do twierdzenia zawartego w odpowiedzi na wniosek.
Natomiast z zaproponowanego przez wnioskodawców materiału dowodowego w postaci zeznań świadków, bezsprzecznie wynika, że wnioskodawcy władali tą działką dla siebie, jak właściciele. Świadkowie zgodnie bowiem zeznali, że wnioskodawcy od momentu objęcia w posiadanie nieruchomości 38, jako najemcy, korzystali również z działki numer (...) nie mając kompletnie wiedzy, że stanowi ona inną nieruchomość. Dlatego też działkę numer (...) traktowali jako integralną część działki (...), zwłaszcza że nieruchomości te nie były od siebie odgrodzone. Dlatego też zarówno na części nieruchomości 38 i działce numer (...) uprawiali warzywa i pielęgnowali znajdujące się tam drzewka. Świadkowie potwierdzili również, że sąsiedzi jako właścicieli działki numer (...) traktowali wnioskodawców oraz, że nikt nie rościł sobie praw do tej nieruchomości.
Sąd dał wiarę zeznaniom świadków albowiem są one zgodne, spójne i wzajemnie się uzupełniają, ponadto uczestnik postępowania – (...) w W. - nie zakwestionował zeznań tych świadków.
Uczestnik postępowania nie kwestionował również wyjaśnień wnioskodawców, z których wynikało, że w chwili objęcia w posiadanie działki numer (...), wzdłuż granicy działki numer (...), znajdowało się drewniane ogrodzenie, wymienione przez wnioskodawcę – J. D. w późniejszym okresie - na ogrodzenie z siatki umieszczone na betonowych słupkach, które wnioskodawca sam wybudował. Uczestnik postępowania nie kwestionował również faktu, że ogrodzenie z siatki i betonowe słupki zostały postawione w tym samym miejscu co poprzednie ogrodzenie drewniane, jak również, że przed zawarciem umowy sprzedaży sprzedawca okazał jedynie kupującym nieruchomość będącą przedmiotem wyżej wymienionej umowy, powołując się na znaki graniczne widoczne w terenie.
Dlatego też Sąd biorąc pod rozwagę okoliczności sprawy, uznał powyższe fakty za przyznane w trybie art. 230 kpc. Tym bardziej, że z przedłożonej przez wnioskodawców mapy zasadniczej wynika, że działka numer (...) okala działkę (...).
Wobec powyższego, w ocenie Sądu, wnioskodawcy od dnia 25 października 1981 roku, kiedy to jako najemcy, czyli posiadacze zależni, objęli w posiadanie działkę numer (...), stali się jednocześnie samoistnymi posiadaczami działki numer (...), albowiem nie mieli oni świadomości, że obejmują również część gruntu, który nie jest działką numer (...). Zatem, w ocenie Sądu, posiadania działki numer (...), absolutnie nie można uznać za posiadanie zależne.
Wobec powyższego, skoro wnioskodawcy posiadali wiedzę, że nie przysługuje im prawo własności co do działki numer (...), to zdaniem Sądu, samoistne posiadanie działki numer (...) było posiadaniem w złej wierze.
Zgodnie z przyjętą i ugruntowaną linią orzecznictwa, którą Sąd w niniejszym składzie w pełni podziela, ze złą wiarą posiadania nieruchomości mamy do czynienia w szczególności wówczas, gdy samoistny posiadacz ma świadomość, że prawo własności danej rzeczy mu nie przysługuje (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2009 roku, I CSK 430/08, LEX nr 528169). Dlatego też dla oceny wiary posiadacza wykonującego władztwo prowadzące do zasiedzenia istotny jest stan świadomości na chwilę objęcia rzeczy w posiadanie. Późniejsze zmiany świadomości posiadacza pozostają bez wpływu na tę ocenę, a w konsekwencji na długość okresu zasiedzenia (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2003 roku, III CZP 35/03), co wynika z gramatycznej wykładni art. 172 § 1 k.c., w którym mowa jest o „uzyskaniu posiadania”, więc o badaniu dobrej albo złej wiary w chwili objęcia w posiadanie. Wprawdzie na gruncie art. 7 k.c. domniemuje się istnienia dobrej wiary posiadacza, to jednak powyższe domniemanie prawne, choć wiążące dla sądu (art. 234 k.p.c.), to jednak usuwalne, więc nie jest wykluczona możliwość wykazania faktu przeciwnego. Zmianie ulega w takim wypadku ogólna zasada rozkładu ciężaru dowodu, z przerzuceniem obowiązku dowodzenia na drugą stronę (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 10 stycznia 2013 roku, V CSK 282/12 oraz z dnia 7 maja 2014 roku, II CSK 472/13), przy czym oceny tej sąd dokonuje na podstawie całokształty materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie.
W przedmiotowej sprawie bezspornym jest, że wnioskodawcy w momencie objęcia nieruchomości – działki numer (...) - w posiadanie mieli pełną świadomość tego, że nie są właścicielami zajmowanej nieruchomości, albowiem objęli posiadanie tej nieruchomości przy okazji najmu działki numer (...), która graniczyła z wyżej wymienioną działką, przy czym nieruchomości te nie były w żaden widoczny sposób od siebie odgrodzone i oddzielone.
