Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 318/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Sąd Okręgowy w P., wyrok z dnia (...) r., sygn. akt (...)

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Zarzuty zostały sformułowane w zakresie zadośćuczynienia (pkt I zarzutów):

1. obraza przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 7 k.p.k. poprzez dowolną ocenę dowodów i wyciągnięcie z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wniosków sprzecznych z zasadami prawidłowego rozumowania, doświadczenia życiowego i wskazaniami wiedzy, tj. uznanie, że zadośćuczynienie w kwocie 100.000 zł (tj. w istocie równowartość różnicy wypłaconej w dniu 17.10.1994 r. kwoty i ww. kwoty, a mianowicie: 70.041,72 zł zadośćuczynienia) spełnia cel i wymogi określone w art. 8 ust. 1 i 11 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu P. P. w przypadku krzywd i szkód doznanych z tytułu pozbawienia wolności w sprawie sygn. akt (...) wobec W. M.;

2. obraza przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 410 k.p.k. i art. 167 k.p.k. oraz art. 193 k.p.k. poprzez pominięcie części okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej, które miały wpływ na wymiar krzywd doznanych przez pokrzywdzonego, wynikających z niedostrzeżonych przez Sąd I instancji dowodów w postaci dokumentów medycznych, opinii biegłego (...), wskazujących na trwały uszczerbek na zdrowiu oraz informacji o utracie wynagrodzenia ze stosunku pracy, pomimo nadania im waloru wiarygodności a w konsekwencji mających wpływ na wysokość zasądzonego przez ten Sąd zadośćuczynienia i odszkodowania w sytuacji, gdy W. M. doznał krzywdy i szkody w wyniku wyjątkowych tortur, co nie zostało prawidłowo dostrzeżone przez Sąd I instancji i pomimo faktycznej skali maltretowania represjonowanego, wskutek czego doszło do trwałego uszczerbku na zdrowiu, nie zostały okoliczności dotyczące stanu zdrowia represjonowanego prawidłowo ocenione bez uwzględnienia wiedzy eksperckiej z zakresu medycyny sądowej na dzień wznowienia postępowania a także niedostrzeżenia przez Sąd I instancji oczywistej niesłuszności pozbawienia represjonowanego wolności w warunkach użycia wobec niego broni palnej przez funkcjonariuszy ówczesnego państwa komunistycznego z zamiarem pozbawienia go życia, co prowadziło ten Sąd do odstąpienia od przeprowadzenia badania z urzędu w zakresie ustalenia wysokości trwałego uszczerbku na zdrowiu i wysokości utraconego dochodu z tytułu uwięzienia, co w konsekwencji prowadziło Sąd I instancji do wydania orzeczenia z rażącym naruszeniem prawa, o którym mowa w treści art. 440 k.p.k.;

3. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść i skutkujący bezpodstawnym uznaniem, że w okolicznościach niniejszej sprawy ustalony trwały uszczerbek na zdrowiu i utrata możliwości zarobkowania pozostawały bez wpływu na wysokość zadośćuczynienia za krzywdy doznane przez W. M. wynikłe z pozbawienia wolności i tymczasowego aresztowania w postępowaniu o sygn. akt (...) i oparcie wyliczenia łącznej kwoty 100.000 zł, jako kwoty odpowiedniej tylko w świetle stopy życiowej społeczeństwa, pomimo iż jest to kwota niewspółmierna do rozmiaru doznanych przez niego krzywd i cierpień, ich intensywności i nieodwracalnego charakteru oraz wyrządzonej szkody majątkowej, podczas gdy te względy przemawiają za zasądzeniem na rzecz wnioskodawcy znacznie wyższej kwoty zadośćuczynienia.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Przed przystąpieniem do ustosunkowania się do zarzutów apelacyjnych należy wskazać na okoliczności, które doprowadziły do wydania zaskarżonego wyroku, jak i na treść tego wyroku.

Pierwotnie sprawa toczyła się pod sygn. akt (...).

W. M. pismem z dnia (...) r. złożył wniosek do ówczesnego Sądu Wojewódzkiego w P. o, cyt.: „ zasądzenie odszkodowania w wysokości 500.000.000 zł (starych złotych – przyp. SA) za bezprawne i bezpodstawne pozbawienie mnie wolności oraz znaczną utratę zdrowia”. We wniosku tym W. M. odwołał się do swojego udziału w tzw. „wypadkach czerwcowych 1956 r.”, wskazując, iż podczas walki zbrojnej został ranny, miał rany postrzałowe goleni i został wówczas z powodu tej walki (...) r. aresztowany i osadzony w areszcie U.B.P. w P. i był pozbawiony wolności do (...) r., podkreślając, iż w areszcie w celu wymuszenia zeznań, jakoby był agentem U.S.A. był bity i torturowany przez oficerów bezpieki a w wyniku odniesionych ran i nieludzkich metod śledztwa utracił zanik wzroku w lewym oku, złamania 2 żeber, pęknięcia kręgów lędźwiowych oraz nabawił się nerwicy a po wypuszczeniu na wolność był ciągle prześladowany przez władze reżimu komunistycznego (k. 1).

Podczas tego postępowania na rozprawie w dniu (...) r. wnioskodawca w mowie końcowej wnosił jak w swoim pierwszym piśmie o zasądzenie kwoty 500.000.000 zł, tj. zasądzenie odszkodowania i zadośćuczynienia (k. 101).

Sąd Wojewódzki w P. postanowieniem z dnia (...) r. w sprawie (...) w oparciu o przepisy art. 8 ust. 1 w zw. z art. 11 mkk i art. 13 ustawy z dnia (...) r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu P. (zwanej dalej ustawą lutową) zasądził od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy W. M. kwotę 29.933.268 zł (starych) z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, tytułem odszkodowania za poniesione szkody i zadośćuczynienia za doznane krzywdy przez W. M. spowodowane aresztowaniem do sprawy (...) Prokuratury Wojewódzkiej w P. a z pozostałym zakresie wniosek oddalił (k. 102-107). Jak wynika z treści uzasadnienia tego postanowienia Sąd Wojewódzki w ramach tej zasądzonej kwoty zasądził kwotę 8.753.268 zł jako odszkodowanie związane z utratą zarobków (str. 2 postanowienia), zaś w pozostałej części zasądzona kwota stanowi zadośćuczynienie, tj. w kwocie 21.240.000 zł (starych), na którą składała się kwota 17.700.000 zł (starych) związana z pozbawieniem wolności przez 118 dni podwyższona o 20% z uwagi na stan zdrowia wnioskodawcy, tj. o kwotę 3.540.000 zł (starych) (str. 5 postanowienia).

Powyższe postanowienie uprawomocniło się bez złożenia zażalenia w dniu (...) r. (zażalenie złożone przez wnioskodawcę po terminie nie zostało przyjęte – k. 119, 127-128).

Wnioskodawca otrzymał w całości zasądzoną kwotę pieniężną.

Sąd Apelacyjny w P., postanowieniem z dnia (...) r., sygn. akt (...) na podstawie art. 542 § 1 k.p.k. w zw. z art. 3 ust. 3 ustawy lutowej z urzędu wznowił postępowanie o odszkodowanie i zadośćuczynienie zakończone prawomocnym postanowieniem b. Sądu Wojewódzkiego w P. z dnia (...) r. w sprawie o sygn. akt(...)i na podstawie art. 547 § 2 k.p.k. uchylił to postanowienie i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w P. do ponownego rozpoznania (k. 188-189). Powodem wznowienia postępowania było ujawnienie się bezwzględnej przesłanki odwoławczej określonej w art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k.

Podczas ponownego rozpoznania sprawy, pełnomocnik wnioskodawcy, pismem z dnia (...) r. sprecyzował wniosek o zadośćuczynienie w sprawie o sygn. akt (...) i wskazał, że, cyt.: „ wnioskodawca wnosi o zasądzenie kwoty 771.067,88 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę, doznaną na skutek prowadzenia przeciwko niemu postępowania karnego, zakończonego wydaniem postanowienia Prokuratury Wojewódzkiej w P. o umorzeniu śledztwa z dnia (...) r., sygn. akt (...), wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty” (k. 213-220). Treść tego pisma procesowego nie budziła najmniejszych wątpliwości, gdyż, jak to ujęto na str. 4 pisma, cyt.: „ wnioskodawca dochodzi w niniejszym postępowaniu zadośćuczynienia w kwocie 798.534,72 zł za krzywdę doznaną w związku z pozbawieniem go wolności w okresie od dnia (...) r. do dnia (...) r. na skutek prowadzonego wobec niego postępowania karnego, zakończonego wydaniem postanowienia Prokuratury Wojewódzkiej w P. z dnia (...) r., sygn. akt (...) o umorzeniu śledztwa, z uwagi na podejmowaną przez niego działalność na rzecz niepodległego bytu P. P. ”, podnosząc, iż, cyt.: „ ze względu na fakt, iż zasądzono na jego rzecz kwotę 21.240.000 starych zł tytułem zadośćuczynienia (27.466,84 zł po dokonaniu waloryzacji tej kwoty do wysokości obecnego przeciętnego wynagrodzenia za pracę) w postępowaniu o sygn. akt (...), łączna suma jakiej dochodzi wnioskodawca wynosi 771.067,88 zł”.

W piśmie tym wnioskodawca poprzez swojego pełnomocnika nie wyraża również żądania zasądzenia na jego rzecz odszkodowania w wyższej wysokości, mając na uwadze także waloryzację wypłaconej mu kwoty tytułem właśnie odszkodowania. Pismo to wskazuje więc wyraźnie, iż w niniejszym postępowaniu wnioskodawca domaga się zasądzenia tylko i wyłącznie zadośćuczynienia, co ewidentnie zakreśla przedmiot tego postępowania.

W toku całego postępowania wnioskodawca nie rozszerzył zakresu procedowania. Na rozprawie w dniu (...) r. pełnomocnik jedynie zmodyfikował żądanie zawarte w w/w piśmie procesowym w związku z obwieszczeniem Prezesa GUS co do kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, wskazując, iż obecnie wynosi ono kwotę 7508,34 zł, wobec czego wnosi o zasądzenie zadośćuczynienia uzupełniającego w podwyższonej kwocie po korekcie wynikającej z inflacji, tj. w kwocie 843.900,60 zł, która to kwota ma uwzględniać kwotę wypłaconą na podstawie postanowienia Sądu Wojewódzkiego z dnia (...) r. (k. 307). W mowie końcowej pełnomocnik wnioskodawcy wniosła o zasądzenie zadośćuczynienia w kwocie wskazanej we wniosku (k. 339).

Również sam wnioskodawca w swoich zeznaniach nie wyrażał woli, by niniejszym postępowaniem objąć kwestię odszkodowania ani tym bardziej nie wskazywał na wysokość poniesionej szkody majątkowej (k. 308-313).

Sąd Okręgowy w P. wyrokiem z dnia (...) r. w sprawie (...) , traktując tę sprawę z wniosku W. M., jako sprawę o zadośćuczynienie za krzywdę wynikłą z tymczasowego aresztowania w okresie od (...) r. w sprawie zakończonej postanowieniem Prokuratora Wojewódzkiego w P. z dnia (...) r. o sygn. akt (...) umarzającym postępowanie wobec W. M. oskarżonego o przestępstwa z art. 1 § 2 i 3 oraz art. 4 § 1 dekretu z 13 czerwca 1946 r., na podstawie art. 8 ust. 1 w zw. z art. 11 ustawy lutowej zasądził od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy W. M. tytułem zadośćuczynienia kwotę 100.000 zł, przy czym na poczet tej kwoty zaliczył wypłaconą już wnioskodawcy na podstawie postanowienia Sądu Wojewódzkiego w P. z dnia (...) r. w sprawie (...) kwotę 21.240.000 starych złotych – stanowiącą równowartość kwoty 29.958,28 złotych i w konsekwencji stwierdził, że na podstawie tego wyroku wnioskodawcy W. M. winna zostać wypłacona różnica tych kwot, tj. kwota 70.041,72 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty ( pkt 1) a w pozostałym zakresie wniosek oddalił ( pkt 2).

Powyższe okoliczności przekonują, iż Sąd Okręgowy zasadnie w toku ponownego rozpoznania sprawy nie wypowiedział się w zakresie odszkodowania za ewentualną szkodę majątkową.