Zatem, w ocenie Sądu, wnioskodawcy – J. D. i B. D. – nie legitymowali się przymiotem dobrej wiary obejmując w samoistne posiadanie działkę (...).
Zgodnie z treścią art. 172 § 2 k.c. w takim wypadku stwierdzenie zasiedzenia jest możliwe dopiero po upływie 30 lat od daty wejścia w posiadanie samoistne przez zasiadującego nieruchomość.
Należy jednak pamiętać, że w dacie objęcia w posiadanie działki gruntu numer (...) stanowiła ona własność Skarbu Państwa. Ma to istotne znaczenie dla ustalenia początkowego terminu biegu zasiedzenia przedmiotowej nieruchomości, albowiem od daty wejścia w życie kodeksu cywilnego, to jest od dnia 1 stycznia 1965 roku do dnia 1 października 1990 roku obowiązywał przepis art. 177 k.c., zgodnie z którym przepisów o nabyciu własności przez zasiedzenie nie stosuje się, jeżeli nieruchomość jest przedmiotem własności państwowej. Natomiast na podstawie art. 9 ustawy z dnia 28 lipca 1990 roku o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1990 r., Nr 55, poz. 321) do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się od tej chwili przepisy niniejszej ustawy, dotyczy to w szczególności możliwości nabycia prawa przez zasiedzenie. Z kolei zgodnie z treścią art. 10 cytowanej ustawy, jeżeli przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy istniał stan, który według przepisów dotychczasowych wyłączał zasiedzenie nieruchomości, a według przepisów obowiązujących po wejściu w życie tej ustawy prowadzi do zasiedzenia, zasiedzenie biegnie od dnia wejścia jej w życie, przy czym termin ten ulega skróceniu o czas, w którym powyższy stan istniał przed wejściem w życie ustawy, lecz nie więcej niż o połowę.
Objęta wnioskiem nieruchomość pozostawała w posiadaniu samoistnym zainteresowanych od dnia 25 października 1981 roku. W tym czasie działka numer (...) była własnością poprzednika prawnego uczestnika postępowania, a mianowicie - Skarbu Państwa – Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa Gospodarstwo (...) w W.. Zatem bieg terminu zasiedzenia rozpoczął się z dniem 1 października 1990 roku, jednakże uwagi na treści art. 10 cytowanej ustawy, uległ skróceniu o czas posiadania w okresie od 25 października 1981 roku do dnia 1 października 1990 roku, czyli o 8 lat, 11 miesięcy i 6 dni.
Zatem ze względu na to, że wnioskodawcy – J. D. i B. D. posiadali działkę gruntu numer (...) w złej wierze, a okres niezbędny do zasiedzenia wyniósł 30 lat, to koniec terminu niezbędnego do zasiedzenia upłynął najpóźniej z dniem 26 października 2011 roku.
Dlatego też należało stwierdzić, że wnioskodawcy – J. D. i B. D. nabyli przez zasiedzenie z dniem 26 października 2011 roku prawo własności działki oznaczonej numerem (...), położonej w miejscowości S., gmina C..
W związku z tym, że w dacie nabycia własności przedmiotowej nieruchomości wnioskodawcy pozostawiali w związku małżeński i obowiązywał ich ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej, to nabycie nastąpiło do majątku wspólnego małżonków.
Mając zatem na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w punkcie 1 sentencji.
O kosztach sądowych Sąd orzekł na mocy art. 520 § 3 kpc w zw. z art. 113 ust. 2 pkt 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, który stanowi, że kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu.
W myśl art. 520 § 3 kpc jeżeli interesy uczestników są sprzeczne, sąd może włożyć na uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązek zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez innego uczestnika. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio, jeżeli uczestnik postępował niesumiennie lub oczywiście niewłaściwie.
W przedmiotowej sprawie wnioskodawcy – J. D. i B. D., reprezentowani byli przez pełnomocnika w osobie adwokata ustanowionego z urzędu, któremu zostało przyznane wynagrodzenie wypłacone przez Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Człuchowie w kwocie 738,00 złotych zawierającej podatek od towarów i usług – zgodnie z treścią § 11 ust. 1 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1714), który stanowi, że opłaty wynoszą za prowadzenie spraw o stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości - 50% opłaty obliczonej na podstawie § 8.
W przedmiotowej sprawie pełnomocnik wnioskodawców określił wartość przedmiotu sporu na kwotę 5.345,00 złotych, zatem wysokość wynagrodzenia pełnomocnika z urzędu wyniosła kwotę 600,00 złotych, a powiększona o podatek od towarów i usług kwotę 738,00 złotych.
Sąd oddalił wniosek pełnomocnika z urzędu w zakresie zwrotu kosztów postępowania zgłoszony na rozprawie przez pełnomocnika z urzędu, który wnosił o przyznanie tego wynagrodzenia zgodnie ze spisem kosztów. Podkreślić bowiem należy, że pełnomocnik nie przedłożył żadnego zestawienia, uniemożliwiając tym samym Sądowi weryfikacje jego stanowiska w tym zakresie.
Dlatego też Sąd orzekł jak w punkcie 2, 3 i 4 sentencji postanowienia.