Jak już wskazano wyżej, wnioskodawca osobiście ani przez swojego pełnomocnika nie żądał zasądzenia od Skarbu Państwa dodatkowego odszkodowania, tj. kwoty pieniężnej z tego tytułu ponad kwotę już wypłaconą, wynikającą z zasądzonego poprzednio odszkodowania. Zapoznając się z pismem procesowym wnioskodawcy (pełnomocnika) z dnia (...) r. (k. 213-220) wnioskodawca w piśmie tym wyraża jednoznaczne stanowisko, iż w niniejszym postępowaniu domaga się zasądzenia podwyższonego zadośćuczynienia i skupia się w nim na okolicznościach, mających składać się na powstanie szkody niemajątkowej (krzywdy). Wprawdzie na str. 9 wniosku pełnomocnik podnosi pogorszenie sytuacji finansowej wnioskodawcy, jednak pełnomocnik nie żąda, jak wspomniano wyżej, z tego tytułu dodatkowego odszkodowania za szkodę majątkową a więc nie domaga się zasądzenia wyższej kwoty ponad tą, jaka została zasądzona postanowieniem Sądu Wojewódzkiego w P. z dnia (...) r. w sprawie (...) i następnie na podstawie tego postanowienia wypłacona wnioskodawcy.

Skoro zaś stanowisko wnioskodawcy w zakresie przedmiotu żądania przy ponownym rozpoznawaniu niniejszej sprawy było jasne, to Sąd Okręgowy nie miał żadnego obowiązku badania z urzędu okoliczności, które miałyby mieć wpływ na ustalenie wysokości odszkodowania za poniesioną przez wnioskodawcę szkodę majątkową.

Mając na względzie regulację art. 6 k.c. w zw. z art. 558 k.p.k., to wnioskodawca powinien udowodnić nie tylko podstawę faktyczną, ale również wysokość dochodzonego roszczenia. Nie ulega przy tym wątpliwości, iż reguła ta znajduje zastosowanie w postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy lutowej, co wynika z treści art. 8 ust. 3 ustawy lutowej (patrz: wyrok Sądu Apel. w S. z dnia 27 stycznia 2022 r., II AKa 292/21, LEX nr 3329714).

Stosownie zaś do art. 558 k.p.k., w sprawach o odszkodowanie za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie przepisy Kodeksu postępowania cywilnego stosuje się tylko w kwestiach nieuregulowanych w niniejszym kodeksie. Oznacza to, że postępowanie o odszkodowanie i zadośćuczynienie ma charakter mieszany. Wniosek rozpoznawany jest bowiem przed sądem karnym, a więc zastosowanie powinny mieć przepisy procedury karnej, ale jego przedmiotem jest żądanie o charakterze cywilnoprawnym, które rozpoznawane jest w procedurze cywilnej. Dlatego też wymieniony wyżej przepis nakazuje, aby rozpoznanie sprawy następowało według przepisów Kodeksu postępowania karnego, ale w kwestiach tam nieuregulowanych stosować przepisy Kodeksu postępowania cywilnego. Tym samym, na gruncie niniejszego postępowania, prowadzonego na podstawie ustawy lutowej, zastosowanie znajduje art. 6 k.c. w zw. z art. 558 k.p.k., który stanowi, że to wnioskodawca powinien udowodnić nie tylko podstawę faktyczną, ale również wysokość dochodzonego roszczenia (patrz także: wyroki Sądu Apel. w W. z dnia 20 listopada 2013 r., II AKa 372/13, LEX nr 1403832 oraz z dnia 14 czerwca 2013 r., II AKa 165/13, LEX nr 1344259).

Pomimo zatem obowiązywania w procedurze karnej przepisów art. 2 k.p.k., czy art. 167 k.p.k. wnioskodawca w ogóle nie wykazał jakichkolwiek okoliczności, które z jednej strony miałyby świadczyć o wyższej szkodzie majątkowej a tym samym i o konieczności zasądzenia dodatkowego odszkodowania w związku z pozbawieniem go wolności w wyniku jego udziału w wypadkach czerwcowych ( (...)) i prowadzenia postępowania w sprawie (...), jak i które miałyby świadczyć o woli wnioskodawcy domagania się zasądzenia dodatkowej kwoty pieniężnej z tytułu odszkodowania. Stosując odpowiednio normy postępowania cywilnego, w tym art. 321 § 1 k.p.c., nie można przy tym zapominać, iż sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie (patrz: uzasadnienie postanowienia SN z dnia 18 lutego 2011 r., II KK 289/10, OSNKW 2011/4/36; wyrok Sądu Apel. we W. z dnia 6 czerwca 2012 r., II AKa 144/12, LEX nr 1213770 wyrok Sądu Apel. w S. z dnia 30 czerwca 2022 r., II AKa 70/22, LEX nr 3410487). Trudno bowiem uznać z racjonalnego punktu widzenia, by Sąd w postępowaniu toczącym się na podstawie ustawy lutowej, czy też w trybie art. 552 i następne k.p.k., a więc w kwestiach dotyczących roszczeń cywilnoprawnych, przeprowadzał czynności dowodowe z urzędu na okoliczności, które nie były objęte żądaniem wnioskodawcy, tym bardziej zaś w sytuacji, gdy tenże wnioskodawca korzysta z pomocy profesjonalnego pełnomocnika.

Tym samym podniesiony przez pełnomocnika wnioskodawcy zarzut w pkt 2 apelacji, jak i zarzut z pkt 3 apelacji nie mógł zostać uwzględniony w tej części, w której odnosi się do szkody majątkowej, w tym w zakresie zarzutu obrazy art. 410 k.p.k., art. 167 k.p.k. i art. 193 k.p.k., jak i występowania okoliczności, o których mowa w art. 440 k.p.k. Nie można więc w niniejszym postępowaniu odwoławczym uznać za uzasadnionych twierdzeń apelującej, iż, cyt.: „ skala trwałego uszczerbku po upływie ponad 30 lat od pierwotnego orzeczenia jest wyższa i ma wpływ zarówno na wysokość zadośćuczynienia i odszkodowania za utratę zdrowia oraz utracone korzyści” (str. 5 apelacji) oraz że, Sąd, cyt.: „ z urzędu nie zwrócił uwagi o wysokości zasądzonego odszkodowania i jego wpływu (postrzelenia represjonowanego – przyp. SA) na wycenę szkody przez biegłego” (str. 6 apelacji).

Apelująca, abstrahując od złożonego w niniejszym postępowaniu, przy ponownym jego rozpoznaniu, jednoznacznego w treści wniosku, z którego miało wynikać, iż Sąd I instancji winien zająć się kwestią ustalenia wysokości zadośćuczynienia, w sposób wybitnie dowolny próbuje wykazać, iż, cyt.: „ niekonsekwencja Sądu I instancji prowadzi do stanowiska wyrażonego wbrew zasadom logicznego rozumowania, iż wnioskodawca w swoim wniosku wyraził żądanie zapłaty zadośćuczynienia z pominięciem odszkodowania za skutki wywołane bezprawnym pozbawieniem wolności, podczas gdy Sąd winien z urzędu zauważyć, iż wznowione postępowanie swoim zakresem objęło również odszkodowanie” (str. 6 apelacji). Wprawdzie należy zgodzić się z twierdzeniem, iż wznowienie postępowania dotyczyło postępowania prowadzonego w przedmiocie odszkodowania i zadośćuczynienia, ale, jak już wyżej wykazano, wnioskodawca w uzupełniającym piśmie z dnia (...) r. jasno określił przedmiot dalszego postępowania, nie domagając się również przyznania odszkodowania wyższego, tj. ponad kwotę już wypłaconą. Dodać należy, iż apelująca nie jest przekonana w pełni do wyrażanego w tym zakresie stanowiska, skoro podnosi, iż, cyt.: „ biorąc pod uwagę fakt braku oświadczenia pokrzywdzonego w tym zakresie (co do żądania odszkodowania – przyp. SA) nieprawidłowe wydaje się być stanowisko Sądu ograniczające postępowanie dowodowe z urzędu” (str. 6 apelacji). Jak już wskazano wyżej, w niniejszym postępowaniu to wnioskodawca winien określić zakres żądania i wykazać wysokość żądanego roszczenia. Tym samym próba odwołania się przez apelującą do konieczności podjęcia przez Sąd I instancji inicjatywy dowodowej z urzędu i to nie tylko w celu ustalenia wysokości zadośćuczynienia, ale i również odszkodowania nie może przynieść tym obu w/w zarzutom apelacyjnym szans powodzenia. Skarżąca zresztą w wielu wypowiedziach przytaczanych w apelacji odwołuje się do szkody majątkowej, twierdząc wręcz, cyt.: „ odmowa przyznania pełnej kwoty zadośćuczynienia i odszkodowania za represje stosowane wobec W. M. stanowi kolejne pokrzywdzenie i pomniejszenie jego cierpień oraz prowadzi do obniżenia wartości jaką była niepodległość P. ” (str. 10 apelacji). Jednocześnie jednak, mimo posługiwania się pojęciem „odszkodowania”, „szkody majątkowej” skarżąca konkluduje, iż, cyt.: „ w tej sytuacji należy uznać, że dotychczas zasądzona za krzywdy i szkody poniesione przez W. M. wysokość zadośćuczynienia jest niska” (str. 10 apelacji).

Skarżąca w treści zarzutów z punktów 2 i 3 wręcz miesza ze sobą pojęcia krzywdy i szkody majątkowej, wskazując, iż wyliczona przez Sąd I instancji kwota 100.000 zł jest kwotą niewspółmierną, cyt.: „ do rozmiaru doznanych przez niego (wnioskodawcę – przyp. SA) krzywd i cierpień, ich intensywności i nieodwracalnego charakteru oraz wyrządzonej szkody majątkowej, podczas gdy te względy przemawiają za zasądzeniem na rzecz wnioskodawcy znacznie wyższej kwoty zadośćuczynienia” (zarzut z pkt 3).

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Apelacyjny nie znajduje podstaw do uwzględnienia wniosku o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie żądań wnioskodawcy w „ dalszej dochodzonej części, tj. zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy W. M. dalszej kwoty tytułem zadośćuczynienia w kwocie 773.858,88 zł za doznaną przez niego krzywdę i szkodę wynikającą z niewątpliwie niesłusznego pozbawienia wolności”.

Rację ma natomiast skarżąca, kwestionując wysokość zasądzonego przez Sąd I instancji zadośćuczynienia, choć nie można przychylić się do żądania zasądzenia zadośćuczynienia we wskazanej wyżej kwocie 773.858,88 zł.

To zaś świadczy o częściowej zasadności zarzutów z punktów 1-3 apelacji.

Należy wyraźnie podnieść, iż zarzuty te sprowadzają się w rzeczywistości do tego samego, tj. kwestionowania wysokości zasądzonego zadośćuczynienia z uwagi na jego niewspółmierność do rozmiaru doznanych przez wnioskodawcę krzywd i cierpień.

Nie budzi żadnych zastrzeżeń konieczność posiłkowania się w niniejszym postępowaniu, przy ustalaniu wysokości należnego zadośćuczynienia z powodu krzywdy doznanej przez wnioskodawcę wynikłej z pozbawienia go wolności (tymczasowego aresztowania) w okresie od (...) r. w sprawie zakończonej postanowieniem Prokuratora Wojewódzkiego w P. z dnia (...) r., sygn. akt (...) umarzającym postępowanie, normami prawa cywilnego a dokładniej mówiąc, przepisem art. 445 § 1 k.c. (i art. 445 § 2 k.c. – który odsyła do odpowiedniego stosowania paragrafu pierwszego w przypadku m.in. pozbawienia wolności).

Stwierdzić więc należy, że zadośćuczynienie ma formę jednorazowego świadczenia pieniężnego i zarówno na gruncie prawa cywilnego, jak i stosowania właściwych instytucji prawa karnego, jak choćby w przypadku przepisu art. 552 § 1 k.p.k., czy też stosowania przepisu art. 8 ust. 1 ustawy lutowej, pełni funkcję kompensacyjną. W art. 445 § 1 k.c. ustawodawca stanowi, że suma zadośćuczynienia powinna być odpowiednia, co oznacza, że powinna odzwierciedlać w pełni rozmiar doznanej krzywdy, tj. stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność, czas trwania, nieodwracalność następstw i inne okoliczności, których nie sposób wymienić wyczerpująco (por. wyrok SN z dnia 30 stycznia 2004 r., I CK 131/03, OSNC 2005/2/40, wyrok SN z dnia 27 lutego 2004 r., V CK 282/03, LEX nr 183777). Podnosi się, że wysokość zadośćuczynienia powinna być z jednej strony rozumiana szeroko, gdyż obejmuje cierpienia fizyczne, jak i psychiczne a tym samym powinna być odczuwalna dla poszkodowanego i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne, ale z drugiej strony powinna być utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (por. wyrok SN z dnia 14 lutego 2008 r., II CSK 536/07, LEX nr 461725 – także OSP 2010/5/47; wyrok SN z dnia 10 marca 2006 r., IV CSK 80/05, OSNC 2006/10/175; wyrok SN z dnia 26 listopada 2009 r., III CSK 62/09, LEX nr 738354; wyrok Sądu Apel. w W. z dnia 24 maja 2016 r., I ACa 1172/15, LEX nr 2075687; wyrok Sądu Apel. w K. z dnia 23 lutego 2017 r., II AKa 531/16, LEX nr 2278189).

O wysokości zadośćuczynienia powinien decydować rozmiar cierpień jakich doznał pokrzywdzony - tak fizycznych, jak i psychicznych. Rozmiar ten należy każdorazowo określić na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Przyznana suma pieniężna zadośćuczynienia ma stanowić ekwiwalent poniesionej szkody niemajątkowej wynagradzający doznane cierpienia oraz mający ułatwić przezwyciężenie ujemnych przeżyć. Oceniając rozmiar doznanej krzywdy, trzeba zatem wziąć pod uwagę całokształt okoliczności, a więc nie tylko procent uszczerbku, lecz także intensywność cierpień i czas ich trwania oraz nieodwracalność następstw zdarzeń, konieczność korzystania z pomocy innych osób oraz inne czynniki podobnej natury (por. wyrok Sądu Apel. w K. z dnia 28 marca 2017 r., I ACa 1481/16, LEX nr 2306324). Dodać przy tym należy, iż ustawodawca nigdzie nie sprecyzował sposobu ustalenia wysokości zadośćuczynienia, odwołując się do sędziowskiego uznania, opartego na całokształcie okoliczności sprawy. Decydującym kryterium jest rozmiar krzywdy, cierpienia fizyczne w postaci bólu i innych dolegliwości oraz cierpienia psychiczne polegające na ujemnych doznaniach przeżywanych w związku z cierpieniami i następstwami, zwłaszcza trwałym lub nieodwracalnym uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia (por. wyrok Sądu Apel. w Ł. z dnia 21 marca 2017 r., I ACa 1437/14, LEX nr 2282412). Nie ulega przy tym żadnych wątpliwości, iż każdy przypadek powinien być indywidualnie badany i oceniony według kryterium obiektywnego z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy (por. wyrok SN z dnia 3 lipca 2013 r., V KK 464/12, LEX nr 1341290; wyrok SN z dnia 16 kwietnia 2015 r., I CSK 434/14, LEX nr 1712803; wyrok Sądu Apel. w B. z dnia 28 października 2016 r., I ACa 449/16, LEX nr 2166405).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy jednoznacznie, iż Sąd I instancji nie docenił wszystkich okoliczności, jakie w tej sprawie należało brać pod uwagę przy ustalaniu wysokości należnego zadośćuczynienia. Tym samym rację ma skarżąca, iż Sąd Okręgowy doszedł do dowolnego wniosku, iż w pełni „odpowiednią” kwotą zadośćuczynienia będzie kwota 100.000,00 zł.

Należy przyznać rację skarżącej, iż w tamtych czasach, tj. w latach 50-tych ubiegłego wieku warunki pobytu w aresztach czy zakładach karnych były zdecydowanie gorsze od warunków, jakie mają miejsce w czasach obecnych (str. 8 apelacji). Nie można więc ówczesnych warunków pozbawienia wolności odnosić automatycznie do warunków obecnych i tą miarą, mając na uwadze czasokres pozbawienia wolności, szacować wysokość należnego zadośćuczynienia.

Sąd I instancji, oceniając zeznania W. M. uznał je w całości za wiarygodne (sekcja 4 formularza uzasadnienia na str. 3). Ocena ta nie jest w niniejszym postępowaniu kwestionowana, więc Sąd Apelacyjny nie ma podstaw, by tę ocenę podważyć. Zresztą zeznania wnioskodawcy znajdują odbicie w uznanych przez Sąd I instancji za wiarygodne zeznaniach R. K., T. S., S. K., A. C., J. J. a także w opinii biegłych Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Akademii Medycznej w P. oraz dokumentach źródłowych, stanowiących akta Prokuratury Wojewódzkiej w P. o sygn. (...).

Abstrahując więc od samej działalności wnioskodawcy w ramach tzw. „wypadków (...)” w czerwcu 1956 r., która to działalność nie jest w tej sprawie kwestionowana, należy zauważyć, iż z zeznań wnioskodawcy (k. 33v, 42v, 308-313) wynika, że w dniu zatrzymania (aresztowania) był postrzelony z broni palnej w obie nogi, bito go kolbami i złamano mu dwa żebra, uszkodzono mu obojczyk a następnego dnia, kiedy również go bito, pękły mu kręgi lędźwiowe. W dniu (...) r. kazano mu stać twarzą do ściany z podniesionymi rękoma, miał wtedy założony opatrunek klatki piersiowej na kiju, pchnięto go w tył głowy i uderzył lewą częścią czoła w ścianę, w wyniku czego ma ślad na czole a z tyłu głowy miał ranę długości 3 cm. Wnioskodawca został skatowany, gdy zwrócił uwagę na to, że rannego się nie bije. W wyniku tych zdarzeń pogorszeniu uległ jego stan zdrowia, jak również nabawił się wówczas nerwicy. W związku z odniesionymi obrażeniami przebywał szpitalu więziennym przez dwa tygodnie. W trakcie zatrzymania był również wyzywany od „najgorszego” oraz wielokrotnie był przesłuchiwany. Gdy zaś był tak ciężko pobity, to z ranami wrzucili go do celi, w której musiał leżeć na betonowym łóżku. Mimo, że był tak skatowany, prowadzono z nim przesłuchania. Po opuszczeniu szpitala dalej był przesłuchiwany przez funkcjonariuszy UB, przy czym także w tym czasie przebywał w karcerze, bez okna i wówczas także podczas tych przesłuchań, w których udawał, iż nie wie, o co chodzi, był bity po rękach i po piętach, co potęgowało ogromny ból i w takim stanie musiał przebywać w celi.

Mając stawiane zarzuty żył wtedy w przekonaniu, że otrzyma „duży wyrok”, co także dawał mu do zrozumienia przydzielony mu adwokat z urzędu.

W czasie pobytu w areszcie był pobity i opuchnięty. Również przed wypuszczeniem z aresztu odczuł strach, że go zastrzelą w sytuacji, gdy w nocy kazali im się rozebrać do naga. Wtedy jednak przyszła wiadomość o „cichej” amnestii od G., nakazującej wypuścił więźniów politycznych z AK i innych organizacji.

Mając te postrzelone obie nogi chodził o kulach drewnianych.

W trakcie pobytu w areszcie nie miał żadnego kontaktu z rodziną, to jest z matką, ojcem i siostrą oraz bratem.

Po opuszczeniu aresztu stan jego zdrowiu uległ pogorszeniu, nadal ma bóle głowy, kręgosłupa i problemy z chodzeniem.

Co do samego pobytu w areszcie, to wnioskodawca spał na betonowym łóżku, bez żadnego przykrycia, w swoich rzeczach, jedzenie było kiepskiej jakości, fatalne były warunki sanitarne i związane z przestrzeganiem higieny osobistej. Wnioskodawca wskazał na swoje cierpienia psychiczne i fizyczne związane z w/w traktowaniem jego, żądając kwoty zadośćuczynienia, jak we wniosku.

Należy również zauważyć, iż z opinii K i (...) Akademii Medycznej w P. z dnia 15.10.1993 r. wynikało, iż u wnioskodawcy rozpoznano m.in. zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa w postaci zmian dyskopatyczno-zwapnieniowych odcinka (...) nerwicę utrwaloną po przebytym urazie głowy a także stan po postrzale nóg, stan po złamaniu wieloodłamowym obojczyka, brak ruchomości w stawach palca V ręki prawej oraz obecność blizn na głowie, twarzy i nodze oraz obecność torbieli nerki lewej. W ocenie biegłych ten stan zdrowia ma związek z pobiciem wnioskodawcy w trakcie tego aresztowania, co także dotyczy jego stanu psychicznego, tj. nasilenie się zmian nerwicowych a tym samym nasilenie się dolegliwości ze strony układu krążenia. Biegli stwierdzili zatem, iż ten stan zdrowia w 20% należy wiązać z doznanymi przez wnioskodawcę urazami i pobytem w Areszcie Śledczym w P. w 1956 r., przy czym brak jest podstaw, by również do tego zaliczyć problemy związane z podnoszonym przez wnioskodawcę urazowym zanikiem nerwu wzrokowego (k. 35-36, 100v).

Sąd I instancji, ustalając stan faktyczny zauważa prawie te wszystkie okoliczności (sekcja 3 formularza uzasadnienia na str. 2-3). Sąd Okręgowy więc, wskazując na bardzo młody wiek wnioskodawcy (wówczas 19-letniego), jak i fakt, iż wtedy był bezdzietnym kawalerem, podnosi, że bezpośrednio po zatrzymaniu i w czasie stosowania tymczasowego aresztowania wobec W. M. wielokrotnie stosowano zarówno przemoc fizyczną, bito go kolbami, połamano żebra, bito po piętach i po głowie – doznał on urazu kręgosłupa, obojczyka, głowy i kończyn, jak i psychiczną (zastraszano go, grożono śmiercią, umieszczano w karcerze). Sąd I instancji również zasadnie zauważa, iż przejścia związane z aresztowaniem miały wpływ na późniejszy stan zdrowia wnioskodawcy, który wynika z w/w opinii biegłych. Sąd I instancji zwraca uwagę na postrzelenie wnioskodawcy w nogi, jak i na brak jego kontaktu z rodzicami i rodzeństwem.

Sąd I instancji, uzasadniając przyjętą kwotę zadośćuczynienia na 100.000 zł podniósł, iż na tę kwotę, poza samym bezprawnym pozbawieniem wolności, którym naruszono jego dobra osobiste, składają się z jednej strony czasokres tego pozbawienia wolności, wynoszący niespełna cztery miesiące a z drugiej strony warunki tego pozbawienia wolności, tj. naruszenie jego dobra osobistego, jakim jest jego zdrowie fizyczne i psychiczne, gdyż wnioskodawca spotkał się w czasie pozbawienia wolności z agresją fizyczną i psychiczną, był wielokrotnie bity, wręcz maltretowany, wielokrotnie grożono mu pozbawieniem życia, był w tym czasie pozbawiony kontaktu z najbliższą rodziną (sekcja 6 formularza uzasadnienia na str. 6-7). Rację ma jednak skarżąca, iż Sąd I instancji przy „wyliczeniu” wysokości zadośćuczynienia nie wziął pod uwagę wszystkich istotnych okoliczności, jak i nie docenił tych okoliczności, jakie uwzględnił.

Apelująca bowiem trafnie zauważa, iż wnioskodawca w trakcie pozbawienia wolności spotkał się wręcz z brutalnymi zachowaniami ze strony osób, wykonujących z nim te czynności, co wiązało się bez wątpienia z dużą skalą bólu i cierpienia wnioskodawcy. Trafnie też apelująca zauważyła, iż Sąd I instancji nie docenił okoliczności, że wnioskodawca po wyjściu z aresztu borykał się z dolegliwościami związanymi z jego stanem zdrowia, które w 20% stanowił trwały uszczerbek na zdrowiu a w zasadzie tego trwałego uszczerbku nie wziął pod uwagę przy wyliczeniu kwoty zadośćuczynienia. Rację ma apelująca, iż Sąd I instancji nie docenił samych fatalnych warunków bytowych wnioskodawcy w areszcie śledczym, na które wyżej zwrócono uwagę, jak i na fakt, iż wnioskodawca w tych warunkach przebywał ranny, z dwiema postrzelonymi nogami, ze skutkami pobicia, w tym przy użyciu kolb karabinów, co powodowało i potęgowało, co oczywiste, jego cierpienia fizyczne i psychiczne, w tym także odczuwany przez wnioskodawcę strach o własny los, związany nie tylko z w/w przeżyciami, ale i stawianymi mu zarzutami oraz związanymi z tym licznymi przesłuchaniami. Notabene, jak wynika to z akt (...) załączonych na płycie DVD-R – postanowienie podprokuratora Prokuratury Wojewódzkiej w P. z dnia (...) r. o umorzeniu śledztwa zostało wydane pod sygn. akt (...) (k. 290) wnioskodawca, jako podejrzany, był przesłuchiwany w dniach (...) (tu: przyznał się do stawianych mu zarzutów i od tego przesłuchania przyznawał się), (...). a więc wielokrotnie. Przy czym, skoro te „brutalne” metody przesłuchania, do jakich odwołuje się skarżąca, miały wymóc na wnioskodawcy przyznanie się do winy, to logicznym jest, iż nie miały one już miejsca po wskazanym wyżej przyznaniu się wnioskodawcy.

Rację ma więc skarżąca, iż w tej sprawie za wyższą kwotą zadośćuczynienia powinien przemawiać, cyt.: „ rozmiar cierpień związanych z faktem niesprawiedliwej odpłaty komunistycznego państwa, jaką otrzymał W. M. ” (str. 7 apelacji). Jednak nie można zgodzić się z twierdzeniami apelującej, gdyż nie wynikają one z zebranego materiału dowodowego, zwłaszcza zeznań W. M., by w przypadku wnioskodawcy, cyt.: „ śledztwo połączone było z długotrwałymi przesłuchaniami, w czasie których odmawiano picia i głodzono, rażono prądem, oślepiano, polewano wodą, kazano siedzieć na nogach stołu, wyrywano paznokcie, miażdżono przyrodzenie”, że, cyt.: „ na porządku dziennym były groźby pozbawienia życia za pomocą broni palnej, bito W. M. do nieprzytomności w te części ciała, gdzie urazy nie były widoczne” (str. 9 apelacji). Okoliczności te, nie znajdujące potwierdzenia w materiale dowodowym a tylko w rzekomych „danych historycznych” nie mogą więc stanowić okoliczności, świadczących o konieczności podwyższenia w sposób nadmierny zasądzonego zadośćuczynienia.

Również nie można zgodzić się z twierdzeniami skarżącej, by wnioskodawca był pozbawiony wolności przez „ względnie długi okres” (str. 10 apelacji). Trudno bowiem za takowy uznać okres tymczasowego aresztowania od dnia (...) r. a więc okres niespełna czterech miesięcy.

Rację ma skarżąca, iż Sąd I instancji nie powinien odwoływać się do stanów faktycznych z innych spraw i do uznania, iż średnio przyznane w kwocie 25.000 zł zadośćuczynienie za każdy miesiąc pobytu w areszcie w sposób należyty zrekompensuje poniesioną przez wnioskodawcę krzywdę.

Należy także krytycznie odnieść się do odwołania się przez Sąd I instancji do mechanizmu przeliczenia ilości miesięcy pozbawienia wolności przez określoną kwotę (str. 5 apelacji). Jednak skarżąca, zarzucając takie postępowanie Sądu I instancji, sama popada w sprzeczność, odwołując się do innych rozstrzygnięć w zakresie przyznania kwoty zadośćuczynienia (str. 7 apelacji).

Wprawdzie należy zgodzić się z samą istotą tego zarzutu, co wynika z powyższych rozważań, ale należy krytycznie odnieść się do wyliczenia wysokości zadośćuczynienia przez pełnomocnika wnioskodawcy, które to wyliczenie ma miejsce we wniosku z dnia (...) r. (k. 213-220) wraz z jego uzupełnieniem w toku rozprawy w dniu (...) r. (k. 307). Wnioskodawca, poprzez swojego pełnomocnika, domagał się zadośćuczynienia obliczonego w ten sposób, iż liczbę dni stosowanego tymczasowego aresztowania (tu: 116 dni) należy pomnożyć przez kwotę przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, które w (...)r. wyniosło 6883,92 zł zgodnie z komunikatem Prezesa GUS z dnia (...) r. (str. 13 wniosku), zaś następnie ta kwota (przyjęty przez pełnomocnika „przelicznik”) miała wynosić 7.508,34 zł (k. 307). Takie „wyliczenie” kwoty zadośćuczynienia, do którego przecież apelująca się odwołuje, żądając zasądzenia zadośćuczynienia zgodnie z wnioskiem jest nie do przyjęcia, co zesztą słusznie podnosi Sąd I instancji.

Mając zaś na uwadze wszystkie powyższe okoliczności, w ocenie Sądu Apelacyjnego nie budzi wątpliwości, iż bez wątpienia kwota zadośćuczynienia przyznana przez Sąd I instancji jest zbyt niska, nieadekwatna do krzywdy, jaka spotkała wnioskodawcę w związku z pozbawieniem go wolności w w/w sprawie prowadzonej po tzw. „wypadkach (...)”. Rację ma więc skarżąca, iż kwotę te należy podwyższyć. Przy czym, w ocenie Sądu odwoławczego, przy uwzględnieniu tych wszystkich okoliczności składających się na krzywdę, łącznie ze stwierdzonym u wnioskodawcy trwałym uszczerbkiem na zdrowiu, tą „odpowiednią” kwotą należnego wnioskodawcy zadośćuczynienia za wyrządzoną mu krzywdę, wynikającą z okoliczności, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy lutowej będzie kwota 200.000 zł. Bez wątpienia jest to kwota znacznie, bo dwukrotnie wyższa, od kwoty zasądzonej przez Sąd I instancji. Kwota ta natomiast dopiero uwzględnienia wszystkie ustalone w tej sprawie prawidłowo okoliczności, składające się na krzywdę, które wyżej przytoczono dokładnie. Wysokość tej kwoty w sposób należyty uwzględnia również doznany przez wnioskodawcę trwały uszczerbek na zdrowiu. Jednocześnie kwota uwzględnia także niedługi przecież, bo niespełna czteromiesięczny okres pobytu wnioskodawcy w warunkach aresztu tymczasowego. Ten okres zaś, mimo tych wszystkich negatywnych skutków, jakie dotknęły wnioskodawcę, nie pozwala na jeszcze wydatniejsze zwiększenie kwoty zadośćuczynienia, jak tego domaga się pełnomocnik wnioskodawcy w apelacji. Jednocześnie, mając na uwadze wysokość tego zadośćuczynienia związaną z w/w okresem pozbawienia wolności, przy uwzględnieniu wszystkich omówionych wyżej okoliczności, kwoty tej nie można uznać za „symboliczną”.

Na marginesie zaś trzeba wspomnieć, obrazowo to przedstawiając, iż kwota 200.000 zł za okres niespełna 4 miesięcy dla zdecydowanej większości ludzi żyjących i pracujących w kraju i to w obecnych warunkach jest kwotą po prostu nieosiągalną. Zdecydowana mniejszość bowiem jest w stanie osiągnąć miesięcznie dochód w granicach 50.000 zł (w zaokrągleniu po podzieleniu kwoty 200.000 zł przez 4 miesiące). To porównanie w świetle aktualnych warunków życiowych i realiów społecznych wskazuje więc jednoznacznie na to, iż zasądzona kwota jest kwotą wysoką, ale w omawianym tu przypadku jednocześnie kwotą „odpowiednią” w rozumieniu art. 445 § 1 k.c.

Tym samym brak jest podstaw do przyjęcia, że ta kwota powinna być jeszcze i to znacznie wyższa, jak próbuje do tego przekonać skarżąca, co w tym pozostałym zakresie czyni już bezzasadnymi zarzuty apelacyjne postawione w punktach 1-3 apelacji.

W tym zakresie nie mogą przy tym przekonywać zarówno wyliczenia skarżącej zawarte we wniosku a oparte na zupełnie nieosiągalnej dla „normalnego” obywatela Rzeczypospolitej Polskiej wysokości „dniówki” w kwocie 7.508,34 zł, jak i porównania odnoszące się do kwot zasądzanych w różnych sprawach na terenie kraju. Skarżąca bowiem zapomniała najwyraźniej o zasadzie z art. 8 § 1 k.p.k.

Natomiast również odwoływanie się do kwoty wartości średniego miesięcznego wynagrodzenia nie znajduje żadnego uzasadnienia w sprawach o zadośćuczynienie. Trudno nawet zrozumieć dlaczego kwota zadośćuczynienia za okres 116 dni miałaby zostać wyliczona poprzez przeliczenie każdego dnia tego okresu przez kwotę stanowiącą równowartość średniego miesięcznego wynagrodzenia a nie na przykład poprzez pomnożenie każdego miesiąca takiego pobytu o tę kwotę, skoro jest tu przecież mowa o miesięcznym a nie dziennym średnim wynagrodzeniu. Tymczasem, patrząc obrazowo, w realiach tej sprawy za jeden miesiąc pozbawienia wolności przypada kwota 50.000 zł a więc kwota wielokrotnie wyższa od wskazanej przez skarżącą. To zaś oznacza, iż proponowana przez wnioskodawcę (i jej pełnomocnika) kwota zadośćuczynienia jest, mówiąc kolokwialnie „wyssana z palca” i w żaden sposób w niniejszym postępowaniu nie mogła zostać zaakceptowana ani przez Sąd I instancji, ani przez Sąd Apelacyjny.

Wniosek

1. zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie żądań wnioskodawcy w dalszej dochodzonej części, tj. zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy W. M. dalszej kwoty tytułem zadośćuczynienia w kwocie 773.858,88 zł za doznaną przez niego krzywdę i szkodę wynikającą z niewątpliwie niesłusznego pozbawienia wolności wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie.

2. uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Ad. 1

Wniosek okazał się częściowo uzasadniony, tj. w zakresie żądania podwyższenia kwoty zadośćuczynienia do kwoty 200.000 zł. Natomiast powyżej tej kwoty, jak i w zakresie żądania zasądzenia również odszkodowania za poniesioną szkodę majątkową, wniosek ten nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd Apelacyjny dokładnie w tym przedmiocie wypowiedział się, ustosunkowując się do zarzutów apelacyjnych.

Ad. 2

W realiach tej sprawy wniosek okazał się niezasadny. Skoro bowiem została wniesiona apelacja na korzyść wnioskodawcy a apelująca nie wskazała na żadne okoliczności, które wymagałyby przeprowadzenia w całości postępowania dowodowego na rozprawie, jak i nie wskazała na inne okoliczności, o których mowa w art. 437 § 2 pkt 2 k.p.k., to brak jest podstaw do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Nie dotyczy

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1Utrzymano w mocy zaskarżony wyrok co do istoty sprawy, tj. zasądzenia stosownego zadośćuczynienia na rzecz wnioskodawcy za doznaną krzywdę wynikłą z tymczasowego aresztowania w okresie od (...) r. na podstawie art. 8 ust. 1 w zw. z art. 11 ustawy lutowej wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty (pkt 1), oddalenia wniosku o zadośćuczynienie w pozostałym zakresie (pkt 2) oraz w zakresie zasądzenia na rzecz wnioskodawcy zwrotu poniesionych kosztów zastępstwa procesowego (pkt 3) i obciążenia Skarbu Państwa kosztami sądowymi (pkt 4).

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Utrzymanie w mocy zaskarżonego wyroku co do punktów 1 i 2 jest wynikiem uznania niezasadności postawionych w apelacji zarzutów i wniosków, odnoszących się ponad kwotę 200.000 zł zadośćuczynienia, co omówiono wyżej w sekcji 3.

Zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego wynika z przytoczonych przez Sąd I instancji przepisów, zaś wysokość zasądzonej kwoty nie jest kwestionowana w sprawie.

Obciążenie Skarbu Państwa kosztami postępowania wynika wprost z treści art. 13 ustawy lutowej.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

0.0.1Zmiana dotyczy zasądzonego w pkt 1 zadośćuczynienia a to w części, w której w pkt 2 oddalono żądanie do kwoty 200.000 zł.

Zwięźle o powodach zmiany

O powodach tej zmiany wypowiedziano się szeroko wyżej w sekcji 3 przy ustosunkowaniu się do zarzutów apelacyjnych, wykazując, iż w realiach tej sprawy kwota 200.000 zł zadośćuczynienia jest kwotą „odpowiednią” w rozumieniu art. 445 § 1 k.c. Jednocześnie przy tej zmianie uwzględniono waloryzację wypłaconej wnioskodawcy kwoty zadośćuczynienia, tj. kwoty 21.240.000 starych złotych, tj. kwotę 29.958,28 zł. W tym zakresie Sąd I instancji poczynił właściwe ustalenia, co wynika z treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku w sekcji 6 formularza na str. 9, które to ustalenie nie jest kwestionowane przez skarżącą.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

Nie dotyczy

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

Nie dotyczy

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

Nie dotyczy

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

Nie dotyczy

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Nie dotyczy

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

I.

Sąd Apelacyjny z urzędu sprostował oczywistą omyłkę pisarską jaka pojawiła się w części wstępnej zaskarżonego wyroku w oznaczeniu sygnatury akt, pod którą wydano postanowienie umarzające postępowanie prowadzone wobec W. M.. Sąd Okręgowy bowiem wskazał na sygn. akt (...), gdy tymczasem, jak to wynika z akt przesłanych przez IPN była to sygnatura (...), na co już wyżej zwrócono uwagę w sekcji 3 niniejszego uzasadnienia. Notabene, poprawne oznaczenie tej sygnatury akt widnieje również na zawiadomieniu W. M. o umorzeniu śledztwa (k. 5). Bez wątpienia więc wpisanie w oznaczeniu sygnatury numeru „59”, zamiast „29” jest następstwem oczywistej omyłki pisarskiej i dlatego też Sąd odwoławczy, kierując się treścią art. 105 § 1-3 k.p.k. sprostował tę omyłkę jak w pkt I wyroku.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

IV i V

Zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy kwoty 240 zł tytułem zwrotu wydatków związanych z ustanowieniem pełnomocnika (braniem przez niego udziału) w postępowaniu odwoławczym wynika wprost z treści art. 13 ustawy lutowej, jak również z tego przepisu wynika konieczność obciążenia Skarbu Państwa kosztami niniejszego postępowania. Natomiast wysokość należności zasądzonej na rzecz wnioskodawcy wynika wprost z treści § 11 ust. 6 w zw. z § 15 ust. 1 i § 16 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10. (...). w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 r., poz. 265).

7.  PODPIS

M. S. M. Ś. M. K.